ΣΤΟΧΟΙ ΓΙΑ ΤΟ ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ του ΚΑΘΗΓΗΤΗ ΑΣΤΕΡΙΟΥ ΔΟΥΚΟΥΔΑΚΗ ΑΝΤΙΠΡΥΤΑΝΗ ΙΟΥΝΙΟΣ 2014
ΓΕΝΙΚΑ Το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών αντιμετωπίζει τα τελευταία χρόνια προβλήματα, τα οποία έχουν δυσκολέψει τη λειτουργία του και έχουν δημιουργήσει μια αβεβαιότητα για το μέλλον του. Η οικονομική κρίση έχει άμεσα επηρεάσει την κρατική ετήσια επιχορήγηση και τον προϋπολογισμό των λειτουργικών και άλλων εξόδων. Είναι επιτακτική ανάγκη να βρεθούν επιπρόσθετοι πόροι οι οποίοι θα διασφαλίσουν την εκπαίδευση των φοιτητών μας και τη συνέχιση της ερευνητικής δραστηριότητας των μελών ΔΕΠ. Η απεργία διαρκείας των διοικητικών υπαλλήλων και η τοποθέτηση ενός σημαντικού αριθμού αυτών σε διαθεσιμότητα έχει παραλύσει τις διοικητικές υπηρεσίες, με αποτέλεσμα να παρατηρούνται μεγάλες καθυστερήσεις στη διεκπεραίωση ακόμα και του καθημερινού τους έργου. Το ηθικό των μελών ΔΕΠ, των φοιτητών και των υπαλλήλων είναι χαμηλό και χρειάζεται να γίνουν οι απαραίτητες ενέργειες για να αντιστραφεί το κλίμα και οι εργαζόμενοι να πιστέψουν ξανά ότι επιτελούν ένα υπέρτατο λειτούργημα. Οι στόχοι που θέλω να διαμορφώσω και να υπηρετήσω ταξινομούνται σε 6 κατηγορίες και ακολουθεί σύντομη περιγραφή αυτών Α. ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΘΕΜΑΤΑ Με την κατάργηση του Πρυτανικού Συμβουλίου, είναι αναγκαίο να αναβαθμισθεί ο ρόλος των Κοσμητειών. Η πραγματική αναβάθμισή τους θα προσφέρει πολύτιμες υπηρεσίες, τόσο στην Κεντρική Διοίκηση με την αποκέντρωση η οποία θα δημιουργηθεί, όσο και στη Σύγκλητο. Οι προπτυχιακές σπουδές (α κύκλος) και οι μεταπτυχιακές σπουδές (β και γ κύκλος) έχουν γερές βάσεις, όμως όλα τα προγράμματα πρέπει να αναβαθμίζονται συνεχώς. Οι όποιες αλλαγές χρειάζεται να γίνουν, θα βασιστούν στις εξωτερικές αξιολογήσεις των Τμημάτων. Το πρόγραμμα αξιολόγησης των Τμημάτων του Ιδρύματός μας ολοκληρώθηκε με επιτυχία. Βέβαια, η αξιολόγηση θα συνεχιστεί και επιπλέον η ΑΔΙΠ, με βάση το νέο Νόμο Πλαίσιο, μπαίνει ενεργά στη Διασφάλιση Ποιότητας σε όλα τα επίπεδα σπουδών και την πιστοποίηση των υπαρχόντων προπτυχιακών και
μεταπτυχιακών προγραμμάτων με τη συμμετοχή επαγγελματικών φορέων. Τα νέα προγράμματα θα πρέπει να λαμβάνουν την έγκριση της ΑΔΙΠ πριν από τη λειτουργία τους. Ως υπεύθυνος της ΜΟΔΙΠ του Πανεπιστημίου μας θέλω να σας διαβεβαιώσω ότι η επιτυχής λειτουργία της θα συνεχισθεί και έχει ήδη αρχίσει να προγραμματίζεται η Πιστοποίηση των Προγραμμάτων Σπουδών. Παλαιότερα υπήρχε η Επιτροπή Μεταπτυχιακών Σπουδών η οποία καταργήθηκε, επειδή ο αρχικός Νόμος - Πλαίσιο περιελάμβανε την ίδρυση Σχολής Μεταπτυχιακών Σπουδών, που όμως δεν εμφανίστηκε στο τελικό κείμενο του νόμου. Η ίδρυση της Επιτροπής, υπό την Προεδρία ενός εκ των Αναπληρωτών Πρυτάνεων και με συμμετοχή εκπροσώπων από τις Κοσμητείες είναι επιβεβλημένη. Β. ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ Μετά τη μακρόχρονη απεργία και το πρόβλημα της διαθεσιμότητας που εμφανίζεται έχουν διαλυθεί οι διοικητικές υπηρεσίες. Είναι απόλυτα αναγκαίο να γίνει μια αναδιάρθρωση όλων των Υπηρεσιών με δικαιότερη κατανομή, για να μπορούν να επιτελέσουν το έργο τους. Σε αυτό περιλαμβάνεται η επιλογή των Διευθυντών, ή / και η ανάθεση της Διεύθυνσης σε ικανά άτομα εφόσον δεν υπάρχουν αρκετοί να τις αναλάβουν, λόγω τυπικών προσόντων που ορίζονται εκ του νόμου. Τα κριτήρια επιλογής θα είναι αυστηρά αξιοκρατικά. Οι Γραμματείες των Σχολών και των Τμημάτων πρέπει να αναδιαρθρωθούν, ώστε να μπορούν να διεκπεραιώσουν το καθημερινό έργο τους. Είναι απαράδεκτο να υπάρχουν καθυστερήσεις σε πολλά απλά ζητήματα, τα οποία όμως είναι αναγκαία για τους φοιτητές μας. Οι Γραμματείες πρέπει να μηχανογραφηθούν για να διευκολυνθεί η λειτουργία τους και η ανάλυση δεδομένων που αφορούν στο δεύτερο και τρίτο κύκλο σπουδών. Ενσωμάτωση στην υπηρεσιακή καθημερινότητα των δομών του Πανεπιστημίου, καινοτόμων εργαλείων διοίκησης με σκοπό την απλούστευση διαδικασιών (πχ ανάπτυξη συστημάτων διαχείρισης ποιότητας και ηλεκτρονική διαχείριση εγγράφων).
Οι διοικητικοί υπάλληλοι πρέπει να εκπαιδευτούν σε προγράμματα που θα οργανώσει το Πανεπιστήμιό μας. Η συνεχής ενημέρωση θα βοηθήσει την μετεξέλιξή τους και την αύξηση της αποδοτικότητας τους σε διοικητικά θέματα. Γ. ΦΟΙΤΗΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ- ΑΡΙΣΤΕΙΑ Φοιτητική αριστεία υπάρχει στο Πανεπιστήμιό μας, αλλά πρέπει οργανωμένα να ενισχυθεί. Σχετικά προγράμματα θα αναπτυχθούν σε κάθε Σχολή, τα οποία θα χρειαστούν μια μικρή χρηματική ενίσχυση. Τα προγράμματα αυτά θα οδηγούν σε έρευνα, μεταπτυχιακά προγράμματα εσωτερικού και εξωτερικού και εξασφάλιση εργασίας. Σε ορισμένα Τμήματα αυτό είναι εύκολο σε άλλα δυσκολότερο, ιδιαίτερα στην κατεύθυνση της εξασφάλισης εργασίας. Τα προγράμματα ανταλλαγών φοιτητών με τα Πανεπιστήμια του εξωτερικού, πρέπει να αυξηθούν και συγχρόνως να ιδρυθούν προγράμματα ανταλλαγών στο εσωτερικό. Ένα τέτοιο θέμα πρέπει να το εισηγηθούμε στη Σύνοδο των Πρυτάνεων και στο Υπουργείο Παιδείας. Ο θεσμός των αιωνίων φοιτητών πρέπει να αντιμετωπισθεί, όχι όμως με μια καταληκτική ημερομηνία στην οποία θα γίνει διαγραφή αυτών. Χρησιμοποιώντας 3-4 εξεταστικές περιόδους θα φτάσουμε σε ένα δίκαιο σύστημα, όπου οι μεν ενδιαφερόμενοι θα έχουν περιθώριο να ολοκληρώσουν τις σπουδές τους ενώ οι αδιάφοροι θα διαγραφούν. Οι ενδιαφερόμενοι φοιτητές θα πρέπει να περνούν έναν αριθμό μαθημάτων σε κάθε εξεταστική περίοδο. Ο θεσμός του «Συνηγόρου του Φοιτητή», πρέπει να δημοσιοποιηθεί επαρκώς για να τον γνωρίζουν οι φοιτητές μας. Να εφαρμοσθεί η ανωνυμία των φοιτητών, σε όλες τις εξετάσεις σε όλα τα επίπεδα εκπαίδευσης. Να εφαρμοσθούν πλήρως όλες οι διατάξεις του Κανονισμού για φοιτητές με ειδικές ανάγκες και μαθησιακές δυσκολίες. Ο Κανονισμός που έχουμε είναι ικανοποιητικός, αλλά χρειάζεται να εμπλουτισθεί με τις κατάλληλες προσθήκες και τροποποιήσεις.
