Παράθυρα. ελτίο προϊόντων για τις Πράσινες ηµόσιες Συµβάσεις

Παράθυρα - Παράθυρα, Γυάλινες πόρτες και φεγγίτες ελτίο προϊόντων για τις Πράσινες ηµόσιες Συµβάσεις ΟΙ πράσινες δηµόσιες συµβάσεις (GPP/Π Σ) αποτελούν προαιρετικό µέσο. Στο παρόν δελτίο προϊόντων περιλαµβάνεται σύνοψη των κριτηρίων Π Σ που έχουν εκπονηθεί για την οµάδα προϊόντων Παράθυρα, όπου συµπεριλαµβάνονται οι γυάλινες πόρτες καθώς και οι φεγγίτες. Στην ενηµερωτική έκθεση (Background Report) αναλύονται πλήρως οι λόγοι επιλογής των εν λόγω κριτηρίων και περιέχονται παραποµπές για περαιτέρω πληροφορίες. Οι συστάσεις αγοράς (προµήθειας) παρέχονται υπό µορφή δύο οµάδων κριτηρίων: Τα στοιχειώδη κριτήρια, κατάλληλα για χρήση από οποιαδήποτε αναθέτουσα αρχή στα κράτη µέλη αφορούν τις κύριες περιβαλλοντικές επιπτώσεις του συγκεκριµένου προϊόντος. Είναι διατυπωµένα κατά τρόπο ώστε η εφαρµογή τους να συνεπάγεται ελάχιστη πρόσθετη προσπάθεια επαλήθευσης ή ελάχιστη επιβάρυνση από πλευράς κόστους. Τα αναλυτικά κριτήρια αφορούν τους αγοραστές που επιθυµούν να προµηθευτούν τα καλύτερα προϊόντα που κυκλοφορούν στην αγορά. Ενδέχεται να απαιτείται περαιτέρω προσπάθεια επαλήθευσης ή ελαφρά αύξηση του κόστους σε σχέση µε άλλα προϊόντα της ίδιας χρήσης. Στο πλαίσιο των στοιχειωδών και των αναλυτικών κριτηρίων, οι κατευθυντήριες γραµµές ακολουθούν τα διάφορα στάδια της διαδικασίας δηµοσίων συµβάσεων και εξηγούν τους καλύτερους τρόπους ενσωµάτωσης των περιβαλλοντικών κριτηρίων σε κάθε στάδιο: Αντικείµενο. Ο τίτλος της προκήρυξης του διαγωνισµού, δηλ. σύντοµη περιγραφή του προϊόντος, των εργασιών ή των υπηρεσιών προς προµήθεια. Τεχνικές προδιαγραφές. Παρέχουν σαφή, ακριβή και πλήρη περιγραφή των απαιτήσεων και προτύπων µε τα οποία πρέπει να συµµορφώνονται τα αγαθά, οι εργασίες ή οι υπηρεσίες. Περιγραφή των ελάχιστων τεχνικών προδιαγραφών µε τις οποίες πρέπει να συµµορφώνονται όλες οι προσφορές. Καθορισµός ειδικών περιβαλλοντικών κριτηρίων, συµπεριλαµβανοµένων ορίων πρόκρισης και επιπέδων στα οποία πρέπει να ανταποκρίνονται συγκεκριµένα προϊόντα. Κριτήρια επιλογής. Βασίζονται στη δυνατότητα/ικανότητα των προσφερόντων για εκτέλεση της σύµβασης. Βοηθούν στον εντοπισµό κατάλληλων προµηθευτών, π.χ. αν εξασφαλίζεται κατάλληλα εκπαιδευµένο προσωπικό ή αν εφαρµόζονται κατάλληλες περιβαλλοντικές πολιτικές και διαδικασίες. Κριτήρια ανάθεσης. Τα κριτήρια βάσει των οποίων η αναθέτουσα αρχή θα συγκρίνει τις προσφορές και θα αποφασίσει την ανάθεση. Τα κριτήρια ανάθεσης δεν είναι κριτήρια πρόκρισης/αποκλεισµού δηλαδή, οι προσφορές προϊόντων που δεν πληρούν τα κριτήρια µπορούν να παραµένουν υποψήφιες έως την τελική απόφαση, ανάλογα µε τη βαθµολογία τους στα άλλα κριτήρια ανάθεσης. Ρήτρα εκτέλεσης της σύµβασης: Προσδιορίζονται οι όροι που πρέπει να πληρούνται κατά την εκτέλεση της σύµβασης, π.χ. ως προς τους τρόπους προµήθειας των αγαθών ή υπηρεσιών, συµπεριλαµβανοµένων πληροφοριών ή οδηγιών για τα προϊόντα που πρέπει να προµηθεύσει ο προµηθευτής. Σηµειώνεται ότι ο ανάδοχος δεσµεύεται από το ισχύον νοµικό πλαίσιο. Στις περιπτώσεις όπου η επαλήθευση των κριτηρίων καταλήγει στο συµπέρασµα ότι είναι δυνατή η χρήση άλλων κατάλληλων αποδεικτικών µέσων, µεταξύ αυτών θα µπορούσαν να περιλαµβάνονται τεχνικός φάκελος από τον κατασκευαστή/παραγωγό, έκθεση δοκιµών από αναγνωρισµένο φορέα ή άλλες κατάλληλες αποδείξεις. Η αναθέτουσα αρχή πρέπει να κρίνει 1 / 16

κατά περίπτωση, από τεχνικής/νοµικής πλευράς, την καταλληλότητα των υποβαλλόµενων αποδείξεων. 1. Ορισµός και πεδίο εφαρµογής Για τους σκοπούς των παρόντων κριτηρίων των πράσινων δηµόσιων συµβάσεων, τα παράθυρα ορίζονται ως άνοιγµα σε τοίχο ή σε οροφή, µε γυαλί προσαρµοσµένο σε σταθερό πλαίσιο, ώστε να είναι δυνατή η διέλευση του φωτός της ηµέρας. Συχνά είναι δυνατό τα άνοιγµα του παραθύρου, µε συρόµενο ή ανοιγόµενο στοιχείο του πλαισίου, ώστε να είναι δυνατός ο αερισµός του κτιρίου. Αυτός ο ορισµός περιλαµβάνει σκόπιµα τις εξωτερικές γυάλινες πόρτες και τους φεγγίτες: Η αναφορά σε «παράθυρα» καλύπτει και τα τρία προϊόντα. Τα κριτήρια ισχύουν για παράθυρα, εξωτερικές γυάλινες πόρτες και φεγγίτες που θα χρησιµοποιηθούν στο περίβληµα του κτιρίου, τόσο κατοικίας ή εµπορικής χρήσης, όσο και δηµόσιας χρήσης, όπως σχολεία ή νοσοκοµεία. Στις τεχνολογίες που ελήφθησαν υπόψη στην κατάρτιση του παρόντος εγγράφου περιλαµβάνονται τα υαλοστάσια (µονών και διπλών υαλοπινάκων), η απόσταση µεταξύ των υαλοπινάκων, τα επιχρίσµατα χαµηλού λόγου εκποµπής θερµικής ακτινοβολίας, η πλήρωση µε αέρα ή αδρανή αέρια µεταξύ των υαλοπινάκων, καθώς και ο σχεδιασµός του πλαισίου. Επί του παρόντος κανένα από τα υφιστάµενα πρότυπα και οικολογικά σήµατα δεν καλύπτει όλες τις κλιµατικές περιφέρειες της Ευρώπης, εποµένως δεν πρέπει να ισχύσει κάποιο προϋφιστάµενο οικολογικό σήµα ως βάση για τον προσδιορισµό κριτηρίων των Π Σ που θα µπορούν να εφαρµοστούν σε ολόκληρη την ΕΕ. 2. Κυριότερες περιβαλλοντικές επιπτώσεις Οι κύριες περιβαλλοντικές επιπτώσεις των παραθύρων αφορούν τη θερµική απόδοση, µετρούµενη ως ανταλλαγή ενέργειας µεταξύ του κλιµατιζόµενου εσωτερικού ενός κτιρίου και του έξω χώρου, που εκτιµάται ότι είναι κατά µια τάξη µεγέθους (δηλ. δέκα φορές) µεγαλύτερη από την ενέργεια που απαιτείται για την κατασκευή ενός παραθύρου1. Το γεγονός αυτό συνεπάγεται αυξηµένη κατανάλωση καυσίµων, αυξηµένες εκποµπές διοξειδίου του άνθρακα και εκποµπές άλλων ρύπων, όπως το µονοξείδιο του άνθρακα λόγω καύσης ορυκτών καυσίµων. Πέραν τούτων, υπάρχουν επιπτώσεις υλικών από τα υλικά που χρησιµοποιούνται για την κατασκευή των παραθύρων, την απαιτούµενη επεξεργασία των υλικών αυτών, τις αναγκαίες χηµικές κατεργασίες για τη συντήρηση υλικών, τόσο στην αρχή του κύκλου ζωής όσο και κατά τη χρήση τους, τα απόβλητα που προκύπτουν κατά την κατασκευή και εγκατάστασή τους, καθώς και από τα απόβλητα στο τέλος του κύκλου ζωής, όταν αντικαθίστανται τα παράθυρα. Τα στοιχειώδη κριτήρια εστιάζουν στην επίτευξη βελτίωσης του βαθµού θερµικής απόδοσης, πέραν του απαιτούµενου από εθνικούς κανονισµούς, µαζί µε τις απαιτήσεις όσον αφορά τις επιπτώσεις ορισµένων βασικών υλικών. Τα αναλυτικά κριτήρια επιβάλλουν την περαιτέρω εξοικονόµηση ενέργειας, ενώ καλύπτουν ευρύτερο φάσµα επιπτώσεων υλικών που συνδέονται µε την παραγωγή, την εγκατάσταση και τη διάθεση των παραθύρων. 1 EMPA, Materials Research and Technology, http://www.empa.ch/plugin/template/empa/*/32776/---/l=2 2 / 16

