Τρίτη 7 Οκτωβρίου 2014 Κείμενο-παρουσίαση της Φιλόλογου του Γυμνασίου Καλυβίων κ. Σωτηρίας Κοκορέα. «Αγαπητοί συνάδελφοι και μαθητές, Σήμερα η ημέρα είναι αφιερωμένη στο σχολικό αθλητισμό με ειδικότερο θέμα μια βασική αρχή του αθλητισμού: την ισότητα όσων συμμετέχουν. Η αρχή αυτή βέβαια αποτελεί και βασικό νόμο της ζωής: όλοι οι άνθρωποι δεν είναι ίδιοι μεταξύ τους - είναι όμως ίσοι. Τη βασική αυτή αρχή της ισότητας και της ισονομίας στον αθλητισμό εκφράζουν με τον καλύτερο τρόπο οι Ολυμπιακοί Αγώνες και το Ολυμπιακό πνεύμα, αλλιώς γνωστό και ως Ολυμπιακό ιδεώδες. Όπως όλοι ξέρουμε, κοιτίδα των Ολυμπιακών αγώνων είναι η αρχαία Ολυμπία, όπου οι αγώνες διεξάγονταν κάθε τέσσερα χρόνια, από το 776 π. Χ. και μετά. Οι αγώνες ήταν αφιερωμένοι στον Δία, το άγαλμα του οποίου βρισκόταν στην Ολυμπία. Συνήθως διαρκούσαν πέντε μέρες, στην ακμή τους όμως οι εορταστικές εκδηλώσεις μπορεί να κρατούσαν και 2 εβδομάδες. Τα Ολύμπια διέπονταν από κανόνες αυστηρούς και απαραβίαστους, για την τήρηση των 1/6
οποίων υπεύθυνοι ήταν οι ελλανοδίκες. Η πρώτη μέρα περιελάμβανε τελετή έναρξης, με θρησκευτικές εκδηλώσεις και θυσίες προς τους θεούς. Τη δεύτερη μέρα γινόταν ο αγώνας σταδίου (δρόμου), το άθλημα με τη μεγαλύτερη αίγλη. Τις επόμενες μέρες πραγματοποιούνταν αγωνίσματα δισκοβολίας, πάλης, πυγμαχίας, άλματος εις μήκος και πεντάθλου. Το τυπικό μέρος όμως των Ολυμπίων δεν έχει τόση σημασία όσο οι βασικές αρχές και αξίες που καθιέρωσαν πρώτοι οι πρόγονοί μας με αφορμή το αθλητικό αυτό γεγονός. Καταρχάς, η είσοδος στο στάδιο και η παρακολούθηση των αγώνων επιτρεπόταν σε όλους, ελεύθερους, δούλους, Έλληνες και ξένους. Πιο σημαντικό όμως είναι ότι οι Έλληνες καθιέρωσαν την περίφημη Ολυμπιακή εκεχειρία. Όπου και να γινόταν πόλεμος έπρεπε να σταματήσει για ένα τουλάχιστον μήνα. Για ποιο λόγο; Ακριβώς για λόγους ισότητας. Έπρεπε όλοι οι αθλητές, όπου και να βρίσκονταν, να μπορέσουν να ταξιδέψουν και να φτάσουν στην Ολυμπία. Δίνονταν δηλαδή ίσες ευκαιρίες σε όλους να δείξουν τις ικανότητές τους, χωρίς να εμποδίζονται από ειδικές συνθήκες, όπως ο πόλεμος. Η πιο σημαντική αξία όμως που καθιέρωσαν οι Έλληνες στους Ολυμπιακούς αγώνες είναι το 2/6
πασίγνωστο «ευ αγωνίζεσθαι» ή όπως είναι γνωστό στην αγγλική ορολογία σήμερα, το fair play. Είναι το πνεύμα υγιούς συναγωνισμού, η περίφημη ευγενής άμιλλα. Τι σημαίνει αυτό; Ότι η νίκη πρέπει να κατακτιέται μόνο με τίμια μέσα. Μόνο έτσι φανερώνεται το μεγαλείο του κάθε αθλητή και του κάθε ανθρώπου. Ευ αγωνίζεσθε είναι ένα σύστημα αξιών. Και παραπάνω από αυτό - είναι στάση ζωής. Βασικές του αρχές είναι ο σεβασμός στην άποψη και στη διαφορετικότητα του άλλου. Σεβασμός στους κανόνες του αθλήματος, στους συναθλητές και στους αντιπάλους. Τέλος, η βία ασφαλώς δεν είχε θέση στα αθλητικά γεγονότα στην αρχαιότητα, όπως δε θα έπρεπε να έχει θέση και στα γήπεδα σήμερα. Άλλωστε η νίκη έχει αξία μόνο όταν βασίζεται στην πραγματική ικανότητα και στη δικαιοσύνη. Ο άνθρωπος που νικά χρησιμοποιώντας αθέμιτα μέσα, όπως πονηριά ή βία, γνωρίζει πάντα μέσα του ότι δεν είναι αυτός ο πραγματικός νικητής. Περνώντας στο σήμερα, οι Ολυμπιακοί αγώνες αναβίωσαν με πρώτη διοργάνωση το 1896 τιμής ένεκεν στην Αθήνα. Σκοπός της διοργάνωσης αυτής ήταν να τιμηθεί η Ελλάδα, η χώρα που γέννησε τους Ολυμπιακούς αγώνες. Μάλιστα στην πρώτη αυτή διοργάνωση στην Αθήνα δόθηκε η ευκαιρία σε όλους να διαπιστώσουν ότι οι Ολυμπιακοί αγώνες πράγματι προσφέρουν ίσες ευκαιρίες σε όλους, ανεξαρτήτως καταγωγής, κοινωνικής ή οικονομικής τάξης. Ο Σπύρος Λούης είναι το χαρακτηριστικότερο παράδειγμα του ανθρώπου που νικά με την αξία του. Ο νερουλάς από το Μαρούσι, που δεν υπήρξε ποτέ αθλητής, έτρεξε στο Μαραθώνιο και βγήκε πρώτος στη διαδρομή που έκανε ο Φειδιππίδης για να αναγγείλει τη νίκη των Ελλήνων στο Μαραθώνα. 3/6
