Τι συμβαίνει στους ακτινοβοληθέντες ιστούς Οι βλάβες που υφίστανται οι σωματικοί ιστοί από την ακτινοβολία είναι συνάρτηση των βλαβών των κυττάρων από τα οποία αποτελούνται. Γενικά, λοιπόν, ο αριθμός και η ποικιλία των βλαβών σε συγκεκριμένο ιστό εξαρτώνται από: 1. Το είδος της ακτινοβολίας (ΓΜΕ, RBE) 2. Τη συγκέντρωση του οξυγόνου (OER) 3. Την ολική δόση της ακτινοβολίας που δέχεται (όσο μεγαλύτερη τόσο χειρότερα) 4. Το ρυθμό παροχής της δόσης (οι βλάβες των σωματικών ιστών επανορθώνονται με αντιστρεπτή φυσιολογική διεργασία, μακροχρόνια) 5. Την κατάσταση στην οποία βρίσκεται ο ιστός τη στιγμή της ακτινοβόλησης (ενυδάτωση, μεταβολική και αναπαραγωγική κατάσταση κ.λπ.) 6. Έκταση ιστού που ακτινοβολείται (όσο μικρότερη η ακτινοβολούμενη περιοχή τόσο μεγαλύτερη η ανθεκτικότητά του) 7. Είδος και δομή ιστού (διαφορετικοί ιστοί παρουσιάζουν άλλη ευαισθησία στην ακτινοβολία)
Τι συμβαίνει στους ακτινοβοληθέντες ιστούς Οι διάφοροι ιστοί μπορούν να καταταγούν και αυτοί σύμφωνα με την ακτινοευαισθησία τους ως ακολούθως: Είδος ιστού λεμφοβλάστες Αιμοποιητικός ερυθροβλάστες μυελοβλάστες Ακτινοευαισθησία Πολύ μεγάλη Επιθηλιακός Ενδοθηλιακός Συνδετικός Χονδρικός Οστίτης Νευρικός Μυϊκός όρχεις εντερικός βλεννογόνος ωοθήκες δέρμα επιδερμίδα ιδρωτοποιοί αδένες σμηγματογόνοι αδένες βασική στιβάδα Μεγάλη Σχετική
Αυθαίρετα ορίζεται η ελάχιστη αποδεκτή δόση (Tolerance Dose) TD 5/5 και TD 50/5 ως η δόση που σε 5 χρόνια έχει σαν αποτέλεσμα την εμφάνιση της συγκεκριμένης αντίδρασης στο 5% και 50% του πληθυσμού που ακτινοβολήθηκε. Δόσεις ανοχής φυσιολογικών ιστών Κύτταρα- ιστός στόχος Αντίδραση-Βιολογικό αποτέλεσμα Λεμφοκύτταρα Σπερματοκύτταρα Ωοκύτταρα Φακός Στελεχιαία κύτταρα (stem) μυελού οστών 200-1000 cgy 1000-2000 cgy Νεφρός 2000- Πνεύμονας -3000 Αγγειακό στρώμα διαμέσου ιστού cgy Ήπαρ Μυελός οστών Καρδιά 3000-4000 cgy 4000-5000 cgy Λεμφοπενία Στειρότητα Στειρότητα Καταρράκτης Οξεία απλασία Αρτηριονεφροσκλήρυνση Πνευμονίτιδα, ίνωση Ηπατοπάθεια Υποπλασία TD 5/5 TD 5/50 (Gy) 2-10 1-2 6-10 6-12 15-20 23-28 20-30 35-40 25-35 Περικαρδίτις, πανκαρδίτις 43-50 Γαστρεντερικό Νωτιαίος μυελός 5000-6000 cgy Απόφραξη-νέκρωση Μυελοπάθεια 50-55 50-60 Εγκέφαλος Ορθό Ουρ. κύστη 6000-7000 cgy Εγκεφαλοπάθεια Έλκος Έλκος 60-70 65-75 65-75