Δ. ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑ ΚΑΙ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΕΣ ΜΟΝΑΔΕΣ Δεν υπάρχει συντονισμός των Νοσοκομείων και των ιατρικών μονάδων του Πανεπιστημίου μας με αποτέλεσμα να λειτουργούν χωρίς να έχουν κοινούς στόχους και μεθόδους για να αντιμετωπίζουν τα προβλήματα, τους κινδύνους και τις εξωτερικές παρεμβάσεις. Πρόσφατα ο Πρόεδρος του ΔΣ του Ευγενιδείου Θεραπευτηρίου, κοινοποίησε μια εξαιρετική έκθεση σχετικά με τα προβλήματα του Θεραπευτηρίου. Επίσης, το Κράτος οφείλει ένα σημαντικό ποσό χρημάτων στην εταιρία «ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΤΣΑΓΚΑΡΗΣ ΑΕ». Στα Νοσοκομεία παρουσιάζονται δυσλειτουργίες με το Εθνικό Σύστημα Παροχής Υγείας και δυστυχώς οι Πανεπιστημιακοί ιατροί εξαρτώνται από τους νόμους και τις θελήσεις του Υπουργείου Υγείας και όχι του Πανεπιστημίου μας. Χρειάζεται άμεσα ένας συντονισμός όλων των μονάδων, με την ανάθεσή του σε ένα ικανό πρόσωπο το οποίο θα εργασθεί αποκλειστικά για αυτά τα θέματα και θα αποτελέσει το σύνδεσμο μεταξύ Πρυτανείας, Συγκλήτου, Συμβουλίου Ιδρύματος και των Υπουργείων Υγείας και Παιδείας. Ε. ΔΙΑΣΥΝΔΕΣΗ ΜΕ ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ Ίδρυση του Συλλόγου Αποφοίτων του ΕΚΠΑ, ο οποίος θα αποτελέσει τον κύριο σύνδεσμο με την κοινωνία. Ο μεγάλος αριθμός αποφοίτων θα βοηθήσει να αναδείξουμε προγράμματα, που θα ανταποκρίνονται στις πραγματικές ανάγκες του πληθυσμού. Η δημιουργία του «μητρώου» αποφοίτων θα παρέχει πληροφορίες για την πορεία των αποφοίτων, σε επαγγελματικό και κοινωνικό επίπεδο. Χρειάζεται εδραίωση και ενίσχυση των κοινωνικών δράσεων που αξιοποιούν δομές του Πανεπιστημίου μας. Το Πανεπιστήμιο Αθηνών οργανώνει μεγάλο αριθμό εκδηλώσεων - δράσεων με δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς σε δομές όπως π.χ τα μουσεία του. (Μουσείο Ιστορίας Αρχαιολογίας, Μουσείο Παλαιοντολογίας και Γεωλογίας, Μουσείο Ορυκτολογίας κ.α). Οι δομές αυτές, εκτός του ότι συμβάλλουν σημαντικά στην αναβάθμιση των μαθημάτων και της έρευνας, οδηγούν σε καλύτερη σύνδεση με την κοινωνία και αποτελούν σημαντική ένδειξη της προσφοράς του Πανεπιστημίου στο Κοινωνικό Σύνολο. Συμμετοχή σε Cluster (Συνεργατικούς Σχηματισμούς) Καινοτομίας και Δικτύωσης. Ένα Cluster είναι μία ομάδα ανεξάρτητων, συμπληρωματικών και συν-ανταγωνιστικών φορέων που δραστηριοποιούνται σε μια συγκεκριμένη
