1 Γενικό Προξενείο της Ελλάδας στην Κωνσταντινούπολη Γραφείο Οικονομικών & Εμπορικών Υποθέσεων Ενημερωτικό Δελτίο Οικονομικές & Επιχειρηματικές Πληροφορίες Ιουνίου 2012 Από την 1η Ιουλίου τίθεται σε εφαρμογή ο νέος Εμπορικός Κώδικας της Τουρκίας, ο οποίος έχει ως στόχο να ευθυγραμμίσει το επιχειρηματικό περιβάλλον της Τουρκίας με αυτό της ΕΕ, εισάγοντας ως υποχρέωση την εκπόνηση χρηματικοοικονομικών εκθέσεων και εφαρμόζοντας τις αρχές των ελεγκτικών μηχανισμών και τους κανόνες της εταιρικής διακυβέρνησης σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα. Με σκοπό τη διαφάνεια, ο νέος Κώδικάς επιβάλλει τη συμπερίληψη εκτενούς πληροφόρησης τόσο για το κεφάλαιο των εταιρειών όσο και για τα στελέχη τους σε κάθε επίσημο έγγραφο. Η αρχική απαγόρευση των μετόχων να δανείζονται από την εταιρεία τους μετατράπηκε τελικά σε δυνατότητα των μετόχων να δανείζονται κάτω από προϋποθέσεις, μετά τις αντιδράσεις του Εμπορικού Επιμελητηρίου της Κωνσταντινούπολης και πολλών ΜΜΕ 1. Αντιρρήσεις εκφράστηκαν από τις ΜΜΕ και λόγω της διάταξης που αφορά στην υποχρέωση δημιουργίας ιστοσελίδας 2, στην οποία, ωστόσο, δεν θα είναι υποχρεωμένοι να δημοσιεύουν τους ισολογισμούς τους. Εκτιμάται ότι η υποχρέωση διατήρησης ιστοσελίδας θα συμβάλλει σημαντικά στον περιορισμό των μη καταγεγραμμένων επιχειρηματικών δραστηριοτήτων. Σύμφωνα με εκτιμήσεις της Deloitte, 54% του συνόλου των τουρκικών επιχειρηματικών δραστηριοτήτων δεν καταγράφονται. Αναμένεται σημαντική μείωση της τάσης αυτής αλλά και μείωση του αριθμού των τουρκικών επιχειρήσεων, όταν ο νέος Νόμος τεθεί σε πλήρη ισχύ. Με το Νέο Εμπορικό Νόμο μπορεί να συσταθεί ΑΕ ή ΕΠΕ με ένα μόνο μέτοχο 1 Σημειώνουμε ότι 95% των επιχειρήσεων στην Τουρκία είναι ΜΜΕ 2 Τίθεται σε ισχύ από τον Ιούλιο του 2013
2 Οι σημαντικότερες μεταρρυθμίσεις αφορούν στις μετοχικές εταιρείες. Δίνεται η δυνατότητα σύστασης ΑΕ ή ΕΠΕ με ένα μόνο μέτοχο με στόχο την προστασία των ΜΜΕ 3. Επιπλέον, στα μη μονοπρόσωπα Διοικητικά Συμβούλια, επιβάλλεται η υποχρέωση το ένα τέταρτο των μελών του Διοικητικού Συμβουλίου να είναι απόφοιτοι ανώτατης εκπαίδευσης. Τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου δεν απαιτείται πλέον να είναι και μέτοχοι της εταιρείας. Νομικές Οντότητες μπορούν επίσης να είναι μέλη του ΔΣ εφόσον εκπροσωπούνται από ένα άτομο. Οι συναντήσεις των μελών του ΔΣ μπορούν να πραγματοποιούνται και on line και να εγκρίνουν τα πεπραγμένα με ηλεκτρονικές υπογραφές. Ο νέος