Εμπλουτισμός των Σχολικών Βιβλίων των Μαθηματικών για την υποστήριξη της μαθηματικής δράσης και εμπειρίας. Χ. Κυνηγός

Σχετικά έγγραφα
Πρακτική Άσκηση σε σχολεία της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης

ΔΙΔΑΚΤΙΚΉ ΤΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΏΝ

1. Η σκοπιμότητα της ένταξης εργαλείων ψηφιακής τεχνολογίας στη Μαθηματική Εκπαίδευση

Τα Διδακτικά Σενάρια και οι Προδιαγραφές τους. του Σταύρου Κοκκαλίδη. Μαθηματικού

ΜΕΤΡΗΣΕΙΣ ΓΩΝΙΩΝ ΤΡΙΓΩΝΟΥ ΚΑΙ ΤΕΤΡΑΠΛΕΥΡΟΥ ΜΕ ΤΗ ΒΟΗΘΕΙΑ ΤΟΥ CABRI

3 βήματα για την ένταξη των ΤΠΕ: 1. Εμπλουτισμός 2. Δραστηριότητα 3. Σενάριο Πέτρος Κλιάπης-Όλγα Κασσώτη Επιμόρφωση εκπαιδευτικών

«Ψηφιακά δομήματα στα μαθηματικά ως εργαλεία μάθησης για το δάσκαλο και το μαθητή»

Τα σχέδια μαθήματος 1 Εισαγωγή

Παιδαγωγικές δραστηριότητες μοντελοποίησης με χρήση ανοικτών υπολογιστικών περιβαλλόντων

Ελένη Μοσχοβάκη Σχολική Σύμβουλος 47ης Περιφέρειας Π.Α.

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ

Εναλλακτικά µπoρεί να χρησιµοποιηθεί και το MaLT, η τρισδιάστατη έκδοση του Χελωνόκοσµου.

Μελέτη περίπτωσης ψηφιακά μέσα, εικονικοί κόσμοι, εκπαιδευτικά παιχνίδια, βίντεο ανοιχτού περιεχομένου για μαθηματικά

Γουλή Ευαγγελία. 1. Εισαγωγή. 2. Παρουσίαση και Σχολιασµός των Εργασιών της Συνεδρίας

Εισαγωγή. ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: Κουλτούρα και Διδασκαλία

Αναλυτικό Πρόγραμμα Μαθηματικών

Το σενάριο προτείνεται να διεξαχθεί με τη χρήση του Cabri Geometry II.

Μαθησιακές δραστηριότητες με υπολογιστή

Η διάρκεια πραγματοποίησης της ανοιχτής εκπαιδευτικής πρακτικής ήταν 2 διδακτικές ώρες

Γεωµετρία Β' Λυκείου. Συµµεταβολή µεγεθών. Εµβαδόν ισοσκελούς τριγώνου. Σύστηµα. συντεταγµένων. Γραφική παράσταση συνάρτησης. Μέγιστη - ελάχιστη τιµή.

Μαθηµατική. Μοντελοποίηση

ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΣΤΟ ΝΕΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΤΟ ΝΕΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΣΤΟ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ

Τύπος Εκφώνηση Απαντήσεις

Εφαρμογές Προσομοίωσης

Προσχολική Παιδαγωγική Ενότητα 8: Σχεδιασμός Ημερησίων Προγραμμάτων

Ο πρώτος ηλικιακός κύκλος αφορά μαθητές του νηπιαγωγείου (5-6 χρονών), της Α Δημοτικού (6-7 χρονών) και της Β Δημοτικού (7-8 χρονών).

H Συμβολή της Υπολογιστικής Σκέψης στην Προετοιμασία του Αυριανού Πολίτη

Διήμερο εκπαιδευτικού επιμόρφωση Μέθοδος project στο νηπιαγωγείο. Έλενα Τζιαμπάζη Νίκη Χ γαβριήλ-σιέκκερη

Η ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ ΣΤΟ ΣΧΟΛΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

τεχνολογίας στη μαθηματική εκπαίδευση

Αξιολόγηση του Εκπαιδευτικού Προγράμματος. Εκπαίδευση μέσα από την Τέχνη. [Αξιολόγηση των 5 πιλοτικών τμημάτων]

Διερευνητική μάθηση We are researchers, let us do research! (Elbers and Streefland, 2000)

Δραστηριότητες & Υλικό για τα Μαθηματικά του Δημοτικού

ΦΥΣΙΚΑ Ε & Στ ΣΤΕΛΙΟΣ ΚΡΑΣΣΑΣ ΣΧΟΛΙΚΟΣ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ

Η ανάλυση της κριτικής διδασκαλίας. Περιεχόμενο ή διαδικασία? Βασικό δίλημμα κάθε εκπαιδευτικού. Περιεχόμενο - η γνώση ως μετάδοση πληροφορίας

