ΕΤΗΣΙΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΑ ΔΙΕΘΝΗ ΠΡΟΤΥΠΑ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΑΝΑΦΟΡΑΣ ΓΙΑ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΠΟΥ ΕΛΗΞΕ ΤΗΝ 31 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2016 Οι που παρατίθενται στις σελίδες 12 έως 61 έχουν εγκριθεί από το Διοικητικό Συμβούλιο της Εταιρείας στις 02 Ιουνίου 2017. Βιομηχανία Ρητίνων Μεγάρων Αναστάσιος Φάνης Α.Ε. 38 ο Χλμ. ΝΕΟΑΚ, 191 00 Μέγαρα, Ελλάδα T:+30 22960 83311, Fax: +30 22960 83335 www.megararesins.com
Έκθεση Διοικητικού Συμβουλίου ΕΚΘΕΣΗ ΤΟΥ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ της Εταιρείας ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ ΦΑΝΗΣ Α.Ε ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΡΗΤΙΝΩΝ ΜΕΓΑΡΩΝ επί ΤΩΝ ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΩΝ ΚΑΙ ΑΤΟΜΙΚΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ για την χρήση από 1 η Ιανουαρίου 2016 μέχρι και 31 Δεκεμβρίου 2016 Προς την Τακτική Γενική Συνέλευση των Μετόχων του έτους 2017 Κύριοι Μέτοχοι, Το Διοικητικό Συμβούλιο της Εταιρείας σας υποβάλει προς έγκριση τις Ετήσιες Ενοποιημένες και Ατομικές Οικονομικές Καταστάσεις σύμφωνα με τα Διεθνή Πρότυπα Χρηματοοικονομικής Αναφοράς (ΔΠΧΑ) για την χρήση 2016 (1/1 31/12/2016), δηλαδή την Κατάσταση Οικονομικής Θέσης, την Κατάσταση Συνολικών Εσόδων, την Κατάσταση Μεταβολών Ιδίων Κεφαλαίων, και την Κατάσταση Ταμειακών Ροών, καθώς και τις σχετικές με τις ανωτέρω καταστάσεις Σημειώσεις επί των Οικονομικών Καταστάσεων. Οι επιχειρήσεις που περιλαμβάνονται στην ενοποίηση, πλην της μητρικής εταιρείας, είναι εκείνες που αναφέρονται στη Σημείωση 8 των συνημμένων οικονομικών καταστάσεων. Η παρούσα Έκθεση συντάχθηκε σύμφωνα με το άρθρο 4 του Ν.3556/2007 και συνοδεύει τις ενοποιημένες και ατομικές οικονομικές καταστάσεις της χρήσης 1/1-31/12/2016. Το Διοικητικό Συμβούλιο σας γνωρίζει τα παρακάτω: ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ 2016 Ο κύκλος εργασιών του Ομίλου και της Εταιρείας αφορά έσοδα από την πώληση προϊόντων που προέρχονται από την επεξεργασία φυσικής ρητίνης και παραγωγή φυσικών και συνθετικών ρητινών, οι οποίες χρησιμοποιούνται σε χρώματα (επιχρίσματα), βερνίκια, συγκολλητικές ουσίες, τυπογραφικές μελάνες, καλλυντικά, κλπ. Οι πωλήσεις του Ομίλου για τη χρήση 2016 ανήλθαν σε 57.493.784 έναντι 51.000.039 το 2015 και της Εταιρείας σε 42.828.712 έναντι 42.306.409 το 2015. Στις ενοποιημένες πωλήσεις δεν συμπεριλαμβάνονται οι πωλήσεις της Α.ΙΓΝΑΤΙΑΔΗΣ Ε.Π.Ε., η οποία ενοποιείται με τη μέθοδο της καθαρής θέσης. Τα καθαρά μετά φόρων κέρδη του Ομίλου ανήλθαν σε 3.598.387 έναντι 1.710.206 το 2015 και της Εταιρείας σε 3.970.205 έναντι 1.886.890 το 2015. Η αύξηση των κερδών για τον Όμιλο οφείλεται κυρίως στην σημαντική αύξηση των εσόδων από την εμπορική δραστηριότητα της επένδυσης στην AKFA Εμπορία Χημικών Προϊόντων τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό. Η αύξηση των κερδών για την Εταιρεία οφείλεται κυρίως στην αύξηση των εσόδων από μερίσματα, στη μείωση του κόστους πωληθέντων κατά ποσοστό μεγαλύτερο από την αύξηση των πωλήσεων καθώς και στη μη αναγνώριση απομείωσης των επενδύσεων της Εταιρείας για τη χρήση 2016. Το σύνολο των Ιδίων Κεφαλαίων του Ομίλου την 31/12/2016 ανέρχεται σε 23.991.868 έναντι 20.632.989 την 31/12/2015. Το σύνολο του Ενεργητικού του Ομίλου και της Εταιρείας διαμορφώθηκε την 31/12/2016 σε 51.711.144 και 38.707.537 αντίστοιχα έναντι 47.953.879 και 36.182.785 αντίστοιχα την 31/12/2015 παρουσιάζοντας μεταβολή κατά 7,84% για τον Όμιλο και 6,98% για την Εταιρεία. Η αύξηση στο ενεργητικό του Ομίλου και της Εταιρείας προέρχεται κυρίως από την αύξηση των ταμειακών διαθεσίμων και των αποθεμάτων. Τα ταμειακά διαθέσιμα του Ομίλου και της Εταιρείας στις 31/12/2016 ήταν 8.875.460 και 5.622.521 αντίστοιχα έναντι 5.186.601 και 4.129.538 στις 31/12/2015. Ο συνολικός δανεισμός του Ομίλου μειώθηκε το 2016 κατά 5.163.850 και διαμορφώθηκε σε 13.667.375 από 18.831.225 το 2015. Ο καθαρός δανεισμός του Ομίλου μειώθηκε επίσης κατά 8.852.709 και την 31/12/2016 ανερχόταν σε 4.791.915 έναντι 13.644.624 το 2015. 2
Έκθεση Διοικητικού Συμβουλίου Ο καθαρός δανεισμός του Ομίλου στις 31/12/2016 και στις 31/12/2015 παρουσιάζεται αναλυτικά στον ακόλουθο πίνακα: 31/12/2016 31/12/2015 Βραχυπρόθεσμος τραπεζικός δανεισμός 8.078.348 15.641.739 Μακροπρόθεσμος τραπεζικός δανεισμός 5.589.027 3.189.486 Σύνολο δανείων 13.667.375 18.831.225 Μείον: Ταμειακά διαθέσιμα και ισοδύναμα (Σημείωση 14) (8.875.460) (5.186.601) Καθαρές δανειακές υποχρεώσεις 4.791.915 13.644.624 Σύνολο ιδίων κεφαλαίων 23.991.868 20.632.989 Συνολικά απασχολούμενα κεφάλαια 28.783.783 34.277.613 Συντελεστής μόχλευσης 16,65% 39,81% Η εξέλιξη ορισμένων βασικών χρηματοοικονομικών δεικτών του Ομίλου και της Εταιρείας έχει ως εξής: α) Αριθμοδείκτες Αποδοτικότητας ΌΜΙΛΟΣ Αποδοτικότητα Ιδίων Κεφαλαίων = 2016 2015 Καθαρά Αποτελέσματα προ φόρων 5.412.613 22,56% 3.072.241 14,89% Ίδια Κεφάλαια 23.991.868 20.632.989 Αποδοτικότητα Επενδυμένων Κεφαλαίων = Καθαρά Αποτελέσματα προ φόρων 5.412.613 10,47% 3.072.241 6,41% Σύνολο Ενεργητικού 51.711.144 47.953.879 ΕΤΑΙΡΕΙΑ Αποδοτικότητα Ιδίων Κεφαλαίων = 2016 2015 Καθαρά Αποτελέσματα προ φόρων 5.543.457 28,45% 3.121.813 20,12% Ίδια Κεφάλαια 19.483.854 15.512.622 Αποδοτικότητα Επενδυμένων Κεφαλαίων = Καθαρά Αποτελέσματα προ φόρων 5.543.457 14,32% 3.121.813 8,63% Σύνολο Ενεργητικού 38.707.537 36.182.785 β) Αριθμοδείκτες Ρευστότητας ΌΜΙΛΟΣ 2016 2015 Δείκτης Κυκλοφοριακής Ρευστότητας = Κυκλοφορούν Ενεργητικό 29.494.566 26.115.934 1,49 Βραχυπρόθεσμες Υποχρεώσεις 19.847.781 21.841.000 1,20 ΕΤΑΙΡΕΙΑ 2016 2015 Δείκτης Κυκλοφοριακής Ρευστότητας = Κυκλοφορούν Ενεργητικό 19.633.013 18.254.796 1,68 Βραχυπρόθεσμες Υποχρεώσεις 11.664.270 15.678.746 1,16 3
Έκθεση Διοικητικού Συμβουλίου γ) Αριθμοδείκτες Διάρθρωσης Κεφαλαίων ΌΜΙΛΟΣ Δείκτης Συνολικής Δανειακής Επιβάρυνσης = 2016 2015 Σύνολο Δανειακών Υποχρεώσεων 13.667.375 0,57 18.831.225 0,91 Ίδια Κεφάλαια 23.991.868 20.632.989 Ίδια Κεφάλαια προς Συνολικά = Ίδια Κεφάλαια 23.991.868 20.632.989 Σύνολο Ιδίων Κεφαλαίων και 46,40% Υποχρεώσεων 51.711.144 47.953.879 43,03% ΕΤΑΙΡΕΙΑ 2016 2015 Δείκτης Συνολικής Δανειακής Επιβάρυνσης = Σύνολο Δανειακών Υποχρεώσεων 13.588.580 0,70 15.873.723 1,02 Ίδια Κεφάλαια 19.483.854 15.512.622 Ίδια Κεφάλαια προς Συνολικά = Ίδια Κεφάλαια 19.483.854 15.512.622 Σύνολο Ιδίων Κεφαλαίων και 50,34% Υποχρεώσεων 38.707.537 36.182.785 42,87% δ) Αριθμοδείκτης Δραστηριότητας ΌΜΙΛΟΣ 2016 2015 Κυκλοφοριακή Ταχύτητα Ενεργητικού = Πωλήσεις 57.493.784 51.000.039 1,11 Σύνολο Ενεργητικού 51.711.144 47.953.879 1,06 ΕΤΑΙΡΕΙΑ 2016 2015 Κυκλοφοριακή Ταχύτητα Ενεργητικού = Πωλήσεις 42.828.712 42.306.409 1,11 Σύνολο Ενεργητικού 38.707.537 36.182.785 1,17 ΣΗΜΑΝΤΙΚΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ Εντός του 2016 ολοκληρώθηκε η συγχώνευση δύο θυγατρικών της Εταιρείας. Συγκεκριμένα η θυγατρική «ΕΥΡΩΧΗΜΙΚΗ Α.Ε.» (η Απορροφώμενη») απορροφήθηκε από την θυγατρική «TCK ΑΒΕΕ» (η Απορροφώσα»), η οποία κατείχε το 100% των μετοχών της Aπορροφώμενης. Η Συγχώνευση πραγματοποιήθηκε σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 69 επ. του Κ.Ν. 2190/1920 σε συνδυασμό με τις διατάξεις των άρθρων 1 έως 5 του Ν. 2166/1993 και με τους όρους και συμφωνίες που περιλαμβάνονται στο σχέδιο σύμβασης συγχώνευσης, που υπεγράφη στις 20 Σεπτεμβρίου 2016 μεταξύ των συγχωνευόμενων εταιρειών και ενεκρίθη στις 12 Δεκεμβρίου 2016 από την Έκτακτη Γενική Συνέλευση της «TCK ΑΒΕΕ». Στόχος της Απορροφώσας εταιρείας μέσα από την εν λόγω συγχώνευση είναι να αποκτήσει μέγεθος και πόρους, οικονομικούς και ανθρώπινους, παρέχοντάς της δυνατότητες για να: ενισχύσει την ανταγωνιστικότητά της σε μια δυναμικά εξελισσόμενη αγορά, βελτιώσει τη σημερινή χρηματοοικονομική της θέση και ενισχύσει σημαντικά τις προοπτικές της μελλοντικής κερδοφορίας της, 4
Έκθεση Διοικητικού Συμβουλίου δημιουργήσει σημαντικές επιχειρηματικές ευκαιρίες. Οι δυνατότητες που διανοίγει η σύνθεση των δραστηριοτήτων των δύο εταιρειών σε συνδυασμό με την κοινή στρατηγική για παροχή υψηλής ποιότητας υπηρεσιών με ανταγωνιστικό χαρακτηριστικό την ολοκληρωμένη εξυπηρέτηση και την πλήρη ικανοποίηση των πελατών από αυτές, παρέχουν τα εχέγγυα για την επιτυχία της συγχώνευσης. ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΙΝΔΥΝΩΝ Ο Όμιλος εκτίθεται σε διάφορους χρηματοοικονομικούς κινδύνους όπως, ενδεικτικά, κινδύνους αγοράς (μεταβολές στις τιμές εμπορευμάτων πρώτων υλών, όπως κολοφώνιο, πευκορητίνη και τερεφθαλικό οξύ, συναλλαγματικό κίνδυνο, κίνδυνο επιτοκίων, κλπ.), πιστωτικό κίνδυνο και κίνδυνο ρευστότητας. Οι χρηματοοικονομικοί κίνδυνοι σχετίζονται με τα παρακάτω χρηματοοικονομικά μέσα: εμπορικές απαιτήσεις, ταμειακά διαθέσιμα και ισοδύναμα, προμηθευτές και λοιπές υποχρεώσεις και δανεισμός. Η διαχείριση κινδύνων παρακολουθείται από την διοίκηση της Εταιρείας και διαμορφώνεται στα πλαίσια, οδηγιών, κατευθύνσεων και κανόνων εγκεκριμένων από το Διοικητικό Συμβούλιο που αφορούν τον κίνδυνο επιτοκίου, τον πιστωτικό κίνδυνο, τη χρήση παραγώγων και μη-παραγώγων χρηματοοικονομικών εργαλείων, καθώς και την βραχυπρόθεσμη επένδυση των διαθεσίμων. α) Κίνδυνος Αγοράς i) Συναλλαγματικός Κίνδυνος Ο συναλλαγματικός κίνδυνος του Ομίλου κρίνεται σχετικά περιορισμένος διότι, στις περισσότερες περιπτώσεις όπου υπάρχουν απαιτήσεις από συμβάσεις σε ξένο νόμισμα, υπάρχουν αντίστοιχες υποχρεώσεις στο ίδιο νόμισμα. Όσον αφορά την διατήρηση διαθεσίμων σε ξένο νόμισμα, πολιτική του Ομίλου είναι η διατήρηση του ελάχιστου απαραίτητου ποσού για την κάλυψη των βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεων στο νόμισμα αυτό. ii) Κίνδυνος τιμών Ο Όμιλος εκτίθεται σε κίνδυνο από τη μεταβολή στις τιμές των πρώτων υλών και εμπορευμάτων. Οι υπηρεσίες του Ομίλου παρακολουθούν στενά τις τάσεις στις επιμέρους αγορές όπου αναπτύσσεται επιχειρηματική δραστηριότητα και σχεδιάζουν ενέργειες για την άμεση και αποτελεσματική προσαρμογή στα νέα δεδομένα των επιμέρους αγορών. Ο Όμιλος εκτίθεται επίσης και σε περιορισμένο κίνδυνο διακύμανσης της εύλογης αξίας των χρηματοοικονομικών στοιχείων σε εύλογη αξία μέσω αποτελεσμάτων που μπορεί να επηρεάσουν τις οικονομικές καταστάσεις. iii) Κίνδυνος ταμειακών ροών και κίνδυνος μεταβολών εύλογης αξίας λόγω μεταβολής επιτοκίων Ο Όμιλος έχει στο ενεργητικό του σημαντικά έντοκα στοιχεία που περιλαμβάνουν καταθέσεις όψεως και βραχυπρόθεσμες τραπεζικές καταθέσεις. Η έκθεση του Ομίλου στον κίνδυνο από διακυμάνσεις στα επιτόκια προέρχεται από τραπεζικά δάνεια με κυμαινόμενα επιτόκια. Τραπεζικά δάνεια με σταθερό επιτόκιο εκθέτουν τον Όμιλο σε κίνδυνο μεταβολής της εύλογης αξίας. Ο Όμιλος είναι εκτεθειμένος σε διακυμάνσεις των επιτοκίων που επικρατούν στην αγορά και τα οποία επηρεάζουν τη χρηματοοικονομική του θέση καθώς και τις ταμειακές του ροές. Το κόστος δανεισμού δύναται να αυξομειώνεται ως αποτέλεσμα επιτοκιακών μεταβολών. Διευκρινίζεται ότι τα τελευταία χρόνια η διακύμανση των επιτοκίων οφείλεται κυρίως στην αύξηση του περιθωρίου δανεισμού, λόγω της έλλειψης ρευστότητας στην ελληνική τραπεζική αγορά και του εκτιμώμενου κινδύνου ελληνικών εταιρειών και λιγότερο στην αύξηση των επιτοκίων βάσης (π.χ. Euribor). Αναφορικά με τις μακροπρόθεσμες δανειακές υποχρεώσεις, η Διοίκηση του Ομίλου παρακολουθεί συστηματικά και σε συνεχή βάση τις διακυμάνσεις των επιτοκίων και αξιολογεί την ανάγκη λήψης σχετικών θέσεων για την αντιστάθμιση των κινδύνων, όταν και εφόσον αυτοί κρίνονται σημαντικοί. Το μεγαλύτερο μέρος των δανείων του Ομίλου είναι σε κυμαινόμενα επιτόκια. Επίσης όλα τα δάνεια του Ομίλου είναι σε Ευρώ. Ως εκ τούτου, ο κίνδυνος επιτοκίου προέρχεται από μεταβολές των επιτοκίων του Ευρώ. Ο Όμιλος παρακολουθεί διαρκώς τις τάσεις των επιτοκίων καθώς και τη διάρκεια και τη φύση των χρηματοδοτικών αναγκών των θυγατρικών εταιρειών. Οι αποφάσεις για τη διάρκεια των δανείων αλλά και τη σχέση μεταξύ κυμαινόμενου και σταθερού επιτοκίου λαμβάνονται σε μεμονωμένη βάση. 5
Έκθεση Διοικητικού Συμβουλίου β) Πιστωτικός Κίνδυνος Ο Όμιλος έχει αναπτύξει πολιτικές, έτσι ώστε να διασφαλίσει ότι οι συναλλαγές πραγματοποιούνται με πελάτες με επαρκή πιστοληπτική ικανότητα. Λόγω των συνθηκών που επικρατούν στην αγορά, η έγκριση των πιστωτικών ορίων είναι αποτέλεσμα μιας πιο αυστηρής διαδικασίας που εμπλέκει όλα τα επίπεδα της ανώτερης διοίκησης. Ο Όμιλος παρακολουθεί επισταμένα τα υπόλοιπα των χρεωστών του και σε απαιτήσεις όπου εντοπίζεται πιστωτικός κίνδυνος, γίνεται αξιολόγηση σύμφωνα με τις καθιερωμένες πολιτικές και διαδικασίες και γίνεται η κατάλληλη πρόβλεψη για απομείωση. Δυνητικός πιστωτικός κίνδυνος υπάρχει και στα διαθέσιμα και ταμειακά ισοδύναμα και στις επενδύσεις. Στις περιπτώσεις αυτές, ο κίνδυνος μπορεί να προκύψει από αδυναμία του αντισυμβαλλόμενου να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις του προς τον Όμιλο. Για τη διαχείριση αυτού του πιστωτικού κινδύνου, ο Όμιλος, στο πλαίσιο εγκεκριμένων πολιτικών από το Διοικητικό Συμβούλιο, θέτει όρια στο βαθμό έκθεσης σε κάθε μεμονωμένο χρηματοοικονομικό ίδρυμα. γ) Κίνδυνος ρευστότητας Δεδομένης της τρέχουσας κρίσης του Ελληνικού Δημοσίου και του ελληνικού χρηματοπιστωτικού τομέα, ο κίνδυνος ρευστότητας είναι μεγαλύτερος και η διαχείριση των χρηματοροών έχει γίνει πιο επιτακτική. Για τη διαχείριση του κινδύνου ρευστότητας, ο Όμιλος προϋπολογίζει και παρακολουθεί τακτικά τις χρηματοροές του και μεριμνά για την ύπαρξη ρευστών διαθεσίμων, συμπεριλαμβανομένων και των δυνατοτήτων για ενδοεταιρικό δανεισμό καθώς και μη χρησιμοποιούμενων τραπεζικών πιστωτικών ορίων για την κάλυψη των αναγκών του (π.χ. ανάγκες σε χρηματοδότηση, Εγγυητικές Επιστολές κλπ.). Η ρευστότητα του Ομίλου παρακολουθείται από τη Διοίκηση σε τακτά χρονικά διαστήματα. δ) Λοιποί κίνδυνοι-πρόσθετες φορολογικές επιβαρύνσεις Τα προηγούμενα έτη το Ελληνικό Δημόσιο επέβαλλε έκτακτες φορολογικές εισφορές που επηρέασαν σημαντικά τα αποτελέσματα των εταιρειών. Δεδομένης της τρέχουσας δημοσιονομικής θέσης του Ελληνικού Δημοσίου, πρόσθετα φορολογικά μέτρα μπορεί να επιβληθούν, που θα μπορούσαν να επηρεάσουν αρνητικά τη χρηματοοικονομική θέση της Εταιρείας. ε) Διαχείριση κεφαλαιουχικού κινδύνου Η διαχείριση των κεφαλαίων στοχεύει στη διασφάλιση της συνεχιζόμενης δραστηριότητας της Εταιρείας και την επίτευξη των αναπτυξιακών της σχεδίων σε συνδυασμό με την πιστοληπτική της ικανότητα. ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ Ο Όμιλος δραστηριοποιείται ενεργά στον κλάδο παραγωγής συνθετικών ρητινών, όπως πολυεστέρων, αλκυδικών, ακρυλικών, ρητινών κολοφωνίου, τερεβινθελαίου, τα οποία χρησιμοποιούνται σε ένα ευρύ φάσμα βιομηχανιών, όπως χρωματοβιομηχανίες, χαρτοβιομηχανίες, βιομηχανίες παραγωγής χρωμάτων, τυπογραφικών μελανιών, συγκολλητικών ουσιών και ταινιών και καλλυντικών. Μία σημαντική δραστηριότητα του Ομίλου είναι η παραγωγή κορεσμένων πολυεστέρων για χρώματα Powder Coatings ηλεκτροστατικής βαφής. Λόγω του ευρέως φάσματος των προϊόντων που παράγει ο Όμιλος, η δραστηριότητά του έχει παρουσιάσει σημαντική αύξηση τα τελευταία χρόνια έχοντας σημαντικούς πελάτες τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό. Ειδικότερα για το 2017 αναμένεται να σημειωθεί αύξηση των εσόδων από το εμπόριο και αποθήκευση χημικών προϊόντων, από την εμπορική δραστηριότητα της επένδυσης στην AKFA ΑΝΩΝΥΜΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ τόσο από στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό. Το 2017 αναμένεται να σημειωθεί σημαντική αύξηση των πωλήσεων καθώς ο τζίρος της θυγατρικής AKFA ΑΝΩΝΥΜΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ αναμένεται να ξεπεράσει τα 13 εκ. ευρώ, παρουσιάζοντας κερδοφορία. Αυτό θα επιτευχθεί λόγω της παραλαβής διαλυτών, μέσω πλοίου, στο λιμάνι που βρίσκεται εντός των εγκαταστάσεων της εταιρείας και την περαιτέρω πώλησή τους σε ανταγωνιστικές τιμές στην εγχώρια αγορά. Επίσης, ο κλάδος της αποθήκευσης και διαχείρισης υλικών θα επεκταθεί με νέες συνεργασίες, δίνοντας περαιτέρω ώθηση στο κύκλο εργασιών της εταιρείας. Στόχος του Ομίλου είναι η περαιτέρω αύξηση των πωλήσεων καθώς επίσης και η παραγωγή νέων προϊόντων χρησιμοποιώντας καινούριες τεχνογνωσίες με στόχο την απόκτηση νέων πελατών σε διαφορετικές βιομηχανίες. 6
Έκθεση Διοικητικού Συμβουλίου Μετά από τα παραπάνω κ. Μέτοχοι σας παρακαλούμε όπως εγκρίνετε τα παρακάτω θέματα: 1) Υποβολή εκθέσεων του Διοικητικού Συμβουλίου και των ελεγκτών επί των οικονομικών καταστάσεων της 30 ης εταιρικής χρήσεως (1/1/2016 31/12/2016) βάσει ΔΠΧΑ. 2) Υποβολή και έγκριση των ετήσιων ενοποιημένων και ατομικών οικονομικών καταστάσεων σύμφωνα με τα ΔΠΧΑ (της Οικονομικής Θέσης 31/12/2016, Συνολικών εσόδων, Μεταβολών ιδίων κεφαλαίων, Ταμειακών ροών, Λοιπών επεξηγηματικών σημειώσεων) της 30 ης εταιρικής χρήσεως. 3) Απαλλαγή μελών Διοικητικού Συμβουλίου και ελεγκτών από κάθε ευθύνη αποζημιώσεως για την 30 η εταιρική χρήση (1/1/2016 31/12/2016). 4) Εκλογή ενός τακτικού ορκωτού ελεγκτή και ενός αναπληρωματικού ορκωτού ελεγκτή για την εταιρική χρήση 1/1/2017 31/12/2017 και καθορισμός αμοιβής αυτών. 5) Επικύρωση όλων των αποφάσεων που πήρε το Διοικητικό Συμβούλιο για την κλειόμενη χρήση (1/1/2016-31/12/2016). 6) Έγκριση αμοιβών μελών Διοικητικού Συμβουλίου από τα κέρδη της χρήσης 2016. 7) Απόφαση ΑΜΚ στην εταιρεία Megara Investments SA ποσού 450.000 ευρώ με καταβολή μετρητών. 8) Απόφαση ΑΜΚ στην εταιρεία Αφοί Παπαδημητρακόπουλοι ΑΒΕΕ ποσού 60.000 ευρώ με καταβολή μετρητών. 9) Λοιπά θέματα Μέγαρα, 02 Ιουνίου 2017 ΓΙΑ ΤΟ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΚΑΙ ΔΙΕΥΘΥΝΩΝ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ Ο ΔΙΕΥΘΥΝΩΝ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΧΡΗΣΤΟΣ ΑΝ.ΦΑΝΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΑΝ.ΦΑΝΗΣ ΑΔΤ: ΑΒ 602777 ΑΔΤ: Τ 093382 7
Πίνακας Περιεχομένων των Ετήσιων Οικονομικών Καταστάσεων Σελίδα ΈΚΘΕΣΗ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΟΥ ΟΡΚΩΤΟΥ ΕΛΕΓΚΤΗ ΛΟΓΙΣΤΗ... 10 ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΣΗΣ... 12 ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΣΥΝΟΛΙΚΩΝ ΕΣΟΔΩΝ... 14 ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΜΕΤΑΒΟΛΩΝ ΙΔΙΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ... 15 ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΑΜΕΙΑΚΩΝ ΡΟΩΝ... 17 Σημειώσεις επί των οικονομικών καταστάσεων... 18 1. Γενικές πληροφορίες... 18 2. Σύνοψη σημαντικών λογιστικών πολιτικών... 18 2.1. Πλαίσιο κατάρτισης των οικονομικών καταστάσεων... 18 2.2. Ενοποίηση... 21 2.3. Συναλλαγματικές μετατροπές... 23 2.4. Επενδύσεις σε ακίνητα... 23 2.5. Ενσώματες ακινητοποιήσεις... 24 2.6. Άυλα περιουσιακά στοιχεία... 24 2.7. Απομείωση αξίας μη χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων... 25 2.8. Χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία... 25 2.8.1. Ταξινόμηση... 25 2.8.2. Αναγνώριση και επιμέτρηση... 25 2.9. Συμψηφισμός χρηματοοικονομικών απαιτήσεων και υποχρεώσεων... 26 2.10. Απομείωση αξίας χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων... 26 2.11. Αποθέματα... 26 2.12. Εμπορικές απαιτήσεις... 26 2.13. Διακανονισμοί πρακτορείας απαιτήσεων (Factoring)... 27 2.14. Ταμειακά διαθέσιμα και ισοδύναμα... 27 2.15. Μετοχικό κεφάλαιο... 27 2.16. Εμπορικές υποχρεώσεις... 27 2.17. Δάνεια... 27 2.18. Τρέχουσα και αναβαλλόμενη φορολογία... 28 2.19. Παροχές στο προσωπικό... 28 2.20. Επιχορηγήσεις... 29 2.21. Προβλέψεις... 29 2.22. Αναγνώριση εσόδων... 29 2.23. Μισθώσεις... 30 2.24. Διανομή μερισμάτων... 30 3. Διαχείριση χρηματοοικονομικού κινδύνου... 30 4. Σημαντικές λογιστικές εκτιμήσεις και κρίσεις της διοικήσεως... 34 5. Ενσώματα πάγια... 36 6. Άυλα περιουσιακά στοιχεία... 38 7. Επενδύσεις σε ακίνητα... 39 8. Συμμετοχές Ομίλου... 40 9. Επενδύσεις σε θυγατρικές επιχειρήσεις... 40 10. Επενδύσεις σε συγγενείς επιχειρήσεις... 42 7
