ΓΥΜΝΣΙΟ ΓΙΟΥ ΔΟΜΕΤΙΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙ 2014-2015 ΓΡΠΤΕΣ ΠΡΟΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2015 Μάθημα: Φυσιογνωστικά Τάξη: Ημερομηνία: 15/06/2015 Διάρκεια: 1:30 Ονοματεπώνυμο: Τμήμα:.. ρ:. αθμός: Ολογράφως:.. Υπογρ. Καθηγητή:.. ΟΔΗΓΙΕΣ: Να γράψετε μόνο με μπλε ή μαύρη πένα. παγορεύεται η χρήση διορθωτικού υγρού. Το εξεταστικό δοκίμιο των Φυσιογνωστικών αποτελείται από εννέα (9) σελίδες και χωρίζεται σε τρία μέρη, και Γ. Να απαντήσετε σε όλα τα μέρη σύμφωνα με τις οδηγίες. ΜΕΡΟΣ : (6 μονάδες) Να απαντήσετε ΣΕ ΟΛΕΣ τις ερωτήσεις (1-6). Κάθε σωστή απάντηση βαθμολογείται με ΜΙ (1) μονάδα. 1. Να μελετήσετε τους οργανισμούς που φαίνονται στις εικόνες -Ε και να απαντήσετε στις ερωτήσεις που ακολουθούν. (μ. 1) Εικόνα Μπακαλιάρος Εικόνα Μανιτάρι Εικόνα Γ ακτήριο Εικόνα Δ Καμηλοπάρδαλη Εικόνα Ε Κυπαρίσσι (α) Σε ποιο ασίλειο ανήκει ο οργανισμός της εικόνας Γ;... (β) Ποιος/οι από τους πιο πάνω οργανισμούς ανήκουν στα Σπονδυλωτά;.. (γ) Σε ποια ομοταξία ανήκει ο οργανισμός της εικόνας ; (δ) Ποιος/οι από τους πιο πάνω οργανισμούς ανήκουν στους αυτότροφους οργανισμούς;..
2 2. Η πιο κάτω εικόνα δείχνει ένα κύτταρο. φού το μελετήσετε, να απαντήσετε στις ερωτήσεις που ακολουθούν. 2 1 3 Πυρήνας (α) Να ονομάσετε τα μέρη / οργανίδια του κυττάρου που δείχνουν οι αριθμοί 1-3. (μ. 0,75) 1.. 2... 3... (β) Ποιος είναι ο ρόλος του πυρήνα; (μ. 0,25) 3. Στο πιο κάτω σχεδιάγραμμα φαίνονται διάφορα όργανα του ανθρώπινου οργανισμού. φού το μελετήσετε να απαντήσετε στις ερωτήσεις που ακολουθούν. 1 3 2 (α) Να ονομάσετε τα όργανα που δείχνουν οι εικόνες με τους αριθμούς 1-3. (μ. 0,75) 1. 2. 3. (β) Να ονομάσετε το οργανικό σύστημα στο οποίο ανήκουν τα όργανα που δείχνουν τα γράμματα και. (μ. 0,25).. 4. Να εξηγήσετε γιατί η φωτοσύνθεση είναι πολύ σημαντική για όλους τους οργανισμούς που ζουν στον πλανήτη Γη. (2 λόγοι) (μ. 1) (α) (β)
3 5. (α) Να τοποθετήσετε σωστά τα βέλη ( ή ) ώστε να σχηματιστούν σωστά οι τροφικές αλυσίδες και. (μ.0,5) φυτοπλαγκτόν γαρίδα μαρίδα μεγάλο ψάρι άνθρωπος αετός μικρό πουλί κάμπια φυτό (β) Τι δείχνουν τα βέλη σε μία τροφική αλυσίδα; (μ.0,5)...... 6. Να αντιστοιχίσετε τις έννοιες της στήλης με τις προτάσεις της στήλης, βάζοντας δίπλα από την κάθε έννοια της στήλης τον κατάλληλο αριθμό από τη στήλη. Για την κάθε έννοια της στήλης υπάρχει μόνο μία σωστή απάντηση από τη στήλη. (μ. 1) α. Νεκρά σώματα 1. Ένωση ωαρίου και σπερματοζωαρίου β. Υπόθεση 2. βιοτικός παράγοντας σε ένα οικοσύστημα γ. Γονιμοποίηση 3.Κάποτε είχαν ζωή και τώρα δεν έχουν δ. Νερό 4. Μπορεί να ελεγχθεί με ένα πείραμα