Εκπαίδευση και ΤΠΕ: από την ιδέα στην πράξη. Δρ. Ι. Καραβασίλης Περιφερειακός Διευθυντής Εκπαίδευσης Ιονίων Νήσων

Π ε ρ ι ε χ ό μ ε ν α

ΠΛΑΙΣΙΟ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ: ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ:

Α/Α Τύπος Εκφώνηση Απαντήσεις Το λογισµικό Άτλαντας CENTENNIA µπορεί να χρησιµοποιηθεί 1. Α) Στην ιστορία. Σωστό το ) Σωστό το Γ)

ΕΠΙΜΟΡΦΩΤΙΚΗ ΗΜΕΡΙΔΑ «Η ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥ ΜΑΘΗΤΗ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΑ ΝΕΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΠΟΥΔΩΝ»

ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ

Σενάριο 5. Μετασχηµατισµοί στο επίπεδο. Γνωστική περιοχή: Γεωµετρία Α' Λυκείου. Συµµετρία ως προς άξονα. Σύστηµα συντεταγµένων.

ΕΝΙΑΙΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΠΟΥΔΩΝ

Διδακτική της Πληροφορικής

Α ΕΙΔΙΚΕΥΣΗ ΣΤΗ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ (ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ)

O φάκελος μαθητή/-τριας

E-Learning-Projekt Spracherwerb des Neugriechischen Για τη διδακτική της νεοελληνικής γλώσσας στο Freie Universität Berlin

Η πολιτική του σχολείου για βελτίωση της διδασκαλίας και της μάθησης: Δύο περιπτώσεις προγραμμάτων σχολικής αποτελεσματικότητας και σχολικής βελτίωσης

το σύστηµα ελέγχει διαρκώς το µαθητή,

Παιδαγωγικό Υπόβαθρο ΤΠΕ. Κυρίαρχες παιδαγωγικές θεωρίες

Τρίτη 24 και Τετάρτη 25 Οκτωβρίου 2017

Ψηφιακός εμπλουτισμός σχολικών εγχειριδίων: Ένα βήμα για τη νοηματοδοτημένη παιδαγωγική αξιοποίηση των ΤΠΕ

Το νέο Πρόγραμμα Σπουδών για τα Μαθηματικά της υποχρεωτικής εκπαίδευσης


ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ - ΟΔΗΓΙΕΣ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗΣ ΘΕΜΑΤΩΝ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ

Η παρατήρηση της τάξης των μαθηματικών και ο αναστοχασμός ως εργαλεία επαγγελματικής μάθησης και ανάπτυξης

Ημερίδα. Διαπολιτισμική Εκπαίδευση: εκπαιδευτική πολιτική, κοινωνία, σχολείο ΠΕΡΙΛΗΨΕΙΣ ΕΙΣΗΓΗΣΕΩΝ

Από τη σχολική συμβατική τάξη στο νέο υβριδικό μαθησιακό περιβάλλον: εκπαίδευση από απόσταση για συνεργασία και μάθηση

Η λογαριθµική συνάρτηση και οι ιδιότητές της

Ερωτήµατα σχεδίασης και παρατήρησης (για εστίαση σε συγκεκριµένες πτυχές των αλλαγών στο σχήµα).

Χρήστος Μαναριώτης Σχολικός Σύμβουλος 4 ης Περιφέρειας Ν. Αχαϊας Η ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ ΣΚΕΦΤΟΜΑΙ ΚΑΙ ΓΡΑΦΩ ΣΤΗΝ Α ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ

ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ Η/Υ

Παρακολούθηση Διδασκαλίας στη βάση του Δυναμικού Μοντέλου Εκπαιδευτικής Αποτελεσματικότητας. Μαργαρίτα Χριστοφορίδου 28 Νοεμβρίου 2013

Διδακτικές Τεχνικές (Στρατηγικές)

8. Τα Σενάρια ως σχέδια αξιοποίησης των ψηφιακών εργαλείων στη διδακτική των μαθηματικών

Ο υπολογιστής ως γνωστικό εργαλείο. Καθηγητής Τ. Α. Μικρόπουλος

ANNEX ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ. της. Σύστασης του Συμβουλίου. για μια ολοκληρωμένη προσέγγιση σχετικά με τη διδασκαλία και την εκμάθηση γλωσσών

ΡΟΜΠΟΤΙΚΗ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

Οδηγίες για αξιολόγηση στο πλαίσιο ομότιμης συνεργατικής μάθησης

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΠΟΛΥΤΕΧΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΩΝ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ ΚΑΙ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ. ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ Διδακτική της Πληροφορικής

ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΣΤΙΣ ΜΑΘΗΣΙΑΚΕΣ ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ ΜΑΘΗΜΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ 6 ΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟΥ (5 Ο ΜΑΘΗΜΑ)

Ενότητες Γ3.1 - Γ3.2 - Γ3.3

ΣΕΝΑΡΙΟ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ. Σκεπτικό της δραστηριότητας Βασική ιδέα του σεναρίου

