Πλημμύρες & αντιπλημμυρικά έργα

Σχετικά έγγραφα
Πλημμύρες Φυσικό πλαίσιο-γεωμορφολογία και απορροή

ΤΕΧΝΙΚΗ ΥΔΡΟΛΟΓΙΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΑ ΥΔΡΟΓΡΑΦΗΜΑΤΑ

Υδροµετεωρολογία. Εισαγωγή στα υδρογραφήµατα. Νίκος Μαµάσης, Αθήνα 2009 ΙΑΡΘΡΩΣΗ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ: ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΑ Υ ΡΟΓΡΑΦΗΜΑΤΑ

Εισαγωγή στα υδρογραφήµατα

Προχωρημένη Υδρολογία Γεωμορφολογία και απορροή

Πληµµύρες και αντιπληµµυρικά έργα

ΤΕΧΝΙΚΗ Υ ΡΟΛΟΓΙΑ. Απορροή, Κατακράτηση και ιήθηση (4 η Άσκηση)

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΥΔΡΟΛΟΓΙΑ 5. ΑΠΟΡΡΟΗ

Εισαγωγή στα υδρογραφήµατα

ΕΜΠ Σχολή Πολιτικών Μηχανικών Τεχνική Υδρολογία Διαγώνισμα κανονικής εξέτασης

Πλημμύρες & αντιπλημμυρικά έργα

ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ-ΘΕΩΡΙΑ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΕΞΕΤΑΣΗΣ: 30 ΛΕΠΤΑ ΜΟΝΑΔΕΣ: 3 ΚΛΕΙΣΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΣΧΟΛΗ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ

Τεχνική Υδρολογία (Ασκήσεις)

ΥΔΡΟΛΟΓΙΚΕΣ ΑΠΩΛΕΙΕΣ ΣΤΟ ΕΔΑΦΟΣ

ΤΕΧΝΙΚΗ ΥΔΡΟΛΟΓΙΑ ΔΙΗΘΗΣΗ

Πλημμύρες Υδρολογικές εφαρμογές με τη χρήση GIS

ΥΔΡΟΛΟΓΙΑ. Ενότητα 8:Υδρογραφήματα-ΜοναδιαίοΥδρογράφημα - Συνθετικό Μοναδιαίο Υδρογράφημα: Ασκήσεις. Καθ. Αθανάσιος Λουκάς

ΕΜΠ Σχολή Πολιτικών Μηχανικών Τεχνική Υδρολογία Διαγώνισμα κανονικής εξέτασης

ΥΔΡΟΛΟΓΙΑ. Ενότητα 9: Μέθοδοι εκτίμησης πλημμύρας σχεδιασμού- Ασκήσεις. Καθ. Αθανάσιος Λουκάς. Εργαστήριο Υδρολογίας και Ανάλυσης Υδατικών Συστημάτων

ΑΣΚΗΣΗ 2 Στην έξοδο λεκάνης απορροής µετρήθηκε το παρακάτω καθαρό πληµµυρογράφηµα (έχει αφαιρεθεί η βασική ροή):

Περιβαλλοντική Υδρογεωλογία. Υδροκρίτης-Πιεζομετρία

ΥΔΡΟΛΟΓΙΑ ΦΥΣΙΚΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Κεφάλαιο 5ο: Στοιχεία γεωμορφολογίας

ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ

Υδροηλεκτρικά Έργα. 8ο εξάμηνο Σχολής Πολιτικών Μηχανικών. Ταμιευτήρες. Ανδρέας Ευστρατιάδης, Νίκος Μαμάσης, & Δημήτρης Κουτσογιάννης

Αστικά δίκτυα αποχέτευσης ομβρίων

Γεωµορφοµετρικά Χαρακτηριστικά των Υδρολογικών Λεκανών της Ελλάδας

Πλημμύρες & αντιπλημμυρικά έργα

Υδροµετεωρολογία. Yδρογραφήµατα- ιόδευση. Νίκος Μαµάσης, Αθήνα 2009 ΙΑΡΘΡΩΣΗ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ: Υ ΡΟΓΡΑΦΗΜΑΤΑ- ΙΟ ΕΥΣΗ ΜΟΝΑ ΙΑΙΟ Υ ΡΟΓΡΑΦΗΜΑ

Τεχνική Υδρολογία - Αντιπλημμυρικά Έργα

Το νερό είναι το μάτι ενός τοπίου. ΔΙΕΡΓΑΣΙΕΣ ΡΕΜΑΤΩΝ Από τον Γεώργιο Ζαΐμη

Γιατί μας ενδιαφέρει; Αντιπλημμυρική προστασία. Παροχή νερού ύδρευση άρδευση

Υδρολογία - Υδρογραφία. Υδρολογικός Κύκλος. Κατείσδυση. Επιφανειακή Απορροή. Εξατµισιδιαπνοή. κύκλος. Κατανοµή του νερού του πλανήτη

ιερεύνηση εµπειρικών σχέσεων για την εκτίµηση των πληµµυρικών αιχµών στην Κύπρο Γαλιούνα Ελένη, Πολιτικός Μηχανικός ΕΜΠ Φεβρουάριος 2011

Φόρτος εργασίας μονάδες: Ώρες 6 ο διδασκαλίας

ΠΛΗΜΜΥΡΕΣ ΚΑΙ ΑΝΤΙΠΛΗΜΜΥΡΙΚΑ ΕΡΓΑ ΑΝΑΣΚΟΠΙΣΗ Υ ΡΟΛΟΓΙΑΣ ΠΛΗΜΜΥΡΩΝ

ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ:

ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗ ΥΔΡΑΥΛΙΚΗ ΥΔΡΑΥΛΙΚΑ ΕΡΓΑ ΟΔΟΠΟΙΙΑΣ

ΤΕΧΝΙΚΗ Υ ΡΟΛΟΓΙΑ. Εισαγωγή στην Υδρολογία. Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Σχολή Πολιτικών Μηχανικών Εργαστήριο Υδρολογίας και Αξιοποίησης Υδατικών Πόρων

Υπολογισμός δικτύων αποχέτευσης

Μάθημα: Διευθετήσεις Χειμάρρων

Γεωµορφοµετρικά Χαρακτηριστικά των Υδρολογικών Λεκανών της Ελλάδας

Τεχνική Υδρολογία. Κεφάλαιο 5 ο : Απορροή. Φώτιος Π. ΜΑΡΗΣ

ΥΔΡΑΥΛΙΚΑ ΕΡΓΑ ΟΔΟΠΟΙΙΑΣ

Κεφάλαιο 5. Επιφανειακή απορροή

ΥδροδυναµικέςΜηχανές

Διαχείριση Υδατικών Πόρων

Διαχείριση Υδατικών Πόρων Συνοπτική επισκόπηση της διαχείρισης των υδατικών πόρων στην Ελλάδα

Υδροηλεκτρικοί ταμιευτήρες

Φυσικοί και Περιβαλλοντικοί Κίνδυνοι (Εργαστήριο) Ενότητα 7 Πλημμύρες πλημμυρικές απορροές ρ. Θεοχάρης Μενέλαος

Αστικά υδραυλικά έργα

1. ΥΔΡΟΛΟΓΙΑ & ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ Εξάμηνο: Κωδικός μαθήματος:

ΥΔΡΟΛΟΓΙΑ. Ενότητα 1: Εισαγωγή στις υδρολογικές διεργασίες- Ασκήσεις. Καθ. Αθανάσιος Λουκάς. Εργαστήριο Υδρολογίας και Ανάλυσης Υδατικών Συστημάτων

Υδρολογικός σχεδιασμός έργων εκτροπής και υπερχείλισης

Αστικά υδραυλικά έργα

Μοντέλο Υδατικού Ισοζυγίου

Από χρόνο σε χρόνο Κατά τη διάρκεια ενός χρόνου Από εποχή σε εποχή Μετά από μια βροχόπτωση Μετά το λιώσιμο του χιονιού Σε διάφορα σημεία της λεκάνης α

ΤΕΧΝΙΚΗ Υ ΡΟΛΟΓΙΑ. Εισαγωγή στην Υδρολογία (1η Άσκηση)

ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΤΩΝ ΠΛΗΜΜΥΡΩΝ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ: ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ

1. Η σπορά νεφών για τη δηµιουργία τεχνητής βροχής έχει στόχο: 2. Το κρίσιµο βήµα για τη δηµιουργία βροχής είναι:

ΥΔΡΟΧΗΜΕΙΑ. Ενότητα 1:Εισαγωγικές έννοιες της Υδρογεωλογίας. Ζαγγανά Ελένη Σχολή : Θετικών Επιστημών Τμήμα : Γεωλογίας

Δ. Κουτσογιάννης & Θ. Ξανθόπουλος Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο - Τομέας Υδατικών Πόρων Ι Ê Η Ñ Ο Λ Ï. Έκδοση 3 Αθήνα 1999

Πλημμύρες & αντιπλημμυρικά έργα

ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΤΩΝ ΠΛΗΜΜΥΡΩΝ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ: ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ

ΥΔΡΟΛΟΓΙΑ. Ενότητα 2: Στοιχεία Μετεωρολογίας Υετόπτωση: Ασκήσεις. Καθ. Αθανάσιος Λουκάς. Εργαστήριο Υδρολογίας και Ανάλυσης Υδατικών Συστημάτων

ΚΙΝΗΣΗ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ ΣΤΟ ΧΩΡΟ ΤΩΝ ΧΕΙΜΑΡΡΩΔΩΝ ΡΕΥΜΑΤΩΝ. ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Δρ. Γ. ΖΑΙΜΗΣ

ιήθηση Εργαστήριο Υδρολογίας και Αξιοποίησης Υδατικών Πόρων Αθήνα 2009 ΚΑΤΑΚΡΑΤΗΣΗ- ΙΗΘΗΣΗ-ΑΠΟΡΡΟΗ Κατακράτηση βροχής Παρεµπόδιση από χλωρίδα

Εφαρμογές Συστημάτων Γεωγραφικών Πληροφοριών

Μοντέλο Υδατικού Ισοζυγίου

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΥΔΡΟΛΟΓΙΑ 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Κεφάλαιο 1. Γεωμορφολογία Ποταμών Μόνιμη δίαιτα ποταμών Σχηματισμός διατομής ποταμού

ΥΔΡΟΛΟΓΙΑ ΦΥΣΙΚΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Κεφάλαιο 11ο: Πλημμυρικές Απορροές

ΒΟΗΘΗΤΙΚΕΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΚΗΣ ΑΡΔΕΥΣΗΣ & ΚΑΤΑΚΛΥΣΗ

Αστικά υδραυλικά έργα

Επίλυση Παντορροϊκού δικτύου

ΥΔΡΟΛΟΓΙΑ. Ενότητα 1: Εισαγωγή στις υδρολογικές διεργασίες. Καθ. Αθανάσιος Λουκάς. Εργαστήριο Υδρολογίας και Ανάλυσης Υδατικών Συστημάτων

Προτεινόμενο μεθοδολογικό πλαίσιο υδρολογίας πλημμυρών

ΥΔΡΟΛΟΓΙΑ. Ενότητα 6:Υδρολογικές απώλειες Καθαρή ή Άμεση Απορροή-Υετογράφημα. Καθ. Αθανάσιος Λουκάς