11. Πελάτες και λοιπές απαιτήσεις... 43 12. Αποθέματα... 45 13. Χρηματοοικονομικά στοιχεία σε εύλογη αξία μέσω αποτελεσμάτων... 45 14. Ταμειακά διαθέσιμα και ισοδύναμα... 45 15. Μετοχικό κεφάλαιο... 46 16. Λοιπά αποθεματικά... 47 17. Προμηθευτές και λοιπές υποχρεώσεις... 48 18. Δάνεια... 48 19. Επιχορηγήσεις... 50 20. Αναβαλλόμενη φορολογία... 51 21. Υποχρεώσεις παροχών προσωπικού λόγω εξόδου από την υπηρεσία... 53 22. Προβλέψεις... 54 23. Πωλήσεις... 54 24. Έξοδα ανά κατηγορία... 55 25. Άλλα λειτουργικά έσοδα / (έξοδα) εκμετάλλευσης - καθαρά... 55 26. Λοιπά κέρδη / (ζημίες) καθαρά... 56 27. Χρηματοοικονομικά έσοδα / (έξοδα) καθαρά... 56 28. Παροχές σε εργαζομένους... 56 29. Φόρος εισοδήματος... 57 30. Μερίσματα... 59 31. Ενδεχόμενες υποχρεώσεις... 59 32. Ανειλημμένες υποχρεώσεις... 59 33. Συνδεδεμένα μέρη... 60 34. Γεγονότα μετά την ημερομηνία της Κατάστασης Οικονομικής Θέσης... 61 9
ΈΚΘΕΣΗ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΟΥ ΟΡΚΩΤΟΥ ΕΛΕΓΚΤΗ ΛΟΓΙΣΤΗ Προς τους Μετόχους της Εταιρείας «ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΡΗΤΙΝΩΝ ΜΕΓΑΡΩΝ» Έκθεση Ελέγχου επί των Εταιρικών και Ενοποιημένων Χρηματοοικονομικών Καταστάσεων Ελέγξαμε τις συνημμένες εταιρικές και ενοποιημένες χρηματοοικονομικές καταστάσεις της Εταιρείας «ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΡΗΤΙΝΩΝ ΜΕΓΑΡΩΝ», οι οποίες αποτελούνται από την εταιρική και ενοποιημένη κατάσταση χρηματοοικονομικής θέσης της 31ης Δεκεμβρίου 2016, τις εταιρικές και ενοποιημένες καταστάσεις συνολικού εισοδήματος, μεταβολών ιδίων κεφαλαίων και ταμειακών ροών της χρήσεως που έληξε την ημερομηνία αυτή, καθώς και περίληψη σημαντικών λογιστικών αρχών και μεθόδων και λοιπές επεξηγηματικές πληροφορίες. Ευθύνη της Διοίκησης για τις Εταιρικές και Ενοποιημένες Χρηματοοικονομικές Καταστάσεις Η διοίκηση έχει την ευθύνη για την κατάρτιση και εύλογη παρουσίαση αυτών των εταιρικών και ενοποιημένων χρηματοοικονομικών καταστάσεων σύμφωνα με τα Διεθνή Πρότυπα Χρηματοοικονομικής Αναφοράς, όπως αυτά έχουν υιοθετηθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση, όπως και για εκείνες τις εσωτερικές δικλίδες, που η διοίκηση καθορίζει ως απαραίτητες, ώστε να καθίσταται δυνατή η κατάρτιση εταιρικών και ενοποιημένων χρηματοοικονομικών καταστάσεων απαλλαγμένων από ουσιώδη ανακρίβεια, που οφείλεται είτε σε απάτη είτε σε λάθος. Ευθύνη του Ελεγκτή Η δική μας ευθύνη είναι να εκφράσουμε γνώμη επί αυτών των εταιρικών και ενοποιημένων χρηματοοικονομικών καταστάσεων με βάση τον έλεγχό μας. Διενεργήσαμε τον έλεγχό μας σύμφωνα με τα Διεθνή Πρότυπα Ελέγχου, πού έχουν ενσωματωθεί στην Ελληνική Νομοθεσία (ΦΕΚ/Β /2848/23.10.2012). Τα πρότυπα αυτά απαιτούν να συμμορφωνόμαστε με κανόνες δεοντολογίας, καθώς και να σχεδιάζουμε και διενεργούμε τον έλεγχο με σκοπό την απόκτηση εύλογης διασφάλισης για το εάν οι εταιρικές και ενοποιημένες χρηματοοικονομικές καταστάσεις είναι απαλλαγμένες από ουσιώδη ανακρίβεια. Ο έλεγχος περιλαμβάνει τη διενέργεια διαδικασιών για την απόκτηση ελεγκτικών τεκμηρίων, σχετικά με τα ποσά και τις γνωστοποιήσεις στις εταιρικές και τις ενοποιημένες χρηματοοικονομικές καταστάσεις. Οι επιλεγόμενες διαδικασίες βασίζονται στην κρίση του ελεγκτή περιλαμβανομένης της εκτίμησης των κινδύνων ουσιώδους ανακρίβειας των εταιρικών και ενοποιημένων χρηματοοικονομικών καταστάσεων, που οφείλεται είτε σε απάτη είτε σε λάθος. Κατά τη διενέργεια αυτών των εκτιμήσεων κινδύνου, ο ελεγκτής εξετάζει τις εσωτερικές δικλίδες που σχετίζονται με την κατάρτιση και εύλογη παρουσίαση των εταιρικών και ενοποιημένων χρηματοοικονομικών καταστάσεων της εταιρείας, με σκοπό το σχεδιασμό ελεγκτικών διαδικασιών κατάλληλων για τις περιστάσεις, αλλά όχι με σκοπό την έκφραση γνώμης επί της αποτελεσματικότητας των εσωτερικών δικλίδων της εταιρείας. Ο έλεγχος περιλαμβάνει επίσης την αξιολόγηση της καταλληλότητας των λογιστικών αρχών και μεθόδων που χρησιμοποιήθηκαν και του εύλογου των εκτιμήσεων που έγιναν από τη διοίκηση, καθώς και αξιολόγηση της συνολικής παρουσίασης των εταιρικών και ενοποιημένων χρηματοοικονομικών καταστάσεων. Πιστεύουμε ότι τα ελεγκτικά τεκμήρια που έχουμε συγκεντρώσει είναι επαρκή και κατάλληλα για τη θεμελίωση της ελεγκτικής μας γνώμης. Γνώμη Κατά τη γνώμη μας, οι συνημμένες εταιρικές και ενοποιημένες χρηματοοικονομικές καταστάσεις παρουσιάζουν εύλογα, από κάθε ουσιώδη άποψη, την οικονομική θέση της Εταιρείας «ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΡΗΤΙΝΩΝ ΜΕΓΑΡΩΝ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ ΦΑΝΗΣ Α.Ε.» και των θυγατρικών αυτής κατά την 31η Δεκεμβρίου 2016, τη χρηματοοικονομική τους επίδοση και τις ταμειακές τους ροές για τη χρήση που έληξε την ημερομηνία αυτή σύμφωνα με τα Διεθνή Πρότυπα Χρηματοοικονομικής Αναφοράς, όπως αυτά έχουν υιοθετηθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Άλλο Θέμα Οι χρηματοοικονομικές καταστάσεις της Εταιρείας «ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΡΗΤΙΝΩΝ ΜΕΓΑΡΩΝ» για τη χρήση που έληξε την 31η Δεκεμβρίου 2015 είχαν ελεγχθεί από άλλον Ορκωτό Ελεγκτή Λογιστή, ο οποίος εξέφρασε «Σύμφωνη Γνώμη» την 17 η Ιουνίου 2016 επί των χρηματοοικονομικών καταστάσεων της προηγούμενης χρήσεως. 10
Έκθεση επί Άλλων Νομικών και Κανονιστικών Απαιτήσεων Λαμβάνοντας υπόψη ότι η διοίκηση έχει την ευθύνη για την κατάρτιση της Έκθεσης Διαχείρισης του Διοικητικού Συμβουλίου, κατ εφαρμογή των διατάξεων της παραγράφου 5 του άρθρου 2 (μέρος Β) του Ν. 4336/2015, σημειώνουμε ότι: α) Κατά τη γνώμη μας η Έκθεση Διαχείρισης του Διοικητικού Συμβουλίου έχει καταρτισθεί σύμφωνα με τις ισχύουσες νομικές απαιτήσεις των άρθρων 43α και 107 Α του Κωδ. Ν. 2190/1920 και το περιεχόμενο αυτής αντιστοιχεί με τις συνημμένες εταιρικές και ενοποιημένες χρηματοοικονομικές καταστάσεις της χρήσης που έληξε την 31/12/2016. β) Με βάση τη γνώση που αποκτήσαμε κατά το έλεγχό μας, για την Εταιρεία «ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΡΗΤΙΝΩΝ ΜΕΓΑΡΩΝ» και το περιβάλλον της, δεν έχουμε εντοπίσει ουσιώδεις ανακρίβειες στην Έκθεση Διαχείρισης του Διοικητικού της Συμβουλίου. Αθήνα, 02/06/2017 Ο Ορκωτός Ελεγκτής Λογιστής MAZARS Ορκωτοί Ελεγκτές Λογιστές Επιχειρηματικοί Σύμβουλοι Α.Ε. Λεωφόρος Αμφιθέας 14, 175 64 Παλαιό Φάληρο Βασίλειος Νιάρχος Α.Μ. ΣΟΕΛ: 154 Α.Μ. ΣΟΕΛ: 30521 11
ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΣΗΣ Σημ. 31/12/2016 31/12/2015 ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ Μη κυκλοφορούν ενεργητικό Ενσώματα πάγια 5 20.899.551 20.781.735 Άυλα περιουσιακά στοιχεία 6 1.433 5.006 Επενδύσεις σε ακίνητα 7 1.173.541 950.690 Επενδύσεις σε συγγενείς επιχειρήσεις 10 35.379 38.288 Πελάτες και λοιπές απαιτήσεις 11 106.674 62.226 22.216.578 21.837.945 Κυκλοφορούν ενεργητικό Αποθέματα 12 7.995.994 6.717.841 Πελάτες και λοιπές απαιτήσεις 11 12.165.558 13.321.732 Χρηματοοικονομικά στοιχεία σε εύλογη αξία μέσω αποτελεσμάτων 13 214.000 792.267 Τρέχουσες φορολογικές απαιτήσεις 243.554 97.493 Ταμειακά διαθέσιμα και ισοδύναμα 14 8.875.460 5.186.601 29.494.566 26.115.934 Σύνολο ενεργητικού 51.711.144 47.953.879 ΙΔΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ Ίδια κεφάλαια αποδιδόμενα στους μετόχους Μετοχικό κεφάλαιο 15 2.841.198 2.841.198 Αποθεματικά 16 1.427.795 1.427.384 Κέρδη εις νέον 15.291.517 11.857.419 19.560.510 16.126.001 Μη ελέγχουσες συμμετοχές 4.431.358 4.506.988 Σύνολο ιδίων κεφαλαίων 23.991.868 20.632.989 ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ Μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις Δάνεια 18 5.589.027 3.189.486 Αναβαλλόμενες φορολογικές υποχρεώσεις 20 1.924.141 1.948.674 Επιχορηγήσεις 19 53.679 55.915 Υποχρεώσεις παροχών προσωπικού λόγω εξόδου από την υπηρεσία 21 119.505 100.673 Προβλέψεις για λοιπές υποχρεώσεις και έξοδα 22 185.143 185.143 7.871.495 5.479.890 Βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις Προμηθευτές και λοιπές υποχρεώσεις 17 11.616.385 5.946.787 Επιχορηγήσεις 19 76.308 82.416 Δάνεια 18 8.078.348 15.641.739 Τρέχουσες φορολογικές υποχρεώσεις 76.740 170.058 19.847.781 21.841.000 Σύνολο υποχρεώσεων 27.719.276 27.320.890 Σύνολο ιδίων κεφαλαίων και υποχρεώσεων 51.711.144 47.953.879 Οι σημειώσεις στις σελίδες 18 έως 61 αποτελούν αναπόσπαστο μέρος αυτών των οικονομικών καταστάσεων. 12
Σημ. 31/12/2016 31/12/2015 ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ Μη κυκλοφορούν ενεργητικό Ενσώματα πάγια 5 13.025.971 12.578.502 Άυλα περιουσιακά στοιχεία 6 1.433 5.006 Επενδύσεις σε ακίνητα 7 159.508 154.579 Επενδύσεις σε θυγατρικές 9 5.814.656 5.144.654 Επενδύσεις σε συγγενείς επιχειρήσεις 10 15.000 15.000 Πελάτες και λοιπές απαιτήσεις 11 57.957 30.249 19.074.525 17.927.989 Κυκλοφορούν ενεργητικό Αποθέματα 12 5.617.132 3.823.353 Πελάτες και λοιπές απαιτήσεις 11 7.935.805 9.412.145 Χρηματοοικονομικά στοιχεία σε εύλογη αξία μέσω αποτελεσμάτων 13 214.000 792.267 Τρέχουσες φορολογικές απαιτήσεις 243.554 97.493 Ταμειακά διαθέσιμα και ισοδύναμα 14 5.622.521 4.129.538 19.633.012 18.254.796 Σύνολο ενεργητικού 38.707.537 36.182.785 ΙΔΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ Ίδια κεφάλαια Μετοχικό κεφάλαιο 15 2.841.198 2.841.198 Αποθεματικά 16 1.332.985 1.332.985 Κέρδη εις νέον 15.309.671 11.338.439 Σύνολο ιδίων κεφαλαίων 19.483.854 15.512.622 ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ Μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις Δάνεια 18 5.589.027 3.140.397 Αναβαλλόμενες φορολογικές υποχρεώσεις 20 1.707.581 1.593.874 Επιχορηγήσεις 19 53.679 55.915 Υποχρεώσεις παροχών προσωπικού λόγω εξόδου από την υπηρεσία 21 87.716 79.820 Προβλέψεις για λοιπές υποχρεώσεις και έξοδα 22 121.411 121.411 7.559.414 4.991.417 Βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις Προμηθευτές και λοιπές υποχρεώσεις 17 3.588.409 2.863.003 Επιχορηγήσεις 19 76.308 82.416 Δάνεια 18 7.999.552 12.733.326 11.664.269 15.678.746 Σύνολο υποχρεώσεων 19.223.683 20.670.163 Σύνολο ιδίων κεφαλαίων και υποχρεώσεων 38.707.537 36.182.785 Οι σημειώσεις στις σελίδες 18 έως 61 αποτελούν αναπόσπαστο μέρος αυτών των οικονομικών καταστάσεων. 13
ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΣΥΝΟΛΙΚΩΝ ΕΣΟΔΩΝ 01/01 εώς 01/01 εώς Σημ. 31/12/2016 31/12/2015 31/12/2016 31/12/2015 Πωλήσεις 23 57.493.784 51.000.039 42.828.712 42.306.409 Κόστος πωληθέντων 24 (45.068.613) (41.047.584) (33.028.655) (33.813.578) Μεικτό κέρδος 12.425.171 9.952.455 9.800.057 8.492.830 Έξοδα διάθεσης 24 (3.501.967) (3.340.743) (2.792.352) (2.904.960) Έξοδα διοίκησης 24 (2.222.953) (1.787.831) (1.373.340) (1.122.743) Έξοδα λειτουργίας ερευνών-αναπτύξεως 24 (434.003) (649.888) (434.003) (649.888) Λοιπά λειτουργικά έσοδα - καθαρά 25 589.312 442.066 782.416 604.941 Λοιπά κέρδη / (ζημίες) - καθαρές 26 79.408 (92.754) 57.900 (94.214) Ζημίες από απομείωση θυγατρικής 9 - - - (147.304) Ζημίες από απομείωση ενσώματων παγίων και επενδυτικών ακινήτων 5, 7 (102.853) (17.000) - (17.000) Αποτελέσματα εκμετάλλευσης 6.832.115 4.506.305 6.040.678 4.161.663 Χρηματοοικονομικά έξοδα 27 (1.438.155) (1.462.634) (1.253.320) (1.218.758) Χρηματοοικονομικά έσοδα 27 11.297 18.324 9.834 16.628 Χρηματοοικονομικά έξοδα, καθαρά (1.426.858) (1.444.311) (1.243.486) (1.202.130) Έσοδα από μερίσματα 33 - - 746.265 162.281 Κέρδη από συγγενείς επιχειρήσεις 10 7.356 10.247 - - Κέρδη προ φόρων 5.412.613 3.072.241 5.543.457 3.121.813 Φόρος εισοδήματος 29 (1.814.226) (1.362.035) (1.573.252) (1.234.923) Καθαρά κέρδη χρήσης 3.598.387 1.710.206 3.970.205 1.886.890 Λοιπά συνολικά έσοδα Στοιχεία που δεν ανακατατάσσονται μεταγενέστερα στα αποτελέσματα Αναλογιστικά κέρδη 29 1.157 775 1.027 567 Λοιπά συνολικά έσοδα χρήσης (μετά από φόρους) 1.157 775 1.027 567 Συγκεντρωτικά συνολικά έσοδα χρήσης 3.599.544 1.710.981 3.971.232 1.887.457 Καθαρά κέρδη αποδιδόμενα σε : Ιδιοκτήτες της μητρικής 3.433.410 1.796.436 3.970.205 1.886.890 Μη ελέγχουσες συμμετοχές 164.977 (86.230) - - 3.598.387 1.710.206 3.970.205 1.886.890 Συγκεντρωτικά συνολικά έσοδα χρήσης αποδιδόμενα σε: Ιδιοκτήτες της μητρικής 3.434.509 1.797.134 3.971.232 1.887.457 Μη ελέγχουσες συμμετοχές 165.035 (86.153) - - 3.599.544 1.710.981 3.971.232 1.887.457 Τα Λοιπά Συνολικά Έσοδα παρουσιάζονται στην παραπάνω κατάσταση, καθαρά, μετά από φόρους. Ο φόρος που αναλογεί στα στοιχεία που απαρτίζουν τα Λοιπά Συνολικά Έσοδα παρατίθεται στη σημείωση 29. Οι σημειώσεις στις σελίδες 18 έως 61 αποτελούν αναπόσπαστο μέρος αυτών των οικονομικών καταστάσεων. 14
ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΜΕΤΑΒΟΛΩΝ ΙΔΙΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΡΗΤΙΝΩΝ ΜΕΓΑΡΩΝ Σημ. Μετοχικό κεφάλαιο Αποδιδόμενα στους Ιδιοκτήτες της Μητρικής Αποθεματικά Κέρδη εις νέον Σύνολο Μη ελέγχουσες συμμετοχές Σύνολο ιδίων κεφαλαίων 1 Ιανουαρίου 2015 2.841.198 1.190.277 10.637.389 14.668.864 4.193.562 18.862.428 Καθαρά κέρδη / (ζημίες) χρήσης - - 1.796.436 1.796.436 (86.230) 1.710.206 Λοιπά Συνολικά Έσοδα (καθαρά, μετά από φόρους) Αναλογιστικά κέρδη χρήσης 21,29 - - 698 698 76 775 Συγκεντρωτικά Συνολικά Έσοδα / (Έξοδα) χρήσης - - 1.797.134 1.797.134 (86.153) 1.710.981 Αύξηση μετοχικού κεφαλαίου - - - - 500.000 500.000 Σχηματισμός τακτικού αποθεματικού 16-101.270 (101.270) - - - Μεταφορά σε αποθεματικά 16-135.836 (135.836) - - - Διανομή μερίσματος 30 - - (340.000) (340.000) (100.420) (440.420) - 237.106 (577.106) (340.000) 399.580 59.580 31 Δεκεμβρίου 2015 2.841.198 1.427.384 11.857.419 16.126.001 4.506.988 20.632.989 1 Ιανουαρίου 2016 2.841.198 1.427.384 11.857.419 16.126.001 4.506.988 20.632.989 Καθαρά κέρδη / (ζημίες) χρήσης - - 3.433.410 3.433.410 164.977 3.598.387 Λοιπά Συνολικά Έσοδα (καθαρά, μετά από φόρους) Αναλογιστικά κέρδη χρήσης 21,29 - - 1.099 1.099 58 1.157 Συγκεντρωτικά Συνολικά Έσοδα χρήσης - - 3.434.509 3.434.509 165.035 3.599.544 Αύξηση μετοχικού κεφαλαίου - - - - 250.000 250.000 Σχηματισμός τακτικού αποθεματικού 16-411 (411) - - - Διανομή μερίσματος 30 - - - - (490.666) (490.666) - 411 (411) - (240.666) (240.666) 31 Δεκεμβρίου 2016 2.841.198 1.427.795 15.291.517 19.560.510 4.431.358 23.991.868 Οι σημειώσεις στις σελίδες 18 έως 61 αποτελούν αναπόσπαστο μέρος αυτών των οικονομικών καταστάσεων. 15
Σημ. Μετοχικό κεφάλαιο Αποθεματικά Κέρδη εις νέον Σύνολο ιδίων κεφαλαίων 1 Ιανουαρίου 2015 2.841.198 1.096.784 10.027.182 13.965.164 Καθαρά κέρδη χρήσης - - 1.886.890 1.886.890 Λοιπά συνολικά έσοδα (καθαρά, μετά από φόρους) Αναλογιστικές ζημίες χρήσης 21,29 - - 567 567 Συγκεντρωτικά συνολικά έσοδα χρήσης - - 1.887.457 1.887.457 Σχηματισμός τακτικού αποθεματικού 16-78.706 (78.706) - Μεταφορά σε αποθεματικά 16-157.494 (157.494) - Διανομή μερίσματος 30 - - (340.000) (340.000) 31 Δεκεμβρίου 2015 2.841.198 1.332.985 11.338.439 15.512.622 1 Ιανουαρίου 2016 2.841.198 1.332.985 11.338.439 15.512.622 Καθαρά κέρδη χρήσης - - 3.970.205 3.970.205 Λοιπά συνολικά έσοδα (καθαρά, μετά από φόρους) Αναλογιστικές ζημίες χρήσης 21,29 - - 1.027 1.027 Συγκεντρωτικά συνολικά έσοδα χρήσης - - 3.971.232 3.971.232 31 Δεκεμβρίου 2016 2.841.198 1.332.985 15.309.671 19.483.854 Οι σημειώσεις στις σελίδες 18 έως 61 αποτελούν αναπόσπαστο μέρος αυτών των οικονομικών καταστάσεων. 16
ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΑΜΕΙΑΚΩΝ ΡΟΩΝ 01/01 έως 01/01 έως Σημ. 31/12/2016 31/12/2015 31/12/2016 31/12/2015 Ταμειακές ροές από λειτουργικές δραστηριότητες Κέρδη προ φόρων 5.412.613 3.072.241 5.543.457 3.121.813 Πλέον/μείον προσαρμογές για: Αποσβέσεις ενσώματων παγίων 5 1.110.855 1.014.498 571.143 479.004 Αποσβέσεις άυλων περιουσιακών στοιχείων 6 4.015 8.013 4.015 8.013 Αποσβέσεις επενδυτικών ακινήτων 7 92.249 66.789 496 517 Αποσβέσεις επιχορηγήσεων 19 (574.439) (407.953) (574.439) (407.953) Απομείωση συμμετοχών σε θυγατρικές 9 - - - 147.304 Απομείωση ενσώματων παγίων και επενδυτικών ακινήτων 5, 7 102.853 17.000-17.000 Αποσβέσεις αναβαλλόμενου κόστους δανεισμού 18 4.856 2.920 4.856 2.920 Κέρδη από συγγενείς επιχειρήσεις και λοιπές μεταβολές 10 (7.356) (3.373) - - Κέρδη εύλογης αξίας χρηματοοικονομικών στοιχείων σε εύλογη αξία μέσω αποτελεσμάτων 26 (11.100) (37.267) (11.100) (37.267) (Κέρδη) / ζημίες από την πώληση χρηματοοικονομικών στοιχείων σε εύλογη αξία μέσω αποτελεσμάτων 26 (90.804) 82.844 (90.804) 82.844 Προβλέψεις απομείωσης απαιτήσεων 11 55.130 30.182 53.727 25.429 Έσοδο από αχρησιμοποίητες προβλέψεις 25 (11.176) (10.597) (1.613) (5.168) Διαγραφές απαιτήσεων 26 9.549 11.363 9.549 11.272 Διαγραφές υποχρεώσεων 26 (29.076) (616) (29.076) (616) Κέρδη από την πώληση ενσώματων παγίων 26 (1.816) (13.395) (3.915) (13.094) Έσοδα τόκων 27 (11.297) (18.323) (9.834) (16.628) Έξοδα τόκων 27 1.315.232 1.359.375 1.155.326 1.138.144 Έσοδα συμμετοχών 33 - - (746.265) (162.281) Διαγραφές αποθεμάτων 24 42.951 10.804 42.951 10.804 Μεταβολές κεφαλαίου κίνησης 7.413.238 5.184.507 5.918.475 4.402.056 (Αύξηση) / μείωση αποθεμάτων (1.321.103) (1.944.061) (1.836.730) 312.096 (Αύξηση) / μείωση απαιτήσεων (542.533) (2.674.148) 135.617 (1.991.418) Αύξηση / (μείωση) υποχρεώσεων 5.696.119 1.369.126 749.955 (1.164.051) Aύξηση υποχρεώσεων παροχών προσωπικού 20.461 11.732 9.342 7.102 Ταμειακές ροές από λειτουργικές δραστηριότητες 11.266.181 1.947.156 4.976.659 1.565.785 Καταβεβληθέντες τόκοι (1.312.676) (1.320.896) (1.150.802) (1.097.955) Καταβληθής φόρος εισοδήματος (473.214) (60.949) - - Καθαρές ταμειακές εισροές από λειτουργικές δραστηριότητες 9.480.292 565.312 3.825.856 467.830 Ταμειακές ροές από επενδυτικές δραστηριότητες Αύξηση συμμετοχής σε θυγατρικές εταιρείες 9 - - (670.002) (600.000) Αγορές ενσώματων παγίων περιουσιακών στοιχείων 5 (1.344.557) (587.263) (1.101.599) (468.409) Αγορές άυλων περιουσιακών στοιχείων 6 (442) (2.060) (442) (2.060) Αγορές επενδυτικών ακινήτων 7 (315.099) (523.495) (5.425) (10.634) Εισπράξεις από πωλήσεις ενσώματων παγίων περιουσιακών στοιχείων 14.850 22.695 86.903 18.695 Πωλήσεις χρηματοοκονομικών στοιχείων σε εύλογη αξία μέσω αποτελεσμάτων 1.670.021 749.755 1.670.021 749.755 Αγορές χρηματοοκονομικών στοιχείων σε εύλογη αξία μέσω αποτελεσμάτων (989.850) (1.587.599) (989.850) (1.587.599) Μερίσματα εισπραχθέντα 33 10.265 11.650 392.221 162.281 Τόκοι που εισπράχθηκαν 11.297 18.323 9.204 16.608 Καθαρές ταμειακές εκροές από επενδυτικές δραστηριότητες (943.515) (1.897.994) (608.969) (1.721.363) Ταμειακές ροές από χρηματοδοτικές δραστηριότητες Εισφορά μη ελεγχουσών συμμετοχών σε μετοχικό κεφάλαιο θυγατρικής 250.000 500.000 - - Δάνεια αναληφθέντα / (καταβληθέντα) 192.632 (533.737) 1.904.518 (789.190) Κόστος δανεισμού 18 - (30.150) - (30.150) Μερίσματα πληρωθέντα 30 (490.666) (440.420) - (340.000) Ληφθείσες επιχορηγήσεις 19 566.094 295.125 566.094 295.125 Καθαρές ταμειακές εισροές / (εκροές) από χρηματοδοτικές δραστηριότητες 518.059 (209.182) 2.470.611 (864.215) Καθαρή αύξηση / (μείωση) στα ταμειακά διαθέσιμα, ισοδύναμα και τραπεζικές υπεραναλήψεις 9.054.836 (1.541.865) 5.687.500 (2.117.748) Ταμειακά διαθέσιμα, ισοδύναμα και τραπεζικές υπεραναλήψεις στην αρχή της χρήσης 14 (7.090.471) (5.548.606) (6.970.930) (4.853.182) Ταμειακά διαθέσιμα, ισοδύναμα και τραπεζικές υπεραναλήψεις στο τέλος της χρήσης 14 1.964.365 (7.090.471) (1.283.430) (6.970.930) Οι σημειώσεις στις σελίδες 18 έως 61 αποτελούν αναπόσπαστο μέρος αυτών των οικονομικών καταστάσεων. 17
