ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ Β 2 ΤΑΞΗΣ Α ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ ΕΓΚΩΜΗΣ (Κ.Α ) ΣΤΟ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ: ΚΥΠΡΟΣ 1974-2014: ΔΕΝ ΞΕΧΝΩ... ΔΙΕΚΔΙΚΩ... ΔΗΜΙΟΥΡΓΩ Δασκάλα: Μαρία Μιχαήλ Κολλύφα Φλεβάρης, 2015
2 ΤΕΛΙΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΚΑΙ ΤΡΟΠΟΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Οι μαθητές αφού διάβασαν πολλά παραμύθια χρησιμοποίησαν εργαλεία που θα τους βοηθούσαν να γράψουν τα δικά τους παραμύθια και ιστορίες και να τα εικονογραφήσουν. ΕΡΓΑΛΕΙΑ: Α. ΤΡΟΠΟΣ ΠΟΥ ΕΙΣΗΓΕΙΤΑΙ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ «ΓΛΩΣΣΑ» για τη Β τάξη (ενότητα 7) Τι πρέπει να έχει ένα παραμύθι; Τίτλο, αρχή, μέση και τέλος Τίτλος: να διεγείρει την περιέργεια του αναγνώστη, άμεσα συνδεδεμένος με την ιστορία/παραμύθι Αρχή: Χώρος, χρόνος, ήρωας Μέση: Γεγονότα (πώς ζούσε ο ήρωας πριν, τι έγινε μετά; Τέλος: Τι έγινε στο τέλος; Β. ΜΕΘΟΔΟΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΓΡΑΠΤΟΥ ΛΟΓΟΥ Γ. ΠΑΛΕΤΑ ΕΝΤΕΧΝΟΥ ΣΥΛΛΟΓΙΣΜΟΥ (ARTFUL THINKING PALETTE)
«ΠΑΛΕΤΑ ΕΝΤΕΧΝΟΥ ΣΥΛΛΟΓΙΣΜΟΥ» 3 (ARTFUL THINKING PALETTE- ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ HARVARD Ο κάθε μαθητής μελέτησε 4 έργα τέχνης που σχετίζονται με το θέμα. Με την τελική δραστηριότητα που υπήρχε στην Παλέτα Έντεχνου Συλλογισμού οι μαθητές δημιούργησαν δικά τους έργα τα οποία αποτέλεσαν στη συνέχεια την εικονογράφηση του παραμυθιού τους. Η μέθοδος αποτελεί ένα μοντέλο προσέγγισης για την ένταξη της Τέχνης στη διδασκαλία με τακτική χρήση εικαστικών έργων με σκοπό την ενίσχυση της σκέψης και τη μάθηση και στηρίζεται σε μια μεταφορά και αξιοποίηση της παλέτας του ζωγράφου στη διδακτική πράξη. ΣΤΟΧΟΙ: να βοηθήσει τους εκπαιδευτικούς 1. να δημιουργήσουν πολλαπλές συνδέσεις ανάμεσα σε έργα τέχνης και τα θέματα της ύλης που διδάσκουν, και 2. να χρησιμοποιήσουν τη δυναμική της τέχνης για την ανάπτυξη του τρόπου σκέψης των μαθητών. Η παλέτα της έντεχνου συλλογισμού αποτελείται από 6 μοτίβα/μορφές συλλογισμού που αντιστοιχούν σε 6 βασικά χρώματα. Το κάθε χρώμα αντιπροσωπεύει μια διαφορετική γωνία θέασης και αντίληψης του έργου τέχνης και παράλληλα ένα διαφορετικό τρόπο σκέψης.
4 ΚΑΘΟΛΟΥ ΠΑΡΑΜΥΘΙ - Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΓΙΑΓΙΑΣ ΜΟΥ Κάποτε ζούσα σε ένα χωριό στην Αμμόχωστο. Εκεί γεννήθηκα και μεγάλωσα, παντρεύτηκα, έκτισα το σπίτι μου και γέννησα τα παιδιά μου. Ζούσα ευτυχισμένη με την οικογένειά μου ώσπου μια μέρα πριν από 40 χρόνια περίπου, στις 20 Ιουλίου του 1974 έγινε η τουρκική εισβολή. Οι Τούρκοι ήρθαν με σκοπό να πάρουν την Κύπρο μας. Τα αεροπλάνα έριχναν βόμβες και αλεξιπτωτιστές. Ο πόλεμος ήταν μεγάλος. Όλοι οι Κύπριοι στρατιώτες πολέμησαν γενναία. Τελικά, οι Τούρκοι κατάφεραν να πάρουν τη μισή μου πατρίδα, σκλάβωσαν και το όμορφο χωριό μου. Γύρω μου έβλεπα παιδάκια να κλαίνε που έχασαν τους γονείς τους, που δεν είχαν να φάνε, που δεν είχαν σπίτι να μείνουν, οι μεγάλοι θρηνούσαν για τους δικούς τους που δεν ήξεραν πού βρίσκονται.