Γράφοντας ένα σχολικό βιβλίο για τα Μαθηματικά. Μαριάννα Τζεκάκη Αν. Καθηγήτρια Α.Π.Θ. Μ. Καλδρυμίδου Αν. Καθηγήτρια Πανεπιστημίου Ιωαννίνων

Εφαρμογές των Τεχνολογιών της Πληροφορίας και των Επικοινωνιών στη διδασκαλία και τη μάθηση. Ενότητα 6: Πλαίσιο Σχεδιασμού και αναφοράς Σεναρίου

ΕΘΝΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ για το Ψηφιακό Εκπαιδευτικό Περιεχόμενο

ΦΟΡΜΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΣΥΝΘΕΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΣΥΝΟΔΕΥΤΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ ΣΤΟ MYPROJECT

Διδακτικές προσεγγίσεις στην Πληροφορική. Η εποικοδομιστική προσέγγιση για τη γνώση. ως ενεργητική και όχι παθητική διαδικασία

Ο συμπεριφορισμός ή το μεταδοτικό μοντέλο μάθησης. Η πραγματικότητα έχει την ίδια σημασία για όλους. Διδάσκω με τον ίδιο τρόπο όλους τους μαθητές

Αναγκαιότητα - Χρησιμότητα

Τα ταξίδια και οι περιπέτειες του Μεγάλου Αλεξάνδρου

Μελέτη Περιβάλλοντος και Συνεργατική οργάνωση του μαθήματος

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ: ΔΟΜΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ

Τα διδακτικά σενάρια

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ

ΟΙ ΝΕΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΣΤΟ ΟΛΟΗΜΕΡΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΚΑΙ Η ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥΣ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΑΝΤΩΝΙΟΣ ΧΡ. ΜΠΟΥΡΑΣ

Η λογική και η διδακτική προσέγγιση του βιβλίου

Ανάπτυξη Επιμορφωτικού Υλικού

ΕΚΘΕΣΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΗΣ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗΣ - ΤΟΜΕΑΣ 3: ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΚΑΙ ΜΑΘΗΣΗ

Γεωργικές Εφαρμογές και Εκπαίδευση για την Αειφόρο Αγροτική Ανάπτυξη

ΔΟΜΕΣ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ΟΣΟ ΣΥΝΘΗΚΗ ΕΠΑΝΑΛΑΒΕ.ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ. Κοκκαλάρα Μαρία ΠΕ19

Η ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ ΣΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ

Γεωµετρία Γ' Γυµνασίου: Παραλληλία πλευρών, αναλογίες γεωµετρικών µεγεθών, οµοιότητα

Ελάχιστα Λίγο Αρκετά Πολύ

ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ- ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ- ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ

O μετασχηματισμός μιας «διαθεματικής» δραστηριότητας σε μαθηματική. Δέσποινα Πόταρη Πανεπιστήμιο Πατρών

Θεωρητικές αρχές σχεδιασµού µιας ενότητας στα Μαθηµατικά. Ε. Κολέζα

Περιεχόμενα Abstract... 5 Πρόλογος... 6 Εισαγωγή Κεφάλαιο Ένταξη των ΤΠΕ στο Δημοτικό Σχολείο

Πράξη: «Επιμόρφωση εκπαιδευτικών για την αξιοποίηση και εφαρμογή των ψηφιακών τεχνολογιών στη διδακτική πράξη (Επιμόρφωση Β επιπέδου Τ.Π.Ε.

Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Αθήνας

Transcript:

Εμπλουτισμός των Σχολικών Βιβλίων των Μαθηματικών για την υποστήριξη της μαθηματικής δράσης και εμπειρίας. Χ. Κυνηγός Σκοπιμότητα Η αξιοποίηση των ΨΤ έχει νόημα όταν συνάδει με τις προτεραιότητες της μεταρρύθμισης που εκφράζεται από το ΑΠΣ. Αυτές συνίστανται στην μεταστροφή της έμφασης από το περιεχόμενο των Μαθηματικών στην εμπλοκή των μαθητών σε δραστηριότητες μαθηματικών συλλογισμών και επικοινωνίας. Οι Ψηφιακές Τεχνολογίες μπορούν να συνδράμουν σε αυτή τη μεταρρύθμιση ώστε με κατάλληλη αξιοποίησή τους να προκύψει πρόσθετη παιδαγωγική αξία. Για είναι αυτό εφικτό είναι απαραίτητη η χρήση εξειδικευμένων λογισμικών για μαθηματική διερεύνηση και δράση και εργαλείων κοινωνικού λογισμικού για συλλογική διαπραγμάτευση και συνεργασία. Τα λογισμικά μαθηματικής δράσης και επικοινωνίας έχουν το ρόλο εργαλείων μαθηματικής έκφρασης στα χέρια των μαθητών πρώτιστα, θέτουν δε τα μαθηματικά στη διττή τους διάσταση, δηλαδή ως νοητικά εργαλεία για την ερμηνεία φαινομένων και πραγματικών καταστάσεων αλλά και ως αξία από μόνα τους. Χρησιμοποιούνται ως ψηφιακά εργαλεία για την ενίσχυση εμπλοκής με πραγματικά προβλήματα και μοντελοποίηση με στόχο την ανάπτυξη μαθηματικής σκέψης. Οι δραστηριότητες των μαθητών που ενισχύονται και εμπλουτίζονται με τα εργαλεία αυτά είναι η δημιουργία, το μαστόρεμα ψηφιακών μαθηματικών αντικειμένων, σχέσεων και μοντέλων, η διερεύνηση, ο πειραματισμός με μαθηματικά αντικείμενα και σχέσεις. Ιδιαίτερη αξία έχουν η διαμεσολάβηση, η διαπραγμάτευση και η συνεργασία γύρω από αυτά τα ψηφιακά μαθηματικά αντικείμενα. Σκεπτικό Επιλογής Ψηφιακών Εργαλείων Η επιλογή τέτοιων εργαλείων είναι ιδιαίτερα σημαντική μιας και οι μαθητές θα έχουν επανειλημμένες εμπειρίες χρήσης τους διαχρονικά και σε ποικιλία θεμάτων και επιπέδων δυσκολίας. Τα εργαλεία οργανώνονται σε πέντε κατηγορίες ανάλογα με το είδος της μαθηματικής δραστηριότητας και τρόπο χρήσης της υφιστάμενης τεχνολογίας. Για την κάθε κατηγορία υπάρχει ικανή επιστημονική τεκμηρίωση της παιδαγωγικής αξίας χρήσης της από μαθητές διεθνώς. Στη συνέχεια επιλέγονται ρητά από ένα καλό εξελληνισμένο παράδειγμα λογισμικού από κάθε κατηγορία στο οποίο να έχουν απρόσκοπτη και ανέξοδη πρόσβαση όλοι οι μαθητές και αναφέρονται

κι άλλες εναλλακτικές συμπληρωματικά. Αποφεύγεται δηλαδή η αντίληψη 'βιβλιοθήκης λογισμικών' όπου ο μαθητής 'εκτίθεται' σε επιφανειακή χρήση και σχέση με πολλά ετερόκλητα λογισμικά χωρίς να έχει την ευκαιρία να εμπλακεί σε μαθηματικές δραστηριότητες. Οι κατηγορίες είναι οι ακόλουθες: Μαθηματική έκφραση μέσω προγραμματισμού Δυναμικός χειρισμός γεωμετρικών αντικειμένων και σχέσεων Αλγεβρική διερεύνηση με αντίστοιχα συστήματα Διερεύνηση, πειραματισμός και επεξεργασία δεδομένων για στατιστική και πιθανότητες Πειραματισμός με ψηφιακά μοντέλα Συνδυασμός μεικτής και διακριτής παρέμβασης Τα ψηφιακά εργαλεία έκφρασης χρησιμοποιούνται ως βασικό υλικό αναφοράς σε συνθετικές εργασίες και παράλληλα περιστασιακά στο πλαίσιο κατανόησης εννοιών, αναπαραστάσεων και των συνδέσεων μεταξύ αναπαραστάσεων (π.χ. πώς μετεξελίσσεται η δευτεροβάθμια καθώς αλλάζει η κάθε μια από τις παραμέτρους της) Χρησιμοποιούνται και από τον εκπαιδευτικό κατά την παραδοσιακή μετωπική διδασκαλία (μέσω Διαδραστικού Πίνακα) ως μέσα εξήγησης εννοιών μέσω δυναμικού χειρισμού αντικειμένων και μοντέλων καθώς επίσης και για το σχεδιασμό και προετοιμασία μαθητικών δραστηριοτήτων αλλά και για ίδια μαθηματική διερεύνηση. Στο πρόγραμμα σπουδών, τα ψηφιακά εργαλεία μαθηματικής έκφρασης αξιοποιούνται με συνδυασμό μεικτής και διακριτής παρέμβασης. Χρησιμοποιούνται δηλαδή ως εργαλεία έκφρασης σε βασικό υλικό αναφοράς σε συνθετικές εργασίες και παράλληλα επιλεκτικά με τη μορφή μικροπειραμάτων στο πλαίσιο κατανόησης εννοιών, αναπαραστάσεων και των συνδέσεων μεταξύ αναπαραστάσεων (π.χ. πώς μετεξελίσσεται η δευτεροβάθμια καθώς αλλάζει η κάθε μια από τις παραμέτρους της). Συνθετικές Εργασίες αξιοποίησης Ψηφιακών Εργαλείων Οι συνθετικές αυτές εργασίες εντάσσονται στους γενικότερους στόχους των συνθετικών εργασιών να ενισχύσουν στους μαθητές την αντίληψη της διασύνδεσης των μαθηματικών με άλλα αντικείμενα του ΑΠΣ, με οριζόντια ζητήματα όπως η αειφορία και ο πολιτισμός μας αλλά και με την εμπλοκή και σημασία των μαθηματικών ανακαλύψεων και εφαρμογών στην ανθρώπινη ιστορία. Εστιάζουν όμως στην δυνατότητα που παρέχουν στους μαθητές να εμπλακούν βαθύτερα σε μαθηματικές δραστηριότητες, να κατασκευάσουν και να επεξεργαστούν ψηφιακά μαθηματικά αντικείμενα, συμπεριφορές και σχέσεις, να χειριστούν αλληλοσυνδεόμενες αναπαραστάσεις. Δίνουν την ευκαιρία στους μαθητές να κοινοποιήσουν τις κατασκευές τους, να επινοήσουν, να διατυπώσουν και να διερευνήσουν δικά τους ιδιότυπα προβλήματα, να επιχειρηματολογήσουν και να αιτιολογήσουν κανόνες και συμπεριφορές αντικειμένων. Δίνουν επίσης τη δυνατότητα ιδιότυπων κατασκευών και

