Χριστιανική και Βυζαντινή Αρχαιολογία

Χριστιανική και Βυζαντινή Αρχαιολογία Ενότητα A: Παλαιοχριστιανική Τέχνη (2 ος αι. αρχές 7 ου αι.) - Παλαιοχριστιανική Ναοδομία. Στουφή - Πουλημένου Ιωάννα Ἐθνικὸ καὶ Καποδιστριακὸ Πανεπιστήμιο Ἀθηνῶν Τμῆμα Θεολογίας - Θεολογικὴ Σχολή Α Παλαιοχριστιανική Τέχνη (2 ος αι. αρχές 7 ου αι.) 1

Παλαιοχριστιανική Ναοδομία Α Παλαιοχριστιανική Τέχνη (2 ος αι. αρχές 7 ου αι.) 2

Εικόνα 1 Δαλματία, Μαρούσινατς. Κοιμητηριακή υπαίθρια βασιλική, 4 ος αι. Α Παλαιοχριστιανική Τέχνη (2 ος αι. αρχές 7 ου αι.) 3

Εικόνα 2 Ρώμη, Αγορά Τραϊανού, 104-112. Α Παλαιοχριστιανική Τέχνη (2 ος αι. αρχές 7 ου αι.) 4

Εικόνα 3 Ρώμη. Βασιλική του Μαξεντίου, 306-312. Α Παλαιοχριστιανική Τέχνη (2 ος αι. αρχές 7 ου αι.) 5

Εικόνα 4 Θεσσαλονίκη. Βασιλική της Αχειροποιήτου μέσα 5 ου αι. Α Παλαιοχριστιανική Τέχνη (2 ος αι. αρχές 7 ου αι.) 6

Εικόνα 5 Ρώμη. Βασιλική Αγίου Πέτρου, πρώιμος 4 ος αι. Α Παλαιοχριστιανική Τέχνη (2 ος αι. αρχές 7 ου αι.) 7

Εικόνα 6 Ρώμη. Βασιλική του Λατερανού (προοπτική αποκατάσταση), αρχές 4 ου αι. Α Παλαιοχριστιανική Τέχνη (2 ος αι. αρχές 7 ου αι.) 8

Εικόνα 7 Βασιλική της Δωδώνης, β μισό 5 ου αι. Α Παλαιοχριστιανική Τέχνη (2 ος αι. αρχές 7 ου αι.) 9

Εικόνα 8 Θεσσαλονίκη. Βασιλική Αγίου Δημητρίου, γ τέταρτο 5 ου αι, 7 ος αι. Α Παλαιοχριστιανική Τέχνη (2 ος αι. αρχές 7 ου αι.) 10

Εικόνα 9 Φίλιπποι, Βασιλική Α, π. 500. Α Παλαιοχριστιανική Τέχνη (2 ος αι. αρχές 7 ου αι.) 11

Εικόνα 10 Κόρινθος. Βασιλική του Λεχαίου (Αγίου Λεωνίδη), β μισό 5 ου αι. Α Παλαιοχριστιανική Τέχνη (2 ος αι. αρχές 7 ου αι.) 12

Εικόνα 11 Αθήνα. Βασιλική του Ιλισού (Αγίου Λεωνίδη), 5 ος αι. Α Παλαιοχριστιανική Τέχνη (2 ος αι. αρχές 7 ου αι.) 13

Εικόνα 12 Συρία. Qalat Seman. Σταυρική βασιλική- Μαρτύριο Αγίου Συμεών Σταυλίτη, 476-490. Α Παλαιοχριστιανική Τέχνη (2 ος αι. αρχές 7 ου αι.) 14

Εικόνα 13 Συρία. Qalat Seman. Σταυρική βασιλική- Μαρτύριο Αγίου Συμεών Σταυλίτη, 476-490. Α Παλαιοχριστιανική Τέχνη (2 ος αι. αρχές 7 ου αι.) 15

