εκπαίδευση Μεταπτυχιακές Σπουδές στο ΤΕΙ Κρήτης ενηµέρωση 1.Εισαγωγή Στα ΑΕΙ (Πανεπιστήμια και ΤΕΙ) της χώρας έχουν λειτουργήσει τα τελευταία χρόνια περίπου 500 Μεταπτυχιακά Προγράμματα Σπουδών (ΜΠΣ). Τα προγράμματα αυτά είναι είτε αυτόνομα (διοργανώνοντα από ένα Τμήμα), είτε δια-τμηματικά (διοργανώνονται από Τμήματα του ίδιου ΑΕΙ), είτε δι-ιδρυματικά διοργανώνονται μεταξύ τμημάτων διαφορετικών ΑΕΙ. Ένα μέρος των δι-ιδρυματικών προγραμμάτων διοργανώνεται μεταξύ Ελληνικών και Ευρωπαϊκών ΑΕΙ. Στην Ευρώπη έχουν αναπτυχθεί τρεις τάσεις όσον αφορά τα μεταπτυχιακά: α) Τα «Εφαρμοσμένα» μεταπτυχιακά: Ο σχεδιασμός τους είναι προσανατολισμένος για να οδηγούν σε εξειδικευμένο επάγγελμα. Δίδουν στους αποφοίτους τους υψηλού επιπέδου επαγγελματικές γνώσεις. β) Τα «Ακαδημαϊκά» μεταπτυχιακά: Ο σχεδιασμός τους είναι προσανατολισμένος προς την επιστημονική εξειδίκευση, συνήθως με ισχυρότερες επιστημονικές βάσεις και κατεύθυνση για έρευνα. γ) Η τρίτη τάση: Η περιγραφή και ο χαρακτήρας τους δεν υπόκεινται στην παραπάνω διάκριση. Κατά το σχεδιασμό ενός μεταπτυχιακού πρέπει, λοιπόν, να γίνεται επιλογή του χαρακτήρα των σπουδών, επαγγελματικό ή ακαδημαϊκό. Η βαρύτητα στον ακαδημαϊκό χαρακτήρα είναι επιβεβλημένη στην περίπτωση στόχευσης των αποφοίτων για μετέπειτα διδακτορικές σπουδές, σε άλλο ΑΕΙ του Δρ. Κωνσταντίνου Σαββάκη ή στο ίδιο το ΤΕΙ. Ιδιαίτερη σημασία θα πρέπει επίσης να δίδεται στον χαρακτήρα του μεταπτυχιακού προγράμματος, σε σχέση με την κατανομή βαρύτητας σε διδασκαλία, εργαστηριακή άσκηση, έρευνα πεδίου ή γενικότερα στην έρευνα. 2. Η εμπειρία ΜΣ στο ΤΕΙ Κρήτης Το ΤΕΙ Κρήτης έχει να επιδείξει μέχρι σήμερα σημαντική δραστηριότητα και εμπειρία από τη συμμετοχή είτε Τμημάτων του είτε μελών του Ε.Π. σε ΠΜΣ. Η καταγραφή της μέχρι σήμερα εμπλοκής του ΤΕΙ σε μεταπτυχιακά προγράμματα συνοψίζεται επιγραμματικά ως εξής: Σύμπραξη Τμημάτων του σε μεταπτυχιακά προγράμματα με Ελληνικά και Ξένα Πανεπιστήμια στα πλαίσια διμερών συμφωνιών. Εκπόνηση διδακτορικών διατριβών σε εργαστήρια του ΤΕΙ από φοιτητές που προέρχονταν από Πανεπιστήμια, ελληνικά ή του εξωτερικού, με τη χρησιμοποίηση των υποδομών των εργαστηρίων του Ιδρύματος και την ακαδημαϊκή εποπτεία των μεταπτυχιακών φοιτητών από μέλη Ε.Π. του ΤΕΙ. Συμμετοχή μελών ΕΠ σε μεταπτυχιακά άλλων ιδρυμάτων (της Ελλάδας και του Εξωτερικού) χωρίς κατ ανάγκη να υπάρχει διμερής συμφωνία μεταξύ των Ιδρυμάτων. Περιληπτικά το προφίλ αυτής της καταγραφής κατά Σχολή του ΤΕΙ έχει ως εξής: 40 Κ. Σαββάκης: Καθηγητής στο Γενικό Τμήμα Θετικών Επιστημών, Αντιπρόεδρος ΤΕΙ Κρήτης - ksav@staff.teicrete.gr