Τεχνική Υδρολογία (Ασκήσεις)

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΥΔΡΟΛΟΓΙΑ 4. ΥΔΡΟΛΟΓΙΚΕΣ ΑΠΩΛΕΙΕΣ ΣΤΟ ΕΔΑΦΟΣ

Εφαρµογές γεωγραφικών επεξεργασιών

Υδροµετεωρολογία. Εκτίµηση πληµµυρικών παροχών. Νίκος Μαµάσης, Αθήνα 2009

ΤΕΧΝΙΚΗ ΥΔΡΟΛΟΓΙΑ ΠΛΗΜΜΥΡΕΣ - ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΠΛΗΜΜΥΡΙΚΩΝ ΑΙΧΜΩΝ

Διαχείριση Υδατικών Πόρων

Tαξινόμηση υδρορρεύματος

Τίτλος Μαθήματος: Μαθηματική Ανάλυση Ενότητα Β. Διαφορικός Λογισμός

Πλημμύρες & αντιπλημμυρικά έργα

ΥΔΡΟΛΟΓΙΑ. Ενότητα 4: Όμβριες Καμπύλες. Καθ. Αθανάσιος Λουκάς. Εργαστήριο Υδρολογίας και Ανάλυσης Υδατικών Συστημάτων. Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών

Yarlung Tsangpo River, Tibet. Πηγή: Τμήμα Γεωγραφίας, Ζ Εξάμηνο σπουδών Αθήνα, 2017

1. Μέθοδοι εκτίµησης των απωλειών

Αστικά υδραυλικά έργα

Υδραυλικές κατασκευές - φράγματα

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Ανώτατο Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Πειραιά Τεχνολογικού Τομέα. Συστήματα Αυτομάτου Ελέγχου. Ενότητα Α: Γραμμικά Συστήματα

ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΠΛΗΜΜΥΡΙΚΩΝ ΠΑΡΟΧΩΝ ΥΔΑΤΟΡΡΕΥΜΑΤΟΣ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΕΜΠΩΝ ΛΑΡΙΣΑΣ

Μορφοµετρικές Παράµετροι Λεκανών Απορροής

Μελέτη αγωγών αποχέτευσης για την αντιμετώπιση των ομβρίων στην περιοχή νότια των οδών Ρόδων, Γαζίας και Μιμόζας του οικισμού Βαρικού

Υδρογραφήµατα- ιόδευση-στερεοπαροχή

Ατομικά Δίκτυα Αρδεύσεων

ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΔΙΔΙΑΣΤΑΤΟΥ ΟΜΟΙΩΜΑΤΟΣ ΔΙΟΔΕΥΣΗΣ ΚΥΜΑΤΟΣ ΑΠΟ ΘΡΑΥΣΗ ΦΡΑΓΜΑΤΟΣ ΜΕ INNOVYZE InfoWorks ICM ΚΑΙ ArcGIS

Transcript:

Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Τομέας Υδατικών Πόρων και Περιβάλλοντος Πλημμύρες & αντιπλημμυρικά έργα Φυσικό πλαίσιο-γεωμορφολογία και απορροή Νίκος Μαμάσης, Επίκουρος Καθηγητής ΕΜΠ Σχολή Πολιτικών Μηχανικών

Άδεια Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπως εικόνες, που υπόκειται σε άδεια χρήσης άλλου τύπου, αυτή πρέπει να αναφέρεται ρητώς.

Πλημμύρες Φυσικό πλαίσιο-γεωμορφολογία και απορροή Νίκος Μαμάσης Εργαστήριο Υδρολογίας και Αξιοποίησης Υδατικών Πόρων Αθήνα 24

Όγκος απορροής Φυσικό πλαίσιο (/8) A 4 Επιφανειακή βροχόπτωση A 3 h h 2 h 3 h 4 A 2 Ισόχρονες Υδρογράφημα στην έξοδο A A *h 4 A *h 3 A 2 *h 3 A 2 *h 4 A *h 2 A 2 *h 2 A 3 *h 2 A 3 *h 3 A 3 *h 4 Σχήμα : Μηχανισμός δημιουργίας επιφανειακής απορροής A *h A 2 *h A 3 *h A 4 *h A 4 *h 2 A 4 *h 3 A 4 *h 4 Χρόνος 4

Φυσικό πλαίσιο (2/8) Τα τρία κύρια μεγέθη της πλημμύρας είναι: η παροχή αιχμής και η αντίστοιχη στάθμη στο υδατόρευμα ο πλημμυρικός όγκος η χρονική διάρκεια Παροχή, Q m 3 /s Παροχή αιχμής Πλημμυρικός όγκος Διάρκεια Σχήμα 2: Πλημμυρογράφημα Χρόνος, t hr Τα μεγέθη των πλημμυρών συνδέονται με τα χαρακτηριστικά: της βροχόπτωσης (συνολικό ύψος, ένταση, διάρκεια) της λεκάνης απορροής (έκταση, συντελεστής απορροής, χρόνος συρροής) των υδατορευμάτων (διατομή, κλίση, τραχύτητα, κατάντη στάθμες) 5

Ένταση βροχόπτωσης Παροχή Φυσικό πλαίσιο (3/8) Ελλείμματα Ενεργός βροχόπτωση Χρόνος συγκέντρωσης Παροχή αιχμής Άμεση απορροή Χρόνος βάσης υδρογραφήματος Χρόνος ανόδου υδρογραφήματος Σχήμα 3: Χαρακτηριστικά μεγέθη υδρογραφήματος Βασική απορροή Χρόνος 6

