ΔΕΗ: Λιγνιτωρυχείο Πτολεμαΐδας Ο πλούτος του υπεδάφους της Ελληνικής γης
Η εκμετάλλευση του λιγνίτη Ο λιγνίτης αποτελεί την κατεξοχήν ενεργειακή πρώτη ύλη της Ελλάδας και τη βάση των αναπτυξιακών και ενεργειακών προγραμμάτων της ΔΕΗ. Η αξιοποίηση του λιγνίτη έχει συμβάλει αποφασιστικά στην ενεργειακή ανάπτυξη της χώρας και εκτιμάται ότι θα τροφοδοτήσει το ενεργειακό ισοζύγιό της για 40 χρόνια ακόμη.
Η συστηματική εκμετάλλευση του λιγνίτη από τη ΔΕΗ για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας άρχισε με το υπόγειο λιγνιτωρυχείο του Αλιβερίου το 1951. Στη συνέχεια, από το 1955 ξεκίνησε η προσπάθεια, σε μεγάλη κλίμακα, για την ενεργειακή αξιοποίηση του λιγνίτη Πτολεμαΐδας (σύσταση της εταιρίας ΛΙΠΤΟΛ), με επιφανειακό λιγνιτωρυχείο στο Κύριο Πεδίο, ετήσιας δυναμικότητας 1,8 εκατ.τόνων/ έτος, που προοριζόταν για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, μπρικέτας, ξηρού λιγνίτη, χημικών και αζωτούχων λιπασμάτων.
Λιγνιτικό Κέντρο Πτολεμαΐδας- Αμυνταίου Αποτελείται από: Λιγνιτωρυχείο ΚΥΡΙΟΥ ΠΕΔΙΟΥ Λιγνιτωρυχείο ΚΑΡΔΙΑΣ Λιγνιτωρυχείο ΝΟΤΙΟΥ ΤΟΜΕΑ Λιγνιτωρυχείο ΑΜΥΝΤΑΙΟΥ
Στη Γενική Διεύθυνση Ορυχείων της ΔΕΗ ανήκουν τα λιγνιτωρυχεία του Λιγνιτικού Κέντρου Δυτικής Μακεδονίας (ΛΚΔΜ), με παραγωγή το 2008 62,5 εκατ. τόνους λιγνίτη και συνολική διακίνηση στείρων υλικών 340 εκατ. m 3 και τα λιγνιτωρυχεία Λιγνιτικού Κέντρου Μεγαλόπολης (ΛΚΜ), με παραγωγή το 2008 13,2 εκατ. τόνους λιγνίτη και συνολική διακίνηση στείρων υλικών 40,1 εκατ. m 3. Τα λιγνιτωρυχεία αυτά τροφοδοτούν 21 μονάδες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, με εγκατεστημένη ισχύ 5.287 MW, η οποία αποτελεί το 50% της συνολικής εγκατεστημένης ισχύος της χώρας.
Η εκμετάλλευση του λιγνίτη ακολουθεί τη συνεχή μέθοδο εκσκαφής μεταφοράς απόθεσης. Η διαδικασία εκμετάλλευσης ενός λιγνιτικού κοιτάσματος περιλαμβάνει την εξόρυξη, τη μεταφορά και την απόθεση των υλικών (λιγνίτη και αγόνων). Ο εξορυσσόμενος λιγνίτης μεταφέρεται στις αυλές των Ατμοηλεκτρικών Σταθμών (ΑΗΣ) για καύση. Τα άγονα υλικά μεταφέρονται και αποτίθενται κυρίως στις περιοχές όπου έχει προηγηθεί εξόρυξη, έτσι ώστε μετά το τέλος της εκμετάλλευσης η επίπτωση στο τοπίο της περιοχής να είναι η ελάχιστη δυνατή.
Αποτελέσματα εκμετάλλευσης Τη δέσμευση μεγάλων εκτάσεων γης για μεγάλα χρονικά διαστήματα. Την αλλοίωση της μορφολογίας του εδάφους. Τη διατάραξη της χλωρίδας και της πανίδας της περιοχής. Την ανάγκη μετακίνησης οικισμών, οδικού και σιδηροδρομικού δικτύου. Την έκλυση σκόνης και αέριων ρύπων, τη δημιουργία θορύβου, δονήσεων και στερεών και υγρών αποβλήτων.