Σημειώσεις επί των οικονομικών καταστάσεων 1. Γενικές πληροφορίες Η Βιομηχανία Ρητινών Μεγάρων (η «Εταιρεία») και οι θυγατρικές της (ο «Όμιλος») δραστηριοποιούνται στον κλάδο επεξεργασίας ρητίνης. Η Εταιρεία ιδρύθηκε το 1961 από τον Αναστάσιο Φάνη και αρχικά λειτούργησε ως μονάδα παραγωγής κολοφωνίου και τερεβινθέλαιου με κατεργασία-απόσταξη ελληνικής πευκορητίνης. Κατά τη δεκαετία του 70 η Εταιρεία ξεκίνησε την παραγωγή κόλλας χαρτιού με στόχο τη χρήση στην ελληνική χαρτοβιομηχανία. Μία δεκαετία αργότερα η Εταιρεία προχώρησε στην παραγωγή εξειδικευμένων υλικών από το κολοφώνιο, όπως εστέρες, μαλεϊκές ρητίνες, τροποποιημένα κολοφώνια και αμινορητίνες με κύρια χρήση αυτών στη βιομηχανία ξύλου, χρωμάτων-βερνικιών, συγκολλητικών ουσιών, μελανιών και καλλυντικών. Η παραγωγή αλκυδικών και ακρυλικών ρητινών όπως επίσης και βελτιωμένα προϊόντα ρητινελαίου και εξειδικευμένα παράγωγα για τις βιομηχανίες σκυροδέματος, αναπτύχθηκαν κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 90. Η τελευταία μεγάλη δραστηριότητα του Ομίλου είναι οι κορεσμένοι πολυεστέρες για χρώματα Powder Coatings ηλεκτροστατικής βαφής. Η Εταιρεία έχει συσταθεί και είναι εγκατεστημένη στην Ελλάδα. Η διεύθυνση της έδρας της και τα κεντρικά γραφεία της είναι στο 38 ο χλμ Ε.Ο. Αθηνών Κορίνθου, Θέση Άγιος Δημήτριος, 19100, Δήμος Μεγάρων Αττικής. Οι παρούσες οικονομικές καταστάσεις εγκρίθηκαν από το Διοικητικό Συμβούλιο στις 02 Ιουνίου 2017 και τελούν υπό την έγκριση την Γενικής Συνέλευσης των μετόχων. Το Διοικητικό Συμβούλιο απαρτίζεται από τους: Χ. Α. Φάνης Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος Κ. Α. Φάνης Διευθύνων Σύμβουλος Χ. Γ. Γκιόκας Μέλος 2. Σύνοψη σημαντικών λογιστικών πολιτικών Οι βασικές λογιστικές αρχές που εφαρμόσθηκαν κατά τη σύνταξη αυτών των οικονομικών καταστάσεων περιγράφονται παρακάτω. Αυτές οι αρχές έχουν εφαρμοσθεί με συνέπεια για όλες τις περιόδους που παρουσιάζονται, εκτός εάν αναφέρεται διαφορετικά. 2.1. Πλαίσιο κατάρτισης των οικονομικών καταστάσεων Οι παρούσες οικονομικές καταστάσεις συντάχθηκαν σύμφωνα με τα Διεθνή Πρότυπα Χρηματοοικονομικής Αναφοράς (ΔΠΧΑ) και τις Διερμηνείες της Επιτροπής Διερμηνειών των Διεθνών Προτύπων Χρηματοοικονομικής Αναφοράς, όπως έχουν υιοθετηθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση και ΔΠΧΑ που έχουν εκδοθεί από το Συμβούλιο Διεθνών Λογιστικών Προτύπων (ΣΔΛΠ). Οι οικονομικές καταστάσεις έχουν συνταχθεί με βάση την αρχή του ιστορικού κόστους, εκτός από τα χρηματοοικονομικά στοιχεία σε εύλογη αξία μέσω αποτελεσμάτων, τα οποία αποτιμώνται στην εύλογη αξία. Η σύνταξη των οικονομικών καταστάσεων σύμφωνα µε τα ΔΠΧΑ απαιτεί τη χρήση ορισμένων σημαντικών λογιστικών εκτιμήσεων και την άσκηση κρίσης από τη Διοίκηση στη διαδικασία εφαρμογής των λογιστικών αρχών. Επίσης απαιτείται η χρήση υπολογισμών και υποθέσεων που επηρεάζουν τα αναφερθέντα ποσά των περιουσιακών στοιχείων και υποχρεώσεων, τη γνωστοποίηση ενδεχόμενων απαιτήσεων και υποχρεώσεων κατά την ημερομηνία των οικονομικών καταστάσεων και τα αναφερθέντα ποσά εισοδημάτων και εξόδων κατά τη διάρκεια του έτους υπό αναφορά. Παρά το γεγονός ότι αυτοί οι υπολογισμοί βασίζονται στην καλύτερη δυνατή γνώση της Διοίκησης σε σχέση µε τις τρέχουσες συνθήκες και ενέργειες, τα πραγματικά αποτελέσματα μπορεί τελικά να διαφέρουν από αυτούς τους υπολογισμούς. Οι περιοχές που αφορούν περίπλοκες συναλλαγές και εμπεριέχουν μεγάλο βαθμό υποκειμενικότητας, ή οι υποθέσεις και εκτιμήσεις που είναι σημαντικές για τις οικονομικές καταστάσεις αναφέρονται στη σημείωση 4. 18
Νέα πρότυπα, τροποποιήσεις προτύπων και διερμηνείες: Συγκεκριμένα νέα πρότυπα, τροποποιήσεις προτύπων και διερμηνείες έχουν εκδοθεί, τα οποία είναι υποχρεωτικά για λογιστικές περιόδους που ξεκινούν κατά τη διάρκεια της παρούσας χρήσης ή μεταγενέστερα. Η εκτίμηση του Ομίλου σχετικά με την επίδραση από την εφαρμογή αυτών των νέων προτύπων, τροποποιήσεων και διερμηνειών παρατίθεται παρακάτω. Πρότυπα και Διερμηνείες υποχρεωτικά για την τρέχουσα οικονομική χρήση ΔΛΠ 19 Αναθεωρημένο (Τροποποίηση) «Παροχές σε Εργαζομένους» Η περιορισμένου σκοπού τροποποίηση εφαρμόζεται σε εισφορές των εργαζομένων ή τρίτων μερών στα προγράμματα καθορισμένων παροχών και απλοποιεί την λογιστικοποίηση των εισφορών όταν είναι ανεξάρτητες του αριθμού των ετών που παρέχεται η εργασία, για παράδειγμα, εισφορές εργαζομένων που υπολογίζονται βάση ενός σταθερού ποσοστού του μισθού. ΔΛΠ 16 και ΔΛΠ 38 (Τροποποιήσεις) «Διευκρίνιση των Επιτρεπτών Μεθόδων Απόσβεσης» Αυτή η τροποποίηση διευκρινίζει ότι η χρήση μεθόδων βασισμένων στα έσοδα δεν είναι κατάλληλες για τον υπολογισμό των αποσβέσεων ενός περιουσιακού στοιχείου και επίσης διευκρινίζει πως τα έσοδα δεν θεωρούνται κατάλληλη βάση επιμέτρησης της ανάλωσης των οικονομικών οφελών που ενσωματώνονται σε ένα άυλο περιουσιακό στοιχείο. ΔΛΠ 27 (Τροποποίηση) «Ατομικές οικονομικές καταστάσεις» Αυτή η τροποποίηση επιτρέπει στις οικονομικές οντότητες να χρησιμοποιούν την μέθοδο της καθαρής θέσης προκειμένου να λογιστικοποιήσουν τις επενδύσεις σε θυγατρικές, κοινοπραξίες και συγγενείς στις ατομικές τους οικονομικές καταστάσεις και επίσης ξεκαθαρίζει τον ορισμό των ατομικών οικονομικών καταστάσεων. ΔΛΠ 1 (Τροποποιήσεις) Γνωστοποιήσεις Οι τροποποιήσεις διευκρινίζουν τις οδηγίες του ΔΛΠ 1 σχετικά με τις έννοιες της σημαντικότητας και της συγκέντρωσης, την παρουσίαση των μερικών αθροισμάτων, την δομή των οικονομικών καταστάσεων και τις γνωστοποιήσεις των λογιστικών πολιτικών. ΔΠΧΑ 10, ΔΠΧΑ 12 και ΔΛΠ 28 (Τροποποιήσεις) Εταιρείες επενδύσεων: Εφαρμογή της απαλλαγής από την υποχρέωση ενοποίησης Οι τροποποιήσεις διευκρινίζουν την εφαρμογή της απαλλαγής των εταιρειών επενδύσεων και των θυγατρικών τους από την υποχρέωση ενοποίησης. Ετήσιες Βελτιώσεις σε ΔΠΧΑ 2012 Οι παρακάτω τροποποιήσεις περιγράφουν τις σημαντικότερες αλλαγές που υπεισέρχονται σε ορισμένα ΔΠΧΑ ως επακόλουθο των αποτελεσμάτων του κύκλου 2010-12 του ετήσιου προγράμματος βελτιώσεων του ΣΔΛΠ. ΔΠΧΑ 3 «Συνενώσεις επιχειρήσεων» Η τροποποίηση διευκρινίζει πως η υποχρέωση για ενδεχόμενο τίμημα το οποίο πληροί τον ορισμό του χρηματοοικονομικού στοιχείου ταξινομείται ως χρηματοοικονομική υποχρέωση ή ως στοιχείο της καθαρής θέσης βάση των ορισμών του ΔΛΠ 32 «Χρηματοοικονομικά μέσα: Παρουσίαση». Επίσης διευκρινίζει πως κάθε ενδεχόμενο τίμημα, χρηματοοικονομικό και μη χρηματοοικονομικό, που δεν είναι στοιχείο της καθαρής θέσης επιμετράται στην εύλογη αξία μέσω των αποτελεσμάτων. ΔΠΧΑ 8 «Λειτουργικοί τομείς» Η τροποποίηση απαιτεί τη γνωστοποίηση των εκτιμήσεων της διοίκησης όσον αφορά την συνάθροιση των λειτουργικών τομέων. ΔΠΧΑ 13 «Επιμέτρηση εύλογης αξίας» Η τροποποίηση διευκρινίζει ότι το πρότυπο δεν αποκλείει τη δυνατότητα της επιμέτρησης βραχυπρόθεσμων απαιτήσεων και υποχρεώσεων στα ποσά των τιμολογίων σε περιπτώσεις όπου η επίπτωση της προεξόφλησης είναι ασήμαντη. ΔΛΠ 16 «Ενσώματα πάγια» και ΔΛΠ 38 «Άυλα περιουσιακά στοιχεία» Και τα δύο πρότυπα τροποποιήθηκαν προκειμένου να διευκρινιστεί ο τρόπος με τον οποίο αντιμετωπίζονται η προ αποσβέσεων λογιστική αξία του περιουσιακού στοιχείου και οι συσσωρευμένες αποσβέσεις όταν μια οικονομική οντότητα ακολουθεί τη μέθοδο της αναπροσαρμογής. 19
ΔΛΠ 24 «Γνωστοποιήσεις συνδεδεμένων μερών» Το πρότυπο τροποποιήθηκε προκειμένου να συμπεριλάβει ως συνδεδεμένο μέρος μία εταιρεία που παρέχει υπηρεσίες βασικού διοικητικού στελέχους στην οικονομική οντότητα ή στην μητρική εταιρεία της οικονομικής οντότητας. Ετήσιες βελτιώσεις σε ΔΠΧΑ 2014 Οι τροποποιήσεις που παρατίθενται παρακάτω περιγράφουν τις βασικές αλλαγές σε δύο ΔΠΧΑ. ΔΠΧΑ 7 «Χρηματοοικονομικά μέσα: Γνωστοποιήσεις» Η τροποποίηση προσθέτει συγκεκριμένες οδηγίες προκειμένου να βοηθήσει τη διοίκηση να προσδιορίσει εάν οι όροι μίας συμφωνίας για εξυπηρέτηση ενός χρηματοοικονομικού περιουσιακού στοιχείου το οποίο έχει μεταβιβαστεί συνιστούν συνεχιζόμενη ανάμειξη και διευκρινίζει πως οι επιπρόσθετες γνωστοποιήσεις που απαιτούνται βάσει της τροποποίησης του ΔΠΧΑ 7 «Γνωστοποιήσεις Συμψηφισμός χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων και υποχρεώσεων» δεν απαιτούνται για όλες τις ενδιάμεσες περιόδους, εκτός εάν απαιτείται από το ΔΛΠ 34. ΔΛΠ 19 «Παροχές σε εργαζομένους» Η τροποποίηση διευκρινίζει πως, όταν προσδιορίζεται το επιτόκιο προεξόφλησης για τις υποχρεώσεις παροχών προσωπικού μετά την έξοδο από την υπηρεσία, το σημαντικό είναι το νόμισμα στο οποίο παρουσιάζονται οι υποχρεώσεις και όχι η χώρα στην οποία αυτές προκύπτουν. Πρότυπα και Διερμηνείες υποχρεωτικά για μεταγενέστερες περιόδους ΔΠΧΑ 9 «Χρηματοοικονομικά μέσα» και μεταγενέστερες τροποποιήσεις στο ΔΠΧΑ 9 και ΔΠΧΑ 7 (εφαρμόζεται στις ετήσιες λογιστικές περιόδους που ξεκινούν την ή μετά την 1 Ιανουαρίου 2018) Το ΔΠΧΑ 9 αντικαθιστά τις πρόνοιες του ΔΛΠ 39 που αφορούν στην ταξινόμηση και επιμέτρηση των χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων και χρηματοοικονομικών υποχρεώσεων και συμπεριλαμβάνει επίσης ένα μοντέλο αναμενόμενων πιστωτικών ζημιών το οποίο αντικαθιστά το μοντέλο των πραγματοποιημένων πιστωτικών ζημιών που εφαρμόζεται σήμερα. Το ΔΠΧΑ 9 καθιερώνει μία προσέγγιση της λογιστικής αντιστάθμισης βασιζόμενη σε αρχές και αντιμετωπίζει ασυνέπειες και αδυναμίες στο τρέχων μοντέλο του ΔΛΠ 39. Ο Όμιλος βρίσκεται στη διαδικασία εκτίμησης της επίδρασης του ΔΠΧΑ 9 στις οικονομικές του καταστάσεις. ΔΠΧΑ 15 «Έσοδα από Συμβόλαια με Πελάτες» (εφαρμόζεται στις ετήσιες λογιστικές περιόδους που ξεκινούν την ή μετά την 1 Ιανουαρίου 2018) Το ΔΠΧΑ 15 εκδόθηκε τον Μάιο του 2014. Σκοπός του προτύπου είναι να παρέχει ένα ενιαίο, κατανοητό μοντέλο αναγνώρισης των εσόδων από όλα τα συμβόλαια με πελάτες ώστε να βελτιώσει τη συγκρισιμότητα μεταξύ εταιρειών του ίδιου κλάδου, διαφορετικών κλάδων και διαφορετικών κεφαλαιαγορών. Περιλαμβάνει τις αρχές που πρέπει να εφαρμόσει μία οικονομική οντότητα για να προσδιορίσει την επιμέτρηση των εσόδων και τη χρονική στιγμή της αναγνώρισής τους. Η βασική αρχή είναι ότι μία οικονομική οντότητα θα αναγνωρίσει τα έσοδα με τρόπο που να απεικονίζει τη μεταβίβαση των αγαθών ή υπηρεσιών στους πελάτες στο ποσό το οποίο αναμένει να δικαιούται σε αντάλλαγμα για αυτά τα αγαθά ή τις υπηρεσίες. Ο Όμιλος βρίσκεται στη διαδικασία εκτίμησης της επίδρασης του ΔΠΧΑ 15 στις οικονομικές του καταστάσεις. ΔΠΧΑ 16 «Μισθώσεις» (εφαρμόζεται στις ετήσιες λογιστικές περιόδους που ξεκινούν την ή μετά την 1 Ιανουαρίου 2019) Το ΔΠΧΑ 16 εκδόθηκε τον Ιανουάριο του 2016 και αντικαθιστά το ΔΛΠ 17. Σκοπός του προτύπου είναι να εξασφαλίσει ότι οι μισθωτές και οι εκμισθωτές παρέχουν χρήσιμη πληροφόρηση που παρουσιάζει εύλογα την ουσία των συναλλαγών που αφορούν μισθώσεις. Το ΔΠΧΑ 16 εισάγει ένα ενιαίο μοντέλο για το λογιστικό χειρισμό από την πλευρά του μισθωτή, το οποίο απαιτεί ο μισθωτής να αναγνωρίζει περιουσιακά στοιχεία και υποχρεώσεις για όλες τις συμβάσεις μισθώσεων με διάρκεια άνω των 12 μηνών, εκτός εάν το υποκείμενο περιουσιακό στοιχείο είναι μη σημαντικής αξίας. Σχετικά με το λογιστικό χειρισμό από την πλευρά του εκμισθωτή, το ΔΠΧΑ 16 ενσωματώνει ουσιαστικά τις απαιτήσεις του ΔΛΠ 17. Επομένως, ο εκμισθωτής συνεχίζει να κατηγοριοποιεί τις συμβάσεις μισθώσεων σε λειτουργικές και χρηματοδοτικές μισθώσεις, και να ακολουθεί διαφορετικό λογιστικό χειρισμό για κάθε τύπο σύμβασης. Ο Όμιλος βρίσκεται στη διαδικασία εκτίμησης της επίδρασης του ΔΠΧΑ 16 στις οικονομικές του καταστάσεις. Το πρότυπο δεν έχει υιοθετηθεί ακόμη από την Ευρωπαϊκή Ένωση. 20
ΔΛΠ 12 (Τροποποιήσεις) Αναγνώριση αναβαλλόμενων φορολογικών απαιτήσεων σε μη πραγματοποιηθείσες ζημιές (εφαρμόζεται στις ετήσιες λογιστικές περιόδους που ξεκινούν την ή μετά την 1η Ιανουαρίου 2017) Οι τροποποιήσεις διευκρινίζουν τον λογιστικό χειρισμό σχετικά με την αναγνώριση αναβαλλόμενων φορολογικών απαιτήσεων σε μη πραγματοποιηθείσες ζημιές που έχουν προκύψει από δάνεια που επιμετρώνται στην εύλογη αξία. Οι τροποποιήσεις δεν έχουν υιοθετηθεί ακόμη από την Ευρωπαϊκή Ένωση. ΔΛΠ 7 (Τροποποιήσεις) Γνωστοποιήσεις (εφαρμόζεται στις ετήσιες λογιστικές περιόδους που ξεκινούν την ή μετά την 1η Ιανουαρίου 2017) Οι τροποποιήσεις εισάγουν υποχρεωτικές γνωστοποιήσεις που παρέχουν τη δυνατότητα στους χρήστες των οικονομικών καταστάσεων να αξιολογήσουν τις μεταβολές των υποχρεώσεων που προέρχονται από χρηματοδοτικές δραστηριότητες. Οι τροποποιήσεις δεν έχουν υιοθετηθεί ακόμη από την Ευρωπαϊκή Ένωση. ΔΛΠ 40 (Τροποποιήσεις) Μεταφορές επενδυτικών ακινήτων (εφαρμόζεται στις ετήσιες λογιστικές περιόδους που ξεκινούν την ή μετά την 1 Ιανουαρίου 2018) Οι τροποποιήσεις διευκρινίζουν ότι προκειμένου να μπορεί να πραγματοποιηθεί μεταφορά προς ή από τα επενδυτικά ακίνητα θα πρέπει να έχει πραγματοποιηθεί αλλαγή στη χρήση. Προκειμένου να θεωρηθεί ότι έχει επέλθει αλλαγή στην χρήση ενός ακινήτου, θα πρέπει να αξιολογηθεί κατά πόσο το ακίνητο πληροί τον ορισμό και η αλλαγή στη χρήση να μπορεί να τεκμηριωθεί. Οι τροποποιήσεις δεν έχουν υιοθετηθεί ακόμη από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ε.Δ.Δ.Π.Χ.Π 22 Συναλλαγές σε ξένο νόμισμα και προκαταβολές (εφαρμόζεται στις ετήσιες λογιστικές περιόδους που ξεκινούν την ή μετά την 1 Ιανουαρίου 2018) Η Διερμηνεία παρέχει καθοδήγηση σχετικά με πως προσδιορίζεται η ημερομηνία της συναλλαγής όταν εφαρμόζεται το πρότυπο που αφορά τις συναλλαγές σε ξένο νόμισμα, ΔΛΠ 21. Η Διερμηνεία έχει εφαρμογή όταν μία οντότητα είτε καταβάλει, είτε εισπράττει προκαταβολικά τίμημα για συμβάσεις που εκφράζονται σε ξένο νόμισμα. Η Διερμηνεία δεν έχει υιοθετηθεί ακόμη από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ετήσιες βελτιώσεις σε ΔΠΧΑ 2014 (Κύκλος 2014 2016) (εφαρμόζεται στις ετήσιες λογιστικές περιόδους που ξεκινούν την ή μετά την 1 Ιανουαρίου 2017) Οι τροποποιήσεις που παρατίθενται παρακάτω περιγράφουν τις βασικές αλλαγές σε δύο ΔΠΧΑ. Οι τροποποιήσεις δεν έχουν υιοθετηθεί ακόμη από την Ευρωπαϊκή Ένωση. ΔΠΧΑ 12 Γνωστοποίηση συμμετοχής σε άλλες οικονομικές οντότητες H τροποποίηση παρέχει διευκρινήσεις σχετικά με το ότι η υποχρέωση για παροχή των γνωστοποιήσεων του ΔΠΧΑ 12 έχει εφαρμογή σε συμμετοχές σε οντότητες που έχουν κατηγοριοποιηθεί ως διακρατούμενες προς πώληση, εκτός της υποχρέωσης για παροχή συνοπτικής χρηματοοικονομικής πληροφόρησης. ΔΛΠ 28 Συμμετοχές σε συγγενείς και κοινοπραξίες Οι τροποποιήσεις παρέχουν διευκρινήσεις ως προς το ότι όταν οι οργανισμοί διαχείρισης επενδύσεων κεφαλαίων, τα αμοιβαία κεφάλαια, και οντότητες με παρόμοιες δραστηριότητες εφαρμόζουν την επιλογή να επιμετρούν τις συμμετοχές σε συγγενείς ή κοινοπραξίες σε εύλογη αξία μέσω αποτελεσμάτων, αυτή η επιλογή θα πρέπει να γίνει ξεχωριστά για κάθε συγγενή ή κοινοπραξία κατά την αρχική αναγνώριση. 2.2. Ενοποίηση (α) Θυγατρικές Εταιρείες Θυγατρικές είναι οι οικονομικές οντότητες στις οποίες ο Όμιλος ασκεί έλεγχο επί της λειτουργίας τους. Ο όμιλος ελέγχει μια εταιρεία όταν εκτίθεται ή έχει δικαιώματα σε μεταβλητές αποδόσεις από τη συμμετοχή του στην οικονομική οντότητα και έχει την ικανότητα να επηρεάσει αυτές τις αποδόσεις μέσω του ελέγχου που ασκεί. Η ύπαρξη και η επίδραση των δικαιωμάτων ψήφου που μπορούν να εξασκηθούν ή να μετατραπούν συνεκτιμούνται, εφόσον αυτά είναι ουσιαστικά, για να τεκμηριωθεί αν ο Όμιλος ελέγχει την οικονομική οντότητα. Έλεγχος μπορεί να υπάρχει και σε περιπτώσεις όπου η συμμετοχή στο μετοχικό κεφάλαιο με δικαίωμα ψήφου είναι μικρότερη του 50%, αλλά ο Όμιλος είναι σε θέση να εξασκήσει έλεγχο στις χρηματοοικονομικές και επιχειρηματικές πολιτικές, de facto. De facto έλεγχος υφίσταται όταν ο αριθμός των δικαιωμάτων ψήφου του Ομίλου, σε σχέση με τον αριθμό αλλά και την κατανομή των δικαιωμάτων των άλλων μετόχων, δίνουν τη δυνατότητα ελέγχου από τον Όμιλο των χρηματοοικονομικών και επιχειρηματικών πολιτικών. 21
Οι θυγατρικές ενοποιούνται με ολική ενοποίηση από την ημερομηνία που αποκτάται ο έλεγχος επ αυτών και παύουν να ενοποιούνται κατά την ημερομηνία που τέτοιος έλεγχος δεν υφίσταται. Η εξαγορά θυγατρικής από τον Όμιλο λογιστικοποιείται βάσει της μεθόδου απόκτησης. Το κόστος εξαγοράς υπολογίζεται ως η εύλογη αξία των περιουσιακών στοιχείων που εκχωρούνται, των υποχρεώσεων που έχουν αναληφθεί ή υφίστανται, και των χρηματοοικονομικών προϊόντων που έχουν εκδοθεί κατά την ημερομηνία της συναλλαγής. Τα έξοδα που σχετίζονται με την εξαγορά καταχωρούνται στα αποτελέσματα. Τα εξατομικευμένα περιουσιακά στοιχεία, υποχρεώσεις και ενδεχόμενες υποχρεώσεις που αποκτώνται σε μία επιχειρηματική συνένωση επιμετρώνται στην εύλογη αξία τους κατά την ημερομηνία της εξαγοράς. Εάν η εξαγορά θυγατρικής επιτυγχάνεται σταδιακά, η εύλογη αξία της συμμετοχής που κατείχε ο Όμιλος στην αποκτηθείσα εταιρεία επαναμετράται στην εύλογη αξία της κατά την ημερομηνία της εξαγοράς. Η διαφορά μεταξύ του κόστους εξαγοράς και της εύλογης αξίας του μεριδίου της καθαρής θέσης της θυγατρικής που αποκτήθηκε κατά την ημερομηνία της εξαγοράς, αναγνωρίζεται ως υπεραξία. Αν το συνολικό κόστος της εξαγοράς είναι μικρότερο από την αναλογία του Ομίλου στην εύλογη αξία των επί μέρους στοιχείων που αποκτήθηκαν, η διαφορά αναγνωρίζεται άμεσα στα αποτελέσματα. Η Εταιρεία καταχωρεί τις επενδύσεις σε θυγατρικές στις ατομικές της οικονομικές καταστάσεις στο κόστος κτήσης μείον απομείωση. Επιπλέον, το κόστος κτήσης προσαρμόζεται ώστε να αντανακλά τις μεταβολές στο τίμημα που προκύπτουν από τυχόν τροποποιήσεις του ενδεχόμενου τιμήματος. Διεταιρικές συναλλαγές, υπόλοιπα και μη πραγματοποιημένα κέρδη από συναλλαγές μεταξύ των εταιρειών του Ομίλου απαλείφονται. Οι μη πραγματοποιημένες ζημίες, επίσης απαλείφονται εκτός εάν η συναλλαγή παρέχει ενδείξεις απομείωσης του μεταβιβασθέντος περιουσιακού στοιχείου. Οι λογιστικές αρχές των θυγατρικών είναι ομοιόμορφες με αυτές που έχουν υιοθετηθεί από τον Όμιλο. Στην Κατάσταση Οικονομικής Θέσης της Μητρικής οι θυγατρικές αποτιμώνται στο κόστος μείον τυχόν απομείωση. (β) Μεταβολές σε ποσοστά συμμετοχής σε θυγατρικές χωρίς απώλεια ελέγχου Συναλλαγές με τους μετόχους μη ελεγχουσών συμμετοχών οι οποίες δεν επηρεάζουν τον έλεγχο που ασκεί ο Όμιλος στη θυγατρική, επιμετρώνται και καταχωρούνται ως συναλλαγές κεφαλαίου (equity transactions) δηλαδή ο χειρισμός είναι ο ίδιος με αυτόν που ακολουθείται στις συναλλαγές με τους κύριους μετόχους του Ομίλου. Η διαφορά μεταξύ του τιμήματος που καταβλήθηκε και του αποκτηθέντος σχετικού μεριδίου της λογιστικής αξίας των ιδίων κεφαλαίων της θυγατρικής, αφαιρείται από τα ίδια κεφάλαια. Κέρδη ή ζημίες που προκύπτουν από την πώληση στους μετόχους μη ελεγχουσών συμμετοχών καταχωρούνται επίσης στα ίδια κεφάλαια. (γ) Πώληση / παύση ελέγχου θυγατρικής Μόλις ο Όμιλος παύσει να έχει έλεγχο στη θυγατρική, το εναπομένον ποσοστό συμμετοχής επιμετράται εκ νέου στην εύλογη αξία του, ενώ τυχόν διαφορές καταχωρούνται στα αποτελέσματα. Κατόπιν, το περιουσιακό αυτό στοιχείο κατηγοριοποιείται ως συγγενής επιχείρηση, κοινοπραξία ή χρηματοοικονομικό στοιχείο ενεργητικού με αξία κτήσης την εύλογη αυτή αξία. Επιπροσθέτως, ποσά που είχαν προηγουμένως καταχωρηθεί στα Λοιπά Συνολικά Έσοδα, θα λογιστικοποιηθούν όπως στην περίπτωση της πώλησης θυγατρικής κι επομένως ενδέχεται να λογιστικοποιηθούν στα αποτελέσματα. (δ) Συγγενείς επιχειρήσεις Συγγενείς είναι οι οικονομικές οντότητες, στις οποίες ο Όμιλος έχει ουσιώδη επιρροή, αλλά όχι έλεγχο, το οποίο γενικά ισχύει όταν τα ποσοστά συμμετοχής κυμαίνονται μεταξύ 20% και 50% των δικαιωμάτων ψήφου. Οι επενδύσεις σε συγγενείς επιχειρήσεις λογιστικοποιούνται με τη μέθοδο της καθαρής θέσης. Σύμφωνα με τη μέθοδο της καθαρής θέσης, η επένδυση σε μία συγγενή επιχείρηση αναγνωρίζεται αρχικά στο κόστος κτήσης και η λογιστική αξία αυξάνεται ή μειώνεται για να αναγνωρίσει το μερίδιο του επενδυτή στα κέρδη ή τις ζημίες της συγγενούς μετά την ημερομηνία της απόκτησης. Ο λογαριασμός των επενδύσεων σε συγγενείς επιχειρήσεις περιλαμβάνει και την υπεραξία που προέκυψε κατά την εξαγορά (μειωμένη με τυχόν ζημίες απομείωσης). Σε περίπτωση πώλησης ποσοστού συμμετοχής σε συγγενή επιχείρηση, όπου όμως ο Όμιλος συνεχίζει να ασκεί σημαντική επιρροή, μόνο η αναλογία στα ποσά που είχαν προηγουμένως καταχωρηθεί απευθείας στην καθαρή θέση θα καταχωρηθεί στα αποτελέσματα. 22