5 Όλοι γύρω μου για πολύ καιρό ήταν φοβισμένοι και λυπημένοι αλλά κυρίως θυμωμένοι επειδή οι Τούρκοι ήρθαν και πήραν την πατρίδα μας χωρίς να τους κάνουμε τίποτε. Από τότε άλλαξε η ζωή μου. Ένα από τα παιδιά μου χάθηκε στον πόλεμο και αγνοείται μέχρι σήμερα. Δεν ξέρω αν ζει ή αν πέθανε. Κι εγώ συνεχίζω να ζω μόνο με μια ελπίδα, να τον δω ξανά. Αγγέλικα Πασχάλη, Β 2 Α Δημοτικό Σχολείο Έγκωμης (Κ.Α ), Λευκωσία, Κύπρος
ΟΙ ΕΥΧΕΣ Μια φορά και έναν καιρό ήταν μια γριά γυναίκα, η κυρία Ειρήνη που ζούσε την Κερύνεια. Είχε ένα μικρό σπίτι και ήταν κοντά σε ένα μαγικό λιμάνι όπου μπορούσε να δεις τις βάρκες, τα καράβια και την πιο γαλανή και γυαλιστερή θάλασσα. 6 Μια μέρα, όταν η κυρία Ειρήνη κάθισε και έβλεπε το λιμάνι, είδε κάτι μεγάλα πλοία με τουρκικές σημαίες. Όταν έμαθε ότι οι Τούρκοι ήρθαν για να τους σκοτώσουν κρύφτηκε στο υπόγειο του σπιτιού της. Ο αρχηγός των Τούρκων ο Ανταήν είπε στους στρατιώτες του: -Σκοτώστε τους! Αλλά ένας καλός στρατιώτης, ο Μουσταφά, πήγε στο σπίτι της κυρίας Ειρήνης. Αυτή στην αρχή φοβήθηκε αλλά μετά κατάλαβε πως ο Μουσταφά ήταν καλός. Ο αρχηγός των Τούρκων υποχρέωνε τους στρατιώτες του να είναι κακοί κάτι που αυτοί δεν το ήθελαν. Έτσι, ο καλός ο Μουσταφά έδωσε στην κυρία Ειρήνη αδιαφανή μπογιά για να ξεφύγουν. Ο Μουσταφά ήθελε να γίνει καλός και ο Ανταήν και να βοηθά τους ανθρώπους που πήγαν στη φυλακή εξαιτίας του. Η κυρία Ειρήνη του είπε: -Αν θέλεις κάνε μια ευχή μπροστά από το λιμάνι και θα πραγματοποιηθεί!
7 Μετά έκανε και μια άλλη ευχή. Ήθελε να πάει στο γκαράζ που φύλαγαν αυτούς που δεν πρόλαβαν, πήγε στο γκαράζ και με την αδιαφανή μπογιά, έβγαλε τους φυλακισμένους. Ένας άλλος στρατιώτης τους έβλεπε κρυφά και στο τέλος αποφάσισε να γίνει καλός. Έτσι, πήγε στο λιμάνι, εκεί τον είδαν και οι άλλοι στρατιώτες και όλοι έκαναν ευχή να γίνουν καλοί. Στη συνέχεια, η γυναίκα έδωσε στον στρατιώτη και έσπρωξε το Ανταήν στη θάλασσα. Έτσι νίκησαν οι καλοί! Γεωργία Κραμβή, Β 2 Α Δημοτικό Σχολείο Έγκωμης (Κ.Α ), Λευκωσία, Κύπρος
8 Η ΜΑΝΑ ΤΟΥ ΑΓΝΟΟΥΜΕΝΟΥ Μια φορά κι έναν καιρό ζούσε μια γυναίκα, η κυρία Μαρία μαζί με το γιο της το Νικόλα. Ήταν πολύ ευτυχισμένοι. Όμως μια μέρα προτού ξημερώσει καλά καλά ήρθαν οι Τούρκοι. Πήραν την πατρίδα τους την Κύπρο. Ο Νικόλας πιάστηκε αιχμάλωτος και τον πήραν οι στρατιώτες μακριά από τη μαμά του. Η κυρία Μαρία τον έψαχνε παντού μα δεν τον έβρισκε πουθενά. Κάθε βράδυ ο Νικόλας προσευχόταν στο Θεό να γυρίσει στο σπίτι του. Το ίδιο έκανε και η μαμά του που προσευχόταν να γυρίσει πίσω καλά ο γιος της. Εκεί που τον κρατούσαν αιχμάλωτο έκανε πολλές δουλειές. Παρόλο που περνούσε δύσκολα δεν έχασε την πίστη του. Μια νύχτα είδε στο όνειρό του τη μάνα του. Όταν ξημέρωσε βρήκε έναν άντρα που τον λέγανε Στέλιο, έγιναν φίλοι και του είπε την ιστορία του. Ο Στέλιος αποφάσισε να τον βοηθήσει να βρει τη μάνα του. Έτσι, το έσκασαν από την Τουρκία.
