ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΕΚΠ. ΕΤΟΥΣ 2016-2017 ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 5 /2/2017 ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΟΣ: ΜΑΚΡΗ ΓΕΩΡΓΙΑ ΚΟΝΤΟΜΗΝΑ ΚΙΚΗ ΑΔΙΔΑΚΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ Ο ρήτορας Ισοκράτης στο παρακάτω απόσπασμα επιχειρηματολογεί για την εξωτερική πολιτική της Αθηναϊκής ηγεμονίας. Τονίζει την έννοια του δικαίου που πρέπει να διέπει τις σχέσεις των κρατών και καταλήγει υποστηρίζοντας ότι η διατήρησή της είναι αδύνατη και ανώφελη. Ὅτι μὲν οὖν οὐ δίκαιόν ἐστιν τοὺς κρείττους τῶν ἡττόνων ἄρχειν, ἐν ἐκείνοις τε τοῖς χρόνοις τυγχάνομεν ἐγνωκότες, καὶ νῦν ἐπὶ τῆς πολιτείας τῆς παρ ἡμῖν καθεστηκυίας ὡς δ οὐδ ἂν δυνηθεῖμεν τὴν ἀρχὴν ταύτην καταστήσασθαι, ταχέως οἶμαι δηλώσειν. Ἥν γὰρ μετὰ μυρίων ταλάντων οὐχ οἷοί τ ἦμεν διαφυλάξαι, πῶς ἂν ταύτην ἐκ τῆς παρούσης ἀπορίας κτήσασθαι δυνηθεῖμεν, ἄλλως τε καὶ χρώμενοι τοῖς ἤθεσιν οὐχ οἷς ἐλάβομεν, ἀλλ οἷς ἀπωλέσαμεν αὐτήν ὡς τοίνυν οὐδὲ δέξασθαι διδομένην τῇ πόλει συμφέρει, δοκεῖτέ μοι τάχιστ ἂν ἐκεῖθεν καταμαθεῖν. Μᾶλλον δὲ καὶ περὶ τούτων βούλομαι μικρὰ προειπεῖν. Δέδοικα γὰρ μὴ διὰ τὸ πολλοῖς ἐπιτιμᾶν δόξω τισὶ προῃρῆσθαι τῆς πόλεως κατηγορεῖν. (Ἰσοκράτους Περὶ Εἰρήνης, 69-70) ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ οἷός τ εἰμι: μπορώ χρῶμαι τοῖς ἤθεσιν: έχω τη συνήθεια, συμπεριφέρομαι προαιροῦμαι: προτιμώ Σελίδα 1 από 11
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ Α. Να μεταφράσετε το κείμενο που σας δίνεται. (Mονάδες: 20) Β. Για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου να γράψετε τον τύπο που σας ζητείται: κρείττους: ο ίδιος τύπος στο θετικό βαθμό ταύτην: ο ίδιος τύπος στο ουδέτερο γένος ταλάντων: η δοτική πληθυντικού αριθμού ἤθεσιν: η κλητική ενικού αριθμού τισὶ: η ονομαστική πληθυντικού στο ουδέτερο γένος τυγχάνομεν: ο ίδιος τύπος στον αόριστο β κτήσασθαι: το β πληθυντικό ευκτικής ενεστώτα χρώμενοι: το β ενικό προστακτικής ενεστώτα συμφέρει: το γ ενικό οριστικής μέλλοντα κατηγορεῖν: το γ πληθυντικό οριστικής παρατατικού Γα) Να χαρακτηριστούν συντακτικά οι παρακάτω όροι και να αναφέρετε ποιον όρο προσδιορίζουν: τῶν ἡττόνων, ἐγνωκότες, καταστήσασθαι, τῇ πόλει, τάχιστ(α), μικρὰ, τισὶ. (Μονάδες: 6) Γβ) ὡς τοίνυν οὐδὲ δέξασθαι πόλεως κατηγορεῖν: Στο συγκεκριμένο απόσπασμα να βρείτε τις δευτερεύουσες προτάσεις που υπάρχουν και να τις χαρακτηρίσετε πλήρως συντακτικά. (Μονάδες: 4) Δ. Να αναφέρετε λαμβάνοντας υπόψη το κείμενο, με ποια επιχειρήματα αποδεικνύει ο ρήτορας ότι δεν θα μπορέσουν να αποκτήσουν οι Αθηναίοι την ηγεμονία που είχαν στο παρελθόν. Σελίδα 2 από 11
