Νέφη Νέφος λέγεται κάθε ορατό σύνολο από υδροσταγονίδια ή παγοκρυστάλλια ή από υδροσταγονίδια και παγοκρυστάλλια που αιωρείται στην ατµόσφαιρα. Το µέγιστό τους ύψος δεν ξεπερνά τα 15 km Η βάση για τη διεθνή κατάταξη των νεφών είναι το σύστηµα πουπροτάθηκε από τον Άγγλο µετεωρολόγο Howard το 1803, ο οποίοςχρησιµοποίησε κυρίως 4 Λατινικές λέξεις cumulus stratus cirrus nimbus µαζί µε τα παράγωγά τους (π.χ. cirrocumulus, cirrostratus). Μία πέµπτη λέξη, altum, χρησιµοποιείται για το ύψος. 1
Ύψος της βάσης του νέφους Πολικές περιοχές Εύκρατες περιοχές Τροπικές περιοχές Stratus Stratocumulus Κατώτερα Κάτω από 2 km Κάτω από 2 km Κάτω από 2 km Nimbostratus Altostratus Altocumulus Μέσα 2-4 km 2-7 km 2-8 km Cirrus Cirrostratus Ανώτερα 3-8 km 7-13 km 7-18 km Cirrocumulus Cumulus Cumulonimbus Κατακόρυφης ανάπτυξης Κάτω από 2km Κάτω από 2km Κάτω από 2km 2
3
Stratus (St) Αποτελούνται µόνο από νεφοσταγονίδια και πολλές φορές δίνουν ασθενή βροχή 4
Stratocumulus (Sc) Αυτός ο τύπος νεφών είναι συχνά παρόµοιος µεταstratus στο ότι µοιάζει µε µία κουβέρτα νεφών. Όµως ξεχωρίζει από τα stratus στο ότι έχει καθαρά αναγνωρίσιµα στοιχεία. Τα Stratocumulus µπορεί να καλύπτουν µεγάλες περιοχές περίπου 1000 km σε οριζόντια κλίµακα και µεαυτότοντρόποπαίζουνσηµαντικό ρόλο στο παγκόσµιο ενεργειακό ισοζύγιο. Αποτελούνται από νεφοσταγονίδια και παγοκρυστάλλια και συνήθως δίνουν βροχόπτωσηήχιονόπτωσηασθενούςέντασης 5
Nimbostratus (Ns) Τα Nimbostratus είναι ένα γκρι νεφικό στρώµα, συχνά σκοτεινό που καλύπτει όλο τον ουρανό και σχετίζεται µε βροχή ή χιόνι. Αποτελείται από βροχοσταγόνες, παγοκρυστάλλια ή νιφάδες χιονιού. Οι περιοχές βροχής είναι µεγάλες και περιορίζουν την οριζόντια ορατότητα. Είναι αρκετά πυκνό και εποµένως δεν επιτρέπει να το περάσουν οι ακτίνες του ήλιου. 6
Altocumulus (Ac) Αποτελούνται κυρίως από νεφοσταγονίδια. Παρουσιάζουν συνήθως µορφή και διάταξη τέτοια στον ουρανό ώστε να δίνουν την εικόνα ενός πλακόστρωτου. Συνήθως έχουν διακριτά στοιχεία. 7
Altostratus (As) Αποτελούν ένα διάχυτο πέπλο που συνήθως καλύπτει όλο τον ουρανό. Αποτελούνται από νεφοσταγονίδια και παγοκρυστάλλια. Είναι γενικά βροχοφόρα νέφη και δίνουν παρατεταµένη βροχόπτωση ή ακόµα και χιονόπτωση. 8
Cirrus (Ci) Είναι νέφη λεπτά, ινώδη, συνήθως άσπρα ή µε µεταξωτή λάµψη. Αποτελούνται από παγοκρυστάλλους και είναι τα λευκότερα από όλα τα νέφη. 9