9 Στο δρόμο τους συνάντησαν ένα Τούρκο που τους είπε ότι έπρεπε να γυρίσουν πίσω στην Τουρκία. Του ξέφυγαν και κρύφτηκαν σε μια σπηλιά μέχρι που νύχτωσε. Βγήκαν και συνέχισαν ώσπου με πολλές δυσκολίες και βάσανα έφτασαν στην Κύπρο. Ρώτησαν τους κατοίκους και τελικά βρήκαν και τη μάνα του Νικόλα, την κυρία Μαρία. Ο Στέλιος δεν είχε γονείς και έτσι του ζήτησαν να μείνει κι αυτός μαζί τους. Από τότε έζησαν και οι τρεις μαζί αγαπημένοι. Οι Τούρκοι τους έψαχναν παντού αλλά δεν τους έβρισκαν. Και ζήσαν αυτοί καλά και εμείς ειρηνικότερα. Αλεξάνδρα Αγρότης, Β 2 Α Δημοτικό Σχολείο Έγκωμης (Κ.Α ), Λευκωσία, Κύπρος
Η ΔΥΣΚΟΛΗ ΑΠΟΣΤΟΛΗ Μια μέρα ήταν δύο στρατιώτες σε ένα χωράφι με το αντίσκηνο τους. Τους έλεγαν Ανδρέα και Μιχάλη. Στην απέναντι πλευρά δεκατρείς Τούρκοι με το κανόνι τους κρυμμένοι πίσω από το λόφο κοίταζαν πώς να τους κάνουν κακό. 10 Ο Ανδρέας και ο Μιχάλης είχαν την πιο δύσκολη αποστολή, να κοιτάξουν στο χωράφι αν υπήρχαν νάρκες που θα μπορούσαν να σκοτώσουν τους στρατιώτες και να καταστρέψουν τα τανκς. Ο Αντρέας και ο Μιχάλης αφού τελείωσαν την αποστολή πήγαν στο λοχαγό τους και αυτός τους είπε το βράδυ θα έπρεπε να βαφτούν για να γίνουν αόρατοι, να μεταμφιεστούν σε ζώα και να πάνε στο δάσος
11 Ήταν πολύ λίγοι για να αντιμετωπίσουν τους Τούρκους. Έμειναν στο δάσος κρυμμένοι για πολύ καιρό. Ο Ανδρέας και ο Μιχάλης μια μέρα συνάντησαν μια τσίταχ που μπορούσε να τους βοηθήσει. Η τσίταχ άκουσε την ιστορία τους και τους λυπήθηκε και τους έκανε μαγικά για να τρέχουν γρήγορα. Έτσι, οι δύο φίλοι ξεγέλασαν τους Τούρκους και έτρεξαν γρήγορα και έφυγαν. Οι δύο φίλοι σώθηκαν και ανάλαβαν άλλες δύσκολες αποστολές. Ανδρέας Παντελίδης, Β 2 Α Δημοτικό Σχολείο Έγκωμης (Κ.Α ), Λευκωσία, Κύπρος
12 Ο ΑΝΤΡΕΑΣ ΚΑΙ Ο ΣΚΥΛΟΣ ΤΟΥ Μια φορά κι έναν καιρό ήταν ένα παλικάρι, ο Αντρέας με το σκύλο του, ένα ροτβάιλερ, στο πόλεμο. Ήταν το 1974 που οι Τούρκοι έκαναν εισβολή στην Κύπρο. Ο Αντρέας και ο σκύλος του βάφτηκαν έτσι που να μοιάζουν με πέτρες ώστε να μην μπορούν οι Τούρκοι να τους δούνε. Όταν οι Τούρκοι μπήκαν στο χωριό του Αντρέα άρχισαν να διώχνουν τους ανθρώπους από τα σπίτια τους. Άλλους τους σκότωναν, άλλους τους αιχμαλώτιζαν και σκορπούσαν παντού τον πανικό. Ο Αντρέας και ο σκύλος του αόρατοι καθώς ήταν άρχισαν να πολεμούν τους Τούρκους. Οι Τούρκοι ξαφνιάστηκαν, δεν μπορούσαν να καταλάβουν τι γινόταν. Ο Αντρέας με τη βοήθεια της μαγικής σφαίρας που είχε και τη βοήθεια του σκύλου του κατάφερε να νικήσει τους Τούρκους. Κατάφερε να τους νικήσει επειδή πολεμούσε για την πατρίδα του την Κύπρο και το σπίτι του. David Andrei Rachiteanu, B 2 Α Δημοτικό Σχολείο Έγκωμης (Κ.Α ), Λευκωσία, Κύπρος
Ο ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΤΟ ΠΑΛΙΚΑΡΙ 13 Μια φορά κι έναν καιρό ήταν ένα παλικάρι, ο Δημήτρης, που ζούσε σε ένα όμορφο χωριό που το έλεγαν Καραβά. Οι Τούρκοι όμως ζήλεψαν την ομορφιά του. Έτσι, το καλοκαίρι το 1974 ήρθαν με τα πλοία τους. Το περήφανο παλικάρι τους πολέμησε σαν δράκος. Τον βοήθησε η δύναμη που είχε στην ψυχή του και οι άλλοι στρατιώτες. Πολεμούσαν όλοι για το σπίτι τους και για το χωριό τους. Δεν θα άφηναν τους Τούρκους να κλέψουν και να καταστρέψουν τον τόπο τους.
