a d cc R t ept i i v y e S
REVIEW IMMIGRATION Το σχέδιο Review Immigration είναι μία πρωτοβουλία νέων ανθρώπων, μελών της CIVIS plus στα πλαίσια του προγράμματος «Νέα Γενιά σε Δράση», οι οποίοι οργάνωσαν και σχεδίασαν το παρόν έντυπο, με στόχο την ευαισθητοποίηση της Ελληνικής κοινωνίας και κυρίως των νέων, καθώς και την αλλαγή του τρόπου με τον οποίο αντιμετωπίζουν τους μετανάστες, που για οποιοδήποτε λόγο βρέθηκαν στη χώρα μας. Για την επίτευξη του στόχου αυτού, οι συμμετέχοντες του σχεδίου, ξεκίνησαν εκστρατεία ευαισθητοποίησης μέσω της δημιουργίας του παρόντος έντυπου με προσωπικές εμπειρίες από Έλληνες μετανάστες που ζουν στο εξωτερικό, αλλά και μετανάστες ξένων χωρών που ζουν στην Ελλάδα, ώστε να φανούν οι ομοιότητες και τα κοινά προβλήματα που αντιμετωπίζουν. Επιπλέον, στα πλαίσια του σχεδίου, έχει δημιουργηθεί ένα βίντεο σποτ μικρής διάρκειας με θεματικό περιεχόμενο, το οποίο είναι διαθέσιμο στην ιστοσελίδα του σχεδίου και θα προβληθεί στα τηλεοπτικά μέσα. Για περισσότερες πληροφορίες του σχεδίου, επισκεφθείτε το www.review-immigration.gr ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΝΕΑ ΓΕΝΙΑ ΣΕ ΔΡΑΣΗ Το «Νέα Γενιά σε Δράση» είναι Πρόγραμμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης που απευθύνεται στους νέους. Στόχος του είναι να ενισχύσει το αίσθημα της ενεργού συμμετοχής των Ευρωπαίων πολιτών, την αλληλεγγύη και την ανεκτικότητα μεταξύ των νέων της ΕΕ και να τους παροτρύνει να συμμετάσχουν ενεργά στη διαμόρφωση του μέλλοντος της Ένωσης. Το Πρόγραμμα «Νέα Γενιά σε Δράση» προάγει την κινητικότητα εντός και εκτός των συνόρων της ΕΕ, τη μη τυπική μάθηση, το διαπολιτισμικό διάλογο και ενθαρρύνει την ένταξη όλων των νέων ανεξάρτητα από το εκπαιδευτικό, κοινωνικό και πολιτιστικό τους υπόβαθρο. Οι γενικοί στόχοι του Προγράμματος «Νέα Γενιά σε Δράση» είναι οι εξής : Προώθηση της ιδιότητας των νέων ως ενεργών πολιτών γενικά και ως ευρωπαίων πολιτών ειδικότερα. Ανάπτυξη της αλληλεγγύης και προαγωγή της ανεκτικότητας μεταξύ των νέων, ειδικότερα προκειμένου να ενθαρρύνεται η κοινωνική συνοχή στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Ενθάρρυνση της αμοιβαίας κατανόησης μεταξύ των νέων από διάφορες χώρες. Συμβολή στην ανάπτυξη της ποιότητας των συστημάτων υποστήριξης για νεανικές δραστηριότητες και των δυνατοτήτων των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών στον τομέα της νεολαίας. Προαγωγή της ευρωπαϊκής συνεργασίας στον τομέα της νεολαίας. Για περισσότερες πληροφορίες του προγράμματος, επισκεφθείτε το www.inedivim.gr «Το σχέδιο αυτό χρηματοδοτήθηκε με την υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Η παρούσα δημοσίευση [ανακοίνωση] δεσμεύει μόνο τον συντάκτη της και η Επιτροπή δεν ευθύνεται για τυχόν χρήση των πληροφοριών που περιέχονται σε αυτήν.» 2
Ας γίνουμε φίλοι ACCEPT DIVERSITY Το 2013 οι μετανάστες του πλανήτη άγγιξαν τα 232 εκατομμύρια, σύμφωνα με έκθεση του Ο.Η.Ε., ενώ οι μισοί από αυτούς βρέθηκαν συγκεντρωμένοι σε 10 χώρες, με τις Η.Π.Α να έχουν την πρωτιά με 45,8 εκατομμύρια και τη Γερμανία στην τρίτη θέση με 9,8 εκατομμύρια. Τα 2/3 των διεθνών μεταναστών είναι συγκεντρωμένα στην Ασία και την Ευρώπη, η οποία παραμένει πρώτη στην προτίμηση των αποδημούντων (72εκ.). Το παρόν βρίσκει την Ελλάδα να έχει ταυτόχρονα τρεις διαφορετικούς ρόλους στο τοπίο της μετανάστευσης: Είναι μία χώρα εγκατάστασης μεταναστών, οι οποίοι στα προηγούμενα χρόνια ήρθαν στη χώρα μας με το όνειρο μίας αξιοπρεπούς διαβίωσης μία χώρα μαζικής διέλευσης ανθρώπων (μεταναστών-προσφύγων) που επιθυμούν ως επί το πλείστον να μετακινηθούν σε άλλα μέρη του πλανήτη, σε μία απεγνωσμένη προσπάθεια «απόδρασής» τους από τις διώξεις, τον πόλεμο και τη φτώχεια, αλλά και μία χώρα αποστολής μεταναστών οι οποίοι βλέπουν στο εξωτερικό προοπτικές επαγγελματικής καριέρας και μίας ζωής χωρίς στερήσεις. Είναι βέβαιο πως η σύγχρονη κοινωνική πραγματικότητα χαρακτηρίζεται παγκοσμίως από μία διαρκή μετακίνηση ανθρώπινων πληθυσμών και την προσωρινή ή μόνιμη εγκατάστασή τους σε νέους τόπους. Όι άνθρωποι που αποφασίζουν να μετακινηθούν αναζητώντας μία ομορφότερη ζωή, συνειδητοποιούν πως πέρα από τα όποια προβλήματα προσαρμογής και τις αγωνίες που επιφέρει η αλλαγή τόπου εγκατάστασης, καλούνται να διαχειριστούν και μία νέα ταυτότητα που τους αποδίδεται εκ προοιμίου στο νέο τους ξεκίνημα: την ταυτότητα του «ξένου». Οι μετανάστες συχνά έρχονται αντιμέτωποι με τη δυσπιστία, το φόβο και ένα σύστημα στερεοτύπων και προκαταλήψεων στους νέους τόπους, που είναι δομημένο πριν από αυτούς για αυτούς. Χρειάζεται να αμυνθούν, να απολογηθούν, να εξηγήσουν, να