Η ακτινοβόληση του αιμοποιητικού ιστού (μυελός οστών) με τη μέση θανατηφόρο δόση (Lethal Dose, LD 50 ), προκαλεί ελάττωση του αριθμού των ερυθροβλαστών, ακολουθούμενη από νέκρωση των κυττάρων, που θα οδηγήσει στο θάνατο το 50% των πειραματοζώων και θα προκαλέσει ελάττωση λευκοκυττάρων και αιμοπεταλίων στα υπόλοιπα. Στην καρδιά παρουσιάστηκαν ηλεκτροκαρδιογραφικές αλλοιώσεις σε σκύλους μετά από χαμηλές δόσεις ακτινοβολίες, οφειλόμενες μάλλον σε μεταβολές συγκέντρωσης καλίου στον ορό του αίματος. Ο φακός του ματιού είναι αρκετά ευαίσθητος στη δημιουργία καταρράκτη ακόμα και με δόσεις 10-30 rad ακτίνων-χ και 1 rad νετρονίων μεγάλης ταχύτητας Καθαροί φακοί Φακοί με καταρράκτη Σε κανονικό μάτι το φως εστιάζεται ακριβώς πάνω στον αμφιβληστροειδή χιτώνα Σε μάτι με καταρράκτη το φως διαχέεται σε όλο το μάτι και δεν εστιάζεται ακριβώς πάνω στον αμφιβληστροειδή χιτώνα
Τι συμβαίνει στους ολόσωμα ακτινοβοληθέντες οργανισμούς Στην ολόσωμη έκθεση σε ακτινοβολία ενός οργανισμού απαιτείται μικρότερη δόση για να έχουμε εμφανές αποτέλεσμα, σε σχέση με τη δόση ακτινοβόλησης μέρους του σώματος τοπικά. Ο αριθμός και η ποικιλία των βλαβών από την ολόσωμη έκθεση οργανισμών στην ακτινοβολία εξαρτώνται επίσης, εκτός από τους παράγοντες που προαναφέρθηκαν για τους ιστούς, και από: 8. Την ηλικία (αυξανομένης της ηλικίας ο οργανισμός γίνεται περισσότερο ραδιοανθεκτικός) 9. Το φύλο του προσβαλλόμενου οργανισμού (τα αρσενικά μέλη κάθε είδους είναι συνήθως πιο ευαίσθητα ) Η δόση της ακτινοβολίας που παράγει δεδομένο βιολογικό φαινόμενο σε οργανισμούς κατά την ολόσωμη ακτινοβόληση, είναι αντιστρόφως ανάλογη της σχετικής ραδιοευαισθησίας Ο παρακάτω πίνακας παρουσιάζει μέσες τιμές ραδιευαισθησίας (κατά Pasinetti) μερικών ειδών για ολόσωμη έκθεση στην ακτινοβολία. Η δόση LD 50/30, (Lethal Dose), είναι εκείνη που θανατώνει το 50% των εκτεθέντων οργανισμών σε διάστημα 30 ημερών μετά την ακτινοβόληση.