Νόμος δημιουργεί Διοικητικά Συμβούλια, στα οποία δεν εκπροσωπούνται απαραιτήτως οι μέτοχοι της εταιρείας. Ένα ΔΣ που δεν αποτελείται μόνο από μετόχους αναμένεται ότι θα δρα ανεξάρτητα, σύμφωνα με τις απαιτήσεις της αγοράς και θα εκπληρώνει τα εσωτερικά ελεγκτικά του καθήκοντα ανεξάρτητα. Εκτιμάται ότι μια αποτελεσματική και σωστή εταιρική διακυβέρνηση θα επιτρέψει στην εταιρεία να πετύχει τους οικονομικούς της στόχους και θα βελτιώσει την ικανότητα της να αντιμετωπίζει μελλοντικές κρίσεις. Τα 3 Με τον παλαιότερο Εμπορικό Κώδικα, οι ΕΠΕ είχαν κατ ελάχιστον δυο εταίρους και οι ΑΕ πέντε. Πλέον μια μικρή εταιρεία με ένα μόνο μέτοχο θα μπορεί να επιλέξει να έχει τη μορφή μιας εταιρείας περιορισμένης ευθύνης. Στην περίπτωση που οι εταιρείες επιθυμούν την αναδιάρθρωση τους προκείμενου να συμμετέχει σε αυτές ένας μόνο εταίρος ως μέτοχος, μπορούν να προχωρήσουν στη σχετική αναδιάρθρωση χωρίς να υπάρχει κίνδυνος διάλυσης της εταιρείας ανεξάρτητα μέλη του ΔΣ θα είναι πιο αντικειμενικά στη διαδικασία λήψης αποφάσεων και θα λαμβάνουν εξίσου υπόψη τα συμφέροντα της εταιρείας και των μετόχων, χωρίς να προκύψουν συγκρούσεις συμφερόντων. Σημειώνουμε ότι στις δημόσιες εταιρείες, οι μετοχές των οποίων είναι αντικείμενο διαπραγμάτευσης στο Χρηματιστήριο Κων/πολης (με εξαίρεση τις τράπεζες), απαιτείται τουλάχιστον το ένα τρίτο των μελών του ΔΣ να είναι ανεξάρτητο. Επιπλέον, ο νέος Νόμος προβλέπει ένα νέο σύστημα ελέγχου των μετοχικών εταιρειών, το οποίο είναι τελείως καινούργιο. Ο μέχρι σήμερα έλεγχος που ασκείται από έναν ελεγκτή που δεν έχει απαραίτητα εμπειρία στο συγκεκριμένο θέμα αντικαταστάται από έναν ανεξάρτητο μηχανισμό ελέγχου που θα πρέπει να διεξάγεται από ανεξάρτητες ελεγκτικές εταιρείες η από ορκωτούς οικονομικούς συμβούλους ή από ανεξάρτητους συμβούλους λογιστές. Νέα προσθήκη είναι και αυτή του ελεγκτή συναλλαγής που ελέγχει τις συναλλαγές των εταιρειών όπως τις αυξήσεις/μείωσεις κεφαλαίου, συγχωνευσεις κα. Επιπρόσθετα, με το νέο Νόμο προβλέπεται μηχανισμός εποπτείας για τις νεοσυσταθείσες Α.Ε. Σύμφωνα με τον εν λόγω μηχανισμό απαιτείται για τη σύσταση μιας νέας ΑΕ η κατάθεση Έκθεσης από εξουσιοδοτημένο ελεγκτή κατά την ιδρυτική πράξη της εταιρείας. Τέλος, άλλες σημαντικές μεταρρυθμίσεις αφορούν στις βαριές ποινές για οικονομικά εγκλήματα και στην υποχρέωση στις ΑΕ τουλάχιστον ένας από τους κατά το νόμο υπεύθυνους της εταιρείας να έχει τουρκική υπηκοότητα και να συμμετέχει στο ΔΣ.