Πολέμησαν όλοι με θάρρος και τόλμη. Πάλευαν και αγωνίζονταν για μέρες. Δεν κατάφεραν όμως να κρατήσουν ελεύθερο το χωριό τους, αντίθετα οι Τούρκοι σκλάβωσαν τη μισή Κύπρο. Ευτυχώς που η άλλη μισή Κύπρος έμεινε ελεύθερη. 14 Ο Δημήτρης τώρα ζει στη Λευκωσία. Παντρεύτηκε και έκανε παιδιά και εγγόνια αλλά η ψυχή του περιμένει την ελευθερία της Κύπρου. Δημήτρης Κατσούρης, Β 2 Α Δημοτικό Σχολείο Έγκωμης (Κ.Α ), Λευκωσία, Κύπρος
Η ΤΑΤΙΑΝΑ ΚΑΙ Ο ΜΑΞ ΞΕΦΕΥΓΟΥΝ Μια φορά κι έναν καιρό ήταν μια γυναίκα, η κυρία Τατιάνα, που ζούσε σε ένα σπιτάκι στην Κερύνεια. Μια μέρα έγινε πόλεμος. Πολλοί άνθρωποι πέθαναν και πολλοί τραυματίστηκαν όπως και η γυναίκα της ιστορίας μας. Η κυρία Τατιάνα όμως βρήκε μία μαγική κορώνα και ένα μαγικό λουλούδι και έγινε καλά. 15 Μετά από πολλά χρόνια τη βρήκε ένας άντρας, ο κύριος Μαξ και τη ρώτησε αν θέλει να παντρευτούν. Αυτή του απάντησε «ναι». Έτσι παντρεύτηκαν. Για να ξεφύγουν από τους Τούρκους έγιναν αόρατοι. Γλύτωσαν και έζησαν καλά και εμείς καλύτερα! Ειρήνη Παναγιώτου, Β 2 Α Δημοτικό Σχολείο Έγκωμης (Κ.Α ), Λευκωσία, Κύπρος
16 ΟΙ ΓΕΝΝΑΙΟΙ ΣΤΡΑΤΙΩΤΕΣ Μια φορά κι έναν καιρό ήταν δυο στρατιώτες, o Πέτρος και ο Αντρέας, σε ένα στρατόπεδο. Λίγες ώρες πριν είχε γίνει η εισβολή των Τούρκων στην Κύπρο. Ένα βράδυ όλοι οι στρατιώτες του στρατοπέδου ετοίμασαν όλα τα όπλα που είχαν και τα τανκς, τα αεροπλάνα και τα ελικόπτερα, φόρεσαν μαύρα ρούχα και επιτέθηκαν στους Τούρκους. Οι Τούρκοι δεν περίμεναν την επίθεση. Οι στρατιώτες πολέμησαν γενναία και κατάφεραν να τους νικήσουν. Οι Τούρκοι έφυγαν από την Κύπρο και δεν ξαναφάνηκαν. Όλοι οι Κύπριοι έζησαν από τότε ελεύθεροι και ευτυχισμένοι. Μιχαήλ Ζίκα, Β 2 Α Δημοτικό Σχολείο Έγκωμης (Κ.Α ), Λευκωσία, Κύπρος
Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ 17 Ο Κωνσταντίνος κατοικούσε μαζί με τους γονείς του στο χωριό Γερόλακκος. Ένα πρωινό ο Κωνσταντίνος άκουσε δυνατούς θορύβους. Φοβισμένος ρώτησε τη μητέρα του τι συμβαίνει και αυτή του είπε ότι οι Τούρκοι έκαναν εισβολή στην Κύπρο και βομβάρδιζαν το χωριό τους. Κρύφτηκαν σε ένα ατέλειωτο σπίτι. Το βράδυ με τη βοήθεια του σκοταδιού που τους έκρυβε μπήκαν σε ένα αυτοκίνητο και έφυγαν σε μια άλλη περιοχή της Λευκωσίας. Ο πόλεμος ανάγκασε τον Κωνσταντίνο και την οικογένειά του να αφήσουν όλα τα πράγματά τους και το σπίτι τους και να φύγουν για να σωθούν. Τελικά, σώθηκαν όλοι τους αλλά ακόμα περιμένουν να επιστρέψουν στο κατεχόμενο χωριό τους. Ιωάννης Θεοχαρίδης, Β 2 Α Δημοτικό Σχολείο Έγκωμης (Κ.Α ), Λευκωσία, Κύπρος
