Λόγοι για τον επιμερισμό των κατ είδος εξόδων και την συγκέντρωσή τους σε κέντρα (θέσεις) κόστους. 1) Ακρίβεια κοστολόγησης Έμμεσα έξοδα: Δεν είναι δυνατόν από την φύση τους να συσχετισθούν άμεσα (κατ ευθείαν) με τους φορείς του κόστους (προϊόντα ή υπηρεσίες). Ο συσχετισμός μπορεί να γίνει μόνο έμμεσα δια των επιμέρους τμημάτων της παραγωγικής διαδικασίας (δια μέσου των κέντρων κόστους). Κατά συνέπεια επιβάλλεται η υποδιαίρεση της επιχείρησης σε λειτουργικά τμήματα στα οποία να εκτελείται ομοιογενές έργο. Το ομοιογενές έργο μπορεί να μετρηθεί με την ίδια μονάδα μετρήσεως και να κατανεμηθεί στις ομοειδείς ομάδες που παράγονται από το τμήμα. Οι λειτουργικές υποδιαιρέσεις της επιχείρησης αποτελούν τα πρωταρχικά κέντρα κόστους στα οποία κατανέμεται το σύνολο των οργανικών εξόδων κατ είδος για να σχηματιστεί το λειτουργικό κόστος του τμήματος. 2) Έλεγχο υπεύθυνων φορέων της επιχείρησης Σε περίπτωση που η διοικητική διαίρεση δεν εναρμονίζεται με την λειτουργική διαίρεση, και οι διευθύνοντες επιθυμούν να ελέγχουν την αποτελεσματικότητα των φορέων διοικητικής ευθύνης (π.χ υπεύθυνος υπάλληλος σε δύο διαφορετικά τμήματα βαφείο και ραφείο οπότε έχουμε δημιουργία ενός νέου κέντρου για τα δύο αυτά ανεξάρτητα τεχνολογικά τμήματα, ή δύο υπεύθυνα στελέχη σε ένα τμήμα που στον καθένα έχει
εκχωρηθεί και διαφορετική ευθύνη, ώστε να μπορεί η επιχείρηση να ελέγχει την αποτελεσματικότητα τους. 3) Για να γνωρίζουμε το κόστος ορισμένων λειτουργιών της επιχείρησης π.χ να μετρήσει η διοίκηση την αποτελεσματικότητα ενός κέντρου επενδύσεως ή ενός κλάδου εκμεταλλεύσεως (π.χ κλάδος ανταλλακτικών επιβατικών μίας αντιπροσωπείας αυτοκινήτων). ΚΥΡΙΑ ΚΑΙ ΒΟΗΘΗΤΙΚΑ ΚΕΝΤΡΑ ΚΟΣΤΟΥΣ ΚΥΡΙΑ ΚΕΝΤΡΑ: Είναι εκείνα που έχουν ως σκοπό την παραγωγή των ενδιάμεσων ή τελικών προϊόντων (παραγόμενα προϊόντα) ΒΟΗΘΗΤΙΚΑ ΚΕΝΤΡΑ: Έχουν ως σκοπό την εξυπηρέτηση των κυρίων κέντρων κόστους αλλά καλύπτουν τις ανάγκες περισσότερων του ενός κυρίων κέντρων κόστους
ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ ΣΤΟΥΣ ΛΟΓ/ΣΜΟΥΣ ΚΟΣΤΟΥΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ Μεταβολές στις αρχές, τους κανόνες και τις μεθόδους της κοστολόγησης Συχνότερα στα κριτήρια μερισμού των εξόδων και καταλογισμού του κόστους στους φορείς αυτού. Μεταβολή στην μέθοδο αποτίμησης των αποθεμάτων απαγορεύεται εκτός αν υπάρχει μεταβολή των συνθηκών ή άλλος σοβαρός λόγος ο οποίος όμως θα πρέπει να αναφέρεται και να αιτιολογείται στο προσάρτημα καθώς επίσης και η επίδραση αυτής της αλλαγής στα αποτελέσματα χρήσης. Βασική επιδίωξη του νόμου είναι ο περιορισμός της δυνατότητας των συντακτών των οικονομικών καταστάσεων να διαμορφώνουν τα αποτελέσματα καθώς επίσης και η δυνατότητα συγκρισιμότητας των επιμέρους χρήσεων. Ουσιαστικά με αυτόν τον τρόπο επιδιώκεται η βασική λογιστική αρχή της συνέπειας.