βιομηχανική/οικονομική/θεματική περιοχή και σε συγκεκριμένη γεωγραφική περιοχή. Τα μέλη αυτής της ομάδας στο πλαίσιο του αμοιβαίου συμφέροντος, συνδέονται σε μια αλυσίδα προστιθέμενης αξίας, με ισχυρές αλληλεπιδράσεις και ανταλλαγή πληροφορίας/γνώσης/καλών πρακτικών. Στα Clusters σημαντικό ρόλο παίζει η συμμετοχή Πανεπιστημίων και Ερευνητικών Φορέων, διότι παρέχουν τεχνογνωσία, κατάρτιση και ερευνητικά αποτελέσματα στην τοπική κοινωνία και θα εξασφαλιστούν πόροι για το Ίδρυμα μας. Ενίσχυση Δράσεων Υποστήριξης Ευάλωτων Κοινωνικών Ομάδων εντός και εκτός ιδρύματος. Σε μια περίοδο παρατεταμένης οικονομικής κρίσης η οποία έχει μετεξελιχθεί σε ανθρωπιστική, το Πανεπιστήμιο οφείλει να γίνει αρωγός υποστήριξης και ενίσχυσης δράσεων για τις ευάλωτες κοινωνικές ομάδες. Πέρα από τη συμμετοχή σε δράσεις και δίκτυα ανακούφισης αυτών των ομάδων, το Πανεπιστήμιο θα αξιοποιήσει τις δομές και τις υπηρεσίες του για να προσφέρει στις συγκεκριμένες ομάδες πληθυσμού υπηρεσίες που βελτιώνουν την καθημερινότητα τους στον τομέα της υγείας, της επανεκπαίδευσης και της επανένταξης στη κοινωνία. ΣΤ. Βασικές θέσεις οικονομικού προγράμματος Ο ΕΛΚΕ πρέπει να ξαναλειτουργήσει σε σωστή βάση όπως πριν. Η δημιουργία ξενόγλωσσων μεταπτυχιακών προγραμμάτων με δίδακτρα θα βοηθήσει τα τμήματα να ανταποκριθούν σε πάγια έξοδα τους για την εκπαίδευση των φοιτητών τους. Ο τρόπος που θα ιδρυθούν τέτοια προγράμματα θα συζητηθεί στην επιτροπή μεταπτυχιακών σπουδών και θα εγκριθεί από τη Σύγκλητο & το Συμβούλιο του Ιδρύματος. Ο προϋπολογισμός του Πανεπιστημίου περιλαμβάνει τον Τακτικό προϋπολογισμό και τον προϋπολογισμό Ιδίας Περιουσίας. Κύρια χαρακτηριστικά της παραπάνω διάκρισης είναι, ότι ο μεν τακτικός προϋπολογισμός έχει βασικό έσοδο την κρατική επιχορήγηση και έξοδα, κάθε δαπάνη για την εκπαίδευση των φοιτητών, την επισκευή και συντήρηση των διδακτηρίων, την επιχορήγηση της Παν/κής Λέσχης και τις δαπάνες λειτουργίας του Ιδρύματος, ο δε προϋπολογισμός Ιδίας Περιουσίας έχει βασικά έσοδα τα μισθώματα από την εκμίσθωση των
προσοδοφόρων ακινήτων, τα μερίσματα των μετοχών και τα τοκομερίδια των ομολόγων που ανήκουν στην περιουσία του Ιδρύματος και έξοδα, την συντήρηση, επισκευή και αξιοποίηση των προσοδοφόρων ακινήτων του. Ο ΕΛΚΕ πρέπει να φροντίσει ξανά τα ερευνητικά εργαστήρια Ουσιαστική χαρτογράφηση της περιουσίας του Πανεπιστημίου και εκπόνηση ενός ρεαλιστικού σχεδίου για τη βελτιστοποίηση της διαχείρισης και της απόδοσης της με βραχυπρόθεσμο στόχο τον εξορθολογισμό των δαπανών, την μείωση άσκοπων λειτουργικών δαπανών (μετεγκατάσταση διοικητικών υπηρεσιών του ΕΚΠΑ σε κτήρια του Ιδρύματος) και με μεσοπρόθεσμο στόχο την αύξηση των εσόδων του Ιδρύματος ( Ίδια Περιουσία). Διατήρηση της χρηστής