ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΚΥΡΙΟΤΕΡΕΣ ΠΡΟΝΟΙΕΣ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑΣ O περί Αφερεγγυότητας Φυσικών Προσώπων (Προσωπικά Σχέδια Αποπληρωµής και ιάταγµα Απαλλαγής Οφειλών) Νόµος του 2015 Σκοπός του νόµου είναι η θεσµοθέτηση δύο νέων µηχανισµών σε σχέση µε οφειλές φυσικών προσώπων: 1. Προσωπικά Σχέδια Αποπληρωµής, µέσω των οποίων θα επιτυγχάνεται, υπό συγκεκριµένες προϋποθέσεις, αναδιάρθρωση του χρέους φυσικών προσώπων, ούτως ώστε να διασφαλιστεί η αποπληρωµή των πιστωτών και να διατηρηθεί, όπου είναι εφικτό, η κύρια κατοικία. Για το σκοπό αυτό µπορεί να προκύψει: Συναινετικό Προσωπικό Σχέδιο Αποπληρωµής Μη Συναινετικό/ Επιβαλλόµενο Προσωπικό Σχέδιο Αποπληρωµής Συντονισµένα Σχέδια Αποπληρωµής (για φυσικά πρόσωπα και πολύ µικρές επιχειρήσεις) 2. ιάταγµα Απαλλαγής Οφειλών, όπου µέσω σχετικών δικαστικών διαταγµάτων, χρεώστες οι οποίοι δεν έχουν διαθέσιµο εισόδηµα ούτε ουσιαστικά περιουσιακά στοιχεία που θα µπορούσαν να χρησιµοποιηθούν στην αποπληρωµή του χρέους τους, θα απαλλάσσονται από ανεξασφάλιστα χρέη ύψους µέχρι 25.000.
Α. ΠΡΟΣΩΠΙΚΑ ΣΧΕ ΙΑ ΑΠΟΠΛΗΡΩΜΗΣ Περίληψη Ο Σύµβουλος Αφερεγγυότητας, ο οποίος είναι αδειοδοτηµένος επαγγελµατίας, ετοιµάζει ένα σχέδιο αναδιάρθρωσης χρέους µετά από αίτηµα του χρεώστη. Ο χρεώστης θα πρέπει να είναι αφερέγγυος, πράγµα που σηµαίνει ότι αδυνατεί να αποπληρώσει όλα χρέη του όπως αυτά προκύπτουν, να ενεργεί καλόπιστα και να προβεί σε πλήρη αποκάλυψη των οικονοµικών του στοιχείων προς τον Σύµβουλο Αφερεγγυότητας. Εάν πληρούνται κάποιες απαραίτητες προϋποθέσεις, επιβάλλεται από το δικαστήριο µια περίοδος (95 ηµέρες) προστασίας από τις ενέργειες των πιστωτών) κατά την οποία ο Σύµβουλος Αφερεγγυότητας θα πρέπει να παρουσιάσει Σχέδιο αναδιάρθρωσης των οφειλών του χρεώστη, µε το οποίο θα προστατεύεται η κύρια κατοικία του χρεώστη, όπου αυτό θα είναι εφικτό. Το Σχέδιο τίθεται προς ψήφιση στους πιστωτές του χρεώστη για έγκριση. Σε ορισµένες περιπτώσεις που οι πιστωτές δεν εγκρίνουν το Σχέδιο, το δικαστήριο θα µπορεί να επιβάλλει το Σχέδιο εάν πληρούνται συγκεκριµένα κριτήρια επιλεξιµότητας και προϋποθέσεις όπως προβλέπονται στο Νόµο. Κυριότερες Πρόνοιες 1. ιαδικασία µέχρι και την ετοιµασία του Σχεδίου Αποπληρωµής Ο χρεώστης απευθύνεται σε αδειοδοτηµένο Σύµβουλο Αφερεγγυότητας, ο οποίος λαµβάνοντας υπόψη την οικονοµική κατάσταση του χρεώστη, καθώς και άλλα σχετικά στοιχεία συµβουλεύει τον χρεώστη κατά πόσο δικαιούται, σύµφωνα µε τη νοµοθεσία, να συµµετέχει σε Σχέδιο Αποπληρωµής. Κατάλογος αδειοδοτηµένων Συµβούλων Αφερεγγυότητας θα αναρτηθεί στην ιστοσελίδα του Τµήµατος Εφόρου Εταιρειών και Επίσηµου Παραλήπτη (Υπουργείο Ενέργειας, Εµπορίου, Βιοµηχανίας και Τουρισµού) µόλις εκδοθούν οι πρώτες άδειες Συµβούλων Αφερεγγυότητας. http://www.mcit.gov.cy/mcit/drcor/drcor.nsf/all/bcc25cb0da72a5b0c2257e3d003 D0CE3?OpenDocument Ο Κλάδος Πτωχεύσεων και Εκκαθαρίσεων του Τµήµατος Εφόρου Εταιρειών και Επίσηµου Παραλήπτη έχει αναλάβει και τα καθήκοντα της Υπηρεσίας Αφερεγγυότητας. Σε περίπτωση που ο Σύµβουλος Αφερεγγυότητας κρίνει ότι η περίπτωση του συγκεκριµένου χρεώστη εµπίπτει στις πρόνοιες του νόµου, ο χρεώστης µπορεί να τον εξουσιοδοτήσει να ετοιµάσει κατάλληλο σχέδιο αναδιάρθρωσης του χρέους του για σκοπούς δυνατότητας αποπληρωµής του. Για να παραχωρηθεί η αναγκαία περίοδος ετοιµασίας του εν λόγω Σχεδίου από τον Σύµβουλο Αφερεγγυότητας, χωρίς οποιεσδήποτε παρεµβάσεις/νοµικές διώξεις από τους πιστωτές του εν λόγω χρεώστη, ξεκινά η διαδικασία για έκδοση προστατευτικού διατάγµατος: O Σύµβουλος Αφερεγγυότητας υποβάλλει εκ µέρους του χρεώστη αίτηση στην Υπηρεσία Αφερεγγυότητας για έκδοση προστατευτικού πιστοποιητικού. 2
Η Υπηρεσία Αφερεγγυότητας πριν εκδώσει προστατευτικό πιστοποιητικό, ζητά όλα τα οικονοµικά και άλλα στοιχεία του χρεώστη ώστε να εξετάσει κατά πόσο πληροί τις προϋποθέσεις που καθορίζονται στον νόµο ώστε να δικαιούται να συµµετέχει σε οποιοδήποτε Σχέδιο Αποπληρωµής. Μετά την έκδοση προστατευτικού πιστοποιητικού από την Υπηρεσία Αφερεγγυότητας, είτε η ίδια η Υπηρεσία Αφερεγγυότητα είτε δικηγόρος της επιλογής του χρεώστη υποβάλλει αίτηση στο δικαστήριο για έκδοση Προστατευτικού ιατάγµατος του εν λόγω χρεώστη Το Προστατευτικό ιάταγµα γίνεται για σκοπούς προστασίας του χρεώστη από οποιεσδήποτε ενέργειες των πιστωτών εναντίον του και ισχύει για περίοδο 95 ηµερών, ενώ υπό ορισµένες προϋποθέσεις δύναται να επεκταθεί. Αφού ο Σύµβουλος Αφερεγγυότητας ετοιµάσει το Σχέδιο Αποπληρωµής που προτείνει, το υποβάλλει, µε τη σύµφωνη γνώµη του χρεώστη, στους πιστωτές για ψήφιση. 2. Συναινετικό Προσωπικό Σχέδιο Αποπληρωµής Σε περίπτωση που οι πιστωτές συµφωνήσουν, µε ειδική πλειοψηφία, το Σχέδιο Αποπληρωµής (αποκαλείται Συναινετικό Σχέδιο Αποπληρωµής αφού οι πιστωτές συµφώνησαν µε ειδική πλειοψηφία) υποβάλλεται στο δικαστήριο για έγκριση και εκδίκαση τυχόν ενστάσεων που υποβληθούν από πιστωτές που δεν συµφώνησαν µε το Σχέδιο. Η περίοδος ισχύς του ξεκινά µε την έγκρισή του από το δικαστήριο. (ι) Κριτήρια που πρέπει να πληροί ο χρεώστης για Συναινετικό Σχέδιο Αποπληρωµής : (α) ο χρεώστης πρέπει να έχει τη συνήθη διαµονή του στη Κύπρο ή να είχε τη συνήθη διαµονή του στη ηµοκρατία µέχρι και 3 χρόνια πριν από την ηµεροµηνία έναρξης της ισχύος του Νόµου β) ο χρεώστης πρέπει να δηλώσει ότι είναι αφερέγγυος πράγµα που σηµαίνει ότι αδυνατεί να αποπληρώσει όλα χρέη του, όπως αυτά προκύπτουν γ) ο χρεώστης πρέπει να έχει υποβάλλει Κατάσταση Προσωπικών Οικονοµικών Στοιχείων (ΚΠΟΣ) η οποία συνοδεύεται από Ένορκη ήλωση ότι τα στοιχεία που περιέχονται είναι ολοκληρωµένα και ακριβή δ) ο χρεώστης πρέπει να έχει συγκατατεθεί σε επιβεβαίωση των οικονοµικών του στοιχειών από τον ΣΑ ε) σε περίπτωση που έχει κηρυχθεί σε πτώχευση ο χρεώστης, πρέπει να έχει αποκατασταθεί και να έχουν παρέλθει και 5 χρόνια στ) πρέπει να υπάρχει εύλογη προοπτική ότι η συµµετοχή του χρεώστη σε τέτοιο διακανονισµό θα τον διευκολύνει να καταστεί φερέγγυος σε περίοδο όχι µεγαλύτερη των πέντε (5) ετών, σύµφωνα µε την δήλωση του συµβούλου αφερεγγυότητας ζ) Ο Σύµβουλος Αφερεγγυότητας του χρεώστη πρέπει να έχει δηλώσει γραπτώς τα ακόλουθα: i) Η ΚΠΟΣ, εξ όσων ο ίδιος δύναται να γνωρίζει, έχει δεόντως συµπληρωθεί από τον χρεώστη 3
ii) λαµβάνοντας υπόψη την ΚΠΟΣ, είναι πολύ πιθανό να εξακολουθήσει να είναι αφερέγγυος µέσα σε περίοδο πέντε ετών από την ηµεροµηνία της δήλωσής του iii) λαµβάνοντας υπόψη τις συνθήκες του χρεώστη όπως αυτές περιλαµβάνονται στην ΚΠΟΣ, κρίνεται σκόπιµο ο χρεώστης να υποβάλει πρόταση για Σχέδιο εφόσον υπάρχει εύλογη προοπτική ότι η συµµετοχή του χρεώστη σε τέτοιο Σχέδιο θα τον διευκολύνει να καταστεί φερέγγυος σε περίοδο όχι µεγαλύτερη των πέντε ετών Ο χρεώστης δεν είναι επιλέξιµος εάν : α) έχει απαλλαγεί από χρέη του τα τελευταία 3 χρόνια µε βάση ΑΟ β) εκδόθηκε προστατευτικό διάταγµα υπέρ του τους τελευταίους 12 µήνες γ) έχει συµµετέχει ξανά σε Προσωπικό Σχέδιο Αποπληρωµής (είτε εγκρίθηκε από τους πιστωτές και επικυρώθηκε/δεν επικυρώθηκε από το δικαστήριο, είτε απορρίφθηκε από πιστωτές και επιβλήθηκε ή όχι από δικαστήριο) χωρίς να έχουν παρέλθει 20 χρόνια δ) το 25% ή µεγαλύτερο των χρεών του, άλλων από εξαιρετέων χρεών, έχουν γίνει µέσα σε περίοδο έξι µηνών η οποία λήγει κατά την ηµεροµηνία που υποβάλλεται αίτηση για έκδοση προστατευτικού διατάγµατος. ε) έχει προβεί σε συναλλαγή η οποία έγινε έναντι µη αξιόλογης αντιπαροχής ή σε δόλια προτίµηση έναντι πιστωτή (ιι) Προϋποθέσεις Συναινετικού Σχεδίου Αποπληρωµής: Το Σχέδιο προνοεί την αναδιάρθρωση των χρεών του χρεώστη µέσω διαφόρων ενεργειών και έχει µέγιστη διάρκεια 60 µηνών. Το Σχέδιο δεν µπορεί να προνοεί για πληρωµές οι οποίες θα έχουν ως αποτέλεσµα ο χρεώστης να στερείται των Λογικών Εξόδων ιαβίωσης (εκτός αν ο ίδιος το επιλέξει), το ύψος των οποίων καθορίζεται βάσει κατευθυντήριων γραµµών που εκδίδει η Υπηρεσία Αφερεγγυότητας και, για µεταβατική περίοδο, το Υπουργείο Οικονοµικών. Οι όροι του Σχεδίου Αποπληρωµής πρέπει να έχουν ως αποτέλεσµα να διατηρήσουν τους πιστωτές στην ίδια ή σε καλύτερη θέση από αυτήν στην οποία θα ήταν, εάν η περιουσία του χρεώστη διατίθετο σε περίπτωση πτώχευσής του, εξαιρουµένων των περιουσιακών στοιχειών που δεν διατίθενται, και τηρουµένης της σειράς προτεραιότητας των χρεών, εκτός εάν ληφθεί η συγκατάθεση του πιστωτή για αποδοχή διαφορετικού αποτελέσµατος. Όπου αυτό είναι εφικτό, το Σχέδιο Αποπληρωµής διαφυλάσσει την κύρια κατοικία του χρεώστη. Για να καταλήξει ο Σύµβουλος κατά πόσο η διατήρηση της πρώτης κατοικίας είναι εφικτή, πρέπει να λάβει υπόψη τα ακόλουθα: i. όλες τις δαπάνες σε σχέση µε τη διατήρηση της πρώτης κατοικίας (περιλ., ενοικίου, των πληρωµών ενυπόθηκων στεγαστικών δανείων, τη συντήρηση, τους φόρους και άλλες επιβαρύνσεις, το κόστος ασφάλισης, κτλ), ii. τα εισοδήµατα του χρεώστη όπως προκύπτουν από τα στοιχεία που υπέβαλε, iii. την ικανότητα άλλων ατόµων που διαµένουν στην κατοικία να συνεισφέρουν, και iv. τις ανάγκες του χρεώστη και της οικογένεια του και το κόστος για εναλλακτικές διευθετήσεις διαµονής 3. Μη Συναινετικό/ Επιβαλλόµενο Προσωπικό Σχέδιο Αποπληρωµής 4
(Σηµ.: ο µηχανισµός αυτός ισχύει µόνο για τα πρώτα 3 χρόνια εφαρµογής της παρούσας νοµοθεσίας, εκτός αν παραταθεί για περίοδο που αποφασιστεί) Σε περίπτωση που το Σχέδιο απορριφθεί από τη συνέλευση πιστωτών, αλλά ο Σύµβουλος κρίνει ότι ο χρεώστης ικανοποιεί συγκεκριµένα κριτήρια, τότε ο χρεώστης µπορεί να υποβάλει αίτηση στο δικαστήριο για έκδοση διατάγµατος µε το οποίο να επιβάλλεται το Σχέδιο σε όλους τους πιστωτές. (ι) Κριτήρια που πρέπει να πληροί ο χρεώστης για Επιβαλλόµενο Σχέδιο Αποπληρωµής: Tα κυριότερα κριτήρια αφορούν στα ακόλουθα: το συνολικό υπόλοιπο των χρεών του (περιλ. εξασφαλισµένων και µη εξασφαλισµένων οφειλών) δεν ξεπερνά τις 350.000, τουλάχιστον ένας από τους πιστωτές του είναι εξασφαλισµένος πιστωτής και έχει εξασφάλιση επί την κύρια κατοικία του χρεώστη, η οποία βρίσκεται στη ηµοκρατία και έχει αγοραία αξία µέχρι 300.000,, η συνολική αξία των υπόλοιπων περιουσιακών στοιχείων του χρεώστη, εξαιρουµένης της κύριας κατοικίας του, δεν υπερβαίνει τις 250,000, ο χρεώστης αδυνατεί να αποπληρώσει τα χρέη του λόγω χειροτέρευσης της οικονοµικής του κατάστασης ως αποτέλεσµα γεγονότων ή καταστάσεων εκτός του ελέγχου του, τα οποία έχουν επισυµβεί από το 2009 και εντεύθεν και πριν την αίτηση για έκδοση προστατευτικού διατάγµατος, και είχαν ως αποτέλεσµα την ουσιαστική µείωση του εισοδήµατος του κατά τουλάχιστον 25%. (ιι) Προϋποθέσεις που πρέπει να πληροί το Σχέδιο Αποπληρωµής για να επιβληθεί από το δικαστήριο στους πιστωτές: (α) το Σχέδιο προνοεί ότι ο χρεώστης θα διατηρήσει τα δικαιώµατα του στην κύρια κατοικία του (β) το Σχέδιο θα είχε ως αποτέλεσµα να διατηρήσει τους πιστωτές στην ίδια ή καλύτερη θέση από αυτή στην οποία θα βρίσκονταν εάν η περιουσία του χρεώστη διατίθετο σύµφωνα µε τις πρόνοιες του περί Πτώχευσης Νόµο, εξαιρουµένων των περιουσιακών στοιχειών που δεν διατίθενται και τηρουµένης της σειράς προτεραιότητας των χρεών. (γ) οι όροι του Σχεδίου, σύµφωνα µε τους οποίους ο χρεώστης έχει υποχρέωση να καταβάλλει πληρωµές στους πιστωτές, προνοούν ότι, οποιοδήποτε επιπρόσθετο εισόδηµα, πέραν από το απαραίτητο για την κάλυψη των Λογικών Εξόδων ιαβίωσης του χρεώστη και των εξαρτωµένων του, χρησιµοποιείται για την εξυπηρέτηση των χρεών του (δ) το Σχέδιο προνοεί ότι λαµβάνονται υπόψη όλα τα περιουσιακά στοιχεία του χρεώστη, συµπεριλαµβανοµένων όλων των άµεσα ρευστοποιήσιµων (liquid assets) και των πολυτελών κινητών περιουσιακών στοιχείων του, για σκοπούς ενίσχυσης της δυνατότητας αποπληρωµής των χρεών του και για προστασία της κύριας κατοικίας. ύναται να εξαιρεθούν: i. τα περιουσιακά στοιχεία, τα οποία είναι απαραίτητα για την εργασία του, ii. περιουσιακά στοιχεία τα οποία δεν αποτελούν ενυπόθηκη εξασφάλιση και συγκεκριµένα κινητά περιουσιακά στοιχεία κάτω των 35,000 και ακίνητα κάτω των 75,000 iii. ακίνητα περιουσιακά στοιχεία τα οποία παράγουν ουσιαστικό εισόδηµα για αποπληρωµή του χρέους στο πλαίσιο του Προσωπικού Σχεδίου Αποπληρωµής. Σηµειώνεται ότι οποιαδήποτε κινητή ή ακίνητη ιδιοκτησία, η οποία συνιστά εξασφάλιση σε οποιοδήποτε χρέος του χρεώστη, υπόκειται σε εκποίηση από τον εξασφαλισµένο πιστωτή 5
για την αποπληρωµή του εξασφαλισµένου χρέους του χρεώστη, εκτός εάν ο πιστωτής, συγκατατεθεί σε αναδιάρθρωση του σχετικού χρέους. 4. Αποτελέσµατα όταν τεθεί σε ισχύ Σχέδιο Αποπληρωµής (ισχύει και για Συναινετικά και για Επιβαλλόµενα Σχέδια Αποπληρωµής) Εάν τεθεί σε ισχύ Σχέδιο Αποπληρωµής, είτε κατόπιν αποδοχής του από τους πιστωτές, είτε κατόπιν επιβολής του από το δικαστήριο, καθίσταται νοµικά δεσµευτικό, τόσο για το χρεώστη, όσο και τους πιστωτές. Όταν ο χρεώστης έχει συµµορφωθεί µε τις υποχρεώσεις που προνοούνται στο Σχέδιο, ο χρεώστης απαλλάσσεται από ανεξασφάλιστα χρέη, τα οποία δεν έχουν αποπληρωθεί µέσω του Σχεδίου Αποπληρωµής. Ο χρεώστης εξασφαλισµένου χρέους που αποτελεί το αντικείµενο Σχεδίου, δεν απαλλάσσεται από εξασφαλισµένα χρέη τα οποία καλύπτονται από το Σχέδιο Αποπληρωµής, εκτός στο βαθµό που προνοείται στο Σχέδιο. 5. Επαλήθευση χρεών (ισχύει και για Συναινετικά και για Επιβαλλόµενα Σχέδια Αποπληρωµής) Ο πιστωτής, είτε είναι εξασφαλισµένος είτε όχι, θα πρέπει, µόλις λάβει ειδοποίηση για την έκδοση προστατευτικού διατάγµατος, µέσα σε 35 µέρες να υποβάλει ένορκη δήλωση µε σκοπό την επαλήθευση χρέους για (α) το συνολικό ποσό της οφειλής (β) τα ονόµατα όλων των εγγυητών. Εάν είναι εξασφαλισµένος πιστωτής θα πρέπει να υποβάλει και την εκτίµηση του για την αξία της εξασφάλισης. Η προθεσµία µπορεί να παραταθεί από το Σύµβουλο Αφερεγγυότητας µετά από αιτιολογηµένο αίτηµα του πιστωτή ο οποίος, εάν είναι απαραίτητο, υποβάλλει αίτηση για παράταση της περιόδου του προστατευτικού διατάγµατος εκ µέρους του χρεώστη. Σε περίπτωση που δεν υποβάλει αίτηµα εντός προθεσµίας 35 ηµερών δεν δικαιούται όπως προωθήσει την αξίωση του εναντίον των εγγυητών. Ο σύµβουλος αφερεγγυότητας εξετάζει κάθε επαλήθευση και τους λόγους του χρέους και το αργότερο εντός 5 ηµερών από την παραλαβή της επαλήθευσης χρέους από τον πιστωτή, αφότου διαβουλευτεί και µε το χρεώστη, είτε αποδέχεται, είτε απορρίπτει εν όλω ή εν µέρει την εν λόγω επαλήθευση, είτε απαιτεί περαιτέρω µαρτυρία προς υποστήριξή της και κοινοποιεί την απόφασή του γραπτώς στους πιστωτές οι οποίοι ενηµερώνουν τους εγγυητές αναφορικά µε την επαλήθευση χρέους και την αποδοχή ή απόρριψη από τον σύµβουλο αφερεγγυότητας. Η ενηµέρωση αυτή δεν αποτελεί ειδοποίηση για καταβολή πληρωµών εκ µέρους του εγγυητή και δεν επηρεάζει το δικαίωµα οποιουδήποτε εγγυητή να αιτηθεί στο δικαστήριο σε περίπτωση διαφωνίας µε το σύµβουλο αφερεγγυότητας όπως επεξηγείται πιο κάτω. Σε περίπτωση διαφωνίας µεταξύ του συµβούλου αφερεγγυότητας και οποιουδήποτε πιστωτή ή εγγυητή, αναφορικά µε την επαλήθευση χρέους, αρµόδιο να αποφασίσει είναι το δικαστήριο, µετά από αίτηση είτε του συµβούλου αφερεγγυότητας είτε του σχετικού πιστωτή, είτε εγγυητή που καταχωρείται εντός 15 ηµερών το αργότερο από την απόφαση του συµβούλου αφερεγγυότητας. 6
Το δικαστήριο επιλαµβάνεται της υπόθεσης το συντοµότερο δυνατό και αποφασίζει κατά πόσο θα επικυρώσει ή θα ακυρώσει την απόφαση του συµβούλου αφερεγγυότητας ή κατά πόσο θα διαφοροποιήσει την απόφαση του συµβούλου αφερεγγυότητας ως προς την επαλήθευση χρέους και η απόφαση του δικαστηρίου θεωρείται δεσµευτική και τελεσίδικη. Επαλήθευση πιστωτή µπορεί καθ οιονδήποτε χρόνο και µέχρι να τεθεί σε ισχύ Προσωπικό Σχέδιο Αποπληρωµής, µε τη σύµφωνη γνώµη του συµβούλου αφερεγγυότητας να αποσυρθεί ή να διαφοροποιηθεί σε σχέση µε το ποσό που απαιτείται και σε περίπτωση που ο σύµβουλος αφερεγγυότητας δεν συµφωνεί σε τέτοια µεταβολή ή διαγραφή, αρµόδιο να αποφασίσει είναι το δικαστήριο µετά από αίτηση του πιστωτή, λαµβάνοντας υπόψη τις διατάξεις του περί Καταχρηστικών Ρητρών σε Καταναλωτικές Συµβάσεις Νόµου και του περί Ελευθεροποίησης του Επιτοκίου και Συναφών Θεµάτων Νόµου 6. Χειρισµός εγγυητών (ισχύει και για Συναινετικά και για Επιβαλλόµενα Σχέδια Αποπληρωµής) Οι πιο κάτω πρόνοιες αφορούν εγγυητές που είναι φυσικά πρόσωπα τα οποία έχουν εγγυηθεί χρέη που περιλαµβάνονται σε Προσωπικό Σχέδιο Αποπληρωµής: Όπως αναφέρεται πιο πάνω ο πιστωτής ενηµερώνει τους εγγυητές αναφορικά µε την επαλήθευση χρέους και την αποδοχή ή απόρριψη της επαλήθευσης από τον επίσηµο παραλήπτη / διαχειριστή. Η εν λόγω ενηµέρωση δεν αποτελεί ειδοποίηση για καταβολή πληρωµών εκ µέρους του εγγυητή και δεν επηρεάζει το δικαίωµα εγγυητή να προσφύγει στο ικαστήριο, εντός 15 ηµερών από την ηµέρα της απόφασης του συµβούλου αφερεγγυότητας. Οι εγγυητές που κατονοµάζονται στην επαλήθευση χρέους θα έχουν ευθύνη µόνο για το ποσό της διαφοράς που προκύπτει από το υπόλοιπο του χρέους µείον της αξίας της εξασφαλισµένης περιουσίας (εάν υπάρχει).συνεπώς, το δικαίωµα του πιστωτή να εισπράξει από τον εγγυητή περιορίζεται στο ποσό της διαφοράς, το οποίο αποτελεί το µέγιστο ποσό που µπορεί να εισπραχθεί από τον εγγυητή (π.χ. εάν η περιουσία που υπόκειται σε εξασφάλιση εκτιµήθηκε στις 80.000 και το δάνειο ανέρχεται στις 100.000 ευρώ, η ευθύνη του εγγυητή περιορίζεται στις 20.000 ευρώ). Εάν το υπόλοιπο του δανείου είναι µικρότερο από την αξία της εξασφαλισµένης περιουσίας, τότε οι εγγυητές απαλλάσσονται από τις υποχρεώσεις τους(π.χ. εάν η περιουσία που υπόκειται σε εξασφάλιση εκτιµήθηκε στις 100.000 και το δάνειο ανέρχεται στις 90.000 ευρώ, ο εγγυητής απαλλάσσεται).. Σε περίπτωση διάθεσης εξασφαλισµένης περιουσίας για ποσό µεγαλύτερο από το ποσό της εκτιµηµένης αξίας της εξασφαλισµένης περιουσίας, θα πρέπει να επιστραφεί τυχόν ποσό που έχει ήδη καταβληθεί από τον εγγυητή (πχ το δάνειο ανέρχεται στις 100.000, η αξία εξασφαλισµένης περιουσία στις 80.000, αλλά τελικά η εξασφαλισµένη περιουσία σε µεταγενέστερο στάδιο πωλείται για 90.000, οι 10.000 θα επιστραφούν στον εγγυητή) ή ο πιστωτής δεν θα µπορεί να κινηθεί για όλο το ποσό της σχετικής διαφοράς ως είχε αρχικά υπολογιστεί, (αλλά για το ποσό της διαφοράς ως προκύπτει σε σχέση µε το καθαρό ποσό της διάθεσης της εξασφαλισµένης περιουσίας, π.χ. πωλήθηκε η περιουσία στις 90.000, ο εγγυητής θα καταβάλει τις 10.000).Η δυνατότητα του πιστωτή να καταχωρήσει αγωγή εναντίον εγγυητή περιορίζεται στα δύο χρόνια µετά από την ηµεροµηνία που θα τεθεί σε εφαρµογή το Προσωπικό Σχέδιο Αποπληρωµής. Μετά τη λήξη της περιόδου αυτής, ο πιστωτής δεν θα δικαιούται να κινηθεί εναντίον του εγγυητή και οποιαδήποτε δικαιώµατα του πιστωτή έναντι του εγγυητή παραγράφονται. 7
Το ποσό που θα κληθεί να πληρώσει ο εγγυητής στον πιστωτή, θα µπορεί ο εγγυητής να το αξιώσει από τον χρεώστη. Το δικαίωµα του εγγυητή να καταχωρήσει αγωγή εναντίον του χρεώστη ή εναντίον συνεγγυητή του, περιορίζεται στα τρία χρόνια µετά την καταβολή πληρωµών από τον εγγυητή. Από την ηµεροµηνία έναρξης του Νόµου, και για περίοδο τριών ετών, θα ισχύουν τα ακόλουθα έκτακτα µέτρα: Α) Οι εγγυητές δύνανται να καταβάλλουν ποσά µηνιαίως, και θα παραµένουν µε µηνιαίο εισόδηµα µε το οποίο θα µπορεί να καλύψει: (α) τις εύλογες δαπάνες διαβίωσης (όπως θα καθορίζονται από την Υπηρεσία Αφερεγγυότητας) και (β) τις υφιστάµενες δόσεις που πρέπει οι ίδιοι να αποπληρώσουν στα δάνεια τους. Η πρόνοια που αφορά τις υφιστάµενες δόσεις αφορά όσες εγγυήσεις υπάρχουν κατά την έναρξη εφαρµογής του νόµου. Β) Σε περιπτώσεις στις οποίες οι εγγυητές καταβάλλουν ποσά µηνιαίως, η xρονική διάρκεια θα είναι όπως καθορίστηκε στην αρχική σύµβαση του πρωτοφειλέτη, εκτός εάν τα ενδιαφερόµενα µέρη συµφωνήσουν διαφορετικά, και το επιτόκιο δε θα είναι µεγαλύτερο από την αρχική σύµβαση Γ) Η κύρια κατοικία του εγγυητή δεν θα µπορεί να εκποιηθεί για αποπληρωµή του χρέους του πρωτοφειλέτη, εκτός από τις περιπτώσεις που εγγυητής έχει βάλει ως εξασφάλιση την πρώτη του κατοικία για δάνειο του πρωτοφειλέτη (αλλά σε περίπτωση που η οποιαδήποτε εξασφάλιση προκύπτει από «µέµο» η κύρια κατοικία του εγγυητή προστατεύεται). Εγγυητής που εγγυήθηκε δάνειο για την κύρια κατοικία του χρεώστη για ποσό κάτω από 250.000 ευρώ, κατά το χρόνο σύναψης της σύµβασης ή κατά την έναρξη ισχύος του Νόµου η ευθύνη του είναι για ποσό κάτω από 250,000 ευρώ, απαλλάσσεται, σε περίπτωση που το ισοζύγιο µεταξύ του ενεργητικού και παθητικού της προσωπικής και επαγγελµατικής περιουσίας του εν λόγω εγγυητή, εξαιρουµένης της κύριας κατοικίας αυτού, σύµφωνα µε την κεφαλαιουχική του κατάσταση, δεν υπερβαίνει τις 750.000. Ισχύει µόνο για οφειλές ή υποχρεώσεις του χρεώστη οι οποίες, µέχρι την ηµεροµηνία έναρξης της ισχύος του Νόµου, αποτελούσαν δάνεια, τα οποία θεωρούνται µη εξυπηρετούµενες χορηγήσεις και δεν ισχύει για οφειλές ή υποχρεώσεις της εταιρείας για τις οποίες συνήφθηκαν συµβάσεις εγγύησης µετά την έναρξη ισχύος του Νόµου. Σε περίπτωση που τελικά δεν εγκριθεί/επιβληθεί το Προσωπικό Σχέδιο Αποπληρωµής οι πρόνοιες του νόµου για τους εγγυητές δεν ισχύουν. 7. ιαδικασία εκτίµησης της αξίας της περιουσίας που υπόκειται σε εξασφάλιση (ισχύει και για Συναινετικά και για Επιβαλλόµενα Σχέδια Αποπληρωµής) Ο εξασφαλισµένος πιστωτής, εντός 10 ηµερών από την λήψη ειδοποίησης για την έκδοση προστατευτικού διατάγµατος, υποβάλλει στον σύµβουλο αφερεγγυότητας και, όπου εφαρµόζεται, σε εγγυητή, προκαταρκτική εκτίµηση της αξίας της περιουσίας που υπόκειται σε εξασφάλιση. Το αργότερο εντός δέκα ηµερών από την ηµέρα υποβολής της προκαταρκτικής εκτίµησης από τον πιστωτή, ο σύµβουλος αφερεγγυότητας και, όπου εφαρµόζεται, ο εγγυητής: 8
α) είτε συµφωνούν µεταξύ τους και µε τον πιστωτή ως προς την αγοραία αξία της περιουσίας και σε τέτοια περίπτωση η εν λόγω εκτίµηση είναι δεσµευτική για όλους, β) είτε διορίζουν ανεξάρτητο εκτιµητή ή αποτείνονται στην Υπηρεσία Αφερεγγυότητας για να διορίσει η ίδια ανεξάρτητο εκτιµητή. Ο ανεξάρτητος εκτιµητής που διορίζεται καθορίζει, εντός το αργότερο δέκα ηµερών από το διορισµό του, την αξία της περιουσίας που υπόκειται σε εξασφάλιση και η εκτίµηση που γίνεται από αυτόν είναι δεσµευτική για όλους. 8. Συντονισµένα Σχέδια Αποπληρωµής (για φυσικά πρόσωπα και πολύ µικρές επιχειρήσεις) Χρεώστης o οποίος πληροί τα κριτήρια επιλεξιµότητας για Προσωπικό Σχέδιο Αποπληρωµής και του οποίου η κύρια κατοικία µε οποιοδήποτε τρόπο συνιστά εξασφάλιση για χρέος πολύ µικρής επιχείρησης (δηλ. επιχείρηση που απασχολεί λιγότερα από δέκα πρόσωπα), τότε δικαιούται να ξεκινήσει διαδικασία «Συντονισµένου Σχεδίου Αποπληρωµής». Σε περίπτωση που ο χρεώστης επιθυµεί να προχωρήσει µε την εφαρµογή της διαδικασίας τέτοιων Σχεδίων, τότε κατά την ηµεροµηνία που εκδίδεται το προστατευτικό διάταγµα, υποβάλλει αίτηση για το διορισµό Εξεταστή (στα πλαίσια του «Examinership») για την πολύ µικρή επιχείρηση, προτείνοντας ως Εξεταστή τον Σύµβουλο ο οποίος είναι διορισµένος για την υποβολή πρότασης Σχεδίου Αποπληρωµής. Η διαδικασία αυτή επιτρέπει στο Σύµβουλο Αφερεγγυότητας να έχει µια ολοκληρωµένη εικόνα για τις υποχρεώσεις, τόσο του χρεώστη, όσο και της εταιρείας, και να προτείνει µια πιο συντονισµένη λύση. Η προστασία, τόσο για τον χρεώστη, όσο και για την πολύ µικρή επιχείρηση, είναι για την ίδια χρονική περίοδο, δηλαδή 120 ηµέρες, µε δυνατότητα επέκτασης υπό ορισµένες προϋποθέσεις. Κατά τη διαδικασία Συντονισµένου Σχεδίου Αποπληρωµής θα πρέπει, η πρόταση Σχεδίου να έχει εγκριθεί ή το δικαστήριο να έχει εκδώσει διάταγµα επιβολής του Προσωπικού Σχεδίου Αποπληρωµής και η πρόταση για συµβιβασµό ή σχέδιο διακανονισµού θα πρέπει να επιβεβαιωθεί από το δικαστήριο σύµφωνα µε τον περί Εταιρειών Νόµο (στα πλαίσια του Examinership ). Όταν, η πρόταση για Προσωπικό Σχέδιο Αποπληρωµής δεν εγκρίνεται ή το δικαστήριο δεν έχει εκδώσει διάταγµα επιβολής της και οι προτάσεις για συµβιβασµό ή σχέδιο διακανονισµού δεν επιβεβαιώνονται στα πλαίσια του Examinership, ο χρεώστης δύναται να υποβάλει αίτηση για νέο Σχέδιο Αποπληρωµής. Β. ΙΑΤΑΓΜΑ ΑΠΑΛΛΑΓΗΣ ΟΦΕΙΛΩΝ ( ΑΟ) (Σηµ1: Ο µηχανισµός αυτός τίθεται σε ισχύ 3 µήνες µετά την ισχύ του νόµο, ώστε να δοθεί ανάλογος χρόνος στην Υπηρεσία Αφερεγγυότητας να επικεντρωθεί στην εφαρµογή των Προσωπικών Σχεδίων Αποπληρωµής. Σηµ2: Ο µηχανισµός ΑΟ είναι εντελώς ξεχωριστός από τον µηχανισµό Προσωπικών Σχεδίων Αποπληρωµής) 9
Χρεώστης ο οποίος θεωρεί ότι πληροί τα κριτήρια/προϋποθέσεις που προνοούνται στη νοµοθεσία, υποβάλλει κατάλληλα συµπληρωµένη αίτηση προς την Υπηρεσία Αφερεγγυότητας. Τα κυριότερα κριτήρια αφορούν, µεταξύ άλλων: i. Ο χρεώστης να είναι αφερέγγυος (πράγµα που σηµαίνει ότι αδυνατεί να αποπληρώσει όλα χρέη του, όπως αυτά προκύπτουν) και πολύ πιθανόν να συνεχίσει να είναι για διάστηµα ενός έτους από την ηµεροµηνία αίτησής του για έκδοση διατάγµατος απαλλαγής οφειλών. ii. Το µηνιαίο καθαρό διαθέσιµο εισόδηµα του χρεώστη (το οποίο υπολογίζεται όπως επεξηγείται πιο κάτω) να µην υπερβαίνει το ποσό των 200 iii. Τα περιουσιακά του στοιχεία να µην υπερβαίνουν το ποσό των 1,000, εκτός αυτών που προστατεύονται κάτω από διαδικασία πτώχευσης Κατά τον υπολογισµό του µηνιαίου καθαρού εισοδήµατος του χρεώστη, λαµβάνονται υπόψη τα ακόλουθα: i. ο µισθός ή τα ηµεροµίσθια του ii. κοινωνικές παροχές, εκτός από το επίδοµα τέκνου, που λαµβάνει iii. εισόδηµα από σύνταξη iv. συνεισφορές από τα άλλα µέλη του νοικοκυριού, και v. κάθε άλλο εισόδηµα που είναι διαθέσιµο σε αυτόν Από τα πιο πάνω αφαιρούνται, µεταξύ άλλων: τα λογικά έξοδα διαβίωσης (καθορίζονται µε κατευθυντήριες γραµµές από την Υπηρεσία Αφερεγγυότητας) φόρος εισοδήµατος πληρωτέος από τον χρεώστη εισφορές κοινωνικών ασφαλίσεων πληρωτέες από τον χρεώστη Στον υπολογισµό των περιουσιακών στοιχείων του χρεώστη περιλαµβάνονται: Καταθέσεις Οχήµατα Μετοχές Περιουσία (κινητή και ακίνητη) Τα στοιχεία που δεν λαµβάνονται υπόψη είναι: Βιβλία, εργαλεία και άλλα αντικείµενα εξοπλισµού που χρησιµοποιούνται από τον χρεώστη και είναι λογικά αναγκαία για την απασχόληση ή επιχείρηση του συνολικής αξίας που δεν υπερβαίνει τις 6.000 Ένα όχηµα αξίας µέχρι 4.000 όταν το όχηµα είναι λογικά αναγκαίο για να πραγµατοποιήσει τις καθηµερινές δραστηριότητες του. Οικιακές συσκευές και συσκευές που είναι λογικά αναγκαίες για την διατήρηση ενός ικανοποιητικού βιοτικού επιπέδου για τον χρεώστη και τους εξαρτωµένους του. 10
βιβλία, υλικά και άλλα είδη εξοπλισµού που είναι λογικά αναγκαία στον χρεώστη ή στους εξαρτωµένους του, ανάλογα µε την περίπτωση, σε περίπτωση που παρακολουθούν µαθήµατα δηµοτικής, µέσης, ανώτερης ή ανώτατης εκπαίδευσης, για σκοπούς συµµετοχής και ολοκλήρωσης των εν λόγω µαθηµάτων. Κάθε συµφέρον ή δικαίωµα του χρεώστη που υφίσταται σε σχετική σύνταξη Η Υπηρεσία Αφερεγγυότητας αφού προβεί σε απαραίτητους ελέγχους και επιβεβαιωθεί ότι πληρούνται όλα τα κριτήρια επιλεξιµότητας εκδίδει σχετική βεβαίωση και ακολούθως είτε ή Υπηρεσία είτε δικηγόρος της επιλογής του χρεώστη υποβάλλει αίτηση προς το ικαστήριο για έκδοση σχετικού ιατάγµατος Απαλλαγής Οφειλών. Με την έκδοση του ιατάγµατος Απαλλαγής Οφειλών ο χρεώστης απαλλάσσεται από ανεξασφάλιστο χρέος το οποίο δεν υπερβαίνει τις 25,000, καθώς και από οποιεσδήποτε άλλες υποχρεώσεις σε σχέση µε αυτό, και το σύνολο των τόκων, χρηµατικών ρητρών και άλλων ποσών τα οποία, από την ηµεροµηνία αίτησης, καθίστανται πληρωτέα σε σχέση µε το εν λόγω χρέος. Ο χρεώστης απαλλάσσεται επίσης από όλες του τις υποχρεώσεις ως εγγυητής. Εγγυητής ο οποίος εγγυήθηκε το χρέος που περιλαµβάνεται στο ιάταγµα Απαλλαγής Οφειλών, απαλλάσσεται από οποιαδήποτε ευθύνη σε σχέση µε αυτό καθώς και σε σχέση µε οποιεσδήποτε άλλες υποχρεώσεις σε σχέση µε αυτό και τυγχάνει της ίδιας προστασίας µε τον χρεώστη. Πιστωτές µπορούν να καταχωρήσουν ενστάσεις στο δικαστήριο εντός ενός έτους από την έκδοση του ιατάγµατος Απαλλαγής Οφειλών. Σε περίπτωση που κατόπιν ένστασης πιστωτή το ιάταγµα Απαλλαγής Οφειλών ακυρωθεί ο χρεώστης είναι υπεύθυνος στο ακέραιο για τα ποσά που περιλαµβάνονταν στο διάταγµα καθώς και για όλες τις συσσωρευµένες καθυστερήσεις, χρεώσεις και τόκους κατά την περίοδο µέχρι την ακύρωση του διατάγµατος σε σχέση µε τα εν λόγω χρέη. Γ. ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΜΗ ΒΙΩΣΙΜΟΥ ΧΡΕΩΣΤΗ Για πρόσωπα για τα οποία δεν τελεσφόρησε η διαδικασία έκδοσης ιατάγµατος Απαλλαγής Οφειλών ή Προσωπικού Σχεδίου Αποπληρωµής δίδεται η δυνατότητα υποβολής αιτήµατος στο δικαστήριο για την έκδοση διατάγµατος αναστολής είτε είσπραξης οφειλών, είτε εν εξελίξει πτωχευτικής διαδικασίας είτε εκποίησης της κύριας κατοικίας ή υποστατικού που συνιστά επαγγελµατική στέγη, ανάλογα µε την περίπτωση, η διάρκεια του οποίου δε δύναται να υπερβαίνει τους 6 µήνες. Η κύρια κατοικία του χρεώστη πρέπει να είναι αξίας µέχρι 300.000 και η επαγγελµατική στέγη µέχρι 500.000, τα οποία να χρησιµοποιούνται, αντίστοιχα, ως κύριος χώρος στέγασης του χρεώστη και/ή µελών της οικογένειας του ή ως χώρος στέγασης και διεξαγωγής των επιχειρηµατικών / εµπορικών δραστηριοτήτων της επιχείρησης του χρεώστη και το οποίο είναι απαραίτητο για τη συνέχιση της λειτουργίας αυτής. Οµάδα Έργου για το Πλαίσιο Αφερεγγυότητας Υπουργείο Οικονοµικών 18 Μαΐου 2015 11