Εικόνα 14 Ραβέννα. Μαυσωλείο της Galla Placidia, β τέταρτο 5 ου αι. Α Παλαιοχριστιανική Τέχνη (2 ος αι. αρχές 7 ου αι.) 16

Εικόνα 15 Θεσσαλονίκη. Μονή Λατόμου, ή Οσίου Δαβίδ, β μισό 5 ου αι. Α Παλαιοχριστιανική Τέχνη (2 ος αι. αρχές 7 ου αι.) 17

Εικόνα 16 Θεσσαλονίκη. Άγιος Γεώργιος (Ροτόντα), μέσα 5 ου αι. Α Παλαιοχριστιανική Τέχνη (2 ος αι. αρχές 7 ου αι.) 18

Εικόνα 17 Ιερουσαλήμ. Μαρτύριο του Παναγίου Τάφου και βασιλική της Αναστάσεως, 336. Α Παλαιοχριστιανική Τέχνη (2 ος αι. αρχές 7 ου αι.) 19

Εικόνα 18 Ρώμη. Κοιμητηριακή βασιλική Αγίας Αγνής και Μαυσωλείο της Κωνσταντίας, 4 ος αι. Α Παλαιοχριστιανική Τέχνη (2 ος αι. αρχές 7 ου αι.) 20

Εικόνα 19 Αμφίπολη. Περίκεντρος ναός, 6 ος αι. Α Παλαιοχριστιανική Τέχνη (2 ος αι. αρχές 7 ου αι.) 21

Εικόνα 20 Ραβέννα. Άγιος Βιτάλιος, 526-548. Α Παλαιοχριστιανική Τέχνη (2 ος αι. αρχές 7 ου αι.) 22

Εικόνα 21 Κωνσταντινούπολη. Άγιος Σέργιος και Βάκχος, 527-536. Α Παλαιοχριστιανική Τέχνη (2 ος αι. αρχές 7 ου αι.) 23

Εικόνα 22 Φίλιπποι. Οκταγωνικός ναός, α φάση, τέλος 4 ου αι. Α Παλαιοχριστιανική Τέχνη (2 ος αι. αρχές 7 ου αι.) 24

Εικόνα 23 Αίγυπτος. Λευκή Μονή, π. 440. Α Παλαιοχριστιανική Τέχνη (2 ος αι. αρχές 7 ου αι.) 25

Εικόνα 24 Αίγυπτος. Λευκή Μονή, π. 440. Α Παλαιοχριστιανική Τέχνη (2 ος αι. αρχές 7 ου αι.) 26

Εικόνα 25 Βουλγαρία. Περούστιτσα, Κόκκινη Εκκλησία, 6 ος αι. Α Παλαιοχριστιανική Τέχνη (2 ος αι. αρχές 7 ου αι.) 27

Εικόνα 26 Αθήνα. Τετράκογχος ναός στην αυλή της Βιβλιοθήκης του Αδριανού, αρχές 5 ου αι. Α Παλαιοχριστιανική Τέχνη (2 ος αι. αρχές 7 ου αι.) 28

Εικόνα 27 Κωνσταντινούπολη. Άγιος Πολύευκτος, 524-527. Α Παλαιοχριστιανική Τέχνη (2 ος αι. αρχές 7 ου αι.) 29

Εικόνα 28 Τοιχοποιίες παλαιοχριστιανικών ναών. Α Παλαιοχριστιανική Τέχνη (2 ος αι. αρχές 7 ου αι.) 30

Εικόνα 29 Βάθρα και βάσεις παλαιοχριστιανικών κιόνων. Α Παλαιοχριστιανική Τέχνη (2 ος αι. αρχές 7 ου αι.) 31

Εικόνα 30 Βάθρα και βάσεις παλαιοχριστιανικών κιόνων. Α Παλαιοχριστιανική Τέχνη (2 ος αι. αρχές 7 ου αι.) 32

Εικόνα 31 Βάθρα και βάσεις παλαιοχριστιανικών κιόνων. Α Παλαιοχριστιανική Τέχνη (2 ος αι. αρχές 7 ου αι.) 33