Ασκήσεις γραμματικής 1. Να γράψετε τις πτώσεις που ζητούνται στα παρακάτω ουσιαστικά: ὁ γονεὺς ἡ γαλῆ ὁ ἥρως τὸ ἄστυ ἡ νὺξ ὁ χειμὼν Γενική ενικού Κλητική ενικού Δοτική πληθυντικού 2. Να επαναδιατυπώσετε τις επόμενες προτάσεις, αντικαθιστώντας τον παθητικό μέλλοντα με τον παθητικό αόριστο και αντιστρόφως: (Μονάδες: 9) 1. Οὗτοι ἐν καλῇ πολιτείᾳ ἐτράφησαν. 2. Ὁ καρπὸς τῆς σοφίας οὔποτε διαφθαρήσεται. 3. Παῖς ποτε λουόμενος ἔν τινι ποταμῷ ἐκινδύνευσεν ἀποπνιγῆναι. 4. Οὐκ ἀποτραπήσονται τῶν κινδύνων καίπερ τὰ δεινὰ σαφέστατα γιγνώσκοντες 5. Καταληφθήσονται ὑπὸ τῶν Ἀθηναίων ἐν τῇ νήσῳ. 6. Οἱ Λακεδαιμόνιοι ὑπ αὐτῶν μόνον τῶν ἀδικηθέντων ἐκολάσθησαν. (Μονάδες: 6) 3. Να αντικατασταθούν εγκλιτικά τα παρακάτω ρήματα: ἀπέλαβες, κινοῖ, νίκησον, ζῆτε. Οριστική Υποτακτική Ευκτική Προστακτική Σελίδα 3 από 11
Ασκήσεις συντακτικού 1. Οι παρακάτω προτάσεις περιέχουν όλες κάποιο λάθος. Αφού το βρείτε, να δώσετε την αντίστοιχη σωστή απάντηση. 1. Οἱ δικασταὶ ἤκουσαν τῶν μαρτύρων λεγόντων. λεγόντων: είναι κατηγορηματική μετοχή από το ρήμα ἤκουσαν, γενική απόλυτη. 2. Σκέψασθε εἰ ἄρα ἐπ' ἀνδρείᾳ ὑμῖν μέγα φρονητέον. ὑμῖν: είναι δοτική προσωπική του κρίνοντος προσώπου από το φρονητέον. 3. Ξενοφῶν ἥρετο Κῦρον εἴ τι παραγγέλλοι. εἴ τι παραγγέλλοι: είναι δευτερεύουσα ονοματική πλάγια ερωτηματική πρόταση, μερικής άγνοιας. 4. Μελάνιππον ἀποστέλλει, ἄνδρα Σπαρτιάτην. ἄνδρα: είναι ομοιόπτωτος ονοματικός προσδιορισμός επεξήγηση στο Μελάνιππον. 5. Ἀθηναῖοι τοὺς Μεγαρεῖς ἐνόμιζον συμμάχους πιστοὺς καὶ στρατιώτας γενναίους. τοὺς Μεγαρεῖς: είναι κατηγορούμενο στο συμμάχους. 6. Παρασκευαζόμενοι ταῦτα ὅλην τὴν ἡμέραν διετέλεσαν οἱ Ἀθηναῖοι. Παρασκευαζόμενοι: είναι επιρρηματική χρονική μετοχή, συνημμένη στο υποκείμενο του ρήματος. 7. Φοβερόν ἐστι γὰρ μὴ στερηθῶσι τῆς ἀρχῆς. μὴ στερηθῶσι τῆς ἀρχῆς: είναι δευτερεύουσα ονοματική ενδοιαστική πρόταση, ως αντικείμενο στο ἐστί. 8. Εὐδαίμων μοι ἐφαίνετο ὁ ἀνήρ. μοι: είναι δοτική προσωπική χαριστική από το εὐδαίμων. 9. Πᾶς ἐλεύθερος ἑνὶ δοῦλός ἐστι, τῷ νόμῳ. τῷ νόμῳ: είναι ομοιόπτωτος ονοματικός προσδιορισμός παράθεση στο ἑνί. 10. Πᾶς ὁ παρὼν φόβος λέλυται. ὁ παρὼν: είναι επιθετική μετοχή, ως υποκείμενο του ρήματος λέλυται. Σελίδα 4 από 11
11. Ἀχιλλεὺς ἐποιήθη ὑπὸ Ὁμήρου ἀμείνων Ὀδυσσέως. ὑπὸ Ὁμήρου: είναι εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός του αναγκαστικού αιτίου από το ἐποιήθη. 12. Πυνθάνομαι ὅτι τὸ ὄρος οὐκ ἄβατόν ἐστι. ὅτι τὸ ὄρος οὐκ ἄβατόν ἐστι: είναι δευτερεύουσα ονοματική ειδική πρόταση που δηλώνει υποκειμενική κρίση. 13. Ὁ κατὰ λόγον ζῶν μέτοχος σοφίας ἐστί. σοφίας: είναι ετερόπτωτος ονοματικός προσδιορισμός, γενική υποκειμενική στο μέτοχος. 14. Τόδε δὲ σκόπει, ἐάν ἄρα καὶ σοὶ ἀρέσῃ. ἐάν ἄρα καὶ σοὶ ἀρέσῃ: είναι δευτερεύουσα ονοματική πλάγια ερωτηματική πρόταση, ολικής άγνοιας, ως αντικείμενο στο ρήμα σκόπει. 15. Χρὴ τοὺς ἔχοντας νοῦν περὶ πλείστου ποιεῖσθαι. τοὺς ἔχοντας: είναι επιθετική μετοχή, ως υποκείμενο του ρήματος χρή. (Μονάδες: 15) 2. Στις παρακάτω προτάσεις να βρείτε το είδος των απαρεμφάτων, το υποκείμενό τους (ταυτοπροσωπία ετεροπροσωπία) και το συντακτικό τους ρόλο: 1. Ἐνόμιζε τὰ χρήματα ἀπολωλέναι ἐπὶ τῆς νεὼς τῆς διαφθαρείσης. 2. Οἱ ἄριστοι ἄνδρες παρακελεύονται τοῖς πολίταις ὁμονοεῖν. 3. Οὗτος μαθήσεται μὴ ἐπιβουλεύειν τοῖς ἀσθενεστέροις. 4. Ὁ πατὴρ καὶ ἡ μήτηρ εὐδαίμονά σε ἐπιθυμοῦσι γενέσθαι. 5. Λέγεται Ξέρξην ἄνουν καὶ εὐήθη εἶναι. ΣΑΣ ΕΥΧΟΜΑΣΤΕ ΕΠΙΤΥΧΙΑ! Σελίδα 5 από 11