Σχολή Τεχνολογίας Γεωπονίας Συνεργασία μεγάλης έκτασης με το Πανεπιστήμιο του Cranfield για εκπόνηση κυρίως Διδακτορικών Διατριβών, με χρήση των υποδομών της Σχολής και με επιβλέποντες μέλη Ε.Π. της Σχολής. Συνεργασίες με τα Τμήματα Βιολογίας και Χημείας του Πανεπιστημίου Κρήτης για την εκπόνηση διατριβών από φοιτητές μεταπτυχιακών προγραμμάτων. Σταθερή συνεργασία μέλους Ε.Π. της Σχολής με το Ε.Α.Π. και με το Πολυτεχνείο Κρήτης για την παρακολούθηση εκπόνησης Μεταπτυχιακών Διατριβών στα πλαίσια του προγράμματος «Περιβαλλοντικός σχεδιασμός έργων υποδομής» κ.ά.. χρεωτικά μαθήματα του προγράμματος, ενώ σημαντικός αριθμός μεταπτυχιακών διατριβών εκπονήθηκαν και εκπονούνται στα εργαστήρια Χημείας και Τεχνολογίας Υλικών της Σχολής και στο Δια-Τμηματικό Εργαστήριο / Κέντρο Τεχνολογίας Υλικών και Λέϊζερ. Μέλη Ε.Π. του Τμήματος Εφαρμοσμένης Πληροφορικής και Πολυμέσων έχουν επιδείξει μεγάλη δραστηριότητα σε επίβλεψη μεταπτυχιακών και διδακτορικών διατριβών, σε συνεργασία με αντίστοιχα τμήματα ελληνικών και ξένων Πανεπιστημίων. Ενδεικτικά αναφέρονται τα Πανεπιστήμια UCL UK, Βελγίου, Glamorgan UK, Brunell UK, Πειραιώς, Αιγαίου (Τμήμα Μηχανικών Πληροφοριακών Συστημάτων) κ.ά.. ε κ π α ί δ ε υ σ η Σχολή Τεχνολογικών Εφαρμογών (ΣΤΕΦ) Σύμπραξη της ΣΤΕΦ με το Τμήμα Χημείας του Πανεπιστημίου Κρήτης στο ΜΠΣ με τίτλο «Τεχνολογίες Προστασίας Περιβάλλοντος» (ΤΕΠΡΟΠ). Το πρόγραμμα χρηματοδοτήθηκε από το ΕΠΕ- ΑΕΚ. Είχε μεγάλη απήχηση και λειτούργησε την τετραετία 2004-2008. Πήρε φοιτητές για τελευταία φορά το ακαδημαϊκό έτος 2008-09. Μέλη Ε.Π. του Γενικού Τμήματος Θετικών Επιστημών της Σχολής δίδαξαν τα μισά υπο- Παράρτημα Χανίων Σημαντική δραστηριότητα έχει αναπτυχθεί από τα Τμήματα του Παραρτήματος Χανίων. Μέλη Ε.Π του Τμήματος «Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος» έχουν αναπτύξει δραστηριότητες σύμπραξης σε Μεταπτυχιακές δραστηριότητες άλλων Ιδρυμάτων όπως: Το εργαστήριο Γεωφυσικής και Σεισμολογίας έχει συμπράξει για την επίβλεψη εκπόνησης διδακτορικών διατριβών και διατριβών για Μετα- Κ. Σαββάκης: Καθηγητής στο Γενικό Τμήμα Θετικών Επιστημών, Αντιπρόεδρος ΤΕΙ Κρήτης - ksav@staff.teicrete.gr 41
εκπαίδευση ενηµέρωση πτυχιακό δίπλωμα καθώς και συμμετοχή στη διδασκαλία με τα Πανεπιστήμια του Brunel, Portsmouth, Camerino και Α.Π.Θ (εργαστήριο Γεωφυσικής).