πείσουν πως δεν αποτελούν την ενσάρκωση μίας προκατασκευασμένης εικόνας που οι «άλλοι» έχουν φτιάξει για αυτούς. Πρέπει να πείσουν πως δεν είναι «εγκληματίες» επειδή είναι μελαμψοί, δεν είναι «τεμπέληδες» και «αναξιόπιστοι» επειδή είναι Έλληνες, δεν είναι «κλέφτες», δεν είναι «επικίνδυνοι». Είναι ευρέως γνωστό πως ιδιαίτερα σε περιόδους κοινωνικής και οικονομικής κρίσης, εντείνονται και αυξάνουν τα αρνητικά στερεότυπα για τους μετανάστες και έχουμε εμφάνιση του συνδρόμου του «αποδιοπομπαίου τράγου», όπου οι «ξένοι» τείνουν να θεωρούνται υπαίτιοι για όλα τα δεινά. Ως κοινωνία οφείλουμε να αντισταθούμε σε αυτό το φαινόμενο και να σταθούμε με κατανόηση και αποδοχή πλάι στους συνανθρώπους μας που επέλεξαν τη χώρα μας ως τόπο διαμονής, όπως θα προσδοκούσαμε να κάνουν προς εμάς οι κάτοικοι των χωρών που επιλέγουμε να μεταναστεύσουμε. Στις επόμενες σελίδες, Έλληνες μετανάστες στο εξωτερικό αλλά και μετανάστες που ζουν στην Ελλάδα, μοιράζονται μερικές από τις εμπειρίες τους. Ας κρατήσουμε για το τέλος μία αλήθεια για τη μετανάστευση σύμφωνα με τον Τσιάκαλο (2000, Οδηγός Αντιρατσιστικής Εκπαίδευσης): «Ευημερούν οι χώρες που βρίσκουν τρόπους για την ομαλή ένταξη των μεταναστών και των προσφύγων, ενώ ταλανίζονται από προβλήματα εκείνες που δε δρομολογούν την ισότιμη ένταξη των νέων κατοίκων». 3
4
EΔΩ ΖΩ ΜΙΑ ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΖΩΗ ΚΕΒΙΝιγηρία 27 «Πίσω στη Νιγηρία, ο κίνδυνος να βρεθείς με ένα όπλο στο κεφάλι από τρομοκράτες είναι καθημερινός». Ο Κέβι από το Μπενίν της Νιγηρίας, ήρθε στην Ελλάδα πριν από 3 χρόνια με λεωφορείο μέσω Τουρκίας, όπου πέρασε μία νύχτα. Το βράδυ πριν ξεκινήσει το ταξίδι προς το άγνωστο, δεν μπορούσε να κοιμηθεί καθώς το μυαλό του βασάνιζαν ερωτήματα: «Πού θα μείνω; Πού θα βρω να φάω; Θα βρω δουλειά; Πού πάω;». Η Ελλάδα δεν ήταν ο τελικός προορισμός του Κέβι, somehow I found myself in Greece, όπως είπε ο ίδιος χαρακτηριστικά. Πίσω άφησε τη γυναίκα του και τα δυο παιδιά τους (ένα αγόρι πέντε και ένα κορίτσι τριών ετών), έναν αδερφό και μία αδερφή (25 και 24 ετών σήμερα). Έπρεπε να φύγει, να βρει δουλειά για να μπορέσει να στηρίξει την οικογένειά του για την οποία αισθανόταν υπεύθυνος. Έχει να δει τους δικούς του από τότε που έφυγε. Δεν έχει άδεια μόνιμης παραμονής στη χώρα και με τα έγγραφα που έχει -τα οποία πρέπει να ανανεώνει συνεχώς- δεν του επιτρέπεται να ταξιδέψει στη χώρα του και να επιστρέψει. Όταν πρωτοήρθε, βρέθηκε να κοιμάται στα παγκάκια μιας επαρχιακής πόλης. Κάποιοι «λευκοί άνθρωποι» τού έδωσαν να φάει και μια μέρα, μια γυναίκα τον συμβούλεψε να πάει στην Αθήνα, όπου οι συμπατριώτες του θα τον βοηθούσαν να βρει δουλειά. Του πλήρωσε το εισιτήριο για να έρθει στην Αθήνα. Έψαξε για τους ομοεθνείς του αλλά η πρώτη του επαφή ήταν τραυματική, αφού βρέθηκε να περιμένει έναν συμπατριώτη του για να τον βοηθήσει, ο οποίος δεν εμφανίστηκε ποτέ. Απογοητεύτηκε, αλλά δεν τα παράτησε. Στη συνέχεια, κάποιος τον συμβούλεψε να πάει στο «Αλλοδαπών», όπως και έκανε. Έβγαλε χαρτιά προσωρινής διαμονής και γνώρισε έναν συμπατριώτη του, ο οποίος τον φιλοξένησε και του έδωσε να φάει. Λίγες μέρες μετά, τον σύστησαν στον κύριο Γιάννη στην Κηφισιά, όπου βρήκε δουλειά, την οποία διατηρεί μέχρι σήμερα. Ο εργοδότης του, ο κύριος Γιάννης «Είναι για μένα σαν πατέρας» λέει και ξαναλέει κατά τη διάρκεια της συνέντευξης. Τον βοηθάει στην ανανέωση των εγγράφων του, όταν χρειάζεται γιατρό, σε υπηρεσίες, κα. Αισθάνεται ότι του χρωστάει τα πάντα. «Η ζωή εδώ είναι καλή», λέει. «Πίσω στη Νιγηρία, ο κίνδυνος να βρεθείς με ένα όπλο στο κεφάλι από τρομοκράτες είναι καθημερινός. Φυσικά αν θες τη ζωή σου, οφείλεις να τους δώσεις ό, τι κουβαλάς. Ενώ εδώ, εδώ... ζω μια ελεύθερη ζωή». Ρατσισμό έχει νιώσει μόνο από άλλους Αφρικανούς, μη Νιγηριανούς. Λεκτικό μόνο, στον οποίο δε δίνει σημασία. Η πρόσβαση σε κοινωνικούς φορείς εδώ είναι εύκολη γι αυτόν. Χάρη στον κύριο Γιάννη βέβαια που τον συνοδεύει όπου χρειάζεται. Αλλά και μόνος στο νοσοκομείο, περιμένει τη σειρά του, τον εξετάζουν και όλα βαίνουν καλώς. Μόνο τα χαρτιά της μονιμοποίησης τον ανησυχούν. «Μπορείτε να με βοηθήσετε»; μας ρωτάει. ΝΑ ΜΗΝ ΞΕΧΑΣΕΙΣ ΑΠΟ ΠΟΥ ΕΡΧΕΣΑΙ AΛΕΞΙΑΓαλλία 29 Η «κλασική», όπως την ονομάζει, ατάκα «έφυγες από την κρίση για να μας πάρεις τη δουλειά». Η Αλεξία ζει στη Γαλλία από το 2009, όπου πήγε αρχικά για σπουδές και κατόπιν έμεινε λόγω δουλειάς. Τα τελευταία δύο χρόνια ζει και εργάζεται στο Παρίσι ως υπεύθυνη δημιουργίας και αγοράς αθλητικών προϊόντων. Στα 28 της αισθάνεται πιο έμπειρη και ικανοποιημένη με τον εαυτό της. Στην περίοδο της προσαρμογής