ΑΠΟΡΡΟΗ (hm 3 )/ΔΤ Ένταση βροχής (mm/δτ) Έκταση σε χρόνο ΔΤ (km 2 /ΔΤ) Έκταση (km 2 ) Φυσικό πλαίσιο (4/8) Επίδραση γεωμορφολογίας στην απορροή Χρόνος συρροής Τ c 8 4 6 3 Δ6Τ 4 2 2 ΔΑ 5 ΔΑ 6 Δ5Τ Δ4Τ ΔΤ 2ΔΤ 3ΔΤ 4ΔΤ 5ΔΤ 6ΔΤ Τc Χρόνος ΔΤ 2ΔΤ 3ΔΤ 4ΔΤ 5ΔΤ 6ΔΤ Τc Χρόνος Σχήμα 5: Καμπύλες χρόνου - επιφάνειας απορροής ΔΑ 4 Δ3Τ ΔΑ 3 Δ2Τ Q n =i n ΔΑ +ι n- ΔΑ 2 + + i ΔΑ n 2 5 ΔΑ 2 ΔΤ i i 2 i 3 i 4 ΔΑ 5 i 5 i 6 i 7 5 4 ΔΤ 2ΔΤ 3ΔΤ 4ΔΤ 5ΔΤ 6ΔΤ Τc Χρόνος 3 Σχήμα 6: Υετογράφημα Σχήμα 4: Ισόχρονες καμπύλες 2 ΔΤ 2ΔΤ 3ΔΤ 4ΔΤ 5ΔΤ 6ΔΤ Τc Τc+ΔΤ Τc+3ΔΤ Τc+4ΔΤ Τc+5ΔΤ Τc+6ΔΤ Χρόνος Σχήμα 7: Πλημμυρογράφημα 7

Φυσικό πλαίσιο (5/8) Ένταση βροχής (mm/min) Χρόνος (min) Ένταση βροχής: mm/min Διάρκεια βροχής: min ΣΥΝΕΙΣΦΟΡΑ ΛΕΚΑΝΗΣ ΣΤΗΝ ΑΠΟΡΡΟΗ Έκταση λεκάνης απορροής: km 2 Στη λεκάνη χαράχτηκαν ισόχρονες καμπύλες και χωρίστηκε σε ζώνες. To νερό της ης ζώνης απορρέει σε min, της 2ής σε 2 min και της ής σε min. Οι ζώνες έχουν το ίδιο εμβαδόν. Απορροή ζώνης:. m 3 /min Σχήμα 8: Παραγωγή πλημμυρογραφήματος εξόδου από λεκάνη απορροής ΔΙΑΤΟΜΗ ΕΞΟΔΟΥ Παροχή αιχμής 6.7 m 3 /s 5 Παροχή (m 3 /min) Νίκος Μαμάσης, 29 ΠΛΗΜΜΥΡΟΓΡΑΦΗΜΑ ΕΞΟΔΟΥ Όγκος απορροής:. m 3 5 5 2 Χρόνος (min)

Φυσικό πλαίσιο (6/8) Παράγοντες που επιδρούν στα χαρακτηριστικά των πλημμυρών Έκταση λεκάνης απορροής: Α km 2 Συντελεστής απορροής: c Στάθμη ποταμού H (m)=f(q) Ε Σχήμα 9: Λεκάνη απορροής Συνολικό ύψος βροχής: h (mm) Ένταση βροχής για χρόνο συρροής: i c (mm/hr) Όγκος απορροής V (hm 3 ): h*a/ Παροχή αιχμής Q (m 3 /s)=.278*c* i c *A Q (m 3 /s)=ε*v=ε*k*(ε/π) 2/3 *J /2 v: μέση ταχύτητα νερού κ: συντελεστής τραχύτητας Ε: εμβαδόν βρεχόμενης διατομής Π: μήκος βρεχόμενης περιμέτρου J: κλίση κατά μήκος του ποταμού 9

Φυσικό πλαίσιο (7/8) Η πλημμύρα σε υδατόρευμα προκαλείται από υψηλή τιμή της παροχής η οποία ξεπερνά τα φυσικά ή τεχνητά πρανή με αποτέλεσμα την κατάκλυση των γειτονικών εκτάσεων με νερό. Η ποσοτική εκτίμηση της πλημμύρας γίνεται με βάση: την παροχή αιχμής τον πλημμυρικό όγκο το ύψος του νερού το εμβαδόν των εκτάσεων που κατακλύζονται Οι αιτίες ανεπαρκούς διοχέτευσης νερού από το ποτάμιο σύστημα είναι: μικρή υγρή διατομή του ποταμού μικρή κλίση του πυθμένα μεγάλη τραχύτητα του ποταμού εξαιτίας εμποδίων και φερτών υλικών μικρό ύψος νερού στα πλημμυρικά πεδία και κατά συνέπεια μεγάλη βρεχόμενη περίμετρος με αποτέλεσμα τις μικρές ταχύτητες ροής υψηλές στάθμες κατάντη (στάθμη κύριου υδατορεύματος, στάθμη θάλασσας)