Εικόνα 32 Κορινθιακό παλαιοχριστιανικό κιονόκρανο. Α Παλαιοχριστιανική Τέχνη (2 ος αι. αρχές 7 ου αι.) 34

Εικόνα 33 Σύνθετα κορινθιακά παλαιοχριστιανικά κιονόκρανα. Α Παλαιοχριστιανική Τέχνη (2 ος αι. αρχές 7 ου αι.) 35

Εικόνα 34 Σύνθετο κορινθιακό (θεοδοσιανό) κιονόκρανο. Α Παλαιοχριστιανική Τέχνη (2 ος αι. αρχές 7 ου αι.) 36

Εικόνα 35 Κορινθιάζοντα κιονόκρανα. Α Παλαιοχριστιανική Τέχνη (2 ος αι. αρχές 7 ου αι.) 37

Εικόνα 36 Ιωνικό κιονόκρανο με επίθημα. Πρώιμος 6 ος αι. Α Παλαιοχριστιανική Τέχνη (2 ος αι. αρχές 7 ου αι.) 38

Εικόνα 37 Λεβητοειδές τεκτονικό κιονόκρανο, Αγία Σοφία στην Κωνσταντινούπολη, 532-537. Α Παλαιοχριστιανική Τέχνη (2 ος αι. αρχές 7 ου αι.) 39

Εικόνα 38 Τεκτονικό κιονόκρανο με επίθυμα, Φίλιπποι, 6 ος αι. Α Παλαιοχριστιανική Τέχνη (2 ος αι. αρχές 7 ου αι.) 40

Εικόνα 39 Βασιλική του Σταδίου στην Κωνσταντινούπολη, μέσα 5 ου αι. Α Παλαιοχριστιανική Τέχνη (2 ος αι. αρχές 7 ου αι.) 41

Εικόνα 40 Φθιώτιδες Θήβες (Ν. Αγχίαλος). Βασιλική Α ή Αγίου Δημητρίου, μέσα 5 ου αι. Παράδειγμα παλαιοχριστιανικού ναού με προσκτίσματα. Α Παλαιοχριστιανική Τέχνη (2 ος αι. αρχές 7 ου αι.) 42

Εικόνα 41 Παλαιστίνη, Γάζα. Βασιλική Αγίου Σεργίου. Αναπαράσταση του αιθρίου, 4 ος αι. Α Παλαιοχριστιανική Τέχνη (2 ος αι. αρχές 7 ου αι.) 43

Εικόνα 42 Φίλιπποι. Βασιλική Α. Η κρήνη του αιθρίου. Κάτοψη και αποκατάσταση, 5 ος αι. Α Παλαιοχριστιανική Τέχνη (2 ος αι. αρχές 7 ου αι.) 44

Εικόνα 43 Θεσσαλονίκη. Άγιος Δημήτριος. Η κρήνη του Αγίου Δημητρίου, 5 ος αι. Α Παλαιοχριστιανική Τέχνη (2 ος αι. αρχές 7 ου αι.) 45

Εικόνα 44 Συρία. Βασιλική Ρουβέχας, 4 ος αι. Α Παλαιοχριστιανική Τέχνη (2 ος αι. αρχές 7 ου αι.) 46

Εικόνα 45 Πάρος. Η Εκατονταπυλιανή. Α Παλαιοχριστιανική Τέχνη (2 ος αι. αρχές 7 ου αι.) 47

Εικόνα 46 Αγία τράπεζα με τη μορφή βωμού (συμπαγής), Βασιλική Συκυώνος, 6 ος αι. Α Παλαιοχριστιανική Τέχνη (2 ος αι. αρχές 7 ου αι.) 48

Εικόνα 47 Αγία τράπεζα με τη μορφή τράπεζας με κιονίσκους, Βασιλική Α Νικοπόλεως (αποκατάσταση), 5 ος αι. Α Παλαιοχριστιανική Τέχνη (2 ος αι. αρχές 7 ου αι.) 49