Ο τομέας Περιβάλλοντος και Υδατικών πόρων έχει συνεργασίες σε μεταπτυχιακά προγράμματα ή / και δραστηριότητες των Πανεπιστημίων Κρήτης (ΤΕΠΡΟΠ), Αθηνών, Γεωπονικό. Ο ενεργειακός και κατασκευαστικός τομέας έχει συνεργασίες με το Πολυτεχνείο Κρήτης και το Πανεπιστήμιο Brunel. Το Τμήμα «Ηλεκτρονικής» έχει σύμπραξη με τη Σχολή «Engineering and Design» του Πανεπιστημίου Brunel για την εκπόνηση MPhil. Επίσης έχει δραστηριότητες επίβλεψης διδακτορικών διατριβών και διατριβών για Masters σε συνεργασία με τα Πανεπιστήμια Αιγαίου, Ιωαννίνων, Brunel, Portsmouth και Imperial College. Σχολή Επαγγελμάτων Υγείας (ΣΕΥΠ) Σύμπραξη του Τμήματος Κοινωνικής Εργασίας με τα Τμήματα Ιατρικής και Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης του Πανεπιστημίου Αθηνών στο Μ.Π.Σ. «Επαγγελματική και Περιβαλλοντική Υγεία Οικονομική Αποτίμηση». Συμμετοχή μέλους Ε.Π. του Τμήματος Κοινωνικής Εργασίας σε Μ.Π.Σ. της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών «Έλεγχος του Στρες και Προαγωγή της Υγείας». Σχολή Διοίκησης και Οικονομίας Σύμπραξη των Τμημάτων Χρηματοοικονομικής και Ασφαλιστικής, και Λογιστικής με τη Σχολή Οικονομίας του Πανεπιστημίου του Portsmouth (Business School, Dept. of Economics, University of Portsmouth). Συνεργασία μέλους Ε.Π. του Τμήματος Τουριστικών Επιχειρήσεων με Bucs. New University (Brunel) και Universite De Nice-Sophia Antipolis, Νίκαια Γαλλίας. 3. Παρούσα κατάσταση Το τοπίο όσον αφορά τα ΠΜΣ αλλάζει στο ΤΕΙ Κρήτης αφού, σύμφωνα με το Νόμο3685/ 2008, τα ΤΕΙ μπορούν πλέον να οργανώσουν αυτοδύναμα Προγράμματα Μεταπτυχιακών Σπουδών (ΠΜΣ) με άλλα ΑΕΙ της χώρας ή /και ομοταγή ιδρύματα του εξωτερικού, για τη χορήγηση Μεταπτυχιακών Διπλωμάτων Ειδίκευσης (ΜΔΕ). Η Διοίκηση του ΤΕΙ Κρήτης αναγνωρίζοντας τη δυναμική που υπάρχει στις Ακαδημαϊκές Μονάδες του Ιδρύματος και προκειμένου να υποστηριχθεί η δραστηριότητα των νέων αυτοδύναμων ή άλλων Μεταπτυχιακών του, προέταξε τη σύνταξη του Κανονισμού Μεταπτυχιακών Σπουδών (ΚΜΣ), ο οποίος ψηφίστηκε από Συνέλευση Ειδικής Σύνθεσης (ΣΕΣ) του Ιδρύματος τον Ιούνιο του 2009. Σύμφωνα με το νόμο, κάθε Μεταπτυχιακό, προκειμένου να εγκριθεί, εκδίδει το δικό του ΚΜΣ, ο οποίος είναι εναρμονισμένος με τον ΚΜΣ του Ιδρύματος. Παράλληλα, συστήθηκε μια ad hoc Επιτροπή Μεταπτυχιακών Σπουδών, στην οποία προεδρεύει ο Αντιπρόεδρος Ακαδημαϊκών Υποθέσεων και συμμετέχουν εκπρόσωποι όλων των Σχολών, δηλαδή των επιστημονικών πεδίων που θεραπεύει το ΤΕΙ. Η Επιτροπή εξετάζει τις προτάσεις για ίδρυση νέων ΜΠΣ και εισηγείται στην ΣΕΣ πριν από την έγκριση του προγράμματος. Έχει επίσης ως έργο να εισηγηθεί κανόνες που θα αφορούν την πολιτική του Ιδρύματος για τις Μεταπτυχιακές Σπουδές. Με απόφαση του Συμβουλίου ΤΕΙ έχει προχωρήσει η οργάνωση Γραφείου Μεταπτυχιακών Σπουδών, με έργο την καταγραφή της μέχρι τώρα μεταπτυχιακής δραστηριότητας στο Ίδρυμα σε όλα τα επίπεδα, αλλά και την παρακολούθηση των δραστηριοτήτων που αναπτύσσονται στο ΤΕΙ. Λειτουργεί δηλαδή ως γραφείο τεκμηρίωσης και πληροφόρησης (επικοινωνία στο postgraduate@staff.teicrete.gr). 42 Κ. Σαββάκης: Καθηγητής στο Γενικό Τμήμα Θετικών Επιστημών, Αντιπρόεδρος ΤΕΙ Κρήτης - ksav@staff.teicrete.gr