μοντέλων όπου τα μαθηματικά τίθενται σε χρήση από τους μαθητές και τα αποτελέσματα συχνά συναρπάζουν και σαγηνεύουν. Μικροπειράματα στο ΑΠΣ Για το βασικό είδος ψηφιακών αντικειμένων που προτείνονται να ενσωματωθούν σε διαφορετικά σημεία της ύλης και μπορεί να συνδέονται είτε με κομμάτια της ύλης που αφορούν ορισμούς ή μαθηματικές ιδιότητες είτε με δραστηριότητες και ασκήσεις των σχολικών βιβλίων για τα μαθηματικά χρησιμοποιούμε τον όρο μικρο-πειράματα. Τα βασικά χαρακτηριστικά τους είναι: 1. Προορίζονται για χειρισμό από το μαθητή (εξατομικευμένα ή σε συνεργασία σε ομάδα) με δια ζώσης διδακτική υποστήριξη από καθηγητή γονέα. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί στα στενά πλαίσια του μαθήματος ή και ως εφαλτήριο για συνθετική εργασία διερεύνηση. Η υποστήριξη από τον διδάσκοντα μπορεί να γίνει και στο πλαίσιο της διευρυμένης διερεύνησης με ένα διαδραστικό πίνακα ενώπιον όλης της τάξης. 2. Εμπεριέχουν διασυνδεδεμένες αναπαραστάσεις α) μαθηματικού φορμαλισμού, β) κειμενικού λόγου, γ) μαθηματικών αναπαραστάσεων γραφικών, σχηματικών, πινάκων κλπ δ) προσομοιώσεων φαινομένων με μαθηματική συμπεριφορά ιδιότητες. Αποφεύγονται αναπαραστάσεις, εικονικά αντικείμενα και προσομοιώσεις που δεν έχουν σχέση με τα μαθηματικά που υποστηρίζει το ψηφιακό δόμημα. 3. Τα μικρο-πειράματα δημιουργούνται όπου αυτό είναι εφικτό με εργαλείο ανάπτυξης ένα από τα θεσμοθετημένα εργαλεία μαθηματικής έκφρασης για τους μαθητές. Έτσι οι μαθητές εθίζονται στην πρακτική ότι με τα ψηφιακά εργαλεία μπορούν να κάνουν μαθηματικά οι ίδιοι, ακόμα και με αυτά που έχουν δημιουργηθεί από εκπαιδευτικούς και παιδαγωγούς. 4. Η βασική χρήση του από μαθητές προβλέπει δυναμικό χειρισμό μαθηματικών αντικειμένων ώστε συμπεριφορές σχέσεις και ιδιότητες να γίνονται αντικείμενο προβληματισμού, διερεύνησης και διαπραγμάτευσης καθώς από το χειρισμό παρατηρείται τι μένει σταθερό και τι αλλάζει καθώς μετεξελίσσονται τα αντικείμενα. 5. Το κάθε μικρο-πείραμα μπορεί να καλύπτει μια έννοια με στενό τρόπο ή ένα ευρύτερο εννοιολογικό πεδίο όπου εμπλέκονται συνδεδεμένες έννοιες.

