Οι επιχειρησιακές ικανότητες του γαλλικού µαχητικού 4ης γενιάς στο µικροσκόπιο

Οι επιχειρησιακές ικανότητες του γαλλικού µαχητικού 4ης γενιάς στο µικροσκόπιο

À Το γαλλικό Rafale, είναι το δικινητήριο µαχητικό τέταρτης γενιάς διάδοχος, στις γραµµές παραγωγής της Dassault Aviation, του Mirage 2000, που βρίσκεται ήδη σε υπηρεσία στη Γαλλική Ναυτική Αεροπορία και στη Γαλλική Αεροπορία (Armee de l Air). Όπως υποστηρίζει η Dassault Aviation το Rafale, το γαλλικό µαχητικό 4ης γενιάς καλύπτει κατά τον ιδανικότερο τρόπο τις επιχειρησιακές απαιτήσεις της ΠΑ. Ποια είναι όµως τα στοιχεία και οι ικανότητες που καθιστούν το Rafale ένα από τα πιο ικανά µαχητικά που είναι υποψήφια για να ενταχτούν µελλοντικά στην επιχειρησιακή δοµή της ΠΑ; Του Απόλλωνα Γ. Λεονταρίτη Φωτογραφίες: Dassault Aviation

Το Rafale αποτελεί ένα από τους εν δυνάµει υποψήφιους τύπους για την αντικατάσταση παλαιότερων µαχητικών στο δυναµικό της ΠΑ αλλά και της ανάληψης νέων αποστολών που τα ήδη υπάρχοντα µαχητικά δεν µπορούν να εκτελέσουν H I K G H I J H γαλλική κυβέρνηση, αλλά και η γαλλική αµυντική βιοµηχανία θεωρούν χωρίς αµφιβολία πρωταρχική σηµασία την εξαγωγική προοπτική του Rafale. Η Ελλάδα θεωρείται από τους πλέον σηµαντικούς υποψήφιους χρήστες του Rafale, από την στιγµή που αξιοποίησε µε επιτυχία δύο γαλλικούς τύπους µαχητικών τα τελευταία 30 χρόνια. Η υποψηφιότητα του Rafale για την Ελλάδα στηρίζεται λοιπόν στη λογική της εναλλακτικής προµήθειας µαχητικών αεροσκαφών από δύο διαφορετικές πηγές- η οποία ξεκίνησε την δεκαετία του 70 µε τα Mirage F- 1CG. Συνεχίστηκε µε την προµήθεια των Mirage 2000 στα τέλη της δεκαετίας του 80 φτάνοντας µέχρι τις µέρες µας µε την προµήθεια των Mirage 2000-5 Mk II. Φυσικά οι επιχειρησιακές ανάγκες της ΠΑ καθορίζουν τις επιδόσεις που πρέπει να διαθέτει το υποψήφιο µαχητικό αεροσκάφος, προκει- µένου να καλυφθούν οι απαιτήσεις και να εξασφαλιστεί το αξιόµαχο του Όπλου απέναντι στις απειλές που αντιµετωπίζει. Παράλληλα όµως δεν θα πρέπει να λησµονούµε ότι η προµήθεια µαχητικών είναι µια πολυσύνθετη απόφαση που επηρεάζεται όχι µόνο από τεχνοοικονοµικά κριτήρια αλλά και από πολιτικές και γεωστρατηγικές ισορροπίες, οι οποίες λαµβάνονται υπ όψιν από τις εκάστοτε πολιτικές ηγεσίες που έχουν και τον τελικό λόγο στη λήψη της τελικής απόφασης. Στην περίπτωση λοιπόν που η ελληνική κυβέρνηση κρίνει ότι η χρονική συγκυρία επιβάλλει την προµήθεια µαχητικού ευρωπαϊκής προέλευσης, τότε τα δεδοµένα θα γίνουν πιο συγκεκριµένα επιβάλλοντας την λήψη επιλογής της βέλτιστης υποψηφιότητας, η οποία θα πρέπει να χαρακτηρίζεται από ρεαλισµό, ώστε να µην επαναληφθούν λάθη που ταλαιπώρησαν στο παρελθόν την ΠΑ. Χωρίς να µπαίνουµε στον πειρασµό να διερευνήσουµε ποιο σενάριο προµήθειας θα ήταν το βέλτιστο για την ΠΑ, αφού δεν είµαστε εµείς αυτοί που έχουν στη διάθεση τους όλα τα δεδοµένα που επηρεάζουν Αεροσκάφος Rafale κατά τη διάρκεια σύντοµης παραµονής του στην 115 ΠΜ καθ οδόν προς το Αφγανιστάν H I K 36 ªµƒπ - øµƒπ 2008 ANAXAITI H/INTERCEPTION

À µια τέτοια αγορά, θεωρούµε ότι έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον να δούµε µε τα σηµερινά διαθέσιµα στοιχεία, την υποψηφιότητα του γαλλικού µαχητικού 4ης γενιάς και ποιες ικανότητες είναι σε θέση να προσφέρει σήµερα στην ΠΑ. Με τον τρόπο αυτό ο ενδιαφερόµενος αναγνώστης θα µπορεί να έχει µια περισσότερο ολοκληρωµένη εικόνα από τεχνικής -επιχειρησιακής πλευράς για την υποψηφιότητα του Γαλλικού µαχητικού 4ης γενιάς, χωρίς βεβαίως να λησµονείται ότι στο παρόν άρθρο δεν επιχειρούνται συγκρίσεις ούτε εξετάζονται οι οικονοµικοί και πολιτικοί παράµετροι για το πρόγραµµα απόκτησης Νέου Μαχητικού για την ΠΑ. [ Τα χαρακτηριστικά της έκδοσης F-3 Έτσι λοιπόν είναι ιδιαίτερα σηµαντικό το γεγονός ότι η εξέλιξη του γαλλικού µαχητικού έχει ολοκληρωθεί και θεωρείται δεδοµένο ότι η έκδοση που προτείνεται στην Ελλάδα αφορά το Rafale F-3 Η πιστοποίηση της έκδοσης F-3 ολοκληρώθηκε την 1η Ιουλίου 2008 από την Γαλλική υπηρεσία εξοπλισµών και αµυντικών προµηθειών DGA και το πρώτο µαχητικό Rafale F-3 αναµένεται να παραδοθεί στη Γαλλική Αεροπορία το πρώτο τρίµηνο του 2009. Υπενθυµίζουµε ότι στις 17 Φεβρουαρίου 2004, ανατέθηκε σύµβαση για την ανάπτυξη της έκδοσης F-3 του Rafale, ενώ ακολούθησε στα τέλη του έτους σύµβαση προµήθειας για 59 µαχητικά της συγκεκριµένης διαµόρφωσης. Στην έκδοση F-3 το µαχητικό αποκτά πλέον και ρόλο πυρηνικής αποτροπής µε την ικανότητα εκτόξευσης του βλήµατος Αέρος-Εδάφους Μέσης Ακτίνας-Βελτιωµένου (ASMP-A). Το RBE2 θα αποκτήσει δια- µορφώσεις Ραντάρ Συνθετικού ιαφράγµατος (SAR) υψηλής ανάλυσης και παρακολούθησης αναγλύφου, µε αυτόµατο έλεγχο χειριστηρίου (auto-stick) και µοχλού ώσης (auto-throttle). Θα ολοκληρωθούν επίσης το σύστηµα απεικόνισης κάσκας Gerfaut, βόµβες καθοδήγησης λέιζερ, το ατρακτίδιο σήµανσης λέιζερ Damocles, το βλήµα εναντίον πλοίων ΑΜ.39 Exocet και το ατρακτίδιο ηλεκτρο-οπτικής αναγνώρισης RECO NG. Προβλέπεται επίσης η αναβάθµιση των αεροσκαφών του F-2 σε F-3 µε απλή εγκατάσταση λογισµικού. Για την εξέλιξη του αεροσκάφους µετά το επίπεδο F-3 προβλέπεται έκδοση Ενεργού ιάταξης Ηλεκτρονικής Σάρωσης (AESA) του ραντάρ RBE2 παθητικής φασικής διάταξης, αναβάθµιση του SPECTRA µε νέο RWR και του OSF µε προηγµένη µονάδα IRST, καθώς και ολοκλήρωση νέων όπλων, περιλαµβανόµενου του βλήµατος αέρος-αέρος Meteor και πρόσθετων βοµβών καθοδήγησης λέιζερ. Όσον αφορά την ενσωµάτωση ενεργού ραντάρ AESA εκτιµάται ότι θα έχει ολοκληρωθεί το 2010, ώστε να είναι εφικτός ο εξοπλισµός των µαχητικών που προορίζονται τόσο για τις Γαλλικές Ένοπλες υνάµεις όσο και για εξαγωγές. Στο σηµείο αυτό υπογραµµίζεται ότι το Rafale είναι το µόνο ευρωπαϊκό µαχητικό που διαθέτει σήµερα σε υπηρεσία ραντάρ τεχνολογίας AESA (έστω και µε τη µορφή παθητικής λειτουργίας), η οποία χρησιµοποιεί ευέλικτη δέσµη για πραγµατικό ταυτόχρονο εγκλωβισµό στόχων µε µεγάλο υψοµετρικό διαχωρισµό σε µέσες αποστάσεις αλλά και στόχους εδάφους. Στην περίπτωση της Ελλάδας, οι προδιαγραφές του Νέου Μαχητικού για την ΠΑ περιλαµβάνουν ως επιθυµητή, την ύπαρξη ενός ενεργού ραντάρ τεχνολογίας AESA, το οποίο θα προσφέρει: ταυτόχρονη λειτουργία έρευνας, αποκάλυψης και εγκλωβισµού στόχων στον αέρα και το έδαφος ανάλυση συνθετικού διαφράγµατος (SAR) µικρότερη του 0,5m ικανότητα παρακολούθησης αναγλύφου (Terrain Following Radar) ταυτόχρονη παρακολούθηση 8 στόχων µε καθοδήγηση βληµάτων στους 4 πιο επικίνδυνους σε εµπλοκές πέραν του οπτικού ορίζοντος (BVR). Ταυτόχρονα σηµαντικό ρόλο διαδραµατίζει η σχεδιαστική φιλοσοφία του µαχητικού, δηλαδή υψηλό ΜΤΒF, µε µειωµένες απαιτήσεις συντήρησης και µικρό αριθµό προσωπικού για την εξυπηρέτησή του, που στην περίπτωση του Rafale έχουν τεκµηριωθεί στην πράξη από την µέχρι σήµερα χρήση του και εγγυώνται το ιδιαίτερα χαµηλό κόστος χρήσης του αεροσκάφους. Η γαλλική κυβέρνηση έχει δώσει παραγγελίες µέχρι στιγµής για 120 συνολικά µονάδες. Ο σχεδιασµός που έχει γίνει αφορά την απόκτηση 234 συνολικά Rafale για λογαριασµό της Armee de l Air και 60 µονοθέσιων Rafale M για λογαριασµό της αεροπορίας του γαλλικού ναυτικού. Από τα 120 αεροσκάφη που έχουν παραγγελθεί, τα 44 είναι µονοθέσια Rafale C, άλλα 38 είναι διθέσια Rafale B και 38 είναι µονάδες που ανήκουν στην ναυτική έκδοση Rafale M. Επίσης, µε βάση τον σχε- Συνολικά σχεδιάζεται η προµήθεια 294 αεροσκαφών Rafale όλων των διαµορφώσεων από τις Γαλλικές Ένοπλες υνάµεις ANAXAITI H/INTERCEPTION ªµƒπ - øµƒπ 2008 37

διασµό που έχει γίνει, η παραγωγή του αεροσκάφους θα διαρκέσει µέχρι του 2023 και η παραµονή του σε υπηρεσία υπολογίζεται τουλάχιστον µέχρι το 2040. Τουλάχιστον σε ότι αφορά την διάρκεια της παραγωγικής του διαδικασίας, είναι πολύ πιθανόν αυτή να αλλάξει στο µέλλον, από την στιγµή που πρόθεση των Γάλλων είναι να το προωθήσουν εµπορικά στην παγκόσµια αγορά µαχητικών και κατά τα επόµενα 20 χρόνια. ιαπιστώνουµε λοιπόν ότι η εξέλιξη του Rafale που βρίσκεται πλέον σε υπηρεσία, ολοκληρώνεται σε µεγάλο βαθµό και το γαλλικό µαχητικό προσφέρεται για εξαγωγή στην Ελλάδα σε ολοκληρωµένη µορφή (F-3) και όχι µε µη ολοκληρωµένες δυνατότητες που θα πιστοποιηθούν σε µελλοντικές εκδόσεις. Συνεπώς η καθυστέρηση όσον αφορά την απόφαση της Ελλάδας να προχωρήσει στην προµήθεια Νέου Μαχητικού 4ης γενιάς, εδώ και αρκετά χρόνια φαίνεται τελικά να λειτουργεί προς όφελος µας καθώς στη συγκεκριµένη χρονική στιγµή -τουλάχιστον όσον αφορά το Rafale- η πιθανή εξαγωγή του στην Ελλάδα θα αφορά την πλέον προηγµένη έκδοση F-3 µε ενεργό ραντάρ AESA από το 2010, µε χρονικό ορίζοντα ολοκλήρωσης παραδόσεων το αργότερο µέχρι το 2015. Αυτό σηµαίνει ότι το Rafale είναι ένα εξελιγµένο και το κυριότερο ολοκληρωµένο οπλικό σύστηµα το οποίο µπορεί να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις της ΠΑ και να είναι σε θέση να αντιµετωπίσει υφιστάµενες αλλά και µελλοντικές απειλές. [ Omnilole Fighter Οι σηµαντικότερες αρετές του Rafale είναι η ικανότητα εκτέλεσης παντός ρόλου (omnirole) ταυτόχρονα, η εξαίρετη επιχειρησιακή αποδοτικότητα, η διαλειτουργικότητα ικανότητα δράσης σε ιακλαδικό και Πολυεθνικό πλαίσιο ίκτυο-κεντρικού Πολέµου µε χαµηλά λειτουργικά κόστη, διαµέσου των ελαφρύτερων απαιτήσεων συντήρησης. Ειδικότερα για την ικανότητα παντός ρόλου Omnirole, το Rafale µπορεί να εκτελεί ταυτόχρονα συνδυασµό αποστολών: Εναέριας υπεροχής (Air Superiority) Το πιλοτήριο του Rafale είναι πλήρως ψηφιακό διαθέτοντας υψηλό επίπεδο αυτοµατισµών παρέχοντας στο χειριστή µόνο τα δεδοµένα που είναι απαραίτητα για την εκτέλεση της αποστολής χωρίς ο τελευταίος να «υπερφορτώνεται» µε επιπλέον πληροφορίες που µπορεί να οδηγήσουν σε σύγχυση Rafale F2 της Γαλλικής Αεροπορίας εξοπλισµένα µε βλήµατα MICA σε διαµόρφωση περιπολίας εναέριας µάχης ιείσδυσης και στρατηγικής κρούσης σε βάθος (Deep Strike) Εγγύς Αεροπορικής Υποστήριξης (CAS) Εµπλοκής χρονικά ευαίσθητων στόχων (Time Sensitive Targets) Προσβολής πλοίων, Αναγνώρισης Πυρηνικής αποτροπής, Το φάσµα συνθηκών σε οποιοδήποτε περιβάλλον απειλής και Κανόνων Εµπλοκής µπορεί να εκτείνεται από υψηλής έντασης επιχειρήσεις µέχρι ασύµµετρες συρράξεις και αντιτροµοκρατικές αποστολές, όπως στο Αφγανιστάν. Σε γαλλική υπηρεσία το Rafale σχεδιάστηκε ώστε να αντικαταστήσει 7 συνολικά τύπους µαχητικών σε υπηρεσία µε το Ναυτικό και την Αεροπορία. Το γεγονός αυτό σήµαινε ότι το γαλλικό µαχητικό 4ης γενιάς θα έπρεπε να είναι ικανό να εκτελεί όλα τα ήδη αποστολών µε στόχο τη µείωση των απαιτήσεων ιοικητικής µέριµνας και του λειτουργικού κόστους. Παράλληλα όµως το Rafale έχει τη δυνατότητα να εκτελεί όπως αναφέρθηκε πολλούς από αυτούς τους ρόλους ταυτόχρονα κατά τη διάρκεια µιας αποστολής και µάλιστα µε ανάθεση στόχων καθοδόν προς την περιοχή επιχειρήσεων! Η ταυτόχρονη διαχείριση πολλαπλών αποστολών επιτρέπει ενδεικτικά στο Rafale να εκτελεί αποστολή αέρος-επιφανείας κρούσης σε βάθος, CAS, αναγνώρισης ή εναντίον πλοίου και ταυτόχρονα σάρωση ή συνοδεία αέ- 38 ªµƒπ - øµƒπ 2008 ANAXAITI H/INTERCEPTION