Το ΤΕΙ Κρήτης θεωρεί ότι τα ΠΜΣ είναι μια σημαντική ευκαιρία επιστημονικής και εκπαιδευτικής αλληλεπίδρασης συγγενών (και όχι μόνο) Τμημάτων των ΑΕΙ και για το σκοπό αυτό ενθαρρύνει ουσιαστικά τη συνεργασία ανάμεσα στα Τμήματά μας, αλλά και με άλλα Ιδρύματα. Το Ίδρυμα θεωρεί ότι οι προτάσεις που θα σχεδιαστούν, για να έχουν πιθανότητα έγκρισης και χρηματοδότησης, κοινοτικής ή/ και κρατικής, πρέπει να είναι συμβατές με τους άξονες και τους κανόνες που θέτει ο σχετικός νόμος, και η Ευρωπαϊκή Ένωση. Δίδεται μεγάλη σημασία στην ακαδημαϊκή ραίτητο να περιγράφει τις διαθέσιμες θέσεις εργασίας στις μονάδες του Ιδρύματος για την εκπόνηση των Διπλωματικών Εργασιών των τελειόφοιτων μεταπτυχιακών φοιτητών του Προγράμματος. Τα ΠΜΣ στα ΤΕΙ, υπό το πρίσμα του Ν.3685/ 2008 αποτέλεσαν ένα από τα θέματα που συζητήθηκαν στη Σύνοδο των Προέδρων Αντιπροέδρων ΤΕΙ στην Πάτρα την άνοιξη 2009. Ο υπογράφων, μαζί με τον Πρόεδρο του ΤΕΙ Κρήτης, Ε. Καπετανάκη, εισηγηθήκαμε το θέμα στη Σύνοδο. Ένα από τα βασικά σημεία της παρουσίασής μας ήταν ο μηχανισμός Ακαδημαϊκής Αξιολόγησης/ ε κ π α ί δ ε υ σ η και οικονομική βιωσιμότητα των ΠΜΣ που θα οργανωθούν στο Ίδρυμα, με κυρίαρχο στοιχείο την προοπτική διερεύνηση της ζήτησης από πτυχιούχους Προπτυχιακών Σπουδών αλλά και της απασχόλησης των Πτυχιούχων κάθε Προγράμματος. Ιδιαίτερα σοβαρό στοιχείο είναι βέβαια και οι προβλεπόμενες πηγές χρηματοδότησης. Κάθε πρόταση πρέπει να συνδέει τη λειτουργία του Προγράμματος ΜΣ με τις υπάρχουσες ερευνητικές και εκπαιδευτικές δομές στο Ίδρυμα. Το Πρόγραμμα ΜΣ δεν πρέπει να λειτουργεί σε βάρος των προπτυχιακών προγραμμάτων και των λοιπών δομών του ΤΕΙ. Κάθε πρόταση είναι απα- Έγκρισης των Προγραμμάτων, με σκοπό την έκδοση της Υπουργικής Απόφασης ίδρυσης καθενός από αυτά. Προτείναμε να συσταθούν στο Υπουργείο Παιδείας, Δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων κοινά Ακαδημαϊκά Σώματα Αξιολόγησης των ΠΜΣ για τα Πανεπιστήμια και τα ΤΕΙ (μεικτές επιτροπές από μέλη ΔΕΠ και ΕΠ) για ενιαία κρίση όλων των ΠΜΣ. Έτσι θα αποφευχθεί η εντύπωση στην κοινή γνώμη ότι υπάρχουν ΠΜΣ δύο ταχυτήτων (Τεχνολογικής Εκπαίδευσης και Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης). Ο προεδρεύων της Συνόδου, ο Πρόεδρος του ΤΕΙ Πάτρας, επεξέτεινε τον προβληματισμό μας υπογραμμίζοντας ότι θα πρέπει στο ΥΠΕΠΘ Κ. Σαββάκης: Καθηγητής στο Γενικό Τμήμα Θετικών Επιστημών, Αντιπρόεδρος ΤΕΙ Κρήτης - ksav@staff.teicrete.gr 43