Εικόνα 48 Αγία τράπεζα με τη μορφή σαρκοφάγου, Ραβέννα, βασιλική Αγίου Ιωάννου του Ευαγγελιστή, 5 ος αι. Α Παλαιοχριστιανική Τέχνη (2 ος αι. αρχές 7 ου αι.) 50

Εικόνα 49 Παλαιοχριστιανικό κιβώριο αγίας τράπεζας. Α Παλαιοχριστιανική Τέχνη (2 ος αι. αρχές 7 ου αι.) 51

Εικόνα 50 Σύνθρονο ημικυκλικό με κύκλιο. Α Παλαιοχριστιανική Τέχνη (2 ος αι. αρχές 7 ου αι.) 52

Εικόνα 51 Σύνθρονο σχήματος «Πει», βασιλική Β Νικοπόλεως, 6 ος αι. Α Παλαιοχριστιανική Τέχνη (2 ος αι. αρχές 7 ου αι.) 53

Εικόνα 52 Τράπεζα αγαπών, 5 ος αι. Α Παλαιοχριστιανική Τέχνη (2 ος αι. αρχές 7 ου αι.) 54

Εικόνα 53 Ραβέννα. Εθνικό Μουσείο. Ο επισκοπικός θρόνος του αρχιεπισκόπου Μαξιμιανού, μέσα 6 ου αι. Α Παλαιοχριστιανική Τέχνη (2 ος αι. αρχές 7 ου αι.) 55

Εικόνα 54 Φράγμα ιερού βήματος χαμηλό. Βασιλική Δαφνουσίων Λοκρίδος, αρχές 5 ου αι. Α Παλαιοχριστιανική Τέχνη (2 ος αι. αρχές 7 ου αι.) 56

Εικόνα 55 Φράγμα ιερού βήματος χαμηλό με τοξωτή πύλη. Βασιλική Ολυμπίας, αρχές 5 ου αι. Α Παλαιοχριστιανική Τέχνη (2 ος αι. αρχές 7 ου αι.) 57

Εικόνα 56 Φράγμα ιερού βήματος ψηλό, με κιονίσκους, επιστύλιο και προστώο. Σταυρική βασιλική Θάσου (πρόταση αποκατάστασης), 6 ος αι. Α Παλαιοχριστιανική Τέχνη (2 ος αι. αρχές 7 ου αι.) 58

Εικόνα 57 Άμβωνας με μια κλίμακα. Αχειροποίητος Θεσσαλονίκης. Α Παλαιοχριστιανική Τέχνη (2 ος αι. αρχές 7 ου αι.) 59

Εικόνα 57 Άμβωνας σε σχήμα ριπιδίου, Φθιώτιδες Θήβες, βασιλική Α (κάτοψη, αποκατάσταση), 5 ος αι. Α Παλαιοχριστιανική Τέχνη (2 ος αι. αρχές 7 ου αι.) 60

Εικόνα 59 Άμβωνας με δύο ευθύγραμμες κλίμακες. Δήλος, βασιλική Αγίου Κηρύκου, 6 ος αι. Α Παλαιοχριστιανική Τέχνη (2 ος αι. αρχές 7 ου αι.) 61

Εικόνα 60 Συριακός άμβωνας σύνθρονο. Συρία, Ρεσάφα (Σεργιούπολη), βασιλική Α, 6 ος αι. Α Παλαιοχριστιανική Τέχνη (2 ος αι. αρχές 7 ου αι.) 62

Εικόνα 61 Ρώμη, Βασιλική του Λετερανού (προοπτική αποκατάσταση), αρχές 4 ου αι. Α Παλαιοχριστιανική Τέχνη (2 ος αι. αρχές 7 ου αι.) 63

Εικόνα 62 Ρώμη. Βασιλική του Αγίου Παύλου, 4 ος αι. Α Παλαιοχριστιανική Τέχνη (2 ος αι. αρχές 7 ου αι.) 64