Κυριότερες περιβαλλοντικές επιπτώσεις Επίπτωση της ΑΠΩΛΕΙΑΣ της χρησιµοποιούµενης ενέργειας για θέρµανση/ψύξη του κτιρίου µέσω των παραθύρων κατά τη διάρκεια του κύκλου ζωής της χρήσης τους. Περιβαλλοντική επίπτωση των υλικών που χρησιµοποιήθηκαν για την κατασκευή του παραθύρου. Επίπτωση των αποβλήτων, συµπεριλαµβανοµένης της συσκευασίας και των αποβλήτων τέλους του κύκλου ζωής. Προσέγγιση Π Σ Προώθηση της προµήθειας θερµικά αποδοτικών υαλοπινάκων Προώθηση της χρήσης πλαισίων µεγαλύτερης θερµικής απόδοσης και µικρότερης επίπτωσης (µε χρήση LCA) Προώθηση της χρήσης κατάλληλων υαλοπινάκων συνεκτίµηση των κλιµατικών συνθηκών στη διαδικασία λήψης απόφασης Προώθηση αποτελεσµατικής συντήρησης των παραθύρων για παράταση της ωφέλιµης διάρκειας ζωής Προώθηση της διαχείρισης του τέλους του κύκλου ζωής, π.χ. προγράµµατα απόσυρσης / επανάχρησης / ανακύκλωσης Προώθηση προϊόντων σχεδιασµένων για εύκολη αποσυναρµολόγηση και ανακύκλωση Προώθηση της χρήσης ανακυκλωµένων υλικών Προώθηση περιβαλλοντικά συµβατών υλικών Σηµειώνεται ότι η σειρά παράθεσης των επιπτώσεων δεν αντιστοιχεί κατ' ανάγκη στην τάξη σηµασίας τους. 3. Κριτήρια των Π Σ για παράθυρα ² 3.1. Στοιχειώδη κριτήρια των Π Σ για παράθυρα ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ Προµήθεια περιβαλλοντικά συµβατών παραθύρων υψηλής θερµικής απόδοσης. ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΠΡΟ ΙΑΓΡΑΦΕΣ 1. Να εξασφαλιστεί ότι όλα τα παράθυρα που τοποθετούνται σε νέα κτίρια και ως παράθυρα αντικατάστασης σε προϋφιστάµενα κτίρια επιτυγχάνουν µεγαλύτερη θερµική απόδοση από ό,τι απαιτείται από τους εθνικούς κανονισµούς. Προς τούτο πρέπει στους ακόλουθους δείκτες να τεκµηριώνεται βελτίωση κατά [X]% της τιµής που ορίζεται σε [αναφέρεται το σχετικό εθνικό νοµοθετικό µέτρο]: α) Τιµή U 3 / 16

β) Τιµή G γ) Τιµή L50 δ) ιαπερατότητα φωτός ηµέρας. Οι δείκτες ισχύουν για ολόκληρο το παράθυρο, δηλ. υαλοπίνακας µαζί µε το πλαίσιο. Το ποσοστιαίο επίπεδο (σκοπούµενο επίπεδο) που θα αναφερθεί εξαρτάται ιδιαίτερα από το σκοπούµενο επίπεδο που καθορίζεται στην εθνική νοµοθεσία. Συνιστάται να τίθεται ως στόχος βελτίωση τουλάχιστον κατά 20% των υφιστάµενων στα εθνικά πρότυπα απαιτήσεων θερµικής απόδοσης, ενώ οι βελτιώσεις για τους άλλους τρεις παράγοντες πρέπει να καθορίζονται ανάλογα µε τις τοπικές απαιτήσεις και να παρουσιάζουν καλό επίπεδο βελτίωσης σε σχέση µε τις εθνικές προδιαγραφές. Εάν δεν υπάρχουν εθνικοί κανονισµοί, οι υπεύθυνοι για τις προµήθειες πρέπει να αναζητούν εθνικούς κανονισµούς από άλλες, κατάλληλες χώρες της Ευρώπης. Επαλήθευση: Όταν τα αναγραφόµενα κριτήρια για ένα προϊόν περιλαµβάνονται σε σχετικό εναρµονισµένο ευρωπαϊκό πρότυπο, βάσει της οδηγίας για τα προϊόντα του τοµέα των δοµικών κατασκευών (89/106/EΟΚ), προς σήµανση CE, πρέπει ο προµηθευτής να παρέχει τις πληροφορίες που συνοδεύουν την απαιτούµενη σήµανση CE ώστε να αποδεικνύεται η συµµόρφωση µε τα αναγραφόµενα κριτήρια. Όταν τα αναγραφόµενα κριτήρια για ένα προϊόν δεν περιλαµβάνονται στις συνοδευτικές πληροφορίες για τη σήµανση CE βάσει της οδηγίας για τα προϊόντα του τοµέα των δοµικών κατασκευών (89/106/EΟΚ), τα προϊόντα που διαθέτουν σχετικό οικολογικό σήµα τύπου 1 θεωρείται ότι πληρούν τα αναγραφόµενα κριτήρια. Θα γίνονται επίσης δεκτά και άλλα κατάλληλα αποδεικτικά µέσα ή µια υπογεγραµµένη δήλωση. 2. Η ξυλεία που θα χρησιµοποιείται πρέπει να προέρχεται από νόµιµες πηγές. Επαλήθευση: Η νόµιµη προέλευση της ξυλείας µπορεί να αποδειχθεί εφόσον υφίσταται σύστηµα αλυσίδας ελέγχου για προσδιορισµό της προέλευσης. Τα εθελοντικά αυτά συστήµατα µπορούν να είναι πιστοποιηµένα από τρίτο µέρος, συχνά στο πλαίσιο των προτύπων ISO 9000 ή/και ISO 14000 ή συστήµατος διαχείρισης EMAS. Πιστοποιητικά αλυσίδας ελέγχου για ξυλεία µε πιστοποίηση FSC [2], PEFC [3] ή οποιοδήποτε άλλο ισοδύναµο αποδεικτικό µέσο, γίνονται επίσης δεκτά ως απόδειξη συµµόρφωσης. Εάν η ξυλεία προέρχεται από χώρα που έχει υπογράψει εθελοντική συµφωνία συνεργασίας (ΕΣΣ) µε την ΕΕ, η άδεια FLEGT µπορεί να χρησιµεύσει ως απόδειξη της νοµιµότητας [4]. Μεταξύ άλλων αποδεικτικών µέσων που θα γίνονται δεκτά περιλαµβάνεται ένα σχετικό και έγκυρο πιστοποιητικό CITES ή άλλο ισοδύναµο και επαληθεύσιµο µέσο, όπως η εφαρµογή συστήµατος «δέουσας επιµέλειας». Για τη µη πιστοποιούµενη παρθένα ξυλεία, οι προσφέροντες πρέπει να αναφέρουν τους τύπους (τα είδη), τις ποσότητες και την προέλευση της ξυλείας, συνυποβάλλοντας δήλωση περί νοµιµότητάς της. Έτσι θα µπορεί να προσδιοριστεί η προέλευση της ξυλείας καθόλη την αλυσίδα παραγωγής, από το δάσος έως το προϊόν ξύλου. 3. Πλαστικά συστατικά βάρους πάνω από 50g πρέπει να φέρουν σήµανση σύµφωνα µε το πρότυπο ISO 11469 ή ισοδύναµο. [ 2] [ 3] FSC (Forest Stewardship Council,Συµβούλιο ιαχείρισης των ασών): http://www.fsc.org/en PEFC (Programme for the Endorsement of Forest Certification): http://www.pefc.org/internet/html [4] Το σχέδιο δράσης FLEGT (επιβολή της δασικής νοµοθεσίας, διακυβέρνηση και εµπόριο) εγκρίθηκε από την ΕΕ το 2003. Το σχέδιο δράσης περιγράφει µια σειρά µέτρων για την αντιµετώπιση της παράνοµης υλοτόµησης στις αναπτυσσόµενες χώρες. Το σχέδιο καθορίζει ένα σύστηµα χορήγησης αδειών ξυλείας ως εγγύηση της νοµιµότητας των εισαγόµενων προϊόντων ξύλου. Για τη λήψη της άδειας απαιτείται η σύναψη εθελοντικών συµφωνιών συνεργασίας (ΕΣΣ) µεταξύ των παραγωγών χωρών και της ΕΕ. Στα προϊόντα ξυλείας που έχουν παραχθεί νόµιµα στις χώρες εταίρους των ΕΣΣ, χορηγείται πιστοποιητικό για τη νοµιµότητα της παραγωγής για περισσότερες πληροφορίες: http://ec.europa.eu/environment/forests/flegt.htm 4 / 16