Φυσικό πλαίσιο (8/8) Οι περιοχές που πλήττονται είναι συνήθως: κλειστές υδρολογικές λεκάνες σε καρστικές περιοχές που αποστραγγίζονται από καταβόθρες πεδιάδες που αποστραγγίζονται από ποταμούς με μικρή παροχετευτικότητα αστικές περιοχές όπου η ανθρώπινη δραστηριότητα αλλάζει τα γεωμορφολογικά χαρακτηριστικά Τα στοιχεία του υδρολογικού κύκλου που εμπλέκονται στις πλημμύρες είναι: η βροχόπτωση, η οποία και προκαλεί την απορροή η κατακράτηση από τα φυτά και το έδαφος, η οποία επιβραδύνει τη βροχή, ενώ το μεγαλύτερο μέρος μετατρέπεται σε εξάτμιση η εξατμισοδιαπνοή από τις λίμνες, το έδαφος και τα φυτά, η οποία είναι ασήμαντη όταν πέφτει η βροχή αλλά γίνεται σημαντική στη συνέχεια η διήθηση του εδάφους, η οποία κρατάει τη βροχή στο έδαφος η βαθιά διήθηση στους υδροφορείς, όπου το νερό επιστρέφει στο ποτάμι αλλά με σημαντική χρονική υστέρηση

Γεωμορφολογία και απορροή (/2) Χαρακτηριστικά λεκανών απορροής H λεκάνη απορροής, ως σύστημα μετασχηματισμού των ατμοσφαιρικών κατακρημνισμάτων σε απορροή, παρουσιάζει ορισμένα ειδικά φυσικά γνωρίσματα που επηρεάζουν σημαντικά, τόσο τη διαδικασία του μετασχηματισμού όσο και το τελικό της αποτέλεσμα, δηλαδή το υδρογράφημα της απορροής. Τα γνωρίσματα αυτά ονομάζονται φυσιογραφικά χαρακτηριστικά της λεκάνης απορροής και μπορούν να καταταγούν στις ακόλουθες τρεις κατηγορίες: Mορφολογικά χαρακτηριστικά (μορφή, ανάγλυφο, υδρογραφικό δίκτυο) Εδαφολογικά χαρακτηριστικά (μηχανικές ιδιότητες, χημική σύσταση) Φυτοκάλυψη (είδη χλωρίδας και χωρική διάταξή της) Τα παραπάνω χαρακτηριστικά αποτελούν χωρικά κατανεμημένη πληροφορία (μεταβάλλονται από θέση σε θέση) αλλά στην πράξη γίνεται συμπυκνωμένη περιγραφή τους χρησιμοποιώντας δείκτες και διαγράμματα. 2

Γεωμορφολογία και απορροή (2/2) Μορφολογικά χαρακτηριστικά λεκάνης Ο υδροκρίτης είναι το όριο, το οποίο ορίζει την έκταση που καταλαμβάνει η λεκάνη απορροής ανάντη μιας δεδομένης διατομής Α υδατορεύματος. Το κυριότερο γεωμετρικό χαρακτηριστικό της λεκάνης απορροής είναι το εμβαδό της S A. Αν και το σχήμα μιας λεκάνης απορροής είναι πάντα πολύπλοκο, έχουν προταθεί διάφοροι αδιάστατοι δείκτες που κωδικοποιούν το σχήμα της λεκάνης Ο δείκτης κυκλικότητας ορίζεται ως ο λόγος της επιφάνειας της λεκάνης προς την επιφάνεια κύκλου με περίμετρο ίδια με αυτή της λεκάνης (P Α ): E c S A PA 4 2 Ο δείκτης συμπαγούς ορίζεται ως ο λόγος της περιμέτρου της λεκάνης προς την περίμετρο κύκλου με επιφάνεια ίδια με αυτή της λεκάνης: Ο δείκτης επιμήκυνσης ορίζεται ως ο λόγος της πλευράς ενός τετραγώνου με επιφάνεια ίδια με αυτή της λεκάνης, προς ένα χαρακτηριστικό μήκος της λεκάνης L A (π.χ. το μήκος από την έξοδο μέχρι το πιο απομακρυσμένο σημείο της λεκάνης): E E ' c L P A 4 S S L A A A E 3 c

Υψομετρική (ή υψογραφική) καμπύλη της λεκάνης Η καμπύλη που σε κάθε δεδομένη τιμή του τοπογραφικού υψομέτρου z αντιστοιχίζει το ποσοστό της επιφάνειας της λεκάνης F(z) που έχει υψόμετρο μεγαλύτερο ή ίσο της δεδομένης τιμής Μέγιστο, ελάχιστο (στην έξοδο) και μέσο υψόμετρο λεκάνης Ο υπολογισμός του μέσου υψομέτρου της λεκάνης γίνεται με βάση την υψομετρική καμπύλη F(z) χρησιμοποιώντας z τη σχέση: zr zr s zdf z ( ) Fr 2 όπου το πεδίο μεταβολής του F έχει υποδιαιρεθεί σε υποδιαστήματα μήκους ΔF r (όχι κατ ανάγκη ίσα, αλλά με άθροισμα ίσο με ) και οι τιμές του z που αντιστοιχούν στα άκρα του υποδιαστήματος ΔF r είναι z r, και z r. Μέση κλίση λεκάνης Υπολογίζεται από τη σχέση Γεωμορφολογία και απορροή (3/2) Μορφολογικά χαρακτηριστικά λεκάνης i s ids i S S A S A όπου η συνολική έκταση της λεκάνης έχει υποδιαιρεθεί σε τμήματα ΔS r που 4 το καθένα έχει περίπου σταθερή κλίση i r. A r r S r r