εκπαίδευση ενηµέρωση Διοργανώνεται από τα Τμήματα της Σχολής Τεχνολογικών Εφαρμογών, Εφαρμοσμένης Πληροφορικής και Πολυμέσων και το Γενικό Τμήμα Θετικών Επιστημών. Το ΔΠΜΣ «Πληροφορική και Πολυμέσα» έχει διττό στόχο. Αποσκοπεί αφενός στην παροχή υψηλού επιπέδου γνώσεων σε θέματα αιχμής των γνωστικών αντικειμένων της Πληροφορικής και των Πολυμέσων και αφετέρου στην προώθηση, αναβάθμιση και προβολή της έρευνας στους επιστημονικούς τομείς που άπτονται των γνωστικών αυτών αντικειμένων. Οι στόχοι αυτοί θα εκπληρώνονται μέσω ενός ανταγωνιστικού ΔΠΜΣ που (α) αξιοποιεί την υπάρχουσα ερευνητική υποδομή και εμπειρία των εμπλεκόμενων Τμημάτων, (β) συνδέει τη μεταπτυχιακή εκπαίδευση και εξειδίκευση με την ενεργό εμπλοκή στην ερευνητική διαδικασία και (γ) προάγει τη δημιουργία νέων επιστημόνων με επάρκεια γνώσεων και δεξιοτήτων για επιτυχή σταδιοδρομία στον ιδιωτικό και δημόσιο τομέα, καθώς και για περαιτέρω ακαδημαϊκή εξέλιξη μέσω μεταπτυχιακών σπουδών διδακτορικού επιπέδου. Το διατμηματικό ΔΠΜΣ «Πληροφορική και Πολυμέσα» αποτελεί μια ώριμη και στοχευμένη δράση που επιδιώκει να καλύψει την παγιωμένη ανάγκη για προώθηση της θεωρητικής και εφαρμοσμένης γνώσης σε επίκαιρα γνωστικά αντικείμενα του ευρύτερου θεματικού πεδίου της Πληροφορικής και των Πολυμέσων. Η ανάγκη αυτή τεκμηριώνεται τόσο από την εμφανή ζήτηση της φοιτητικής κοινότητας, όπως κανα δημιουργηθεί ενιαίος Φορέας Αξιολόγησης ΠΜΣ. Όμως μέχρι τώρα δεν έχει γίνει οποιαδήποτε σχετική ενέργεια στο Υπουργείο. Το ΤΕΙ Κρήτης, προκειμένου να διασφαλίσει την ποιότητα των ΠΜΣ και την αξιοπιστία του, εφαρμόζει τα αυστηρά κριτήρια αξιολόγησης που αφορούν στο γνωστικό αντικείμενο, στο πρόγραμμα και στη δομή της πρότασης, αλλά και στη σχετική υλικοτεχνική υποδομή και το ανθρώπινο δυναμικό του Τμήματος, των τυχόν συνεργαζόμενων Τμημάτων ή και των φορέων που προτίθενται να συνεργαστούν για να υλοποιηθεί το πρόγραμμα. 4. Νέα εγκεκριμένα ΠΜΣ στο ΤΕΙ Κρήτης Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών (ΠΜΣ) στη «Λογιστική και Ελεγκτική» Διοργανώνεται από το Τμήμα Λογιστικής της Σ.Δ.Ο. του Τ.Ε.Ι. Κρήτης στο Ηράκλειο. Σκοπός του ΠΜΣ είναι η προαγωγή της επιστημονικής έρευνας σε θέματα της Λογιστικής και Ελεγκτικής και με αυτόν τον τρόπο η συμβολή του στην ακαδημαϊκή ανέλιξη του Τμήματος. Αποτέλεσμα του βασικού αυτού σκοπού του ΠΜΣ θα είναι η προετοιμασία υψηλού επιπέδου αποφοίτων, οι οποίοι θα στελεχώσουν παραγωγικά και αποδοτικά τις οικονομικές μονάδες του ιδιωτικού ή του δημόσιου τομέα και θα αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά τις προκλήσεις της υπό διαμόρφωση νέας παγκοσμιότητας των οικονομιών. Οι κάτοχοι του ΜΔΕ στη Λογιστική και Ελεγκτική θα διαθέτουν την επάρκεια επιτυχίας στις κρατικές (κατά το σχετικό νόμο) εξετάσεις, για την εγγραφή τους στα μητρώα των Ορκωτών Ελεγκτών-Λογιστών, με σημαντικές επαγγελματικές προοπτικές στην Ελλάδα και την ΕΕ. Το ΠΜΣ είναι πλήρους και υποχρεωτικής παρακολούθησης. Η χρονική διάρκεια σπουδών για την απονομή του Μ.