Αυτή ήταν μια καλή αρχή για τους σύγχρονους Ολυμπιακούς αγώνες, αφού οι βασικές αρχές που θα τους χαρακτήριζαν θα ήταν οι ίδιες αρχές που δημιούργησαν οι αρχαίοι Έλληνες. Ας πάρουμε για παράδειγμα την Ολυμπιακή σημαία: έχει πέντε κύκλους, έναν για κάθε ήπειρο που κατοικείται. Το λευκό φόντο όμως συμβολίζει το γεγονός ότι οι αθλητές θα παλέψουν με τίμια μέσα και σκοπός τους είναι ο αγώνας και όχι η νίκη με κάθε κόστος. Βέβαια σε πολλές περιπτώσεις, διάφορα πολιτικά καθεστώτα προσπάθησαν να εκμεταλλευτούν τους αγώνες. Ενδεικτικό παράδειγμα το ναζιστικό καθεστώς του Χίτλερ. Στόχος του; Στους Ολυμπιακούς αγώνες του 1936 να επικρατήσει η άρεια φυλή, δηλαδή το πρότυπο του λευκού ανοιχτόχρωμου Γερμανού αθλητή. Ωστόσο το Ολυμπιακό πνεύμα για μια ακόμη φορά κυριαρχεί και εκδικείται το φανατικό ηγέτη. Μέσα στη ναζιστική Γερμανία ο αφροαμερικανός Τζέσε Όουενς θα κερδίσει 4 χρυσά μετάλλια, στα 100 μ., στα 200 μ., στο άλμα εις μήκος και στη σκυταλοδρομία, διαψεύδοντας έτσι τις προσδοκίες του Χίτλερ. Αποδεικνύεται έτσι ότι το θάρρος και η αξία του ανθρώπου μπορούν να νικήσουν το φανατισμό και το μίσος. Μια ακόμα λεπτομέρεια από αυτούς τους Ολυμπιακούς αγώνες αποδεικνύει ότι η ανθρώπινη ευγένεια και ο χαρακτήρας είναι πάνω από ιδεολογίες και πολιτικές σκοπιμότητες. Πρόκειται για τη φιλία που αναπτύχθηκε ανάμεσα στον Γερμανό αθλητή Λουτς Λονγκ και τον Τζέσε Όουενς παρά τις προκαταλήψεις που υπήρχαν εναντίον των μαύρων στη ναζιστική Γερμανία. 4/6
Μάλιστα οι Ναζιστές δε συγχώρησαν τη φιλία αυτή. Έστειλαν τον Λονγκ στην πρώτη γραμμή της μάχης, με αποτέλεσμα να σκοτωθεί στις 14 Ιουλίου 1943 στην Ιταλία. Ο Όουενς ανέπτυξε ισχυρή σχέση με την οικογένεια του Λόνγκ. Κάθε χρόνο μετά τον πόλεμο πήγαινε στη Γερμανία, τους ενίσχυε οικονομικά όσο μπορούσε, ενώ έγινε κηδεμόνας και κουμπάρος του γιου του Λονγκ, Καρλ. Κάποτε είπε για τη γνωριμία του με τον Γερμανό: «Αν λιώσω όλα τα κύπελλα και τα χρυσά μετάλλιά μου, δεν θα καταφέρω να φτιάξω μια φιλία τόσο χρυσή και ακριβή όσο αυτή». Κλείνοντας λοιπόν με αυτά τα λόγια του Τζέσε Όουενς, καλό θα ήταν να μας μείνει στο μυαλό ότι ο αθλητισμός προσφέρει ίσες ευκαιρίες σε όλους. Αν για ένα άθλημα θεωρείσαι μεγαλόσωμος ή μικρόσωμος, αδύνατος, κοντύτερος ή ψηλότερος, για ένα άλλο άθλημα είσαι ιδανικός. Μην ξεχνάμε ότι και στα ομαδικά αθλήματα, όπως στο ποδόσφαιρο, ο κάθε ένας έχει τη θέση του: άλλος είναι αμυντικός, άλλος σέντερ φορ και άλλος τερματοφύλακας. Όλοι όμως έχουν την ίδια αξία, παρότι έχουν διαφορετική θέση. Αυτό συμβαίνει, γιατί όλοι είναι εξίσου απαραίτητοι στην ομάδα. Πρέπει πάντα να θυμόμαστε τις βασικές αρχές των αρχαίων Ελλήνων που δεν είναι άλλες από το ήθος, την περηφάνια, τον σεβασμό στους άλλους και την ειρηνική διάθεση. Μόνο τηρώντας αυτούς τους κανόνες μπορούμε να θεωρούμαστε και να είμαστε πραγματικοί νικητές. Σας ευχαριστώ πολύ!» 5/6
6/6