της, είχε σύμμαχο την οικογένειά της και Έλληνες φοιτητές που γνώρισε μέσα από ιστοσελίδα του ελληνικού group του Πανεπιστημίου της στο Facebook, που είχε δημιουργηθεί για να βοηθά Έλληνες φοιτητές. «Η ελληνική φιλοξενία και η άμεση βοήθειά τους με εκπλήσσει ακόμη και σήμερα», μας λέει. Το Παρίσι, την «τρελούπολη» όπως τo χαρακτηρίζει, τo νιώθει πλέον σπίτι της, αναγνωρίζοντας όμως ότι η διαμονή σε μια άλλη χώρα δημιουργεί αναπόφευκτα στον καθένα την αίσθηση ότι θα είναι για πάντα ξένος. Όταν ρωτήθηκε αν έχει βιώσει ρατσισμό, θυμήθηκε διάφορες καταστάσεις και περιστατικά. Η πιο δύσκολη περίοδος ήταν το 2011-2012, όταν ένιωθε υπεύθυνη να δίνει συνεχώς εξηγήσεις στις πιεστικές ερωτήσεις γνωστών και φίλων για την ελληνική κρίση, λόγω της έντονης προβολής της από τα Μ.Μ.Ε. Ακόμη, έχει νιώσει να την αντιμετωπίζουν ως «ξένη» οι υπάλληλοι σε δημόσιες υπηρεσίες, ενώ δεν θα ξεχάσει ένα συμβάν σε ένα μπαρ έξι μήνες πριν. Η «κλασική», όπως την ονομάζει, ατάκα «Έφυγες από την κρίση για να μας πάρεις τη δουλειά» την είχε εξοργίσει και όπως λέει η ίδια, εκείνο το περιστατικό «Δεν κατέληξε όμορφα». Της λείπει πολύ η οικογένειά της και μελαγχολεί όταν σκέφτεται ότι χάνουν κοινές στιγμές. Θυμάται χαρακτηριστικά πως ο άρρωστος και μεγάλος σε ηλικία σκύλος της, έκανε ακόμη πιο δύσκολο εκείνο το βράδυ πριν την αναχώρηση. Τώρα, πέντε χρόνια μετά, πιο ήρεμη και κατασταλαγμένη νιώθει πως το μόνο που θέλει να πει σε όποιον Έλληνα πρόκειται να μεταναστεύσει είναι: «Να μην ξεχάσεις από πού έρχεσαι και ποιος σε βοήθησε να φτάσεις εκεί που βρίσκεσαι». 5
Η ΚΑΡΔΙΑ ΜΟΥ ΕΙΝΑΙ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ ΚΙΜΩΝΑΣ Aγγλία 32 «Δεν αλλάζω την Ελλάδα. Αν είχα άλλη επιλογή δε θα έφευγα» «Η κατάρρευση των αξιών όπως η οικογένεια, η θρησκεία, αλλά και των προσωπικών αξιών, είναι κάποια από τα αρνητικά τα οποία χρεώνει στην Αγγλία, τη στιγμή που η Ελλάδα διατηρεί τα ήθη και τα έθιμα σε κάποιο βαθμό». Προτείνει ωστόσο το Λονδίνο ως κα- Ο Κίμωνας, Ελληνοβρετανικής καταγωγής, εργάζεται ως υπάλληλος πυρασφάλειας στο Πανεπιστήμιο του King s του Λονδίνου εδώ και έναν χρόνο και αναγνωρίζει ήδη πολλά στοιχεία ως πλεονεκτήματα της Αγγλικής πρωτεύουσας έναντι της Ελλάδας. «Υπάρχει φοβερή επένδυση στην καλλιέργεια της επαγγελματικής εξειδίκευσης των υπαλλήλων», τη στιγμή που στην Ελλάδα της κρίσης δεν υπήρχε καμία προοπτική για δημιουργία επαγγελματικής καριέρας. Ακόμη, σε θέματα αξιοκρατίας, οργάνωσης και πρόσβασης στην εκπαίδευση, στην αγορά εργασίας και στο σύστημα υγείας, «Οι διαφορές της Αγγλίας σε σχέση με την Ελλάδα είναι μεγάλες», μας λέει. Παρόλα αυτά, και παρότι Ελληνοβρετανικής καταγωγής, ο Κίμωνας προσδοκά να επιστρέψει στην Ελλάδα μέσα στα επόμενα πέντε με επτά χρόνια. Το απρόσωπο στοιχείο στα δημόσια νοσοκομεία είναι αρκετά έντονο, τάλληλο προορισμό για την εξέλιξη ενός νέου ανθρώπου επαγγελματικά και οικονομικά παρά το μεγάλο ανταγωνισμό και το υψηλό κόστος ζωής. Ο Κίμωνας δεν έχει βιώσει ρατσισμό, προσαρμόστηκε σχετικά εύκολα, μιας και είχε ζήσει ξανά στο Λονδίνο λόγω σπουδών και έχει φίλους απ όλο τον κόσμο. Παρά την εύκολη προσαρμογή του, προτιμά τη ζωή του στην Ελλάδα και δεν ήταν λίγες οι τρυφερές και νοσταλγικές κουβέντες με τις οποίες πλαισίωνε τις περισσότερες απαντήσεις του. «Δεν αλλάζω όμως την Ελλάδα, αν είχα άλλη επιλογή δε θα έφευγα», «Θα ήθελα πολύ να έχω την ευκαιρία να γυρίσω κάποια στιγμή» και «Η καρδιά μου είναι στην Αθήνα» είναι κάποιες από «Οι γιατροί έχουν χρονομετρημένα πέντε λεπτά για κάθε επίσκεψη και ίσως χάνονται έτσι σημαντικές πληροφορίες για τον ασθενή», αυτές. λέει. 6
ΘΕΛΩ ΝΑ ΜΠΕΙ ΣΤΗΝ ΘΕΣΗ ΜΟΥ Ο ΕΛΛΗΝΑΣ PATRICIA Πολωνία19 «Αν θέλουμε να αλλάξουμε τον κόσμο πρέπει να ξεκινήσουμε από εμάς τους ίδιους». Η Patricia από την Πολωνία είναι 19 χρονών και ζει στην Ελλάδα από τα δυόμιση της χρόνια. Πρώτα ήρθε στην Ελλάδα ο πατέρας της. Όμως όταν τα πράγματα με τη δουλειά της μητέρας της στην Πολωνία άρχισαν να μη πηγαίνουν καλά, αποφάσισαν να ακολουθήσουν και τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας. Έτσι η Patricia βρέθηκε από πολύ μικρή ηλικία εδώ, γεγονός που την κάνει να μιλάει πολύ καλά τη γλώσσα, να φοιτά σε ελληνικό σχολείο και να δουλεύει περιστασιακά ώστε να μπορεί να προσφέρει βοήθεια στα έξοδα της οικογένειάς της. Το όνειρό της είναι να γίνει δικαστής και να αλλάξει αρκετά από τα πράγματα που θεωρεί άδικα και άσχημα. Είχε φτάσει αρκετά κοντά σ αυτό, καθώς φέτος επρόκειτο να δώσει πανελλαδικές εξετάσεις. Τα πράγματα όμως δεν ήρθαν όπως τα ήθελε. Ένα σοβαρό πρόβλημα υγείας του πατέρα της, σε συνδυασμό με το ταξίδι της