4 ΜΕΡΟΣ : (8 μονάδες) Να απαντήσετε μόνο στις τέσσερις (4) από τις έξι (6) ερωτήσεις. Κάθε σωστή απάντηση βαθμολογείται με 2 μονάδες. 1. Στην πιο κάτω εικόνα φαίνεται ένας μονοκύτταρος οργανισμός. φού τον μελετήσετε να απαντήσετε στις ερωτήσεις που ακολουθούν. Χλωροπλάστες Πυρήνας (α) Πρόκειται για προκαρυωτικό ή ευκαρυωτικό οργανισμό; Να δικαιολογήσετε την απάντησή σας αναφέροντας ένα λόγο από τις πληροφορίες που σας δίνονται πιο πάνω. (μ. 0,6)... (β) Με ποιο τρόπο εξασφαλίζει την τροφή του; Να δικαιολογήσετε την απάντησή σας από τις πληροφορίες που σας δίνονται πιο πάνω. (μ. 0,7).... (γ) Σε ποιο ασίλειο ανήκει; Να δικαιολογήσετε την απάντησή σας αναφέροντας δυο λόγους από τις πληροφορίες που σας δίνονται πιο πάνω. (μ. 0,7).... 2. (α) Το κείμενο που ακολουθεί αφορά έναν οργανισμό που ονομάζεται Πέρδικα. φού το μελετήσετε να απαντήσετε στις ερωτήσεις που ακολουθούν. Πέρδικα η αρχόντισσα των βράχων (Alectoris chukar) Η Πέρδικα (Alectoris chukar) είναι ένα από τα πουλιά του τόπου μας που επιτρέπεται το κυνήγι του. Η πτήση της είναι χαμηλή και σύντομη. Τρέχει όμως πολύ γρήγορα γι αυτό και δυσκολεύει κυνηγούς και σκυλιά. Τρέφεται με έντομα, σπόρους, καρπούς και χορτάρι. Να συμπληρώσετε τις πιο κάτω πληροφορίες για την πέρδικα: (μ. 1,2) ασίλειο: Γένος:. Ομοταξία: Τι γεννά:.. (β) Να γράψετε τον ορισμό για το είδος. (μ. 0,8)......
5 3. (α) Να αντιστοιχίσετε τις έννοιες της στήλης με τις προτάσεις της στήλης, βάζοντας δίπλα από την κάθε έννοια της στήλης τον κατάλληλο αριθμό από τη στήλη. Για την κάθε έννοια της στήλης υπάρχει μόνο μία σωστή απάντηση από τη στήλη. (μ. 1) α. Οστό 1. Ελέγχει ποιες ουσίες μπαίνουν ή βγαίνουν από το κύτταρο. β. Οργανισμός 2. Όργανο υπεύθυνο για τη λειτουργία της αναπνοής γ. Πνεύμονας 3. ποτελείται από ένα σύνολο οργανικών συστημάτων και περιβάλλεται από το δέρμα δ. Κυτταρική μεμβράνη 4. Όργανο του Ερειστικού συστήματος (β) Να συμπληρώσετε τα κενά 1-4 ιεραρχώντας τις έννοιες από την πιο απλή στην πιο πολύπλοκη, για να δείξετε πώς είναι οργανωμένοι οι (πολυκύτταροι) οργανισμοί. (μ. 1) 1.. 2.. 3. 4. 5. Οργανισμός 4. (α) Στο πιο κάτω σχεδιάγραμμα να συμπληρώσετε τις ενδείξεις με τους αριθμούς 1-4, ώστε να περιγράφεται σωστά η λειτουργία της Φωτοσύνθεσης. (μ. 1) 3... 4. 2.. Χλωροφύλλη 1... (β) Ποιος είναι ο ρόλος της χλωροφύλλης στη λειτουργία της Φωτοσύνθεσης; (μ. 0,4) (γ) Να συμπληρώσετε σωστά την πιο κάτω πρόταση: (μ. 0,6) Η αύξηση του (αέριο). στην ατμόσφαιρα από δραστηριότητες του ανθρώπου όπως (δική σας επιλογή). ενισχύει το Φαινόμενο του Θερμοκηπίου με αποτέλεσμα την της θερμοκρασίας της Γης.