Δ.Ε. είναι 2 ακαδημαϊκά έτη και κατανέμεται σε 4 εξάμηνα. Έχει εγκριθεί από το Υπουργείο Παιδείας και η έγκρισή του έχει δημοσιευτεί στο ΦΕΚ 1919/8-9-09. Προγραμματίζεται να λειτουργήσει εντός του Ακαδημαϊκού έτους 2009-2010. Πληροφορίες είναι διαθέσιμες στην ιστοσελίδα του ΤΕΙ Κρήτης. Διατμηματικό Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών (ΔΠΜΣ) «Πληροφορική και Πολυμέσα» 44 Κ. Σαββάκης: Καθηγητής στο Γενικό Τμήμα Θετικών Επιστημών, Αντιπρόεδρος ΤΕΙ Κρήτης - ksav@staff.teicrete.gr
ταγράφεται στις πρόσφατες εσωτερικές αξιολογήσεις των συνεργαζόμενων Τμημάτων, όσο και από τις κατά καιρούς συμπράξεις των Τμημάτων με Ιδρύματα της ημεδαπής και της αλλοδαπής για την υποστήριξη της μεταπτυχιακής έρευνας. Το Πρόγραμμα έχει εγκριθεί από ΣΕΣ και εκκρεμεί η έγκριση του από το Υπουργείο Παιδείας προκειμένου να λειτουργήσει από το ακαδημαϊκό έτος 2010-2011. αφορούν στις σύγχρονες τεχνολογίες και προσεγγίσεις για την αυτοματοποίηση των γραμμών παραγωγής και την προώθηση της καινοτομίας σε παραγωγικές και άλλες διαδικασίες σχετικές με βιομηχανία, ενέργεια, αγροτική παραγωγή, διαχείριση περιβάλλοντος και κατοικία. Ως μεταπτυχιακό πρόγραμμα αποβλέπει επίσης στην προαγωγή της επιστημονικής γνώσης μέσω της προώθησης της έρευνας σε συναφείς περιοχές. Το πρόγραμμα αυτό κινείται στην κατεύθυνση των κύριων αναπτυξιακών προτεραιοτήτων ε κ π α ί δ ε υ σ η Διατμηματικό Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών (ΔΠΜΣ) «Προηγμένα Συστήματα Παραγωγής, Αυτοματισμού και Ρομποτικής» Τα Τμήματα Ηλεκτρολογίας και Μηχανολογίας της Σχολής Τεχνολογικών Εφαρμογών οργανώνουν από κοινού Δια- Τμηματικό Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών (Δ.Π.Μ.Σ.) σε «Προηγμένα Συστήματα Παραγωγής, Αυτοματισμού και Ρομποτικής». Σκοπός αυτού του Δ.Π.Μ.Σ. είναι να εφοδιάσει αποφοίτους Τμημάτων Ηλεκτρολογίας, Μηχανολογίας και άλλων συναφών ειδικοτήτων με γνώσεις που της χώρας, ανταποκρίνεται στις βασικές ανάγκες της κοινωνίας, και παρέχει πεδίο για υψηλού επιπέδου ερευνητικές δραστηριότητες. Υπό ανάπτυξη, σε επίπεδο Τμημάτων του Ιδρύματος, βρίσκονται και άλλα ΜΠΣ, σε συνεργασία με άλλα Τμήματα του ΤΕΙ Κρήτης, αλλά και με άλλα Ιδρύματα της χώρας και του εξωτερικού. Κ. Σαββάκης: Καθηγητής στο Γενικό Τμήμα Θετικών Επιστημών, Αντιπρόεδρος ΤΕΙ Κρήτης - ksav@staff.teicrete.gr 45