6. Με αφετηρία μια δραστηριότητα άσκηση του σχολικού βιβλίου, το κάθε μικροπείραμα μπορεί να στοχεύει στην επεξήγηση μιας έννοιας ή στην απαραίτητη εμβάθυνση για την κατανόησή της από τους μαθητές. Επίσης, μπορεί να επεκτείνει θεματικά τη διερεύνηση της έννοιας πέρα από το στενό πλαίσιο της συγκεκριμένης δραστηριότητας - άσκησης του σχολικού βιβλίου. 7. Το κάθε μικρο-πείραμα έχει κειμενικά ερωτήματα και προτροπές προς διερεύνηση. Δεν παρέχει τη λύση, αφήνει την ευθύνη γι αυτό στον εκπαιδευτικό. Σχέδιο Εμπλουτισμού βιβλίων μαθηματικών Σκεπτικό 1. Ο εμπλουτισμός των βιβλίων θα τύχει καλής αποδοχής από την κοινωνία πρώτιστα εάν εντάσσεται στο πλαίσιο του νέου σχολείου και ωθεί στην αξιοποίηση των βιβλίων προς την κατεύθυνση των νέων προγραμμάτων σπουδών. Βασικός στόχος δηλαδή είναι τα ψηφιακά δομήματα και οι πηγές να είναι ρητά σχεδιασμένα ή επιλεγμένα ώστε να χρησιμοποιηθούν από τους μαθητές για κατανόηση, διαπραγμάτευση και συνεργασία και να δίνουν έμφαση σε πραγματικά προβλήματα και κοινωνικά θέματα. Ειδικά για τα μαθηματικά, ο σχεδιασμός και η επιλογή δομημάτων και πηγών θα πρέπει να εντάσσεται στους ειδικούς στόχους του αντίστοιχου ΑΠΣ, δηλαδή το μαθηματικό γραμματισμό, την εμπλοκή των μαθητών σε μαθηματικές δραστηριότητες και την επικοινωνία και έκφραση μαθηματικών σε συλλογικά συνεργατικά πλαίσια. Κρίσιμο θέμα είναι επίσης, δεδομένου και του έργου του ψηφιακού φροντιστηρίου, το να φαίνεται στο παρόν ότι οι ψηφιακές τεχνολογίες αξιοποιούνται με στόχο την πρόσθετη διδακτική και μαθησιακή αξία, δεν αναπαράγεται ενισχύεται δηλαδή το παραδοσιακό μοντέλο εκπαίδευσης αλλά προάγονται οι στόχοι του νέου σχολείου. Τα δομήματα και η στοχευόμενη χρήση τους από τους μαθητές έχουν συνάφεια και με τις μεθόδους και αντικείμενα της ευρείας επιμόρφωσης στην αξιοποίηση των ψηφιακών τεχνολογιών στο διδακτικό έργο των εκπαιδευτικών καθώς και στο πλαίσιο των νέων μεθόδων διδασκαλίας της μείζονος επιμόρφωσης. Όσο είναι εφικτό είναι ανοικτά στον επιμορφωμένο εκπαιδευτικό για διαμόρφωση επέκταση και περαιτέρω εμπλουτισμό και δεν εντάσσονται στη λογική black box. Το είδος αυτό των ψηφιακών δομημάτων σχεδιάζεται σε πλαίσιο με τον ευρύτερο σκοπό να προβλέπει ενδυνάμωση του ρόλου όλων των εμπλεκομένων, δηλαδή δράση, επικοινωνία και προσωπικό νόημα για το μαθητή, αναβάθμιση διδακτικών μεθόδων και προοπτική για καλλιέργεια