Εικόνα 63 Ρώμη. Βασιλική Αγίας Αγνής και μαυσωλείο της Κωνσταντίας, 4 ος αι. Α Παλαιοχριστιανική Τέχνη (2 ος αι. αρχές 7 ου αι.) 65

Εικόνα 64 Άγιοι Τόποι. Βασιλική της Γεννήσεως του Χριστού στη Βηθλεέμ (προοπτική αποκατάσταση), 333. Α Παλαιοχριστιανική Τέχνη (2 ος αι. αρχές 7 ου αι.) 66

Εικόνα 65 Μιλάνο. Ναός του Αγίου Λαυρεντίου, 4 ος αι. Α Παλαιοχριστιανική Τέχνη (2 ος αι. αρχές 7 ου αι.) 67

Εικόνα 66 Μιλάνο. Ναός των Αγίων Αποστόλων, 4 ος αι. Α Παλαιοχριστιανική Τέχνη (2 ος αι. αρχές 7 ου αι.) 68

Εικόνα 67 Βόρεια Αφρική. Βασιλική Orleanville, 324. Α Παλαιοχριστιανική Τέχνη (2 ος αι. αρχές 7 ου αι.) 69

Εικόνα 68 Κωνσταντινούπολη. Καθολικό μονής Αγίου Ιωάννου του Στουδίου, μέσα 5 ου αι. Α Παλαιοχριστιανική Τέχνη (2 ος αι. αρχές 7 ου αι.) 70

Εικόνα 69 Έφεσος. Ναός του Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου, αρχές 5 ου αι, 6 ος αι. Α Παλαιοχριστιανική Τέχνη (2 ος αι. αρχές 7 ου αι.) 71

Εικόνα 70 Έφεσος. Ναός της Παναγιάς, 5 ος, 6 ος αι. Α Παλαιοχριστιανική Τέχνη (2 ος αι. αρχές 7 ου αι.) 72

Εικόνα 71 Ιεράπολη Φρυγίας. Μαρτύριο Αποστόλου Φιλίππου, αρχές 5 ου αι. Α Παλαιοχριστιανική Τέχνη (2 ος αι. αρχές 7 ου αι.) 73

Εικόνα 72 Αίγυπτος. Βασιλική του Αγίου Μηνά, 5 ος αι. Α Παλαιοχριστιανική Τέχνη (2 ος αι. αρχές 7 ου αι.) 74

Εικόνα 73 Συρία. Εκκλησία στο Qalb-Lozeh (κάτοψη και αποκατάσταση πρόσοψης), π. 500. Α Παλαιοχριστιανική Τέχνη (2 ος αι. αρχές 7 ου αι.) 75

Εικόνα 74 Παλαιστίνη. Βασιλική του Πολλαπλασιασμού των πέντε Άρτων και των δύο Ιχθύων, π. 500. Α Παλαιοχριστιανική Τέχνη (2 ος αι. αρχές 7 ου αι.) 76

Εικόνα 75 Ιορδανία, Γέρασα. Ναός της Παναγιάς και του Αγίου Θεοδώρου, π. 400, 494-496. Α Παλαιοχριστιανική Τέχνη (2 ος αι. αρχές 7 ου αι.) 77

Εικόνα 76 Κύπρος, Σαλαμίνα. Βασιλική Αγίου Επιφανίου, π. 400. Α Παλαιοχριστιανική Τέχνη (2 ος αι. αρχές 7 ου αι.) 78

Εικόνα 77 Βασιλική της Επιδαύρου, π. 400. Α Παλαιοχριστιανική Τέχνη (2 ος αι. αρχές 7 ου αι.) 79

Εικόνα 78 Ο Παρθενώνας ως χριστιανική εκκλησία, 5 ος αι. Α Παλαιοχριστιανική Τέχνη (2 ος αι. αρχές 7 ου αι.) 80

Εικόνα 78 Το Ερέχθειο ως χριστιανικός ναός, 6 ος αι. Α Παλαιοχριστιανική Τέχνη (2 ος αι. αρχές 7 ου αι.) 81