Γεωμορφολογία και απορροή (4/2) Σχήμα : Υψομετρική καμπύλη της λεκάνης 5

Γεωμορφολογία και απορροή (5/2) Σχήμα : Μηκοτομή κύριου υδατορεύματος 6

Γεωμορφολογία και απορροή (6/2) Β 4 Σύστημα ταξινόμησης Horton (945) και Strahler (964) 2 2 2 3 2 Σαΐτα ρ. 4 3 3 Βαρδου σόρεμα ρ. 3 2 2 2 Υδροκρίτης Κύριο υδατόρευμα Λοιπό υδρογραφικό δίκτυο km Σχήμα 2: Ταξινόμηση υδρογραφικού δικτύου Λόγος διακλαδώσεων (Horton, 945). Ο αντίστοιχος εμπειρικός νόμος,γνωστός ως νόμος του Horton για τον αριθμό υδατορευμάτων Ν i, των κλάδων δεδομένης τάξης i : Νόμος του Horton για τα μήκη υδατορευμάτων L i, των κλάδων δεδομένης τάξης i : Νόμος των επιφανειών των υδατορευμάτων ( Schumm, 956) Α i, των κλάδων δεδομένης τάξης i: N N i i R, i, 2,..., I B Li RL i I L,, 2,..., i Ai R A i I A,, 2,..., 7 i

Γεωμορφολογία και απορροή (7/2) R B =2.42 R L =.47 Σχήμα 3: Αριθμός κλάδων και αντίστοιχα μέσα μήκη συναρτήσει της τάξης των κλάδων 8

Γεωμορφολογία και απορροή (8/2) Πυκνότητα υδρογραφικού δικτύου Η πυκνότητα του υδρογραφικού δικτύου D A, ορίζεται ως ο λόγος του συνολικού μήκους του υδρογραφικού δικτύου ΣL A προς την επιφάνεια της λεκάνης S A : LA D και έχει διαστάσεις [L A ]. S A Η μέση απόσταση από τον υδροκρίτη μέχρι το υδατόρευμα είναι: X A 2D A Η μέση διαδρομή μιας σταγόνας σε συνθήκες επίγειας ροής, μέχρι να φτάσει στο υδρογραφικό δίκτυο είναι: X A YA 2 4DA Μια συγκεκριμένη διαδρομή κατά μήκος του υδατορεύματος, η οποία καταλήγει στην έξοδο της λεκάνης (συνήθως ο κλάδος με μεγαλύτερη τάξη και μεγαλύτερο μήκος), χαρακτηρίζεται ως κύριο υδατόρευμα ή κύρια μισγάγγεια της λεκάνης. Το μήκος του κύριου υδατορεύματος αποτελεί από τα βασικότερα φυσιογραφικά χαρακτηριστικά της λεκάνης και συσχετίζεται εμπειρικά με το χρόνο συγκέντρωσης της λεκάνης. 9

Γεωμορφολογία και απορροή (9/2) Το είδος των εδαφών της λεκάνης απορροής επηρεάζει ιδιαίτερα τα υδρολογικά ελλείμματα, άρα και την επιφανειακή απορροή. Οι μηχανικές ιδιότητές των εδαφών, καθορίζουν το ρυθμό της διήθησης και κατά συνέπεια επηρεάζουν άμεσα την απορροή Η χημική σύσταση των εδαφών, σε συνδυασμό με τις μηχανικές ιδιότητές τους, καθορίζει τη φυτοκάλυψη και τους επικρατούντες τύπους χλωρίδας, και συνεπώς επηρεάζει αποφασιστικά την επιφανειακή απορροή Ο μηχανισμός της παρεμπόδισης της φυτοκάλυψης, έχει συνέπεια: τη μείωση του όγκου απορροής κατά την ποσότητα που κατακρατείται από τη χλωρίδα (και τελικώς εξατμίζεται ή απορροφάται απ αυτή) τη χρονική υστέρηση της απορροής (συντείνει εξ άλλου και η αύξηση της τραχύτητας των εδαφών, που προκαλείται από τη φυτοκάλυψη) την αύξηση της διηθητικής ικανότητα του εδάφους (από τη δράση των ριζών αλλά και των φυλλωμάτων που πέφτουν) συνολικά η φυτοκάλυψη δρα προς την κατεύθυνση της μείωσης του όγκου άμεσης απορροής, και της επιβράδυνσης και εξομάλυνσης των ρυθμών της, με τελική συνέπεια τη μείωση των αιχμών των πλημμυρικών υδρογραφημάτων η πυκνή κάλυψη με χλωρίδα, συγκρατεί το εδαφικό υλικό (εφόσον επιβραδύνει την άμεση απορροή, προστατεύει το έδαφος από την κινητική ενέργεια της βροχής, δημιουργεί συνεκτικό ιστό των εδαφικών κόκκων) μειώνοντας ή και μηδενίζοντας τη διάβρωση της 2 λεκάνης

Γεωμορφολογία και απορροή (/2) Παράγοντες που επηρεάζουν την απορροή ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΒΡΟΧΟΠΤΩΣΗΣ Διάρκεια Ένταση Συνολικό ύψος Χωρική κατανομή Χρονική κατανομή ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΛΕΚΑΝΗΣ Μέγεθος Σχήμα Ανάγλυφο Γεωλογία Έδαφος Φυτοκάλυψη 2

Γεωμορφολογία και απορροή (/2) Μικρή κλίση Μεγάλος χρόνος συρροής Μέτρια κλίση Μέτριος χρόνος συρροής Μεγάλη κλίση Μικρός χρόνος συρροής ΔΗ ΔΗ ΔΗ Χρόνος συρροής Χρόνος συρροής Βροχή Βροχή Βροχή Χρόνος συρροής V V V Σχήμα 4: Επίδρασή της κλίσης στα χαρακτηριστικά πλημμύρας 22