Το μερίδιο του Ομίλου στα κέρδη ή τις ζημίες των συγγενών επιχειρήσεων μετά την εξαγορά αναγνωρίζεται στην Κατάσταση Συνολικών Εσόδων, ενώ το μερίδιο των μεταβολών στα Λοιπά Συνολικά Έσοδα μετά την εξαγορά, αναγνωρίζεται στα Λοιπά Συνολικά Έσοδα. Οι συσσωρευμένες μεταβολές επηρεάζουν τη λογιστική αξία των επενδύσεων σε συγγενείς επιχειρήσεις. Στην περίπτωση που το μερίδιο του Ομίλου επί των ζημιών μιας συγγενούς υπερβεί την αξία της επένδυσης στη συγγενή, δεν αναγνωρίζονται επιπλέον ζημίες, εκτός εάν έχουν γίνει πληρωμές ή έχουν αναληφθεί περαιτέρω δεσμεύσεις για λογαριασμό της συγγενούς. Ο Όμιλος εξετάζει σε κάθε ημερομηνία ισολογισμού, εάν υπάρχουν ενδείξεις απομείωσης των επενδύσεων σε συγγενείς επιχειρήσεις. Εάν κάποια επένδυση πρέπει να απομειωθεί ο Όμιλος υπολογίζει το ποσό της απομείωσης ως τη διαφορά μεταξύ του ανακτήσιμου ποσού της επένδυσης και της λογιστικής της αξίας. Μη πραγματοποιημένα κέρδη από συναλλαγές μεταξύ του Ομίλου και των συγγενών επιχειρήσεων απαλείφονται κατά το ποσοστό συμμετοχής του Ομίλου στις συγγενείς επιχειρήσεις. Μη πραγματοποιημένες ζημίες απαλείφονται επίσης κατά το ποσοστό συμμετοχής του Ομίλου σε αυτές, εκτός εάν η συναλλαγή παρέχει ενδείξεις απομείωσης του μεταβιβασθέντος περιουσιακού στοιχείου. Οι λογιστικές αρχές των συγγενών επιχειρήσεων έχουν τροποποιηθεί ώστε να είναι ομοιόμορφες με αυτές που έχουν υιοθετηθεί από τον Όμιλο. Στην Κατάσταση Οικονομικής Θέσης της μητρικής Εταιρείας οι συγγενείς αποτιμώνται στο κόστος μείον την απομείωση. 2.3. Συναλλαγματικές μετατροπές (α) Λειτουργικό νόμισμα και νόμισμα παρουσίασης Τα στοιχεία των οικονομικών καταστάσεων των εταιρειών του Ομίλου επιμετρώνται βάσει του νομίσματος του πρωτεύοντος οικονομικού περιβάλλοντος, στο οποίο κάθε εταιρεία λειτουργεί («λειτουργικό νόμισμα»). Οι ενοποιημένες οικονομικές καταστάσεις παρουσιάζονται σε Ευρώ, που είναι το λειτουργικό νόμισμα και το νόμισμα παρουσίασης της μητρικής Εταιρείας. (β) Συναλλαγές και υπόλοιπα Οι συναλλαγές σε ξένα νομίσματα μετατρέπονται στο λειτουργικό νόμισμα με τη χρήση των ισοτιμιών που ισχύουν κατά την ημερομηνία των συναλλαγών. Κέρδη και ζημίες από συναλλαγματικές διαφορές οι οποίες προκύπτουν από την εκκαθάριση τέτοιων συναλλαγών κατά την διάρκεια της χρήσης και από την μετατροπή των νομισματικών στοιχείων σε ξένο νόμισμα με τις ισχύουσες ισοτιμίες κατά την ημερομηνία του ισολογισμού, καταχωρούνται στα αποτελέσματα. Κέρδη και ζημίες από συναλλαγματικές διαφορές που σχετίζονται με ταμειακά διαθέσιμα και ισοδύναμα παρουσιάζονται στην κατάσταση συνολικών εσόδων στα «Χρηματοοικονομικά έσοδα / (έξοδα) καθαρά». Όλα τα άλλα κέρδη και ζημίες από συναλλαγματικές διαφορές παρουσιάζονται στην κατάσταση συνολικών εσόδων στα «Λοιπά κέρδη / (ζημίες) καθαρά». 2.4. Επενδύσεις σε ακίνητα Ακίνητα τα οποία κατέχονται για μακροχρόνιες εκμισθώσεις ή για κεφαλαιουχικά κέρδη ή και τα δύο, και δεν χρησιμοποιούνται από τις εταιρείες του Ομίλου, κατηγοριοποιούνται ως επενδύσεις σε ακίνητα. Οι επενδύσεις σε ακίνητα περιλαμβάνουν ιδιόκτητα κτίρια και οικόπεδα. Οι επενδύσεις σε ακίνητα αναγνωρίζονται αρχικά στο κόστος, συμπεριλαμβανομένων των σχετικών άμεσων εξόδων κτήσης και των εξόδων δανεισμού. Τα κόστη δανεισμού που αφορούν την απόκτηση ή την κατασκευή επενδυτικών ακινήτων κεφαλαιοποιούνται στο κόστος της επένδυσης για όσο διάστημα διαρκεί η απόκτηση ή η κατασκευή και παύουν να κεφαλαιοποιούνται όταν το πάγιο ολοκληρωθεί ή σταματήσει η κατασκευή του. Μετά την αρχική αναγνώριση, οι επενδύσεις σε ακίνητα επιμετρώνται σε κόστος μείον αποσβέσεις και τυχόν απομείωση (σημείωση 2.7). Τα επενδυτικά οικόπεδα δεν αποσβένονται. Η ωφέλιμη ζωή των επενδυτικών ακινήτων, πλην των οικοπέδων, είναι 25 έτη. Μεταγενέστερες δαπάνες λογίζονται προσθετικά στην λογιστική αξία του ακινήτου, μόνο όταν είναι πιθανόν ότι μελλοντικά οικονομικά οφέλη που σχετίζονται με το εν λόγω ακίνητο, θα εισρεύσουν στον Όμιλο και ότι το κόστος αυτού μπορεί να μετρηθεί αξιόπιστα. Όλα τα άλλα κόστη από επιδιορθώσεις και συντήρηση βαρύνουν τα αποτελέσματα της χρήσης την οποία αφορούν. Εάν μια επένδυση σε ακίνητο μεταβληθεί σε ιδιοχρησιμοποιούμενο πάγιο, τότε κατηγοριοποιείται στις ενσώματες ακινητοποιήσεις. Για τη χρήση που έληξε την 31 Δεκεμβρίου 2015 μεταβλήθηκε η χρήση οικοπέδου που πλέον αναγνωρίζεται στις ενσώματες ακινητοποιήσεις. 23
2.5. Ενσώματες ακινητοποιήσεις Τα ενσώματα πάγια επιμετρώνται στο κόστος κτήσεως μείον συσσωρευμένες αποσβέσεις και τυχόν απομείωση (σημείωση 2.7). Το κόστος κτήσεως περιλαμβάνει όλες τις άμεσα επιρριπτέες δαπάνες για την απόκτηση των στοιχείων. Μεταγενέστερες δαπάνες καταχωρούνται σε επαύξηση της λογιστικής αξίας των ενσωμάτων παγίων ή ως ξεχωριστό πάγιο μόνον εάν είναι πιθανό ότι μελλοντικά οικονομικά οφέλη θα εισρεύσουν στον Όμιλο και το κόστος τους μπορεί να επιμετρηθεί αξιόπιστα. Το κόστος επισκευών και συντηρήσεων καταχωρείται στα αποτελέσματα όταν πραγματοποιείται. Τα οικόπεδα δεν αποσβένονται γιατί θεωρείται ότι έχουν απεριόριστη ωφέλιμη ζωή. Οι αποσβέσεις των άλλων στοιχείων των ενσωμάτων παγίων υπολογίζονται με την σταθερή μέθοδο μέσα στην ωφέλιμη ζωή τους που έχει ως εξής : - Κτίρια: 40 έτη - Μηχανολογικός εξοπλισμός: 20 40 έτη - Αυτοκίνητα: 5 έτη - Λοιπός εξοπλισμός: 5 έτη Οι υπολειμματικές αξίες και οι ωφέλιμες ζωές των ενσωμάτων παγίων υπόκεινται σε επανεξέταση τουλάχιστον κάθε τέλος χρήσης. Οι ακινητοποιήσεις υπό εκτέλεση περιλαμβάνονται στα ενσώματα πάγια και η απόσβεση τους ξεκινάει όταν ολοκληρωθούν και είναι έτοιμα για τη χρήση που προορίζονται από την Διοίκηση. Όταν οι λογιστικές αξίες των ενσωμάτων παγίων υπερβαίνουν την ανακτήσιμη αξία τους, η διαφορά (απομείωση) καταχωρείται άμεσα ως έξοδο στα αποτελέσματα (σημείωση 2.7). Κατά την πώληση ενσωμάτων παγίων, οι διαφορές μεταξύ του τιμήματος που λαμβάνεται και της λογιστικής τους αναπόσβεστης αξίας καταχωρούνται ως κέρδη ή ζημίες στα αποτελέσματα. Χρηματοοικονομικά έξοδα που αφορούν στην κατασκευή περιουσιακών στοιχείων κεφαλαιοποιούνται για το χρονικό διάστημα που απαιτείται μέχρι την ολοκλήρωση της κατασκευής. Περιουσιακό στοιχείο που πληροί τις προϋποθέσεις είναι ένα περιουσιακό στοιχείο που κατ ανάγκη χρειάζεται μια σημαντική χρονική περίοδο προετοιμασίας για τη χρήση για την οποία προορίζεται ή για την πώλησή του. Όλα τα άλλα χρηματοοικονομικά έξοδα αναγνωρίζονται στα αποτελέσματα χρήσεως. 2.6. Άυλα περιουσιακά στοιχεία Ένα άυλο περιουσιακό στοιχείο ενεργητικού αναγνωρίζεται όταν αναμένεται να προκύψουν μελλοντικές οικονομικές ωφέλειες από την χρήση του. Στο κόστος του άυλου περιουσιακού στοιχείου συμπεριλαμβάνεται και κάθε άμεσο κόστος που απαιτείται για τη δημιουργία, την παραγωγή και την προετοιμασία για την σωστή λειτουργία του. Η δαπάνη για αγορά λογισμικού, το οποίο θα επιφέρει μελλοντικά οικονομικά οφέλη στον Όμιλο, καταχωρείται ως άυλο στοιχείο του ενεργητικού. Η συντήρηση των προγραμμάτων λογισμικού αναγνωρίζεται ως έξοδο όταν πραγματοποιείται η δαπάνη. Αντίθετα, οι δαπάνες που βελτιώνουν ή επιμηκύνουν την απόδοση των προγραμμάτων λογισμικού πέραν των αρχικών τεχνικών προδιαγραφών, ή αντίστοιχα τα έξοδα μετατροπής λογισμικού ενσωματώνονται στο κόστος κτήσεως του άυλου παγίου με απαραίτητη προϋπόθεση να μπορούν να μετρηθούν με αξιοπιστία. Το λογισμικό αποσβένεται στις περισσότερες περιπτώσεις σε 5 χρόνια. Τα άυλα περιουσιακά στοιχεία εξετάζονται για τυχόν απομείωση όταν τα γεγονότα ή οι μεταβολές των συνθηκών υποδεικνύουν ότι η λογιστική τους αξία μπορεί να μην είναι ανακτήσιμη. Όπου η ανακτήσιμη αξία είναι μικρότερη της λογιστικής αξίας του, τα άυλα περιουσιακά στοιχεία απομειώνονται στο ανακτήσιμο ποσό. Σε κάθε ημερομηνία του ισολογισμού εξετάζονται και γίνονται τυχόν προσαρμογές στην ωφέλιμη ζωή των άυλων παγίων. 24
2.7. Απομείωση αξίας μη χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων Τα περιουσιακά στοιχεία που έχουν απροσδιόριστη ωφέλιμη ζωή, δεν αποσβένονται και υπόκεινται σε έλεγχο απομείωσης ετησίως και επίσης όταν κάποια γεγονότα ή αλλαγές στις συνθήκες καταδεικνύουν ότι η λογιστική αξία μπορεί να μην είναι ανακτήσιμη. Τα περιουσιακά στοιχεία που αποσβένονται υπόκεινται σε έλεγχο απομείωσης της αξίας τους όταν υπάρχουν ενδείξεις ότι η λογιστική αξία τους δεν θα ανακτηθεί. Ζημία απομείωσης αναγνωρίζεται για το ποσό κατά το οποίο η λογιστική αξία του περιουσιακού στοιχείου υπερβαίνει την ανακτήσιμη αξία του. Η ανακτήσιμη αξία είναι η μεγαλύτερη αξία μεταξύ της εύλογης αξίας, μειωμένης με τα έξοδα πώλησης, και της αξίας χρήσεως (παρούσα αξία χρηματοροών που αναμένεται να δημιουργηθούν με βάση την εκτίμηση της διοίκησης για τις μελλοντικές οικονομικές και λειτουργικές συνθήκες.) Για την εκτίμηση των ζημιών απομείωσης τα περιουσιακά στοιχεία εντάσσονται στις μικρότερες δυνατές μονάδες δημιουργίας ταμειακών ροών. Μη χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία, εκτός από υπεραξία, που έχουν υποστεί απομείωση επανεκτιμούνται για πιθανή αντιστροφή της απομείωσης σε κάθε ημερομηνία του ισολογισμού. 2.8. Χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία 2.8.1. Ταξινόμηση Τα χρηματοοικονομικά στοιχεία του Ομίλου ταξινομούνται στις παρακάτω κατηγορίες: α) Χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία αποτιμώμενα στην εύλογη αξία τους μέσω αποτελεσμάτων και β) Δάνεια χορηγηθέντα και απαιτήσεις. Η ταξινόμηση γίνεται με βάση τον σκοπό για τον οποίο αποκτήθηκε η επένδυση. Η Διοίκηση προσδιορίζει την ταξινόμηση κατά την αρχική αναγνώριση. α) Χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία αποτιμώμενα στην εύλογη αξία τους μέσω αποτελεσμάτων Η κατηγορία αυτή περιλαμβάνει τα χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία που κατέχονται για εμπορία. Ένα χρηματοοικονομικό περιουσιακό στοιχείο ταξινομείται σε αυτή την κατηγορία αν αποκτήθηκε κυρίως με σκοπό την πώληση του σε σύντομο χρονικό διάστημα. Τα παράγωγα ταξινομούνται ως κατεχόμενα για εμπορία εκτός εάν προσδιορίζονται ως αντισταθμίσεις. Στοιχεία ενεργητικού αυτής της κατηγορίας ταξινομούνται στο κυκλοφορούν ενεργητικό εάν κατέχονται για εμπορία ή αναμένεται να πουληθούν εντός 12 μηνών από την ημερομηνία του ισολογισμού, διαφορετικά ταξινομούνται στο μη κυκλοφορούν ενεργητικό. β) Δάνεια χορηγηθέντα και απαιτήσεις Περιλαμβάνει μη παράγωγα χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία με σταθερές ή προσδιορισμένες πληρωμές, τα οποία δεν διαπραγματεύονται σε ενεργές αγορές. Περιλαμβάνονται στο κυκλοφορούν ενεργητικό, εκτός από εκείνα με λήξεις μεγαλύτερες των 12 μηνών από την ημερομηνία του ισολογισμού, τα οποία συμπεριλαμβάνονται στα μη κυκλοφορούντα περιουσιακά στοιχεία. Τα χορηγηθέντα δάνεια και οι απαιτήσεις συμπεριλαμβάνονται στους Πελάτες και Λοιπές Απαιτήσεις στην Κατάσταση Οικονομικής Θέσης. 2.8.2. Αναγνώριση και επιμέτρηση Οι αγορές και οι πωλήσεις των επενδύσεων αναγνωρίζονται κατά την ημερομηνία της συναλλαγής που είναι και η ημερομηνία που ο Όμιλος δεσμεύεται να αγοράσει ή να πωλήσει το στοιχείο. Οι επενδύσεις αρχικά αναγνωρίζονται στην εύλογη αξία τους πλέον των άμεσα επιρριπτέων στη συναλλαγή δαπανών, με εξαίρεση τις άμεσα επιρριπτέες στη συναλλαγή δαπάνες των στοιχείων που αποτιμώνται στην εύλογη αξία τους μέσω των αποτελεσμάτων. Τα χρηματοοικονομικά στοιχεία αποτιμώμενα στην εύλογη αξία τους μέσω αποτελεσμάτων αναγνωρίζονται αρχικά σε εύλογη αξία και οι δαπάνες συναλλαγής αναγνωρίζονται στα αποτελέσματα την περίοδο που προκύπτουν. Οι επενδύσεις διαγράφονται όταν το δικαίωμα στις ταμειακές ροές από τις επενδύσεις λήγει ή μεταβιβάζεται και ο Όμιλος έχει μεταβιβάσει ουσιωδώς όλους τους κινδύνους και τις ανταμοιβές που συνεπάγεται η ιδιοκτησία. Τα δάνεια και απαιτήσεις αναγνωρίζονται αρχικά στην εύλογη αξία τους και μεταγενέστερα αποτιμώνται στο αποσβέσιμο κόστος βάσει της μεθόδου του πραγματικού επιτοκίου. Τα πραγματοποιημένα και μη πραγματοποιημένα κέρδη ή ζημίες που προκύπτουν από τις μεταβολές της εύλογης αξίας των χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων αποτιμώμενα στην εύλογη αξία τους με μεταβολές στα αποτελέσματα, αναγνωρίζονται στα αποτελέσματα την περίοδο που προκύπτουν. 25
Οι εύλογες αξίες των χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων που είναι διαπραγματεύσιμα σε ενεργές αγορές προσδιορίζονται από τις τρέχουσες τιμές ζήτησης. Για τα μη διαπραγματεύσιμα στοιχεία οι εύλογες αξίες προσδιορίζονται με την χρήση τεχνικών αποτίμησης όπως ανάλυση πρόσφατων συναλλαγών, συγκρίσιμων στοιχείων που διαπραγματεύονται και προεξόφληση ταμειακών ροών. 2.9. Συμψηφισμός χρηματοοικονομικών απαιτήσεων και υποχρεώσεων Οι χρηματοοικονομικές απαιτήσεις και υποχρεώσεις συμψηφίζονται και το καθαρό ποσό απεικονίζεται στην Κατάσταση Οικονομικής Θέσης μόνο όταν ο Όμιλος ή η Εταιρεία έχει νομικά το δικαίωμα και προτίθεται να τα διακανονίσει σε καθαρή βάση μεταξύ τους ή να εισπράξει το περιουσιακό στοιχείο και να διακανονίσει την υποχρέωση ταυτόχρονα. 2.10. Απομείωση αξίας χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων Σε κάθε ημερομηνία του ισολογισμού ο Όμιλος εκτιμά αν υπάρχουν αντικειμενικές ενδείξεις που να οδηγούν στο συμπέρασμα ότι τα χρηματοοικονομικά περιουσιακά του στοιχεία έχουν υποστεί απομείωση. Τα χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία που υπόκεινται σε έλεγχο απομείωσης (εφόσον υφίστανται σχετικές ενδείξεις) είναι περιουσιακά στοιχεία αποτιμώμενα στο κόστος κτήσεως ή με βάση τη μέθοδο της καθαρής θέσης (συμμετοχές σε θυγατρικές και συγγενείς επιχειρήσεις), περιουσιακά στοιχεία αποτιμώμενα στο αναπόσβεστο κόστος (μακροπρόθεσμες απαιτήσεις) και διαθέσιμες προς πώληση επενδύσεις. Η ανακτήσιμη αξία των συμμετοχών σε θυγατρικές και συγγενείς επιχειρήσεις προσδιορίζεται με τον ίδιο τρόπο όπως για τα μη χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία. Η ανακτήσιμη/εισπράξιμη αξία των λοιπών χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων προκειμένου να διενεργηθούν οι σχετικοί έλεγχοι απομείωσης, προσδιορίζεται βάσει της παρούσας αξίας των εκτιμώμενων μελλοντικών χρηματοροών, προεξοφλημένων με το αρχικό πραγματικό επιτόκιο προεξόφλησης του εκάστοτε στοιχείου ή ομάδας στοιχείων. Οι προκύπτουσες ζημίες απομείωσης αναγνωρίζονται στην κατάσταση συνολικών εσόδων. Η ζημιά απομείωσης για τις εμπορικές απαιτήσεις δημιουργείται όταν υπάρχει αντικειμενική ένδειξη ότι ο Όμιλος δεν είναι σε θέση να εισπράξει όλα τα ποσά των απαιτήσεων με βάση τους συμβατικούς όρους. Σοβαρά προβλήματα του πελάτη, όπως η πιθανότητα χρεοκοπίας ή οικονομική αναδιοργάνωση και η αδυναμία τακτικών πληρωμών θεωρούνται ενδείξεις ότι η απαίτηση έχει απομειωθεί. Το ποσό της πρόβλεψης απομείωσης είναι η διαφορά μεταξύ της λογιστικής αξίας των απαιτήσεων και της παρούσας αξίας των εκτιμώμενων μελλοντικών ταμειακών ροών, προεξοφλημένη με το πραγματικό επιτόκιο, και καταχωρείται ως έξοδο στην κατάσταση συνολικών εσόδων. 2.11. Αποθέματα Τα αποθέματα αποτιμώνται στην χαμηλότερη αξία μεταξύ κόστους κτήσεως και καθαρής ρευστοποιήσιμης αξίας. Το κόστος προσδιορίζεται με την μέθοδο του μέσου σταθμικού κόστους. Το κόστος των έτοιμων προϊόντων και των ημιτελών αποθεμάτων περιλαμβάνει τα έξοδα σχεδιασμού, το κόστος των υλικών, το άμεσο εργατικό κόστος και αναλογία των γενικών εξόδων παραγωγής. Η καθαρή ρευστοποιήσιμη αξία εκτιμάται με βάση τις τρέχουσες τιμές πώλησης των αποθεμάτων στα πλαίσια της συνήθους δραστηριότητας αφαιρουμένων και των τυχόν εξόδων πώλησης και προκειμένου για ημιτελή των εκτιμώμενων εξόδων για την ολοκλήρωσή τους. Πρόβλεψη για βραδέως κινούμενα ή απαξιωμένα αποθέματα σχηματίζεται εφόσον κρίνεται απαραίτητο. 2.12. Εμπορικές απαιτήσεις Οι εμπορικές απαιτήσεις αποτελούν απαιτήσεις που οφείλονται από πελάτες για προϊόντα ή υπηρεσίες που παρέχονται κατά την άσκηση της συνήθους εμπορικής δραστηριότητας του Ομίλου. Οι εμπορικές απαιτήσεις κατατάσσονται στο κυκλοφορούν ενεργητικό, εάν η είσπραξη αναμένεται να γίνει εντός ενός έτους ή λιγότερο. Αν όχι, παρουσιάζονται στο μη κυκλοφορούν ενεργητικό. 26
Οι εμπορικές απαιτήσεις αναγνωρίζονται αρχικά στην εύλογη αξία τους και μεταγενέστερα αποτιμώνται στο αναπόσβεστο κόστος με τη μέθοδο του πραγματικού επιτοκίου, εκτός εάν το αποτέλεσμα της προεξόφλησης δεν είναι σημαντικό, μειωμένο με τυχόν ζημιά απομείωσης. 2.13. Διακανονισμοί πρακτορείας απαιτήσεων (Factoring) Τα ποσά που έχουν προεισπραχθεί από εταιρείες πρακτόρευσης εμπορικών απαιτήσεων, χωρίς δικαίωμα αναγωγής, μειώνουν τις εκχωρημένες απαιτήσεις και παρουσιάζονται στους «Πελάτες και λοιπές απαιτήσεις» στην Κατάσταση Οικονομικής Θέσης. Τα ποσά που έχουν προεισπραχθεί από εταιρείες πρακτόρευσης εμπορικών απαιτήσεων, με δικαίωμα αναγωγής, παρουσιάζονται στις βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις στα «Δάνεια» στην Κατάσταση Οικονομικής Θέσης. 2.14. Ταμειακά διαθέσιμα και ισοδύναμα Για σκοπούς σύνταξης της κατάστασης ταμειακών ροών τα ταμειακά διαθέσιμα και ταμειακά ισοδύναμα περιλαμβάνουν τα μετρητά, τις καταθέσεις όψεως και τους τραπεζικούς λογαριασμούς υπερανάληψης. 2.15. Μετοχικό κεφάλαιο Οι κοινές μετοχές περιλαμβάνονται στα ίδια κεφάλαια. Άμεσα έξοδα για την έκδοση μετοχών, εμφανίζονται μετά την αφαίρεση του σχετικού φόρου εισοδήματος, σε μείωση του προϊόντος της έκδοσης. Άμεσα έξοδα που σχετίζονται με την έκδοση μετοχών για την απόκτηση επιχειρήσεων περιλαμβάνονται στο κόστος κτήσεως της επιχειρήσεως που αποκτάται. Το κόστος κτήσης ιδίων μετοχών εμφανίζεται αφαιρετικά από τα ίδια κεφάλαια της Εταιρείας, μέχρι οι ίδιες μετοχές πωληθούν, ακυρωθούν ή επανεκδοθούν. Κάθε κέρδος ή ζημιά από πώληση ιδίων μετοχών καθαρό από άμεσα για την συναλλαγή λοιπά έξοδα και φόρους, αναγνωρίζεται ως αποθεματικό στα ίδια κεφάλαια. 2.16. Εμπορικές υποχρεώσεις Οι εμπορικές υποχρεώσεις αποτελούν υποχρεώσεις προς πληρωμή για προϊόντα ή υπηρεσίες που έχουν αποκτηθεί κατά την άσκηση της συνήθους εμπορικής δραστηριότητας του Ομίλου από προμηθευτές. Οι πληρωτέοι λογαριασμοί κατατάσσονται στις βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις, εάν η πληρωμή οφείλεται εντός ενός έτους ή λιγότερο. Αν όχι, παρουσιάζονται ως μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις. Οι εμπορικές υποχρεώσεις αναγνωρίζονται αρχικά στην εύλογη αξία τους και αποτιμώνται μεταγενέστερα στο αναπόσβεστο κόστος χρησιμοποιώντας τη μέθοδο του πραγματικού επιτοκίου. 2.17. Δάνεια Τα δάνεια καταχωρούνται αρχικά στην εύλογη αξία τους, μειωμένα με τα τυχόν άμεσα έξοδα για την πραγματοποίηση της συναλλαγής. Μεταγενέστερα αποτιμώνται στο αναπόσβεστο κόστος βάσει της μεθόδου του πραγματικού επιτοκίου. Τυχόν διαφορά μεταξύ του εισπραχθέντος ποσού (καθαρό από σχετικά έξοδα) και της αξίας εξόφλησης αναγνωρίζεται στα αποτελέσματα κατά την διάρκεια του δανεισμού βάσει της μεθόδου του πραγματικού επιτοκίου. Έξοδα δανείων που καταβάλλονται κατά την υπογραφή των νέων πιστώσεων αναγνωρίζονται ως έξοδα του δανείου εφόσον γίνει ανάληψη μέρους ή και του συνόλου της νέας πιστωτικής γραμμής. Σε αυτή την περίπτωση καταχωρούνται ως μελλοντικά έξοδα δανείων μέχρι να γίνει η ανάληψη. Εφόσον δεν χρησιμοποιηθούν τα νέα δάνεια, μερικώς ή ολικώς, τότε αυτά τα έξοδα περιλαμβάνονται στα προπληρωθέντα έξοδα και αναγνωρίζονται στα αποτελέσματα κατά τη διάρκεια της σχετικής πιστωτικής γραμμής. Τα δάνεια ταξινομούνται ως βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις εκτός εάν ο Όμιλος έχει το ανεπιφύλακτο δικαίωμα να αναβάλλει την εξόφληση της υποχρέωσης για τουλάχιστον 12 μήνες από την ημερομηνία του ισολογισμού. 27