Εικόνα 80 Φθιώτιδες Θήβες. Βασιλική Γ (Αρχιερέως Πέτρου), β μισό 4 ου, β μισό 5 ου, π. 532. Α Παλαιοχριστιανική Τέχνη (2 ος αι. αρχές 7 ου αι.) 82

Εικόνα 81 Νικόπολη. Βασιλική Β (Αλκίσωνος), π. μέσα 5 ου αι. Α Παλαιοχριστιανική Τέχνη (2 ος αι. αρχές 7 ου αι.) 83

Εικόνα 82 Αμφίπολη. Βασιλική Α, αρχές 6 ου αι. Α Παλαιοχριστιανική Τέχνη (2 ος αι. αρχές 7 ου αι.) 84

Εικόνα 83 Φίλιπποι. Βασιλική Α, π. 500. Α Παλαιοχριστιανική Τέχνη (2 ος αι. αρχές 7 ου αι.) 85

Εικόνα 84 Κωνσταντινούπολη. Αγία Σοφία. Α Παλαιοχριστιανική Τέχνη (2 ος αι. αρχές 7 ου αι.) 86

Εικόνα 85 Κωνσταντινούπολη. Αγία Σοφία, κάτοψη. Α Παλαιοχριστιανική Τέχνη (2 ος αι. αρχές 7 ου αι.) 87

Εικόνα 86 Κωνσταντινούπολη. Αγία Σοφία, τομή κατά μήκος. Α Παλαιοχριστιανική Τέχνη (2 ος αι. αρχές 7 ου αι.) 88

Εικόνα 87 Κωνσταντινούπολη. Αγία Σοφία, τομή κατά πλάτος. Α Παλαιοχριστιανική Τέχνη (2 ος αι. αρχές 7 ου αι.) 89

Εικόνα 88 Κωνσταντινούπολη. Αγία Σοφία, ο αρχικός τρούλος του ναού, 537. Α Παλαιοχριστιανική Τέχνη (2 ος αι. αρχές 7 ου αι.) 90

Εικόνα 89 Κωνσταντινούπολη. Αγία Σοφία, ο δεύτερος τρούλος του ναού, μετά την ανακατασκευή του 558. Α Παλαιοχριστιανική Τέχνη (2 ος αι. αρχές 7 ου αι.) 91

Εικόνα 90 Κωνσταντινούπολη. Αγία Ειρήνη, μετά το 564, 740. Α Παλαιοχριστιανική Τέχνη (2 ος αι. αρχές 7 ου αι.) 92

Εικόνα 91 Κωνσταντινούπολη. Ο ιουστινιάνειος ναός των Αγίων Αποστόλων. Α Παλαιοχριστιανική Τέχνη (2 ος αι. αρχές 7 ου αι.) 93

Εικόνα 92 Φίλιπποι. Βασιλική Β, κάτοψη, π. 540. Α Παλαιοχριστιανική Τέχνη (2 ος αι. αρχές 7 ου αι.) 94

Εικόνα 93 Φίλιπποι. Βασιλική Β, τομή κατά μήκος. Α Παλαιοχριστιανική Τέχνη (2 ος αι. αρχές 7 ου αι.) 95

Εικόνα 94 Σινά. Μονή Αγίας Αικατερίνης, 548-565. Α Παλαιοχριστιανική Τέχνη (2 ος αι. αρχές 7 ου αι.) 96

Εικόνα 95 Ραβέννα. Άγιος Απολλινάριος in Classe, 549. Α Παλαιοχριστιανική Τέχνη (2 ος αι. αρχές 7 ου αι.) 97

Εικόνα 96 Poreć (Παρέντιο), Ευφροσιανή βασιλική, 550. Α Παλαιοχριστιανική Τέχνη (2 ος αι. αρχές 7 ου αι.) 98

Εικόνα 97 Ο Παρθενώνας ως χριστιανική εκκλησία, 5 ος αι. Α Παλαιοχριστιανική Τέχνη (2 ος αι. αρχές 7 ου αι.) 99