Ραδιοευαισθησία διαφόρων ζώων (κατά Pasinetti) Είδος οργανισμού LD 50/30 (rem) Ραδιοανθεκτικότητα Ινδικά χοιρίδια Χοίρος Σκύλος Άνθρωπος Πίθηκος Ποντικός Αρουραίος Κουνέλι Πτηνά Χελώνα Τρίτωνας Σαλιγκάρι Μαλάκια-Οστρακόδερμα Αρθρόποδα Κοιλεντερωτά Μύκητες Αμοιβάδες Paramecium (Βλεφαριδοφόρο) 200-250 275 300-400 400 500 400-600 600-900 750-825 1.000 1.500 3.000 8.000-20.000 2.000-12.000 10.000-50.000 300.000-400.000 30.000 100.000 300.000-350.000 Ραδιοευαίσθητα Σχετικά Ραδιοευαίσθητα Σχετικά Ραδιοανθεκτικά Ραδιοανθεκτικά Ισχυρά Ραδιοανθεκτικά
Πιθανότητα εμφανίσεως στοχαστικών επιπτώσεων Στοχαστικά και μη στοχαστικά αποτελέσματα ακτινοβολίας Γενικά τα αποτελέσματα της ακτινοβολίας σε βιολογικά συστήματα μπορούν να διακριθούν σε δύο κατηγορίες: τα απώτερα και τα άμεσα. Απώτερα ή Στοχαστικά ή Πιθανολογικά αποτελέσματα καλούνται οι συνέπειες που συμβαίνουν τυχαία, ακολουθούν τους νόμους των πιθανοτήτων, ενώ η πιθανότητα εμφάνισής τους είναι ανάλογη της δόσης χωρίς όμως να υπάρχει κάποιο κατώφλι δόσης. Δρουν αθροιστικά και εμφανίζονται μετά από μεγάλο διάστημα (20-30 χρόνια) στο άτομο ή στους απογόνους του ή δεν εμφανίζονται καθόλου. Τέτοια είναι η εμφάνιση καρκίνου, λευχαιμίας, οι μεταλλάξεις και οι χρωμοσωμικές ανωμαλίες στους απογόνους (όταν μεταλλάσσονται γενετικά κύτταρα του οργανισμού π.χ. ωάρια ή σπερματοζωάρια). Αβέβαιες επιπτώσεις Δόση (rem) Γνωστές επιπτώσεις Οι ίδιες βλάβες είναι πιθανό να προκληθούν και από άλλους παράγοντες όπως: περιβάλλον, διατροφή, τρόπος ζωής και κληρονομικότητα. Η δόση από ακτινοβολία απλώς αυξάνει την πιθανότητα που ήδη υπάρχει να εμφανιστεί η βλάβη.
Βλάβη Χρόνος Αύξηση πιθανότητας εμφάνισης Θανατηφόρος καρκίνος Μη θανατηφόρος καρκίνος Λευχαιμία Γενετικά αποτελέσματα Στοχαστικά αποτελέσματα ακτινοβολίας Πίνακας 2: Στοχαστικά αποτελέσματα και αύξηση της πιθανότητας εμφάνισης. Σαν «φυσιολογική» πιθανότητα εννοείται η πιθανότητα εμφάνισης της βλάβης για λόγους άσχετους με την ακτινοβολία 20-30 χρόνια 20-30 χρόνια 8-10 χρόνια Επόμενες γενιές Φυσιολογική πιθανότητα εμφάνισης 5 % ανά Sv 25 % 1 % ανά Sv 0,5 % ανά Sv 0,015 % 1,3 % ανά Sv 3-6 % Παράδειγμα Αν κάποιος υποβληθεί σε εξέταση ολόσωμης αξονικής τομογραφίας η δόση που δέχεται είναι 0,015 Sv. Η δόση αυτή αυξάνει την πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου στα επόμενα 20 έτη κατά 0,075 % (= 5 % ανά Sv x 0,015 Sv). Παρατηρούμε ότι η αύξηση της πιθανότητας είναι σχεδόν αμελητέα σε σχέση με τη φυσιολογική πιθανότητα (25%).