αποδεικτικά µέσα. 4. Αέρια πλήρωσης που συµβάλλουν στο φαινόµενο του θερµοκηπίου, µε δυναµικό θέρµανσης του πλανήτη (GWP) > 5 σε χρονική περίοδο 100 ετών, δεν µπορούν να χρησιµοποιηθούν στις µονωτικές ενότητες. Τα αδρανή αέρια (π.χ. αργό, κρυπτό) διαθέτουν GWP <5. αποδεικτικά µέσα. 5. Ο προσφέρων πρέπει να αποδείξει ότι η παραγωγή του PVC είναι σύµφωνη µε τις βέλτιστες πρακτικές, σύµφωνα µε το εθελοντικό πρόγραµµα Vinyl 2010 ή ισοδύναµο. Επαλήθευση: Η συµµετοχή στο Vinyl2010 θα γίνεται δεκτή, διαφορετικά ο προσφέρων πρέπει να προσκοµίσει γραπτά αποδεικτικά στοιχεία ότι τηρούνται οι συστάσεις του Vinyl2010, ή ισοδύναµες 2. ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΑΝΑΘΕΣΗΣ Απονέµονται επιπλέον βαθµοί για τα ακόλουθα: 1. Το τελικό προϊόν από ξύλο, ίνες ξύλου ή µοριοσανίδες που προέρχονται από δάση πιστοποιηµένης αειφορικής διαχείρισης ώστε να εφαρµόζονται οι αρχές και τα µέτρα που αποσκοπούν στην εξασφάλιση αειφορικής δασοκοµικής διαχείρισης, υπό τον όρο ότι τα κριτήρια αυτά χαρακτηρίζουν το προϊόν και είναι συναφή µε αυτό. Στην Ευρώπη, αυτές οι αρχές και τα µέτρα αντιστοιχούν, τουλάχιστον, σε εκείνα που προβλέπονται στις «Πανευρωπαϊκές επιχειρησιακές κατευθυντήριες γραµµές για την αειφορική διαχείριση των δασών» (Pan-European Operational Level Guidelines for Sustainable Forest Management), που εγκρίθηκαν στην υπουργική διάσκεψη της Λισαβόνας για την προστασία των δασών της Ευρώπης (2 έως 4 Ιουνίου 1998). Εκτός Ευρώπης, αντιστοιχούν τουλάχιστον στις δασικές γενικές αρχές της διάσκεψης των Ηνωµένων Εθνών για το περιβάλλον και την ανάπτυξη (UNCED, Rio de Janeiro, Ιούνιος 1992) και, όπου έχουν εφαρµογή, στα κριτήρια ή τις κατευθυντήριες γραµµές για την αειφορική διαχείριση των δασών που έχουν θεσπιστεί στο πλαίσιο των αντίστοιχων διεθνών και περιφερειακών πρωτοβουλιών (ΙΤΤΟ, διαδικασία του Montreal, διαδικασία του Tarapoto, πρωτοβουλία Dry-Zone Africa των UΝΕΡ/FAO). Επαλήθευση: Αποδεκτή απόδειξη της αειφορικής συγκοµιδής ξυλείας µπορεί να προβλεφθεί µε τη βοήθεια υφιστάµενου συστήµατος προσδιορισµού της προέλευσης. Αυτά τα εθελοντικά συστήµατα µπορούν να είναι πιστοποιηµένα από τρίτο µέρος, συχνά στο πλαίσιο των προτύπων ISO 9000 ή/και ISO 14000 ή του συστήµατος διαχείρισης EMAS. Πιστοποιητικά αλυσίδας ελέγχου για ίνες ξύλου µε πιστοποίηση FSC, PEFC ή κάθε άλλο ισοδύναµο αποδεικτικό µέσο γίνονται, επίσης, δεκτά ως απόδειξη της συµµόρφωσης. 2. Μόλυβδος (R23, R25 και H301, H331) και οι ενώσεις του δεν πρέπει να προστίθενται σκόπιµα στα πλαστικά και τα επιχρίσµατα που χρησιµοποιούνται στα παράθυρα. Υπό κανονικές συνθήκες χρήσης, το παράθυρο ως τελικό προϊόν δεν πρέπει να αποδεσµεύει απευθείας ή µέσω έκπλυσης ουσίες ή παρασκευάσµατα ταξινοµηµένα σύµφωνα µε την οδηγία 1999/45/ΕΚ και 67/548/ΕΟΚ για τα οποία ισχύουν οι φράσεις κινδύνου που αναφέρονται παρακάτω: 2 5 / 16

καρκινογόνο (R40, R45, R49) επιβλαβές για το σύστηµα αναπαραγωγής (R60, R61, R62, R63) µεταλλαξιογόνο, προκαλεί κληρονοµικές γενετικές βλάβες και ενέχει πιθανούς κινδύνους µη αναστρέψιµων επιδράσεων (R46, R68) τοξικό (R23, R24, R25, R26, R27, R28, R51) αλλεργιογόνο σε περίπτωση εισπνοής (R42) επιβλαβές για το περιβάλλον (R50, R50/53, R51/53, R52, R52/53, R53) κίνδυνος σοβαρής βλάβης της υγείας ύστερα από παρατεταµένη έκθεση (R48) Στον κανονισµό (ΕΚ) αριθ. 1272/2008, για την τροποποίηση και την κατάργηση των οδηγιών 67/548/EΟΚ και 1999/45/EΚ, και για την τροποποίηση του κανονισµού (EΚ) αριθ. 1907/2006, αναφέρονται οι ακόλουθες δηλώσεις κινδύνου που αντιστοιχούν στις παραπάνω φράσεις κινδύνου. Υπό κανονικές συνθήκες χρήσης, το παράθυρο ως τελικό προϊόν δεν πρέπει να αποδεσµεύει απευθείας ή µέσω έκπλυσης ουσίες ή παρασκευάσµατα ταξινοµηµένα σύµφωνα µε τις δηλώσεις κινδύνου που αναφέρονται παρακάτω: καρκινογόνο (καρκινογόνο κατηγορίας 1A, 1B και 2: H350, H350i, H351) επιβλαβές για το σύστηµα αναπαραγωγής (σύστηµα αναπαραγωγής κατηγορίας 1A, 1B και 2: H360F, H360D, H360FD, H360Fd, H360fD, H361f, H361da και H361fd) µεταλλαξιογόνο, προκαλεί κληρονοµικές γενετικές βλάβες (µεταλλαξιογόνο κατηγορίας 1B και 2: H340 και H341) τοξικό (οξεία τοξικότητα κατηγορίας 1, 2 και 3: H330, H331, H311, H301, H310, H300, χρόνια τοξικότητα στο υδάτινο περιβάλλον κατηγορίας 2: H412) αλλεργιογόνο σε περίπτωση εισπνοής (αναπνευστική ευαισθησία 1: H334) επιβλαβές για το περιβάλλον (οξεία τοξικότητα κατηγορίας 1 και χρόνια τοξικότητα κατηγορίας 1, 2, 3 και 4 στο υδάτινο περιβάλλον: H400, H410, H411, H412, H413 κίνδυνος σοβαρής βλάβης της υγείας ύστερα από παρατεταµένη έκθεση (κίνδυνος για την υγεία: H372 και H373) αποδεικτικά µέσα. 3. Θα απονέµονται επιπλέον βαθµοί ανάλογα µε το ποσοστό των χρησιµοποιούµενων υλικών που προέρχεται από ανακύκλωση. Εξαιρούνται τα απόβλητα κατεργασίας. αποδεικτικά µέσα, λ.χ. κατάλληλη πιστοποίηση του κατασκευαστή. ΡΗΤΡΑ ΕΚΤΕΛΕΣΗΣ ΤΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ 1. Ο προσφέρων πρέπει να διασφαλίζει ότι µαζί µε το προϊόν διατίθενται συστάσεις συντήρησης. Πρέπει επίσης να παρέχει τεκµηριωµένες διαδικασίες και οδηγίες για διασφάλιση ποιότητας και περιβαλλοντική διασφάλιση. αποδεικτικά µέσα. 3.2. Αναλυτικά κριτήρια των Π Σ για παράθυρα 6 / 16

ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ Προµήθεια περιβαλλοντικά συµβατών παραθύρων υψηλής θερµικής απόδοσης. ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΠΡΟ ΙΑΓΡΑΦΕΣ 1. Να εξασφαλιστεί ότι όλα τα παράθυρα που τοποθετούνται σε νέα κτίρια και ως παράθυρα αντικατάστασης σε προϋφιστάµενα κτίρια επιτυγχάνουν µεγαλύτερη θερµική απόδοση από ό,τι απαιτείται από τους εθνικούς κανονισµούς. Προς τούτο πρέπει στους ακόλουθους δείκτες να τεκµηριώνεται βελτίωση κατά [X]% της τιµής που ορίζεται σε [αναφέρεται το σχετικό εθνικό νοµοθετικό µέτρο]: α) Τιµή U β) Τιµή G γ) Τιµή L50 δ) ιαπερατότητα φωτός ηµέρας. Οι δείκτες ισχύουν για ολόκληρο το παράθυρο, δηλ. υαλοπίνακας µαζί µε το πλαίσιο. Το ποσοστιαίο επίπεδο (σκοπούµενο επίπεδο) που θα αναφερθεί εξαρτάται ιδιαίτερα από το σκοπούµενο επίπεδο που καθορίζεται στην εθνική νοµοθεσία. Συνιστάται να τίθεται ως στόχος βελτίωση τουλάχιστον κατά 30% των υφιστάµενων στα εθνικά πρότυπα απαιτήσεων θερµικής απόδοσης, ενώ οι βελτιώσεις για τους άλλους τρεις παράγοντες πρέπει να καθορίζονται ανάλογα µε τις τοπικές απαιτήσεις και να παρουσιάζουν άριστο επίπεδο βελτίωσης σε σχέση µε τις εθνικές προδιαγραφές. Εάν δεν υπάρχουν εθνικοί κανονισµοί, οι υπεύθυνοι για τις προµήθειες πρέπει να αναζητούν εθνικούς κανονισµούς από άλλες, κατάλληλες χώρες της Ευρώπης. Επαλήθευση: Όταν τα αναγραφόµενα κριτήρια για ένα προϊόν περιλαµβάνονται σε σχετικό εναρµονισµένο ευρωπαϊκό πρότυπο, βάσει της οδηγίας για τα προϊόντα του τοµέα των δοµικών κατασκευών (89/106/EΟΚ), προς σήµανση CE, πρέπει ο προµηθευτής να παρέχει τις πληροφορίες που συνοδεύουν την απαιτούµενη σήµανση CE ώστε να αποδεικνύεται η συµµόρφωση µε τα αναγραφόµενα κριτήρια. Όταν τα αναγραφόµενα κριτήρια για ένα προϊόν δεν περιλαµβάνονται στις συνοδευτικές πληροφορίες για τη σήµανση CE βάσει της οδηγίας για τα προϊόντα του τοµέα των δοµικών κατασκευών (89/106/EΟΚ), τα προϊόντα που διαθέτουν σχετικό οικολογικό σήµα τύπου 1 θεωρείται ότι πληρούν τα αναγραφόµενα κριτήρια. Θα γίνονται επίσης δεκτά και άλλα κατάλληλα αποδεικτικά µέσα ή µια υπογεγραµµένη δήλωση. 2. Η ξυλεία που θα χρησιµοποιείται πρέπει να προέρχεται από νόµιµες πηγές. Επαλήθευση: Η νόµιµη προέλευση της ξυλείας µπορεί να αποδειχθεί εφόσον υφίσταται σύστηµα αλυσίδας ελέγχου για προσδιορισµό της προέλευσης. Τα εθελοντικά αυτά συστήµατα µπορούν να είναι πιστοποιηµένα από τρίτο µέρος, συχνά στο πλαίσιο των προτύπων ISO 9000 ή/και ISO 14000 ή του συστήµατος διαχείρισης EMAS. Πιστοποιητικά αλυσίδας ελέγχου για ξυλεία µε πιστοποίηση FSC [2], PEFC [3] ή οποιοδήποτε άλλο ισοδύναµο αποδεικτικό µέσο, γίνονται επίσης αποδεκτά ως απόδειξη συµµόρφωσης. Εάν η ξυλεία προέρχεται από χώρα που έχει υπογράψει [2] Συµβούλιο ιαχείρισης των ασών (FSC - Forest Stewardship Council): http://www.fsc.org/en [3] PEFC (Programme for the Endorsement of Forest Certification): http://www.pefc.org/internet/html 7 / 16

εθελοντική συµφωνία συνεργασίας (ΕΣΣ) µε την ΕΕ, η άδεια FLEGT µπορεί να χρησιµεύσει ως απόδειξη της νοµιµότητας [4]. Μεταξύ άλλων αποδεικτικών µέσων που θα γίνονται δεκτά περιλαµβάνεται ένα σχετικό και έγκυρο πιστοποιητικό CITES ή άλλο ισοδύναµο και επαληθεύσιµο µέσο, όπως η εφαρµογή συστήµατος «δέουσας επιµέλειας». Για τη µη πιστοποιούµενη παρθένα ξυλεία, οι προσφέροντες πρέπει να αναφέρουν τους τύπους (τα είδη), τις ποσότητες και την προέλευση της ξυλείας, συνυποβάλλοντας δήλωση περί νοµιµότητάς της. Έτσι θα µπορεί να προσδιοριστεί η προέλευση της ξυλείας καθόλη την αλυσίδα παραγωγής, από το δάσος έως το προϊόν ξυλείας. 3. Πλαστικά συστατικά βάρους πάνω από 50g πρέπει να φέρουν σήµανση σύµφωνα µε το πρότυπο ISO 11469 ή ισοδύναµο. αποδεικτικά µέσα. 4. Αέρια πλήρωσης που συµβάλλουν στο φαινόµενο του θερµοκηπίου, µε δυναµικό θέρµανσης του πλανήτη (GWP) > 5 σε χρονική περίοδο 100 ετών, δεν µπορούν να χρησιµοποιηθούν στις µονωτικές ενότητες. Τα αδρανή αέρια (π.χ. αργό, κρυπτό) διαθέτουν GWP <5. αποδεικτικά µέσα. 5. Ο προσφέρων πρέπει να αποδείξει ότι η παραγωγή του PVC είναι σύµφωνη µε τις βέλτιστες πρακτικές, σύµφωνα µε το εθελοντικό πρόγραµµα Vinyl 2010 ή ισοδύναµο. Επαλήθευση: Η συµµετοχή στο Vinyl2010 θα γίνεται δεκτή, διαφορετικά ο προσφέρων πρέπει να προσκοµίσει γραπτά αποδεικτικά στοιχεία ότι τηρούνται οι συστάσεις του Vinyl2010, ή ισοδύναµες 3. ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΑΝΑΘΕΣΗΣ Απονέµονται επιπλέον βαθµοί για τα ακόλουθα: 1. Το τελικό προϊόν από ξύλο, ίνες ξύλου ή µοριοσανίδες που προέρχονται από δάση πιστοποιηµένης αειφορικής διαχείρισης ώστε να εφαρµόζονται οι αρχές και τα µέτρα που αποσκοπούν στην εξασφάλιση αειφορικής δασοκοµικής διαχείρισης, υπό τον όρο ότι τα κριτήρια αυτά χαρακτηρίζουν το προϊόν και είναι συναφή µε αυτό. Στην Ευρώπη, αυτές οι αρχές και τα µέτρα αντιστοιχούν, τουλάχιστον, σε εκείνα που προβλέπονται στις «Πανευρωπαϊκές επιχειρησιακές κατευθυντήριες γραµµές για την αειφορική διαχείριση των δασών» (Pan-European Operational Level Guidelines for Sustainable Forest Management), που εγκρίθηκαν στην υπουργική διάσκεψη της Λισαβόνας για την προστασία των δασών της Ευρώπης (2 έως 4 Ιουνίου 1998). Εκτός Ευρώπης, αντιστοιχούν τουλάχιστον στις δασικές γενικές αρχές της διάσκεψης των Ηνωµένων Εθνών για το περιβάλλον και την ανάπτυξη (UNCED, Rio de Janeiro, Ιούνιος 1992) και, όπου έχουν εφαρµογή, στα κριτήρια ή τις κατευθυντήριες γραµµές για την αειφορική διαχείριση των δασών που έχουν θεσπιστεί στο πλαίσιο των αντίστοιχων διεθνών και περιφερειακών πρωτοβουλιών (ΙΤΤΟ, διαδικασία του [4] Το σχέδιο δράσης FLEGT (επιβολή της δασικής νοµοθεσίας, διακυβέρνηση και εµπόριο) εγκρίθηκε από την ΕΕ το 2003. Το σχέδιο δράσης περιγράφει µια σειρά µέτρων για την αντιµετώπιση της παράνοµης υλοτόµησης στις αναπτυσσόµενες χώρες. Το σχέδιο καθορίζει ένα σύστηµα χορήγησης αδειών ξυλείας ως εγγύηση της νοµιµότητας των εισαγόµενων προϊόντων ξύλου. Για τη λήψη της άδειας απαιτείται η σύναψη εθελοντικών συµφωνιών συνεργασίας (ΕΣΣ) µεταξύ των παραγωγών χωρών και της ΕΕ. Στα προϊόντα ξυλείας που έχουν παραχθεί νόµιµα στις χώρες εταίρους των ΕΣΣ, χορηγείται πιστοποιητικό για τη νοµιµότητα της παραγωγής για περισσότερες πληροφορίες: http://ec.europa.eu/environment/forests/flegt.htm 3 8 / 16