Τέλος Ενότητας Α Παλαιοχριστιανική Τέχνη (2 ος αι. αρχές 7 ου αι.) 100

Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στo πλαίσιo του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο Πανεπιστήμιο Αθηνών» έχει χρηματοδοτήσει μόνο την αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους. Α Παλαιοχριστιανική Τέχνη (2 ος αι. αρχές 7 ου αι.) 101

Σημειώματα Α Παλαιοχριστιανική Τέχνη (2 ος αι. αρχές 7 ου αι.) 102

Σημείωμα Ιστορικού Εκδόσεων Έργου Το παρόν έργο αποτελεί την έκδοση 1.0 Α Παλαιοχριστιανική Τέχνη (2 ος αι. αρχές 7 ου αι.) 103

Σημείωμα Αναφοράς Copyright Εθνικόν και Καποδιστριακόν Πανεπιστήμιον ΑθηνώνΣτουφή - Πουλημένου Ιωάννα. «Χριστιανική και Βυζαντινή Αρχαιολογία. Παλαιοχριστιανική Τέχνη (2 ος αι. αρχές 7 ου αι.) - Παλαιοχριστιανική Ναοδομία». Έκδοση: 1.0. Αθήνα 2015. Διαθέσιμο από τη δικτυακή διεύθυνση: opencourses.uoa.gr/courses/theol100/ Α Παλαιοχριστιανική Τέχνη (2 ος αι. αρχές 7 ου αι.) 104

Σημείωμα Αδειοδότησης Το παρόν υλικό διατίθεται με τους όρους της άδειας χρήσης Creative Commons Αναφορά, Μη Εμπορική Χρήση Παρόμοια Διανομή 4.0 [1] ή μεταγενέστερη, Διεθνής Έκδοση. Εξαιρούνται τα αυτοτελή έργα τρίτων π.χ. φωτογραφίες, διαγράμματα κ.λ.π., τα οποία εμπεριέχονται σε αυτό και τα οποία αναφέρονται μαζί με τους όρους χρήσης τους στο «Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων». [1] http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/ Ως Μη Εμπορική ορίζεται η χρήση: που δεν περιλαμβάνει άμεσο ή έμμεσο οικονομικό όφελος από την χρήση του έργου, για το διανομέα του έργου και αδειοδόχο που δεν περιλαμβάνει οικονομική συναλλαγή ως προϋπόθεση για τη χρήση ή πρόσβαση στο έργο που δεν προσπορίζει στο διανομέα του έργου και αδειοδόχο έμμεσο οικονομικό όφελος (π.χ. διαφημίσεις) από την προβολή του έργου σε διαδικτυακό τόπο Ο δικαιούχος μπορεί να παρέχει στον αδειοδόχο ξεχωριστή άδεια να χρησιμοποιεί το έργο για εμπορική χρήση, εφόσον αυτό του ζητηθεί. Α Παλαιοχριστιανική Τέχνη (2 ος αι. αρχές 7 ου αι.) 105

Διατήρηση Σημειωμάτων Οποιαδήποτε αναπαραγωγή ή διασκευή του υλικού θα πρέπει να συμπεριλαμβάνει: το Σημείωμα Αναφοράς το Σημείωμα Αδειοδότησης τη δήλωση Διατήρησης Σημειωμάτων το Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων (εφόσον υπάρχει) μαζί με τους συνοδευόμενους υπερσυνδέσμους. Α Παλαιοχριστιανική Τέχνη (2 ος αι. αρχές 7 ου αι.) 106

Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων Το Έργο αυτό κάνει χρήση των ακόλουθων έργων: Εικόνες: 1-97 Copyrighted από το βιβλίο: Στουφή-Πουλημένου, Ι. (2013). Χριστιανική και Βυζαντινή Αρχαιολογία και Τέχνη. Αθήνα: Εκδόσεις «Παρρησία», σελ. 101-200. Α Παλαιοχριστιανική Τέχνη (2 ος αι. αρχές 7 ου αι.) 107