Αποκατάσταση περιβάλλοντος Για τη ΔΕΗ η αποκατάσταση του περιβάλλοντος στα λιγνιτωρυχεία της και η ελαχιστοποίηση των περιβαλλοντικών οχλήσεων αποτελεί θέμα μεγάλης οικολογικής, κοινωνικής και οικονομικής σημασίας.
Χρήσεις αποκατεστημένων εδαφών Δενδροφυτεμένες περιοχές Μέχρι σήμερα στα λιγνιτωρυχεία έχουν φυτευτεί περί τα 8.000.000 δένδρα (7.100.000 δένδρα στο ΛΚΔΜ και 850.000 δένδρα στο ΛΚΜ), με ρυθμό που υπερβαίνει τα 600.000 ετησίως. Φυτεύονται ακακίες, λεύκες, πεύκα, κυπαρίσσι Αριζόνα, ευκάλυπτοι καθώς και καρποφόρα όπως μηλιές, αχλαδιές, δαμασκηνιές, φουντουκιές, καρυδιές και φιστικιές σε επιλεγμένους χώρους των ορυχείων.
Οι δενδροφυτεύσεις γίνονται με 4 μεθόδους: Κλασσική χειρονακτική μέθοδος: Η εμπειρία έχει δείξει ότι με τη μέθοδο αυτή φυτεύονται περί τα 500.000 δενδρύλλια ετησίως. Οι εργασίες αυτές εκτελούνται χωρίς τη χρήση μηχανημάτων. Μέθοδος αρότρων: Η συγκεκριμένη μέθοδος στηρίζεται στη διάνοιξη αυλακιών με τη βοήθεια αρότρου που σύρεται από ελκυστήρα ή προωθητή γαιών και στην τοποθέτηση δενδρυλλίων εντός του αυλακιού. Με τη μέθοδο αυτή επιτυγχάνεται φύτευση μέχρι και 1.200 δενδρυλλίων την ώρα.
Μέθοδος μεταφοράς ριζικού συστήματος: Η εγκατάσταση βλάστησης με την τεχνική αυτή γίνεται πολύ γρήγορα και το οικοσύστημα που προκύπτει θεωρείται ότι προσομοιάζει καλύτερα με ένα φυσικό οικοσύστημα. Μέθοδος μεταφύτευσης: Με τη μέθοδο αυτή πραγματοποιείται η μεταφορά αναπτυγμένων δένδρων σε άλλη θέση, κυρίως όπου υπάρχει άμεση ανάγκη αναβάθμισης της αισθητικής του τοπίου.
Καλλιεργήσιμες εκτάσεις Από το 1986 έχει ξεκινήσει η πειραματική καλλιέργεια σιτηρών με στόχο να προσδιοριστεί η εξέλιξη της γονιμότητας των νέων εδαφών. Οι καλλιέργειες που επιλέχθηκαν είναι το σκληρό και το μαλακό σιτάρι, τα οποία καλλιεργούνται στην περιοχή. Από την αξιολόγηση των μέχρι τώρα αποτελεσμάτων φαίνεται ότι η παραγωγικότητα των αποθέσεων κυμαίνεται στα ίδια επίπεδα με την παραγωγικότητα των εδαφών της ευρύτερης περιοχής και σε ορισμένες περιπτώσεις την ξεπερνά.
Ποιότητα του αέρα Η ΔΕΗ υλοποιεί δράσεις οι οποίες στοχεύουν στον έλεγχο και τον περιορισμό των εκπομπών στην ατμόσφαιρα διοξειδίου του θείου SO 2, οξειδίων του αζώτου NOx και αιωρούμενων σωματιδίων από τις μεγάλες εγκαταστάσεις καύσης, στις οποίες χρησιμοποιούνται στερεά ή υγρά καύσιμα, συμβάλλοντας στην προσπάθεια της Χώρας για την επίτευξη των στόχων που απορρέουν από το Εθνικό Σχέδιο Μείωσης Εκπομπών, (ΕΣΜΕ), και από την περιβαλλοντική Οδηγία 2001/80/ΕΚ για τον περιορισμό των εκπομπών στην ατμόσφαιρα ορισμένων ρύπων.
Η επίσκεψή μας στο λιγνιτωρυχείο
Περιβαλλοντική ομάδα Γ Τάξης Music & Production by Yannis K. Ioannou. Album: Into the Light (Στο Φως). Virgin Greece 1999. Singer: Kalliopi Vetta, Gest singer: Angelos Katsiris (Lyricist). Μάριος Φραγκούλης-Καλλιόπι Βέτα, στίχοι Γιάννης Ιωάννου, cd «Ξαφνική Βροχή»