ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΣΧΟΛΗ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΟΡΥΚΤΩΝ ΠΟΡΩΝ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΜΟΝΑΔΑ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ

ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Ενδείξεις για μικρής κλίμακας μεταλλευτικής δραστηριότητας κατά την αρχαιότητα: Στο ακρωτήρι της Γραμβούσας Στην περιοχή της Σκλαβοπούλας Στην Εξώπολη Αποκορώνου (πιθανή εκμετάλλευση χρυσού) Στην Μαλάξα ορυχεία χαλκού που πιθανώς να είναι και από τις αρχαιότερες στην Ευρώπη Οι εμφανίσεις μεταλλικών ορυκτών και ορυκτών καυσίμων του νομού Χανίων παρέμεναν επί αιώνες ανεκμετάλλευτες Πιθανώς στην Οθωμανική περίοδο να λειτούργησε μεταλλείο αργύρου στην Αργυρούπολη

ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Έλλειψη γνώσης ντόπιων κατοίκων όσον αφορά την αναγνώριση, την λήψη, την χρήση και την επεξεργασία ορυκτών υλών Χρήση τους γενικά ως δομικά υλικά Εκτεταμένες εκμεταλλεύσεις κατά την περίοδο του Β Παγκόσμιου πολέμου από τους Γερμανούς

ΓΕΩΛΟΓΙΚΟ ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑ Η Κρήτη δομείται από το αυτόχθονο σύστημα των Πλακωδών Ασβεστολίθων και ένα αλλόχθονο σύστημα αποτελείται από αλλεπάλληλα τεκτονικά καλύμματα επωθηµένα το ένα πάνω στο άλλο µε την ακόλουθη σειρά, από το κατώτερο προς το ανώτερο (Dornsiepen et al., 2001): Ενότητα Τρυπαλίου Τεκτονικό Φυλλιτικό κάλυμα Ζώνη Τρίπολης Ζώνη Πίνδου Ενότητα της Άρβης Ενότητα των Αστερουσίων

Στα πλαίσια της παρούσας εργασίας χρησιμοποιήθηκαν: Το αρχείο αιτήσεων για μεταλλευτικές έρευνες που υπάρχει στην νομαρχία Χανιών (Για το χρονικό διάστημα 1944-1970, 92 αιτήσεις) Ο μεταλλογενετικός χάρτης της Ελλάδας του ΙΓΕΥ κλίμακας 1:1.000.000 (Ζάχος και Μαράτος 1965) καθώς και το συνοδευτικό έντυπο του συγκεκριμένου χάρτη. Η αδημοσίευτη έκθεση του ΙΓΕΥ με τίτλο «Ο ορυκτός πλούτος της Κρήτης» του 1952 υπό του Παπασταματίου Ι.Ν. Ενώ πραγματοποιήθηκαν επισκέψεις όπου αυτό κατέστη δυνατό

ΜΕΤΑΛΛΟΓΕΝΕΤΙΚΟΣ ΧΑΡΤΗΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ

Α/Α Αρ. Αδείας εκμετάλλευσης Ημερομηνία αίτησης Άδειας εκμετάλλευσης Αρχικά Αιτούντων Περιοχή Εκμετάλλευσης Έκταση προς εκμετάλλευση (σε στρ) Θέσεις και περιοχές 1 7433 25/8/1944 Φ., Μ., Π. Σκλαβοπούλα 9015 12 2 1184 20/6/1945 Κ. Σκλαβοπούλα 9015 12 3 3778 26/5/1948 Π., Φ., Μ., Ι. Σκλαβοπoύλα 9015 12 4 4576 30/5/1949 Ε., Κ. Βρύσσες 2332 B 5 5757 5/7/1949 Π. Μονόλιθος Ροδοπού 1 6 5962 11/7/1949 Γ. 7 5963 11/7/1949 Γ. Όρια κοινoτήτων Βενιανών, Χιλομονάδου και Πριναρέ Κοινότητες Σκορδιλιανών και Σπηλιαριών 10000 3 10000 B 8 5964 11/7/1949 Γ. Κοινότητα Σώματος 10000 15 9 5965 11/7/1949 Γ. Καρές 10000 B Περιφέρεια κοινοτήτων 10 5966 11/7/1949 Γ. Πλατυβόλα, Αλωνάκι και Δρακώνα 10000 D 11 6174 18/7/1949 Β. Ακρωτήρι Ροδοπού 2000 1 12 7023 9/8/1949 Ι. 13 7024 9/8/1949 Ι. 14 10191 16/11/1949 Ι. 15 10192 16/11/1949 Ι. Κοινότητες Σκηνέ, Αλικιανού, Βατόλακου και Ντερέ Κοινότητες Πρασσών, Ντερέ και Καρρών Κοινότητες Βρυσσών, Μανωλιόπουλου, Βατολάκκου και Αλικιανού Κοινότητες Πλατάνου και Κάμπου 10000 B 9812 B 9886 B 9885 4