Q (m 3 /s) Γεωμορφολογία και απορροή (2/2) ΛΕΚΑΝΕΣ ΑΠΟΡΡΟΗΣ (ΜΕ ΕΜΒΑΔΟΝ Α) ΥΔΡΟΓΡΑΦΗΜΑΤΑ ΓΙA ΩΦΕΛΙΜΗ ΒΡΟΧΗ ΣΤΑΘΕΡΗΣ ΕΝΤΑΣΗΣ Ι ΚΑΙ ΔΙΑΡΚΕΙΑΣ D t (hr) V=A*I*D Σχήμα 5: Επίδραση της γεωμετρίας στο υδρογράφημα t (hr) t (hr) 23

ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΓΕΩΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑΣ ΣΤΗΝ ΑΠΟΡΡΟΗ Χρόνος συρροής Εμπειρική σχέση Turazza-Giandotti Tc 4 A.5L.8 Εμπειρική σχέση Ventura-Passini Tc. 3 A* L S T c χρόνος συγκέντρωσης σε hr A η έκταση της λεκάνης σε km 2 L το μήκος της κύριας μισγάγγειας σε km ΔΗ η διαφορά του μέσου υψομέτρου από το υψόμετρο στην έξοδο T c χρόνος συγκέντρωσης σε hr A η έκταση της λεκάνης σε km 2 L το μήκος της κύριας μισγάγγειας σε km S η μέση κλίση σε m/m Εμπειρική σχέση Kirpich, 94 Tc. 25 L 8. T c χρόνος συγκέντρωσης σε ώρες L το μήκος της κύριας μισγάγγειας σε m S η μέση κλίση σε m/m S 24

Επίδρασή του χρόνου συρροής στα χαρακτηριστικά πλημμύρας (/3) Μικρή κλίση Μεγάλος χρόνος συρροής Μέτρια κλίση Μέτριος χρόνος συρροής Μεγάλη κλίση Μικρός χρόνος συρροής ΔΗ ΔΗ ΔΗ Χρόνος συρροής Χρόνος συρροής Βροχή Βροχή Βροχή Χρόνος συρροής V V V Σχήμα 6: Επίδρασή της κλίσης στα χαρακτηριστικά πλημμύρας 25

Επίδρασή του χρόνου συρροής στα χαρακτηριστικά πλημμύρας (2/3) Έκταση: 2 km 2 Χρόνος συρροής: 3 hr Συντελεστές απορροής:.5 Ένταση βροχής mm/hr 5 Διάρκεια βροχής 3 h Πλημμυρικός όγκος.3 hm 3 5 Διάρκεια βροχής 8 h Πλημμυρικός όγκος.8 hm 3 5 5 2 3 4 5 6 7 8 9 2 3 4 5 6 2 3 4 5 6 7 8 9 2 3 4 5 6 5 Πλημμυρικός όγκος.5 hm 3 Πλημμυρικός όγκος 4. hm 3 5 5 5 2 3 4 5 6 7 8 9 2 3 4 5 6 Έκταση: km 2 Χρόνος συρροής: 8 hr 2 3 4 5 6 7 8 9 2 3 4 5 6 Σχήμα 7: Χρόνος συρροής και πλημμυρικοί όγκοι σε λεκάνη 26

Επίδρασή του χρόνου συρροής στα χαρακτηριστικά πλημμύρας (3/3) Παροχή (m 3 /s) 3 mm/hr Χρόνοι συρροής: 3, 4, 5 hr Πλημμυρικοί όγκοι: 2. hm 3 2 2 3 4 5 6 7 8 9 2 3 4 5 6 Χρόνος (hr) Σχήμα 8: Πλημμυρογράφημα για διαφορετικούς χρόνους συρροής ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΗΣ ΑΠΟΡΡΟΗΣ,5 ΕΝΤΑΣΗ ΒΡΟΧΗΣ (mm/hr) ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΒΡΟΧΗΣ (hr) 27 4 ΕΚΤΑΣΗ ΛΕΚΑΝΗΣ (km 2 )

Επίδρασή της διάρκειας βροχής στα χαρακτηριστικά πλημμύρας Παροχή (m 3 /s) 3 Διάρκεια βροχής: 3, 5, 7 hr Πλημμυρικοί όγκοι: 2.5, 3.5, 4.5 hm 3 mm/hr 2 2 3 4 5 6 7 8 9 2 3 4 5 6 Χρόνος (hr) Σχήμα 9: Πλημμυρογράφημα για διαφορετικές διάρκειες βροχής ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΗΣ ΑΠΟΡΡΟΗΣ,5 ΕΝΤΑΣΗ ΒΡΟΧΗΣ (mm/hr) ΕΚΤΑΣΗ ΛΕΚΑΝΗΣ (km 2 ) ΧΡΟΝΟΣ ΣΥΡΡΟΗΣ (hr) 28 5

ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΕΝΤΑΣΗΣ ΒΡΟΧΗΣ ΣΤΙΣ ΠΛΗΜΜΥΡΕΣ Στη λεκάνη ανάντη του Α και στις υπολοκάνες (Β, Γ και Δ εφαρμόζονται 5 διαφορετικά υετογράμματα λεπτης βροχόπτωσης συνολικής διάρκειας 4 hr και συνολικού ύψους 48 mm. Η βροχόπτωση κατανέμεται ομοιόμορφα στο χώρο Οι λεκάνες είναι χωρισμένες σε ίσες ζώνες απορροής κάθε μία από τις οποίες εκφορτίζεται σε min Ο συντελεστής απορροής των λεκανών είναι Στη περιοχή ισχύουν όμβριες καμπύλες της μορφής i = 26*T, /d.64 Λεκάνη Έκταση (km 2 ) Χρόνος συρροής (hr) Όγκος απορροής για 48 mm (m 3 * 3 ) A 24 4 52 B 6 288 Γ 2.33 (2 min) 96 Δ.7 ( min) 48 ΥΠΟΜΝΗΜΑ I Ένταση βροχής (mm/hr) Τ Περίοδος επαναφοράς (έτη) Ηt c Ύψος βροχής σε t c (mm) Ιt c Ένταση βροχής σε t c (mm/hr) Q Παροχή αιχμής (m 3 /s) Q t=n Παροχή αιχμής για Τ=n (m 3 /s) Σχήμα 2: Λεκάνη απορροής παραδείγματος Νίκος Μαμάσης, 29