Η ΒΑΣΙΛΟΠΟΥΛΑ ΚΑΙ ΤΟ ΒΑΣΙΛΟΠΟΥΛΟ Μια φορά κι έναν καιρό ήταν μια βασιλοπούλα, η Κύπρος, που ζούσε στο πανέμορφο δάσος. Είχε φίλη μια καλή νεράιδα, την Ελλάδα, που φόραγε ένα μαγικό δαχτυλίδι στο χέρι της. Μια μέρα καθώς η βασιλοπούλα μάζευε λουλούδια είδε ένα δράκο, τον Τουρκμάν να έρχεται από μακριά και φοβήθηκε και έτρεξε να φύγει. Όμως ο δράκος ήταν πιο γρήγορος και πιο δυνατός από αυτήν και την έπιασε. Τότε η βασιλοπούλα, η Κύπρος, άρχισε να φωνάζει δυνατά βοήθεια. Έτσι την άκουσε η φίλη της η νεράιδα η Ελλάδα και έτρεξε να το πει στο βασιλόπουλο που το έλεγαν Έλληνα. Όταν το βρήκε του είπε τι είχε γίνει και του έδωσε το μαγικό της δαχτυλίδι. Αυτός έτρεξε κοντά στο δράκο και τη βασιλοπούλα και με τη βοήθεια του μαγικού δαχτυλιδιού που κρατούσε εξαφάνισε το δράκο και έσωσε τη βασιλοπούλα. Μετά από λίγες μέρες παντρεύτηκαν και έζησαν αυτοί καλά και εμείς καλύτερα. Κατερίνα Παρασκευαίδου, Β 2 Α Δημοτικό Σχολείο Έγκωμης (Κ.Α ), Λευκωσία, Κύπρος 18
ΟΙ ΠΡΟΣΦΥΓΕΣ 19 Μια φορά κι έναν καιρό σε ένα όμορφο χωριό κοντά στη Λευκωσία, στο Γερόλακκο, ζούσε μια οικογένεια, ο κύριος Κώστας και η γυναίκα του η κυρία Κούλλα με τα δύο παιδιά τους την Ανθή και το μικρό Μιχάλη. Ζούσαν ειρηνικά στο ωραίο τους σπιτάκι ώσπου μια ζεστή καλοκαιρινή μέρα του Ιουλίου ακούστηκαν να ηχούν οι σειρήνες του πολέμου. Ήταν το 1974. Όταν ξεσηκώθηκε όλη η γειτονιά μαζί και η οικογένεια του κυρίου Κώστα. -Τι συμβαίνει; -Τι γίνεται; -Γιατί τρέχουν όλοι; -Τρέξτε, τρέξτε χωριανοί! Φώναξε ο γείτονας. Οι Τούρκοι ήρθαν στο νησί και σκορπούν παντού τον τρόμο και το θάνατο.
Ο κύριος Κώστας πήρε το όπλο του και έτρεξε αντάρτης στα βουνά να βοηθήσει τους συμπατριώτες του. Άφησε όμως πίσω του την καημένη του τη γυναίκα, την κόρη του και το νεογέννητο γιο του. Η κυρία Κούλλα όπως όπως μάζεψε λίγα ρούχα και το γάλα του παιδιού της και έτρεξε στο Λυθροδόντα. Στην πορεία νύχτωσε και η κυρία Κούλλα με τα παιδιά της αναγκάστηκαν να περάσουν τη νύκτα κάτω από ένα γεφύρι. Εκεί προσπάθησε να ταΐσει το βρέφος αλλά λίγο ο φόβος και λίγο η νύχτα το μπιμπερό κατέληξε αντί στο στόμα του Μιχάλη στο αυτί του. 20 Αυτή ήταν η συγκλονιστική τους ιστορία που ευτυχώς όλοι κατάφεραν να γλιτώσουν και κατέληξαν στο χωριό κατατρομαγμένοι πρόσφυγες αλλά ζωντανοί και όλοι μαζί. Κωνσταντίνος Κωνσταντίνου, Β 2 Α Δημοτικό Σχολείο Έγκωμης (Κ.Α ), Λευκωσία, Κύπρος
ΜΙΑ ΜΑΝΑ ΕΛΕΥΘΕΡΩΝΕΙ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ 21 ΤΗΣ Μια φορά κι έναν καιρό ήταν μια μητέρα, η κυρα- Ειρήνη που έχασε τα τρία της παιδιά στην τουρκική εισβολή του 1974. Τα παιδιά της τα πήραν οι στρατιώτες που ήρθαν για να πιάσουν το σπίτι τους. Την επόμενη μέρα η κυρα-ειρήνη πήγε με το αυτοκίνητό της για να ψάξει να βρει τα παιδάκια της και είδε τους στρατιώτες που μπήκαν στο σπίτι της να κρατούν τα παιδιά της. Όμως προτού φύγει από το σπίτι της πήρε μια μαγική γόμα που μπορούσε να κολλήσει όλα τα είδη υλικών και αυτά δεν ξεκολλούσαν ποτέ. Η κυρα-ειρήνη πήγε κρυφά κρυφά την ώρα που κοιμόντοσαν και έβαλε από αυτή τη γόμα στα μάτια των στρατιωτών που αιχμαλώτισαν τα παιδιά της. Ύστερα ελευθέρωσε και τα τρία παιδιά της. Ευχαρίστησε το Θεό που τη βοήθησε να βρει τα παιδιά της και έζησαν αυτοί καλά και εμείς καλύτερα. Μαριάννα Παιονίδου, Β2 Α Δημοτικό Σχολείο Έγκωμης (Κ.Α ), Λευκωσία, Κύπρος