2.18. Τρέχουσα και αναβαλλόμενη φορολογία Ο φόρος εισοδήματος της χρήσης αποτελείται από την τρέχουσα και την αναβαλλόμενη φορολογία. Ο φόρος αναγνωρίζεται στην κατάσταση αποτελεσμάτων εκτός και αν σχετίζεται με ποσά που έχουν αναγνωριστεί στα λοιπά συνολικά έσοδα ή απευθείας στα ίδια κεφάλαια. Σε αυτήν την περίπτωση ο φόρος αναγνωρίζεται επίσης στα λοιπά συνολικά έσοδα ή στα ίδια κεφάλαια αντίστοιχα. Ο τρέχων φόρος υπολογίζεται βάσει των φορολογικών ισολογισμών κάθε μιας εκ των εταιρειών που περιλαμβάνονται στις ενοποιημένες οικονομικές καταστάσεις, σύμφωνα με τους φορολογικούς νόμους που ισχύουν στην Ελλάδα. Η δαπάνη για τρέχοντα φόρο εισοδήματος περιλαμβάνει τον φόρο εισοδήματος που προκύπτει βάσει των κερδών της κάθε εταιρείας όπως αναμορφώνονται στις φορολογικές τους δηλώσεις και προβλέψεις για πρόσθετους φόρους και προσαυξήσεις για ανέλεγκτες φορολογικά χρήσεις, και υπολογίζεται σύμφωνα με τις θεσμοθετημένους ή ουσιαστικά θεσμοθετημένους φορολογικούς συντελεστές. Ο αναβαλλόμενος φόρος εισοδήματος προσδιορίζεται με την μέθοδο της υποχρέωσης που προκύπτει από τις προσωρινές διαφορές μεταξύ της λογιστικής αξίας και της φορολογικής βάσης των περιουσιακών στοιχείων και των υποχρεώσεων που εμφανίζονται στις οικονομικές καταστάσεις. Αναβαλλόμενος φόρος εισοδήματος δεν λογίζεται εάν προκύπτει από την αρχική αναγνώριση στοιχείου ενεργητικού ή παθητικού σε συναλλαγή, εκτός επιχειρηματικής συνένωσης, η οποία όταν έγινε δεν επηρέασε ούτε το λογιστικό ούτε το φορολογικό κέρδος ή ζημία. Ο αναβαλλόμενος φόρος προσδιορίζεται με τους φορολογικούς συντελεστές και νόμους που ισχύουν κατά την ημερομηνία του ισολογισμού και αναμένεται να είναι σε ισχύ όταν οι αναβαλλόμενες φορολογικές απαιτήσεις θα πραγματοποιηθούν ή οι αναβαλλόμενες φορολογικές υποχρεώσεις θα τακτοποιηθούν. Οι αναβαλλόμενες φορολογικές απαιτήσεις αναγνωρίζονται στο βαθμό για τον οποίο ενδέχεται να υπάρξει μελλοντικό φορολογητέο κέρδος για την χρησιμοποίηση της προσωρινής διαφοράς που δημιουργεί την αναβαλλόμενη φορολογική απαίτηση. Οι αναβαλλόμενες φορολογικές απαιτήσεις και υποχρεώσεις συμψηφίζονται μόνο εάν επιτρέπεται νομικά ο συμψηφισμός φορολογικών απαιτήσεων και υποχρεώσεων και εφόσον οι αναβαλλόμενες φορολογικές απαιτήσεις και υποχρεώσεις προκύπτουν από την ίδια φορολογούσα αρχή επί της οντότητας που φορολογείται ή και επί διαφορετικών οντοτήτων και υπάρχει η πρόθεση η τακτοποίηση να γίνει με συμψηφισμό. 2.19. Παροχές στο προσωπικό (α) Παροχές μετά την έξοδο από την υπηρεσία Οι παροχές μετά την έξοδο από την υπηρεσία περιλαμβάνουν τόσο προγράμματα καθορισμένων εισφορών όσο και προγράμματα καθορισμένων παροχών. Το πρόγραμμα καθορισμένων εισφορών είναι ένα συνταξιοδοτικό πρόγραμμα σύμφωνα με το οποίο ο Όμιλος καταβάλλει σταθερές εισφορές σε μία ξεχωριστή οντότητα. Ο Όμιλος δεν έχει καμία νομική ή άλλη τεκμαιρόμενη υποχρέωση να πληρώσει επιπλέον συνεισφορές εάν το ταμείο δεν κατέχει επαρκή περιουσιακά στοιχεία για να πληρώσει σε όλους τους υπαλλήλους τα ωφελήματα που αναλογούν στην τρέχουσα και τις προηγούμενες περιόδους. Το δεδουλευμένο κόστος των προγραμμάτων καθορισμένων εισφορών καταχωρείται ως έξοδο στην περίοδο που αφορά. Συνήθως τα προγράμματα καθορισμένων παροχών καθορίζουν το ποσό της σύνταξης που ένας εργαζόμενος θα λάβει, συνήθως σε συνάρτηση με έναν ή περισσότερους παράγοντες όπως η ηλικία, τα χρόνια προϋπηρεσίας και η αποζημίωση. Η υποχρέωση που καταχωρείται στην Κατάσταση Οικονομικής Θέσης για τα προγράμματα καθορισμένων παροχών είναι η παρούσα αξία της δέσμευσης για την καθορισμένη παροχή κατά την ημερομηνία του ισολογισμού. Η δέσμευση της καθορισμένης παροχής υπολογίζεται ετησίως από ανεξάρτητο αναλογιστή με την χρήση της μεθόδου της προβεβλημένης πιστωτικής μονάδος (projected unit credit method). Για την προεξόφληση χρησιμοποιείται το επιτόκιο των μακροπροθέσμων ομολόγων του Ελληνικού Δημοσίου. Λόγω των τρεχουσών οικονομικών συγκυριών χρησιμοποιήθηκε η καμπύλη των ομολόγων της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας αντί των ελληνικών κυβερνητικών ομολόγων. Τα αναλογιστικά κέρδη και οι ζημίες που προκύπτουν από εμπειρικές αναπροσαρμογές και μεταβολές στις αναλογιστικές παραδοχές αναγνωρίζονται στα λοιπά συνολικά έσοδα κατά τη περίοδο την οποία προκύπτουν. Το κόστος προϋπηρεσίας καταχωρείται άμεσα στα αποτελέσματα. 28
(β) Παροχές τερματισμού της απασχόλησης Οι παροχές τερματισμού της απασχόλησης πληρώνονται όταν οι εργαζόμενοι αποχωρούν πριν την ημερομηνία συνταξιοδοτήσεως. Ο Όμιλος καταχωρεί αυτές τις παροχές όταν δεσμεύεται, είτε όταν τερματίζει την απασχόληση υπαρχόντων εργαζομένων σύμφωνα με ένα λεπτομερές πρόγραμμα για το οποίο δεν υπάρχει πιθανότητα απόσυρσης, είτε όταν προσφέρει αυτές τις παροχές ως κίνητρο για εθελουσία αποχώρηση. Παροχές τερματισμού της απασχόλησης που οφείλονται 12 μήνες μετά την ημερομηνία του ισολογισμού προεξοφλούνται. Στην περίπτωση τερματισμού απασχόλησης που υπάρχει αδυναμία προσδιορισμού των εργαζομένων που θα κάνουν χρήση αυτών των παροχών, δεν γίνεται λογιστικοποίηση αλλά γνωστοποίηση αυτών ως ενδεχόμενη υποχρέωση. 2.20. Επιχορηγήσεις Οι κρατικές επιχορηγήσεις αναγνωρίζονται στην εύλογη αξία τους όταν αναμένεται με βεβαιότητα ότι η επιχορήγηση θα εισπραχθεί και ο Όμιλος θα συμμορφωθεί με όλους τους προβλεπόμενους όρους. Κρατικές επιχορηγήσεις που αφορούν έξοδα, αναβάλλονται αντιστοιχίζονται με τα έξοδα που προορίζονται να αποζημιώσουν. και αναγνωρίζονται στα αποτελέσματα έτσι ώστε να Οι κρατικές επιχορηγήσεις που σχετίζονται με την αγορά ενσώματων παγίων, περιλαμβάνονται στις μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις και μεταφέρονται ως έσοδα στην κατάσταση συνολικών εσόδων με την σταθερή μέθοδο κατά την αναμενόμενη ωφέλιμη ζωή των σχετικών περιουσιακών στοιχείων. 2.21. Προβλέψεις Οι προβλέψεις αναγνωρίζονται όταν ο Όμιλος έχει μια παρούσα δέσμευση (νομική ή τεκμαιρόμενη) ως αποτέλεσμα προγενέστερων γεγονότων και είναι πιθανό ότι μια εκροή πόρων που ενσωματώνουν οικονομικά οφέλη θα απαιτηθεί για το διακανονισμό της, εφόσον είναι δυνατή η αξιόπιστη εκτίμηση του ποσού της δέσμευσης. Οι προβλέψεις αναγνωρίζονται σε προεξοφλημένη βάση, όταν είναι σημαντική η επίδραση της διαχρονικής αξίας του χρήματος, με τη χρήση ενός προ φόρου επιτοκίου που αντανακλά τις τρέχουσες εκτιμήσεις της αγοράς για τη διαχρονική αξία του χρήματος και του σχετικού κινδύνου της υποχρέωσης. Όταν γίνεται προεξόφληση των προβλέψεων η αύξηση της πρόβλεψης που οφείλεται στην πάροδο του χρόνου αναγνωρίζεται ως χρηματοοικονομικό έξοδο. Οι προβλέψεις επανεξετάζονται σε κάθε ημερομηνία σύνταξης των οικονομικών καταστάσεων και εάν δεν είναι πλέον πιθανόν ότι θα υπάρξει εκροή πόρων για το διακανονισμό της δέσμευσης αντιστρέφονται στην κατάσταση συνολικών εσόδων. Όταν ο Όμιλος αναμένει την είσπραξη μιας αποζημίωσης για το διακανονισμό της πρόβλεψης, για παράδειγμα στα πλαίσια ενός ασφαλιστηρίου συμβολαίου, η αποζημίωση αναγνωρίζεται σαν ξεχωριστό περιουσιακό στοιχείο μόνο όταν είναι σχεδόν βέβαιη. 2.22. Αναγνώριση εσόδων Τα έσοδα αποτιμώνται στην εύλογη αξία του τιμήματος που εισπράχθηκε ή θα εισπραχθεί και αντιπροσωπεύουν ποσά εισπρακτέα για αγαθά, μετά την αφαίρεση των επιστροφών, εκπτώσεων και των φόρων προστιθέμενης αξίας. Ο Όμιλος αναγνωρίζει έσοδο όταν το ποσό του εσόδου μπορεί να επιμετρηθεί αξιόπιστα, όταν είναι πιθανό ότι μελλοντικά οικονομικά οφέλη θα εισρεύσουν στον Όμιλο και όταν πληρούνται συγκεκριμένα κριτήρια για κάθε μία από τις δραστηριότητες του Ομίλου, όπως περιγράφεται παρακάτω. Ο Όμιλος βασίζει την εκτίμηση της απόδοσης σε ιστορικά αποτελέσματα, λαμβάνοντας υπόψη το είδος του πελάτη, το είδος της συναλλαγής και τις ιδιαιτερότητες της κάθε συμφωνίας. (α) Πώληση αγαθών Χονδρική πώληση Ο Όμιλος παράγει και πωλεί στην χονδρική αγορά ένα ευρύ φάσμα προϊόντων που προέρχονται από την επεξεργασία φυσικής ρητίνης των πεύκων, οργανικών ενώσεων και ελαίων, όπως κολοφώνιο, τερεβινθέλαιο, κόλλες χαρτιού και ξύλου, εστέρες, μαλεϊκές και γαλακτώματα. Οι πωλήσεις των αγαθών αναγνωρίζονται όταν ο Όμιλος παραδίδει τα αγαθά, ο χονδρέμπορος έχει τον πλήρη έλεγχο των προϊόντων και δεν υπάρχει ανεκπλήρωτη υποχρέωση που θα μπορούσε να επηρεάσει την αποδοχή των προϊόντων από τον χονδρέμπορο. 29
Η πώληση δεν ολοκληρώνεται μέχρι τα προϊόντα να αποσταλούν στην καθορισμένη θέση, οι κίνδυνοι απαξίωσης και της απώλειας να έχουν μεταφερθεί στον χονδρέμπορο και είτε ο χονδρέμπορος να αποδεχθεί τα προϊόντα σύμφωνα με την σύμβαση πώλησης ή ο Όμιλος να έχει αντικειμενικές ενδείξεις ότι όλα τα κριτήρια για την αποδοχή έχουν ικανοποιηθεί. Ο Όμιλος συχνά παρέχει εκπτώσεις ανάλογα με τον όγκο της παραγγελίας. Οι πωλήσεις καταγράφονται με βάση την τιμή που καθορίζεται στις συμβάσεις πώλησης, μετά την αφαίρεση των εκτιμώμενων εκπτώσεων. Συσσωρευμένη εμπειρία χρησιμοποιείται για την εκτίμηση και παροχή των εκπτώσεων, οι οποίες αξιολογούνται με βάση τις ετήσιες αναμενόμενες αγορές. (β) Έσοδα από τόκους Τα έσοδα από τόκους αναγνωρίζονται σε δεδουλευμένη βάση και με τη χρήση του πραγματικού επιτοκίου. Όταν υπάρχει απομείωση των απαιτήσεων, η λογιστική αξία αυτών μειώνεται στο ανακτήσιμο ποσό τους το οποίο είναι η παρούσα αξία των αναμενόμενων μελλοντικών ταμειακών ροών προεξοφλουμένων με το αρχικό πραγματικό επιτόκιο και κατανέμει την έκπτωση σαν έσοδο από τόκους. (γ) Έσοδα από μισθώσεις Τα έσοδα από τις λειτουργικές μισθώσεις αναγνωρίζονται στα αποτελέσματα, με την ευθεία μέθοδο, καθ όλη τη διάρκεια της μίσθωσης. (δ) Μερίσματα Τα μερίσματα λογίζονται ως έσοδα όταν θεμελιώνεται το δικαίωμα είσπραξής τους. 2.23. Μισθώσεις Εταιρεία του Ομίλου ως μισθωτής Μισθώσεις όπου ουσιωδώς οι κίνδυνοι και ανταμοιβές της ιδιοκτησίας διατηρούνται από τον εκμισθωτή ταξινομούνται ως λειτουργικές μισθώσεις. Τα έξοδα των λειτουργικών μισθώσεων αναγνωρίζονται στην κατάσταση συνολικών εσόδων αναλογικά κατά τη διάρκεια της μίσθωσης. Εταιρεία του Ομίλου ως εκμισθωτής Τα έσοδα των λειτουργικών μισθώσεων αναγνωρίζονται στην κατάσταση συνολικών εσόδων αναλογικά κατά την διάρκεια της μίσθωσης. 2.24. Διανομή μερισμάτων Η διανομή μερισμάτων στους μετόχους της μητρικής Εταιρείας αναγνωρίζεται ως υποχρέωση όταν η διανομή εγκρίνεται από την Γενική Συνέλευση των μετόχων. 3. Διαχείριση χρηματοοικονομικού κινδύνου 3.1. Παράγοντες χρηματοοικονομικού κινδύνου Ο Όμιλος εκτίθεται σε διάφορους χρηματοοικονομικούς κινδύνους όπως, ενδεικτικά, κινδύνους αγοράς (μεταβολές στις τιμές εμπορευμάτων, πρώτων υλών, όπως κολοφώνιο, πευκορητίνη και τερεφθαλικό ανυδρίτη, συναλλαγματικό κίνδυνο, κίνδυνο επιτοκίων, κλπ.), πιστωτικό κίνδυνο και κίνδυνο ρευστότητας. Οι χρηματοοικονομικοί κίνδυνοι σχετίζονται με τα παρακάτω χρηματοοικονομικά μέσα: εμπορικές απαιτήσεις, ταμειακά διαθέσιμα και ισοδύναμα, προμηθευτές και λοιπές υποχρεώσεις και δανεισμός. Οι λογιστικές αρχές σχετικά με τα παραπάνω χρηματοοικονομικά μέσα περιγράφονται στη Σημείωση 2. Η διαχείριση κινδύνων παρακολουθείται από την διοίκηση της Εταιρείας και διαμορφώνεται στα πλαίσια, οδηγιών, κατευθύνσεων και κανόνων εγκεκριμένων από το Διοικητικό Συμβούλιο που αφορούν τον κίνδυνο επιτοκίου, τον πιστωτικό κίνδυνο, τη χρήση παραγώγων και μη-παραγώγων χρηματοοικονομικών εργαλείων, καθώς και τη βραχυπρόθεσμη επένδυση των διαθεσίμων. 30
(α) Κίνδυνος αγοράς i) Συναλλαγματικός κίνδυνος Ο συναλλαγματικός κίνδυνος του Ομίλου κρίνεται σχετικά περιορισμένος διότι, στις περισσότερες περιπτώσεις, όπου υπάρχουν απαιτήσεις από συμβάσεις σε ξένο νόμισμα, υπάρχουν αντίστοιχες υποχρεώσεις στο ίδιο νόμισμα. Οι συμβάσεις σε ξένο νόμισμα είναι σχεδόν στο σύνολό τους σε Δολάρια ΗΠΑ (USD) και Λίρα Αγγλίας (GBP), όπως και οι αντίστοιχες υποχρεώσεις. Όσον αφορά την διατήρηση διαθεσίμων σε ξένο νόμισμα, πολιτική του Ομίλου είναι η διατήρηση του ελάχιστου απαραίτητου ποσού για την κάλυψη των βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεων στο νόμισμα αυτό. ii) Κίνδυνος τιμών Ο Όμιλος εκτίθεται σε κίνδυνο από τη μεταβολή στις τιμές των πρώτων υλών και εμπορευμάτων. Οι υπηρεσίες του Ομίλου παρακολουθούν στενά τις τάσεις στις επιμέρους αγορές όπου αναπτύσσεται επιχειρηματική δραστηριότητα και σχεδιάζουν ενέργειες για την άμεση και αποτελεσματική προσαρμογή στα νέα δεδομένα των επιμέρους αγορών. Ο Όμιλος επίσης, περιορίζει την έκθεση του, μη συγκεντρώνοντας μεγάλες ποσότητες αποθεμάτων εφόσον στις περισσότερες περιπτώσεις παράλληλα με τα συμφωνητικά αγοράς προϊόντων έχει κλείσει και συμφωνητικά πώλησης. Ο Όμιλος εκτίθεται επίσης και σε περιορισμένο κίνδυνο διακύμανσης της εύλογης αξίας των χρηματοοικονομικών στοιχείων σε εύλογη αξία μέσω αποτελεσμάτων που μπορεί να επηρεάσουν τις οικονομικές καταστάσεις. Διευκρινίζεται ότι αν η τιμή κλεισίματος των μετοχών, τις οποίες η μητρική Εταιρεία διακατέχει την 31/12/2016, ήταν αυξημένη (ή μειωμένη) κατά 5% τότε τα αποτελέσματα χρήσης θα ήταν αυξημένα (ή αντίστοιχα μειωμένα) κατά 10.700 (2015: 39.613). iii) Κίνδυνος ταμειακών ροών και κίνδυνος μεταβολών εύλογης αξίας λόγω μεταβολής των επιτοκίων Ο Όμιλος έχει στο ενεργητικό του σημαντικά έντοκα στοιχεία που περιλαμβάνουν καταθέσεις όψεως και βραχυπρόθεσμες τραπεζικές καταθέσεις. Η έκθεση του Ομίλου στον κίνδυνο από διακυμάνσεις στα επιτόκια προέρχεται από τραπεζικά δάνεια με κυμαινόμενα επιτόκια. Τραπεζικά δάνεια με σταθερό επιτόκιο εκθέτουν τον Όμιλο σε κίνδυνο μεταβολής της εύλογης αξίας. Ο Όμιλος είναι εκτεθειμένος σε διακυμάνσεις των επιτοκίων που επικρατούν στην αγορά και τα οποία επηρεάζουν τη χρηματοοικονομική του θέση καθώς και τις ταμειακές του ροές. Το κόστος δανεισμού δύναται να αυξομειώνεται ως αποτέλεσμα των επιτοκιακών μεταβολών. Διευκρινίζεται ότι τα τελευταία χρόνια η διακύμανση των επιτοκίων οφείλεται κυρίως στην αύξηση του περιθωρίου δανεισμού, λόγω της έλλειψης ρευστότητας στην ελληνική τραπεζική αγορά και του εκτιμώμενου κινδύνου ελληνικών εταιρειών και λιγότερο στην αύξηση των επιτοκίων βάσης (π.χ. Euribor). Αναφορικά με τις μακροπρόθεσμες δανειακές υποχρεώσεις, η Διοίκηση του Ομίλου παρακολουθεί συστηματικά και σε συνεχή βάση τις διακυμάνσεις των επιτοκίων και αξιολογεί την ανάγκη λήψης σχετικών θέσεων για την αντιστάθμιση των κινδύνων, όταν και εφόσον αυτοί κρίνονται σημαντικοί. Το μεγαλύτερο μέρος των δανείων του Ομίλου είναι σε κυμαινόμενα επιτόκια. Επίσης όλα τα δάνεια του Ομίλου είναι σε Ευρώ. Ως εκ τούτου, ο κίνδυνος επιτοκίου προέρχεται από μεταβολές των επιτοκίων του Ευρώ. Ο Όμιλος παρακολουθεί διαρκώς τις τάσεις των επιτοκίων καθώς και τη διάρκεια και τη φύση των χρηματοδοτικών αναγκών των θυγατρικών εταιρειών. Οι αποφάσεις για τη διάρκεια των δανείων αλλά και τη σχέση μεταξύ κυμαινόμενου και σταθερού επιτοκίου λαμβάνονται σε μεμονωμένη βάση. Ανάλυση Ευαισθησίας Δανείων του Ομίλου σε Μεταβολές Επιτοκίων Σε επίπεδο μητρικής Εταιρείας, μια ευλόγως πιθανή μεταβολή των επιτοκίων κατά εκατό μονάδες βάσης (αύξηση/ μείωση 1,0%) θα είχε ως αποτέλεσμα τη μείωση / αύξηση των κερδών προ φόρων της χρήσης του 2016, κρατώντας όλες τις άλλες μεταβλητές σταθερές, κατά 147.312 (2015: 156.138). Σημειώνεται ότι η προαναφερθείσα μεταβολή στα προ φόρων κέρδη υπολογίζεται στα υπόλοιπα των δανείων κυμαινόμενου επιτοκίου στο τέλος χρήσης και δεν περιλαμβάνει την θετική επίπτωση των εισπραχθέντων τόκων από ταμειακά διαθέσιμα και ισοδύναμα. 31
(β) Πιστωτικός κίνδυνος Ο Όμιλος έχει αναπτύξει πολιτικές, έτσι ώστε να διασφαλίσει ότι οι συναλλαγές πραγματοποιούνται με πελάτες με επαρκή πιστοληπτική ικανότητα. Λόγω των συνθηκών που επικρατούν στην αγορά, η έγκριση των πιστωτικών ορίων είναι αποτέλεσμα μιας πιο αυστηρής διαδικασίας που εμπλέκει όλα τα επίπεδα της ανώτερης διοίκησης. Ο Όμιλος παρακολουθεί επισταμένα τα υπόλοιπα των χρεωστών του και σε απαιτήσεις όπου εντοπίζεται πιστωτικός κίνδυνος, γίνεται αξιολόγηση σύμφωνα με τις καθιερωμένες πολιτικές και διαδικασίες και γίνεται η κατάλληλη πρόβλεψη για απομείωση. Δυνητικός πιστωτικός κίνδυνος υπάρχει και στα διαθέσιμα και ταμειακά ισοδύναμα και στις επενδύσεις. Στις περιπτώσεις αυτές, ο κίνδυνος μπορεί να προκύψει από αδυναμία του αντισυμβαλλόμενου να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις του προς τον Όμιλο. Για τη διαχείριση αυτού του πιστωτικού κινδύνου, ο Όμιλος, στο πλαίσιο εγκεκριμένων πολιτικών από το Διοικητικό Συμβούλιο, θέτει όρια στο βαθμό έκθεσης σε κάθε μεμονωμένο χρηματοοικονομικό ίδρυμα. (γ) Κίνδυνος ρευστότητας Δεδομένης της τρέχουσας κρίσης του Ελληνικού Δημοσίου και του ελληνικού χρηματοπιστωτικού τομέα, ο κίνδυνος ρευστότητας είναι μεγαλύτερος και η διαχείριση των χρηματοροών έχει γίνει πιο επιτακτική. Για τη διαχείριση του κινδύνου ρευστότητας, ο Όμιλος προϋπολογίζει και παρακολουθεί τακτικά τις χρηματοροές του και μεριμνά για την ύπαρξη ρευστών διαθεσίμων, συμπεριλαμβανομένων και των δυνατοτήτων για ενδοεταιρικό δανεισμό καθώς και μη χρησιμοποιούμενων τραπεζικών πιστωτικών ορίων για την κάλυψη των αναγκών του (π.χ. ανάγκες σε χρηματοδότηση, εγγυητικές επιστολές κλπ.). Επίσης πρέπει να επισημανθεί ότι παρόλη την τρέχουσα οικονομική κατάσταση στην Ελλάδα, τα πιστωτικά όρια που σχετίζονται με τις τραπεζικές υπεραναλήψεις του Ομίλου έχουν παραμείνει σταθερά από πλευράς τραπεζών. Η ρευστότητα του Ομίλου παρακολουθείται από τη Διοίκηση σε τακτά χρονικά διαστήματα. Στον ακόλουθο πίνακα παρουσιάζεται η ανάλυση με τις λήξεις των χρηματοοικονομικών υποχρεώσεων του Ομίλου και της Εταιρείας την 31 Δεκεμβρίου 2016 και 2015 αντίστοιχα: 31 Δεκεμβρίου 2016 ΛΗΚΤΟΤΗΤΑ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ Εντός 1 έτους Μεταξύ 1 και 2 ετών Μεταξύ 2 και 5 ετών Άνω των 5 ετών Σύνολο Προμηθευτές και λοιπές υποχρεώσεις 11.247.903 - - - 11.247.903 Δάνεια 8.378.109 2.266.518 3.096.837 1.065.082 14.806.546 31 Δεκεμβρίου 2015 ΛΗΚΤΟΤΗΤΑ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ Εντός 1 έτους Μεταξύ 1 και 2 ετών Μεταξύ 2 και 5 ετών Άνω των 5 ετών Σύνολο Προμηθευτές και λοιπές υποχρεώσεις 5.594.757 - - - 5.594.757 Δάνεια 15.810.492 683.801 1.575.665 1.563.860 19.633.818 32
31 Δεκεμβρίου 2016 ΛΗΚΤΟΤΗΤΑ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ Εντός 1 έτους Μεταξύ 1 και 2 ετών Μεταξύ 2 και 5 ετών Άνω των 5 ετών Σύνολο Προμηθευτές και λοιπές υποχρεώσεις 3.345.702 - - - 3.345.702 Δάνεια 8.299.313 2.266.518 3.096.837 1.065.082 14.727.750 31 Δεκεμβρίου 2015 ΛΗΚΤΟΤΗΤΑ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ Εντός 1 έτους Μεταξύ 1 και 2 ετών Μεταξύ 2 και 5 ετών Άνω των 5 ετών Σύνολο Προμηθευτές και λοιπές υποχρεώσεις 2.558.190 - - - 2.558.190 Δάνεια 12.898.469 633.100 1.575.665 1.563.860 16.671.094 Τα παραπάνω ποσά δανείων απεικονίζονται στις συμβατικές, μη προεξοφλημένες ταμειακές ροές και ως εκ τούτου δεν συμφωνούν με τα αντίστοιχα ποσά που απεικονίζονται στις οικονομικές καταστάσεις αναφορικά με τα κονδύλια «Δάνεια». Στην ανάλυση Προμηθευτών και λοιπών υποχρεώσεων δεν συμπεριλαμβάνονται τα ποσά από «Προκαταβολές πελατών» και από «Ασφαλιστικούς οργανισμούς και λοιπούς φόρους / τέλη». 3.2. Διαχείριση Κεφαλαίων Η διαχείριση των κεφαλαίων στοχεύει στη διασφάλιση της συνεχιζόμενης δραστηριότητας των εταιρειών του Ομίλου και την επίτευξη των αναπτυξιακών του σχεδίων σε συνδυασμό με την πιστοληπτική του ικανότητα. Τα κεφάλαια του Ομίλου κρίνονται ικανοποιητικά με βάση το συντελεστή μόχλευσης. Ο εν λόγω συντελεστής υπολογίζεται διαιρώντας τον καθαρό δανεισμό με τα συνολικά απασχολούμενα κεφάλαια. Ο καθαρός δανεισμός υπολογίζεται ως το «Σύνολο δανεισμού» (συμπεριλαμβανομένου «βραχυπρόθεσμου και μακροπρόθεσμου δανεισμού» όπως εμφανίζεται στην Κατάσταση Οικονομικής Θέσης) μείον «Ταμειακά διαθέσιμα και ισοδύναμα». Τα συνολικά απασχολούμενα κεφάλαια υπολογίζονται ως «Σύνολο Ιδίων Κεφαλαίων» όπως εμφανίζονται στην Κατάσταση Οικονομικής Θέσης συν τον καθαρό δανεισμό. Ο καθαρός δανεισμός του Ομίλου και της Εταιρείας στις 31 Δεκεμβρίου 2016 και 2015 παρουσιάζεται αναλυτικά στον ακόλουθο πίνακα: 31/12/2016 31/12/2015 31/12/2016 31/12/2015 Βραχυπρόθεσμος τραπεζικός δανεισμός (Σημείωση 18) 8.078.348 15.641.739 7.999.552 12.733.326 Μακροπρόθεσμος τραπεζικός δανεισμός (Σημείωση 18) 5.589.027 3.189.486 5.589.027 3.140.397 Σύνολο δανείων 13.667.375 18.831.225 13.588.580 15.873.723 Μείον: Ταμειακά διαθέσιμα και ισοδύναμα (Σημείωση 14) (8.875.460) (5.186.601) (5.622.521) (4.129.538) Καθαρές δανειακές υποχρεώσεις 4.791.915 13.644.624 7.966.059 11.744.185 Σύνολο ιδίων κεφαλαίων 23.991.868 20.632.989 19.483.854 15.512.622 Συνολικά απασχολούμενα κεφάλαια 28.783.783 34.277.613 27.449.912 27.256.807 Συντελεστής μόχλευσης 16,65% 39,81% 29,02% 43,09% 33