καλύτερων σχέσεων με τους μαθητές για τον εκπαιδευτικό, επικοινωνία των μαθητών με το γονέα, προοπτική για ανάπτυξη πληθώρας τέτοιων δομημάτων από παιδαγωγούς σχεδιαστές κλπ. Με δεδομένο ότι πρόκειται για ανεπτυγμένα δομήματα από Έλληνες εκπαιδευτικούς διασφαλίζεται και η κυριότητα από το Υπουργείο καθώς και η ευαισθησία στο Εθνικό αναλυτικό πρόγραμμα και ιδιαιτερότητες. Το πλήθος και η πυκνότητα των διασυνδεδεμένων πηγών είναι περιορισμένα ως προς αυτό των δομημάτων μαθηματικών δραστηριοτήτων ώστε συνολικά να δίνεται η αίσθηση ότι τα μαθηματικά είναι κοινωνικό και πολιτισμικό χαρακτηριστικό και εργαλείο επικοινωνίας και κατανόησης για όλους. Τα κριτήρια επιλογής των πηγών είναι στο πλαίσιο αυτό δίνοντας έμφαση στα επιτεύγματα που βασίζονται στα μαθηματικά, στην ιστορία των μαθηματικών, στα φαινόμενα που ερμηνεύονται με τα μαθηματικά και σε σαγηνευτικά μαθηματικά παράδοξα. Τέλος, η προσέγγιση του εμπλουτισμού των βιβλίων θα πρέπει να έχει τη συναίνεση των επιστημονικών και εκπαιδευτικών ενώσεων διδακτικής των μαθηματικών δηλαδή της Ε.Μ.Ε., της ΕΝΕΔιΜ και της ΕΠΕΔιΜ. 2. Ένας τρόπος να δει κανείς θέματα σχεδιασμού είναι με το να περιγράψει τι ΔΕΝ είναι επιθυμητό σε ένα ψηφιακό υλικό για τη ΔτΜ στα πλαίσια του εμπλουτισμού των βιβλίων. Μερικά τέτοια στοιχεία είανι τα εξής: 3. 1. Τα χαι - τεκ 'λυσάρια' ασκήσεων. Δε λέω, τα λυσάρια έχουν το ρόλο και τη θέση τους, είναι όμως ευρέως διαδεδομένα και επινοημένα για την πεπαλαιωμένη αντίληψη οτι η μαθηματική εκπαίδευση πρέπει να συνίσταται στην παράθεση και επεξήγηση των παραγόμενων μιας επιστήμης 2,5κ ετών. Το πρόβλημα με την προσέγγιση αυτή είναι οτι οι μαθητές ΔΕΝ καταλαβαίνουν έννοιες και αναπαραστάσεις που γι αυτούς είναι αφηρημμένες και αυθαίρετες και επιπλέον ΔΕΝ εμπλέκονται με τη μαθηματική δραστηριότητα και συλλογισμό που θα τους κάνει να εκτιμήσουν την πολιτισμική και εκφραστική ισχύ των μαθηματικών. 4. 2. Η χωρίς μαθηματικό και αναπαραστασιακό νόημα προσθήκη χρωμάτων, εικονικών αντικειμένων, ήχων και άλλων ψηφιακών 'καλουδιών' απλά επειδή υπάρχουν και τονίζουν υποκειμενικά την γενικότερη 'καλαισθησία'. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα α) να δημιουργεί σύγχιση ως προς το τι συνιστά μαθηματική αναπαράσταση και τι όχι και β) να δίνει την αίσθηση του υλικού ως μέθοδο να γλυκάνουμε το πικρό χάπι των μαθηματικών. Αν δεν πείσουμε τους μαθητές οτι τα μαθηματικά είναι χρήσιμα, έχουν ενδιαφέρον και μπορεί να συναρπάσουν στη σημερινή κοινωνία θα έχουμε αποτύχει ως εκπαιδευτικοί. Αν δώσουμε στους μαθητές ένα συνοθύλευμα μαθηματικών και μη αναπαραστάσεων θα 'θάψουμε' τη σημασία της μαθηματικής αναπαράστασης. 5. 3. Η παράθεση ύλης, λύσεων και animations για θέαση. Αυτά υπάρχουν ήδη στα ψηφιακά βιβλία και άρα έτσι κι αλλιώς δεν έχει νόημα και ίσως και δεν νομιμοποιούμαστε απλά να προσθέτουμε ή να αναπαράγουμε το περιεχόμενό τους. Όμως έχουν και μια δεύτερη επίπτωση - αν οι μαθητές αποκτήσουν την αίσθηση οτι ψηφιακό δόμημα είναι κάτι που τους θέτει στο ρόλο του θεατή και του αναγνώστη απλά θα αφήσουν αυτά που φτιάχνουμε και θα γυρίσουν στον ψηφιακό κόσμο που τους βάζει σε ενεργό και επικοινωνιακό ρόλο.

6. 4. Η παράκαμψη του ρόλου του καθηγητή των μαθητών που τα χρησιμοποιούν. Αν το δόμημα περιέχει λεκτική ερώτηση, εξήγηση, απάντηση τότε απαξιώνεται ο εκπαιδευτικός και άρα δεν θα τον έχουμε με το μέρος μας. 7. 5. Η συμπεριφοριστικού χαρακτήρα αυτοαξιολόγηση. Ναι, η αυτοαξιολόγηση είναι πολύ σημαντική και υπάρχει στα μικροπειράματα που φτιάχνουμε μιας και είναι ενσωματωμένη στην διάδραση και τις επεξηγήσεις των χειρισμών και των δραστηριοτήτων. Όμως το κουιζ που απλά τσεκάρει αυτόματα αν μάντεψες ερωτήματα πολλαπλών επιλογών έχει ως αποτέλεσμα οι μαθητές απλά να κάνουν κλικ στην απάντηση πριν χρησιμοποιήσουν το εργαλείο για να σκεφτούν. Έχουν και τα κουιζ τη θέση τους, αλλά σε περιορισμένο ρόλο και όχι ως εμπλόυτισμό των βιβλίων, μάλλον στα πλαίσια σταθμισμένων τεστ. Ένταξη στο πλαίσιο ευρείας διαθεσιμότητας υπηρεσιών πρόσληψηςεξάσκησης Πρόκειται για την ανάρτηση υλικού πολύ ψηλής ποιότητας αλλά... παλιάς κοπής από πλευράς διδακτικής - δηλαδή αποθετήρια που λειτουργούν με ατζέντα την ευρεία διαθεσιμότητα καλής(άριστης) ποιότητας υλικού που εντάσσεται στο μοντέλο 'θέαση-πρόσληψη και εξάσκηση' για το μαθητή και'επεξήγηση και έλεγχο' από τον εκπαιδευτικό/τεχνολογία. Βιντεάκια δηλαδή όπου επεξηγείται προφορικά ένα θέμα με παράλληλη θέαση αυτών που χειρίζεται ο επεξηγητής (γράφει, δημιουργεί - χειρίζεται δυναμικές αναπαραστάσεις)- κάτι σαν 'τον καλύτερο δάσκαλο με τον διαδραστικό πίνακά του σε βίντεο'. Δείτε το πιο διαφημισμένο αυτή τη στιγμή, το kahn academy και προσέξτε ένα από τα βιντεάκια για παράδειγμα - όλα ίδια είναι. Έχει επίσης και εξάσκηση με πολλαπλές επιλογές όπου σου λέει το σκορ σου. Κατά τη γνώμη μου η βασική καινοτομία εδώ είναι η ευρεία διάθεση - εκδημοκρατισμός της πρόσβασης σε καλές επεξηγήσεις αφηρημένων μαθηματικών εννοιών. Αν σκεφτούμε την έλλειψη πρόσβασης σε αυτή την υπηρεσία στον κόσμο είναι κάτι το σημαντικό - μια υποδομή που δεν υπήρχε ποτέ πριν. Το πρόβλημα είναι οτι το μοντέλο αυτό καθεαυτό εξυπηρετεί ένα μικρό μέρος από τους τρόπους που μας παρέχει η παιδαγωγική επιστήμη και μέθοδος να καλλιεργούμε τη δια βίου μάθηση. Ως τέτοιο καλό είναι να παρέχεται στην καλύτερη ποιότητα ευρέως, αρκεί η ευρεία αυτή παροχή να μην υποσκελίσει τη σημασία και την παροχή υπηρεσιών που εντάσσονται και στα άλλα μοντέλα που ίσως υπηρετούν την μαθησιακή διαδικασία καλύτερα. Ο κίνδυνος είναι να ξαναγυρίσουμε σε παλιές αντιλήψεις για τη διδακτική που έφεραν την αποστασιοποίηση των μαθητών από τα μαθηματικά απλά και μόνο