3 Περιεχόμενα 1. Διμερής Συμφωνία Τουρκίας Αζερμπαιτζάν για κατασκευή αγωγού φυσικού αερίου... 3 2. Ο Όμιλος DOGUS σχεδιάζει να αγοράσει 4 μαρίνες στην Ελλάδα... 3 3. Επένδυση Σαουδικής Αραβίας στην Τουρκία για παραγωγή πολυπροπυλένιου... 4 4. Αυξήσεις στις τιμές κατοικιών στην Τουρκία... 4 5. Δωρεάν παραχώρηση άνθρακα σε σοβαρούς επενδυτές της Τουρκίας για 30 χρόνια... 4 6. Αύξηση του αριθμού των ακάλυπτων επιταγών στην Τουρκία... 5 7. Οικονομικά κίνητρα σε παραγωγούς ελαιολάδου στην Τουρκία... 5 8. Αύξηση των καταθέσεων χρυσού στις τουρκικές τράπεζες... 6 9. Ανάπτυξη υβριδικών ηλεκτρικών αυτοκινήτων με την υποστήριξη του Επιστημονικού Συμβουλίου της Τουρκίας... 7 1. Διμερής Συμφωνία Τουρκίας Αζερμπαιτζάν για κατασκευή αγωγού φυσικού αερίου Υπεγράφη μεταξύ Τουρκίας και Αζερμπαϊτζάν συμφωνία κατασκευής του αγωγού φυσικού αερίου TANAP (Trans-Anatolian gas pipeline project) ύψους 7 δισ. $. Ο εν λόγω αγωγός αναμένεται να κατασκευαστεί σε 4 στάδια, με το πρώτο να ολοκληρώνεται μέχρι το 2018. Η ικανότητα του αγωγού θα είναι 16 δις κυβικά μέτρα το 2020, και 31 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα το 2026. Oil and Gas Eurasia 2. Ο Όμιλος DOGUS σχεδιάζει να αγοράσει 4 μαρίνες στην Ελλάδα Ο τουρκικός όμιλο DOGUS Holding A.Ş, ένας από τους μεγαλύτερους στον τραπεζικό, βιομηχανικό, κατασκευαστικό και τουριστικό τομέα στην Τουρκία ανακοίνωσε ότι σχεδιάζει να αγοράσει τέσσερις μαρίνες στην Κέρκυρα, τη Λευκάδα και την Πελοππόνησο επενδύοντας 20 εκ ευρώ. Προς το παρόν, ωστόσο, αναμένεται σχετική έγκριση από το ελληνικό Υπουργείο Τουρισμού. Οι μαρίνες που σκοπεύει να αγοράσει ο όμιλος Dogus έχουν χωρητικότητα 3.755 σκαφών, 50% μεγαλύτερη από αυτή που διαθέτουν συνολικά οι μαρίνες που έχει σήμερα στην Τουρκία. Τον Απρίλιο ο εν λόγω Όμιλος προχώρησε στην αγορά τριών μαρίνων στην Κροατία. Bloomberg
3. Επένδυση Σαουδικής Αραβίας στην Τουρκία για παραγωγή πολυπροπυλένιου Η σαουδαραβική εταιρεία Advanced Petrochemical σχεδιάζει να κατασκευάσει στην Τουρκία εργοστάσιο παραγωγής πολυπροπυλενίου σε συνεργασία με τουρκική εταιρεία. Η εν λόγω εταιρεία έχει ήδη θέσει σε λειτουργία ένα παρόμοιο εργοστάσιο στο Al-Jubail. Η Τουρκία υποστηρίζει σθεναρά τέτοιου είδους επενδύσεις (Greenfield) που θα οδηγήσουν σε μείωση των εισαγωγών τους σε πρώτες ύλες και θα περιορίσουν το έλλειμμα στο εμπορικό του ισοζύγιο. Σημειώνουμε ότι οι τουρκικές εισαγωγές πολυπροπυλενίου το 2011 ξεπέρασαν τα 2 δισ. δολ ενώ οι ελληνικές εξαγωγές της εν λόγω πρώτης ύλης ξεπέρασαν το ίδιο έτος τα 155 εκ. δολ. 4 4. Αυξήσεις στις τιμές κατοικιών στην Τουρκία Σύμφωνα με έρευνα που πραγματοποιήθηκε από την Ένωση Επενδυτικών Εταίρων Ακίνητης Περιουσίας, οι τιμές πώλησης ακινήτων αυξήθηκαν τον Μάιο στην Τουρκία κατά 12,16% σε σχέση με τον αντίστοιχο μήνα του προηγούμενου έτους. Οι μεγαλύτερες αυξήσεις σημειώθηκαν στην περιοχή της Αττάλεια και ακολούθησαν οι πόλεις Άγκυρα, Προύσα, Νικομήδεια, Σμύρνη, Κωνσταντινούπολη και Άδανα. Όσον αφορά στις τιμές ενοικίασης η Σμύρνη κατατάσσεται στην πρώτη θέση και ακολουθούν