- PDF Free Download

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "http://www.eu-water.eu"

Αριάδνη Μαρής
8 χρόνια πριν
Προβολές:

1 2ο Ενημερωτικό Δελτίο του έργου EU-WATER Διακρατική ολοκληρωμένη διαχείριση των υδατικών πόρων στη γεωργία

2 Παρουσίαση της υδρογεωλογικής κατάστασης της λεκάνης Σαριγκιόλ και των γεωργικών δραστηριοτήτων Η λεκάνη της Σαριγκιόλ είναι μέρος της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας, η οποία αντιπροσωπεύει την 9η Ελληνική Υδατική Περιφέρεια, και που περιλαμβάνει το 65% των εθνικών υδατικών πόρων. Η υπερεκμετάλλευση και η νιτρορρύπανση γεωργικής προέλευσης είναι οι κύριες περιβαλλοντικές πιέσεις που προκαλούνται από ανθρώπινες δραστηριότητες και έχουν σημαντικές αρνητικές επιπτώσεις στα υπόγεια ύδατα της περιοχής. Η περιοχή χαρακτηρίζεται από ξηρό μεσογειακό κλίμα, με περισσότερες βροχοπτώσεις το φθινόπωρο και την άνοιξη, και ξηρά καλοκαίρια. Οι ανάγκες της λεκάνης σε νερό καλύπτονται κυρίως από την εκμετάλλευση προσχωσιγενών και καρστικών υδροφορέων, μέσω ενός μεγάλου αριθμού γεωτρήσεων. Επιπλέον, ο προσχωσιγενής υδροφόρος ορίζοντας έχει εν μέρει ανασκαφεί προκειμένου να αποκτηθούν τα κοιτάσματα λιγνίτη που βρίσκονται από κάτω του. Οι πιο σημαντικές δραστηριότητες στη λεκάνη Σαριγκιόλ είναι, κατά σειρά, η εξόρυξη λιγνίτη από τα ορυχεία της ΔΕΗ, η γεωργία και η κτηνοτροφία. Η γεωργική έκταση στη Σαριγκιόλ διακρίνεται σε τρεις κατηγορίες 1) μη αρδευόμενη καλλιεργήσιμη γη, 2) μόνιμα αρδευόμενες εκτάσεις, και 3) βοσκότοποι. Η άρδευση γίνεται κυρίως από ιδιωτικές γεωτρήσεις. Το ποσοστό της συνολικής έκτασης της λεκάνης Σαριγκιόλ η οποία καταλαμβάνεται από ξηρικές καλλιέργειες (χειμερινά σιτηρά) εξαρτάται βασικά από την Κοινή Αγροτική Πολιτική, αλλά και από την πολιτική του κράτους (κατασκευή αρδευτικών έργων, άδειες γεωτρήσεων), καθώς και από την ιδιαίτερη πολιτική της ΔΕΗ για την αποκατάσταση και απόδοση των εδαφών που σήμερα καταλαμβάνονται από τα ορυχεία. Οι αρδευόμενες εκτάσεις της λεκάνης της Σαριγκιόλ αυξήθηκαν σημαντικά στο διάστημα των τελευταίων δεκαετιών, όπως φαίνεται και από την αύξηση στον αριθμό των πηγαδιών και γεωτρήσεων. Ο σημαντικότερος περιοριστικός παράγοντας στη λεκάνη Σαριγκιόλ είναι η εποχική διακύμανση των διαθέσιμων υδατικών πόρων και της ζήτησης τους. Επιπλέον, η γεωργία απαιτεί αυξημένες ποσότητες ύδατος στα τέλη της άνοιξης, το καλοκαίρι, και στις αρχές του φθινοπώρου, όταν η διαθεσιμότητα του νερού είναι χαμηλή. Οι κύριες καλλιέργειες στην λεκάνη Σαριγκιόλ είναι οι εξής: α. χειμερινές καλλιέργειες: μαλακό σιτάρι, σκληρό σιτάρι, κριθάρι, βρώμη β. θερινές καλλιέργειες: καλαμπόκι, ζαχαρότευτλα, πατάτες. Οι ποσότητες νερού που χρειάζονται οι χειμερινές καλλιέργειες καλύπτονται από βροχοπτώσεις, ενώ οι υδατικές ανάγκες των θερινών καλλιεργειών καλύπτονται ως επί το πλείστον από την εκμετάλλευση του προσχωσιγενή υδροφόρου ορίζοντα, μέσα από ένα μεγάλο αριθμό γεωτρήσεων. Οι κυριότερες πηγές ρύπανσης στη λεκάνη της Σαριγκιόλ σχετίζονται με ανθρωπογενείς δραστηριότητες και προέρχονται από γεωργικές δραστηριότητες, αστικά, βιομηχανικά και κτηνοτροφικά λύματα.

