Στεφανίδου Βέρα,, 2002, Εγκυκλοπαίδεια Περίληψη : Ίσως ο διασημότερος Ρωμαίος στρατιωτικός και πολιτικός (100-44 π.χ.). Η προσωπικότητα και οι πράξεις του αποτέλεσαν τη βάση για μετέπειτα πολιτειακές αλλαγές στη Ρώμη και στη ρωμαϊκή επικράτεια και συντέλεσαν στο πέρασμα από τη ρωμαϊκή δημοκρατία στην αυτοκρατορία. Τόπος και Χρόνος Γέννησης 100 π.χ. Τόπος και Χρόνος Θανάτου 15 Μαρτίου 44 π.χ., Ρώμη Κύρια Ιδιότητα Ρωμαίος στρατιωτικός και πολιτικός 1. Γέννηση Οικογένεια Η ζωή και τα επιτεύγματα του Ιουλίου Καίσαρα μπορούν να γίνουν κατανοητά μόνο σε συνδυασμό με τις αλλαγές στη δομή του ρωμαϊκού κόσμου εκείνη την εποχή που η ρωμαϊκή δημοκρατία προσπαθούσε να επιβιώσει, για να δώσει έπειτα από λίγο καιρό τη θέση της στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία. Οι στρατιωτικές και πολιτικές ενέργειές του ήταν τα αποτελέσματα ή οι αιτίες των πράξεων πολλών σπουδαίων συγχρόνων του, όπως ο Μάριος, 1 ο Σύλλας, ο Κικέρωνας, ο Πομπήιος, ο Κάτωνας ο Νεότερος, 2 ο Βρούτος, ο Μάρκος Αντώνιος και ο Οκταβιανός Αύγουστος. Ο Γάιος ας γεννήθηκε το 100 π.χ. Οι γονείς του, η Αυρήλια και ο Γάιος ας, ήταν Ρωμαίοι ευγενείς (πατρίκιοι), αλλά όχι ιδιαίτερα πλούσιοι. Θεωρούσαν ότι κατάγονταν από τους βασιλείς της Άλβα Λόγκα, τον Αινεία και κατά συνέπεια τη θεά Αφροδίτη. 3 Αν και ο πατέρας του δεν έγινε ποτέ ύπατος, ο ας βρέθηκε από νωρίς στο κέντρο των πολιτικών και στρατιωτικών γεγονότων της εποχής και υπήρξε από τις προσωπικότητες που σημάδεψαν τη ρωμαϊκή ιστορία. 2. Δράση στη Μικρά Ασία Ο ας φαίνεται να ξεκίνησε τη στρατιωτική του σταδιοδρομία στη Μικρά Ασία. Έλαβε μέρος σε στρατιωτικές επιχειρήσεις και διέπρεψε (περ. 83-78 π.χ.). Παρασημοφορήθηκε επειδή έσωσε τη ζωή ενός πολίτη σε μια μάχη. Ολοκλήρωσε ακόμη με επιτυχία μια αποστολή πείθοντας το Νικομήδη Δ, βασιλιά της Βιθυνίας, να δώσει στόλο στους Ρωμαίους. Αφού εδραίωσε την Κλεοπάτρα Ζ 4 στο θρόνο της Αιγύπτου με τη βοήθεια του Δομιτίου Κλαβινίου, ο οποίος φαίνεται ότι ήταν επικεφαλής των ρωμαϊκών στρατευμάτων στην περιοχή του Πόντου και του είχε στείλει την 35η και 38η λεγεώνα, ο Καίσαρας επέστρεψε στη Μικρά Ασία (αρχές 47 π.χ.). Προκειμένου να αντιμετωπίσει τις επεκτατικές διαθέσεις του Φαρνάκη Β, αναγκάστηκε να δημιουργήσει τη λεγόμενη ποντική λεγεώνα, 5 η οποία έπαιξε σημαντικό ρόλο στον πόλεμο εναντίον του Φαρνάκη. 6 Σε μια σύντομη και αποφασιστική μάχη στα Ζήλα ο Καίσαρας νίκησε εύκολα το στρατό του Φαρνάκη. Σε αυτή τη μάχη είπε και την παροιμιώδη φράση «Ήλθον, είδον, ενίκησα» (Veni, vidi, vici). 7 Γύρισε στην Ιταλία το Σεπτέμβριο του 47 π.χ. 3. Δράση εκτός Μικράς Ασίας Ο ας είχε συνεχή δράση στην πολιτική ζωή της Ρώμης. Έγινε αρχιερέας (73 π.χ.), στρατιωτικός δήμαρχος (72 π.χ.), ταμίας (69, 67 π.χ.), μέγας αρχιερέας (63 π.χ.), στρατηγός (62 π.χ.), ύπατος (59, 48, 46, 45, 44 π.χ.) και Δημιουργήθηκε στις 13/7/2017 Σελίδα 1/7