ΚΥΡΙΟΤΕΡΕΣ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΕΙΣ ΝΟΜΟΥ ΧΑΝΙΩΝ (Μεταλλεύματα Σιδήρου) Ραβδούχα 2 Km από το ομώνυμο χωριό του ακρωτήριου Ροδοπού Λειμωνίτης καλής ποιότητας - Λήψη του λειμωνίτη από στοές-μεταφορά στα σιλό αποθήκευσης και από εκεί με ράγες στη παράκτια σκάλα φόρτωσης

ΚΥΡΙΟΤΕΡΕΣ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΕΙΣ ΝΟΜΟΥ ΧΑΝΙΩΝ (Μεταλλεύματα Σιδήρου)

ΚΥΡΙΟΤΕΡΕΣ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΕΙΣ ΝΟΜΟΥ ΧΑΝΙΩΝ (Μεταλλεύματα Σιδήρου) Κακκόπετρος Ελαφρώς μαγγανιούχος λειμωνίτης καλής ποιότητας Απόληψη του λειμωνιτη με δυο στοές και ένα φρέαρ Μεταφορά του στον δρόμο Κανδάνου-Χανίων με ζώα και από εκεί με φορτηγά

ΚΥΡΙΟΤΕΡΕΣ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΕΙΣ ΝΟΜΟΥ ΧΑΝΙΩΝ (Μεταλλεύματα Σιδήρου) Μουρνιές Η πιο εκτεταμένη εκμετάλλευση σιδηρού του νομού (πλησίον του νοσοκομείου στο δρόμο για Κεραμειά) Σήμερα σώζονται 6 στοές σε 2 επίπεδα οι οποίες επικοινωνούν μεταξύ τους

ΚΥΡΙΟΤΕΡΕΣ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΕΙΣ ΝΟΜΟΥ ΧΑΝΙΩΝ (Μεταλλεύματα Σιδήρου)

ΚΥΡΙΟΤΕΡΕΣ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΕΙΣ ΝΟΜΟΥ ΧΑΝΙΩΝ (Μεταλλεύματα Σιδήρου) Μεταλλείο Αβέρωφ Βρίσκεται πλησίον του χωριού Καράνου Αγοράστηκε από την οικογένεια Αβέρωφ μετά τον Β παγκόσμιο πόλεμο και λειτούργησε έως τα τέλη του '60

ΚΥΡΙΟΤΕΡΕΣ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΕΙΣ ΝΟΜΟΥ ΧΑΝΙΩΝ (ΜΕΤΑΛΛΕΙΑ ΧΑΛΚΟΥ) Φουρνέ Ιδιόκτητο μεταλλείο που λειτούργησε το διάστημα 1909-1912 από τον κ. Π. Μιναράκη Εξορύχθησαν 30 τόννοι μεταλλεύματος χαλκοπυρίτη Άλλα ενδιαφέροντα κοιτάσματα Στα Μεσκλά και στου Καμπανού Αδειοδοτήθηκαν μεταλλευτικές έρευνες, πραγματοποιήθηκαν ερευνητικές εργασίες αλλά δεν αναπτύχθηκε εκμετάλλευση. Μια περιοχή ακόμη και επίκαιρου ενδιαφέροντος

Am C Cr Cu Fe G Mn Αμίαντος Λιγνίτης χρωμίτης χαλκός σίδηρος γύψος μαγγάνιο S θείο PGB μικτά θειούχα Θέσεις νέων αιτήσεων

ΓΕΩΛΟΓΙΚΟΣ ΧΑΡΤΗΣ ΔΥΤΙΚΗΣ ΚΡΗΤΗΣ Am C Cr Cu Fe G Mn Αμίαντος Λιγνίτης χρωμίτης χαλκός σίδηρος γύψος μαγγάνιο S θείο PGB μικτά θειούχα Θέσεις νέων αιτήσεων

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Συγκρίσεις περιοχών και θέσεων του μεταλλογενετικού χάρτη του ΙΓΕΥ, του αρχείου Παπασταματίου και των δεδομένων του αρχείου της Νομαρχίας Χανίων και εξήχθησαν τα ακόλουθα συμπεράσματα: Στον μεταλλογενετικό χάρτη του ΙΓΕΥ παρουσιάζονται 24 εμφανίσεις από τις οποίες οι 9 είναι σιδηρομεταλλεύματος, 6 χαλκού, 5 γύψου, 2 λιγνιτών ενώ υπάρχουν μια εμφάνιση θείου και μια αμίαντου. Από τις 92 αιτήσεις άδειας οι 37 ταξινομήθηκαν σε 16 σημεία και οι υπόλοιπες 55 σε 9 τρίγωνα ή πολύγωνα. Από την κατανομή του αριθμού των αιτήσεων προκύπτει ότι η πλειονότητα τους βρίσκεται εντός του Φυλλιτικού Καλύμματος (μόνο στο πολύγωνο Β αντιστοιχούν 33 αιτήσεις).

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Συγκρίνοντας τις θέσεις του μεταλλογεννετικού χάρτη με αυτές από το αρχείο της Νομαρχίας Χανιών προκύπτει ότι σε 13 από τις 24 θέσεις του μεταλλογενετικού χάρτη βρίσκονται εντός ή πλησίον των θέσεων για τις οποίες υποβλήθηκαν αιτήσεις. Υπάρχουν αιτήσεις για περιοχές όπου δεν σημειώνεται κάποια εμφάνιση στον μεταλλογενετικό χάρτη του ΙΓΕΥ.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Το αρχείο πέραν από την δημιουργία του συμπληρώθηκε μετά από έρευνα πεδίου, επισκέψεις και φωτογραφική αποτύπωση των υπολειμμάτων της μεταλλευτικής δραστηριότητας στον νομό Χανίων. Το αρχείο που δημιουργήθηκε αποτελεί μια πρώτη βάση δεδομένων ιστορικής μεταλλευτικής δραστηριότητας στην Δυτική Κρήτη με έμφαση κυρίως στον νομό Χανίων

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Το αρχείο αυτό μπορεί να εμπλουτιστεί στην συνέχεια από στοιχεία και δεδομένα άλλων νομών αλλά και δεδομένα άλλων χρονικών περιόδων, ώστε να αποτελέσει μια διαχρονικά εποπτική συλλογή δεδομένων μεταλλευτικής δραστηριότητας στην Κρήτη που θα φανεί χρήσιμη όχι μόνο στη διαφύλαξη και ιστορική αναδρομή αλλά και στην εξαγωγή χρήσιμων κοιτασματολογικών συμπερασμάτων. Άμεση δε χρήση θα μπορούσε να έχει το αρχείο αυτό στην αρχαιολογική έρευνα που διεξάγεται για δεκαετίες στην νήσο, καθώς όπως αναφέρεται στην συνέχεια λείπουν οι θέσεις προέλευσης των πρώτων υλών που θα μπορούσαν να πιστοποιήσουν μια «σημαντική πρωταρχική παραγωγή χαλκού στην Κρήτη κατά την Πρώιμη Εποχή του Χαλκού».

Σας ευχαριστώ πολύ για την προσοχή σας