Τι συμβαίνει στους ακτινοβοληθέντες οργανισμούς Η έκθεση οργανισμών σε ακτινοβολία χαμηλής έντασης ή και υψηλής που όμως δίνεται κατανεμημένη σε βάθος χρόνου (μέρες, βδομάδες και χρόνια) προκαλούν διαταραχές που αποτελούν τη λεγόμενη χρονία ακτινοπάθεια. Γενικά συμπτώματα: ανορεξία, ναυτία, έμετοι διάρροια, πονοκέφαλοι, ίλιγγοι αϋπνίες, αδυναμία, υπόταση, καρδιακή αρρυθμία κ. άλ. Τοπικά φαινόμενα: καρκίνος δέρματος, λευχαιμία, καταρράκτης, στείρωση κ.λπ. Η ολόσωμη έκθεση οργανισμών σε ακτινοβολίες υψηλής έντασης που δίνονται σε σύντομο χρόνο (μέσα σε 24 hr) προκαλούν διαταραχές (μηστοχαστικές επιπτώσεις) που αποτελούν τη λεγόμενη οξεία ακτινοπάθεια Τα συμπτώματα μετά την «οξεία» ακτινοβόληση ακολουθούν γενικά τρεις φάσεις σχετιζόμενες κυρίως με τον χρόνο μετά την έκθεση: 1. «Πρόδρομη φάση» (μέσα σε λίγα λεπτά έως και 48 ώρες μετά την έκθεση) 2. «Λανθάνουσα περίοδο» (καθορίζουσα τον απαιτούμενο χρόνο για αποβολή ουσιωδών κατεστραμμένων κυττάρων) και 3. «Κυρία φάση» (εξαρτώμενη από τον αριθμό των επιζησάντων μη ώριμων κυττάρων)
Τι συμβαίνει στους ακτινοβοληθέντες οργανισμούς Τρία σύνδρομα περιγράφονται μετά την έκθεση σε ολόσωμη «οξεία δόση» ενός οργανισμού, που εμφανίζονται μετά την πρόδρομη φάση, ανάλογα με την δόση και μετά από διαφορετικούς λανθάνοντες χρόνους: Σε δόσεις από 50 - λίγες χιλιάδες Gy εμφανίζεται το σύνδρομο του ΚΝΣ (Κεντρικού Νευρικού Συστήματος), όπου λόγω αγγειίτιδας και οιδήματος προκαλούνται: διαταραχές κινητικότητας, ατονία, απάθεια, λήθαργος και τέλος θάνατος (LD 50/2 ) Σε δόσεις από 5-20 Gy στην κοιλιά εμφανίζεται το γαστρεντερικό σύνδρομο, όπου λόγω απογύμνωσης του εντερικού βλεννογόνου προκαλούνται: διάρροια, δυσαπορρόφηση, ειλεός, αιμορραγία, απώλεια βάρους, αφυδάτωση και λοιμώξεις (LD 50/5-8 ) Σε δόσεις από <5 Gy εμφανίζεται το αιμοποιητικό σύνδρομο, όπου λόγω πτώσης αριθμού κοκκιοκυττάρων, λεμφοκυττάρων και αιμοπεταλίων προκαλούνται: αιμορραγία, αναιμία, θρομβώσεις, ανορεξία, ρίγη, τριχόπτωση και λοιμώξεις (LD 50/30 ) Γενικά για τον άνθρωπο η μέση LD 50 = 3-4 Gy ολόσωμης ακτινοβόλησης. Δηλαδή από τους ανθρώπους που πήραν συνολική ολόσωμη δόση 3-4 Gy το 50% θα πεθάνουν, ενώ οι υπόλοιποι θα ανανήψουν.
Εμφάνιση και σοβαρότητα μη-στοχαστικών επιπτώσεων Μη στοχαστικά αποτελέσματα ακτινοβολίας Άμεσα ή Μη Στοχαστικά ή Μη πιθανολογικά ή Καθορισμένα που συμβαίνουν μάλλον τυχαία, δεν μπορούν να συσχετισθούν μ ένα συγκεκριμένο προκλητικό παράγοντα ενώ εμφανίζονται πάντα πάνω από μια δόση κατωφλίου (μεγάλες δόσεις σε μικρή περίοδο χρόνου σε όλο το σώμαδερματολογικές αιματολογικές αλλοιώσεις, γαστρο-εντερικά προβλήματα) Τέτοια είναι: Καταρράκτης ματιών, βλάβες στα αιμοσφαίρια, βλάβες στη γονιμοποίηση. Ανιχνεύονται μόνο αν η δόση υπερβεί το κατώφλι. Κατώφλι δόσης Δόση (rem) Για την αποφυγή των μη στοχαστικών αποτελεσμάτων το ετήσιο όριο ισοδύναμης δόσης για όλους τους ιστούς (εκτός από τον φακό του ματιού) είναι 0,5 Sv (50 rem). Για τα μάτια το ετήσιο όριο είναι 0,3 Sv (30 rem).