Στεφανίδου Βέρα,, 2002, Εγκυκλοπαίδεια δικτάτορας (49, 48, 46, 8 45 π.χ., διά βίου δικτάτορας 44 π.χ.). Υπήρξε ιδιαίτερα αγαπητός στον κόσμο όταν ήταν αγορανόμος-αστυνόμος και επιμελητής της Αππίας οδού (65 π.χ.), καθώς και όταν υποστήριξε τον Κατιλίνα στην πρότασή του για γενική διαγραφή των δανείων (65 π.χ.). Όταν ανέλαβε στρατηγός (62 π.χ.), πολλοί συγκλητικοί είδαν σε αυτόν έναν επικίνδυνα φιλόδοξο άνδρα. Ως αντιστράτηγος κατόπιν της Απώτερης Ισπανίας, έκανε επιθέσεις εναντίον μεμονωμένων φυλών (61-μέσα 60 π.χ.) και με τα λάφυρα που συγκέντρωσε μπόρεσε να ξεπληρώσει τους δανειστές του. Η σύγκλητος ωστόσο, που τον φοβόταν, δεν του επέτρεψε να οργανώσει θριαμβευτική πομπή μετά τη στρατηγία του στην Ισπανία (60 π.χ.) και προσπάθησε να τον εμποδίσει να γίνει ύπατος, χωρίς όμως μεγάλη επιτυχία. Τα γεγονότα μεταξύ του 60 και του 58 π.χ. που σχετίζονται με τις υποψηφιότητες και την εκλογή των υπάτων οδηγούν στη σύναψη της επονομαζόμενης Πρώτης Τριανδρίας, η οποία αποτελούνταν από τον Ιούλιο Καίσαρα, τον Πομπήιο και τον Κράσσο και διαλύθηκε γύρω στο 52 π.χ. Πριν από τη διάλυσή της όμως απέφερε στον Καίσαρα τις επαρχίες της Ιλλυρίας, της Εγγύτερης και της πέρα των Άλπεων Γαλατίας. Κυρίως όμως ο Καίσαρας έχει συνδεθεί με τους Γαλατικούς (58-47 π.χ.) και τους Εμφύλιους πολέμους (49-46 π.χ.). 9 Στους πρώτους ανέδειξε τις στρατηγικές και στρατιωτικές του ικανότητες, ενώ με τους δεύτερους οδήγησε στη σταδιακή μετεξέλιξη του ρωμαϊκού κράτους από δημοκρατία σε αυτοκρατορία. Ο ας αξιοποίησε προς όφελος της πολιτικής και στρατιωτικής του σταδιοδρομίας το γάμο της θείας του Ιουλίας με το Γάιο Μάριο. 10 Ο ίδιος έκανε τρεις γάμους προκειμένου να διασφαλίσει πολιτικές συμμαχίες, με την Κορνήλια (82 π.χ.), κόρη του Κίννα, 11 με την Πομπηία (65 π.χ.), 12 εγγονή του Σύλλα, και με την Καλπουρνία, κόρη του Καλπουρνίου Πίσωνα (περ. 59/58 π.χ.). Η σχέση του με τη βασίλισσα της Αιγύπτου Κλεοπάτρα Ζ αποτελεί πηγή έμπνευσης για πλήθος καλλιτέχνες έως τις ημέρες μας. Δε φαίνεται να σχεδίαζε ριζοσπαστικές οικονομικές, κοινωνικές ή πολιτειακές αλλαγές. Όμως οι ενέργειές του είχαν αποτέλεσμα να αυξηθεί ο αριθμός των συγκλητικών και των ιερέων και να δημιουργηθούν νέες οικογένειες Ρωμαίων ευγενών. Ο ίδιος ίδρυσε πολλές αποικίες, στις οποίες εγκαταστάθηκαν κυρίως απόμαχοι στρατιωτικοί και άνθρωποι των κατώτερων κοινωνικών και οικονομικών τάξεων. 4. Θάνατος Μια μεγάλη συνωμοσία, στην οποία έλαβαν μέρος ακόμα και φιλικά του πρόσωπα, οδήγησε στη δολοφονία του Ιουλίου Καίσαρα, στις 15 Μαρτίου 44 π.χ. Λέγεται πως καθώς ξεψυχούσε είπε στα ελληνικά: «Και εσύ, τέκνον Βρούτε;». Οι τιμές, οι εξουσίες και η ίδια η προσωπικότητά του είχαν δημιουργήσει έντονα εχθρικά συναισθήματα εναντίον του. Ένας από τους λόγους που οδήγησαν στη συνωμοσία πιθανόν να ήταν η μεγάλη εκστρατεία που σχεδίαζε στην Παρθία και για την οποία θα αναχωρούσε στις 18 Μαρτίου. Στο παρελθόν η απουσία του είχε δημιουργήσει προβλήματα στην πολιτική ζωή της Ρώμης και ήταν αναμενόμενο πως αυτά θα ήταν ακόμη μεγαλύτερα τώρα που είχε συγκεντρώσει τόση δύναμη. Η εμφάνιση ενός κομήτη στον ουρανό της Ρώμης λίγο μετά το θάνατό του ερμηνεύτηκε ως ένδειξη της αναγνώρισης του μεγαλείου του από τους θεούς. Σύντομα, και για πρώτη φορά στη ρωμαϊκή ιστορία, ένας θνητός θεοποιήθηκε. 13 Η θεοποίησή του φαίνεται ότι έθεσε τις βάσεις για την αυτοκρατορική λατρεία. Ο Οκταβιανός Αύγουστος προώθησε τη λατρεία του θεοποιημένου πατέρα του. Στη Μικρά Ασία ναοί του Ιουλίου Καίσαρα και της Ρώμης βρίσκονται στην Έφεσο, στην Αλεξάνδρεια Τρωάδα και στη Νίκαια. 14 5. Άλλες πληροφορίες Αποτίμηση Ο Καίσαρας φαίνεται ότι ήταν σπουδαίος ρήτορας και υιοθέτησε τη χρήση καθημερινών λέξεων και εκφράσεων στους λόγους του. 15 Έγραψε τα απομνημονεύματά του από τους Γαλατικούς και τους Ισπανικούς πολέμους, από τον Εμφύλιο πόλεμο των Ρωμαίων καθώς και από τις εκστρατείες στην Αλεξάνδρεια της Αφρικής. Η θεοποίηση και οι διάφοροι θρύλοι γύρω από το άτομό του δημιούργησαν δυσκολίες στο να κατανοηθεί ως άνθρωπος, ως πολιτικός και ως στρατιωτικός. Τα Δημιουργήθηκε στις 13/7/2017 Σελίδα 2/7
Στεφανίδου Βέρα,, 2002, Εγκυκλοπαίδεια σωζόμενα αγάλματα, οι προτομές και τα νομίσματα δίνουν συχνά αντιφατικές πληροφορίες. Θεωρείται ο πιο γνωστός Ρωμαίος στην ιστορία. Το όνομά του χρησιμοποιήθηκε ως αυτοκρατορικός τίτλος από την εποχή του Οκταβιανού Αυγούστου έως τον 20ό αιώνα, όπως για παράδειγμα ο γερμανικός τίτλος Kaiser. Έως το τέλος του 19ου αιώνα θεωρούνταν το σύμβολο των σύγχρονων μοναρχιών, ενώ αρκετοί σύγχρονοι ιστορικοί προσπάθησαν να ερμηνεύσουν την προσωπικότητα και την εποχή στην οποία έζησε βρίσκοντας αναλογίες με τον 20ό αιώνα. 1. Γάιος Μάριος (157 86 π.χ.): Σημαντικός Ρωμαίος στρατιωτικός και πολιτικός κατά την περίοδο της ρωμαϊκής δημοκρατίας. Αναδιοργάνωσε το ρωμαϊκό στρατό, αλλά δε φαίνεται να προγραμμάτιζε πολιτειακές αλλαγές. Πολέμησε στην Απώτερη Ισπανία, στην Αφρική, στη Γερμανία. 2. Κάτωνας ο Νεότερος (95 46 π.χ.): Ρωμαίος στρατιωτικός και πολιτικός, διάσημος για την ακεραιότητά του. Πολέμησε στην Κύπρο και τη Σικελία. Κατά τη διάρκεια του Εμφύλιου πολέμου τάχθηκε με το μέρος του Πομπηίου. Μετά τη μάχη στη Θάσο (Απρίλιος 46 π.χ.) προτίμησε να αυτοκτονήσει παρά να δεχτεί τη συγχώρεση από τον Ιούλιο Καίσαρα. 3. Suet., Iul. 88.1. 4. Κλεοπάτρα Ζ (69 30 π.χ.): Η τελευταία βασίλισσα της δυναστείας των Πτολεμαίων. Χρησιμοποίησε την προσωπική γοητεία, την εξυπνάδα και τις σχέσεις της με προσωπικότητες της εποχής (Ιούλιος Καίσαρας, Μάρκος Αντώνιος), για να αυξήσει τη δύναμη του βασιλείου της. Αυτοκτόνησε, αφήνοντας να τη δαγκώσει μια οχιά, λίγο μετά την κατάληψη της Αλεξάνδρειας από τον Οκταβιανό Αύγουστο. Οι θρύλοι που δημιουργήθηκαν γύρω από το χαρακτήρα, την προσωπικότητα και την (αμφίβολη) ομορφιά της φαίνεται να είναι δυνατότεροι από την ιστορική πραγματικότητα. 5. Αν και ο Πόντος ήταν ήδη μέρος της ρωμαϊκής επικράτειας, το 47 π.χ., δεν υπήρχε ακόμη έντονη ρωμαϊκή αποικιακή δραστηριότητα. Ασυνήθιστο για τα δεδομένα του ρωμαϊκού στρατού, η συγκεκριμένη λεγεώνα δεν οριζόταν με αριθμό. Αυτό μπορεί να υποδηλώνει ότι οι στρατευμένοι δεν ήταν Ρωμαίοι πολίτες, αλλά ντόπιοι, δηλαδή άτομα με ελληνική και περσική ανατολίτικη καταγωγή και ταυτότητα. Parker, H.M.D., The Roman Legions (Oxford 1928), σελ. 57, 63, 68 69. Για την πορεία της ποντικής λεγεώνας βλ.: Pliny, Ep. 10.21 IGR ΙΙΙ 1396, 1411 Ritterling, E., Military Forces in the Senatorial Provinces, JRS 17 (1927), σελ. 28 32, ιδ. 28. 6. Caes., Bell. Alex. 34.40, 40.77. 7. Suet., Iul. 37 Perrot, G., Le campagne de César contre Pharnace, CRAI 7 (1871), σελ. 312-328. 8. Δίων Κ. 43.14.3. 9. Βλ. ενδεικτικά: Livingston, Α. (ed.), Caesar. The Gallic War books I-VII (New York 1909) Handford, S.A. (ed.), Caesar. The Conquest of Gaul (London 1982) Gardner, J.F. (ed.), Caesar. The Civil Wars (London 1988) App., Bell. Civ. XII-XVII. 10. Στην κηδεία της θείας του Ιουλίας και της Κορνηλίας (69 π.χ.), ο Ιούλιος Καίσαρας επέδειξε τη ρητορική του ικανότητα τονίζοντας τη σπουδαία καταγωγή της οικογένειάς του και υποδηλώνοντας τα πολιτικά του πιστεύω (Suet., Iul. 6.1). 11. Από την Κορνήλια απέκτησε το μόνο νόμιμο παιδί του, την Ιουλία. Όταν ο Σύλλας έγινε δικτάτορας, τον διέταξε να τη χωρίσει, αλλά αυτός αρνήθηκε και ο Σύλλας τον θεώρησε ανοιχτά εχθρό του. 12. Το Δεκέμβριο του 62 π.χ., ο Π. Κλαύδιος Πούλχερ (P. Clodius Pulcher) κατηγορήθηκε ότι παραβίασε τις γυναικείες λατρευτικές εκδηλώσεις προς τιμή της Καλής Θεάς (Bona Dea), προκειμένου να συναντήσει τη σύζυγο του Ιουλίου Καίσαρα, την Πομπηία. Ο Καίσαρας υποστήριξε την αθωότητα του Πούλχερ αλλά χώρισε από τη γυναίκα του, γιατί «Η γυναίκα του Καίσαρα δε φτάνει να είναι (αθώα), πρέπει και να φαίνεται (άμεμπτη)». Δημιουργήθηκε στις 13/7/2017 Σελίδα 3/7
Στεφανίδου Βέρα,, 2002, Εγκυκλοπαίδεια 13. Είναι πιθανό ο Ιoύλιος Καίσαρας να είχε θεοποιηθεί όταν ζούσε ακόμα, λίγο καιρό πριν από τη δολοφονία του (Cic., Phil. 2.110). 14. I. Ephesos VI 2.4324 Syll. 760 Δίων Κ. 51.20.6 Weinstock, S., Divus Julius (Oxford 1971), ιδ. σελ. 402 405 Price, S.R.F., Rituals and Power. The Roman Imperial Cult in Asia Minor (Cambridge New York London 1984), σελ. 254, 266. 15. Gell., NA 1.10.4 Cic., Brut. 262. Βιβλιογραφία : Price S., Rituals and Power. The Roman Imperial Cult in Asia Minor, 2, Cambridge 1998 Syme R., The Roman Revolution, Oxford 1939 Adcock F.E., Caesar as Man of Letters, 1956 Cambridge Balsdon J.P.V.D., Julius Caesar and Rome, London 1967 Canfora L., Giulio Cesare: il dittatore democratico, 2, Roma Bari 1999 Christ K., Caesar. Annäherungen an einen Diktator, München 1994 Fuller J.F.C., Julius Caesar. Man, Soldier and Tyrant, London 1965 Gelzer M., Caesar: Politician and Statesman, Harvard 1968 Horst E., Julius Caesar. Eine Biographie, Düsseldorf 1980 Jiménez R.L., Caesar Against Rome. The Great Roman Civil War, Westport London 2000 Meier K., Julius Caesar, The Folio Society 1998 Ruebel J.R., Caesar and the Crisis of the Roman Aristocracy, Norman London 1994 Caesar and Roman Politics 60-50 BC: Source Material in Translation, Oxford 1971 Scullard H.H., From the Gracchi to Nero. A History of Rome from 133 BC to AD 682, London 1996 Will W., Julius Caesar. Eine Bilanz, Stuttgart 1992, Urban-Taschenbücher 448 Thaddeus V., Julius Caesar and the Grandeur that Was Rome, New York 1928 Yavetz Z., Julius Caesar and his Public Image, London 1983 Weinstock S., Divus Julius, Oxford 1971 Erschowitz N.I., "The Question as to How Julius Ceasar Crossed the Rhine", VDI, 2, 1968, 120-130 Ezov A., "The Missing Dimension of C. Julius Caesar", Historia, 45, 1996, 64-94 Hannestad N., "The Deified Julius, or Caesar Renovated", ActaHyp, 4, 1992, 197-206 Δημιουργήθηκε στις 13/7/2017 Σελίδα 4/7
Στεφανίδου Βέρα,, 2002, Εγκυκλοπαίδεια Konik E., "Gaius Julius Caesar in the Balkans", Novae i kultura starozytna, 1984, 177-183 Madden J., Keaveney A., "Lucius Pinarius, Quintus Pedius. Their Degrees of Kingship with Julius Caesar", Latomus, 47, 1988, 354-357 McDermott W.C., "Asinius Pollio, Catullus, and C. Julius Caesar", AncWorld, 2, 1979, 55-60 Morawiecki L., "The Power Conception of Alexander the Great and of Gaius Julius Caesar in the Light of Numismatic Sources", Eos, 63, 1975, 99-127 Perrot G., "Le campagne de César contre Pharnace", CRAI, 7, 1871, 312-328 Ross Taylor L., "The Rise of Julius Caesar", GaR, 4, 1957, 10-18 Ramage E.S., "Augustus Treatment of Julius Caesar", Historia, 34, 1985, 223-245 Rubincam C., "The Nomenclature of Julius Caesar and the Later Augustus in the Triumviral Period", Historia, 41, 1992, 88-103 Sutherland C.H.V., "Monetae Peculiares Servos Praeposuit. Julius Caesar and the Mint of Rome", NumChron, 145, 1985, 243-245 Sumner G.V., "A Note on Julius Caesar's Great-Grandfather", ClPhil, 71, 1976, 341-344 Toynbee J.M.C., "Portraits of Julius Caesar", GaR, 4, 1957, 2-9 Voscinina A.I., "A Bust of Julius Caesar in the Hermitage Collection of Antique Marbles", TrudyErmit, 1971, 72-75 Ward A.M., "Caesar and the Pirates", CPh, 70, 1975, 267 Ward A.M., "Caesar and the Pirates. II: The Elusive M. Iuncus and the Year 75/4", AJAH, 2, 1977, 26-36 White P., "Julius Caesar in Augustan Rome", Phoenix, 42, 1988, 334-356 White P., "Julius Caesar and the Publication of Acta in Late Republican Rome", Chiron, 27, 1997, 73-84 Δικτυογραφία : Julius Caesar http://classics.mit.edu/plutarch/caesar.html Γλωσσάριo : δικτάτωρ, ο (dictator, -ris) Έκτακτο αξίωμα της ρωμαϊκής πολιτείας. Δικτάτορας αναγορευόταν κάποιος από τη Σύγκλητο ή, σε περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης, από το σώμα των πραιτοριανών. Είχε απόλυτη εξουσία και στη Ρώμη η θητεία του έφτανε τους έξι μήνες. πατρίκιος, ο / πατρικία, η Από το λατινικό patricius. Εισήχθη από τον Κωνσταντίνο Α ως ισόβιος τιμητικός τίτλος ανδρών και γυναικών χωρίς διοικητικές αρμοδιότητες. Ειδικά για τις γυναίκες στο περιβάλλον της αυτοκράτειρας ο τίτλος της πατρικίας ζωστής ήταν ο υψηλότερος που μπορούσε να τους απονεμηθεί. Από τον 8ο έως το 10ο αιώνα ο τίτλος του πατρικίου αποδιδόταν σε υψηλούς αξιωματούχους της διοικητικής και στρατιωτικής ιεραρχίας, αλλά και σε ξένους συμμάχους και ηγεμόνες. Έπαψε να χρησιμοποιείται μετά το τέλος του 12ου αιώνα. στρατηγός, ο Δημιουργήθηκε στις 13/7/2017 Σελίδα 5/7
Στεφανίδου Βέρα,, 2002, Εγκυκλοπαίδεια Κατά τη Ρωμαϊκή περίοδο τα καθήκοντα του στρατηγού ήταν πολιτικά. Στη Μέση Βυζαντινή περίοδο ο στρατηγός ήταν αξιωματούχος επικεφαλής του θέματος (στρατός και περιοχή δικαιοδοσίας) συγκέντρωνε στα χέρια του τόσο στρατιωτική όσο και πολιτική εξουσία. Κατά την Ύστερη Βυζαντινή περίοδο περιορίστηκε στο στρατιωτικό ρόλο του. συγκλητικός, ο (senator) 1. Ρωμαϊκή περίοδος: Σώμα ανδρών το οποίο συμβούλευε τον αυτοκράτορα και τους υπάτους. Η ένταξη στη σύγκλητο δεν ήταν μόνο κληρονομικό δικαίωμα. Νέοι άνδρες (novi homines) μπορούσαν επίσης να γίνουν μέλη. Ο Αύγουστος αναθεώρησε το θεσμό της συγκλήτου και μείωσε τις αρμοδιότητές της. Επίσης εισήγαγε την κληρονομικότητα ως προϋπόθεση ένταξης στο σώμα αυτό. Παρ όλα αυτά η σύγκλητος συνέχισε να θεσπίζει νόμους και να εκχωρεί την εξουσία σε νέους αυτοκράτορες. 2. Βυζαντινή περίοδος: Μέλος της συγκλήτου. Η σύγκλητος, ρωμαϊκός θεσμός που μεταφέρθηκε από τον Κωνσταντίνο Α στην Κωνσταντινούπολη κατά τη Βυζαντινή περίοδο, ήταν συμβουλευτικό σώμα του οποίου τα δικαιώματα και τα καθήκοντα δεν ήταν σαφώς καθορισμένα. Τα μέλη του ήταν αυτοκρατορικοί αξιωματούχοι που προέρχονταν από τις ανώτερες τάξεις και κατατάσσονταν σε βαθμίδες ιεραρχίας: viri illustri (οι έπαρχοι πραιτoρίου και πόλης και οι μάγιστροι), viri spectabili (οι ανθύπατοι, οι βικάριοι και οι κόμητες), viri clarissimi (οι ύπατοι των επαρχιών και ακολούθως οι υπατικοί) και viri perfectissimi (οι ηγεμόνες και οι δούκες). Από τα μέσα του 6ου αιώνα καθιερώθηκε ένας ακόμα τίτλος για τους ανώτατους υπαλλήλους (viri gloriosi). Στη συνέχεια οι τίτλοι απονέμονταν στους αξιωματούχους ανεξάρτητα από το αν ήταν συγκλητικοί ή επρόκειτο να ενταχθούν στο σώμα της συγκλήτου. ύπατος, ο (consul) Αξιωματούχος του ρωμαϊκού κράτους. Την περίοδο της Δημοκρατίας ήταν το ανώτατο πολιτικό και στρατιωτικό αξίωμα της πολιτείας, ενώ κάθε χρόνο εκλέγονταν δύο ύπατοι. Το υπατικό αξίωμα επιβίωσε και στην Αυτοκρατορική περίοδο με τιμητικό πλέον χαρακτήρα, καθώς και στην Πρώιμη Βυζαντινή περίοδο. Μετά τον 6ο αιώνα η θέση του υπάτου στη βυζαντινή αυλική ιεραρχία ήταν χαμηλή, μόλις ανώτερη του σπαθαρίου, αλλά το 10ο αιώνα εμφανίζεται και πάλι ως αξίωμα, πιθανώς με δικαστικές αρμοδιότητες. Ο τίτλος του υπάτου παύει να χρησιμοποιείται μετά το 12ο αιώνα. Πηγές Butler, H.E., Cary, M., Suetonius: Divus Julius (Bristol 1982) Χρονολόγιο 100 π.χ.: Γεννιέται ο Ιούλιος Καίσαρας 83 78 π.χ.: Λαμβάνει μέρος σε στρατιωτικές επιχειρήσεις στη Μικρά Ασία και παρασημοφορείται. Πείθει το βασιλιά της Βιθυνίας Νικομήδη Δ να δώσει στόλο στους Ρωμαίους 75 π.χ.: Κατά τη διάρκεια ταξιδιού στην Ελλάδα τον απαγάγουν πειρατές και κρατείται αιχμάλωτος για λύτρα 67 π.χ.: Εκλέγεται ταμίας και αποκτά θέση στη σύγκλητο. Παντρεύεται την εγγονή του Σύλλα, την Πομπηία. Υποστηρίζει τον Πομπήιο στις προετοιμασίες για τον πόλεμο ενάντια στους πειρατές της Κιλικίας και στο Μιθριδάτη ΣΤ 63 π.χ.: Εκλέγεται μέγας αρχιερέας 62 π.χ.: Γίνεται στρατηγός. Υποστήριζε το Λ.Σ. Κατιλίνα στην πρότασή του για γενική διαγραφή δανείων, αλλά δεν τον ακολουθεί στη συνωμοσία που οργανώνει. Ενώνοντας τις δυνάμεις του με τον Κ.Μ. Νέπο, ζητάει με επιμονή την επιστροφή του Πομπηίου 61 μέσα 60 π.χ.: Πηγαίνει στην επαρχία της Απώτερης Ισπανίας ως αντιστράτηγος. Τα λάφυρα που συγκεντρώνει από επιθέσεις εναντίον μεμονωμένων φυλών τού επιτρέπουν να εξοφλήσει τα χρέη του, μέρος των οποίων είχε ήδη πληρωθεί από τον Κράσσο 58 47 π.χ.: Ηγείται των Γαλατικών πολέμων 56 π.χ.: Ο πολιτικός του αντίπαλος Λ. Δομίτιος Αχενόβαρδος επιχειρεί να τον ανακαλέσει από τη Γαλατία για να δικαστεί και ο Κικέρωνας επιχειρεί να αποσπάσει τον Πομπήιο από την Πρώτη Τριανδρία, η οποία όμως ανανεώνεται στην πόλη Λούκα 49 π.χ.: Ο Ιούλιος Καίσαρας εισβάλλει στην Ιταλία και ξεκινά τον Εμφύλιο πόλεμο, υποστηρίζοντας κατ όνομα τα δικαιώματα των δημάρχων, στην πραγματικότητα όμως θέλοντας να αποφύγει την εξορία. Γίνεται δικτάτορας για τη διάρκεια των εκλογών. Δημιουργήθηκε στις 13/7/2017 Σελίδα 6/7
Στεφανίδου Βέρα,, 2002, Εγκυκλοπαίδεια 48 π.χ.: Ο Ιούλιος Καίσαρας εκλέγεται ύπατος. Περνά στην Ελλάδα και πολιορκεί τον Πομπήιο στο Δυρράχιο (Dyrrachium). Ο Πομπήιος διαφεύγει στη Θεσσαλία. Ο Καίσαρας νικά τα στρατεύματα του Πομπηίου στη μάχη στους Φαρσάλους, αλλά ο ίδιος ξεφεύγει στην Αίγυπτο, όπου και σκοτώνεται. Μετά τη μάχη, ο Καίσαρας γίνεται για δεύτερη φορά δικτάτορας 2 Οκτωβρίου 48 π.χ.: Ο Καίσαρας φτάνει στην Αίγυπτο. Επεμβαίνει στις εσωτερικές διαμάχες του βασιλείου και εγκαθιστά στο θρόνο την Κλεοπάτρα Ζ 1 Αυγούστου 47 π.χ.: Νικά το στρατό του Φαρνάκη Β στην πόλη Ζήλα 45 π.χ.: Επανεκλέγεται ύπατος και δικτάτορας. Υιοθετεί τον ανιψιό του Οκταβιανό Φεβρουάριος 44 π.χ.: Γίνεται ύπατος για πέμπτη φορά και διά βίου δικτάτορας 15 Μαρτίου 44 π.χ.: Δολοφονείται έπειτα από συνωμοσία Δημιουργήθηκε στις 13/7/2017 Σελίδα 7/7