η Άγκυρα, Άδανα, Νικομήδεια, Προύσα, Κωνσταντινούπολη και Αττάλεια. Υπενθυμίζουμε ότι μετά την πρόσφατη αναθεώρηση του Νόμου για την αγορά ακινήτων διευκολύνεται η απόκτηση ακίνητης περιουσίας από αλλοδαπούς αφού πλέον εγκαταλείπεται η αρχή της αμοιβαιότητας για αλλοδαπά φυσικά πρόσωπα επιτρέποντας σε πολίτες 62 κρατών να αποκτήσουν ακίνητη περιουσία στην Τουρκία. Dünya 5. Δωρεάν παραχώρηση άνθρακα σε σοβαρούς επενδυτές της Τουρκίας για 30 χρόνια Ο Υπουργός Ενέργειας και Φυσικών Πόρων της Τουρκίας κ. Taner Yıldız ανακοίνωσε ότι θα παραχωρείται δωρεάν σε σοβαρούς επενδυτές για 30 χρόνια άνθρακας με την προϋπόθεση να χρησιμοποιηθεί για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Το προνόμιο της δωρεάν παραχώρησης θα ανακαλείται μετά από 6 μήνες στην περίπτωση που οι επενδυτές δεν αποδείξουν έμπρακτα το ενδιαφέρουν τους για την εν λόγω επενδυτική δραστηριότητα. Επιπλέον, ο Υπουργός δήλωσε ότι η Τουρκία σκοπεύει να φτάσει τα 18.000MW χρησιμοποιώντας άνθρακα σε συνδυασμό με τις επενδύσεις στην πυρηνική και στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Τέλος, ο Πρόεδρος των Τουρκικών Επιχειρήσεων Άνθρακα κ. Mustafa Aktaş δεσμεύτηκε ότι οι γραφειοκρατικοί περιορισμοί σε σχέση με τις εν λόγω επενδύσεις θα
5 αρθούν και υποσχέθηκε ότι κάθε δυο με τρεις μήνες θα ανακοινώνεται πρόσκληση για την υποβολή προσφορών που θα αφορούν στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από άνθρακα. TODAY S ZAMAN 6. Αύξηση του αριθμού των ακάλυπτων επιταγών στην Τουρκία Ο Πρόεδρος Εμπορικού Επιμελητηρίου Κωνσταντινούπολης κ. Murat Yalçıntaş ανακοίνωσε ότι το Μάιο ο αριθμός των ακάλυπτων επιταγών στην Τουρκία έφτασε τις 83.080 ενώ το διάστημα Ιανουαρίου Μαΐου σημειώθηκε αύξηση της τάξεως του 56,4% σε σχέση με την ίδια περίοδο του προηγούμενου έτους με αποτέλεσμα οι ακάλυπτες επιταγές να φτάσουν τις 344.196. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, βασική αιτία αποτέλεσε η κατάργηση της ποινής φυλάκισης για επιχειρηματίες που έχουν καταδικαστεί για έκδοση ακάλυπτων επιταγών, ύστερα από τροποποίηση σχετικού Νόμου τον Ιανουάριο τ.έ. HABER TURK 7. Οικονομικά κίνητρα σε παραγωγούς ελαιολάδου στην Τουρκία Σύμφωνα με δηλώσεις του Υπουργού Τροφίμων, Γεωργίας και Κτηνοτροφίας της Τουρκίας κ. Mehdi Eker η κυβέρνηση έχει χορηγήσει 169 εκ. τουρκικές λίρες για την υποστήριξη ελαιοπαραγωγών κατά την περίοδο 1998-2011. Επίσης προκειμένου να βελτιωθεί η ποιότητα των ελαιώνων, το Υπουργείο διέθεσε 71 εκ. τ.λ. για φύτευση πιστοποιημένων δενδρυλλίων το διάστημα 2005-2010. Η Τουρκία έχει θέσει ως στόχο να γίνει η δεύτερη μεγαλύτερη χώρα σε παραγωγή ελαιολάδου και για το σκοπό αυτό έχουν ληφθεί μια σειρά μέτρων προκειμένου να βελτιωθεί η ποιότητα του τουρκικού ελαιολάδου καθώς και των ελιών και να αυξηθούν οι εξαγωγές. Στο πλαίσιο αυτό αυξήθηκαν τα εκτάρια γης που προορίζονται για ελαιοκαλλιέργεια κατά 38%, από 600.000 σε 828.000. Επιπλέον, ο αριθμός των ελαιώνων, από 99 εκατ. το 2002, έφτασε σε 168 εκατ. Αξίζει, επίσης, να σημειωθεί ότι η παραγωγή ελιών από 600.000 τόνους το 2002 έφτασε τους 1.750.000 τόνους. Τέλος, αυξήθηκε και η ετήσια κατά κεφαλή κατανάλωση ελαιολάδου από 1,3 κιλά το 2002 σε 2 κιλά το 2011. TODAY S ZAMAN