8 6 Λεκάνη Δ Ηt c : 2 mm Ιt c : 2 mm/hr Q: 3.3 m 3 /s 48 36 24 2 Τετράωρη βροχόπτωση Μέγιστη ένταση 2 mm/hr Λεκάνη Β Ηt c : 2 mm Ιt c : 2 mm/hr Q: 2 m 3 /s 4 Q T=5 : 27 m 3 /s 8 6 Q T=5 : 52 m 3 /s 2 4 7 3 9 25 2 8 7 3 9 25 3 6 4 2 Q T=5 : 35 m 3 /s Λεκάνη Α Ηt c : 2 mm Ιt c : 2 mm/hr Q: 3.3 m 3 /s Q T=5 : 85 m 3 /s 7 3 9 25 Λεκάνη Γ Ηt c : 4 mm Ιt c : 2 mm/hr Q: 6.7 m 3 /s 8 6 4 Q T=3 : 8 m 3 /s Νίκος Μαμάσης, 29 2 3 7 3 9 25 3 37 43 49

8 6 Λεκάνη Δ Ηt c : 48 mm Ιt c : 288 mm/hr Q: 8 m 3 /s Q T=3 : 8 m 3 /s 48 36 24 2 λεπτη βροχόπτωση Μέγιστη ένταση 288 mm/hr Λεκάνη Β Ηt c : 48 mm Ιt c : 48 mm/hr Q: 8 m 3 /s 4 2 Q T=5 : 27 m 3 /s 8 6 Q T=5 : 52 m 3 /s 7 3 9 25 4 2 7 3 9 25 3 8 6 4 2 Q T=5 : 35 m 3 /s 7 3 9 25 Λεκάνη Γ Ηt c : 48 mm Ιt c : 44 mm/hr Q: 8 m 3 /s Νίκος Μαμάσης, 29 8 6 4 2 Λεκάνη Α Ηt c : 48 mm Ιt c : 2 mm/hr Q: 8 m 3 /s Q T=3 : 8 m 3 /s Q T=5 : 85 m 3 /s 3 7 3 9 25 3 37 43 49

8 6 Λεκάνη Δ Ηt c : 24 mm Ιt c : 44 mm/hr Q: 4 m 3 /s 48 36 24 2 2λεπτη βροχόπτωση Μέγιστη ένταση 44 mm/hr Λεκάνη Β Ηt c : 48 mm Ιt c : 48 mm/hr Q: 8 m 3 /s 4 2 Q T=5 : 27 m 3 /s 8 6 Q T=5 : 52 m 3 /s 4 7 3 9 25 2 7 3 9 25 3 8 Q T=26 : 8 m 3 /s 6 4 2 Q T=5 : 35 m 3 /s Λεκάνη Α Ηt c : 48 mm Ιt c : 2 mm/hr Q: 8 m 3 /s Q T=5 : 85 m 3 /s 7 3 9 25 8 Λεκάνη Γ Ηt c : 48 mm Ιt c : 44 mm/hr Q: 8 m 3 /s 6 4 2 Νίκος Μαμάσης, 29 32 7 3 9 25 3 37 43 49

8 6 Λεκάνη Δ Ηt c : 8 mm Ιt c : 48 mm/hr Q: 3.3 m 3 /s 48 36 24 2 Ωριαία βροχόπτωση Μέγιστη ένταση 48 mm/hr Λεκάνη Β Ηt c : 48 mm Ιt c : 48 mm/hr Q: 8 m 3 /s 4 Q T=5 : 27 m 3 /s 8 Q T=3 : 8 m 3 /s 2 6 7 3 9 25 4 Q T=5 : 52 m 3 /s 2 7 3 9 25 3 8 6 4 2 Q T=5 : 35 m 3 /s Λεκάνη Α Ηt c : 48 mm Ιt c : 2 mm/hr Q: 8 m 3 /s Q T=5 : 85 m 3 /s 7 3 9 25 8 Λεκάνη Γ Ηt c : 6 mm Ιt c : 48 mm/hr Q: 26.7 m 3 /s 6 4 2 Νίκος Μαμάσης, 29 33 7 3 9 25 3 37 43 49

8 6 Λεκάνη Δ Ηt c : 4 mm Ιt c : 24 mm/hr Q: 6.7 m 3 /s 48 36 24 2 Δίωρη βροχόπτωση Μέγιστη ένταση 24 mm/hr Λεκάνη Β Ηt c : 24 mm Ιt c : 24 mm/hr Q: 4 m 3 /s 4 2 Q T=5 : 27 m 3 /s 8 6 Q T=5 : 52 m 3 /s 7 3 9 25 4 2 7 3 9 25 3 8 6 4 2 Q T=5 : 35 m 3 /s 7 3 9 25 8 Λεκάνη Α Ηt c : 48 mm Ιt c : 2 mm/hr Q: 8 m 3 /s Q T=5 : 85 m 3 /s Λεκάνη Γ Ηt c : 6 mm Ιt c : 48 mm/hr Q: 3.3 m 3 /s 6 4 2 Νίκος Μαμάσης, 29 34 7 3 9 25 3 37 43 49

Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα Ε.Μ.Π.» έχει χρηματοδοτήσει μόνο τη αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους.