ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Γεωργική Εκπαίδευση και Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης Ενότητα 2: Δια βίου και Εξ Αποστάσεως Εκπαίδευση στον Ευρωπαϊκό χώρο Αφροδίτη Παπαδάκη-Κλαυδιανού
Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπως εικόνες, που υπόκειται σε άλλου τύπου άδειας χρήσης, η άδεια χρήσης αναφέρεται ρητώς. 2
Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο» έχει χρηματοδοτήσει μόνο την αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους. 3
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Δια βίου και Εξ Αποστάσεως Εκπαίδευση στον Ευρωπαϊκό χώρο
Περιεχόμενα ενότητας (1) 1. Εξ Αποστάσεως Εκπαίδευση ως εκπαιδευτική μέθοδος. 2. Φορείς παροχής εξ αποστάσεως εκπαίδευσης. 3. Ευρωπαϊκά Ανοικτά Πανεπιστήμια εξ αποστάσεως εκπαίδευσης. i. Ανοικτό Αγγλίας. ii. Γερμανίας. 5
Περιεχόμενα ενότητας (2) iii. Ανοικτό Ολλανδίας. iv. Ιταλίας. v. Ανοικτό Ισπανίας. vi. Ανοικτό Καταλονίας. vii. Ανοικτό Πορτογαλίας. viii. Ελβετίας. ix. Εθνικό Κέντρο εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης Γαλλίας. 6
Περιεχόμενα ενότητας (3) x. Κέντρο παροχής εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης. xi. Κέντρο εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης στην Αυστρία. xii. Ανοικτό Κύπρου. 4. Οργανισμοί Δια βίου και Εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης της Ευρώπης. i. Βρετανική Ένωση για την Ανοικτή Εκπαίδευση. ii. Ευρωπαϊκό Κέντρο για την Ανάπτυξη της Επαγγελματικής Κατάρτισης. 7
Περιεχόμενα ενότητας (4) iii. Ευρωπαϊκή Ένωση Πανεπιστημίων εξ Αποστάσεως Διδασκαλίας. iv. Διεθνές Συμβούλιο Ανοικτής και εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης. v. NADE - Norwegian Association for Distance Education. vi. Συμβούλιο του Ελέγχου Ποιότητας της Ανοικτής και εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης. vii. Ευρωπαϊκό Δίκτυο για την Ανοικτή και εξ Αποστάσεως Εκπαίδευση στην Ευρώπη. 8
Σκοποί ενότητας Καταγραφή των φορέων παροχής εξ Αποστάσεως εκπαίδευσης. Καταγραφή των Ευρωπαϊκών Ανοικτών Πανεπιστημίων εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης. Καταγραφή των Οργανισμών Δια Βίου και εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης της Ευρώπης. 9
Εξ Αποστάσεως Εκπαίδευση ως εκπαιδευτική μέθοδος (1) Η εξ αποστάσεως εκπαίδευση ως εκπαιδευτική μέθοδος υιοθετείται: Είτε ως βασική ή αποκλειστική μέθοδος από φορείς παροχής εκπαίδευσης (όπως είναι τα Ανοικτά Πανεπιστήμια). Είτε στο πλαίσιο φορέων που παρέχουν εξ αποστάσεως προγράμματα, παράλληλα ή συμπληρωματικά με τα συμβατικά προγράμματα σπουδών τους. 10
Εξ Αποστάσεως Εκπαίδευση ως εκπαιδευτική μέθοδος (2) Επιπλέον, μια σειρά από ιδρύματα, φορείς και δημόσιους και ιδιωτικούς οργανισμούς χρησιμοποιούν την εξ αποστάσεως εκπαίδευση για την επιμόρφωση και κατάρτιση εργαζομένων. 11
Φορείς παροχής εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης Τα Ανοικτά Πανεπιστήμια. Τα πανεπιστήμια τα οποία παράλληλα με τις συμβατικές σπουδές παρέχουν και προγράμματα εξ αποστάσεως εκπαίδευσης. Οι κρατικοί οργανισμοί εξ αποστάσεως εκπαίδευσης. Οι ιδιωτικοί φορείς που παρέχουν κυρίως προγράμματα κατάρτισης μέσω της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης. 12
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Ευρωπαϊκά Ανοικτά Πανεπιστήμια εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης
Ευρωπαϊκά Ανοικτά Πανεπιστήμια εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης (1) Τα Ανοικτά Πανεπιστήμια: Απευθύνονται σε ένα ευρύ κοινό διαφορετικών ηλικιών και επιπέδου σπουδών. Προσφέρουν προγράμματα μέσω της μεθόδου της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης. Οι σπουδές καλύπτουν ενιαία όλα τα επίπεδα, από το προπτυχιακό επίπεδο και επιμόρφωση ως το διδακτορικό δίπλωμα. 14
Ευρωπαϊκά Ανοικτά Πανεπιστήμια εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης (2) Βάσει των αρχών της ανοικτής εκπαίδευσης για ισότιμη πρόσβαση και ευκαιρίες σε άτομα χωρίς τυπικά προσόντα, η φοίτηση: Δεν προϋποθέτει επιτυχείς εισαγωγικές εξετάσεις, ούτε άλλα τυπικά προσόντα. Προϋποθέτει μόνο τη θέληση του ατόμου να συμμετέχει σε αυτά και να μορφωθεί. 15
Ευρωπαϊκά Ανοικτά Πανεπιστήμια εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης (3) Κύριο χαρακτηριστικό της φοίτησης στα Ανοικτά Πανεπιστήμια είναι: η στήριξη σε αυτοτελείς μορφωτικούς κύκλους, μικρής διάρκειας, οι οποίοι συνδυάζονται για να οδηγήσουν σε τίτλους διαφόρων επιπέδων. Από τη δεκαετία του 1960 μέχρι και σήμερα πολλά Ανοικτά Πανεπιστήμια έχουν ιδρυθεί σε διάφορες χώρες του κόσμου και αξιοποιούν τη μεθοδολογία της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης. 16
Ανοικτό Αγγλίας / The Open University (UKOU) (1) Το Ανοικτό στην Αγγλία αποτελεί ανεξάρτητο και αυτόνομο οργανισμό, αναγνωρισμένο από το αγγλικό κράτος, πρωτοπόρο παγκοσμίως στην παροχή ανοικτής και εξ αποστάσεως εκπαίδευσης. 17
Ανοικτό Αγγλίας / The Open University (UKOU) (2) Απονέμει τίτλους σπουδών βασικού και μεταπτυχιακού επιπέδου, διπλώματα συνεκτίμησης και προγράμματα δια βίου επαγγελματικής ανάπτυξης σε γνωστικά αντικείμενα, όπως: Τέχνες. Εκπαίδευση και Γλώσσα. Υγεία και Κοινωνική Πρόνοια. Νομική και Δίκαιο Επιχειρήσεων. Μαθηματικά. Επιστήμη των Υπολογιστών και Τεχνολογία. Κοινωνικές Επιστήμες. 18
Γερμανίας FernUniversität in Hagen (1) Αποτελεί το μοναδικό δημόσιο φορέα ανώτατης και εξ αποστάσεως εκπαίδευσης στη Γερμανία. Ιδρύθηκε το 1974 και αποτελεί: Ένα συμβατικό πανεπιστήμιο ως προς τις επιλογές νέων φοιτητών. Ένα εξ αποστάσεως πανεπιστήμιο ως προς τις πρακτικές και τις μεθόδους εκπαίδευσης. 19
Γερμανίας FernUniversität in Hagen (2) Προσφέρει τίτλους σπουδών σε βασικό, μεταπτυχιακό και διδακτορικό επίπεδο. Διατηρεί πλήθος ερευνητικών προγραμμάτων στους τομείς: Κοινωνικών Επιστημών και Πολιτισμού. Μαθηματικών και Επιστήμης των Υπολογιστών. Δικαίου και Διοίκησης Επιχειρήσεων. 20
Ανοικτό Ολλανδίας /Open Universiteit Είναι ένα ανεξάρτητο ινστιτούτο χρηματοδοτούμενο από την ολλανδική κυβέρνηση για την εξ αποστάσεως εκπαίδευση σε πανεπιστημιακό επίπεδο με πλούσιες εκπαιδευτικές, ερευνητικές δραστηριότητες για τη συμμετοχή σε εθνικά και διεθνή δίκτυα συνεργασίας. Προσφέρει πλήρως διαπιστευμένα πτυχία ή προγράμματα master στο Δίκαιο, Επιστήμη Υπολογιστών, Περιβαλλοντικές Επιστήμες, Επιστήμες Μάθησης και Ψυχολογίας. 21
Ιταλίας / Universita Telematica Internazionale UniNettuno (UTIU) (1) Η νομική έδρα των εργασιών του Διεθνούς Τηλεματικού Πανεπιστημίου UniNettuno είναι στη Ρώμη, ενώ περαιτέρω διαχειριστικές έδρες λειτουργούν και σε άλλες πόλεις της Ιταλίας και του εξωτερικού και αποκαλούνται «Τεχνολογικοί Πόλοι». Απονέμει ακαδημαϊκούς τίτλους πρώτου και δεύτερου επιπέδου: Βαθμίδα (L). Ειδική βαθμίδα (LS). Δίπλωμα ειδίκευσης (DS). 22
Ιταλίας / Universita Telematica Internazionale UniNettuno (UTIU) (2) Απονέμει επίσης μεταπτυχιακούς τίτλους πρώτου και δεύτερου επιπέδου για τα ευρύτερα γνωστικά αντικείμενα: Οικονομικών. Νομικής. Μηχανολογίας. Φιλολογίας. Ψυχολογίας. Επιστήμης της επικοινωνίας. 23
Ανοικτό Ισπανίας / Universidad Nacional de Educacion a Distancia (UNED) (1) Το UNED είναι Ανοικτό επίσημα αναγνωρισμένο από το κράτος της Ισπανίας με έδρα τη Μαδρίτη και έτος ίδρυσης το 1972. Αποτελεί έναν αυτόνομο οργανισμό που τελεί υπό την κηδεμονία του Υπουργείου Παιδείας και Επιστημών και της Ισπανικής Κυβέρνησης. Παρέχει μαθήματα αποκλειστικά εξ αποστάσεως με τη χρήση των νέων τεχνολογιών της πληροφορίας και της επικοινωνίας. 24
Ανοικτό Ισπανίας / Universidad Nacional de Educacion a Distancia (UNED) (2) Τα παρεχόμενα μαθήματα γίνονται μέσω: Εικονικών μαθημάτων στο Διαδίκτυο. Εκπαιδευτικής τηλεόρασης. Ραδιοφωνικών προγραμμάτων. Σεμιναριακών μαθημάτων. Διαθέτει 61 κέντρα σπουδών που λειτουργούν για την εξυπηρέτηση των φοιτητών που βρίσκονται σε διασπορά. 25
Ανοικτό Ισπανίας / Universidad Nacional de Educacion a Distancia (UNED) (3) Απονέμει τίτλους σπουδών σε βασικό, μεταπτυχιακό και διδακτορικό επίπεδο στα γνωστικά αντικείμενα: Τεχνών και Ανθρωπιστικών Επιστημών. Περιβαλλοντικών, Φυσικών και Επιστημών Υγείας. Κοινωνικών Επιστημών και Νομικής. Μηχανικών και Αρχιτεκτόνων Μηχανικών. 26
Ανοικτό Καταλονίας (Ισπανία) / Universitat Oberta de Catalunya (OUC) Είναι ιδιωτικό πανεπιστήμιο που ιδρύθηκε το 1995 και εποπτεύεται από το Δημόσιο Ίδρυμα για το Ανοικτό της Καταλονίας (FUOC), με έδρα τη Βαρκελώνη. Κέντρα στήριξης: Καταλονία και υπόλοιπη Ισπανία. Ανδόρα. Ιταλία. Λατινική Αμερική. Αποδίδει τίτλους σπουδών βασικού και μεταπτυχιακού επιπέδου σε 850 περίπου ειδικότητες. 27
Ανοικτό Πορτογαλίας/ Universidade Aberta (UAB) Είναι το μοναδικό εξ αποστάσεως εκπαίδευσης δημόσιο πανεπιστήμιο στην Πορτογαλία από το 1988 με πλήρη διοικητική, εκπαιδευτική και ερευνητική αυτονομία. Αποδίδει τίτλους σπουδών σε βασικό, μεταπτυχιακό και διδακτορικό επίπεδο. Η έδρα του βρίσκεται στη Λισαβόνα με περιφερειακά κέντρα στην Κοΐμπρα και στο Πόρτο. Εστιάζει σε: Κοινωνικές και ανθρωπιστικές επιστήμες. Μαθηματικά και εφαρμοσμένες επιστήμες. 28
Ελβετίας / Universitare Fernstudien Schweiz (Schweizer Fernuni) (1) Προσφέρει εκπαίδευση για 20 περίπου προγράμματα απαλλαγμένα από αυστηρά χρονοδιαγράμματα ολοκλήρωσης κύκλου σπουδών βασικού και μεταπτυχιακού επιπέδου, καθώς και προγράμματα δια βίου εκπαίδευσης στα Αγγλικά και Γαλλικά. Τα προγράμματα διεξάγονται σε συνεργατικά εκπαιδευτικά σχήματα με άλλα πανεπιστήμια της Ευρώπης. 29
Ελβετίας / Universitare Fernstudien Schweiz (Schweizer Fernuni) (2) Γνωστικές περιοχές: Ψυχολογία. Οικονομικές επιστήμες. Μαθηματικά. Επικοινωνίες και τεχνολογία πληροφόρησης. Τέχνες. 30
Εθνικό Κέντρο εξ αποστάσεως εκπαίδευσης Γαλλίας / Centre National d Enseignement à Distance (CNED) (1) Είναι ένας δημόσιος φορέας του Υπουργείου Παιδείας της Γαλλίας που ιδρύθηκε το 1939. Προσφέρει εξ αποστάσεως μαθήματα με περίπου 500 προγράμματα σπουδών για όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης (στοιχειώδη εκπαίδευση, σχολείο, λύκειο, πανεπιστήμιο). Απευθύνεται σε επαγγελματίες τεχνικής και επαγγελματικής κατάρτισης, καθώς και σε μαθητές με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες. 31
Εθνικό Κέντρο εξ αποστάσεως εκπαίδευσης Γαλλίας / Centre National d Enseignement à Distance (CNED) (2) Βρίσκεται σε όλη τη γαλλική επικράτεια μέσω 8 ινστιτούτων του. Προσφέρει κατάρτιση στους τομείς: Νομική. Πολιτικές επιστήμες. Οικονομία. Διοίκηση. Εμπόριο και τουρισμός. Βιομηχανία. Τεχνολογίες πολυμέσων. Υγεία. Κοινωνικές επιστήμες. Ανθρωπιστικές σπουδές. Γλώσσες και τέχνες. 32
Κέντρο παροχής εξ αποστάσεως εκπαίδευσης Ιρλανδίας / Oscail DCU Distance Education Είναι κέντρο παροχής εξ αποστάσεως εκπαίδευσης διαπιστευμένο από το του Δουβλίνου. Προσφέρει βασικές σπουδές στα αντικείμενα: Ανθρωπισμός. Ιστορία. Τεχνολογίες πληροφόρησης. Προσφέρει μεταπτυχιακές σπουδές στα αντικείμενα: Διαχείριση πληροφοριακών συστημάτων και συναφών αντικειμένων. 33
Κέντρο εξ αποστάσεως εκπαίδευσης Αυστρίας/ Zentrum fuer Fernstudien Universtaet Ανήκει στο του Linz και είναι πλήρως ενσωματωμένο στη δομή του εκπαιδευτικού συστήματος της Αυστρίας. Αποδίδει τίτλους σπουδών σε βασικό, μεταπτυχιακό και διδακτορικό επίπεδο στους τομείς: Κοινωνικές επιστήμες και πολιτισμός. Μαθηματικά. Επιστήμες των υπολογιστών. Δίκαιο. Διοίκηση επιχειρήσεων. 34
Ανοικτό Κύπρου (Open University of Cyprus) Είναι ένα κρατικό ίδρυμα και το μόνο ανώτατο εκπαιδευτικό ίδρυμα της χώρας αφιερωμένο αποκλειστικά στην εξ αποστάσεως εκπαίδευση. Προσφέρει: Βασικά και μεταπτυχιακά προγράμματα σπουδών. Εκπαιδευτικά/επιμορφωτικά προγράμματα σύντομης διάρκειας για τις σχολές Ανθρωπιστικών και Κοινωνικών Επιστημών, Οικονομικών Επιστημών και Διοίκησης, Θετικών και Εφαρμοσμένων Επιστημών. 35
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Οργανισμοί Δια Βίου και εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης
Βρετανική Ένωση για την Ανοικτή Εκπαίδευση / British Association for Open Learning (BAOL) Στοχεύει στην προώθηση ποιοτικών προδιαγραφών και προτύπων ανοικτής, προσαρμόσιμης και εξ αποστάσεως μάθησης σε δραστηριότητες εκπαίδευσης και κατάρτισης: Στην Αγγλία. Στην Ευρώπη. Σε παγκόσμιο επίπεδο. 37
Ευρωπαϊκό Κέντρο για την Ανάπτυξη της Επαγγελματικής Κατάρτισης / European Centre for the Development of Vocational Training (CEDEFOP) Το CEDEFOP από το 1976 προωθεί την επαγγελματική κατάρτιση των νέων και τη συνεχιζόμενη εκπαίδευση των ενηλίκων μέσω προγραμμάτων και ερευνητικών δράσεων σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Είναι οργανισμός μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα που σήμερα αντιπροσωπεύει τη σημαντικότερη πηγή πληροφόρησης για το αντικείμενο αυτό, ενώ έχει εκδώσει πολλά άρθρα και έχει επιχορηγήσει ερευνητικές δραστηριότητες σε όλα τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. 38
Ευρωπαϊκή Ένωση Πανεπιστημίων Εξ Αποστάσεως Διδασκαλίας / European Association of Distance Teaching Universities (EADTU) Αποτελεί στρατηγικής σημασίας οργανισμό του οποίου οι δραστηριότητες και τα προγράμματα έχουν στόχο: Να προωθήσουν. Να υποστηρίξουν τη δημιουργία ενός Ευρωπαϊκού Δικτύου εξ αποστάσεως εκπαίδευσης. Ιδρύθηκε το 1987 από τριτοβάθμια εκπαιδευτικά ιδρύματα που προσφέρουν προγράμματα σπουδών από απόσταση. 39
Διεθνές Συμβούλιο Ανοικτής και Εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης / International Council for Open and Distance Education (ICDE) Αποτελείται παγκοσμίως από: Μέλη εκπαιδευτικών οργανισμών. Μέλη εθνικών και περιφερειακών οργανισμών. Επιχειρήσεις. Εκπαιδευτικές δημόσιες υπηρεσίες και διευθύνσεις που δραστηριοποιούνται στο χώρο της ανοικτής και εξ αποστάσεως εκπαίδευσης και δια βίου μάθησης. 40
NADE Norwegian Association for Distance Education Είναι ένα ερευνητικό και συμβουλευτικό σώμα με το οποίο συνεργάζεται το Υπουργείο Παιδείας, Έρευνας και Εκκλησιαστικών Θεμάτων. Στοχεύει: Στη διάδοση γνώσεων για την εξ αποστάσεως εκπαίδευση. Στην αναβάθμιση των επαγγελματικών και παιδαγωγικών προτύπων. Στην ενδυνάμωση της θέσης της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης στο Νορβηγικό εκπαιδευτικό σύστημα. 41
Συμβούλιο του Ελέγχου Ποιότητας της Ανοικτής και Εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης / The Open and Distance Learning Quality Council Ιδρύθηκε το 1969 με αντικείμενο την πιστοποίηση της ποιότητας σπουδών που παρέχουν τα κολλέγια. Αποτελεί ανεξάρτητο σώμα που ιδρύθηκε κατόπιν εντολής της Αγγλικής Κυβέρνησης και το οποίο χρηματοδοτείται από κρατικούς πόρους. 42
Ευρωπαϊκό Δίκτυο για την ανοικτή και εξ αποστάσεως εκπαίδευση στην Ευρώπη / European Distance Education Network (EDEN) Το EDEN από το 1991 προωθεί την ανάπτυξη και συνεργασία στην ηλεκτρονική μάθηση. Είναι δίκτυο που επικεντρώνεται σε φορείς, οργανισμούς και επαγγελματίες που ασχολούνται με την εκπαίδευση και έρευνα στον τομέα της ηλεκτρονικής μάθησης και της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης. Μέρος της δραστηριότητας του οργανισμού συντονίζεται από εξειδικευμένο Δίκτυο Ακαδημαϊκών και Επαγγελματιών. 43
Σημείωμα Αναφοράς Copyright, Αφροδίτη Παπαδάκη- Κλαυδιανού. «. Δια βίου και Εξ Αποστάσεως Εκπαίδευση στον Ευρωπαϊκό χώρο». Έκδοση: 1.0. Θεσσαλονίκη 2014. Διαθέσιμο από τη δικτυακή διεύθυνση: http://eclass.auth.gr/courses/ocrs215/
Σημείωμα Αδειοδότησης Το παρόν υλικό διατίθεται με τους όρους της άδειας χρήσης Creative Commons Αναφορά - Παρόμοια Διανομή [1] ή μεταγενέστερη, Διεθνής Έκδοση. Εξαιρούνται τα αυτοτελή έργα τρίτων π.χ. φωτογραφίες, διαγράμματα κ.λ.π., τα οποία εμπεριέχονται σε αυτό και τα οποία αναφέρονται μαζί με τους όρους χρήσης τους στο «Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων». Ο δικαιούχος μπορεί να παρέχει στον αδειοδόχο ξεχωριστή άδεια να χρησιμοποιεί το έργο για εμπορική χρήση, εφόσον αυτό του ζητηθεί. [1] http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Τέλος ενότητας Επεξεργασία: Χρυσάνθη Χαρατσάρη Θεσσαλονίκη, Εαρινό εξάμηνο 2013-2014
Διατήρηση Σημειωμάτων Οποιαδήποτε αναπαραγωγή ή διασκευή του υλικού θα πρέπει να συμπεριλαμβάνει: το Σημείωμα Αναφοράς το Σημείωμα Αδειοδότησης τη δήλωση Διατήρησης Σημειωμάτων το Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων (εφόσον υπάρχει) μαζί με τους συνοδευόμενους υπερσυνδέσμους.