ΔΥΟ ΚΑΛΟΙ ΦΙΛΟΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΟΥΝ 22 ΤΟΥΣ ΕΧΘΡΟΥΣ Μια φορά κι έναν καιρό ήταν δυο πολύ καλοί φίλοι, ο Αντρέας και ο Ολύμπιος. Όταν έγινε ο πόλεμος αποφάσισαν να πολεμήσουν μαζί εναντίον των Τούρκων. Έγιναν λοιπόν στρατιώτες και πήγαν στα βουνά για να πολεμήσουν. Εκεί περνούσαν πολύ δύσκολα γιατί έπρεπε να μένουν έξω στη φύση. Δεν είχαν πολύ φαγητό και νερό. Μια μέρα καθώς περπατούσαν άκουσαν τις φωνές των Τούρκων. Έπιασαν τα όπλα και πολέμησαν γενναία. Σε μια μάχη ένας Τούρκος πυροβόλησε τον Αντρέα στο πόδι. Ο φίλος του ο Ολύμπιος τότε έτρεξε, τον πήρε στην αγκαλιά του και απομακρύνθηκαν. Ευτυχώς βρήκαν γρήγορα ένα νοσοκομείο και ο Αντρέας έγινε ξανά καλά. Μαρίλια Κασάπη, Β 2 Α Δημοτικό Σχολείο Έγκωμης (Κ.Α ), Λευκωσία, Κύπρος
ΜΙΑ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΣΤΗΝ ΕΙΣΒΟΛΗ Κάποτε στην Κάτω Ζώδια ζούσε μια οικογένεια. Ο πατέρας, ο κυρ-χρίστος, καλλιεργούσε το χωράφι του καθημερινά για να φέρνει φαγητό στο σπίτι και η μητέρα, κυρα-θεοδώρα, φρόντιζε το σπίτι να λάμπει από καθαριότητα. Είχαν και ένα κοριτσάκι, τη Μαρία, που πήγαινε σχολείο και ήταν άριστη μαθήτρια. Μια μέρα του Αυγούστου έγινε η δεύτερη εισβολή και οι κακοί Τούρκοι στρατιώτες τους έδιωξαν από το σπίτι τους και από το χωριό τους. Η οικογένεια με βοηθό στο πλευρό τους την πίστη στο Θεό και με την προσευχή κατάφεραν να ξεφύγουν από την απειλή των Τούρκων και να φτάσουν ζωντανοί στη Λευκωσία. Έτσι, παρά τη λύπη τους που έχασαν ότι είχαν, που ζούνε σε μια ημικατεχόμενη πατρίδα κατάφεραν να σταθούν ξανά στα πόδια τους. Μένουν σε ένα συνοικισμό για τους πρόσφυγες και προσπαθούν να ζουν ήρεμα, προσπαθούν να ξαναβρούν την ευτυχία. Μιχαέλλα Στυλιανού, Β 2 Α Δημοτικό Σχολείο Έγκωμης (Κ.Α ), Λευκωσία, Κύπρος 23
24 Ο ΠΟΛΕΜΟΣ ΤΟΥ 1974, ΜΙΑ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ Ζούσε κάποτε σε ένα χωριό στη Λευκωσία ένα νεογέννητο μωράκι, η Νικολίνα, ζούσε μιαν ήσυχη και χαρούμενη ζωή με τους γονείς της, τον Ολύμπιο και την Ανδρούλα και την τετράχρονη αδελφή της, τη Μαρινέλα. Το 1974 οι Τούρκοι στρατιώτες ήρθαν στην Κύπρο μας και έκαναν πόλεμο. Στη Λευκωσία γίνονταν μάχες καθημερινά. Οι Τούρκοι βομβάρδιζαν παντού. Ο Ολύμπιος αναγκάστηκε να πάει στον πόλεμο και η Ανδρούλα πήρε την κόρη της και την αδελφή της και πήγαν στο χωριό Ψημολόφου. Δεν μπορούσαν να κάνουν διαφορετικά. Όμως και εκεί οι Τούρκοι βομβάρδιζαν. Οι Τούρκοι σκότωσαν πολλούς Ελληνοκύπριους και πήραν τη μισή μας πατρίδα. Πολλοί άνθρωποι έφυγαν από τα σπίτια τους και έγιναν πρόσφυγες.