3.3. Προσδιορισμός των εύλογων αξιών Τα χρηματοοικονομικά στοιχεία που αποτιμώνται σε εύλογη αξία κατατάσσονται στα παρακάτω επίπεδα, ανάλογα με τον τρόπο προσδιορισμού της εύλογης αξίας τους: - Επίπεδο 1: για στοιχεία που είναι διαπραγματεύσιμα σε ενεργό αγορά και των οποίων η εύλογη αξία προσδιορίζεται από τις τιμές αγοράς (μη προσαρμοσμένες) ομοίων στοιχείων. - Επίπεδο 2: για στοιχεία των οποίων η εύλογη αξία προσδιορίζεται από παράγοντες που σχετίζονται με δεδομένα της αγοράς, είτε άμεσα (τιμές) είτε έμμεσα (παράγωγα τιμών). - Επίπεδο 3: για στοιχεία των οποίων η εύλογη αξία δεν προσδιορίζεται με παρατηρήσεις από την αγορά, παρά βασίζεται κυρίως σε εσωτερικές εκτιμήσεις. Στους ακόλουθους πίνακες παρουσιάζονται τα χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού του Ομίλου και της Εταιρείας που αποτιμώνται στην εύλογη αξία μέσω αποτελεσμάτων την 31 Δεκεμβρίου 2016 και 31 Δεκεμβρίου 2015 αντίστοιχα. 31 Δεκεμβρίου 2016 Κατηγοριοποίηση Επίπεδο 1 Επίπεδο 1 ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ Χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού Χρηματοοικονομικά στοιχεία σε εύλογη αξία μέσω αποτελεσμάτων 214.000 214.000 31 Δεκεμβρίου 2015 Κατηγοριοποίηση Επίπεδο 1 Επίπεδο 1 ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ Χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού Χρηματοοικονομικά στοιχεία σε εύλογη αξία μέσω αποτελεσμάτων 792.267 792.267 Η εύλογη αξία των χρηματοοικονομικών στοιχείων που διαπραγματεύονται σε ενεργές χρηματαγορές (π.χ. παράγωγα, μετοχές, ομόλογα, αμοιβαία κεφάλαια), προσδιορίζεται με βάση τις δημοσιευόμενες τιμές που ισχύουν κατά την ημερομηνία του ισολογισμού. «Ενεργός» χρηματαγορά υπάρχει όταν υπάρχουν άμεσα διαθέσιμες και αναθεωρούμενες σε τακτά διαστήματα τιμές, που δημοσιεύονται από χρηματιστήριο, χρηματιστή, κλάδο, οργανισμό αξιολόγησης ή οργανισμό εποπτείας. Αυτά τα χρηματοοικονομικά εργαλεία περιλαμβάνονται στο επίπεδο 1. Κατά την 31 Δεκεμβρίου 2016 αυτό το επίπεδο περιλαμβάνει την επένδυση του Ομίλου και της Εταιρείας στην «ΑΣΤΗΡ ΠΑΛΑΣ ΒΟΥΛΙΑΓΜΕΝΗΣ», ενώ κατά την 31 Δεκεμβρίου 2015 περιελάμβανε την επένδυση σε μετοχές των τραπεζών «ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΑΕ» (Ε.Τ.Ε.), «ΤΡΑΠΕΖΑ ΠΕΙΡΑΙΩΣ ΑΕ» και «ΤΡΑΠΕΖΑ EUROBANK ERGASIAS Α.Ε.». Οι μετοχές αυτές διαπραγματεύονται σε ενεργή αγορά και έχουν ταξινομηθεί ως χρηματοοικονομικό στοιχείο σε εύλογη αξία μέσω αποτελεσμάτων. 4. Σημαντικές λογιστικές εκτιμήσεις και κρίσεις της διοικήσεως Οι εκτιμήσεις και οι κρίσεις της διοίκησης επανεξετάζονται διαρκώς και βασίζονται σε ιστορικά δεδομένα και προσδοκίες για μελλοντικά γεγονότα, που κρίνονται εύλογες σύμφωνα με τα ισχύοντα. Οι ετήσιες οικονομικές καταστάσεις καθώς και οι σημειώσεις και αναφορές που τις συνοδεύουν ενδέχεται να εμπεριέχουν ορισμένες υποθέσεις και υπολογισμούς που αναφέρονται σε μελλοντικά γεγονότα σε σχέση με τις εργασίες, την ανάπτυξη και τις οικονομικές επιδόσεις της Εταιρείας και του Ομίλου. Παρά το γεγονός ότι αυτές οι υποθέσεις και υπολογισμοί βασίζονται στην καλύτερη δυνατή γνώση της Διοίκησης της Εταιρείας και του Ομίλου σε σχέση με τις τρέχουσες συνθήκες και ενέργειες, τα πραγματικά αποτελέσματα μπορεί τελικά να διαφέρουν από αυτούς τους υπολογισμούς και τις υποθέσεις που έχουν ληφθεί υπόψη κατά τη σύνταξη των ετήσιων οικονομικών καταστάσεων της Εταιρείας και του Ομίλου. 34
Οι εκτιμήσεις, παραδοχές και κρίσεις που ενέχουν σημαντικό κίνδυνο να προκαλέσουν μελλοντικά ουσιώδεις προσαρμογές στις λογιστικές αξίες των περιουσιακών στοιχείων και των υποχρεώσεων έχουν ως εξής: (α) Φόρος εισοδήματος Απαιτείται κρίση για τον προσδιορισμό της πρόβλεψης για φόρο εισοδήματος. Υπάρχουν πολλές συναλλαγές και υπολογισμοί για τους οποίους ο τελικός προσδιορισμός του φόρου είναι αβέβαιος. Εάν το τελικό αποτέλεσμα του φορολογικού ελέγχου είναι διαφορετικό από το αρχικώς αναγνωρισθέν, η διαφορά θα επηρεάσει τον φόρο εισοδήματος και την πρόβλεψη για αναβαλλόμενη φορολογία της περιόδου. Η αναγνώριση αναβαλλόμενων φορολογικών απαιτήσεων εξαρτάται από την εκτίμηση επαρκών μελλοντικών φορολογικών κερδών. Η εκτίμηση των αναμενόμενων μελλοντικών φορολογητέων κερδών απαιτεί την άσκηση κρίσης και την υιοθέτηση παραδοχών σχετικών με τις τάσεις και τους βασικούς παράγοντες δημιουργίας κερδοφορίας. Η Εταιρεία και ο Όμιλος θεωρούν ότι αυτή είναι μια σημαντική λογιστική εκτίμηση λόγω των τρεχουσών συνθηκών της Ελληνικής οικονομίας και αγοράς. (β) Προβλέψεις για επισφαλείς απαιτήσεις Η πρόβλεψη επισφαλών πελατών περιλαμβάνει τη διενέργεια συγκεκριμένης πρόβλεψης για όσους πελάτες έχουν χαρακτηριστεί επισφαλείς ή αναμένεται να καθυστερήσει η εξόφληση των σχετικών απαιτήσεων, αλλά και τη διενέργεια πρόβλεψης με βάση την ενηλικίωση των ανοικτών υπολοίπων πελατών. (γ) Εκτίμηση της ωφέλιμης ζωής και υπολειμματικής αξίας περιουσιακών στοιχείων Απαιτείται κρίση για τον προσδιορισμό της ωφέλιμης ζωής καθώς και της υπολειμματικής αξίας των ενσώματων περιουσιακών στοιχείων. Η εκτίμηση της ωφέλιμης ζωής ενός περιουσιακού στοιχείου είναι θέμα κρίσης, που βασίζεται στην εμπειρία της Διοίκησης του Ομίλου από όμοια περιουσιακά στοιχεία. Η υπολειμματική αξία και η ωφέλιμη ζωή ενός περιουσιακού στοιχείου επανεξετάζονται τουλάχιστον σε ετήσια βάση λαμβάνοντας υπόψη τα νέα δεδομένα και τις εκάστοτε συνθήκες της αγοράς. (δ) Απομείωση ενσώματων παγίων και επενδυτικών ακινήτων Τα ενσώματα πάγια και οι επενδύσεις σε ακίνητα καταχωρούνται αρχικά στο κόστος και εν συνεχεία αποσβένονται σύμφωνα με την ωφέλιμη ζωή τους. Ο Όμιλος εξετάζει σε κάθε περίοδο αναφοράς αν υπάρχουν ενδείξεις απομείωσης της αξίας των ενσώματων παγίων και των επενδυτικών ακινήτων. Ο έλεγχος απομείωσης πραγματοποιείται βάσει στοιχείων της αγοράς και των εκτιμήσεων της διοίκησης για τις μελλοντικές λειτουργικές και οικονομικές συνθήκες. Κατά τη διαδικασία ελέγχου απομείωσης η διοίκηση συνεργάζεται με ανεξάρτητους εκτιμητές. (ε) Έλεγχος απομείωσης θυγατρικών και συγγενών Η μητρική εταιρεία εξετάζει για απομείωση την αξία των επενδύσεών της σε θυγατρικές και συγγενείς εταιρείες, συγκρίνοντας το ανακτήσιμο ποσό της κάθε επένδυσης (την υψηλότερη αξία μεταξύ της αξίας λόγω χρήσης και της εύλογης αξίας μείον τα κόστη της πώλησης) με τη λογιστική της αξία. Η Διοίκηση προβαίνει σε εκτιμήσεις για τον καθορισμό του ανακτήσιμου ποσού ακολουθώντας μεθοδολογία παρόμοια με αυτή που εφαρμόζει κατά τον έλεγχο απομείωσης της υπεραξίας, προκειμένου να προσδιορίσει την παρούσα αξία των αναμενόμενων μελλοντικών ταμιακών ροών της θυγατρικής ή της συγγενούς εταιρείας. (στ) Υποχρεώσεις παροχών προσωπικού λόγω εξόδου από την υπηρεσία Οι υποχρεώσεις για αποζημίωση προσωπικού λόγω εξόδου από την υπηρεσία υπολογίζονται στην προεξοφλημένη παρούσα αξία των μελλοντικών παροχών αποζημιώσεων των υπαλλήλων που θα έχουν καταστεί δεδουλευμένες στο τέλος της χρήσης, με βάση την υπόθεση ότι οι παροχές αυτές καθίστανται δεδουλευμένες από τους υπαλλήλους ισομερώς κατά τη διάρκεια της εργασιακής τους περιόδου. Οι υποχρεώσεις για τις παροχές αυτές υπολογίζονται στη βάση χρηματοοικονομικών και αναλογιστικών υποθέσεων που απαιτούν από τη Διοίκηση να κάνει παραδοχές σχετικά με τα επιτόκια προεξόφλησης, τα ποσοστά αυξήσεων των μισθών, τα ποσοστά θνησιμότητας και ανικανότητας, τις ηλικίες συνταξιοδότησης και λοιπούς παράγοντες. Λόγω του μακροπρόθεσμου χαρακτήρα των εν λόγω προβλέψεων, αυτές οι υποθέσεις υπόκεινται σε σημαντικό βαθμό αβεβαιότητας. (ζ) Διάκριση μεταξύ επενδύσεων σε ακίνητα και ιδιοχρησιμοποιούμενων παγίων Ο Όμιλος καθορίζει κατά πόσο ένα ακίνητο χαρακτηρίζεται ως επένδυση σε ακίνητα. Για τη διαμόρφωση της σχετικής κρίσης, ο Όμιλος θεωρεί κατά πόσον ένα ακίνητο δημιουργεί ταμειακές ροές, κατά κύριο λόγο ανεξάρτητα από τα υπόλοιπα πάγια που ανήκουν στον Όμιλο. Ιδιοχρησιμοποιούμενα ακίνητα δημιουργούν ταμειακές ροές που αποδίδονται όχι μόνο στα 35
ακίνητα, αλλά επίσης και σε άλλα στοιχεία του ενεργητικού που χρησιμοποιούνται είτε στην παραγωγική διαδικασία, είτε στην διαδικασία προμηθειών. 5. Ενσώματα πάγια Οικόπεδα & Κτίρια Μηχ/κός εξοπλισμός Μεταφορικά μέσα Έπιπλα και λοιπός εξοπλ. Ακινητ. υπό εκτέλεση Σύνολο Κόστος 1 Ιανουαρίου 2015 13.570.190 8.086.612 365.264 1.242.316 214.792 23.479.174 Προσθήκες 126.483 208.874 1.380 206.183 44.343 587.263 Πωλήσεις - (4.661) (53.400) - - (58.061) Μεταφορά από επενδύσεις σε ακίνητα (Σημείωση 7) 385.450 - - - - 385.450 Ανακατανομές (407.201) 415.201 - - (8.000) - 31 Δεκεμβρίου 2015 13.674.922 8.706.026 313.244 1.448.499 251.135 24.393.826 1 Ιανουαρίου 2016 13.674.922 8.706.026 313.244 1.448.499 251.135 24.393.826 Προσθήκες 134.543 639.484 159.650 100.807 310.073 1.344.557 Πωλήσεις - (946) (33.060) (190) - (34.196) Απομείωση (102.853) - - - - (102.853) Ανακατανομές - 325.617-3.064 (328.681) - 31 Δεκεμβρίου 2016 13.706.612 9.670.181 439.834 1.552.180 232.527 25.601.334 Συσσωρευμένες αποσβέσεις 1 Ιανουαρίου 2015 (569.920) (920.324) (171.074) (963.540) - (2.624.858) Αποσβέσεις χρήσης (491.812) (410.369) (49.960) (62.357) - (1.014.498) Πωλήσεις - 440 48.321 - - 48.761 Μεταφορά από επενδύσεις σε ακίνητα (Σημείωση 7) (21.495) - - - - (21.495) 31 Δεκεμβρίου 2015 (1.083.227) (1.330.253) (172.713) (1.025.897) - (3.612.090) 1 Ιανουαρίου 2016 (1.083.227) (1.330.253) (172.713) (1.025.897) - (3.612.090) Αποσβέσεις χρήσης (549.541) (393.619) (53.379) (114.316) - (1.110.855) Πωλήσεις - 785 20.187 190-21.162 31 Δεκεμβρίου 2016 (1.632.768) (1.723.087) (205.905) (1.140.023) - (4.701.783) Αναπόσβεστη αξία στις 31 Δεκεμβρίου 2015 12.591.695 7.375.773 140.531 422.602 251.135 20.781.735 Αναπόσβεστη αξία στις 31 Δεκεμβρίου 2016 12.073.844 7.947.094 233.929 412.157 232.527 20.899.551 36
Οικόπεδα & Κτίρια Μηχ/κός εξοπλισμός Μεταφορικά μέσα Έπιπλα και λοιπός εξοπλ. Ακινητ. υπό εκτέλεση Σύνολο Κόστος 1 Ιανουαρίου 2015 5.694.413 7.422.238 350.264 1.097.196 214.792 14.778.903 Προσθήκες 114.560 124.050-185.455 44.343 468.408 Πωλήσεις - (661) (53.400) - - (54.061) Μεταφορά από επενδύσεις σε ακίνητα (Σημείωση 7) 50.000 - - - - 50.000 Ανακατανομές - 8.000 - - (8.000) - 31 Δεκεμβρίου 2015 5.858.973 7.553.627 296.864 1.282.651 251.135 15.243.250 1 Ιανουαρίου 2016 5.858.973 7.553.627 296.864 1.282.651 251.135 15.243.250 Προσθήκες 6.300 688.356 153.800 70.933 182.210 1.101.599 Πωλήσεις - (70.219) (33.060) (190) - (103.469) Ανακατανομές - 325.617-3.064 (328.681) - 31 Δεκεμβρίου 2016 5.865.273 8.497.381 417.604 1.356.458 104.664 16.241.380 Συσσωρευμένες αποσβέσεις 1 Ιανουαρίου 2015 (400.991) (810.291) (171.074) (851.849) - (2.234.205) Αποσβέσεις χρήσης (126.109) (254.907) (46.180) (51.807) - (479.003) Πωλήσεις - 139 48.321 - - 48.460 31 Δεκεμβρίου 2015 (527.100) (1.065.059) (168.933) (903.656) - (2.664.748) 1 Ιανουαρίου 2016 (527.100) (1.065.059) (168.933) (903.656) - (2.664.748) Αποσβέσεις χρήσης (127.997) (292.606) (50.667) (99.873) - (571.143) Πωλήσεις - 104 20.188 190-20.482 31 Δεκεμβρίου 2016 (655.097) (1.357.561) (199.412) (1.003.339) - (3.215.409) Αναπόσβεστη αξία στις 31 Δεκεμβρίου 2015 5.331.873 6.488.568 127.931 378.995 251.135 12.578.502 Αναπόσβεστη αξία στις 31 Δεκεμβρίου 2016 5.210.176 7.139.820 218.192 353.119 104.664 13.025.971 Στα πάγια στοιχεία της Εταιρείας υπάρχουν εμπράγματες εξασφαλίσεις ύψους 4.200.000. 37
6. Άυλα περιουσιακά στοιχεία ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Λογισμικό ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ Λογισμικό Κόστος 1 Ιανουαρίου 2015 75.106 57.774 Προσθήκες 2.060 2.060 31 Δεκεμβρίου 2015 77.166 59.834 1 Ιανουαρίου 2016 77.166 59.834 Προσθήκες 442 442 31 Δεκεμβρίου 2016 77.608 60.276 Συσσωρευμένες αποσβέσεις 1 Ιανουαρίου 2015 (64.147) (46.815) Αποσβέσεις χρήσης (8.013) (8.013) 31 Δεκεμβρίου 2015 (72.160) (54.828) 1 Ιανουαρίου 2016 (72.160) (54.828) Αποσβέσεις χρήσης (4.015) (4.015) 31 Δεκεμβρίου 2016 (76.175) (58.843) Αναπόσβεστη αξία στις 31 Δεκεμβρίου 2015 5.006 5.006 Αναπόσβεστη αξία στις 31 Δεκεμβρίου 2016 1.433 1.433 38
7. Επενδύσεις σε ακίνητα Οικόπεδα Κτίρια Σύνολο Οικόπεδα Κτίρια Σύνολο Κόστος 1 Ιανουαρίου 2015 604.819 271.149 875.968 198.541 13.949 212.490 Προσθήκες 10.634 512.861 523.495 10.634-10.634 Απομείωση (17.000) - (17.000) (17.000) - (17.000) Μεταφορά σε ενσώματα πάγια (Σημείωση 5) (50.000) (335.450) (385.450) (50.000) - (50.000) 31 Δεκεμβρίου 2015 548.453 448.560 997.013 142.175 13.949 156.124 1 Ιανουαρίου 2016 548.453 448.560 997.013 142.175 13.949 156.124 Προσθήκες 175 314.924 315.099 175 5.250 5.425 31 Δεκεμβρίου 2016 548.628 763.484 1.312.112 142.350 19.199 161.549 Συσσωρευμένες αποσβέσεις 1 Ιανουαρίου 2015 - (1.028) (1.028) - (1.028) (1.028) Αποσβέσεις χρήσης - (66.789) (66.789) - (517) (517) Μεταφορά σε ενσώματα πάγια (Σημείωση 5) - 21.495 21.495 - - - 31 Δεκεμβρίου 2015 - (46.322) (46.322) - (1.545) (1.545) 1 Ιανουαρίου 2016 - (46.322) (46.322) - (1.545) (1.545) Αποσβέσεις χρήσης - (92.249) (92.249) - (496) (496) 31 Δεκεμβρίου 2016 - (138.571) (138.571) - (2.041) (2.041) Αναπόσβεστη αξία στις 31 Δεκεμβρίου 2015 548.453 402.238 950.690 142.175 12.404 154.579 Αναπόσβεστη αξία στις 31 Δεκεμβρίου 2016 548.628 624.913 1.173.541 142.350 17.158 159.508 Τα επενδυτικά οικόπεδα δεν αποσβένονται. Εκτιμήσεις της εύλογης αξίας των επενδυτικών ακινήτων πραγματοποιούνται σε περιοδική βάση από ανεξάρτητους εκτιμητές. Ο Όμιλος προέβη σε έλεγχο απομείωσης ορισμένων επενδυτικών ακινήτων κατά την 31 Δεκεμβρίου 2016 και 31 Δεκεμβρίου 2015 από τον οποίο προέκυψε απομείωση ύψους 17.000 για τη χρήση 2015 στα οικόπεδα του Ομίλου και της Εταιρείας. Η ανακτήσιμη αξία των οικοπέδων και κτιρίων, η οποία εκτιμάται ότι προσεγγίζει την αξία χρήσης, προσδιορίστηκε με βάση την εύλογη αξία μείον το κόστος πώλησης. Για τον υπολογισμό της εύλογης αξίας χρησιμοποιήθηκε η συγκριτική μέθοδος, χρησιμοποιώντας αξιόπιστα στοιχεία της αγοράς, τα οποία προσαρμόστηκαν στις συνθήκες των εν λόγω οικοπέδων. Η εύλογη αξία των οικοπέδων έχει βασιστεί σε στοιχεία του επιπέδου 2 της ιεραρχίας εύλογης αξίας. Ο υπολογισμός της εύλογης αξίας των οικοπέδων βασίστηκε στις τιμές πώλησης συγκρίσιμων οικοπέδων. 39
8. Συμμετοχές Ομίλου Οι εταιρείες του Ομίλου που ενοποιούνται με τη μέθοδο της Πλήρους Ενοποίησης είναι οι εξής: % ΜΗΤΡΙΚΗΣ 31.12.2016 % ΜΗΤΡΙΚΗΣ 31.12.2015 Α/Α ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΕΔΡΑ ΑΜΕΣΟ ΑΜΕΣΟ ΕΜΜΕΣΟ ΣΥΝΟΛΙΚΟ ΑΝΕΛΕΓΚΤΕΣ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΑ ΧΡΗΣΕΙΣ 1 TCK ΑΒΕΕ ΧΗΜΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ* ΕΛΛΑΔΑ 60,00 60,00-60,00 2010 2 ΕΥΡΩΧΗΜΙΚΗ Α.Ε.* ΕΛΛΑΔΑ - - 60,00 60,00 2010-2012 ΑΦΟΙ ΠΑΠΑΔΗΜΗ- 3 ΤΡΑΚΟΠΟΥΛΟΙ ΑΒΕ ΕΛΛΑΔΑ 100,00 100,00-100,00 2010-2012 4 MEGARA INVESTMENTS AE ΕΛΛΑΔΑ 100,00 100,00-100,00-5 AKFA ΑΒΕΕ** ΕΛΛΑΔΑ 50,00 50,00-50,00 - Η Εταιρεία έχει ανέλεγκτη φορολογικά τη χρήση 2010. * Την 30 Ιουνίου 2016 ολοκληρώθηκε η διαδικασία συγχώνευσης δι απορροφήσεως της εταιρείας ΕΥΡΩΧΗΜΙΚΗ Α.Ε. από την TCK ΑΒΕΕ ΧΗΜΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 69 επ. του Κ.Ν.2190/1920 σε συνδυασμό με τις διατάξεις των άρθρων 1 έως 5 του Ν.2166/1993. Η συγχώνευση των δύο θυγατρικών της Εταιρείας αποτελεί ένα νομικό γεγονός το οποίο δε μεταβάλλει κατ ουσία τη λειτουργία του Ομίλου καθώς σε επίπεδο Ομίλου οι εταιρείες είχαν ήδη ενοποιηθεί και συνεχίζουν και λειτουργούν ως ενιαία οντότητα με τις ίδιες δραστηριότητες. ** Εντός της χρήσης 2016, η θυγατρική εταιρεία AKFA Ιδιωτική Κεφαλαιουχική Εταιρεία, μετατράπηκε σε Ανώνυμη Εταιρεία με βάση τις διατάξεις του Ν. 2166/1993. Πιο συγκεκριμένα, στις 23 Αυγούστου 2016 καταχωρήθηκε στο Γ.Ε.ΜΗ του Επιμελητηρίου Εύβοιας, η υπ αριθ. 6156/08-08-2016 απόφαση του Αντιπεριφερειάρχη Π.Ε. Ευβοίας, με την οποία: α) παρασχέθηκε άδεια σύστασης της εταιρείας με την επωνυμία «AKFA ΑΝΩΝΥΜΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΚΑΙ ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ» και διακριτικό τίτλο «AKFA ABEE», βάσει των διατάξεων του Κ.Ν. 2190/1920 και του Ν. 2166/1993, όπως ισχύουν και β) εγκρίθηκε το καταστατικό της εταιρείας, όπως αυτό καταρτίσθηκε, με την υπ αριθμό 7419/12-07-2016 συμβολαιογραφική πράξη, της συμβολαιογράφου Χαλκίδας Χρυσούλας Βασ. Καραμιχαήλ.» Η Εταιρεία και η θυγατρική της, T.C.K. ΑΒΕΕ ΧΗΜΙΚΩΝ ΠΡΟΙΟΝΤΩΝ, ελέγχονται υποχρεωτικά από ελεγκτικά γραφεία και έχουν λάβει πιστοποιητικό φορολογικής συμμόρφωσης για τις χρήσεις 2011 έως και 2015. Από τη χρήση 2013 και έπειτα ελέγχονται όλες οι θυγατρικές του Ομίλου. Ο φορολογικός έλεγχος για τη χρήση 2016 βρίσκεται σε εξέλιξη και δεν αναμένεται να προκύψουν διαφορές ως προς το ύψος του φόρου (Σημ. 29 και 31). Οι εταιρείες του Ομίλου που ενοποιούνται με τη μέθοδο της Καθαρής Θέσης είναι οι εξής: % ΜΗΤΡΙΚΗΣ Α/Α ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΕΔΡΑ ΑΜΕΣΟ ΕΜΜΕΣΟ ΣΥΝΟΛΙΚΟ ΑΝΕΛΕΓΚΤΕΣ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΑ ΧΡΗΣΕΙΣ 1 Α.ΙΓΝΑΝΤΙΑΔΗΣ Ε.Π.Ε ΕΛΛΑΔΑ 50,00-50,00 2010-2016 9. Επενδύσεις σε θυγατρικές επιχειρήσεις Η μεταβολή της λογιστικής αξίας των επενδύσεων της μητρικής σε επιχειρήσεις που ενοποιούνται είχε ως εξής: 31/12/2016 31/12/2015 Στην αρχή της χρήσης 5.144.654 4.691.957 Αύξηση κόστους συμμετοχής 670.002 600.000 Απομείωση συμμετοχής - (147.304) Στο τέλος της χρήσης 5.814.656 5.144.654 40
Στη χρήση 2015 η μείωση των επενδύσεων κατά ποσό 147.304 αφορά την απομείωση των συμμετοχών στις θυγατρικές εταιρείες «ΑΦΟΙ ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΑΚΟΠΟΥΛΟΙ ΑΒΕ» και «MEGARA INVESTMENTS AE» μετά από έλεγχο απομείωσης λόγω των αρνητικών αποτελεσμάτων των εταιρειών. Το ανακτήσιμο ποσό της επένδυσης στις θυγατρικές υπολογίστηκε ως η αξία της καθαρής θέσης της θυγατρικής η οποία προσεγγίζει την εύλογη αξία της εταιρείας (επίπεδο 3 στην ιεράρχηση εύλογης αξίας) για την εταιρεία «ΑΦΟΙ ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΑΚΟΠΟΥΛΟΙ ΑΒΕ» και ως η εύλογη αξία του επενδυτικού ακινήτου για την «MEGARA INVESTMENTS AE». Ο έλεγχος είχε ως αποτέλεσμα την αναγνώριση ζημίας απομείωσης των επενδύσεων στις οικονομικές καταστάσεις της Εταιρείας ποσού 77.304 για την εταιρεία «ΑΦΟΙ ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΑΚΟΠΟΥΛΟΙ ΑΒΕ» και ποσού 70.000 για την εταιρεία «MEGARA INVESTMENTS AE». Θυγατρικές εταιρείες με σημαντικό ποσοστό μη ελεγχουσών συμμετοχών Οι παρακάτω πίνακες συνοψίζουν τις οικονομικές πληροφορίες των θυγατρικών, στις οποίες οι μη ελέγχουσες συμμετοχές κατέχουν σημαντικό ποσοστό. Συνοπτικά στοιχεία κατάστασης οικονομικής θέσης TCK ΑΒΕΕ ΧΗΜΙΚΩΝ ΠΡΟΙΟΝΤΩΝ* ΕΥΡΩΧΗΜΙΚΗ Α.Ε* AKFA ΑΒΕΕ* 60% 60% -% 60% 50% 50% 31/12/2016 31/12/2015 31/12/2016 31/12/2015 31/12/2016 31/12/2015 Μη κυκλοφορούν ενεργητικό 1.048.094 818.169-738.643 6.962.265 6.829.888 Κυκλοφορούν ενεργητικό 4.472.599 5.080.631-254.380 7.722.972 2.982.487 Σύνολο ενεργητικού 5.520.693 5.898.800-993.023 14.685.237 9.812.375 Μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις 234.433 77.342-146.751 8.083 1.671 Βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις 3.128.069 3.594.544-13.767 7.393.951 2.720.544 Σύνολο παθητικού 3.362.502 3.671.886-160.518 7.402.034 2.722.215 Ίδια κεφάλαια 2.158.191 2.226.914-832.505 7.283.203 7.090.160 Συνοπτικά στοιχεία κατάστασης συνολικών εσόδων TCK ΑΒΕΕ ΧΗΜΙΚΩΝ ΠΡΟΙΟΝΤΩΝ* ΕΥΡΩΧΗΜΙΚΗ Α.Ε* AKFA ΑΒΕΕ* 2016 2015 2016 2015 2016 2015 Πωλήσεις 9.058.950 9.084.876-156.484 10.251.197 1.651.402 Καθαρά κέρδη / (ζημίες) χρήσης 795.376 631.973-133.526 (303.120) (778.774) Λοιπά συνολικά έσοδα / (έξοδα) χρήσης (καθαρά, μετά από φόρους) 63 276 - - 67 (68) Συγκεντρωτικά συνολικά έσοδα / (έξοδα) χρήσης 795.439 632.249-133.526 (303.053) (778.842) Κέρδη / (ζημίες) χρήσης αποδιδόμενα σε μη ελέγχουσες συμμετοχές 318.150 252.789-53.411 (151.560) (389.387) Μερίσματα αποδιδόμενα σε μη ελέγχουσες συμμετοχές 490.666 100.420 - - - - 41
Συνοπτικά στοιχεία κατάστασης ταμειακών ροών TCK ΑΒΕΕ ΧΗΜΙΚΩΝ ΠΡΟΙΟΝΤΩΝ* ΕΥΡΩΧΗΜΙΚΗ Α.Ε* AKFA ΑΒΕΕ* 2016 2015 2016 2015 2016 2015 Σύνολο εισροών / (εκροών) από λειτουργικές δραστηριότητες 1.287.610 707.264 - (1.459) 2.829.433 (580.948) Σύνολο εκροών από επενδυτικές δραστηριότητες (862) (4.036) - - (561.511) (555.258) Σύνολο εισροών από χρηματοδοτικές δραστηριότητες (952.356) 45.689 - - 494.500 989.590 Καθαρή αύξηση/(μείωση) στα ταμειακά διαθέσιμα και ισοδύναμα χρήσης 334.392 748.917 - (1.459) 2.762.422 (146.616) * Στοιχεία πριν από τις απαλοιφές με τον ευρύτερο όμιλο Όπως αναφέρεται και στη σημείωση 8, την 30 Ιουνίου 2016 ολοκληρώθηκε η διαδικασία συγχώνευσης δι απορροφήσεως της εταιρείας ΕΥΡΩΧΗΜΙΚΗ Α.Ε. από την TCK ΑΒΕΕ ΧΗΜΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ. 10. Επενδύσεις σε συγγενείς επιχειρήσεις 2016 2015 2016 2015 Στην αρχή της χρήσης 38.288 46.566 15.000 15.000 Μερίδιο κέρδους (μετά από φόρους) 7.356 10.247 - - Μερίδιο μερισμάτων (10.265) (11.650) - - Λοιπές μεταβολές - (6.874) - - Στο τέλος της χρήσης 35.379 38.288 15.000 15.000 Συνοπτικές χρηματοοικονομικές πληροφορίες για συγγενείς επιχειρήσεις για τη χρήση 2016: ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΕΔΡΑ Ενεργητικό Υποχρεώσεις Καθαρή Θέση Πωλήσεις Κέρδη Συμμετοχή (%) Α.ΙΓΝΑΝΤΙΑΔΗΣ Ε.Π.Ε ΕΛΛΑΔΑ 150.020 79.262 70.758 594.287 14.711 50,00 Συνοπτικές χρηματοοικονομικές πληροφορίες για συγγενείς επιχειρήσεις για τη χρήση 2015: ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΕΔΡΑ Ενεργητικό Υποχρεώσεις Καθαρή Θέση Πωλήσεις Κέρδη Συμμετοχή (%) Α.ΙΓΝΑΝΤΙΑΔΗΣ Ε.Π.Ε ΕΛΛΑΔΑ 151.096 74.520 76.576 528.548 20.494 50,00 Στις 8 Δεκεμβρίου 2016, η συγγενής εταιρεία Α. ΙΓΝΑΤΙΑΔΗΣ Ε.Π.Ε. συνέταξε ισολογισμό έναρξης εκκαθάρισης. Επομένως και τα στοιχεία που παρουσιάζονται στους παραπάνω πίνακες αφορούν την περίοδο από 01.01 έως 08.12.2016. Η λήξη της εκκαθάρισης της συγγενούς εταιρείας πραγματοποιήθηκε στις 15 Φεβρουαρίου 2017. 42