Μη στοχαστικά αποτελέσματα ακτινοβολίας Πίνακας 3: Καθορισμένα αποτελέσματα, συμπτώματα, δόση κατωφλίου και χρόνος εκδήλωσης. Βλάβη Συμπτώματα Δόση Κατωφλίου Σύνδρομο αιμοποιητικού συστήματος Σύνδρομο γαστρεντερικού συστήματος Σύνδρομο κεντρικού νευρικού συστήματος Χρόνος εκδήλωσης Λεμφοπενία, αιμορραγία, αναιμία 2 Gy 24 ώρες Ναυτία, εμετός, διάρροια, έλκη, εντερική αιμορραγία Εγκεφαλικό οίδημα, μείωση του ενδοαγγειακού όγκου αίματος 7 Gy 3-10 ημέρες 50 Gy Θάνατος σε 1-4 ημέρες Η δόση τυπικής ακτινογραφίας θώρακος είναι 0,0005, ενώ ολόσωμης αξονικής τομογραφίας 0,015 Gy < 1000 φορές μικρότερες από τις δόσεις κατωφλίου. Υψηλές δόσεις: μόνο σε σοβαρά πυρηνικά ατυχήματα, σε απροσεξία κατά τον χειρισμό πολύ ισχυρών ραδιενεργών πηγών και στην ακτινοθεραπεία, όπου προσέχεται να θανατωθούν τα καρκινικά φροντίζοντας την προστασία των παρακείμενων υγιών κυττάρων.
4. Τη Διεθνή Ένωση Ακτινοπροστασίας (International Radiation Protection Association, IRPA) παρέχουν συστάσεις σε ρυθμιστικά όργανα και υποστηρίζουν την επαφή μεταξύ μελών της διεθνούς κοινότητας για την ακτινοπροστασία ΑΚΤΙΝΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑ Διάφορες διεθνείς επιτροπές και οργανισμοί, που έχουν ιδρυθεί κατά καιρούς (ήδη από το 1920) έχουν καθορίσει διάφορους κανονισμούς ακτινοπροστασίας με στόχο: Πρόληψη μη-στοχαστικών επιπτώσεων από την ακτινοβολία Περιορισμό των στοχαστικών επιπτώσεων σε ένα αποδεκτό επίπεδο Οι κυριότερες τέτοιες επιτροπές είναι: 1. Διεθνής Επιτροπή Ακτινοπροστασίας (International Commission on Radiological Protection ICRP) 2. Εθνικό Συμβούλιο Ακτινοπροστασίας και Μετρήσεων (National Council on Radiation Protection and Measurements, NCRP) στις ΗΠΑ Αυτοί οι δύο οργανισμοί μαζί με: 3. Το Διεθνή Οργανισμό Ατομικής Ενέργειας (International Atomic Energy Agency, IAEA) και
ΑΚΤΙΝΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑ Τα νομικά πλαίσια για την έκθεση σε ακτινοβολία είναι θέμα ρυθμιστικών οργανισμών όπως: Ρυθμιστική Επιτροπή για Πυρηνικά των ΗΠΑ (United States Nuclear Regulatory Commision, NRC) και Οργανισμός Προστασίας Περιβάλλοντος (Environmental Protection Agency, EPA) Υπάρχουν τρεις ομάδες ανθρώπων για τις οποίες έχουν θεσπισθεί πρότυπα ακτινοπροστασίας: α) Το ευρύ κοινό, όπου συνιστάται προσωπικό