Στο τέλος μια γιαγιά τους είπε να μαζευτούν όλοι μαζί στην εκκλησία και να προσευχηθούν. Τους είπε ακόμη να βαφτίσουν τα αβάπτιστα παιδιά. Η νεογέννητη Νικολίνα έγινε Χριστιανή σε ένα ξένο χωριό, χωρίς τον πατέρα της, χωρίς κανέναν συγγενή, χωρίς ένα ρουχαλάκι για να αλλάξει, χωρίς ένα σταυρουδάκι. 25 Ολύμπιος Παπαπέτρου Α Δημοτικό Σχολείο Έγκωμης (Κ.Α ), Λευκωσία, Κύπρος
ΜΑΥΡΕΣ ΜΕΡΕΣ Μια φορά και έναν καιρό ήταν μία οικογένεια, o 26 κύριος Στέφανος, η κυρία Δέσποινα και η κόρη τους Μαργαρίτα, που ζούσαν στην Κερύνεια. Έμεναν σε ένα ωραίο διαμέρισμα στον τρίτο όροφο, κοντά στο λιμανάκι. Από τη βεράντα του σπιτιού τους έβλεπαν τις μικρές ψαρόβαρκες και τη γαλάζια θάλασσα που έφτανε μέχρι την Τουρκία. Ζούσαν ευτυχισμένοι και χαρούμενοι. Ήταν ένα ζεστό καλοκαίρι και οι κάτοικοι της πόλης έκαναν μπάνιο στη θάλασσα. Ούτε αυτοί ούτε ο κύριος Στέφανος, η κυρία Δέσποινα και η κόρη τους η Μαργαρίτα μπορούσαν να φανταστούν ότι θα γινόταν μια τόσο μεγάλη καταστροφή τα ξημερώματα. Η ώρα πέντε το πρωί που έριχναν τα αεροπλάνα τις βόμβες, ξύπνησαν τρομαγμένοι. Οι Τούρκοι ξεκίνησαν τον πόλεμο! Ήρθαν στρατιώτες με τανκς και έφεραν πολλά όπλα. Ο κύριος Στέφανος έτρεξε να πολεμήσει, διότι αγαπούσε την Κερύνεια και τη χώρα του. Μπήκε σε ένα φορτηγό μαζί με άλλους για να πάει να πολεμήσει. Στο δρόμο τους σταμάτησαν Τούρκοι στρατιώτες. Ήταν άγριοι και κακοί. Άρπαξαν τον κύριο Στέφανο και τους άλλους και τους έπιασαν αιχμάλωτους. Του έδεσαν τα χέρια και τα μάτια για να μην βλέπει πού τον οδηγούν. Ο κύριος Στέφανος ένιωθε φοβισμένος.
Πέρασε δύο μέρες νηστικός, κλεισμένος μέσα σε μια αποθήκη. Τον άφησαν να βλέπει. Εκείνος 27 προσευχόταν συνέχεια να ελευθερωθεί και σκεφτόταν την οικογένειά του. Η πίστη του στο Θεό του έδωσε δύναμη να σκαρφαλώσει και να σπάσει το μόνο παράθυρο που υπήρχε στην αποθήκη. Έτρεξε και έφτασε στον Πενταδάχτυλο. Κρύφτηκε σε μια σπηλιά. Στη σπηλιά ξεκουράστηκε και τη νύχτα περπάτησε για να πάει στη Λευκωσία. Μετά από ώρες έφτασε στο σπίτι της μητέρας της γυναίκας του. Εκεί βρήκε τη γυναίκα του και την κόρη του. Ο κύριος Στέφανος τις αγκάλιασε και τις φίλησε και ένιωσε ασφάλεια. Η οικογένεια έμεινε μαζί με τη γιαγιά γιατί οι Τούρκοι τους έπιασαν το σπίτι και δεν μπορούσαν να πάνε πίσω στην Κερύνεια. Ακόμα περιμένουν να πάνε πίσω στον σπίτι τους και ελπίζουν να ξαναχαρούν την όμορφη θέα που έβλεπαν. Τατιάνα Ορεινού, Τάξη Β 2 Α Δημοτικό Σχολείο Έγκωμης (Κ.Α ), Λευκωσία, Κύπρος