6 5. (α) Να ονομάσετε τα όργανα του αναπαραγωγικού συστήματος της γυναίκας που δείχνουν οι αριθμοί 1-4 στο πιο κάτω σχήμα. (μ. 1) 3 1.... 1 2 4 2. 3. 4.... Τράχηλος ναπαραγωγικό σύστημα γυναίκας (β) Να ονομάσετε: (μ. 1) το όργανο του αναπαραγωγικού συστήματος του άντρα στο οποίο παράγονται τα σπερματοζωάρια: το όργανο από το οποίο αποβάλλονται έξω από το σώμα του άντρα το σπέρμα και τα ούρα: 6. (α) Ένα χαρακτηριστικό των θηλαστικών, στα οποία ανήκει και ο άνθρωπος, είναι ότι γεννούν ζωντανά μικρά. Να γράψετε δύο άλλα χαρακτηριστικά του ανθρώπου που δικαιολογούν την ταξινόμησή του στα θηλαστικά. (μ. 0,8) 1... 2... (β)(i) Οι εικόνες -Γ που ακολουθούν αφορούν τη δημιουργία του νέου οργανισμού στον άνθρωπο, αλλά είναι ανακατεμένες. Να τις βάλετε σε σωστή χρονική σειρά συμπληρώνοντας τα κενά στο πιο κάτω σχήμα με τα γράμματα,, Γ. (μ. 0,6) Σπερματοζωάρια Ωάριο Εικόνα Εικόνα Εικόνα Γ (ii) Να γράψετε δύο διαφορές μεταξύ ωαρίου και σπερματοζωαρίου. (μ. 0,6) 1... 2...
ΜΕΡΟΣ Γ : (6 μονάδες) 7 Να απαντήσετε μόνο στις δύο (2) από τις τρεις (3) ερωτήσεις. Κάθε σωστή απάντηση βαθμολογείται με 3 μονάδες. 1. (α)(i) Το μικροσκόπιο είναι ένα σημαντικό εργαλείο για την επιστήμη της ιολογίας. Να γράψετε ποια είναι η χρησιμότητά του. (μ. 0,4) (ii) Να εξηγήσετε γιατί το δείγμα που ετοιμάζουμε για μικροσκοπική παρατήρηση πρέπει να είναι πάρα πολύ λεπτό. (μ. 0,4) (β) Η πιο κάτω εικόνα δείχνει ένα φυτικό κύτταρο. φού το μελετήσετε να απαντήσετε στις ερωτήσεις που ακολουθούν. (i) Ποιος είναι ο ρόλος του κυτταρικού τοιχώματος σε ένα φυτικό κύτταρο; (μ. 0,4) Κυτταρικό τοίχωμα...... (ii) Να γράψετε δύο δομές/οργανίδια, εκτός από το κυτταρικό τοίχωμα, που υπάρχουν μόνο στο φυτικό κύτταρο και όχι στο ζωικό. (μ. 0,5) Δομή/ οργανίδιο 1:. Δομή/ οργανίδιο 2: (γ) Να γράψετε τον ορισμό για το κύτταρο. (μ. 0,8) (δ) Οι πιο κάτω εικόνες και δείχνουν κύτταρα. Σε ποια από τις δύο εικόνες τα κύτταρα σχηματίζουν ιστό; Να δικαιολογήσετε την απάντησή σας αναφέροντας ένα λόγο. (μ. 0,5) Εικόνα Εικόνα
8 2. Στο μάθημα της ιολογίας Γυμνασίου η καθηγήτρια ζήτησε από τα παιδιά να κάνουν ένα πείραμα, για να διαπιστώσουν αν κάποια φυτά που είχαν στο εργαστήριο έκαναν τη λειτουργία της φωτοσύνθεσης. Τα φυτά φαίνονται πιο κάτω στις εικόνες -Γ. Τα παιδιά συζήτησαν το ερώτημα και συμφώνησαν πως ένα φυτό όταν φωτοσυνθέτει παράγει την (ουσία Χ) την οποία θα μπορούσαν να ανιχνεύσουν χρησιμοποιώντας διάλυμα ιωδίου. Πριν ρίξουν το διάλυμα ιωδίου στα φύλλα των πιο κάτω φυτών, θυμήθηκαν ότι θα έπρεπε πρώτα να αφαιρέσουν από αυτά τη χλωροφύλλη με τη βοήθεια της (ουσίας Ψ). (α) Να ονομάσετε την ουσία Χ που παράγουν τα φυτά όταν φωτοσυνθέτουν και ανιχνεύεται με το διάλυμα ιωδίου: (μ. 0,2) (β) Να ονομάσετε την ουσία Ψ που διαλύει τη χλωροφύλλη:.. (μ. 0,2) (γ) Τι χρώμα έχει το διάλυμα ιωδίου;... (μ. 0,2) Φυτό πράσινο, ποτισμένο, εκτεθειμένο στο διοξείδιο του άνθρακα που τοποθετήθηκε στο σκοτάδι Φυτό πράσινο, απότιστο, εκτεθειμένο στο ηλιακό φώς και το διοξείδιο του άνθρακα. Φυτό πράσινο, ποτισμένο, εκτεθειμένο στο ηλιακό φώς και το διοξείδιο του άνθρακα. Εικόνα Εικόνα Εικόνα Γ (δ) Τα παιδιά αφού αποχρωμάτισαν τα φύλλα, έριξαν στο καθένα από αυτά διάλυμα ιωδίου. Να συμπληρώσετε τον πιο κάτω πίνακα, ώστε να φαίνονται τα αποτελέσματα που πήραν τα παιδιά δικαιολογώντας την απάντησή σας στην τελευταία στήλη. [μ. (6Χ0,2)+(3Χ0,3)=2,1] Φυτό Εικ. Χρώμα διαλύματος ιωδίου μετά την επαφή του με το αποχρωματισμένο φύλλο Το φυτό φωτοσυνθέτει; παντήστε με ένα ΝΙ ή ένα ΟΧΙ ιτιολόγηση απάντησης (που δώσατε στην ερώτηση αν το φυτό φωτοσυνθέτει) Φυτό Εικ. Φυτό Εικ. Γ (ε) Ποιο από τα πιο πάνω φυτά αποτελεί τον μάρτυρα του πειράματος; (μ. 0,3)..
9 3. (α) Δίνεται το πιο κάτω τροφικό πλέγμα. φού το μελετήσετε, να απαντήσετε στις ερωτήσεις που ακολουθούν. Για τις απαντήσεις σας, αντί ονόματα οργανισμών, να χρησιμοποιήσετε τα γράμματα -Θ. Η Θ Ε Ζ Γ Δ (i) Να γράψετε: (μ. 0,8) (α) Έναν σαρκοφάγο οργανισμό (β) Έναν παραγωγό (γ) Έναν κορυφαίο θηρευτή (δ) Έναν φυτοφάγο οργανισμό (ii) Με βάση το πιο πάνω τροφικό πλέγμα να σχεδιάσετε (να γράψετε) μία τροφική αλυσίδα που να περιλαμβάνει τον οργανισμό Θ. (μ. 1) (iii) ν εξαφανιστεί ο οργανισμός, πώς θα επηρεαστούν οι οργανισμοί και Ε; (μ. 0,6) Οργανισμός : Οργανισμός E: (β) Ποιο είναι πιο χρήσιμο, για έναν επιστήμονα, μια τροφική αλυσίδα ή ένα τροφικό πλέγμα; Να δικαιολογήσετε την απάντησή σας. (μ. 0,6).... H εισηγήτρια Ο Διευθυντής Μαρία ργυρίδου Δημήτρης Χανδριώτης