11. Πελάτες και λοιπές απαιτήσεις 31/12/2016 31/12/2015 31/12/2016 31/12/2015 Πελάτες 6.772.878 5.577.175 4.940.489 4.961.993 Πελάτες Συνδεδεμένα Μέρη (Σημείωση 33) 299.291 48.555 315.998 299.578 Εκχωρημένες απαιτήσεις Factoring με Αναγωγή - 4.289.201-1.636.733 Απαιτήσεις από εταιρείες Factoring 1.551.299 584.696 958.503 525.450 Μείον: Προβλέψεις απομείωσης (160.656) (117.838) (84.795) (33.123) Καθαρές απαιτήσεις πελατών 8.462.812 10.381.790 6.130.196 7.390.631 Προκαταβολές 17.613 351.497 4.798 334.594 Ελληνικό Δημόσιο: Χρεωστικό ΦΠΑ και λοιπά 452.882 329.062 827 14.527 Ελληνικό Δημόσιο: παρακρατούμενοι & προκαταβλητέοι φόροι 1.462 2.621 1.462 2.614 Προπληρωμές εξόδων 178.964 156.627 138.323 143.945 Δεδουλευμένα έσοδα 650 20 650 20 Δάνεια προσωπικού 11.865 7.219 6.984 4.679 Λοιπές προκαταβολές 25.203 4.615 25.203 4.615 Εγγυήσεις 191.773 70.871 57.957 30.249 Λοιπές Απαιτήσεις Συνδεδεμένα μέρη (Σημείωση 33) 28.133-29.998 1.248 Λοιπές απαιτήσεις 3.274.481 2.461.459 1.646.905 1.572.622 Μείον: Προβλέψεις απομείωσης λοιπών απαιτήσεων (373.606) (381.822) (49.540) (57.351) Σύνολο 12.272.232 13.383.958 7.993.762 9.442.393 Μη κυκλοφορούν ενεργητικό 106.674 62.226 57.957 30.249 Κυκλοφορούν ενεργητικό 12.165.558 13.321.732 7.935.805 9.412.145 12.272.232 13.383.958 7.993.762 9.442.393 Ο λογαριασμός «Λοιπές Απαιτήσεις» αναλύεται ως εξής: 31/12/2016 31/12/2015 31/12/2016 31/12/2015 Επιταγές εισπρακτέες 3.066.874 2.138.559 1.523.142 1.352.894 Γραμμάτια εισπρακτέα 69.515 71.015 10.200 11.700 Χρεώστες διάφοροι 105.809 140.014 94.209 124.703 Λοιπές απαιτήσεις 32.283 111.871 19.354 83.325 Σύνολο 3.274.481 2.461.459 1.646.905 1.572.622 Για τη χρήση που έληξε την 31 Δεκεμβρίου 2015 ποσό ύψους 4.289.201 για τον Όμιλο και 1.636.733 για την Εταιρεία αφορούν εκχωρημένες απαιτήσεις με αναγωγή σε εταιρείες πρακτόρευσης. Τα ποσά χρηματοδότησης για τις συγκεκριμένες εκχωρημένες απαιτήσεις παρουσιάζονται στα «Δάνεια» (Σημείωση 18). τόσο ο Όμιλος όσο και η Εταιρεία δεν είχαν εκχωρημένες απαιτήσεις με αναγωγή σε εταιρείες πρακτόρευσης. Ποσό ύψους 1.551.299 για τον Όμιλο και 958.503 για την Εταιρεία (2015: 584.696 και 525.450 αντίστοιχα) αφορούν εκχωρημένες απαιτήσεις χωρίς αναγωγή σε εταιρείες πρακτόρευσης μειωμένες με τα αντίστοιχα ποσά χρηματοδότησης τους. 43
Η μεταβολή στην πρόβλεψη απομείωσης των Πελατών παρουσιάζεται στον ακόλουθο πίνακα: ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ Υπόλοιπο 1 Ιανουαρίου 2015 83.961 - Πρόβλεψη απομείωσης (Σημείωση 24) 24.984 21.264 Μεταφορά από προβλέψεις λοιπών απαιτήσεων 11.859 11.859 Μη χρησιμοποιηθείσες προβλέψεις που αναστράφηκαν (Σημείωση 25) (2.966) - Υπόλοιπο 31 Δεκεμβρίου 2015 117.838 33.123 Πρόβλεψη απομείωσης (Σημείωση 24) 53.574 52.235 Διαγραφή εισπρακτέων μέσα στη χρήση (1.549) (450) Μη χρησιμοποιηθείσες προβλέψεις που αναστράφηκαν (Σημείωση 25) (9.207) (113) Υπόλοιπο 31 Δεκεμβρίου 2016 160.656 84.795 Η μεταβολή στην πρόβλεψη απομείωσης των Λοιπών απαιτήσεων παρουσιάζεται στον ακόλουθο πίνακα: ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ Υπόλοιπο 1 Ιανουαρίου 2015 400.024 74.125 Πρόβλεψη απομείωσης (Σημείωση 24) 5.200 4.165 Μεταφορά σε προβλέψεις απομείωσης πελατών (11.859) (11.859) Μη χρησιμοποιηθείσες προβλέψεις που αναστράφηκαν (Σημείωση 25) (7.631) (5.168) Από προεξόφληση (3.912) (3.912) Υπόλοιπο 31 Δεκεμβρίου 2015 381.822 57.351 Πρόβλεψη απομείωσης (Σημείωση 24) 1.556 1.492 Μεταφορά σε προβλέψεις απομείωσης πελατών (4.000) (4.000) Μη χρησιμοποιηθείσες προβλέψεις που αναστράφηκαν (Σημείωση 25) (1.969) (1.500) Από προεξόφληση (3.803) (3.803) Υπόλοιπο 31 Δεκεμβρίου 2016 373.606 49.540 Η ανάλυση ενηλικίωσης των υπολοίπων Πελατών στις 31 Δεκεμβρίου 2016 και 31 Δεκεμβρίου 2015 έχει ως εξής: 31/12/2016 31/12/2015 31/12/2016 31/12/2015 Δεν είναι σε καθυστέρηση και δεν είναι απομειωμένα 8.067.981 9.929.451 5.817.279 7.060.023 Είναι σε καθυστέρηση και δεν είναι απομειωμένα: < 3 μήνες 160.853 291.451 137.543 204.049 3-6 μήνες 81.142 76.578 64.102 66.804 6 μήνες 1 έτος 83.255 307 64.865 57 Πάνω από 1 έτος 69.581 84.002 46.407 59.698 394.831 452.338 312.916 330.608 Είναι σε καθυστέρηση και είναι απομειωμένα 160.656 117.838 84.795 33.123 Μείον: Προβλέψεις απομείωσης (160.656) (117.838) (84.795) (33.123) Σύνολο καθαρών απαιτήσεων πελατών 8.462.812 10.381.790 6.130.196 7.390.631 44
Δεν υπάρχει συγκέντρωση του πιστωτικού κινδύνου σε σχέση με τις απαιτήσεις από πελάτες, καθώς ο Όμιλος έχει μεγάλο αριθμό πελατών. Ο Όμιλος έχει αναπτύξει πολιτικές, έτσι ώστε να διασφαλίσει ότι οι συμφωνίες πώλησης πραγματοποιούνται σε πελάτες με επαρκή πιστοληπτική ικανότητα. Η πιστωτική πολιτική του Ομίλου καθορίζεται από τους όρους είσπραξης που αναφέρονται κατά περίπτωση σε κάθε σύμβαση με πελάτη. Οι απαιτήσεις αναλύονται στα εξής νομίσματα: 31/12/2016 31/12/2015 31/12/2016 31/12/2015 Ευρώ (EUR) 12.135.058 13.276.930 7.856.588 9.335.368 Δολλάριo ΗΠΑ (USD) 102.941 107.027 102.941 107.025 Λίρα Αγγλίας (GBP) 34.233-34.233 - Η λογιστική αξία των μακροπρόθεσμων απαιτήσεων προσεγγίζει την εύλογή τους αξία. 12. Αποθέματα 12.272.232 13.383.957 7.993.762 9.442.393 31/12/2016 31/12/2015 31/12/2016 31/12/2015 Πρώτες και βοηθητικές ύλες 5.178.988 5.301.125 4.165.644 2.649.045 Έτοιμα και ημιτελή προϊόντα 1.395.003 1.205.011 1.298.801 1.091.518 Αποθέματα εμπορευμάτων 1.422.003 211.705 152.687 82.790 Σύνολο 7.995.994 6.717.841 5.617.132 3.823.353 13. Χρηματοοικονομικά στοιχεία σε εύλογη αξία μέσω αποτελεσμάτων 31/12/2016 31/12/2015 31/12/2016 31/12/2015 Εισηγμένοι τίτλοι Μετοχές - Ελλάδα 214.000 792.267 214.000 792.267 Σύνολο 214.000 792.267 214.000 792.267 Κατά την 31 Δεκεμβρίου 2016 τα χρηματοοικονομικά στοιχεία σε εύλογη αξία μέσω αποτελεσμάτων περιλάμβαναν επενδύσεις σε μετοχές της εταιρείας «ΑΣΤΗΡ ΠΑΛΑΣ ΒΟΥΛΙΑΓΜΕΝΗΣ» ενώ κατά την 31 Δεκεμβρίου 2015 περιλάμβαναν επενδύσεις σε μετοχές των τραπεζών «ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΑΕ» (Ε.Τ.Ε.), «ΤΡΑΠΕΖΑ ΠΕΙΡΑΙΩΣ ΑΕ» και «ΤΡΑΠΕΖΑ EUROBANK ERGASIAS Α.Ε.». Όλες οι παραπάνω εταιρείες είναι εισηγμένες στο χρηματιστήριο αξιών Αθηνών. Οι μεταβολές στην εύλογη αξία των χρηματοοικονομικών στοιχείων σε εύλογη αξία μέσω αποτελεσμάτων περιλαμβάνονται στην γραμμή Λοιπά κέρδη / (ζημίες) καθαρά στην κατάσταση συνολικών εσόδων (Σημείωση 26). 14. Ταμειακά διαθέσιμα και ισοδύναμα 31/12/2016 31/12/2015 31/12/2016 31/12/2015 Διαθέσιμα στο ταμείο 179.076 275.368 172.939 254.120 Καταθέσεις όψεως 8.696.384 4.911.232 5.449.582 3.875.418 Σύνολο (μη συμπερ. τραπεζικών υπεραναλήψεων) 8.875.460 5.186.601 5.622.521 4.129.538 45
Για σκοπούς κατάρτισης της κατάστασης ταμειακών ροών τα ταμειακά διαθέσιμα και ισοδύναμα περιλαμβάνουν τα ακόλουθα: 31/12/2016 31/12/2015 31/12/2016 31/12/2015 Ταμειακά διαθέσιμα και ισοδύναμα 8.875.460 5.186.601 5.622.521 4.129.538 Τραπεζικές υπεραναλήψεις (Σημείωση 18) (6.911.095) (12.277.072) (6.905.951) (11.100.467) 1.964.365 (7.090.471) (1.283.430) (6.970.930) Ο ακόλουθος πίνακας απεικονίζει τα ποσοστά καταθέσεων ανά κλάση πιστοληπτικής αξιολόγησης με βάση το σύστημα αξιολόγησης του χρηματοοικονομικού οίκου Moody s την 31 Δεκεμβρίου 2016 και 2015: ΠΟΣΟΣΤΟ ΚΑΤΑΘΕΣΕΩΝ ΟΨΕΩΣ Rating Χρηματοπιστωτικού Ιδρύματος (Moody's) 31/12/2016 31/12/2015 31/12/2016 31/12/2015 Baa1 11,9% 21,0% 18,9% 26,6% Baa3 22,3% 30,4% 35,5% 38,6% Caa3 65,9% 48,6% 45,5% 34,8% Σύνολο 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% Τα ταμειακά διαθέσιμα και ισοδύναμα αναλύονται στα εξής νομίσματα: 31/12/2016 31/12/2015 31/12/2016 31/12/2015 Ευρώ 8.365.358 5.070.179 5.112.419 4.013.117 Δολάριο ΗΠΑ (USD) 478.408 76.986 478.408 76.986 Λίρα Αγγλίας (GBP) 31.691 39.433 31.691 39.433 Ρούβλια Ρωσίας (RUB) 3 2 3 2 15. Μετοχικό κεφάλαιο 8.875.460 5.186.601 5.622.521 4.129.538 Αριθμός μετοχών Μετοχικό κεφάλαιο Σύνολο 1 Ιανουαρίου 2015 947.066 2.841.198 2.841.198 31 Δεκεμβρίου 2015 947.066 2.841.198 2.841.198 1 Ιανουαρίου 2016 947.066 2.841.198 2.841.198 31 Δεκεμβρίου 2016 947.066 2.841.198 2.841.198 Το μετοχικό κεφάλαιο της Εταιρείας ανέρχεται σε 2.841.198 και διαιρείται σε 947.066 μετοχές, ονομαστικής αξίας 3,00 έκαστη. 46
16. Λοιπά αποθεματικά Τακτικό αποθεματικό Αφορολόγητα αποθεματικά ειδικών διατάξεων Αποθεματικό αφορολόγητων εσόδων Λοιπά Σύνολο 1 Ιανουαρίου 2015 961.853 205.848 19.287 3.289 1.190.277 Σχηματισμός τακτικού αποθεματικού 101.270 - - - 101.270 Μεταφορά από τα αποτελέσματα - (26.445) 162.281-135.836 31 Δεκεμβρίου 2015 1.063.123 179.403 181.568 3.289 1.427.384 1 Ιανουαρίου 2016 1.063.123 179.403 181.568 3.289 1.427.384 Μεταφορά από τα αποτελέσματα 411 - - - 411 31 Δεκεμβρίου 2016 1.063.534 179.403 181.568 3.289 1.427.795 Τακτικό αποθεματικό Αφορολόγητα αποθεματικά ειδικών διατάξεων Αποθεματικό αφορολόγητων εσόδων Λοιπά Σύνολο 1 Ιανουαρίου 2015 868.361 205.848 19.287 3.289 1.096.785 Σχηματισμός τακτικού αποθεματικού 78.706 - - - 78.706 Μεταφορά από τα αποτελέσματα - - 157.494-157.494 31 Δεκεμβρίου 2015 947.067 205.848 176.781 3.289 1.332.985 1 Ιανουαρίου 2016 947.067 205.848 176.781 3.289 1.332.985 31 Δεκεμβρίου 2016 947.067 205.848 176.781 3.289 1.332.985 (α) Τακτικό αποθεματικό Από τις διατάξεις των άρθρων 44 και 45 των κωδ, Ν. 2190/1920 ρυθμίζεται ο σχηματισμός και η χρησιμοποίηση του τακτικού αποθεματικού ως εξής: Το 5% τουλάχιστον των πραγματικών (λογιστικών) καθαρών κερδών κάθε χρήσεως κρατείται υποχρεωτικά, για σχηματισμό τακτικού αποθεματικού, μέχρις ότου το συσσωρευμένο ποσό του τακτικού αποθεματικού γίνει τουλάχιστον ίσο με το 1/3 του ονομαστικού μετοχικού κεφαλαίου. Το τακτικό αποθεματικό μπορεί να χρησιμοποιηθεί για κάλυψη ζημιών μετά από απόφαση της Τακτικής Γενικής Συνέλευσης των μετόχων, και ως εκ τούτου δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί για οποιοδήποτε άλλο λόγο. (β) Αφορολόγητα αποθεματικά Το μεγαλύτερο μέρος των ανωτέρων αφορολόγητων αποθεματικών αφορά μερίσματα θυγατρικών κι έχει σχηματιστεί σύμφωνα με τις ισχύουσες φορολογικές διατάξεις. Τα ανωτέρω αποθεματικά μπορούν να κεφαλαιοποιηθούν και να διανεμηθούν (αφού ληφθούν υπόψη οι περιορισμοί που μπορεί να ισχύουν κάθε φορά) με απόφαση της Τακτικής Γενικής Συνέλευσης των μετόχων. 47
17. Προμηθευτές και λοιπές υποχρεώσεις Οι υποχρεώσεις της Εταιρείας από την εμπορική της δραστηριότητα είναι ελεύθερες τόκων. 31/12/2016 31/12/2015 31/12/2016 31/12/2015 Προμηθευτές 9.471.007 4.714.692 1.756.523 1.907.472 Προκαταβολές πελατών 88.197 148.339 10.966 80.508 Μερίσματα πληρωτέα 238.000-18.000 - Ποσά οφειλόμενα σε συνδεδεμένα μέρη (Σημείωση 33) 290.453-478.511 128 Δεδουλευμένα έξοδα 68.984 96.697 42.742 69.419 Δεδουλευμένοι τόκοι 77.086 74.531 75.108 70.584 Ασφαλιστικοί οργανισμοί και λοιποί φόροι / τέλη 280.285 286.101 231.745 224.304 Λοιπές υποχρεώσεις 1.102.373 626.427 974.814 510.588 Σύνολο 11.616.385 5.946.787 3.588.409 2.863.003 Η πίστωση που παρέχεται στον Όμιλο καθορίζεται από τους όρους πληρωμής που αναφέρονται κατά περίπτωση σε κάθε σύμβαση με προμηθευτή. Οι προμηθευτές και λοιπές υποχρεώσεις αναλύονται στα εξής νομίσματα: 31/12/2016 31/12/2015 31/12/2016 31/12/2015 Ευρώ (EUR) 11.199.327 5.776.075 3.171.351 2.692.290 Δολλάριo ΗΠΑ (USD) 416.031 159.360 416.031 159.360 Λίρα Αγγλίας (GBP) 1.027 11.352 1.027 11.352 11.616.385 5.946.787 3.588.409 2.863.003 18. Δάνεια 31/12/2016 31/12/2015 31/12/2016 31/12/2015 Μακροπρόθεσμος δανεισμός Τραπεζικός δανεισμός 2.938.890 127.860 2.938.890 78.771 Ομολογιακά δάνεια 2.650.137 3.061.626 2.650.137 3.061.626 Σύνολο μακροπρόθεσμων δανείων 5.589.027 3.189.486 5.589.027 3.140.397 Βραχυπρόθεσμα δάνεια Τραπεζικές υπεραναλήψεις 6.911.095 12.277.072 6.905.951 11.100.467 Τραπεζικός δανεισμός 755.765 121.238 682.113 76.217 Ομολογιακά δάνεια 411.488 411.144 411.488 411.144 Υποχρεώσεις Factoring με αναγωγή - 2.832.285-1.145.498 Σύνολο βραχυπρόθεσμων δανείων 8.078.348 15.641.739 7.999.552 12.733.326 Σύνολο δανείων 13.667.375 18.831.225 13.588.580 15.873.723 Η μεταβολή που παρατηρείται στη γραμμή των Ομολογιακών δανείων στην κατηγορία του Μακροπρόθεσμου δανεισμού, προέρχεται από την αναταξινόμηση ομολογιακών δανείων ποσού 416.000 (μειωμένο με τα αντίστοιχα αναβαλλόμενα κόστη δανεισμού ποσού 4.512) από μακροπρόθεσμα σε βραχυπρόθεσμα, επειδή λήγουν εντός ενός έτους. 48
Στις 31 Μαΐου 2016 η Μητρική Εταιρεία υπέγραψε σύμβαση πιστώσεως ποσού 3.000.000. Η ημερομηνία λήξης του δανείου είναι στις 31 Μαΐου 2021 και το βραχυπρόθεσμο μέρος του δανείου στις 31 Δεκεμβρίου 2016 ανέρχεται σε 600.000. Στις 8 Δεκεμβρίου 2016, η Μητρική Εταιρεία υπέγραψε σύμβαση πιστώσεως ποσού 1.000.000. Η ημερομηνία λήξης του δανείου είναι στις 8 Δεκεμβρίου 2018 με εφάπαξ πληρωμή του κεφαλαίου. Τη χρήση που έληξε την 31 Δεκεμβρίου 2014 η Εταιρεία προχώρησε στην έκδοση ομολογιακού δανείου μέσω της ALPHA BANK ύψους 3.500.000 για την απόκτηση του 50% της θυγατρικής AKFA ΕΜΠΟΡΙΑ ΧΗΜΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ Ι.Κ.Ε. Το δάνειο δόθηκε με υποθήκη πάγια (βιομηχανικού και μηχανολογικού εξοπλισμού) αξίας 4.200.000. Κατά την 31 Δεκεμβρίου 2016 το υπόλοιπο του δανείου ανέρχεται σε 3.084.000 και το βραχυπρόθεσμο μέρος σε 416.000. Στο ομολογιακό δάνειο περιλαμβάνονται αναπόσβεστα αναβαλλόμενα κόστη δανεισμού ποσού 22.374 (2015: 27.230) τα οποία αποσβένονται στην κατάσταση αποτελεσμάτων βάση της μεθόδου του πραγματικού επιτοκίου, η οποία δεν διαφέρει σημαντικά από τη σταθερή μέθοδο. 31/12/2016 31/12/2015 Υπόλοιπο έναρξης 27.230 - Προσθήκες - 30.150 Απόσβεση αναβαλλόμενου χρηματοοικονομικού κόστους (4.856) (2.920) Υπόλοιπο τέλους 22.374 27.230 Μακροπρόθεσμο μέρος 17.863 22.374 Βραχυπρόθεσμο μέρος 4.511 4.856 22.374 27.230 Για τη χρήση που έληξε την 31 Δεκεμβρίου 2015 οι υποχρεώσεις factoring με αναγωγή αφορούν τα ποσά χρηματοδότησης που έχει λάβει ο Όμιλος και η Εταιρεία για εκχωρημένες απαιτήσεις σε εταιρείες πρακτόρευσης ύψους 4.289.201 για τον Όμιλο και 1.636.733 για την Εταιρεία (Σημείωση 11). τόσο ο Όμιλος όσο και η Εταιρεία δεν είχαν εκχωρημένες απαιτήσεις με αναγωγή σε εταιρείες πρακτόρευσης. Η έκθεση σε μεταβολές των επιτοκίων και οι ημερομηνίες ανατιμολόγησης των δανείων περιγράφονται στον πίνακα που ακολουθεί: Σταθερού επιτοκίου Κυμαινόμενου επιτοκίου έως 3 μήνες 3-6 μήνες Σύνολο 31 Δεκεμβρίου 2016 Σύνολο δανείων 73.652 13.407.809 185.914 13.667.375 73.652 13.407.809 185.914 13.667.375 31 Δεκεμβρίου 2015 Σύνολο δανείων 94.108 16.222.846 2.514.271 18.831.225 94.108 16.222.846 2.514.271 18.831.225 Σταθερού επιτοκίου Κυμαινόμενου επιτοκίου έως 3 μήνες 3-6 μήνες Σύνολο 31 Δεκεμβρίου 2016 Σύνολο δανείων - 13.407.635 180.945 13.588.580-13.407.635 180.945 13.588.580 31 Δεκεμβρίου 2015 Σύνολο δανείων - 13.670.639 2.203.084 15.873.723-13.670.639 2.203.084 15.873.723 49
Οι πληρωμές βάσει συμβάσεων που σχετίζονται με τα μακροπρόθεσμα δάνεια είναι οι εξής: 31/12/2016 31/12/2015 31/12/2016 31/12/2015 Μεταξύ 1 και 2 ετών 2.012.207 539.752 2.012.207 490.663 Μεταξύ 2 και 5 ετών 2.737.674 1.236.518 2.737.673 1.236.518 Πάνω από 5 έτη 839.147 1.413.216 839.147 1.413.216 Το σύνολο του δανεισμού του Ομίλου και της Εταιρείας είναι σε ευρώ. 5.589.027 3.189.486 5.589.027 3.140.397 Τα ομολογιακά δάνεια του Ομίλου και της Εταιρείας είναι μεταβλητού επιτοκίου με σταθμισμένο επιτόκιο για το 2016: 5,10% (2015: 2,61%). Το σταθμισμένο επιτόκιο των λοιπών δανείων για τον Όμιλο και την Εταιρεία για το 2016 κυμάνθηκε στο 12,25% και 19,79% αντίστοιχα (2015: 7,20% και 10,27% αντίστοιχα). Στον τραπεζικό δανεισμό συμπεριλαμβάνεται δάνειο ποσού 78.771 (2015: 154.989), το οποίο είναι κυμαινόμενου επιτοκίου επιδοτούμενου κατά 50% από το Ελληνικό Δημόσιο. Η εύλογη αξία των δανείων υπολογίζεται προεξοφλώντας τις αναμενόμενες μελλοντικές ταμειακές ροές χρησιμοποιώντας επιτόκια προεξόφλησης που αντανακλούν τις τρέχουσες συνθήκες της τραπεζικής αγοράς. Η λογιστική αξία των βραχυπρόθεσμων δανείων προσεγγίζει την εύλογη αξία, καθώς η επίδραση της προεξόφλησης είναι μη σημαντική. Σε επίπεδο Ομίλου, η λογιστική και εύλογη αξία των μακροπρόθεσμων δανείων σταθερού επιτοκίου είναι ως εξής: Λογιστική αξία Εύλογη αξία 31/12/2016 31/12/2015 31/12/2016 31/12/2015 Τραπεζικός δανεισμός - 49.089-47.534-49.089-47.534 Κατά την 31 Δεκεμβρίου 2016 δεν υπάρχουν μακροπρόθεσμα δάνεια σταθερού επιτοκίου. Η εύλογη αξία για το 2015 έχει υπολογιστεί με επιτόκιο 8,60%. 19. Επιχορηγήσεις 31/12/2016 31/12/2015 31/12/2016 31/12/2015 Στην αρχή της χρήσης 138.332 251.160 138.332 251.160 Προσθήκες 566.094 295.125 566.094 295.125 Μεταφορά στα αποτελέσματα - Λοιπά έσοδα (Σημείωση 25) (574.439) (407.953) (574.439) (407.953) Στο τέλος της χρήσης 129.987 138.331 129.987 138.331 Από το σύνολο των επιχορηγήσεων του Ομίλου: Το αναπόσβεστο ποσό των 53.679 (2015: 55.915) αφορά επιχορήγηση της μητρικής Εταιρείας για την αγορά μηχανολογικού εξοπλισμού και το αναπόσβεστο ποσό των 76.308 (2015: 82.417) αφορά επιχορήγηση της μητρικής Εταιρείας για την κάλυψη λειτουργικών εξόδων. 50
20. Αναβαλλόμενη φορολογία Οι αναβαλλόμενες φορολογικές απαιτήσεις και υποχρεώσεις συμψηφίζονται όταν υπάρχει εφαρμόσιμο νομικό δικαίωμα να συμψηφισθούν οι τρέχουσες φορολογικές απαιτήσεις έναντι των τρεχουσών φορολογικών υποχρεώσεων και όταν οι αναβαλλόμενοι φόροι εισοδήματος αφορούν στην ίδια φορολογική αρχή. Τα συμψηφισμένα ποσά είναι τα παρακάτω: 31/12/2016 31/12/2015 31/12/2016 31/12/2015 Αναβαλλόμενες φορολογικές υποχρεώσεις: Πληρωτέες μετά από 12 μήνες 1.924.141 1.948.674 1.707.581 1.593.874 Η συνολική μεταβολή στον αναβαλλόμενο φόρο εισοδήματος είναι η παρακάτω: 1.924.141 1.948.674 1.707.581 1.593.874 31/12/2016 31/12/2015 31/12/2016 31/12/2015 Υπόλοιπο αρχής χρήσης 1.948.675 1.906.434 1.593.874 1.381.842 Χρέωση / (πίστωση) στην κατάσταση αποτελεσμάτων (Σημείωση 29) (25.007) 43.126 113.287 212.734 Χρέωση / (πίστωση) στα λοιπά συνολικά έσοδα 473 (885) 420 (702) Υπόλοιπο τέλους χρήσης 1.924.141 1.948.675 1.707.581 1.593.874 Οι μεταβολές στις αναβαλλόμενες φορολογικές απαιτήσεις και υποχρεώσεις κατά την διάρκεια της χρήσης χωρίς να λαμβάνεται υπόψη ο συμψηφισμός των υπολοίπων εντός της ίδιας φορολογικής αρχής είναι οι παρακάτω: Αναβαλλόμενες φορολογικές υποχρεώσεις: Διαφορετικές φορολογικές αποσβέσεις Λοιπά Σύνολο 1 Ιανουαρίου 2015 1.947.995 27.981 1.975.976 Χρέωση / (πίστωση) στην κατάσταση αποτελεσμάτων 247.538 (13.332) 234.206 31 Δεκεμβρίου 2015 2.195.533 14.649 2.210.182 1 Ιανουαρίου 2016 2.195.533 14.649 2.210.182 Χρέωση / (πίστωση) στην κατάσταση αποτελεσμάτων (38.398) (2.252) (40.650) 31 Δεκεμβρίου 2016 2.157.135 12.397 2.169.532 51
Αναβαλλόμενες φορολογικές απαιτήσεις: Προβλέψεις αποζημ. προσωπ. Φορολ. ζημίες Προβλ. απαιτήσεων Έξοδα αύξησης μετοχικού κεφαλαίου Λοιπά Σύνολο 1 Ιανουαρίου 2015 (23.096) (31.353) (6.705) (5.398) (2.989) (69.541) (Πίστωση) / χρέωση στην κατάσταση αποτελεσμάτων (5.214) (184.291) (193) 97 (1.160) (187.121) Πίστωση στην κατάσταση συνολικών εσόδων (885) - - - - (885) 31 Δεκεμβρίου 2015 (29.195) (215.644) (6.898) (5.301) (4.469) (261.507) 1 Ιανουαρίου 2016 (29.195) (215.644) (6.898) (5.301) (4.469) (261.507) (Πίστωση) / χρέωση στην κατάσταση αποτελεσμάτων (5.934) 19.519 435 602 1.021 15.643 Πίστωση στην κατάσταση συνολικών εσόδων 473 - - - - 473 31 Δεκεμβρίου 2016 (34.655) (196.126) (6.463) (4.699) (3.448) (245.390) Αναβαλλόμενες φορολογικές υποχρεώσεις: Διαφορετικές φορολογικές αποσβέσεις Λοιπά Σύνολο 1 Ιανουαρίου 2015 1.570.645 2.563 1.573.208 Χρέωση στην κατάσταση αποτελεσμάτων 274.310 5.334 279.644 31 Δεκεμβρίου 2015 1.844.955 7.897 1.852.852 1 Ιανουαρίου 2016 1.844.955 7.897 1.852.852 Χρέωση / (πίστωση) στην κατάσταση αποτελεσμάτων 115.361 (1.408) 113.953 31 Δεκεμβρίου 2016 1.960.316 6.489 1.966.805 Αναβαλλόμενες φορολογικές απαιτήσεις: Απομείωση συμμετοχών σε θυγατρικές Προβλέψεις αποζημίωσης προσωπικού Προβλέψεις απαιτήσεων Λοιπά Σύνολο 1 Ιανουαρίου 2015 (167.611) (18.872) (4.602) (281) (191.365) (Χρέωση) / πίστωση στην κατάσταση αποτελεσμάτων (62.058) (3.574) 49 (1.327) (66.911) Χρέωση στην κατάσταση συνολικών εσόδων - (702) - - (702) 31 Δεκεμβρίου 2015 (229.669) (23.148) (4.553) (1.608) (258.978) 1 Ιανουαρίου 2016 (229.669) (23.148) (4.553) (1.608) (258.978) (Χρέωση) / πίστωση στην κατάσταση αποτελεσμάτων - (2.709) 435 1.608 (666) Πίστωση στην κατάσταση συνολικών εσόδων - 420 - - 420 31 Δεκεμβρίου 2016 (229.669) (25.437) (4.118) - (259.224) 52