Montreal, διαδικασία του Tarapoto, πρωτοβουλία Dry-Zone Africa των UΝΕΡ/FAO). Επαλήθευση: Αποδεκτή απόδειξη της αειφορικής συγκοµιδής ξυλείας µπορεί να προβλεφθεί µε τη βοήθεια υφιστάµενου συστήµατος προσδιορισµού της προέλευσης. Αυτά τα εθελοντικά συστήµατα µπορούν να είναι πιστοποιηµένα από τρίτο µέρος, συχνά στο πλαίσιο των προτύπων ISO 9000 ή/και ISO 14000 ή του συστήµατος διαχείρισης EMAS. Πιστοποιητικά αλυσίδας ελέγχου για ίνες ξύλου µε πιστοποίηση FSC, PEFC ή κάθε άλλο ισοδύναµο αποδεικτικό µέσο γίνονται, επίσης, δεκτά ως απόδειξη της συµµόρφωσης. 2. Μόλυβδος (R23, R25 και H301, H331) και οι ενώσεις του δεν πρέπει να προστίθενται σκόπιµα στα πλαστικά και τα επιχρίσµατα που χρησιµοποιούνται στα παράθυρα. Υπό κανονικές συνθήκες χρήσης, το παράθυρο ως τελικό προϊόν δεν πρέπει να αποδεσµεύει απευθείας ή µέσω έκπλυσης ουσίες ή παρασκευάσµατα ταξινοµηµένα σύµφωνα µε την οδηγία 1999/45/ΕΚ και 67/548/ΕΟΚ για τα οποία ισχύουν οι φράσεις κινδύνου που αναφέρονται παρακάτω: καρκινογόνο (R40, R45, R49) επιβλαβές για το σύστηµα αναπαραγωγής (R60, R61, R62, R63) µεταλλαξιογόνο, προκαλεί κληρονοµικές γενετικές βλάβες και ενέχει πιθανούς κινδύνους µη αναστρέψιµων επιδράσεων (R46, R68) τοξικό (R23, R24, R25, R26, R27, R28, R51) αλλεργιογόνο σε περίπτωση εισπνοής (R42) επιβλαβές για το περιβάλλον (R50, R50/53, R51/53, R52, R52/53, R53) κίνδυνος σοβαρής βλάβης της υγείας ύστερα από παρατεταµένη έκθεση (R48) Στον κανονισµό (ΕΚ) αριθ. 1272/2008, για την τροποποίηση και την κατάργηση των οδηγιών 67/548/EΟΚ και 1999/45/EΚ, και για την τροποποίηση του κανονισµού (EΚ) αριθ. 1907/2006, αναφέρονται οι ακόλουθες δηλώσεις κινδύνου που αντιστοιχούν στις παραπάνω φράσεις κινδύνου. Υπό κανονικές συνθήκες χρήσης, το παράθυρο ως τελικό προϊόν δεν πρέπει να αποδεσµεύει απευθείας ή µέσω έκπλυσης ουσίες ή παρασκευάσµατα ταξινοµηµένα σύµφωνα µε τις δηλώσεις κινδύνου που αναφέρονται παρακάτω: καρκινογόνο (καρκινογόνο κατηγορίας 1A, 1B και 2: H350, H350i, H351) επιβλαβές για το σύστηµα αναπαραγωγής (σύστηµα αναπαραγωγής κατηγορίας 1A, 1B και 2: H360F, H360D, H360FD, H360Fd, H360fD, H361f, H361da και H361fd) µεταλλαξιογόνο, προκαλεί κληρονοµικές γενετικές βλάβες (µεταλλαξιογόνο κατηγορίας 1B και 2: H340 και H341) τοξικό (οξεία τοξικότητα κατηγορίας 1, 2 και 3: H330, H331, H311, H301, H310, H300, χρόνια τοξικότητα στο υδάτινο περιβάλλον κατηγορίας 2: H412) αλλεργιογόνο σε περίπτωση εισπνοής (αναπνευστική ευαισθησία 1: H334) επιβλαβές για το περιβάλλον (οξεία τοξικότητα κατηγορίας 1 και χρόνια τοξικότητα κατηγορίας 1, 2, 3 και 4 στο υδάτινο περιβάλλον: H400, H410, H411, H412, H413 κίνδυνος σοβαρής βλάβης της υγείας ύστερα από παρατεταµένη έκθεση (κίνδυνος για την υγεία: H372 και H373) αποδεικτικά µέσα. 3. Θα απονέµονται επιπλέον βαθµοί ανάλογα µε το ποσοστό των χρησιµοποιούµενων υλικών που προέρχεται από ανακύκλωση. Εξαιρούνται τα απόβλητα κατεργασίας. 9 / 16

αποδεικτικά µέσα, λ.χ. κατάλληλη πιστοποίηση του κατασκευαστή. 4. Τα χηµικά προϊόντα (βαφή, συγκολλητικές ύλες, στεγανωτικά, µαστίχες-στόκοι κλπ.) στο έτοιµο παράθυρο πρέπει να ικανοποιούν µία από τις ακόλουθες δύο απαιτήσεις: α) Το προϊόν πρέπει να µην έχει ταξινοµηθεί ως επικίνδυνο για το περιβάλλον σύµφωνα µε την ενωσιακή οδηγία 1999/45/EΚ Ή β) Το προϊόν µπορεί να έχει µέγιστη περιεκτικότητα 2% κατά βάρος σε ουσίες που έχουν ταξινοµηθεί ως επικίνδυνες για το περιβάλλον σύµφωνα µε την κοινοτική οδηγία 67/548/EΟΚ. Για συντηρητικά ξύλου το παραπάνω ποσοστό αυξάνεται σε 3% όπως ορίζεται στην 67/548/EΟΚ. αποδεικτικά µέσα. Εκτός από την επιβεβαίωση ότι έχει εκπληρωθεί είτε η απαίτηση (α) είτε η (β), πρέπει να παρέχονται δελτία δεδοµένων ασφάλειας των υλικών όπου προσδιορίζεται ο τρόπος ταξινόµησης των προϊόντων. Τα δελτία δεδοµένων ασφάλειας των υλικών πρέπει να µην είναι παλαιότερα από 3 χρόνια. Γραπτή επιβεβαίωση ότι οι χηµικές ενώσεις είναι εγκεκριµένες για τον προβλεπόµενο σκοπό τους από αρµόδια αρχή στη χώρα παραγωγής του παραθύρου, καθώς και επιβεβαίωση ότι το παράθυρο ως τελικό προϊόν δεν περιέχει CCA (χρωµικός αρσενικικός χαλκός), CC (κιτρικός χαλκός), οργανοκασσιτερικές ενώσεις ή κρεοσωτέλαιο. ΡΗΤΡΑ ΕΚΤΕΛΕΣΗΣ ΤΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ 1. Ο προσφέρων πρέπει να αποδείξει ότι ο ανάδοχος για την εκ των υστέρων εγκατάσταση ή ανακαίνιση των παραθύρων έχει θέσει σε εφαρµογή αποτελεσµατικές πολιτικές και διαδικασίες ώστε να εξασφαλίζεται ορθή και αειφορική διαχείριση των αποβλήτων µετά την κατανάλωση (δηλ. των αποξηλούµενων παραθύρων), όπως ανακύκλωση ή κατά το δυνατό αποφυγή υγειονοµικής ταφής. Επαλήθευση: Στα πιθανά αποδεικτικά µέσα περιλαµβάνονται τα πιστοποιητικά EMAS και ISO 14001 ή ισοδύναµα πιστοποιητικά που εκδίδονται από οργανισµούς που συµµορφώνονται µε το κοινοτικό δίκαιο ή τα σχετικά ευρωπαϊκά ή διεθνή πρότυπα που αφορούν την πιστοποίηση βάσει προτύπων περιβαλλοντικής διαχείρισης. Θα γίνονται επίσης δεκτά και άλλα κατάλληλα αποδεικτικά µέσα. 2. Ο προσφέρων πρέπει να διασφαλίζει ότι µαζί µε το προϊόν διατίθενται συστάσεις συντήρησης. Πρέπει επίσης να παρέχει τεκµηριωµένες διαδικασίες και οδηγίες για διασφάλιση ποιότητας και περιβαλλοντική. αποδεικτικά µέσα. 3.3. Επεξηγηµατικές σηµειώσεις: Η αρχή προµηθειών πρέπει να λαµβάνει υπόψη τις τοπικές συνθήκες: τοπικό κλίµα προσανατολισµός παραθύρου, σκιαζόµενες ζώνες κλπ. περιφερειακό κλίµα επικρατούσες καιρικές συνθήκες και εάν για τον κλιµατισµό εντός του κτιρίου θα απαιτηθεί κυρίως θέρµανση ή ψύξη. 10 / 16