3 Εφαρμογή της ευρωπαϊκής και ελληνικής νομοθεσίας Στα πλαίσια του έργου EU WATER ετοιμάστηκε ερωτηματολόγιο που απαντήθηκε μέσω συνεντεύξεων και συλλογής στοιχείων από την ομάδα του έργου σε σχέση με την εφαρμογή της ευρωπαϊκής και εθνικής νομοθεσίας στη λεκάνη της Σαριγκιόλ. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας: Δεν υπάρχουν προστατευόμενες περιοχές εντός της περιοχής της λεκάνης, όπως τόποι φυσικού ενδιαφέροντος, περιοχές Natura 2000, Εθνικοί Δρυμοί, φυσικές περιοχές πολιτιστικής κληρονομιάς, κ.λπ. Η οδηγία πλαίσιο για τα ύδατα (WFD) είναι σε ισχύ. Ζώνες Διαχείρισης (με βάση λεκάνες απορροής ποταμών) έχουν αναπτυχθεί στο πλαίσιο εφαρμογής της WFD. Η οδηγία-πλαίσιο για νιτρορρύπανση (NFD) βρίσκεται σε ισχύ. Ζώνες «ευαίσθητες στα αζωτούχα λιπάσματα" (NVZs) δεν έχουν οριστεί στην περιοχή-στόχο, στο πλαίσιο της NFD. Πρόοδος του έργου Στα πλαίσια του έργου το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο ανέπτυξε μεθοδολογία για την δημιουργία χαρτών τρωτότητας σχετικών με τα επίπεδα ρύπανσης των υπόγειων και επιφανειακών υδάτων αλλά και με την παραγωγικότητα του εδάφους. Επίσης συντάχθηκε ένας σύντομος οδηγός για την εφαρμογή της μεθοδολογίας η οποία εφαρμόστηκε στην περιοχή της Σαριγκιόλ, την ελληνική περιοχή μελέτης. Τέλος συντάχθηκαν και οι χάρτες τρωτότητας και ευαισθησίας των υπόγειων υδάτων για την περιοχή της Σαριγκιόλ.

4 Συμμετοχές σε συναντήσεις και συνέδρια Στις Απριλίου του 2010 το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο και η Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας συμμετείχαν στο 2ο Επιστημονικό και Τεχνικό Φόρουμ που πραγματοποιήθηκε στο Βελιγράδι. Το αντικείμενο του συνεδρίου ήταν η ενδιάμεση αξιολόγηση των παραδοτέων του 3ου πακέτου εργασίας «Συλλογή στοιχείων και ανάπτυξη χαρτών» καθώς και η έναρξη των εργασιών του 4ου πακέτου εργασίας «Κοινή στρατηγική και προσαρμογή σε τοπικές συνθήκες». Κατά τη διάρκεια του φόρουμ πραγματοποιήθηκε και η 2η συνάντηση της Επιτροπής Παρακολούθησης του EUWATER. Για την διάχυση των αποτελεσμάτων του έργου, το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο συμμετείχε στο Διεθνές Συνέδριο Protection and Restoration of the Environment το οποίο πραγματοποιήθηκε στην Κέρκυρα στις 5-9 Ιουλίου του 2010 και παρουσίασε το άρθρο: "A Tool for Transnational Integrated Water Resources Management in Agriculture". Στις Οκτωβρίου 2010 οι Έλληνες εταίροι συμμετείχαν στο 3ο Επιστημονικό και Τεχνικό Φόρουμ που πραγματοποιήθηκε στη Βουδαπέστη με θέμα την ανάπτυξη και εφαρμογή της Κοινής Επόμενες δράσεις Στις Μαΐου 2011 το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο και η Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας θα συμμετάσχουν στο 4ο Φόρουμ που θα πραγματοποιηθεί στο Rovigo της Ιταλίας. Αντικείμενο του συνεδρίου είναι η ανάλυση των αποτελεσμάτων των χαρτών τρωτότητας και η δημιουργία μίας κοινής διεθνούς στρατηγικής για τη διαχείριση του νερού στον τομέα της γεωργίας. Η Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας ως υπεύθυνη για τη προετοιμασία της έκθεσης καλών πρακτικών για τη μείωση της κατανάλωσης νερού θα προετοιμάσει και θα διαβιβάσει στους εταίρους του έργου ένα ερωτηματολόγιο με το οποίο κάθε εταίρος θα επανεξετάσει τους κώδικες ορθών πρακτικών της περιοχής του. Σκοπός του ερωτηματολογίου είναι η επεξεργασία των προτάσεων των εταίρων για τις ορθές πρακτικές σχετικά με τη μείωση της κατανάλωσης νερού. Η Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας θα συλλέξει τις απαντήσεις των εταίρων και θα συντάξει μια έκθεση καλών πρακτικών. Επίσης η Περιφέρεια θα εντοπίσει, θα αναθεωρήσει και θα προτείνει τις καλές πρακτικές που θα μπορούσαν να γίνουν μέρος της τελικής στρατηγικής και θα προετοιμάσει μια έκθεση για τους εταίρους. Το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο μαζί με την Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας συνεχίζουν τις ενέργειες τους για τη δημιουργία ενός Τοπικού Δικτύου Εφαρμογής στην ελληνική περιοχή μελέτης. Το Τοπικό Δίκτυο Εφαρμογής θα αποτελείται από τοπικούς φορείς, γεωργούς, εταιρείες, συνεταιρισμούς και άλλους άμεσα ενδιαφερόμενους. Το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο θα σχεδιάσει και θα αναπτύξει σύστημα υποστήριξης αποφάσεων (DSS) για την βελτιστοποίηση των σχεδίων γεωργικής παραγωγής στην περιοχή μελέτης λαμβάνοντας υπόψη τους διαθέσιμους συντελεστές γεωργικής παραγωγής. Το DSS θα βασίζεται σε ένα πολυκριτηριακό μοντέλο και θα μπορεί να προσομοιώνει διαφορετικές πολιτικές και σενάρια όπως η ντιρεκτίβα για το νερό, η ντιρεκτίβα για τα νιτρικά κλπ.