μητέρας της στην Πολωνία, επίσης για θέμα υγείας, την έκαναν να απουσιάζει συχνά. Με το χαμό του πατέρα της, τα πράγματα έγιναν πιο δύσκολα. Με απόφαση του διευθυντή ορίστηκε «κατ οίκον διδαχθείσα», ώστε να μπορέσει να απουσιάσει από το σχολείο και να επιστρέψει όταν θα ήταν σε καλύτερη κατάσταση. Δεν φαντάστηκε όμως ότι αυτό θα της στοίχιζε την ευκαιρία να δώσει εξετάσεις και να περάσει στη σχολή που τόσο ήθελε. Της ζητήθηκε να προσκομίσει μια ψυχιατρική βεβαίωση που να εξηγεί τους λόγους που δεν παρουσιαζόταν στο σχολείο. Με αρκετή ταλαιπωρία κατάφερε να την προσκομίσει, όμως το σχολείο αποφάσισε να δώσει αρνητική απόφαση στο ζήτημά της και να μην της επιτρέψει να δώσει όχι μόνο πανελλήνιες, αλλά ούτε καν ενδοσχολικές εξετάσεις. Θεωρεί ρατσιστικό ότι το σχολείο προχώρησε σε αρνητική απόφαση, προτού καν εκδοθεί η απόφαση της Δευτεροβάθμιας Διεύθυνσης και σε συνδυασμό με αρνητικά και αποθαρρυντικά σχόλια που γινόντουσαν σε βάρος της από την αρχή κιόλας της σχολικής χρονιάς, σκέφτεται ότι ίσως όλο αυτό έγινε σκόπιμα και αυτό είναι που την λυπεί περισσότερο. Με αφορμή αυτά τα γεγονότα και κατόπιν επίσκεψης στο Συνήγορο του Πολίτη υπέβαλε αναφορά σε βάρος του σχολείου και ενός συγκεκριμένου καθηγητή τον οποίο χαρακτηρίζει «φασίστα και ρατσιστή» και αναμένει την εξέλιξη των πραγμάτων. Περιστατικό που την έχει κάνει όμως να εισπράξει ρατσισμό δεν είναι μόνο το παραπάνω. Αυτό το χαρακτηρίζει ως το αποκορύφωμα. Στην καθημερινότητα έχει ακούσει ανθρώπους να της λένε «Φύγε απ τη χώρα μου και πήγαινε στη πατρίδα σου» και να την φτύνουν. Χαρακτηριστικά λέει «Εγώ ήρθα εδώ για ένα καλύτερο μέλλον. Εγώ και όσοι μετανάστες ήρθαμε εδώ, σαν μετανάστες, σαν πρόσφυγες και όλα τα σχετικά προσπαθούμε να ενταχθούμε στο σύστημα, να ζούμε ίσα με τους ντόπιους». Το παράπονό της είναι ότι παρόλο που και οι Έλληνες είναι ένας λαός που έχει βιώσει τη μετανάστευση, δεν μπορούν να μπουν στη θέση ενός μετανάστη που ζει σήμερα εδώ. «Θέλω να μπει στη θέση μου ο Έλληνας. Αφού έχεις μεταναστεύσει, αφού έχεις σχέσεις με μετανάστες γιατί δε μπορείς να τους καταλάβεις; Πόσο παράξενο είναι αυτό; Δεν είμαστε εξωγήινοι, άνθρωποι είμαστε». Μπροστά στα σχόλια αυτά που υποδηλώνουν ρατσισμό, αντιδρά με συζήτηση και την επιδιώκει με κάθε δυνατό τρόπο. Όμως, αν χρειαστεί, δρα και με πιο έντονους τρόπους. Σε πρόσφατο περιστατικό που συνέβη στη μητέρα της από Έλληνα ένοικο της πολυκατοικίας που διαμένουν, δε δίστασε να καλέσει την Άμεση Δράση και να προβεί σε αναφορά του, προκειμένου να πάψουν ρατσιστικά σχόλια και κάθε είδους ενόχληση. Αρκετά συνειδητοποιημένη όπως είναι, θα έλεγε σε κάποιον που σκέφτεται ή αναγκάζεται να μεταναστεύσει, να σκεφτεί καλά και να είναι ψυχολογικά και συναισθηματικά έτοιμος για το τι θα συναντήσει. Παρ όλες τις δυσκολίες που μπορεί να αντιμετωπίζει στη καθημερινή ζωή, δεν το βάζει κάτω. «Κάθε εμπόδιο για καλό», καταλήξαμε μέσα από τη κουβέντα μας. Δε χάνει την αισιοδοξία της και διακρίνει σε όλα τα πράγματα τις δύο όψεις που υπάρχουν. «Η ζωή είναι σαν το νόμισμα. Έχει δυο όψεις. Υπάρχει και το καλό και το κακό. Υπάρχουν διαφορετικοί άνθρωποι σε όλο τον κόσμο. Αν θέλουμε να αλλάξουμε τον κόσμο πρέπει να ξεκινήσουμε από εμάς τους ίδιους». 7
ΓΙΑΤΙ ΑΓΑΠΑΩ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΚAMELΥΑ Aίγυπτος 27 «Όλοι μας είμαστε άνθρωποι. Πρέπει να ζούμε όλοι καλά. Με αγάπη και υγεία μόνο». Η Kamelya από την Αίγυπτο, είναι 27 ετών και ζει στην Ελλάδα από το 2011. Αποφάσισε να αφήσει τη χώρα της γιατί ήθελε να δει «άλλο κόσμο», να βρει δουλειά και να ζει με τους γονείς της, οι οποίοι είχαν εγκατασταθεί στην Ελλάδα πολλά χρόνια πριν. Είχε άλλωστε ζήσει και παλιότερα εδώ, σε μικρή ηλικία. Θυμάται ότι ένιωθε ευχάριστα το βράδυ πριν φύγει από την Αίγυπτο, γιατί θα ξαναέβλεπε τη χώρα όπου είχε ζήσει και όταν ήταν παιδί. «Γιατί αγαπάω την Ελλάδα», είπε. Όταν ήρθε το 2011, της στάθηκαν οι γονείς της και τη βοήθησαν πολύ οι δασκάλες των Ελληνικών της, καθώς και κάποιοι καλοί φίλοι. Πριν έρθει εδώ ονειρευόταν να βρει δουλειά και να σπουδάσει. «Δε βρήκα δουλειά μέχρι τώρα αλλά δε πειράζει. Αν ήμουν στην Αίγυπτο πάλι δε θα είχα βρει. Εδώ σπούδασα τα ελληνικά, τη γλώσσα», μας λέει. Δηλώνει ικανοποιημένη από την προσαρμογή της στη χώρα. «Μπορώ να ψωνίσω, να μιλάω με τον κόσμο. Μιλάω ελληνικά με τους φίλους μου». Ωστόσο δε παύουν να υπάρχουν και δυσκολίες. Μια από αυτές έχει να κάνει με την εργασία. Ψάχνει συνεχώς αλλά δεν έχει καταφέρει να βρει δουλειά. Αναφορικά με το αν έχει βιώσει κάποιο είδος ρατσισμού λέει χαρακτηριστικά: «Μέχρι τώρα δε βρέθηκε να με χτυπήσει κάποιος, αλλά μιλάνε άσχημα» και συμπληρώνει: «Μπορεί να περπατάω στο δρόμο και να έρθει κάποιος να πει Aϊ στο διάολο και να φύγει ή να κάθομαι στn καρέκλα, κάποιος να περπατάει και να φτύσει όταν περάσει από δίπλα. Αφήνω τον Θεό να τους κρίνει». Από τη Αίγυπτο τής λείπουν πολύ τα αδέρφια και τα ανίψια της. Θέλει να γυρίσει κάποια στιγμή γιατί «Εκεί είναι η πατρίδα». Τέλος, ρωτώντας την, τι είδους μήνυμα θα ήθελε να περάσει μέσα από αυτή τη συνέντευξη είπε: «Όλοι μας είμαστε άνθρωποι. Πρέπει να ζούμε όλοι καλά. Με αγάπη και υγεία μόνο. Όχι να λέμε ότι αυτός δεν είναι άνθρωπος κλπ. Να μη λένε ότι ήρθαμε και τρώμε το φαΐ σας και παίρνουμε τη σύνταξή σας. Εμείς δε παίρνουμε από την τσέπη κανενός». ΜΟΥ ΛΕΙΠΕΙ ΤΟ ΑΙΣΘΗΜΑ ΤΟΥ ΑΝΗΚΕΙΝ ΧΡΗΣΤΟΣ Γαλλία 30 «Eδώ είναι Γαλλία, όχι Ελλάδα». Ο Χρήστος με μεγάλη λύπη άφησε την Ελλάδα για τη Γαλλία. Από τη μία, η απόσταση δεν θα του επέτρεπε να στηρίξει ψυχολογικά ένα συγγενικό του πρόσωπο με πρόβλημα υγείας, από την άλλη όμως, δεν έβρισκε δουλειά και έπρεπε να φύγει για να βοηθήσει οικονομικά την οικογένειά του σ εκείνη τη δύσκολη στιγμή. Με σπουδές σε Ελλάδα και Αγγλία, εργάζεται εδώ και τρία χρόνια ως μηχανικός ανάπτυξης λογισμικού σε γνωστή εταιρεία. Επέλεξε τη Γαλλία για πολλούς λόγους. Η χώρα είχε καλή φήμη σε σχέση με τα εργασιακά δικαιώματα αλλά και το σύστημα υγείας, ενώ του δινόταν η ευκαιρία να εργαστεί σε μία αναγνωρισμένη εταιρεία στο χώρο της πληροφορικής και μάλιστα στην πόλη Αντίμπ της Κυανής Ακτής, στην οποία έβρισκε πολλές ομοιότητες με την πατρίδα του. Επιπλέον, η μόνιμη διαμονή συγγενή του στη Γαλλία συνέβαλε θετικά στην απόφασή του να μεταναστεύσει εκεί. Ο Χρήστος αισθάνεται γενικά δικαιωμένος σε σχέση με τις προσδοκίες του, αφού όντως διαπίστωσε έλλειψη διαφθοράς, ένα καλό σύστημα υγείας με επάρκεια πόρων και καλές εργασιακές συνθήκες. Ωστόσο δεν έλλειψαν οι απογοητεύσεις. Προς μεγάλη του έκπληξη μέσα από μία επίσκεψή του σε γιατρό, ανακάλυψε ότι η εταιρεία του, τον εμφάνιζε μόνο τυπικά ως ασφαλισμένο, ενώ στην πραγματικότητα ήταν επί οκτώ μήνες ανασφάλιστος. «Η ανάγκη για σταθερή ροή χρήματος με ανάγκασε να μην κάνω επίσημες καταγγελίες. Μου πήρε δεκαεννιά μήνες για να βγάλω κάρτα υγείας», μας λέει. Στην περίοδο της εγκατάστασής του, όταν έψαχνε για σπίτι, αλλά και όταν άνοιξε τραπεζικό λογαριασμό, ένιωσε ανάλογες απογοητεύσεις και θεωρεί πως έγινε αντικείμενο εκμετάλλευσης. Ρατσισμό βίωσε όταν στελέχη της εταιρείας, σε συζήτηση για την αύξηση του μισθού του, ανέφεραν ότι δεν καταλαβαίνουν πώς άτομα από χώρες όπως η Ιταλία, η Ρουμανία και η Ελλάδα ζητούν τέτοιες αυξήσεις. Ακόμη ένα περιστατικό που μας διηγήθηκε συνέβη κατά τη διαδικασία της εγγραφής του στο σύστημα υγείας, όταν άκουσε από υπάλληλο ότι «εδώ είναι Γαλλία, όχι Ελλάδα». Ένα άλλο είδος ρατσισμού που βίωσε ο Χρήστος, είχε να κάνει με την εμφάνισή του. Είδε τη συμπεριφορά των ανθρώπων να αλλάζει απέναντί του ανάλογα με το αν ήταν ξυρισμένος ή όχι. «Δείγμα της γενικότερης Αραβοφοβίας στη Γαλλία που οδηγεί τον οποιονδήποτε μελαχρινό με μούσια να αντιμετωπίζεται με δυσπιστία». Μας εξομολογήθηκε χωρίς περιστροφές ότι αντιδρά «τρομερά επιθετικά» σε τέτοιες καταστάσεις και περιστατικά καθώς πεποίθησή του είναι ότι «η αδικία πρέπει να πατάσσεται». Συναναστρέφεται Γάλλους αλλά και ανθρώπους όλων των εθνικοτήτων. Η κολλητή του φίλη είναι από την Ισπανία. Από την Ελλάδα, του λείπει η οικογένειά του αλλά και η χαλαρότητα των κινήσεων, η διασκέδαση, το αίσθημα του «ανήκειν», η έννοια του «Τρώμε για να τα πούμε και όχι για να γεμίσουμε το στομάχι μας». Φτάνοντας στο τέλος της κουβέντας μας, το μήνυμα που ήθελε να μεταδώσει ο Χρήστος στους Έλληνες που πρόκειται να μεταναστεύσουν, είναι να μην πιστεύουν οτιδήποτε ακούν από τρίτους σχετικά με τις άλλες χώρες αφού, όσο προηγμένες κι αν είναι, τα προβλήματα αργά ή γρήγορα θα προκύψουν. 8
9
ΕΓΩ ΗΡΘΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΓΙΑ ΝΑ ΕΧΩ ΚΑΛΗ ΖΩΗ ADNAN Πακιστάν 23 «Φοβάμαι λίγο, δεν θα γυρίσω πολύ έξω, δεν θα κάνω πολύ βόλτα, έχω λίγο πρόβλημα με την Aστυνομία, έχω πρόβλημα με τη Χρυσή Αυγή» Τριάντα μέρες και νύχτες ταξίδεψε ο Adnan, πότε με τα πόδια, πότε με καράβι και πότε οδικώς, για να βρεθεί από την Ασία στις παρυφές της Ευρώπης. Ήταν πριν τρία χρόνια όταν, ξεκινώντας ολομόναχος από το Πακιστάν στο Ιράν και από εκεί στην Τουρκία, έφτασε στην Ελλάδα. Μετά το θάνατο του πατέρα του, ο Αdnan αναγκάστηκε να σταματήσει το σχολείο για να δουλέψει και να βοηθήσει τη μητέρα και τα αδέρφια του. Η επιβίωση της οικογένειάς του ήταν και ένας από τους λόγους που αποφάσισε να εγκαταλείψει