ΜΙΝΟΠΕΤΡΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΦΥΣΙΚΟΣ - Ρ/Η ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΤΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΤΩΝ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΕΡΑΤΣΙΝΙ 2005
Εκδότης Κωνσταντίνος Μινόπετρος Δεκέμβριος 2005 ISBN : 960-91847-4-Χ Κωνσταντίνος Μινόπετρος Πανόρμ 93 18755 Κερατσίνι Ηλεκτρονικό ταχυδρομείο: kostasminopetros@mail.gr Τηλ.-fax: 2104002431 1
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΕΝΟΤΗΤΑ 1 η ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΦΥΣΙΚΗΣ Μέρος 1 ο Εργαστηριακές ασκήσεις Φυσικής Γενικής Παιδείας Α τάξης Ενιαί Λυκεί α. Μελέτη της ευθύγραμμης ομαλής κίνησης. β. Μελέτη της οριζόντιας βολής. Μέρος 2 ο Εργαστηριακές ασκήσεις Φυσικής Γενικής Παιδείας Β τάξης Ενιαί Λυκεί α. Αντίσταση αντιστάτη - Νόμος τ ΟΗΜ - Αντίσταση λαμπτήρα β. Χαρακτηριστική καμπύλη ηλεκτρικής πηγής. Υπολογισμός της εσωτερικής αντίστασης και της ηλεκτρεγερτικής δύναμης ηλεκτρικής πηγής. γ. Συνδεσμολογία αντιστατών. Σύνδεση εν σειρά και εν παραλλήλω. δ. Μέτρηση της επιτάχυνσης βαρύτητας με της βοήθεια εκκρεμούς Μέρος 3 ο Εργαστηριακές ασκήσεις Φυσικής Γενικής Παιδείας Γ τάξης Ενιαί Λυκεί α. Παρατήρηση συνεχών και γραμμικών φασμάτων Μέρος 4 ο Εργαστηριακές ασκήσεις Φυσικής κατεύθυνσης Γ τάξης Ενιαί Λυκεί α. Εξαναγκασμένη ταλάντωση - Συντονισμός εκκρεμών β. Υπολογισμός ροπής αδρανείας κυλίνδρ 1
ΕΝΟΤΗΤΑ 2 η ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΧΗΜΕΙΑΣ Μέρος 1 ο Εργαστηριακές ασκήσεις Χημείας Γενικής Παιδείας Α τάξης Ενιαί Λυκεί α. Προσδιορισμός ph διαλύματος με τη βοήθεια δεικτών ή πεχαμετρικού χάρτ. β. Μεταθετικές αντιδράσεις - καταβύθιση ιζημάτων. Μέρος 2 ο Εργαστηριακές ασκήσεις Χημείας κατεύθυνσης Γ τάξης Ενιαί Λυκεί α. Υπολογισμός της περιεκτικότητας τ ξυδιού σε οξικό οξύ ΕΝΟΤΗΤΑ 3 η ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ Μέρος 1 ο Εργαστηριακές ασκήσεις Βιολογίας Γενικής Παιδείας Β τάξης Ενιαί Λυκεί α. Χειρισμός τ οπτικού μικροσκοπί. β. Παρατήρηση φυτικών κυττάρων και πυρήνων με χρώση και χωρίς χρώση. Μέρος 2 ο Εργαστηριακές ασκήσεις Βιολογίας Γενικής Παιδείας Γ τάξης Ενιαί Λυκεί α. Παρατήρηση στομάτων φύλλων Μέρος 3 ο Εργαστηριακές ασκήσεις Βιολογίας κατεύθυνσης Γ τάξης Ενιαί Λυκεί α. Παρατήρηση ζωικών κυττάρων και πυρήνων με χρώση και χωρίς χρώση. β. Μίτωση σε κύτταρα ακρορριζών κρεμμυδιού. γ. Κατασκευή μοντέλ τμήματος μορί DNA δ. Κατασκευή μοντέλ τμήματος μορί DNA π αντιγράφεται ε. Αντιγραφή και έκφραση της γενετικής πληροφορίας. 2
ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΤΟΥ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ Τα τελευταία δύο χρόνια τ 20 αιώνα, το Υπργείο Παιδείας εισήγαγε εργαστηριακές ασκήσεις στο πρόγραμμα διδασκαλίας των μαθημάτων των Φυσικών Επιστημών τ Ενιαί Λυκεί. Επιπλέον κατεβλήθη συστηματική προσπάθεια για να δημιργηθούν οι προϋποθέσεις, ώστε οι εργαστηριακές ασκήσεις να μπορούν να εκτελεσθούν, Πρώτον με την ανάθεση της συγγραφής Εργαστηριακών Οδηγών και Τετραδίων Εργαστηριακών Ασκήσεων, ώστε ο μεν μαθητής να έχει έτοιμη τη "θεωρία" και το φύλο εργασίας κάθε μιας εργαστηριακής άσκησης, ο δε καθηγητής να μην επιφορτίζεται με την συγγραφή και τον πολλαπλασιασμό τς. Δεύτερον με τη δημιργία Νέων Εργαστηρίων με ενιαίο σχέδιο, έπιπλα, εξοπλισμό και διευθέτηση τ υλικού, ώστε να είναι δυνατή η εκτέλεση των ασκήσεων εύκολα και σε όλα τα σχολεία, παρά τις μετακινήσεις τ προσωπικού. Και τέλος με τη δημιργία κατά τόπς ΕΚΦΕ για την υποβοήθηση των εκπαιδευτικών τ κλάδ ΠΕ4 στην συγκεκριμένη εκπαιδευτική πράξη. Πλην όμως μέχρι σήμερα, για διαφόρς λόγς, δεν έχει ολοκληρωθεί ο εξοπλισμός όλων των Νέων Εργαστηρίων, με αποτέλεσμα ένα μεγάλο μέρος από τις δέκα εργαστηριακές ασκήσεις π υποχρεωτικά πρέπει να γίνν στα Λύκεια (βάσει τ προγράμματος τ Υπργεί για το σχολικό έτος 2004-2005) να μη μπορεί να πραγματοποιηθεί, ενώ οι υπόλοιπες χρειάζονται τροποποιήσεις. Τροποποιήσεις χρειάζονται επίσης αρκετές εργαστηριακές ασκήσεις επειδή: η "θεωρία" των εργαστηριακών ασκήσεων είναι πολλές φορές επιπλέον της ύλης τ σχολικού βιβλί, π κι αυτήν με δυσκολία ο εκπαιδευτικός προλαβαίνει να μεταδώσει στς μαθητές. το χρονικό διάστημα εκτέλεσης ορισμένων ασκήσεων υπερβαίνει την μία διδακτική ώ- ρα, δεδομέν ότι οι μαθητές δεν είναι εξοικειωμένοι ούτε με την πειραματική διαδικασία, ούτε με τη χρήση των οργάνων και των συσκευών. Υπάρχει λοιπόν επιτακτική ανάγκη να τροποποιηθούν οι εργαστηριακές ασκήσεις και να προσαρμοστούν στη νέα κατάσταση. Την ανάγκη αυτή προσπάθησα να καλύψω φτιάχνοντας φύλλα εργασίας για τς μαθητές μ, τέτοια ώστε, κατά τη διάρκεια μιας διδακτικής ώρας όχι μόνο να ολοκληρώνεται η εργαστηριακή άσκηση αλλά και να επανατοποθετούνται τα υλικά και τα όργανα π χρησιμοποιήθηκαν στη θέση τς, στις οργανοθήκες και στα ντλάπια. Στην προσπάθειά μ αυτή έλαβα υπόψη μ τς Εργαστηριακούς Οδηγούς και τα Τετράδια Εργαστηριακών Ασκήσεων τ ΟΕΔΒ καθώς και φύλλα εργασίας τ Γραφεί Εργαστηρίων τ ΥΠΕΠΘ και τ ΕΚΦΕ Νικαίας. Το βιβλίο π έχετε στα χέρια σας αποτελεί τη συλλογή των φύλλων εργασίας π έφτιαξα και το εκδίδω θεωρώντας ότι η εργασία μ αυτή θα ήταν χρήσιμο βοήθημα και σε άλλς συναδέλφς π προσπαθούν, σε αντίξοες πολλές φορές συνθήκες, να πραγμα- 3
τοποιήσν εργαστηριακές ασκήσεις στο Λύκειό τς. Κάθε φύλλο εργασίας έχει δική τ αρίθμηση σελίδων και είναι τυπωμένο στη μία όψη των φύλλων, ώστε σε περίπτωση π κάποιος συνάδελφος θέλει να βγάλει φωτοτυπίες για τς μαθητές τ, να είναι καλής ποιότητας. Κερατσίνι, 30 Οκτωβρί 2005 4