όριο τα 1 msv (100 mrem) το χρόνο β) Οι επαγγελματικά εκτιθέμενοι, όπου το προσωπικό όριο καθορίζεται στα 20-50 msv (5 rem) το χρόνο και η προσθετική δόση σε rem δεν πρέπει να υπερβαίνει τα 5(Ν-18) rem το χρόνο, όπου Ν η ηλικία σε χρόνια, και γ) Οι ιατρικά εκτιθέμενοι, για τους οποίους δεν θεσπίσθηκαν συγκεκριμένα όρια, αλλά ισχύει γενικά η αρχή η γνωστή ως ALARA (As Low As Reasonably Achievable, δηλ. δόση τόσο χαμηλή όσο είναι λογικά εφικτό)
ΘΕΜΑ: ΒΙΟΪΑΤΡΙΚΕΣ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΤΩΝ ΙΟΝΤΙΖΟΥΣΩΝ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΩΝ
ΧΡΗΣΕΙΣ ΑΚΤΙΝΩΝ-Χ ΚΑΙ ΡΑΔΙΟΝΟΥΚΛΙΔΙΩΝ ΣΤΙΣ ΒΙΟΪΑΤΡΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ Η χρήση ακτίνων-χ και ραδιοϊχνηθετών συνηθίζεται: Στην Ιατρική: Σε διαγνώσεις, θεραπείες, και έρευνα Στη Βιολογία: Σε έρευνα Ακτινογραφία χεριού συνεργάτη του W.C. Röntgen (1896), που φυλάσσεται στο Πανεπιστήμιο του Würtzburg της Βαυαρίας. Η τεχνική της αυτοραδιογραφίας χρησιμοποιείται για να γίνουν αντιληπτά θραύσματα DNA επισημασμένου με 3 Η-Θυμιδίνη.
Ακτίνες-Χ ΠΑΡΑΓΩΓΗ-ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΑΚΤΙΝΩΝ-Χ Οι ακτίνες-χ είναι ιοντίζουσα ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία μήκους κύματος ~1Å, και με ενέργειες φωτονίων από μερικά kev μέχρι πολλά MeV. Παράγονται με πρόσκρουση ταχέως κινούμενων ηλεκτρονίων (από κάθοδο) σε μεταλλικό στόχο μεγάλου μαζικού αριθμού π.χ. W (άνοδο), ως αποτέλεσμα: φαινoμένου Bremsstrahlung (ακτινοβολίας πεδήσεως) και "K-shell emission" (εκπομπής στιβάδας Κ). + - Άνοδος e - Κάθοδος Ακτίνες-γ Ακτίνες-Χ UV IR Ραδιοκύματα Λυχνία παραγωγής ακτίνων-χ Ορατό φως Φάσμα Η/Μ ακτινοβολίας Μήκος κύματος (m)
Χρησιμοποιούνται για τον προσδιορισμό των ατομικών δομών κρυσταλλικών υλικών, π.χ. ινσουλίνης, DNA, πενικιλλίνης, Β12 κ.ά. (με περίθλαση ακτίνων-χ) ΧΡΗΣΕΙΣ ΑΚΤΙΝΩΝ-Χ Βοηθούν στην κατανόηση δομής των ατόμων που τις εκπέμπουν ή τις απορροφούν ( H.G.J. Moseley-ατομικός αριθμός στοιχείων περιοδικού πίνακα). λ Προσπίπτον κύμα (Ζ Κ 2 σ) Όπου Κ και σ είναι σταθερές για δεδομένη φασματική γραμμή Σχηματική παράσταση της δομής του βιολογικού μακρομορίου βακτηριοροδοψίνη στο χώρο βάσει των ατομικών συντεταγμένων από μελέτη με ακτίνες-χ. (Sass et al. 2000. Nature, 406:649-652). Η βακτηριοροδοψίνη είναι πρωτεΐνη του μικροοργανισμού Halobacterium που αντλεί πρωτόνια από το κυτταρόπλασμα προς τον εξωκυτταρικό χώρο ξοδεύοντας ενέργεια ορατών φωτονίων