την πατρίδα του. Στα λόγια του συμπυκνώνονται οι λόγοι μετανάστευσής του στην Ελλάδα: «Εγώ ήρθα στην Ελλάδα για να έχω καλή ζωή και να στέλνω βοήθεια στην οικογένειά μου στο Πακιστάν». Δηκτικός απέναντι στους πολιτικούς ιθύνοντες της χώρας του, αναφέρει: «Έχει πρόβλημα το Πακιστάν, δεν έχει ρεύμα, ο πρόεδρος κάνει βλακείες και ο κόσμος δεν έχει λεφτά». Η προσδοκία για μία καλύτερη ζωή δεν περιορίζεται μόνο σε οικονομικά κριτήρια. Ο Adnan ήθελε να ζήσει μία πιο ασφαλή και ειρηνική ζωή, μακριά από την έκρυθμη πολιτική και κοινωνική κατάσταση της χώρας του και την απειλή του πολέμου. Λέει σχετικά: «Άλλο πρόβλημα είναι ότι το Πακιστάν είναι κοντά στο Αφγανιστάν. Το Αφγανιστάν είναι μια βόμβα που θα εκραγεί, κάτι επικίνδυνο και για το Πακιστάν». Όταν πρωτοήρθε στην Ελλάδα έμεινε για ένα χρόνο άνεργος. Έπειτα, δούλεψε ως ράφτης σε διάφορες βιοτεχνίες στην Αθήνα. Τους τελευταίους, όμως, μήνες βρίσκεται σε αναζήτηση εργασίας. Ζει από τις οικονομίες του και ευελπιστεί ότι θα βρει σύντομα δουλειά. Του αρέσει η ζωή στην Ελλάδα και θα ήθελε στο μέλλον να φέρει και την οικογένειά του εδώ. Το γεγονός, όμως, ότι αυτό το διάστημα αντιμετωπίζει προβλήματα με τα χαρτιά του, δυσκολεύει τις συνθήκες παραμονής του στην χώρα. «Έχει αλλάξει η ζωή μου. Εδώ είναι πολύ καλά, έχει δουλειά, έχει πολλά. Αλλά έχω πρόβλημα με χαρτιά, αν με πιάσει η αστυνομία θα κάνω φυλακή. Αυτό είναι πρόβλημα, αλλά όταν έχω χαρτιά είναι καλή η ζωή. Θα κάνω βόλτες. Δεν θέλω φασαρία, δεν θέλω τίποτα, να δουλεύω και να έχω καλή ζωή θέλω». Όταν η κουβέντα έρχεται στον ρατσισμό, ο Αdnan παραδέχεται ότι έχει έρθει αντιμέτωπος με τα επικριτικά βλέμματα και τα αρνητικά σχόλια των ντόπιων για την καταγωγή του. Το σκηνικό είναι, συνήθως, μία πλατεία ή ένα λεωφορείο. Περιγράφει μία ξενοφοβική συμπεριφορά που συχνά βιώνει: «Όταν περνάω μόνος από πλατεία, βλέπεις τη γιαγιά και αυτή νομίζει ότι θα την κλέψω, αλλά δεν τα κάνω εγώ αυτά, εδώ ήρθα μόνο για να δουλέψω». Θεωρεί ότι η συχνότητα τέτοιων βιωμάτων είναι ακόμη μεγαλύτερη σε μετανάστες με πιο μελαμψή επιδερμίδα από την δική του. Εκφράζει την ενόχληση του για τέτοια περιστατικά αλλά λέει ότι δεν αντιδρά.η Αστυνομία και η Χρυσή Αυγή είναι αυτά που πραγματικά φοβάται και τον εμποδίζουν να ζήσει μία φυσιολογική ζωή στην Αθήνα. Το κυνηγητό που εξαπολύει η πρώτη ενάντια στους μετανάστες και η ρατσιστική βία της δεύτερης, τον αναγκάζουν να περιορίσει τις μετακινήσεις του στην πόλη. «Φοβάμαι λίγο, δεν θα γυρίσω πολύ έξω, δεν θα κάνω πολύ βόλτα, έχω λίγο πρόβλημα με την αστυνομία, έχω πρόβλημα με τη Χρυσή Αυγή» δηλώνει. Ευτυχώς, μέχρι σήμερα δεν έχει πέσει θύμα ρατσιστικής επίθεσης από μέλη της Χρυσής Αυγής ο ίδιος. Ως προς την δράση της Αστυνομίας, διηγείται το συμβάν ενός φίλου του: «Αυτός έχει όλα τα χαρτιά, αλλά τον έπιασε η αστυνομία και πήγε στο Αλλοδαπών. Αυτός τα βρήκε σε δέκα λεπτά αλλά μετά πάλι τον έπιασαν και πάλι έφυγε. Αυτός έχει διαβατήριο, έχει πάνω του άδεια διαμονής, αλλά δεν το βλέπει (η Αστυνομία), σου λέει Eλα μαζί μου. Δεν είναι καλό αυτό». Κλείνοντας, μας λέει ότι, όταν μιλάει με τους φίλους του στο Πακιστάν, τους λέει ότι «Καλά είναι εδώ στην Ελλάδα» απλά παραπονιέται που δεν έχει δουλειά. Η σκέψη τού Αdnan βρίσκεται, συνεχώς, στην οικογένεια του. Το βασικό του μέλημα είναι να μη της λείψουν τα χρήματα που τους στέλνει γιατί «Θα είναι πολύ δύσκολα χωρίς τη βοήθεια αυτή». 10
ΦΤΙΑΞΤΕ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΝΑ ΓΥΡΙΣΟΥΜΕ ΧΡΙΣΤΙΝΑ Αγγλία 27 «Μου έχει τύχει, μια ασθενής να μου ζητήσει να την δει Άγγλος οδοντίατρος, αντί εγώ, στο ιατρείο που δουλεύω». Η Χριστίνα βρίσκεται εδώ και 4 χρόνια στην βροχερή Αγγλία. Ο κύριος λόγος που, τον Σεπτέμβρη του 2010, αποφάσισε να φύγει από την Ελλάδα, ήταν η απόκτηση εργασιακής εμπειρίας ως οδοντίατρος με καλύτερες απολαβές, αλλά και η αναζήτηση μεταπτυχιακών προγραμμάτων και ειδικοτήτων. «Η Αγγλία προσφέρει σχετικά άμεσο ξεκίνημα για τους οδοντιάτρους, αφού υπάρχει, ακόμα, προσφορά εργασίας σε ιατρεία», εξηγεί. Οι νέες εμπειρίες και γνωριμίες αποτέλεσαν ένα, επιπλέον, καλό κίνητρο. Αρχικά, βρέθηκε σε μία κωμόπολη βορειανατολικά της χώρας για να καταλήξει να τελειώσει την μετεκπαίδευση της στο Μάντσεστερ, όπου πλέον ζει και ασκεί το επάγγελμά της τα τελευταία χρόνια. Φαίνεται ικανοποιημένη από την επαγγελματική της σταδιοδρομία και το εισόδημα της. Μπορεί να κάνει πολλά ταξίδια και να έχει μία έντονη κοινωνική ζωή. Τον ελεύθερο χρόνο της τον μοιράζεται με παρέες, οι οποίες αποτελούν μία «μίξη» ανθρώπων, με τους οποίους νιώθει ότι ταιριάζει, χωρίς να παίζει κάποιο ρόλο η χώρα