Ενεργειακές Πηγές & Ενεργειακές Πρώτες Ύλες Αιολική ενέργεια Κεφάλαιο 8: Λοιπές Πηγές Ενέργειας Ανεμογεννήτριες κατακόρυφου (αριστερά) και οριζόντιου άξονα (δεξιά) Κίμων Χρηστάνης Τομέας Ορυκτών Πρώτων Υλών Τμήμα Γεωλογίας Πανεπιστήμιο Πατρών christan@upatras.gr Αιολική ενέργεια Αιολική & Ηλιακή ενέργεια Αιολική ενέργεια Αιολική ισχύς στην Ευρώπη 1
Αιολική ισχύς στην Ελλάδα Ηλιακή ενέργεια 2500 Εγκατεστημένη ισχύς (ΜW) 2000 1500 1000 500 0 Ηλιακή ενέργεια Ηλιακή ενέργεια Ηλιακό δυναμικό στην Ευρώπη 2
Ηλιακό δυναμικό στην Ελλάδα Βιομάζα Αιολική & Ηλιακή ενέργεια Τι είναι η βιομάζα Πλεονεκτήματα: Ανανεώσιμες πηγές (απεριόριστα αποθέματα/δυναμικό) Δεν γίνονται καύσεις, άρα δεν εκπέμπονται αέρια στην ατμόσφαιρα Δεν υπάρχουν στερεά ή υγρά απόβλητα Δεν προκαλούν ρύπανση Περιλαμβάνει όλα τα υλικά (όπως η κυτταρίνη, τα σάκχαρα και άλλες οργανικές ενώσεις), που παράγονται από τη βιολογική σύνθεση των φυτών από το νερό του εδάφους και το διοξείδιο του άνθρακα της ατμόσφαιρας με τη βοήθεια της ηλιακής ενέργειας. Με την ευρύτερη έννοια ο όρος "βιομάζα" χρησιμοποιείται για όλα τα φυτικά υλικά, που προέρχονται είτε απευθείας από τα γεωργικά απορρίμματα καλλιεργειών είτε μετά από επεξεργασία τους, όπως είναι, τα καυσόξυλα, τα ξυλοκάρβουνα, αλλά και κτηνοτροφικά απορρίμματα, όπως η κοπριά των ζώων. Είναι από τις ενεργειακές πηγές, που χρησιμοποιήθηκαν από τον άνθρωπο από πολύ παλιά και συνεχίζουν να καλύπτουν και σήμερα τις ανάγκες σε σημαντικό ποσοστό, ιδιαίτερα σε χώρες της Ασίας, Αφρικής και Ν. Αμερικής. Αιολική & Ηλιακή ενέργεια Μειονεκτήματα: Οπτική αλλοίωση/υποβάθμιση του τοπίου «Ενεργειακά» φυτά ζαχαρότευτλα ζαχαροκάλαμο καλαμπόκι πατάτα Επίδραση στο μικροκλίμα Περιορισμένη διαθεσιμότητα Χαμηλή πυκνότητα (= συντελεστής απόδοσης) 3
«Ενεργειακά» φυτά καουτσούκ (ελαστικό κόμμι) λεύκα φύκη υάκινθος Η αξιοποίηση της βιομάζας μπορεί να γίνει με τρεις κατηγορίες μεθόδων: Αξιοποίηση βιομάζας Καύση: απλή μέθοδος, αλλά με χαμηλή απόδοση, καθώς το μεγαλύτερο ποσοστό της παραγόμενης θερμότητας διαφεύγει στο περιβάλλον. Πυρόλυση: με θέρμανση απουσία οξυγόνου παράγονται αέρια, υγρά και στερεά καύσιμα προϊόντα. Ζύμωση: παράγονται αλκοόλες, που μπορούν να υποκαταστήσουν τα υγρά καύσιμα σε σημαντικό ποσοστό. Βιομάζα Πλεονεκτήματα - Μειονεκτήματα Πλεονεκτήματα: o Ανανεώσιμη πηγή ενέργειας, έμμεση εκδήλωση της ηλιακής. o Μικρές μόνο εκπομπές αερίων, που προέρχονται από την ενέργεια που καταναλώνεται για συλλογή και μετατροπή της βιομάζας. Μειονεκτήματα: o Απαιτούνται μεγάλες εκτάσεις για καλλιέργεια ενεργειακών φυτών, που αποστερούνται από την καλλιέργεια τροφίμων με συνέπεια την αύξηση των τιμών βασικών ειδών διατροφής. o Μονοκαλλιέργεια σε μεγάλες εκτάσεις οδηγεί σε αυξημένη χρήση λιπασμάτων, παρασιτοκτόνων, εντομοκτόνων κ.ά. με σημαντικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Βιομάζα Ενέργεια από τη θάλασσα 4
Ενέργεια κυμάτων Παλιρροϊκό δυναμικό οφείλεται στον Ήλιο πολύ παλιά ιδέα υπάρχουν λίγες μόνο μικρές μονάδες παραγωγής τεχνικά προβλήματα Παλιρροϊκή ενέργεια Σε παράκτιες περιοχές, που η στάθμη μεταξύ πλημμυρίδας και άμπωτης είναι σημαντική (π.χ. στο Saint Michel/Β. Γαλλία 12 m ), είναι δυνατή η εκμετάλλευση της ενέργειας που παράγεται από την παλίρροια, για την παραγωγή μηχανικού έργου, άρα και ηλεκτρικής ενέργειας. Αν και υπήρξαν τέτοιες εκμεταλλεύσεις (νερόμυλοι) ήδη από τον 11 ο αιώνα, δεν έχει μέχρι σήμερα επιβεβαιωθεί η οικονομικότητα της συγκεκριμένης πηγής. Πυρηνική σύντηξη Πυρηνική σύντηξη Με την πυρηνική σύντηξη δυο πυρήνες ελαφρών στοιχείων, π.χ. υδρογόνου, συνενώνονται και προκύπτει ένας βαρύτερος, αλλά με μάζα μικρότερη από το άθροισμα των αρχικών μαζών. Η απώλεια μάζας μετατρέπεται σε ενέργεια, που υπολογίζεται σύμφωνα με την εξίσωση του Einstein: Ε = Δm. c 2, όπου c είναι η ταχύτητα του φωτός. 5
Πυρηνική σύντηξη Η ενέργεια που εκλύεται, είναι τεράστια και χωρίς περιβαλλοντικές επιπτώσεις και μπορεί να χρησιμοποιηθεί για ηλεκτροπαραγωγή. Η εκμετάλλευσή της θα είναι δυνατή μετά το 2060. Αντί επιλόγου Η ανθρωπότητα διαθέτει ποικιλία ενεργειακών πρώτων υλών/πηγών. Κάθε ενεργειακή πρώτη ύλη/πηγή παρουσιάζει πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα. Οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις από την παραγωγή ενέργειας είναι μείζον θέμα για τα συμβατικά και τα πυρηνικά καύσιμα. Οι ανανεώσιμες πηγές έχουν γενικά χαμηλή απόδοση. Η πυρηνική σύντηξη υπόσχεται μαζική και καθαρή παραγωγή ενέργειας, αλλά μετά το 2060. Κάθε χώρα οφείλει να επιδιώκει την κάλυψη των ενεργειακών αναγκών της με εύλογο κόστος και περιβαλλοντική ευαισθησία. 6