21. Υποχρεώσεις παροχών προσωπικού λόγω εξόδου από την υπηρεσία 31/12/2016 31/12/2015 31/12/2016 31/12/2015 Υποχρεώσεις στην Κατάσταση Οικονομικής Θέσης για: Αποζημιώσεις αποχωρήσεων 119.505 100.673 87.716 79.820 Σύνολο 119.505 100.673 87.716 79.820 31/12/2016 31/12/2015 31/12/2016 31/12/2015 Χρεώσεις στα αποτελέσματα: Αποζημιώσεις αποχωρήσεων (Σημείωση 28) 45.710 21.553 34.591 16.923 Σύνολο 45.710 21.553 34.591 16.923 31/12/2016 31/12/2015 31/12/2016 31/12/2015 Χρεώσεις / (πιστώσεις) σε κατάσταση συνολικών εσόδων Αναλογιστικά (κέρδη) / ζημίες χρήσης (1.629) 110 (1.446) 135 Σύνολο (1.629) 110 (1.446) 135 Τα ποσά που έχουν καταχωρηθεί στην Κατάσταση Αποτελεσμάτων είναι τα παρακάτω: 31/12/2016 31/12/2015 31/12/2016 31/12/2015 Κόστος τρέχουσας απασχόλησης 28.608 21.699 17.683 13.770 Κόστος προϋπηρεσίας λόγω τροποποιήσεων 292 - - - Χρηματοοικονομικό κόστος 1.913 1.688 1.517 1.379 Επίπτωση από περικοπές 14.897 (1.834) 14.897 1.773 Κόστος μεταφοράς εργαζομένων - - 494 - Σύνολο περιλαμβανόμενο στις παροχές σε εργαζομένους (Σημείωση 28) 45.710 21.553 34.591 16.923 Η συνολική χρέωση έχει κατανεμηθεί ως εξής: 31/12/2016 31/12/2015 31/12/2016 31/12/2015 Κόστος πωληθέντων 27.185 12.280 18.511 9.465 Έξοδα διοίκησης 11.365 5.646 8.691 4.444 Έξοδα διάθεσης 7.160 3.627 5.895 3.014 45.710 21.553 34.591 16.923 53
Η μεταβολή της υποχρέωσης στην κατάσταση οικονομικής θέσης έχει ως εξής: 31/12/2016 31/12/2015 31/12/2016 31/12/2015 Yπόλοιπο έναρξης 100.673 88.831 79.820 72.583 Σύνολο χρέωσης στα αποτελέσματα 45.710 21.553 34.591 16.923 Πληρωθείσες εισφορές (25.249) (9.821) (25.249) (9.821) Αναλογιστικά (κέρδη) / ζημίες (1.629) 110 (1.446) 135 Υπόλοιπο τέλους 119.505 100.673 87.716 79.820 Οι κύριες αναλογιστικές παραδοχές που χρησιμοποιήθηκαν για λογιστικούς σκοπούς είναι οι εξής: 31/12/2016 31/12/2015 Προεξοφλητικό επιτόκιο 1,50% 1,90% Μελλοντικές αυξήσεις μισθών 3,75% 4,00% Μέσος ετήσιος ρυθμός μακροχρόνιας αύξησης πληθωρισμού 1,75% 2,00% Αναλογιστικά (κέρδη) / ζημίες που αναγνωρίζονται στην Κατάσταση Συνολικών Εσόδων είναι: 31/12/2016 31/12/2015 31/12/2016 31/12/2015 Ζημίες από τη μεταβολή στις οικονομικές παραδοχές 1.324-1.176 - (Κέρδη) / ζημίες λόγω εμπειρικών προσαρμογών (2.953) 110 (2.622) 135 Σύνολο (1.629) 110 (1.446) 135 22. Προβλέψεις Προβλέψεις για ανέλεγκτες φορολογικά χρήσεις ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ 1 Ιανουαρίου 2015 185.143 121.411 31 Δεκεμβρίου 2015 185.143 121.411 1 Ιανουαρίου 2016 185.143 121.411 31 Δεκεμβρίου 2016 185.143 121.411 Μακροπρόθεσμες 185.143 121.411 185.143 121.411 Οι παραπάνω προβλέψεις αφορούν τις ανέλεγκτες φορολογικές χρήσεις (Σημείωση 29 & 31). 23. Πωλήσεις 1/1-31/12/2016 1/1-31/12/2015 1/1-31/12/2016 1/1-31/12/2015 Εμπορευμάτων 3.693.104 1.938.269 939.907 1.235.775 Προϊόντων 53.268.256 47.532.401 41.759.461 40.635.175 Υπηρεσιών 349.104 60.212 - - Λοιπά 183.320 1.469.157 129.344 435.459 Σύνολο 57.493.784 51.000.039 42.828.712 42.306.409 54
24. Έξοδα ανά κατηγορία Σημ. 1/1-31/12/2016 1/1-31/12/2015 1/1-31/12/2016 1/1-31/12/2015 Παροχές σε εργαζομένους 28 2.294.047 1.887.514 1.667.566 1.392.457 Αμοιβές και έξοδα τρίτων 2.569.198 2.579.123 2.099.651 2.150.114 Παροχές τρίτων 851.939 779.340 740.526 686.389 Ενοίκια 205.669 156.280 142.826 148.029 Ασφάλιστρα 210.126 164.953 113.175 86.931 Λοιποί φόροι - τέλη 118.923 153.618 55.521 94.363 Μεταφορικά και έξοδα ταξιδίων 1.980.479 1.661.868 1.576.742 1.478.721 Έξοδα προβολής και διαφήμισης 344.622 595.165 262.905 510.950 Αποσβέσεις ενσώματων και επενδυτικών περιουσιακών στοιχείων 5, 7 1.203.104 1.081.287 571.638 479.520 Αποσβέσεις άυλων περιουσιακών στοιχείων 6 4.015 8.013 4.015 8.013 Επισφάλειες απαιτήσεων 11 55.130 30.184 53.727 25.429 Έξοδα επισκευών και συντηρήσεων 605.482 572.041 422.956 428.631 Αναλώσεις αποθεμάτων 40.596.432 36.983.952 29.763.099 30.866.656 Καταστροφές / απαξιώσεις αποθεμάτων 42.951 10.804 42.951 10.804 Λοιπά έξοδα 145.419 161.885 111.052 124.162 Σύνολο 51.227.536 46.826.047 37.628.350 38.491.169 Κατανομή ανά λειτουργία: Κόστος πωληθέντων 45.068.613 41.047.584 33.028.655 33.813.578 Έξοδα διάθεσης 3.501.967 3.340.743 2.792.352 2.904.960 Έξοδα διοίκησης 2.222.953 1.787.831 1.373.340 1.122.743 Έξοδα έρευνας και ανάπτυξης 434.003 649.888 434.003 649.888 51.227.536 46.826.047 37.628.350 38.491.169 Ανάλυση αποσβέσεων ανά λειτουργία: Κόστος πωληθέντων 898.866 713.458 433.769 367.369 Έξοδα διάθεσης 27.853 31.243 12.841 10.875 Έξοδα διοίκησης 275.253 340.241 123.896 104.930 Έξοδα έρευνας και ανάπτυξης 5.147 4.359 5.147 4.359 1.207.119 1.089.301 575.653 487.534 Η αμοιβή των Ορκωτών Ελεγκτών Λογιστών, άνευ εξόδων, για τον τακτικό έλεγχο της χρήσης 2016 ανέρχεται σε 27.600 για τον Όμιλο και σε 8.000 για την Εταιρεία και για τον φορολογικό έλεγχο σε 15.000 για τον Όμιλο και σε 7.000 για την Εταιρεία. 25. Άλλα λειτουργικά έσοδα / (έξοδα) εκμετάλλευσης - καθαρά Σημ. 1/1-31/12/2016 1/1-31/12/2015 1/1-31/12/2016 1/1-31/12/2015 Έσοδα ενοικίων 1.010 390 200.665 171.018 Έσοδα επιχορηγήσεων επιδοτήσεων 19 574.439 407.953 574.439 407.953 Έσοδα από αχρησιμοποίητες προβλέψεις 11 11.176 10.597 1.613 5.168 Λοιπά έσοδα, καθαρά 2.687 23.126 5.699 20.802 Σύνολο 589.312 442.066 782.416 604.941 55
26. Λοιπά κέρδη / (ζημίες) καθαρά 1/1-1/1-31/12/2016 31/12/2015 1/1-31/12/2016 1/1-31/12/2015 Ζημίες από την πώληση χρηματοοικονομικών στοιχείων σε εύλογη αξία μέσω αποτελεσμάτων 90.804 (82.844) 90.804 (82.844) Κέρδη εύλογης αξίας χρηματοοικονομικών στοιχείων σε εύλογη αξία μέσω αποτελεσμάτων 11.100 37.267 11.100 37.267 Κέρδη από την πώληση ενσώματων παγίων 1.816 13.395 3.915 13.094 Διαγραφές απαιτήσεων (9.549) (11.363) (9.549) (11.272) Διαγραφές υποχρεώσεων 29.076 616 29.076 616 Ζημίες από συναλλαγματικές διαφορές (27.663) (46.020) (27.663) (47.001) Λοιπά (16.176) (3.804) (39.783) (4.074) Σύνολο 79.408 (92.754) 57.900 (94.214) 27. Χρηματοοικονομικά έσοδα / (έξοδα) καθαρά 1/1-1/1-31/12/2016 31/12/2015 1/1-1/1-31/12/2016 31/12/2015 Χρηματοοικονομικά έξοδα Τόκοι και συναφή έξοδα -Τραπεζικά δάνεια (763.504) (892.087) (718.023) (781.856) -Ομολογιακά δάνεια (166.757) (90.897) (166.757) (90.897) - Εγγυητικές (16.996) (11.271) (10.244) (7.369) - Συμβάσεις Factoring (384.971) (376.391) (270.545) (265.391) - Λοιπά (105.927) (91.988) (87.751) (73.246) (1.438.155) (1.462.634) (1.253.320) (1.218.758) Χρηματοοικονομικά έσοδα Έσοδα τόκων 11.297 18.324 9.834 16.628 11.297 18.324 9.834 16.628 Χρηματοοικονομικά έξοδα - καθαρά (1.426.858) (1.444.311) (1.243.486) (1.202.130) 28. Παροχές σε εργαζομένους 1/1-1/1-31/12/2016 31/12/2015 1/1-31/12/2016 1/1-31/12/2015 Μισθοί και ημερομίσθια 1.748.936 1.458.661 1.279.577 1.085.605 Έξοδα κοινωνικής ασφάλισης 449.177 369.536 323.009 271.786 Συνταξιοδοτικό κόστος προγραμμάτων καθορισμένων παροχών (Σημείωση 21) 45.710 21.553 34.591 16.923 Λοιπές παροχές σε εργαζομένους 50.224 37.764 30.389 18.143 Σύνολο 2.294.047 1.887.514 1.667.566 1.392.457 Το απασχολούμενο προσωπικό της Εταιρείας την 31/12/2016 ανέρχεται σε 79 άτομα και του Ομίλου σε 112 άτομα και την 31/12/2015 ανερχόταν σε 62 και 91 αντίστοιχα. 56
29. Φόρος εισοδήματος Σύμφωνα με τον νέο φορολογικό νόμο 4334/2015 που ψηφίστηκε στις 16.7.2015, ο φορολογικός συντελεστής των νομικών προσώπων με έδρα στην Ελλάδα αυξήθηκε από 26% σε 29% από την 1η Ιανουαρίου 2015. Η αρνητική επίδραση από τον επαναϋπολογισμό των αναβαλλόμενων φόρων για τον Όμιλο και τη Εταιρεία αντίστοιχα στο φόρο εισοδήματος της Κατάστασης Αποτελεσμάτων απεικονίζεται στον παρακάτω πίνακα: 31/12/2016 31/12/2015 31/12/2016 31/12/2015 Τρέχων φόρος 1.839.231 1.318.910 1.459.964 1.022.190 Αναβαλλόμενος φόρος λόγω μεταβολής φορολογικού συντελεστή από 26% σε 29% (Σημείωση 20) - 218.618-159.810 Αναβαλλόμενος φόρος (Σημείωση 20) (25.005) (175.494) 113.288 52.923 Σύνολο 1.814.226 1.362.035 1.573.252 1.234.923 Κατά τη διάρκεια της χρήσης 2015, εκτός της επιβάρυνσης στον αναβαλλόμενο φόρο της Κατάστασης Αποτελεσμάτων του Ομίλου και της Εταιρείας ποσού 218.618 και 159.810 αντίστοιχα, η μεταβολή του φορολογικού συντελεστή επέδρασε θετικά στα Λοιπά Συνολικά Έσοδα χρήσης 2015 κατά ποσό 853 για τον Όμιλο και 663 για την Εταιρεία. Επομένως, η συνολική επίδραση της μεταβολής του φορολογικού συντελεστή στα Συγκεντρωτικά Συνολικά Έσοδα χρήσης 2015 ανέρχεται σε ζημιά 217.765 για τον Όμιλο και σε ζημιά 159.147 για την Εταιρεία. Έκθεση Φορολογικής Συμμόρφωσης: Για τη χρήση 2011 και εντεύθεν, οι Ελληνικές Ανώνυμες Εταιρίες και οι Εταιρείες Περιορισμένης Ευθύνης που οι ετήσιες οικονομικές τους καταστάσεις ελέγχονται υποχρεωτικά από τους νόμιμους ελεγκτές, υποχρεούνται να λαμβάνουν «Ετήσιο Πιστοποιητικό» που προβλέπεται στην παρ. 5 του άρθρου 82 του Ν.2238/1994, το οποίο εκδίδεται μετά από φορολογικό έλεγχο που διενεργείται από τον ίδιο Νόμιμο Ελεγκτή ή ελεγκτικό γραφείο που ελέγχει τις ετήσιες οικονομικές καταστάσεις. Κατόπιν ολοκλήρωσης του φορολογικού ελέγχου, ο Νόμιμος Ελεγκτής ή ελεγκτικό γραφείο εκδίδει στην εταιρεία «Έκθεση Φορολογικής Συμμόρφωσης» και στη συνέχεια ο Νόμιμος Ελεγκτής ή ελεγκτικό γραφείο την υποβάλει ηλεκτρονικά στο Υπουργείο Οικονομικών το αργότερο εντός δέκα ημερών από την καταληκτική ημερομηνία έγκρισης των οικονομικών καταστάσεων της εταιρείας από τη Γενική Συνέλευση των Μετόχων. Για τις χρήσεις 2011, 2012 και 2013 η Εταιρεία και η θυγατρική της, «TCK ΑΒΕΕ ΧΗΜΙΚΩΝ ΠΡΟΙΟΝΤΩΝ», έχουν ελεγχθεί για τις φορολογικές τους υποχρεώσεις από τον τακτικό Ορκωτό Ελεγκτή Λογιστή σύμφωνα με το άρθρο 82 του Ν.2238/1994 και έχουν λάβει τα σχετικά πιστοποιητικά φορολογικής συμμόρφωσης από την εταιρεία «ΔΙΕΘΝΗΣ ΕΛΕΓΚΤΙΚΗ Α.Ε.Ο.Ε.Λ.» για τις χρήσεις 2011 και 2012 και την εταιρεία «Baker Tilly Hellas A.E.» για τη χρήση 2013, χωρίς να προκύψουν ουσιαστικές διαφορές όσον αφορά το έξοδο φόρου. Για τις χρήσεις 2014 και 2015 η Εταιρεία και όλες οι θυγατρικές έχουν ελεγχθεί λαμβάνοντας πιστοποιητικό φορολογικής συμμόρφωσης από την εταιρεία «Mazars Α.Ε.», με γνώμη χωρίς επιφύλαξη, με βάση τις διατάξεις του άρθρου 65Α Ν.4174/2013. Για τη χρήση 2016 ο φορολογικός έλεγχος της Εταιρείας και των θυγατρικών της βρίσκεται σε εξέλιξη από την εταιρεία «Mazars A.E.» και τα σχετικά φορολογικά πιστοποιητικά προβλέπεται να χορηγηθούν μετά τη δημοσίευση των οικονομικών καταστάσεων χρήσεως 2016. Κατά την ολοκλήρωση του ελέγχου, η Διοίκηση της Εταιρείας δεν αναμένει να προκύψουν σημαντικές υποχρεώσεις, πέρα από αυτές που έχουν ήδη καταχωρηθεί και απεικονίζονται στις οικονομικές καταστάσεις. Ανέλεγκτες χρήσεις Οι ανέλεγκτες φορολογικά χρήσεις των εταιρειών του Ομίλου αναφέρονται αναλυτικά στη Σημείωση 8. Η σωρευτική πρόβλεψη για τις ανέλεγκτες φορολογικά χρήσεις για τον Όμιλο ανέρχεται σε 185.144 και για την Εταιρεία 121.411 (Σημείωση 22). 57
Ο φόρος επί των κερδών προ φόρων του Ομίλου και της Εταιρείας διαφέρει από το θεωρητικό ποσό το οποίο θα προέκυπτε από τον πολλαπλασιασμό των κερδών προ φόρων με τον ισχύοντα φορολογικό συντελεστή του Ομίλου και της Εταιρίας, ως εξής: 1/1-31/12/2016 1/1-31/12/2015 1/1-31/12/2016 1/1-31/12/2015 Κέρδη προ φόρων 5.412.613 3.072.241 5.543.454 3.121.813 Φόρος υπολογισμένος με βάση ισχύοντες φορολογικούς συντελεστές (2016: 29%, 2015: 29%) 1.569.658 890.950 1.607.602 905.326 Φορολογικές ζημίες για τις οποίες δεν αναγνωρίστηκε αναβαλλόμενη φορολογική απαίτηση (6.487) 8.646 - - Αναβαλλόμενος φόρος φορολογικών ζημιών προηγουμένων χρήσεων - (3.642) - - Πρόσθετοι φόροι 3.600 1.935-1.602 Έξοδα που δεν εκπίπτουν για φορολογικούς σκοπούς 254.804 325.073 189.462 232.422 Χρήση φορολογικών ζημιών προηγούμενων χρήσεων - (40.429) - - Φορολογικές αναπροσαρμογές - (18.880) - (2.563) Ζημία χρήσης (3.760) - - - Διαφορές για τις οποίες δεν υπολογίζεται αναβαλλόμενη φορολογία (3.589) (20.236) (223.812) (61.673) Επίδραση αλλαγής φορολογικού συντελεστή - 218.618-159.810 1.814.226 1.362.035 1.573.252 1.234.923 Ο φόρος που αναλογεί στα Λοιπά Συνολικά Έσοδα είναι: Προ φόρων 01/01-31/12/2016 01/01-31/12/2015 Φόρος Μετά από Προ Φόρος Χρέωση φόρους φόρων Πίστωση Μετά από φόρους Αναλογιστικά κέρδη / (ζημίες) από υποχρεώσεις παροχών προσωπικού λόγω εξόδου από την υπηρεσία 1.629 (472) 1.157 (110) 32 (78) Επίδραση αλλαγής φορολογικού συντελεστή από 26% σε 29% στις αναλογιστικές ζημιές - - - - 853 853 1.629 (472) 1.157 (110) 885 775 Προ φόρων 01/01-31/12/2016 01/01 31/12/2015 Φόρος Μετά από Προ Φόρος Χρέωση φόρους φόρων Πίστωση Μετά από φόρους Αναλογιστικά κέρδη / (ζημίες) από υποχρεώσεις παροχών προσωπικού λόγω εξόδου από την υπηρεσία 1.446 (419) 1.027 (135) 39 (96) Επίδραση αλλαγής φορολογικού συντελεστή από 26% σε 29% στις αναλογιστικές ζημιές - - - - 663 663 1.446 (419) 1.027 (135) 702 567 58
30. Μερίσματα Κατά τη διάρκεια της χρήσης 2015 έγινε διανομή μερίσματος ύψους 340.000 που αφορούσε τη χρήση 2014. Κατά την Ετήσια Γενική Συνέλευση των Μετόχων που πραγματοποιήθηκε στις 5/7/2016 αποφασίστηκε η μη διανομή μερίσματος για τη χρήση 2015. Το Διοικητικό Συμβούλιο στις 2 Ιουνίου 2017 προτείνει τη διανομή αμοιβών από ποσοστά μελών του Διοικητικού Συμβουλίου συνολικού ύψους 430.000 από τα κέρδη της τρέχουσας χρήσης. Η ανωτέρω διανομή τελεί υπό την έγκριση της Γενικής Συνέλευσης των μετόχων. 31. Ενδεχόμενες υποχρεώσεις α) Δεν υπάρχουν εκκρεμείς επίδικες υποθέσεις εναντίον του Ομίλου και της Εταιρείας, οι οποίες προβλέπεται να ευδοκιμήσουν και να την υποχρεώσουν σε αποζημιώσεις. β) Για τη χρήση 2011 και εντεύθεν, οι Ελληνικές Ανώνυμες Εταιρίες και οι Εταιρείες Περιορισμένης Ευθύνης που οι ετήσιες οικονομικές τους καταστάσεις ελέγχονται υποχρεωτικά, υποχρεούνται να λαμβάνουν «Ετήσιο Πιστοποιητικό» που προβλέπεται στην παρ. 5 του άρθρου 82 του Ν.2238/1994. Το «Ετήσιο Πιστοποιητικό» εκδίδεται μετά από φορολογικό έλεγχο που διενεργείται από τον ίδιο Νόμιμο Ελεγκτή ή ελεγκτικό γραφείο που ελέγχει τις οικονομικές καταστάσεις. Κατόπιν ολοκλήρωσης του φορολογικού ελέγχου, ο Νόμιμος Ελεγκτής ή ελεγκτικό γραφείο εκδίδει στην εταιρεία «Έκθεση Φορολογικής Συμμόρφωσης» και στη συνέχεια ο Νόμιμος Ελεγκτής ή ελεγκτικό γραφείο την υποβάλει ηλεκτρονικά στο Υπουργείο Οικονομικών. Η «Έκθεση Φορολογικής Συμμόρφωσης» πρέπει να υποβληθεί στο Υπουργείο Οικονομικών το αργότερο μέχρι τη δέκατη ημέρα του έβδομου μήνα από το τέλος της οικονομικής χρήσης. Οι ανέλεγκτες φορολογικά χρήσεις των εταιρειών του Ομίλου αναφέρονται αναλυτικά στη Σημείωση 8. Οι φορολογικές υποχρεώσεις του Ομίλου για τις χρήσεις αυτές δεν έχουν καταστεί οριστικές και κατά συνέπεια υπάρχει το ενδεχόμενο να προκύψουν επιπρόσθετες επιβαρύνσεις όταν διενεργηθούν οι σχετικοί έλεγχοι από τις φορολογικές αρχές. Η σωρευτική πρόβλεψη για την ανέλεγκτες φορολογικά χρήσεις για τον Όμιλο ανέρχεται σε 185.144 και για την Εταιρεία 121.411 (Σημείωση 22). Η Εταιρεία και η θυγατρική της «TCK ΑΒΕΕ ΧΗΜΙΚΩΝ ΠΡΟΙΟΝΤΩΝ» ελέχθησαν φορολογικά βάσει του Ν.2238/1994 για τη χρήσεις 2011 και 2012 από την εταιρεία «ΔΙΕΘΝΗΣ ΕΛΕΓΚΤΙΚΗ Α.Ε.Ο.Ε.Λ.», για τη χρήση 2013 από την εταιρεία «BAKER TILLY HELLAS A.E.» και έλαβαν πιστοποιητικό φορολογικής συμμόρφωσης χωρίς προσαρμογές όσον αφορά το έξοδο φόρου. Για τις χρήσεις 2014 και 2015 η Εταιρεία και όλες οι θυγατρικές έχουν ελεγχθεί λαμβάνοντας πιστοποιητικό φορολογικής συμμόρφωσης από την εταιρεία «Mazars Α.Ε.», με γνώμη χωρίς επιφύλαξη, με βάση τις διατάξεις του άρθρου 65Α Ν.4174/2013. Για τη χρήση 2016 ο φορολογικός έλεγχος της Εταιρείας και των θυγατρικών της βρίσκεται σε εξέλιξη από την εταιρεία «Mazars A.E.» και τα σχετικά φορολογικά πιστοποιητικά προβλέπεται να χορηγηθούν μετά τη δημοσίευση των οικονομικών καταστάσεων χρήσεως 2016. Κατά την ολοκλήρωση του ελέγχου, η Διοίκηση της Εταιρείας δεν αναμένει να προκύψουν σημαντικές υποχρεώσεις, πέρα από αυτές που έχουν ήδη καταχωρηθεί και απεικονίζονται στις οικονομικές καταστάσεις. γ) Ο Όμιλος έχει ενδεχόμενες υποχρεώσεις σε σχέση με τράπεζες, λοιπές εγγυήσεις και άλλα θέματα που προκύπτουν στα πλαίσια της συνήθους δραστηριότητάς του από τα οποία δεν αναμένεται να προκύψουν ουσιώδεις επιβαρύνσεις. 32. Ανειλημμένες υποχρεώσεις Τα παρακάτω ποσά αφορούν σε δεσμεύσεις για λειτουργικές μισθώσεις κτιρίων και μεταφορικών μέσων από την μητρική και θυγατρικές του Ομίλου, τα οποία μισθώνονται από τρίτους. 31/12/2016 31/12/2015 31/12/2016 31/12/2015 Έως 1 έτος 208.820 308.643 113.565 116.306 Από 1-5 έτη 505.249 607.398 355.563 367.902 Περισσότερα από 5 έτη 207.958 202.720 207.208 192.991 Σύνολο 922.026 1.118.761 676.336 677.199 59
33. Συνδεδεμένα μέρη 33.1. Τελικοί Μέτοχοι Ο Όμιλος ελέγχεται από τους κ.κ. Φάνη Κωνσταντίνο και Φάνη Χρήστο, οι οποίοι κατέχουν το 90% των μετοχών της Εταιρείας. Το υπόλοιπο 10% κατέχεται από τον κ. Βαρελά Ιωάννη. 33.2. Συναλλαγές με συνδεδεμένα μέρη Τα ποσά των πωλήσεων και αγορών σωρευτικά από την έναρξη της χρήσης, που έχουν προκύψει από συναλλαγές με τα συνδεδεμένα μέρη σύμφωνα με το ΔΛΠ 24, έχουν ως εξής: 1/1-1/1-31/12/2016 31/12/2015 1/1-1/1-31/12/2016 31/12/2015 α) Πωλήσεις αγαθών και υπηρεσιών Προς θυγατρικές - - 882.816 1.697.300 Προς συγγενείς 494.941 459.518 494.941 459.518 Προς λοιπά συνδεδεμένα μέρη 484.698 23 484.698 23 979.639 459.541 1.862.455 2.156.841 β) Αγορές αγαθών και υπηρεσιών Από θυγατρικές - - 1.116.487 319.688 Από συγγενείς 71.820 200 71.820 200 Από λοιπά συνδεδεμένα μέρη 431-431 - 72.251 200 1.188.738 319.888 γ) Έσοδα ενοικίων Από θυγατρικές - - 199.055 170.628 Από συγγενείς - - - - - - 199.055 170.628 δ) Έξοδα ενοικίων Προς θυγατρικές - - 66.920 60.000 - - 66.920 60.000 ε) Έσοδα τόκων Από θυγατρικές - - - 30 - - - 30 στ) Αγορά παγίων Από θυγατρικές - - 15.412 8.644 - - 15.412 8.644 Έσοδα από μερίσματα Από θυγατρικές - - 736.000 150.631 Από συγγενείς - - 10.265 11.650 - - 746.265 162.281 Αμοιβές διευθυντικών στελεχών και μελών της Διοίκησης 473.310 564.134 429.284 519.003 Οι υπηρεσίες από και προς συνδεδεμένα μέρη, καθώς και οι πωλήσεις και αγορές αγαθών, γίνονται σύμφωνα με τους τιμοκαταλόγους που ισχύουν για μη συνδεδεμένα μέρη. 60
33.3. Υπόλοιπα με συνδεδεμένα μέρη Τα υπόλοιπα των απαιτήσεων και υποχρεώσεων στη λήξη της χρήσης, που έχουν προκύψει από συναλλαγές με τα συνδεδεμένα μέρη σύμφωνα με το ΔΛΠ 24, έχουν ως εξής: 31/12/2016 31/12/2015 31/12/2016 31/12/2015 Απαιτήσεις από συνδεδεμένα μέρη Από θυγατρικές - - 18.572 252.266 Από συγγενείς 299.291 48.533 54.209 48.533 Από λοιπά συνδεδεμένα μέρη 260.442 23 260.442 23 559.733 48.555 333.223 300.821 Υποχρεώσεις προς συνδεδεμένα μέρη Προς θυγατρικές - - 197.037 128 Προς συγγενείς - 89.057 - Προς λοιπά συνδεδεμένα μέρη - - 210.417 - - 496.511 128 Υποχρεώσεις προς τα διευθυντικά στελέχη και μέλη της Διοίκησης 11.620 16.018 2.640 10.455 34. Γεγονότα μετά την ημερομηνία της Κατάστασης Οικονομικής Θέσης Στις 15 Φεβρουάριου 2017 ολοκληρώθηκε η εκκαθάριση της συγγενούς εταιρείας Α. ΙΓΝΑΤΙΑΔΗΣ Ε.Π.Ε. (Σημείωση 10). Δεν υπάρχουν άλλα γεγονότα μεταγενέστερα των οικονομικών καταστάσεων, που να επηρεάζουν ουσιωδώς τη χρηματοοικονομική θέση του Ομίλου και της Εταιρείας, για τα οποία επιβάλλεται αναφορά από τα Διεθνή Πρότυπα Χρηματοοικονομικής Αναφοράς. Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΚΑΙ Ο ΔΙΕΥΘΥΝΩΝ Ο ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΔΙΕΥΘΥΝΩΝ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΛΟΓΙΣΤΗΡΙΟΥ ΧΡΗΣΤΟΣ ΑΝ. ΦΑΝΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΑΝ. ΦΑΝΗΣ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ Δ. ΜΑΥΡΟΓΙΑΝΝΗΣ ΑΔΤ: ΑΒ 602777 ΑΔΤ: T 093382 Α.Δ.Τ. ΑE 087958 Αρ. Αδείας ΟΕΕ Α Τάξης: 85923 PRICEWATERHOUSECOOPERS ACCOUNTING A.E. Αρ. Αδείας Γραφείου 1494 61