καταγωγής τους. «Με βοηθά η παρέα του καθενός από αυτούς με τον τρόπο του», μας λέει. Παρά την επιτυχή της προσαρμογή στην χώρα, η Χριστίνα δυσκολεύεται να συνηθίσει τον άστατο καιρό, την τοπική κουζίνα αλλά και την ιδιοσυγκρασία των ντόπιων. Ως προς το τελευταίο σχολιάζει: «Ακόμα καμιά φορά με παραξενεύει η διαφορετική νοοτροπία των Άγγλων πάνω σε ορισμένα θέματα. Ίσως ο διαφορετικός τρόπος διασκέδασης. Η καθιερωμένη ευγένεια». Νοσταλγεί τους φίλους και την οικογένειά της και όπως αναφέρει χαρακτηριστικά, της λείπει «O ήλιος και το καλό φαγητό! Το έξω καρδιά και όχι η συνεχής προσποίηση». Από την άλλη πλευρά, εντοπίζει στην Αγγλία έναντι της Ελλάδας λιγότερο γραφειοκρατική αλλά και αποτελεσματικότερη λειτουργία του Δημόσιου τομέα. Δηλώνει πως δεν έχει δεχθεί ρατσιστικά σχόλια σε προσωπικό επίπεδο, αλλά πιστεύει ότι ως αλλοεθνής έχει υποστεί διακρίσεις και εμπόδια σε εργασιακό επίπεδο. Μιλώντας για την πρόσβαση στην εργασία αναφέρει: «Στην εργασία, μόνο, μπορεί να υπάρξει μια σχετική δυσκολία. Θα υπάρχει μια δυσπιστία ως προς τις ικανότητές μας. Θα ζητήσουν επιπλέον χαρτιά ή θα προτιμήσουν ντόπιους, ώστε να μιλάνε καλά την γλώσσα κ.τ.λ. Για παράδειγμα, μου καθυστερούσαν πολύ την έκδοση της άδειάς μου, ώστε να ξεκινήσω εργασία στο εδώ εθνικό σύστημα υγείας». Η Χριστίνα στο εργασιακό της περιβάλλον είδε αρνητικές συμπεριφορές που σχετίζονταν άμεσα με το γεγονός πως ήταν «ξένη». Όπως αναφέρει η ίδια, «Μπορούν να σου δημιουργήσουν ευκολότερα προβλήματα οι εργοδότες ή οι ασθενείς, εκμεταλλευόμενοι το γεγονός ότι δεν είσαι ντόπιος. Πχ. να μην σε πληρώσουν καθόλου ή να σου δώσουν λιγότερα, να κάνουν ευκολότερα παράπονα ή να ζητήσουν αποζημιώσεις. Μου έχει τύχει, μια μη ντόπια ασθενής να μου ζητήσει να την δει Άγγλος οδοντίατρος, αντί εγώ, στο ιατρείο που δουλεύω». Η Ελληνική της καταγωγή τροφοδοτεί, επιπλέον, αρνητικά σχόλια που σχετίζονται με την οικονομική κρίση. «Μπορεί να γίνουν αγενείς σχετικά με την Ελλάδα και την οικονομική κρίση. Θα πουν για παράδειγμα ότι εξαιτίας της Ελλάδας, μας κάνουν και εδώ περικοπές». Περιστατικά όπως τα παραπάνω αντιμετωπίζονται από την ίδια, συνήθως, με ψυχραιμία και χιούμορ. Προς το παρόν, η Χριστίνα δε σκέφτεται να γυρίσει, λόγω των δυσχερών οικονομικών συνθηκών. «Παραμένω ακόμη εδώ διότι περιμένω να καλυτερέψουν τα πράγματα στην Ελλάδα» αναφέρει, ενώ μας προτρέπει: «Φτιάξτε την Ελλάδα να γυρίσουμε». 11
12
ΕΔΩ ΟΛΑ ΔΟΥΛΕΥΟΥΝ ΣΑΝ ΚΑΛΟΚΟΥΡΔΙΣΜΕΝΗ ΜΗΧΑΝΗ NIKOΣ Αυστρία 30 «Ο πλανήτης είναι φτιαγμένος για όλα τα πλάσματα που μένουν σε αυτόν». Ο Νίκος έφυγε για την Αυστρία το 2012 ακολουθώντας έναν καλό του φίλο. Φεύγοντας από την Ελλάδα της κρίσης, έκανε πράξη την αγάπη του για την αλλαγή και την περιπέτεια. Η βοήθεια από Έλληνες εκεί και ο προσαρμοστικός του χαρακτήρας διευκόλυναν τη διαμονή του. Οι προσδοκίες του να μάθει καλά Γερμανικά και να ασχοληθεί με τη μαγειρική, είναι πλέον σε καλό δρόμο αφού «H ιστορία γράφεται με το δικό μου χέρι», όπως λέει χαρακτηριστικά. Οι διαφορές μεταξύ της Ελλάδας και της Αυστρίας είναι μεγάλες καθώς στην Αυστρία η εκπαίδευση, το σύστημα υγείας και η αγορά εργασίας, είναι τομείς που λειτουργούν απρόσκοπτα, μας λέει. Οι κρατικές παροχές, οι αξιοπρεπείς μισθοί, η τήρηση των νόμων και ο σεβασμός στον πολίτη, καθιστούν την Αυστρία χώρα πρότυπο. Για τον Νίκο όμως, ακριβώς επειδή «Eδώ όλα δουλεύουν σαν καλοκουρδισμένη μηχανή», υπάρχουν έντονες διαφορές στο ταπεραμέντο μεταξύ Αυστριακών και Ελλήνων. Για τους πρώτους, χρησιμοποιεί χαρακτηρισμούς όπως «ήσυχοι, τυπικοί, ευγενικοί, μιλούν σιγά», ενώ για τους Έλληνες διαλέγει τα επίθετα: «διαχυτικοί, φασαριόζικοι, τσαπατσούληδες, φλογεροί». Τα γνωρίσματα των ντόπιων πιστεύει ότι αντανακλούν ένα έλλειμμα κριτικής σκέψης, προσωπικών απόψεων, αυθορμητισμού και εντέλει ουσιαστικής ελευθερίας. Κάνει παρέα με Έλληνες και ανθρώπους από μεσογειακές ή άλλες μη ευημερούσες χώρες, όπως η Πολωνία. Δεν έχει βιώσει ρατσισμό και νιώθει πιο «ανοιχτός» άνθρωπος από τους Αυστριακούς. Το βράδυ πριν την αναχώρησή του είχε μεγάλο ενθουσιασμό, όπως για κάθε τι καινούργιο ξεκινά στη ζωή του. Τώρα, του λείπουν οι φίλοι, η οικογένειά του, η μηχανή του και τα μεζεδάκια. Ζώντας μακριά από τη χώρα και τις δυσκολίες της, εκτιμά πιο καθαρά «την ψυχή του Έλληνα», μας λέει. Ο Νίκος προτρέπει όποιον σκέφτεται να μεταναστεύσει να το τολμήσει. Θεωρεί άστοχη τη χρήση του όρου «μετανάστευση» για τη μετακίνηση ανθρώπων σε άλλους τόπους διότι «...