8. Αύξηση των καταθέσεων χρυσού στις τουρκικές τράπεζες Οι λογαριασμοί καταθέσεων χρυσού στην Τουρκία αυξάνονται με εντυπωσιακό ρυθμό. Οι εμπορικές τράπεζες της χώρας καταβάλλουν ολοένα και μεγαλύτερες προσπάθειες προκειμένου να προσελκύσουν πελάτες που έχουν στην κατοχή τους χρυσό. Με το άνοιγμα λογαριασμού καταθέσεων σε χρυσό παρέχεται η δυνατότητα να γίνονται αναλήψεις είτε σε μπάρες χρυσού είτε σε τουρκικές λίρες. Ωστόσο η νέα αυτή τάση ενδέχεται να απειλήσει, μακροπρόθεσμα, τα κοσμηματοπωλεία, στα οποία, μέχρι σήμερα κατέφευγαν όσοι ήθελαν να πουλήσουν τα κοσμήματά τους. Σύμφωνα με εκτιμήσεις του Παγκόσμιου Συμβουλίου Χρυσού, οι Τούρκοι έχουν συγκεντρώσει περίπου 5.000 τόνους χρυσού στα σπίτια τους, αξίας περίπου $ 250 δισ. με βάση τις τρέχουσες διεθνείς τιμές. Η Τουρκία κατατάσσεται πέμπτη στον κόσμο όσον αφορά στη ζήτηση χρυσού για κοσμήματα και όγδοη για ιδιωτικές επενδύσεις. Η οικονομική ανάπτυξη της Τουρκίας έχει διατηρήσει τις εισαγωγές χρυσού σε υψηλά επίπεδα παρά την αδυναμία της τουρκικής λίρας. Οι εισαγωγές χρυσού το 2011 ανήλθαν σε 79,70 τόνους το 2011 από 42,49 το 2010. Επίσης η Τουρκία παρήγαγε 25 τόνους χρυσού το 2011 σημειώνοντας αύξηση της τάξεως του 52,4% σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Το Σεπτέμβριο του 2011, η Κεντρική Τράπεζα αύξησε το ποσοστό των αποθεματικών σε λίρα που θα μπορούσαν να είναι με τη μορφή του χρυσού από μηδέν σε 10%, αυξάνοντας στη συνέχεια το εν λόγω ποσοστό σε 20% το Μάρτιο και σε 25% το Μάιο. Δεν υπάρχουν αξιόπιστα στατιστικά στοιχεία αναφορικά με το κατά πόσο μειώθηκε η ροή χρυσού στα κοσμηματοπωλείο. Ωστόσο, ενδεικτικό είναι ότι το σύνολο των καταθέσεων σε χρυσό αυξήθηκε σε 15,6 δισ. λίρες (8,6 δισ. δολάρια) τον Απρίλιο από 3,73 δις. λίρες ένα χρόνο πριν. Η αύξηση των καταθετικών λογαριασμών χρυσού εξυπηρετεί κατά κάποιο τρόπο τους σκοπούς της νομισματικής πολιτικής της χώρας: οι πολίτες παρακινούνται να βγάλουν στην κυκλοφορία την περιουσία τους σε χρυσό, γεγονός που ενδεχομένως να μειώσει την αύξηση των εισαγωγών χρυσού, περιορίζοντας το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών. Παράλληλα ικανοποιείται και η επιθυμία της κυβέρνησης για αύξηση των καταθέσεων. 6 Reuters
7 9. Ανάπτυξη υβριδικών ηλεκτρικών αυτοκινήτων με την υποστήριξη του Επιστημονικού Συμβουλίου της Τουρκίας Σύμφωνα με τον Υπουργό Βιομηχανίας κ. Nihat Ergün, το Επιστημονικό και Ερευνητικό Συμβούλιο της Τουρκίας (TUBITAK) θα χορηγήσει έως και 5 εκ. τουρκικές λίρες για κάθε εταιρεία που θα διεξάγει εργασίες για την έρευνα και ανάπτυξη υβριδικών ηλεκτρικών αυτοκινήτων με κινητήρα. Το TUBITAK έχει μέχρι στιγμής εκδώσει τέσσερις προσκλήσεις εκδήλωσης ενδιαφέροντος. Οι αιτήσεις για κατάθεση σχεδίων ξεκίνησαν την 1η Ιουνίου και θα γίνονται δεκτές μέχρι τις 31 Αυγούστου. Το TUBITAK θα υποστηρίξει [εγκεκριμένα] έργα για διάστημα έως 36 μήνες. Hurriyet Daily News