5 Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας Η Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας (ΠΔΜ) με τον Καλλικράτη αναδιαρθρώθηκε, δυνάμωσε και αποτελείται από μόνιμο προσωπικό, όπως διοικητικό, μηχανικούς, γεωλόγους, οικονομολόγους, περιβαλλοντολόγους, περιφερειακής ανάπτυξης, χημικούς, δημοσιογράφους, τεχνικούς, κτλ. Η ΠΔΜ είναι οργανωμένη σε διάφορες Διευθύνσεις, μια εκ των οποίων είναι η Διεύθυνση Υδάτων που ασχολείται με θέματα διαχείρισης των υδάτων, με τον περιφερειακό σχεδιασμό και την εφαρμογή της Οδηγίας Πλαίσιο για τα Ύδατα με στόχο την ολοκληρωμένη διαχείριση των υδάτων σε περιοχές λεκανών απορροής ποταμών στην περιοχή. Η ΠΔΜ θα χρησιμοποιήσει εξειδικευμένο προσωπικό και εξοπλισμό για την εκτέλεση του έργου. Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Τομέας Αγροτικής Οικονομίας Το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης (Α.Π.Θ.) ιδρύθηκε το 1925 και είναι το μεγαλύτερο ελληνικό πανεπιστήμιο. Τα τελευταία 12 χρόνια, το Α.Π.Θ. έχει υλοποιήσει προγράμματα, στα οποία συμμετείχαν μέλη του προσωπικού του Πανεπιστημίου και εξωτερικοί συνεργάτες. Στα πλαίσια αυτών των προγραμμάτων, το Α.Π.Θ. έχει συνεργαστεί με Πανεπιστήμια, ερευνητικά κέντρα και άλλα ιδρύματα στην Ελλάδα, στην Ευρώπη, αλλά και σε ολόκληρο τον κόσμο. Η Σχολή Γεωπονίας ιδρύθηκε το 1928 και στεγάζεται στην πανεπιστημιούπολη, στο κέντρο της πόλης. Ορισμένα εργαστήρια και εγκαταστάσεις βρίσκονται στο αγρόκτημα της Σχολής. Η Σχολή Γεωπονίας έχει 7 τμήματα και προσφέρει 8 μεταπτυχιακά και διδακτορικά προγράμματα. Ο Τομέας Αγροτικής Οικονομίας είναι ένας από τους επτά Τομείς της Σχολής. Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας Ζ.Ε.Π Κοζάνη, Ελλάδα Στοιχεία επαφής: Κος Βασίλης Γκούτζιος vgkoutzios@mou.gr Τηλ.: Fax: Τομέας Αγροτικής Οικονομίας Σχολή Γεωπονίας, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκη , Ελλάδα Στοιχεία επαφής: Καθ. Βασίλης Μάνος manosb@agro.auth.gr Τηλ.: Fax:

Σχετικά έγγραφα

http://www.eu-water.eu

6ο Ενημερωτικό Δελτίο του έργου EU-WATER Διακρατική ολοκληρωμένη διαχείριση των υδατικών πόρων στη γεωργία http://www.eu-water.eu Ελληνική πιλοτική δράση στο πλαίσιο του έργου EU.WATER: Εφαρμογή ενός Συστήματος