ΥΠΟΧΡΕΩΣΗ ΤΗΡΗΣΗΣ ΕΣΩΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ & ΕΞΩΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗΣ Οι επιχειρήσεις που ελέγχονται υποχρεωτικά ή προαιρετικά από Ορκωτό Ελεγκτή υποχρεούνται να τηρούν την Ομάδα 9 του ΕΓΛΣ και κατά συνέπεια να εφαρμόζουν την εσωλογιστική κοστολόγηση σε μηνιαία ή ετήσια βάση Οι λοιπές επιχειρήσεις που υποχρεούνται να τηρούν το βιβλίο Αποθήκης και εφόσον δεν τηρούν προαιρετικά την Ομάδα 9 οφείλουν να τηρούν το εξωλογιστικό βιβλίο «Παραγωγής-Κοστολογίου» ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΚΑΤΑΝΟΜΗΣ ΤΟΥ ΚΟΣΤΟΥΣ Η επιβάρυνση των κέντρων κόστους με το άμεσο κόστος λέγεται «ενσωμάτωση» Η κοστολογική επεξεργασία του έμμεσου κόστους ακολουθεί τα εξής στάδια: 1. Τα κατ είδος έξοδα μερίζονται (επιμερίζονται) στα κέντρα κόστους (κύρια και βοηθητικά) 2. Το κόστος των βοηθητικών κέντρων επιρρίπτεται (ή επαναμερίζεται) στα κύρια κέντρα κόστους 3. Το κόστος των κύριων κέντρων κόστους καταλογίζεται (ή απορροφάται) από άλλα κέντρα ή προϊόντα
ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΜΕΡΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΚΑΤΑΛΟΓΙΣΜΟΥ ΤΟΥ ΚΟΣΤΟΥΣ (ΜΟΝΑΔΕΣ ΕΡΓΟΥ) Μονάδες έργου είναι εκείνες που χρησιμοποιούνται για την μέτρηση της παραγωγής, της δραστηριότητας ή της απασχολήσεως ενός τμήματος, ενός κέντρου κόστους και γενικά μίας λειτουργικής υποδιαιρέσεως. Η αναλυτική μέτρηση των μονάδων έργου επιτρέπει την αντιπαράθεση του έργου αυτού με το αντίστοιχο λειτουργικό κόστος, έτσι ώστε να εντοπίζονται τα αδύνατα σημεία της εκμεταλλεύσεως Οι μονάδες έργου χρησιμοποιούνται σαν βάση: i. Για την επίρριψη του έμμεσου κόστους στις κύριες ή βοηθητικές θέσεις κόστους ii. Για τον καταλογισμό του κόστους των κύριων θέσεων στους τελικούς φορείς του κόστους.
ΜΕΤΡΗΣΗ ΜΟΝΑΔΩΝ ΕΡΓΟΥ Το παραγόμενο έργο από κάθε λειτουργία ή τμήμα εκφράζεται συνήθως σε φυσικές μονάδες. Το ποσοτικό κριτήριο κυριαρχεί στην μέτρηση των μονάδων έργου. Υπάρχουν όμως έργα στα οποία μας ενδιαφέρει και η ποιοτική τους μέτρηση (π.χ ανώτερες ηγετικές λειτουργίες αναφορικά με τις αποφάσεις των διευθύνσεων της επιχείρησης). ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΗΣ ΚΟΣΤΟΥΣ ΚΡΙΤΗΡΙΟ (ΒΑΣΗ) ΜΕΡΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΚΑΤΑΛΟΓΙΣΜΟΥ Άμεση εργασία παραγωγής Άμεσες ώρες ημερομισθίου προσωπικού Λειτουργία μηχανολογικού Ώρες εργασίας των μηχανημάτων εξοπλισμού Πρώτες ύλες που βιομηχανοποιούνται Ποσότητες (όγκος, βάρος, μέτρα) των πρώτων υλών που βιομηχανοποιήθηκαν Προϊόν ή υπηρεσία που παράγεται στο τμήμα Ολοκληρωμένες μονάδες (βάρος, μήκος, επιφάνεια) του προϊόντος που έχει παραχθεί στο τμήμα Ποσότητες των προϊόντων που διακινούνται Ποσότητες (τόνοι, μέτρα) των υλικών που παραλαμβάνονται αποστέλλονται ή διακινούνται
ΦΥΛΛΑ ΜΕΡΙΣΜΟΥ Σκοπός: Η κατανομή του κατ είδους κόστους στα επιμέρους κέντρα κόστους. Τρόπος: Η χρησιμοποίηση καταστάσεων στις οποίες τα κατ είδος έξοδα συγκεντρώνονται και κατανέμονται στα αρμόδια κέντρα κόστους. Καταρτίζονται κυρίως για τον καταμερισμό των εξόδων της ομάδας 6, αλλά μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για την κατανομή της ομάδας 2. ΒΗΜΑΤΑ: 1. Συγκέντρωση των προς μερισμό εξόδων κατ είδος. Από το Ισοζύγιο παίρνουμε την ομάδα 6 (Αναλυτικοί Λογαριασμοί) 2. Μερισμός των κατ είδος εξόδων στα κέντρα κόστους Τα άμεσα έξοδα επιβαρύνουν απευθείας τα κέντρα κόστους καθώς επίσης και όσα έξοδα μπορούν να διαχωριστούν με ακρίβεια Τα υπόλοιπα έμμεσα έξοδα, κατανέμονται με βάση τα κριτήρια μερισμού.