επίπεδο συνθετότητας του παραθύρου εάν θα αποβεί περιβαλλοντικά ανταποδοτικό στη διάρκεια του κύκλου ζωής του. Τοπικό κλίµα: Ο παθητικός ηλιακός σχεδιασµός των κτιρίων συνεπάγεται προσανατολισµό παραθύρων, τοίχων, προστέγων, βεραντών, και δέντρων έτσι ώστε τα παράθυρα και στέγες να σκιάζονται το καλοκαίρι, ενώ το χειµώνα να επιτυγχάνεται ο µέγιστος ηλιασµός (ηλιακή θέρµανση). Η αποτελεσµατική χωροθέτηση των παραθύρων παρέχει περισσότερο φυσικό φως και περιορίζει την ανάγκη ηλεκτροφωτισµού κατά τη διάρκεια της ηµέρας. Η χωροθέτηση των παραθύρων πρέπει εποµένως να λαµβάνεται υπόψη από την αρχή προµηθειών όπου αυτό είναι εφικτό και αποτελεσµατικό. Περιφερειακό κλίµα: Ανάλογα µε το εάν στο κτίριο θα χρησιµοποιηθεί κυρίως θέρµανση ή ψύξη, θα επηρεαστεί η χρήση αποχρώσεων στο γυαλί, καθώς αυτές µπορούν να χρησιµοποιηθούν για περιορισµό της θάµβωσης και της ηλιακής θέρµανσης σε θερµά κλίµατα. Θα επηρεάσει επίσης την επιλογή των επιχρισµάτων, ιδιαίτερα των επιχρισµάτων χαµηλού λόγου εκποµπής θερµικής ακτινοβολίας, δεδοµένου ότι χρησιµοποιούνται διαφορετικές ρυθµίσεις και επιχρίσµατα για να περιοριστεί η θερµική απώλεια από το εσωτερικό ενός κτιρίου προς τα έξω, ή για να εµποδιστεί η µετάδοση της εξωτερικής θερµότητας στο εσωτερικό ενός κτιρίου. Επίπεδο συνθετότητας του παραθύρου: Για τριπλό υαλοπίνακα απαιτούνται περισσότερα υλικά και ενδέχεται να µην αποφέρει περιβαλλοντικά οφέλη που θα υπερβαίνουν όσα καταναλώθηκαν για την παραγωγή του, όταν τοποθετείται σε εύκρατο κλίµα, όπως λ.χ. της Νότιας Αγγλίας ή της Γαλλίας. Ωστόσο, η εγκατάσταση τριπλού υαλοπίνακα στη Σκανδιναβία θα ήταν σκόπιµη, ενώ είναι υποχρεωτική σε ορισµένες περιπτώσεις, καθώς το περιβαλλοντικό όφελος που θα προσφέρει αντισταθµίζει το πρόσθετο κόστος των υλικών. Η δυνητική εξοικονόµηση εκποµπών CO 2 χάρη στη βέλτιστη χρήση διαφορετικών τύπων γυαλιού έχει ποσοτικοποιηθεί σε µελέτη του TNO 4. Για να εξασφαλιστεί η µέγιστη ανθεκτικότητα και διάρκεια ζωής των παραθύρων ξύλου ή ξύλου/αλουµινίου, η αρχή προµηθειών πρέπει να εξετάσει κατά πόσον έχει υποστεί κατάλληλη κατεργασία τι εκτιθέµενο ξύλο. Ανάλογα µε το είδος του ξύλου, θα µπορούσε να περιλαµβάνεται - χωρίς να περιορίζεται αποκλειστικά σε αυτά - κατεργασία µε συντηρητικά που πληρούν κατηγορία διείσδυσης P5 σύµφωνα µε το πρότυπο EN 351 1 351 ή 2 ή επίχριση µε συντηρητικό ξύλου µε εµβάπτιση ή λακάρισµα. Κριτήρια ανάθεσης Στην προκήρυξη της σύµβασης και στα έγγραφα συγγραφής υποχρεώσεων πρέπει οι αναθέτουσες αρχές να επισηµαίνουν πόσοι επιπλέον βαθµοί θα απονέµονται για κάθε κριτήριο ανάθεσης. Τα περιβαλλοντικά κριτήρια ανάθεσης πρέπει, συνολικά, να καλύπτουν ποσοστό τουλάχιστον 10 έως 15% της συνολικής βαθµολογίας. Συσκευασία: Στο άρθρο 3 της οδηγίας 94/62/EΚ, της 20 ης εκεµβρίου 1994, για τις συσκευασίες και τα απορρίµµατα συσκευασίας ορίζεται η συσκευασία ως: κάθε προϊόν, κατασκευασµένο από οποιουδήποτε είδους υλικό και προοριζόµενο να χρησιµοποιείται για να περιέχει αγαθά και για την προστασία, τη διακίνηση, τη διάθεση και την παρουσίαση αγαθών, από πρώτες ύλες µέχρι επεξεργασµένα αγαθά, από τον παραγωγό µέχρι τον χρήστη ή τον καταναλωτή. Τα είδη «µιας χρήσης» που χρησιµοποιούνται για τον ίδιο σκοπό θεωρούνται επίσης ως συσκευασίες. Ο βαθµός στον οποίο η συσκευασία ενός προϊόντος είναι σηµαντική από περιβαλλοντική άποψη εξαρτάται από διάφορες µεταβλητές, συµπεριλαµβανοµένων της διάρκειας ζωής των 4 Solar Control Glass for Greater Energy Efficiency: How policy-makers could save energy and significantly reduce CO2 emissions to meet EU targets for 2020, http://www.glassforeurope.com/issues/building/energyandenvironment/pages/solarprotectiveglazing.aspx 11 / 16

προϊόντων και των υλικών συσκευασίας. Για παράδειγµα, για ένα βραχύβιο προϊόν, η συσκευασία είναι πιθανότερο να είναι σηµαντικότερη από ό,τι για ένα προϊόν µακράς διάρκειας ζωής. Παροµοίως, η συσκευασία είναι µάλλον απίθανο να είναι σηµαντική στην περίπτωση ενός προϊόντος που καταναλώνει ενέργεια, δεδοµένης της διάρκειας του κύκλου ζωής του. Εφόσον η αναθέτουσα αρχή θεωρεί τη συσκευασία σηµαντικό θέµα ενδέχεται να ζητήσει πληροφορίες από δυνητικούς προµηθευτές για να επιβεβαιώσει ότι έχουν ληφθεί υπόψη οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις της εκάστοτε επιλογής συσκευασίας τους και ότι ο προµηθευτής είναι συνεπής µε την πολιτική της αναθέτουσας αρχής. 4. Θέµατα κόστους Τα παράθυρα είναι σηµαντικό συστατικό των περισσότερων κτιρίων, βεβαίως εκείνων που χρησιµοποιούνται ως κατοικίες ή χώροι εργασίας. Η χρήση παραθύρων αυξάνεται, ιδίως σε ακίνητα εµπορικής εκµετάλλευσης, λόγω του συνδυασµού της βελτίωσης της αντοχής και των θερµικών ιδιοτήτων τους, καθώς και λόγω των αλλαγών της µόδας. Το κόστος των παραθύρων είναι σηµαντικό µέρος σε κάθε προϋπολογισµό κατασκευής, ώστε να πρέπει ως προϊόντα να είναι ανθεκτικά και οικονοµικά. Μόλις ένα κτίριο αποπερατωθεί και αρχίσει η χρήση του, πρώτιστο µέληµα καθίσταται η ενεργειακή απόδοση των παραθύρων, όπως εξετάζεται στο τµήµα 4.2.1 της τεχνικής ενηµερωτικής έκθεσης. Εάν πραγµατοποιηθεί ανακαίνιση είναι πιθανό να βελτιωθεί η ενεργειακή απόδοση των παραθύρων, ενώ το µεγαλύτερο µέρος, αν όχι ολόκληρο το υπόλοιπο κέλυφος του κτιρίου θα παραµένει ως έχει. Η περίοδος απόσβεσης για τα παράθυρα, εξαρτάται από το αν εγκαθίστανται σε νέα κατασκευή ή έπειτα από ανακαίνιση. Επειδή πολλά παλαιότερα ακίνητα δεν πληρούν τα ίδια υψηλά οικοδοµικά πρότυπα όπως τα σύγχρονα κτίρια, θα επιτευχθεί µεγαλύτερη εξοικονόµηση ενέργειας µε την εγκατάσταση παραθύρων υψηλής θερµικής απόδοσης. Θα περιοριστεί έτσι ο χρόνος απόσβεσης, καθώς οι λογαριασµοί της ενέργειας θα µειωθούν κατά µεγαλύτερο βαθµό. Τούτο αποδεικνύει ότι όλα τα στάδια, το αρχικό κόστος, το κόστος λειτουργίας και η αναµενόµενη διάρκεια ωφέλιµης ζωής θα έχουν αντίκτυπο στην οικονοµική απόδοση ενός προϊόντος όπως το παράθυρο. Στα περισσότερα κτίρια τα παράθυρα θα έχουν µικρότερη διάρκεια ζωής από την αναµενόµενη διάρκεια ωφέλιµης ζωής του κτιρίου στο σύνολό του. Είναι εποµένως πιθανό τα παράθυρα να χρειαστούν αρκετές φορές αντικατάσταση κατά τη διάρκεια ζωής του κτιρίου. Τα παράθυρα αντιµετωπίζουν σε καθηµερινή βάση τις περιβαλλοντικές συνθήκες που προκαλούν σταδιακή φθορά την επίδραση του καιρού. Ο ρυθµός φθοράς εξαρτάται από παράγοντες όπως η γεωµετρική διάταξη, οι κατασκευαστικές λεπτοµέρειες, η σύνθεση, το πορώδες, καθώς και η πρόσφυση των προϊόντων διάβρωσης, η ρύπανση του περιβάλλοντος, η υγρασία, η έκθεση στον ήλιο και οι διακυµάνσεις της θερµοκρασίας. Πρέπει επίσης να ληφθεί υπόψη ότι η διάρκεια ωφέλιµης ζωής των παραθύρων δεν αφορά µόνο τις τεχνικές επιδόσεις, αλλά και αισθητικές απόψεις και τάσεις της µόδας. εν είναι εύκολο να εκτιµηθεί η µέση αναµενόµενη διάρκεια ζωής των παραθύρων καθώς εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, συµπεριλαµβανοµένων των κλιµατικών συνθηκών, της χρήσης και της συντήρησης. Κατά συνέπεια υπάρχουν πολλές αντικρουόµενες εκτιµήσεις ως προς τη διάρκεια ζωής των παραθύρων. Μια έκθεση του BRE για τη Βρετανική οµοσπονδία πλαστικών προέβλεψε τη διάρκεια ωφέλιµης ζωής του PVC, ενώ επίσης εκτίµησε την ξυλεία, τον χάλυβα και το αλουµίνιο στο πλαίσιο υπολογισµών LCA (κύκλου ζωής): 5,6 Τουλάχιστον 35 χρόνια για παράθυρα από PVC-U, 40 χρόνια για χάλυβα, ξυλεία ξήρανσης σε κλίβανο και αλουµίνιο. 5 Έκθεση του BRE για τη British Plastic Federation, http://www.pauljervis.net/filemgmt_data/files/bre%20service%20life%20pvc-u%20windows%20executive%20summary.pdf 6 Πληροφορίες από το Council for Aluminium in Buildings κατά τη διάρκεια της διαβούλευσης. 12 / 16