οικονομικής διαχείρισης με πλήρη εναρμόνιση και συνεχή επικαιροποίηση και ενσωμάτωση των απαιτήσεων της Κεντρικής κυβέρνησης (Μητρώο Δεσμεύσεων, παρακολούθηση της υλοποίησης του Προϋπολογισμού, παρακολούθηση ληξιπρόθεσμων οφειλών, στην οικονομική λειτουργία του Πανεπιστημίου). Η υλοποίηση του Προϋπολογισμού διασυνδέεται πλέον με την ύπαρξη συγκεκριμένης στοχοθεσίας (οδηγίες στο πλαίσιο του Μεσοπρόθεσμου Πλαισίου Δημοσιονομικής Προσαρμογής) η απόκλιση από την οποία κατά 10% οδηγεί σε περικοπή της κρατικής επιχορήγησης. Υλοποίηση των προμηθειών και διενέργεια των διαγωνισμών σύμφωνα με τις αρχές της Διαφάνειας και της Νομιμότητας, στο νέο πλαίσιο που υπαγορεύεται από το ΕΣΗΔΗΣ. Αναζήτηση και εξεύρεση πόρων για την εκτέλεση έργων και απελευθέρωση του τακτικού προϋπολογισμού. Η δημιουργία προγραμμάτων Χορηγιών, από τα κονδύλια της νέας προγραμματικής περιόδου (2014-2020), κονδύλια της Περιφέρειας, από διοργάνωση προγραμμάτων επιμορφώσεων, διεθνών διεπιστημονικών καλοκαιρινών σχολείων. Τα προγράμματα αυτά μπορεί να επιχορηγηθούν, ή να ενισχυθούν από τα Υπουργεία Πολιτισμού & Τουρισμού. Περιορισμός των χρηματοδοτήσεων από κονδύλια που αφορούν στην έρευνα για σκοπούς οι οποίοι δεν είναι αμιγώς ερευνητικοί και δημοσιοποίηση της χρήσης των εσόδων του ΕΛΚΕ.
Ουσιαστική Σύνδεση της ερευνητικής δραστηριότητας του ΕΚΠΑ με την παραγωγική διαδικασία, μέσω της αξιοποίησης και εκμετάλλευσης των ερευνητικών αποτελεσμάτων και τη Δημιουργία εταιριών spin-off ( επιχειρήσεις έντασης γνώσης τεχνοβλαστοί). Για να επιτευχθούν οι στόχοι αυτοί και όσοι άλλοι προκύψουν από τη διαβούλευση με όλους χρειάζεται συνεργασία των Οργάνων και του Συμβουλίου του Ιδρύματος. Δεν περισσεύει κανείς!! Η τήρηση νομιμότητας των Οργάνων του Ιδρύματος, η εκλογή Οργάνων και άλλες διοικητικές πράξεις είναι άμεσα αναγκαίες. Η διοίκηση δεν είναι δυνατό να ασκηθεί από ένα ή δύο άτομα, όσες ικανότητες και αν διαθέτουν. Απαιτείται συνεργασία και συμφιλίωση όλων, για να ξεπεράσουμε τις πραγματικά δύσκολες στιγμές που βιώνουμε καθημερινά. Το ΕΚΠΑ ως αρχαιότερο και πλέον καταξιωμένο Πανεπιστήμιο στην Ελλάδα πρέπει να προεδρεύσει ξανά στη Σύνοδο των Πρυτάνεων και να αναπτύξει διόδους επικοινωνίας με τα Υπουργεία και την Κυβέρνηση που δυστυχώς δεν έχουμε σήμερα. Η Πρυτανεία και το Συμβούλιο του Ιδρύματος πρέπει να έχουν ηγετικό ρόλο στη διαμόρφωση των κυρίως στόχων μας, που δεν είναι άλλοι από την αριστεία, την τήρηση των νόμων και την προβολή του Πανεπιστημίου μας, τόσο στο εσωτερικό όσο και στον διεθνή χώρο. Με τιμή, Καθ. Αστέριος Δουκουδάκης