Προστασίας και Καταγραφής της Γεωλογικής κληρονομίας κατά την εκπόνηση ΜΓΚ. Δυνατότητες

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Προστασίας και Καταγραφής της Γεωλογικής κληρονομίας κατά την εκπόνηση ΜΓΚ. Δυνατότητες"

Φρίξος Βλαχόπουλος
8 χρόνια πριν
Προβολές:

1 Δυνατότητες Προστασίας και Καταγραφής της Γεωλογικής κληρονομίας κατά την εκπόνηση ΜΓΚ Χαράλαμπος Φασουλάς Υπεύθ. Τμ. Γεωποικιλότητας, ΜΦΙΚ Υπεύθ. Γεωπάρκου Ψηλορείτη Συντονιστής Ελληνικού Φόρουμ Γεωπάρκων

2 Προστασία ποικιλότητας στη Φύση: Προφανής για το βιοτικό περιβάλλον Στις περισσότερες περιπτώσεις σαν ποικιλότητα στη φύση νοείται μόνο η βιοποικιλότητα Τι συμβαίνει όμως όσον αφορά τη γεωποικιλότητα? Ανάγλυφο οικοσυστήματα ζωή πολιτισμός γεωποικιλότητα Γεωποικιλότητα είναι: «η φυσικήποικιλίατωνγεωλογικών(πετρώματα, ορυκτά, απολιθώματα), γεωμορφολογικών (διαμόρφωση αναγλύφου) και εδαφολογικών χαρακτηριστικών μιας περιοχής»

Ανάγλυφο οικοσυστήματα ζωή πολιτισμός γεωποικιλότητα Γεωποικιλότητα είναι: «η

3 Ιστορική αναδρομή Η προστασία γεωλογικών και γεωμορφολογικών σχηματισμών και τοπίων ξεκίνησε από το 19 ο αιώνα: 1819 Εδιμβούργο Σκοτίας, νομική προστασία για τη διατήρηση του χαρακτηριστικού πετρώματος της περιοχής Siebengebirge Γερμανία, ιδρύθηκε το πρώτο γεωλογικό φυσικό απόθεμα στον κόσμο Yellowstone ΗΠΑ, για την αισθητική του τοπίου και τη γεωλογική του αξία s Ελβετία, καμπάνια για την προστασία των Ερατικών λίθων. Σκοτία, ιδρύεται «Επιτροπή Ερατικών Λίθων» 1880 Σκοτία, δημιουργία των πρώτων καθαρά γεωλογικών προστατευόμενων περιοχών (γραμμώσεις παγετώνων και θέσεις απολιθωμάτων Λιθανθρακοφόρου).

1872 Yellowstone ΗΠΑ, για την αισθητική του τοπίου και τη γεωλογική του αξία. 1870 s Ελβετία, καμπάνια για την προστασία των Ερατικών λίθων.

4 Γεωποικιλότητα, γεώτοποι, γεωλογική κληρονομιά Γεώτοποι (Geotopes or Geosites): διακριτά τμήματα της γεώσφαιρας με ξεχωριστό γεωλογικό και γεωμορφολογικό ενδιαφέρον (Sturm 1994). Γεωλογική κληρονομιά: Το σύνολο των γεωτόπων μιας περιοχής.

ξεχωριστό γεωλογικό και γεωμορφολογικό ενδιαφέρον (Sturm

5 Η αξία της Γεωποικιλότητας Η αξία της Γεωποικιλότητας διακρίνεται (Gray 2004): Εθιμική (φιλοσοφική): μόνο και μόνο γι αυτό που αντιπροσωπεύει Πολιτισμική και αισθητική: για τη συμβολή της στον πολιτισμό και την αισθητική εικόνα ενός τόπου ή μιας κοινωνίας Οικονομική: φυσικά υλικά, ορυκτοί πόροι και χρηστικός χώρος από άνθρωπο και άγρια ζωή Επιστημονική και ερευνητική: για επιστημονικούς και διδακτικούς σκοπούς

και την αισθητική εικόνα ενός τόπου ή μιας κοινωνίας Οικονομική: φυσικά υλικά, ορυκτοί πόροι και

6 Προστατευόμενοι Γεώτοποι: Σημερινό καθεστώς Μόνο τα φαράγγια της Σαμαριάς, του Βίκου και του Βουραϊκού και ο Όλυμπος, ωςεθνικοίδρυμοίκαιόχιως γεώτοποι Τα Μετέωρα ως μνημείο της Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO Όλα τα σπήλαια ως δυνάμει αρχαιολογικοί χώροι

ωςεθνικοίδρυμοίκαιόχιως γεώτοποι Τα Μετέωρα ως μνημείο της

7 Σημερινό καθεστώς Προστατευόμενοι Γεώτοποι: Μόνο το απολιθωμένο Δάσος Λέσβου προστατεύεται αποκλειστικά ως μνημείο της Γεωλογικής Κληρονομιάς Στην πράξη η υπάρχουσα νομοθεσία αγνοεί τη γεωλογική κληρονομιά, ενώ όπου υπάρχουν «παράθυρα» προστασίας (Ν.1650) η γραφειοκρατία και οι παγιωμένες αντιλήψεις εμποδίζουν κάθε προσπάθεια γεωδιατήρησης.