Η ΠΡΟΣΦΥΓΙΑ Μια φορά και έναν καιρό ζούσε μια ευτυχισμένη οικογένεια στη Λάπηθο. Ζούσαν όλοι χαρούμενοι μέχρι τη μέρα που έγινε εισβολή στην Κύπρο και οι Τούρκοι ήρθαν να πιάσουν τη χώρα μας. Μόλις άρχισαν οι βομβαρδισμοί ο πατέρας, ο κύριος Πέτρος, έφυγε για να πολεμήσει και είπε στη γυναίκα του, την κυρία Μαρία, να πάρει τα παιδιά τους και να πάνε κάπου αλλού που θα ήταν πιο ασφαλισμένα. Η κόρη του Σοφία έκλαιγε και παρακαλούσε τον μπαμπά της να μην πάει στον πόλεμο για να μη σκοτωθεί. Δεν πρόλαβε καλά καλά να φύγει ο κύριος Πέτρος και οι Τούρκοι μπήκαν στην αυλή του σπιτιού. Η κυρία Μαρία πήρε την κόρη της από το χέρι και έτρεξε να προλάβει τον άντρα της. Μπήκε όλη η οικογένεια στο αυτοκίνητο και έφυγαν μακριά. Πήγαν σε ένα άλλο σπίτι και κρύφτηκαν. Ο κύριος Πέτρος όταν ένιωσε ότι η οικογένειά του δεν κινδύνευε έφυγε για τον πόλεμο. Η μικρή Σοφία γύρευε ολημερίς τον πατέρα της. Στο σπίτι που κρύφτηκαν δεν είχαν ούτε ρούχα να φορέσουν ούτε φαγητό να φάνε. Ήθελαν να φύγουν από αυτό το σπίτι και να πάνε στη Λευκωσία αλλά οι Τούρκοι ήταν παντού και δεν θα κατάφερναν να ξεφύγουν. 28
Ο κύριος Πέτρος εκεί που πήγε να πολεμήσει ζήτησε 29 να μιλήσει με τον αρχηγό των Τούρκων και του είπε: -Δεν πρέπει να πολεμάτε σε άλλη χώρα. Έχετε τη δική σας χώρα και εμείς έχουμε τη δική μας χώρα, την Κύπρο μας. Ο αρχηγός των Τούρκων τότε του απάντησε: -Είμαστε πιο δυνατοί από εσάς. Θα σας πάρουμε τη μισή σας χώρα... Ήταν η τελευταία του κουβέντα. Δεν έπαιρνε από λόγια. Έτσι, οι Τούρκοι έπιασαν τη μισή Κύπρο, πολλοί άνθρωποι έχασαν τα σπίτια τους και έγιναν πρόσφυγες, πολλοί σκοτώθηκαν, άλλοι πιάστηκαν αιχμάλωτοι, άλλοι χάθηκαν και κανένας δεν γνώριζε πού βρίσκονταν. Η οικογένεια ήταν πολύ λυπημένη επειδή δεν μπορούσε να πάει πίσω ξανά στην Κερύνεια, τώρα ζούσαν πρόσφυγες στη Λευκωσία. Σοφία Λαού, Β 2 Α Δημοτικό Σχολείο Έγκωμης (Κ.Α ), Λευκωσία, Κύπρος
ΟΙ ΕΓΚΛΩΒΙΣΜΕΝΟΙ 30 Το 1974 έγινε μια τρομερή καταστροφή στην Κύπρο. Οι Τούρκοι πραγματοποίησαν εισβολή. Πολλοί άνθρωποι εγκλωβίστηκαν, άλλοι αιχμαλωτίστηκαν και άλλοι πέθαναν. Στην περιοχή της Καρπασίας πολλές οικογένειες εγκλωβίστηκαν. Δεν ήθελαν να εγκαταλείψουν το χωριό τους. Έμειναν εκεί για αρκετούς μήνες. Ένα αγόρι, ο Αλέξανδρος, ενώ περνούσαν τα τανκς αποφάσισε να διασταυρώσει το δρόμο. Τα τανκς τον σκότωσαν και η μητέρα του έκλαιγε απαρηγόρητη. Αρκετές οικογένειες, όταν οι Τούρκοι έκαναν τη ζωή τους ακόμα πιο δύσκολη αποφάσισαν να έρθουν στις ελεύθερες περιοχές. Από τότε ζουν με την ελπίδα να γυρίσουν πίσω. Χάρης Δράκος, Β 2 Α Δημοτικό Σχολείο Έγκωμης (Κ.Α ), Λευκωσία, Κύπρος
ΜΑΘΗΤΕΣ ΤΗΣ Β 2 ΤΑΞΗΣ ΠΟΥ ΕΓΡΑΨΑΝ ΚΑΙ ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΗΣΑΝ ΤΙΣ ΠΙΟ ΠΑΝΩ ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΚΑΙ ΠΑΡΑΜΥΘΙΑ 31 Αγγέλικα Πασχάλη Γεωργία Κραμβή ΣΧΟΛΕΙΟ: Α Δημοτικό Σχολείο Έγκωμης (Κ.Α ), Λευκωσία, Κύπρος Αλεξάνδρα Αγρότης Ανδρέας Παντελίδης David Andrei Rachiteanu Δημήτρης Κατσούρης Ειρήνη Παναγιώτου Μιχαήλ Ζίκα Ιωάννης Θεοχαρίδης Κατερίνα Παρασκευαίδου ΔΑΣΚΑΛΑ: Μαρία Μιχαήλ Κολλύφα Κωνσταντίνος Κωνσταντίνου Μαριάννα Παιονίδου Μαρίλια Κασάπη Μιχαέλλα Στυλιανού Ολύμπιος Παπαπέτρου Τατιάνα Ορεινού Σοφία Λαού ΤΑΞΗ Β 2, ΔΑΣΚΑΛΑ: ΜΑΡΙΑ ΜΙΧΑΗΛ ΚΟΛΛΥΦΑ Α ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΕΓΚΩΜΗΣ (ΚΑ ) Χάρης Δράκος