Στις κατευθυντήριες γραµµές που εξέδωσε η γερµανική οµοσπονδιακή υπηρεσία κατασκευών το 2001 για τα αειφορικά κτίρια αναφέρεται η ακόλουθη αναµενόµενη διάρκεια ζωής για τα εκάστοτε υλικά παραθύρων: 7 1. Παράθυρα µαλακής ξυλείας 30-50 έτη 2. Πλαστικά παράθυρα 40-60 έτη 3. Παράθυρα σκληρής ξυλείας - αλουµινίου 40-60 έτη 4. Γαλβανισµένος χάλυβας 40-60 έτη 5. Υαλοπίνακες 20-30 έτη. Επίσης, σε έκθεση του σχεδίου δράσης του Ηνωµένου Βασιλείου για τα απόβλητα και τους πόρους (WRAP) 8 περιλαµβάνεται ανασκόπηση της τυπικής διάρκειας ζωής και του τυπικού ρυθµού αντικατάστασης για κοινούς τύπους υαλοπινάκων και υλικά πλαισίου (βλ. πίνακα 1). Από τα παραπάνω προκύπτει ότι τα παράθυρα συνήθως αντικαθίστανται πριν από τη λήξη της πραγµατικής διάρκειας της ωφέλιµης ζωής τους, πιθανώς λόγω της τεχνικής προόδου, οικονοµικών κινήτρων για την αντικατάσταση παλαιών παραθύρων ή µεταβολής των αισθητικών κριτηρίων. Πίνακας 1 Συνήθης διάρκεια ζωής και συχνότητα αντικατάστασης πλαισίων παραθύρου και υαλοπινάκων σε κτίρια κατοικίας Τύπος πλαισίου Μέση διάρκεια ζωής Τυπική συχνότητα (έτη) αντικατάστασης (έτη) Πλαίσια µαλακής ξυλείας 8 10 7 8 Πλαίσια σκληρής ξυλείας 20 35 10 15 Πλαίσια χάλυβα 40 60 30 40 Πλαίσια αλουµινίου 20 35 Υαλοπίνακες (10 15) Πλαίσια αλουµινίου µε πολυεστερική βαφή 20 40 Υαλοπίνακες (10 15) PVC-U 20 25 10 20 Πρέπει να σηµειωθεί ότι η συχνότητα αντικατάστασης των υαλοπινάκων των παραθύρων αλουµινίου περιλαµβάνεται στον παραπάνω πίνακα, επειδή αναφέρεται στην αρχική πηγή - όχι για προβολή των παραθύρων αυτών. Ορισµένα πρότυπα, όπως το BS 7543: 2003 βασίζονται σε προβλεπόµενη διάρκεια ζωής 30 ετών, ενώ τα αριθµητικά δεδοµένα που παρέχονται από ευρωπαϊκές ενώσεις του κλάδου αναφέρουν ότι η αναµενόµενη διάρκεια ωφέλιµης ζωής για µια IGU (Insulating Glass Unit, µονάδα µονωτικού υαλοπίνακα) θα µπορούσε να είναι 20 έτη ή περισσότερο, ενώ η διάρκεια ωφέλιµης ζωής του παραθύρου αυτού καθεαυτού θα µπορούσε να είναι τουλάχιστον διπλάσια από αυτήν της IGU. Όσο πιο τεχνολογικά προηγµένο είναι ένα παράθυρο, τόσο µεγαλύτερο είναι το κόστος αγοράς του. Στις τεχνολογικές προόδους που αυξάνουν το κόστος ενός παραθύρου περιλαµβάνεται η χρήση διπλών ή τριπλών υαλοπινάκων, η χρήση ευγενούς αερίου (π.χ. αργό) για πλήρωση της κοιλότητας µεταξύ των υαλοπινάκων αντί ξηρού αέρα, η χρήση επιχρισµάτων χαµηλού λόγου εκποµπής θερµικής ακτινοβολίας ή ηχοµονωτικών συγκολληµένων φύλλων και η χρήση πλαισίων µε ελαχιστοποιηµένες θερµογέφυρες. Από άποψη µείωσης του κόστους που επιτυγχάνεται µε χρήση θερµικά αποδοτικότερων παραθύρων σε ένα κτίριο, πρέπει να επιτευχθεί ισορροπία µεταξύ των τεχνολογικά προηγµένων παραθύρων και του κόστους αγοράς. Σήµερα θεωρείται εν γένει ότι η εγκατάσταση διπλών υαλοστασίων είναι οικονοµικά αποδοτική και ότι θα αποδώσει σηµαντικά περιβαλλοντικά οφέλη σε σύγκριση µε τον µονό υαλοπίνακα, σε εύκρατα κλίµατα - αναµένεται να υποδιπλασιαστεί η απώλεια θερµότητας από το παράθυρο 9. Η εγκατάσταση τριπλών υαλοπινάκων θα αποφέρει εξοικονόµηση 7 Leitfaden Nachhaltiges Bauen, Bundesamt fόr Bauwesen und Raumordnung, Januar 2001, Κατευθυντήριες γραµµές για αειφορικές κατασκευές, Οµοσπονδιακή υπηρεσία κατασκευών και χωροταξίας, Ιανουάριος 2001. 8 Sjogren Leong, M. (2004). Increasing the Collection and Recycling of Post Consumer Domestic Window Waste. Έκθεση έρευνας WRAP. Πινακοποιηµένα δεδοµένα από το BNWS01: Συστήµατα παραθύρων κατοικιών επισκόπιση βιοµηχανίας, προϊόντων και αγοράς. 9 Energy Saving Trust Advice, 13 / 16