ΧΡΗΣΕΙΣ ΑΚΤΙΝΩΝ-Χ (ΑΚΤΙΝΟΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ, ΕΠΕΜΒΑΤΙΚΗ ΑΚΤΙΝΟΛΟΓΙΑ) Η Ακτινολογία διακρίνεται: 1) στην «Κλασσική» Ακτινοδιαγνωστική, που ασχολείται µε την απεικονιστική διάγνωση και 2) στην Επεµβατική Ακτινολογία, που ασχολείται µε τις απεικονιστικά καθοδηγούµενες διαγνωστικές και θεραπευτικές πράξεις, για την εκτέλεση των οποίων είναι απαραίτητη η παρέµβαση μέσα στο ανθρώπινο σώµα. Οι ακτίνες-x διαπερνούν το ανθρώπινο σώμα διέρχονται από τους μαλακούς ιστούς και σταματούν (απορροφώνται) στα πυκνότερα οστά αποτελούμενα κυρίως από άλατα 20 Ca Οι μαλακοί ιστοί μπορούν να ανιχνευθούν με ακτίνες-χ μόνο: (α) με αλλαγή μήκους κύματος της ακτινοβολίας («μαλακές» και «σκληρές» ακτίνες-χ) και (β) με χρήση εκ των προτέρων, «σκιαγραφικών» ουσιών, είτε από το στόμα του ασθενούς για τη σκιαγράφηση π.χ. του γαστρεντερικού σωλήνα (π.χ. εναιώρημα 56 BaSO 4 ), είτε ως ενέσιμα (ενδοφλεβίως), για τη σκιαγράφηση π.χ. του ουροποιητικού συστήματος ή των αγγείων (π.χ.
ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΛΗΨΗΣ ΑΚΤΙΝΟΓΡΑΦΙΩΝ-Χ
ΧΡΗΣΕΙΣ ΑΚΤΙΝΩΝ-Χ (ΑΚΤΙΝΟΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ) Στην κλασική ακτινολογία, η τρισδιάστατη ανθρώπινη ανατομία προβάλλεται και καταγράφεται σαν εικόνα δύο διαστάσεων σε ακτινολογικό φιλμ με χρήση δέσμης ακτίνων-χ, ενέργειας 50-150 kev. Ψηφιοποιητής Προκειμένου να δέχεται ο ασθενής ελάχιστη ακτινοβολία, τοποθετείται το φιλμ ανάμεσα σε δύο φθορίζουσες οθόνες που ενισχύουν την εικόνα, μετατρέποντας την ενέργεια των ακτίνων-χ σε πολύ περισσότερα φωτόνια της ορατής περιοχής. Τα τελευταία χρόνια τη θέση της κλασικής ακτινογραφίας έχει πάρει η ψηφιακή ακτινογραφία. Video κάμερα Ανιχνευτής Ασθενής Η ακτινοβολία-χ χρησιμοποιείται και στην ηλεκτρονική υπολογιστική τομογραφία (Η.Α.Τ. ή C.T. ), ευρύτερα γνωστή ως αξονική τομογραφία, μια σχετικώς πιο σύγχρονη μέθοδο απεικονίσεων που χρησιμοποιείται από τη σύγχρονη ακτινοδιαγνωστική. Λυχνία ακτίνων-χ Ακτινοσκοπική διάταξη:με μονάδα σάρωσης (Gantry) με λυχνία παραγωγής ακτινών-χ και ανιχνευτές, τραπέζι ασθενή, Consola χειρισμού και Η.Υ.(computers).