διότι ο μηχανισμός παροχής υπηρεσιών που την υποστηρίζουν επιτρέπει την ευρεία διαθεσιμότητά της σε αντίθεση με τις άλλες μεθόδους που είναι πολύ πιο 'ακριβές', δύσκολο να επιτευχθούν και στηρίζονται σε απρόβλεπτους ανρθώπινου παράγοντες (π.χ. απαιτούν επιμορφωμένο καθηγητή σε ρόλο δια βίου εξελισσόμενου δασκάλου, συνεύρεη μαθητών σε δια ζώσης ομηγύρεις για συζήτηση, διάλογο, δημιουργία σχέσεων κλπ). Να θεωρηθούν δηλαδή οι σύγχρονες μέθοδοι διδασκαλίας πεπαλαιωμένες διότι α) είναι ακριβές, β) δεν παρέχονται εύκολα ευρέως και γ) απαιτούν αναβάθμιση του καθηγητικού προσωπικού και του εκπαιδευτικού συστήματος σε κάθε χώρα. Αντίθετα οι πεπαλαιωμένες να θεωρηθούν καινοτόμες απλά και μόνο γιατί χάρις στην τεχνολογία τώρα μπορούν να διατεθούν ευρέως. Το ερώτημα είναι εμείς ως ομάδα τι κάνουμε? Αν ανγοήσουμε αυτή την υπηρεσία πολύ πιθανό να υποσκελιστούμε από τα πράγματα. Μπορούμε να σκεφτούμε ένα μοντέλο 'τοποθέτησης' της υπηρεσίας αυτής σε σύγχρονο παιδαγωγικό πλαίσιο? Π.χ. τώρα που έχουμε την τεχνολογία να επεξηγεί, γιατί να μην φτιάξουμε έναν καθηγητή που να χτίζει πάνω σε αυτό αντί να προσπαθεί να το αναπαράξει. Να ζητά π.χ. από τους μαθητές να παρακολουθήσουν το παραδοσιακό μάθημα από το σπίτι τους και την ώρα του μαθήματος στην τάξη να συζητά τα μικροπειράματα ως μέθοδο εμπέδωσης, διαλόγου και ως εφαλτήριο εργασιών για τους μαθητές. Θα μπορούσε να γίνει αυτό ακόμα και συστηματικά - π.χ. το κάθε μικροπείραμα να έχει σύνδεσμο σε επεξήγηση των αφηρημένων μαθηματικών που είναι ενσωματωμένα σε αυτό, η πρώτη όμως επαφή του μαθητή με τις έννοιες να είναι εμπειρική μέσα από το μικροπείραμα. Χρόνης Κυνηγός Καθηγητής Ψηφιακών Τεχνολογιών στην Εκπαίδευσης και Διδακτικής Μαθηματικών, Ε.Κ.Π.Α. Διευθυντής Εργαστηρίου Εκπαιδευτικής Τεχνολογίας http://etl.ppp.uoa.gr Συντονιστής της ομάδας Μαθηματικών για τον Εμπλουτισμό των Ψηφιακών Βιβλίων στα πλαίσια του Ψηφιακού Σχολείου, Υ.Π.Δ.Β.Ε.Θ.