δίνει στη διαδικασία έναν βαρύ χαρακτήρα τη στιγμή που η ζωή είναι μικρή, ωστόσο υπέροχη και ο πλανήτης είναι φτιαγμένος για όλα τα πλάσματα που μένουν σε αυτόν». Ο ΦΑΣΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ ΜΟΧΑΜΕΝΤ Μαρόκο 28 «Αν θέλουμε να αλλάξουμε τον κόσμο, πρέπει να ξεκινήσουμε από εμάς τους ίδιους». Για το Μοχάμεντ από το Μαρόκο, ο τελικός προορισμός της Αθήνας είχε ενδιάμεσους σταθμούς την Τουρκία και τη Σάμο. Οι ελπίδες του, παρόλο που βρέθηκε συγκυριακά εδώ το 2008, άρχισαν να ξεθωριάζουν όταν έμαθε τη γλώσσα γιατί τότε κατάλαβε και τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι Έλληνες. Δουλεύει σε συνεργείο καθαρισμού ενός γυμναστηρίου. Για την αντιμετώπισή του σε δημόσιους φορείς, απαντά πριν καν να ολοκληρώσουμε την ερώτηση: «Καθόλου μα καθόλου βοήθεια. Σου μιλάνε λες και είσαι Έλληνας και ξέρεις ήδη τη διαδικασία», ενώ για την αγορά εργασίας, μας λέει από τη βιωματική του εμπειρία: «Μόλις διαβάζουν το ξένο σου όνομα σε εκμεταλλεύονται στα λεφτά, στο ωράριο, στα ένσημα». Έχει δεχτεί ρατσισμό ακόμη και με αφορμή το όνομά του, όταν ένας πρώην εργοδότης του απαιτούσε να τον φωνάζει Γιώργο. Σε άλλη περίπτωση, ο προϊστάμενός του απαιτούσε από αυτόν να δίνει το «παρών» κάθε φορά που από το μικρόφωνο καλούσε έναν συνάδελφό του και όχι αυτόν ονομαστικά. «Δείξε το επίπεδό σου και μη βρίζεις και συ όταν σε βρίζουν» προτείνει ως τρόπο αντιμετώπισης ρατσιστικών συμπεριφορών. Η αντίδραση του Μοχάμεντ απέναντι στο «φασισμό του κράτους», όπως λέει, έχει και πολιτικό χαρακτήρα. Το 2011 συμμετείχε στην τρίμηνη απεργία πείνας των τριακοσίων μεταναστών που στεγάζονταν με την άδεια του Συλλόγου Φοιτητών στη Νομική Σχολή. Αν και είχαν γίνει κάποια βήματα για τη νομική αναθεώρηση των δικαιωμάτων των μεταναστών, για παράδειγμα ως προς το χρόνο και τη διαδικασία νομιμοποίησής τους, με την αλλαγή της κυβέρνησης, δεν έγινε τίποτα στην πράξη. Ο Μοχάμεντ πιστεύει ότι η στάση ενός κράτους απέναντι στους μετανάστες αντανακλά και τη στάση του απέναντι στους ντόπιους. Εξέφρασε με λύπη την απογοήτευσή του για τις τεράστιες διαφορές μεταξύ της Αθηναϊκής Δημοκρατίας, όπως τη μάθαινε στο σχολείο και όπως τη βλέπει να εφαρμόζεται σήμερα. Ωστόσο, παρόλη την κατ ευφημισμόν Ελληνική Δημοκρατία, όπως λέει, δεν θα ξαναγύριζε στο Μαρόκο, όσο κι αν του λείπει η οικογένειά του, γιατί εκεί «Δεν θα δεις δημοκρατία ποτέ στη ζωή σου». Κάνει παρέα με πολλούς Έλληνες, ενώ το κυρίαρχο συναίσθημά του το τελευταίο βράδυ στο Μαρόκο, ήταν η ανυπομονησία. Ήθελε να φτάσει γρήγορα στον προορισμό του για να μάθει τι τον περιμένει. Θα παρότρυνε τον οποιονδήποτε να μεταναστεύσει οπουδήποτε, με τον όρο να μάθει αμέσως τη γλώσσα γιατί αν το αμελήσει κανείς «Και να θέλουν να σε βοηθήσουν, δεν μπορείς εσύ να βοηθήσεις τον εαυτό σου». 13
ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΕΜΑΣ Η M.K.O. CIVIS PLUS ιδρύθηκε το 2011 με στόχο την καταπολέμηση του κοινωνικού αποκλεισμού, της φτώχιας και της κοινωνικής ανισότητας συνεισφέροντας έτσι στις προσπάθειες της Κοινωνίας των Πολιτών για κοινωνική ευημερία και αλληλεγγύη. Στο πλαίσιο των δραστηριοτήτων της υλοποιεί πρωτοβουλίες ανθρωπιστικής και κοινωφελούς δράσης με αντικείμενο την υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ανεξάρτητα από χρώμα, εθνικότητα, φύλο, θρησκεία ή πολιτιστικό υπόβαθρο και στο πλαίσιο που αυτά περιγράφονται από την Οικουμενική Διακήρυξη των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών. Για περισσότερες πληροφορίες ή αν θέλετε να ενώσετε τη φωνή σας με τη δικιά μας στον αγώνα για ένα καλύτερο κόσμο επισκεφθείτε την ιστοσελίδα μας: www.civisplus.gr M.K.O CIVIS PLUS Λεωφ. Βασιλέως Γεωργίου Β, 28 116 35 Αθήνα E. info@civisplus.gr T. 211 012 1441/2 F. 211 012 1443 14 12
Η CIVISplus θέλει να ευχαριστήσει τους συμμετέχοντες που στήριξαν την υλοποίηση του σχεδίου Review Immigration σε όλα τα στάδια: τη δημιουργία του παρόντος εντύπου, του τηλεοπτικού σποτ και της ιστοσελίδας του σχεδίου. Ομάδα εθελοντών: Παναγιώτα Αγραπηδά Ελισάβετ Δημητρά Τούλα Μανόλογλου Κατερίνα Μαλιωτάκη Βιτοριάνα Κώτσια Ελευθερία Σίντρου Μarta Giannico Xριστίνα Δημητριάδη Σοφία Λαδοπούλου Rosa Torres Αριάδνη Καλαμπαλίκη Βίκυ Σαρτζή Γεωργία Αγγελακούδη Νίκος Γρουμπός Andi Grabocka Γιώργος Χαρίσης Όλγα Ελευθερίου Ευαγγελία Παπασουλιώτη Ανδρέας Αρβανιτάκης Γρηγόρης Δρακόπουλος Δημήτρης Γαλάνης Ανδρέας Στεργίου Γιώργος Χριστόπουλος Γραφιστική Επιμέλεια: Αγγελική Θεοδώρου 15
VISIT OUR SITE : WWW.REVIEW-IMMIGRATION.GR «Το σχέδιο αυτό χρηματοδοτήθηκε με την υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Η παρούσα δημοσίευση [ανακοίνωση] δεσμεύει μόνο τον συντάκτη της και η Επιτροπή δεν ευθύνεται για τυχόν χρήση των πληροφοριών που περιέχονται σε αυτήν.»