κόστους και περιβαλλοντικών πόρων, µε επιπλέον κόστος των τµηµάτων υαλοπινάκων των παραθύρων συνήθως µεταξύ 20-40% περισσότερο από τους διπλούς υαλοπίνακες 10. Η εγκατάσταση των εν λόγω παραθύρων µπορεί να µην είναι οικονοµικά συµφέρουσα παντού, εκτός εάν το δριµύ ψύχος ή η ζέστη είναι ο κανόνας για µεγάλα χρονικά διαστήµατα κάθε χρόνο, ή εάν υπάρχουν σηµαντικά προβλήµατα ηχορύπανσης στην περίπτωση αυτή το εσωτερικό περιβάλλον µπορεί να βελτιωθεί περαιτέρω µε τη χρήση τους. Ωστόσο, τα οφέλη που προκύπτουν από τριπλούς υαλοπίνακες, ακόµη και σε εύκρατα κλίµατα, δεν είναι αµελητέα και αρκετές ευρωπαϊκές χώρες προτείνουν ευρύτερη χρησιµοποίησή τους: η Σουηδία, λ.χ., τα προβλέπει ήδη, η Γερµανία και η Αυστρία πρόκειται σύντοµα να θεσπίσουν πρότυπα που θα ενθαρρύνουν την υιοθέτησή τους, ενώ τα παράθυρα αυτά περιλαµβάνονται ήδη στον συνήθη εξοπλισµό σε πολλές περιπτώσεις επίδειξης κατοικιών µε χαµηλές ανθρακούχες εκποµπές. Για το πρότυπο εξαιρετικά χαµηλού επιπέδου ενέργειας Passivhaus απαιτούνται παράθυρα τριπλών υαλοπινάκων, µε τιµή U που δεν υπερβαίνει το 0,8 W / m² K. Για να επιτευχθεί ένα παράθυρο µε τόσο χαµηλή τιµή U είναι απαραίτητη η χρήση τριπλών υαλοπινάκων, καθώς και η µόνωση του πλαισίου, όπως επίσης η χρήση δαπανηρότερων τεχνικών κατασκευής, π.χ. υπάρχει τάση να χρησιµοποιείται το αέριο κρυπτό, αντί του αργού. Οι νέες τεχνολογίες, όπως οι εν κενώ σφραγισµένες µονάδες, οι οποίες δεν έχουν ληφθεί υπόψη στο παρόν έγγραφο εξαιτίας της σηµερινής πολύ περιορισµένης διάθεσής τους, ενδέχεται στο µέλλον να προσφέρουν αυξηµένα οφέλη. Ωστόσο, πρωταρχικό µέληµα θα εξακολουθήσει να είναι το τοπικό κλίµα και οι συνήθεις τρόποι χρήσης, που πρέπει να λαµβάνονται υπόψη όταν αποφασίζεται η πλέον κατάλληλη στάθµη, και ο τύπος, των υαλοπινάκων για ένα κτίριο. 5. Σχετική νοµοθεσία της ΕΕ και πηγές πληροφοριών 5.1. Νοµοθεσία της ΕΕ Οδηγία 89/106/ΕΟΚ του Συµβουλίου, της 21ης εκεµβρίου 1988, για την προσέγγιση των νοµοθετικών, κανονιστικών και διοικητικών διατάξεων των κρατών µελών όσον αφορά τα προϊόντα του τοµέα των δοµικών κατασκευών http://eur-lex.europa.eu/lexuriserv/lexuriserv.do?uri=celex:31989l0106:en:html Οδηγία 2010/30/EΕ για την ένδειξη της κατανάλωσης ενέργειας και λοιπών πόρων από τα συνδεόµενα µε την ενέργεια προϊόντα µέσω επισήµανσης και της παροχής οµοιόµορφων πληροφοριών σχετικά µε τα προϊόντα http://eurlex.europa.eu/lexuriserv/lexuriserv.do?uri=oj:l:2010:153:0001:0012:en:pdf Οδηγία 2010/31/EΕ για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων http://eurlex.europa.eu/lexuriserv/lexuriserv.do?uri=oj:l:2010:153:0013:0035:en:pdf Οδηγία 94/62/ΕΚ του Συµβουλίου για τις συσκευασίες και τα απορρίµµατα συσκευασίας http://eur-lex.europa.eu/lexuriserv/lexuriserv.do?uri=celex:31994l0062:en:html Απόφαση (97/129/EΚ) της Επιτροπής, της 28 ης Ιανουαρίου 1997, για τον καθορισµό συστήµατος αναγνώρισης των υλικών συσκευασίας σύµφωνα µε την οδηγία 94/62/ΕΚ για τις συσκευασίες και τα απορρίµµατα συσκευασιών http://eur-lex.europa.eu/lexuriserv/lexuriserv.do?uri=celex:31997d0129:en:html Οδηγία 2004/12/EK για την τροποποίηση της οδηγίας 94/62/EΚ για τις συσκευασίες και τα απορρίµµατα συσκευασιών http://eurlex.europa.eu/lexuriserv/lexuriserv.do?uri=oj:l:2004:047:0026:0031:en:pdf Οδηγία 2008/98/EΚ για τα απόβλητα 10 Πληροφορίες από και σχόλια από Eurowindow 14 / 16

http://eurlex.europa.eu/lexuriserv/lexuriserv.do?uri=oj:l:2008:312:0003:0030:en:pdf Οδηγία 1999/31/EΚ περί υγειονοµικής ταφής των αποβλήτων http://eur-lex.europa.eu/lexuriserv/lexuriserv.do?uri=celex:31999l0031:el:html Οδηγία 2006/32/EΚ του Συµβουλίου, που εστιάζει στους τελικούς χρήστες ενέργειας http://eurlex.europa.eu/lexuriserv/lexuriserv.do?uri=oj:l:2006:114:0064:01:el:html Κανονισµός (ΕΚ) αριθ. 1907/2006 για την καταχώριση, την αξιολόγηση, την αδειοδότηση και τους περιορισµούς των χηµικών προϊόντων (REACH) http://eurlex.europa.eu/lexuriserv/lexuriserv.do?uri=oj:l:2006:396:0001:0849:el:pdf Κανονισµός (ΕΚ) αριθ. 1272/2008, της 16 ης εκεµβρίου 2008, για την ταξινόµηση, την επισήµανση και τη συσκευασία των ουσιών και των µειγµάτων http://eurlex.europa.eu/lexuriserv/lexuriserv.do?uri=oj:l:2008:353:0001:1355:el:pdf Οδηγία 93/68/EΟΚ του Συµβουλίου για την τροποποίηση πολλών οδηγιών, συµπεριλαµβανοµένης της οδηγίας 89/106/EΟΚ (προϊόντα του τοµέα των δοµικών κατασκευών) http://eur-lex.europa.eu/lexuriserv/lexuriserv.do?uri=celex:31993l0068:el:html Οδηγία 2009/125/EΚ για τη θέσπιση πλαισίου για τον καθορισµό απαιτήσεων οικολογικού σχεδιασµού όσον αφορά τα συνδεόµενα µε την ενέργεια προϊόντα http://eurlex.europa.eu/lexuriserv/lexuriserv.do?uri=oj:l:2009:285:0010:0035:el:pdf 5.2 Οικολογικά σήµατα και άλλες πηγές κριτηρίων Window Efficiency Rating System (WERS), Window Association, Νέα Ζηλανδία www.wanz.org.nz Window Energy Rating System (WERS), Αυστραλία www.wers.net Energy Star, Καναδάς, Office of Energy Efficiency http://www.oee.nrcan.gc.ca/energystar/english/consumers/window.cfm?attr=4 Κορεατικό οικολογικό σήµα EL250 2003/1/2003-200 http://www.koeco.or.kr/eng/business/business01_01.asp?search=1_1 Κινεζικό οικολογικό σήµα, China Eco-labelling Centre Technical Requirement for Environmental Products, The Certifiable Technical Requirement for Environmental Labeling Products, Energy Saving Doors and Windows HBC 14-2002 Χονγκ Koνγκ, Green Label Scheme Product Environmental Criteria for Windows GL-008-004 http://www.greencouncil.org/eng/greenlabel/cert.asp Energy Star, Programme Requirements for Residential Windows, Doors and Skylights έκδοση 4, 14 Μαΐου 2007 http://www.energystar.gov/index.cfm?c=manuf_res.pt_windows Σήµα ενεργειακής επίδοσης και υπολογισµοί κατάταξης του BFRC 15 / 16

http://www.bfrc.org/ Nordic Swan Οικολογική σήµανση παραθύρων και εξωτερικών θυρών, έγγραφο κριτηρίων για την περίοδο 12 εκεµβρίου 2004 30 Ιουνίου 2009 http://www.svanen.nu/ ιεθνής Οργανισµός Τυποποίησης Αριθµ. Πρωτ.: 1131 http://www.iso.org/iso/pressrelease.htm?refid=ref1131 http://www.iso.org/iso/iso_catalogue/catalogue_tc/catalogue_detail.htm?csnumber=4 0360 http://www.iso.org/iso/iso_catalogue/catalogue_tc/catalogue_detail.htm?csnumber=4 0360 Ευρωπαϊκή Επιτροπή Τυποποίησης www.cen.en/cenorm/homepage.htm VMRG Keurmerk Ολλανδική Ένωση µεταλλικών παραθύρων και προσόψεων (VMRG) http://www.vmrg.nl/paginas/english/ VKG Keurmerk Ολλανδική ένωση βιοµηχανιών στοιχείων προσόψεων από PVC http://www.vkgkozijn.nl/page.php?id=54 16 / 16