Cirrocumulus (Cc) Είναι νέφη λευκά και αποτελούνται από παγοκρυστάλλια και νεφοσταγονίδια σε υπέρτηξη που γρήγορα µετατρέπονται σε παγοκρυστάλλια. εν έχουν ινώδη µορφή. Υπέρτηξη είναι η διαδικασία ελάττωσης της θερµοκρασίας ενός υγρού ή αερίου κάτω από το σηµείο ψύξης, χωρίς όµως να µετατραπεί σε στερεό. Έναυγρόθααποκτίσεικρυσταλλικήδοµήκάτω από το σηµείο ψύξης αν υπάρχει κάποιος πυρήνας συµπήκνωσης. Αν όµως δεν υπάρχουν πυρήνες συµπήκνωσης, τότεηυγρήφάσηµπορεί να παραµείνει µέχρι τη θερµοκρασία που προβλέπεται από την οµογενή πυρηνοποίηση (π.χ. ~231Κγιατονερό). 10
Cirrostratus (Cs) Αποτελούνται από παγοκρυστάλλους και έχουν συνήθως την µορφή ινώδους πέπλου λεπτού και άσπρου, που καλύπτει όλο τον ουρανό. Οι ακτίνες του Ηλίου ή της Σελήνης περνώντας µέσα από τα νέφη αυτά σχηµατίζουν, συνήθως, το φαινόµενο της «άλω». 11
Στη Μετεωρολογία µε τον όρο Άλως εννοούµαι το φαινόµενο εκείνο που προκαλείται από τη διάθλαση και ανάκλαση του ηλιακού ή σεληνιακού φωτός επί των παγοκρυστάλλων των νεφών. Συνεπώς απαντώνται δύο είδη άλω, οι ηλιακοί και οι σεληνιακοί. Επειδή βασική προϋπόθεση είναι η ύπαρξη των παγοκρυστάλλων το φαινόµενο αυτό µπορεί να προκληθεί από νέφη που βρίσκονται σε ύψος πάνω από 6.000µ. Και τέτοια νέφη είναι τα λεγόµενα Cirrostratus. Κύρια εικόνα της άλω είναι εκείνη που παρατηρείται ως µέγας κύκλος σε απόσταση (ακτίνα) 22 έως 46 από το κέντρο της πηγής Ηλίου ή Σελήνης. Οκύκλοςέχειχρώµαλευκό, όταν όµως είναι έντονο το φαινόµενο το εσωτερικό είναι χρώµα ερυθρό µε διάφορες χρωµατικές ζώνες (πορτοκαλί, κίτρινη και σπανίως πράσινη) προς το εσωτερικό. Πολύ σπάνια παρατηρείται και κυανή εξωτερική όλων. 12
Cumulus (Cu) Εµφανίζονται στον ουρανό ως σωροί από βαµβάκι. Νέφη πυκνά µε κατακόρυφη ανάπτυξη. ηµιουργούνται συνήθως µε αίθριο καιρό και όταν οι ανοδικές κινήσεις του αέρα είναι ισχυρές. Η βάση του όµως είναι σε χαµηλό ύψος. Αποτελούνται από νεφοσταγονίδια και σε περίπτωση που έχουν µεγάλη κατακόρυφη ανάπτυξη µπορεί να δώσουν βροχή µεγάλης έντασης. 13
Cumulonimbus (Cb) Είναι τα καταιγιδοφόρα νέφη. Έχουν πολύ µεγάλη κατακόρυφη ανάπτυξη, είναι ογκώδη και παρουσιάζουν µορφή βουνών ή πύργων. Η κορυφή τους µπορεί να ξεπεράσει και τα 12km και συνήθως απλώνεται µε µορφή άκµονα. ίνουν ραγδαίες βροχές που µερικές φορές συνοδεύονται από χαλάζι. Εντός του νέφους υπάρχουν έντονες ανοδικές και καθοδικές κινήσεις, που έχουν σαν συνέπεια την ανάπτυξη ηλεκτρικών φορτίων τα οποία δηµιουργούν τους κεραυνούς. 14
Ορογραφικά νέφη 15
16
17
18
Νέφωση Ο όρος Νέφωση αναφέρεται στο ποσοστό της έκτασης του ουράνιου θόλου που είναι καλυµµένος µε νέφη. Εκφράζεται σε όγδοα καλυµµένου ουρανού 0/8 = αίθριος καιρός (ουρανός τελείως ακάλυπτος από νέφη) 8/8 = ουρανός εντελώς νεφοσκεπής 19