υπάρχουσα νομοθεσία αγνοεί τη γεωλογική κληρονομιά, ενώ όπου υπάρχουν «παράθυρα»

8 Πρώτες «ακτίδες» Υ.Α. Προδιαγραφές Μελετών ΓΠΣ & ΣΧΟΟΑΠ (ΦΕΚ209/2000) Αναφορά σε «Φυσικά τοπία», «Τοπία ιδιάιτερης αισθητικής αξίας» Υ.Α (ΦΕΚ 1902/2007) Προδιαγραφές ΜΓΚ στα πλαίσια ΓΠΣ & ΣΧΟΟΑΠ Σκοπός: Ανάδειξη και διατήρηση γεωπεριβάλλοντος, προστασία γεωλογικών πόρων. Α Μέρος, Κεφάλαιο 8: «Γεωπεριβάλλον», με αναφορά στα παρακάτω: 8.1 γεωπεριβαλλοντικά ευαίσθητες περιοχές, 8.2 ακτές επιδεκτικές σε διάβρωση και κατολισθήσεις. 8.3 θέσεις υποβαθμισμένου γεωλογικού περιβάλλοντος οι οποίες χρειάζονται βελτίωση και αναβάθμιση, 8.4 περιοχές ιδιαιτέρου γεωεπιστημονικού ενδιαφέροντος (γεώτοποι).

9 Πρώτες «ακτίδες» Υ.Α (ΦΕΚ 1902/2007) Προδιαγραφές ΜΓΚ στα πλαίσια ΓΠΣ & ΣΧΟΟΑΠ Μέρος Β : Κεφάλαιο 4: «Προστασία Γεωπεριβάλλοντος», με αναφορά στα παρακάτω: 4.1 αξία των υδατίνων πόρων ως βάση για την ανάπτυξη οικοσυστημάτων 4.2 επιδεκτικότητα σε φυσικές ή τεχνητές δυσμενείς γεωπεριβαλλοντικά μεταβολές 4.3 δυνατότητα αναβάθμισης υποβαθμισμένων περιοχών 4.4 αισθητική και επιστημονική αξία των γεωμορφολογικών και γεωλογικών δομών Μέρος Β : Χαρτογράφηση σε 1:25000, Παράθεση προτάσεων για προστασία, διατήρηση και ανάδειξη γεωπεριβάλλοντος. Πάντα «...λαμβανομένων υπόψη των ειδικών όρων και περιορισμών που πρέπει να ισχύουν σε ζώνες αξιοποίησης γεωλογικών πόρων καθώς και περιοχών ή θέσεων όπου το γεωπεριβάλλον χρήζει ειδικής προστασίας.»

3 δυνατότητα αναβάθμισης υποβαθμισμένων περιοχών 4.

10 Καταγραφή Γεωποικιλότητας Καθ. Ι. Μπορνόβας: Τα Φυσικά μνημεία της Ελλάδας (2000) ΜΦΙΚ: Οδηγός Υπαίθρου για τη Γεωλογία της Κρήτης (2000) Υπουργείο Αιγαίου: Ατλάντας των Γεωλογικών Μνημείων του Αιγαίου (2004) GEOSITES: Kαταγραφή Γεωτόπων ΝΑ Ευρώπης (Drandaki et al. 2004) Οδηγοί Ηφαιστείων Σαντορίνης, Νισήρου και Μηλου, Γεωπάρκων Απολιθωμένου Δάσους Λέσβου και Ψηλορείτη, Δυτικής Μακεδονίας Πρόγραμμα: Ανάδειξη Γεωτόπων Γεωπάρκων Ελλάδας (2009). ΙΓΜΕ

Υπουργείο Αιγαίου: Ατλάντας των Γεωλογικών Μνημείων του Αιγαίου (2004) GEOSITES: Kαταγραφή Γεωτόπων ΝΑ Ευρώπης

11 Καταγραφή ΜΦΙΚ: Fassoulas, Paragamian, Iliopoulos (2007)

12 Κατηγοριοποίηση: Πετρώματα, ορυκτά

13 Κατηγοριοποίηση: Απολιθώματα Fodele fossils

14 Κατηγοριοποίηση: Τεκτονικές δομές Vossakos folds

15 Κατηγοριοποίηση: Γεωμορφές -βραχομορφές

16 Κατηγοριοποίηση: Σπήλαια

17 Κατηγοριοποίηση: Καρστικά τοπία

18 Κατηγοριοποίηση: Υδατικοί

19 Κατηγοριοποίηση: Πολιτιστικοί-Ιστορικοί

20 Ανάλυση:

21 Σπουδαιότητα Κριτήρια: 8 Διεθνούς 48 Εθνικής Γεωλογική σπουδαιότητα σε εθνικό ή διεθνές επίπεδο 84 Περιφερειακής Αντιπροσωπευτικότητα της Γεωλογίας της Κρήτης Εξαιρετικά χαρακτηριστικά επίδραση στην τοπική και ευρύτερη κοινωνία Σημασία για την υπάρχουσα εκπαιδευτική διαδικασία Υπάρχουσα αναγνώριση

22 Επεξεργασία: Διατήρηση RED: για πολύ σοβαρές και 5RED άμεσες απειλές YELLOW: για περιορισμένες 33 ή Yellow δυνητικές απειλές Green: χωρίς σοβαρά προβλήματα

23 Ποσοτική Αξιολόγηση: Ψηλορείτης Fassoulas & Mouriki (2009) 63 recognized:

24 Ποσοτική Αξιολόγηση: Λασίθι Fassoulas, Nikolakakis & Iliopoulos (in press)

25 ΣΧΟΟΑΠ ΑΝΩΓΕΙΩΝ: Γιαλύτη & Φασουλάς (2010) Τμήμα του Γεωπάρκου του Ψηλορείτη Χρήση προηγούμενων μελετών καταγραφής γεωτόπων και αξιολόγησης τους Αποτύπωση Καταβοθρών Αποτύπωση Μητάτων, παλαιών λατομικών δραστηριοτήτων, άλλων στοιχείων γεω-πολιτισμικής παρουσίας (τοπωνύμια) Διατύπωση προτάσεων γεωδιατήρησης και ανάδειξης

26 ΣΧΟΟΑΠ ΑΝΩΓΕΙΩΝ: Καταβόθρες

27 ΣΧΟΟΑΠ ΑΝΩΓΕΙΩΝ: γεώτοποι, μητάτα, τοπωνύμια

28 Συμπεράσματα: Οι ΜΓΚ στα πλαίσια των ΣΧΟΟΑΠ δίνουν αυτή τη στιγμή τη μοναδική δυνατότητα προστασίας και ανάδειξης της Γεωλογικής Κληρονομιάς Η προστασία των γεωτόπων δεν ωφελεί μόνο την επιστημονική κοινότητα αλλά το σύνολο της κοινωνίας προσφέροντας δυνατότητες ανάπτυξης (γεωτουρισμός, γεωπάρκα) Οι γεώτοποι προσφέρουν πληροφορίες για διεργασίες και φαινόμενα τα οποία μπορεί να έχουν χαθεί στο χρόνο (τοπωνύμια) Υπάρχουν μεθοδολογίες για την ποιοτική και ποσοτική αξιολόγηση των γεωτόπων που μπορούν να θέσουν προτεραιότητες κατά τη σύνταξη των ΣΧΟΟΑΠ Δυστυχώς δεν έχει προχωρήσει πανελλαδικά η καταγραφή και αναγνώριση των γεωτόπων Το ΜΦΙΚ εδώ και χρόνια καταγράφει και αξιολογεί συστηματικά τους γεώτοπους της Κρήτης, προσφέροντας τα στοιχεία στην Περιφέρεια για τους μελετητές των ΣΧΟΟΑΠ

Σχετικά έγγραφα

ΓΕΩΠΟΙΚΙΛΟΤΗΤΑ & ΔΙΚΤΥΑ ΠΑΓΚΟΣΜΙΩΝ ΓΕΩΠΑΡΚΩΝ: Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΟΥΣ ΣΤΗ ΒΙΩΣΙΜΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ

ΓΕΩΠΟΙΚΙΛΟΤΗΤΑ & ΔΙΚΤΥΑ ΠΑΓΚΟΣΜΙΩΝ ΓΕΩΠΑΡΚΩΝ: Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΟΥΣ ΣΤΗ ΒΙΩΣΙΜΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ Ανώγεια,11 Μαίου 2018 ΓΕΩΠΟΙΚΙΛΟΤΗΤΑ & ΔΙΚΤΥΑ ΠΑΓΚΟΣΜΙΩΝ ΓΕΩΠΑΡΚΩΝ: Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΟΥΣ ΣΤΗ ΒΙΩΣΙΜΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ Δρ Χαρ. Γ. Φασουλάς/ Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Παν. Κρήτης/ Συντονιστής Ελληνικού Φόρουμ Γεωπάρκων/