À ρος-αέρος, ή ακόµη και αποστολή εναέριας υπεροχής µετά την άφεση του οπλικού φορτίου προσβολής. Αντίστροφα µπορεί να εκτελεί αποστολή αέρος-αέρος και να βρίσκεται σε επαγρύπνηση για προσβολή στόχων εδάφους µε βόµβες λέιζερ ή κατευθυνόµενα πυροµαχικά AASM. Πέραν όµως των καθαρά επιχειρησιακών απαιτήσεων σε επίπεδο ικανότητας εκτέλεσης αποστολών, το γαλλικό Ναυτικό και η Αεροπορία, επιθυµούσαν το νέο µαχητικό 4ης γενιάς να διαθέτει πλήρη αυτονοµία επιχειρήσεων µε υψηλή επιβιωσιµότητα σε περιβάλλον ισχυρών απειλών ενώ παράλληλα να διακρίνεται από ανοιχτή αρχιτεκτονική στα ηλεκτρονικά συστήµατα για µελλοντικές αναβαθµίσεις, υψηλά ποσοστά διαθεσιµότητας και όλα αυτά µε κόστος κύκλου ζωής (Life Cycle Cost) που να είναι από τα χαµηλότερα στη διεθνή αγορά µαχητικών αεροσκαφών. Η ικανότητα OMNIROLE όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά από την Dassault καθιστά το Rafale ικανό να εµπλέκεται µε µια ποικιλία στόχων στον αέρα και το έδαφος µε υψηλή επιβιωσιµότητα χάρη στο συνδυασµό µιας εξαιρετικής αεροδυναµικά πλατφόρµας που µεταφέρει σε µεγάλη απόσταση ικανό αριθµό οπλικού φορτίου, ενώ χρησιµοποιεί προηγµένο ραντάρ εγκλωβισµού στόχων αέρος-αέρος και αέρος-εδάφους AESA, προηγµένο σύστηµα αυτοπροστασίας και ζεύξη δεδοµένων Link-16 που εξασφαλίζει παθητική εµπλοκή στόχων χωρίς να προδίδεται η παρουσία του Rafale από ηλεκτροµαγνητικές εκποµπές. Το Link 16 έχει επιπλέον καταστήσει το Rafale ικανό να εκτελεί βολές µε βλήµατα πέραν του οπτικού ορίζοντα BVR - ακόµη και χωρίς τη χρήση ραντάρ - εναντίον εχθρικών µαχητικών µε δεδοµένα στοχοποίησης τα οποία προέρχονται από άλλο Rafale του σχηµατισµού ή από ραντάρ που ανήκει στο δίκτυο αεράµυνας. [ Προηγµένη ικανότητα αέρος-αέρος Το Rafale συνδυάζει τη χρήση προηγµένων ενεργητικών και παθητικών αισθητήρων υψηλής τεχνολογίας, οι οποίοι επιτρέπουν την αντι- µετώπιση πολλαπλών στόχων σε περιβάλλον υψηλών απειλών. Συγκεκριµένα το γαλλικό µαχητικό σε αποστολές αεροπορικής υπεροχής και αναχαίτισης χρησιµοποιεί συνδυαστικά έναν αριθµό αισθητήρων και οπλικών συστηµάτων τα οποία περιλαµβάνουν: Το ραντάρ RBE2 µε κεραία Ενεργής Ηλεκτρονικής Σάρωσης (AESA). Έχει την ικανότητα εγκλωβισµού πολλαπλών στόχων αέρος - αέρος ενώ συνεχίζεται η έρευνα (Track While Scan) µε δυνατότητα καθοδήγησης βληµάτων εναντίον πολλαπλών στόχων, ιαµορφώσεις Αέρος Εδάφους και Επιφανείας µε λειτουργία Παρακολούθησης Ανάγλυφου (Terrain Following) Πολυφασµατικό ψηφιακό Σύστηµα Αυτοπροστασίας υψηλής ευαι- ANAXAITI H/INTERCEPTION ªµƒπ - øµƒπ 2008 39

Το Rafale σε αντίθεση µε το Mirage 2000-5 µπορεί να φιλοξενήσει δύο βλήµατα µακρού πλήγ- µατος SCALP-EG κάτι που το καθιστά µια ιδανική πλατφόρµα για την επίτευξη πολλαπλών πληγµάτων σε στόχους στρατηγικής σηµασίας σε µια µόνο αποστολή σθησίας SPECTRA. Προσφέρει ικανότητα εντοπισµού βληµάτων κατευθυνόµενων µε ραντάρ ή λέιζερ σε εύρος 360 µοιρών γύρω από το αεροσκάφος ενώ ταυτόχρονα συνεργάζεται πλήρως µε τους λοιπούς αισθητήρες του µαχητικού και παρουσιάζει τα δεδοµένα για απειλές συνδυαστικά µέσω σύντηξης δεδοµένων (Data Fusion). Ηλεκτροοπτικό Αισθητήρα FSO (Front Sector Optronics). Ο αισθητήρας περιλαµβάνει τηλεοπτική κάµερα TV και αποστασιόµετρο λέιζερ που επιτρέπουν το παθητικό εγκλωβισµό ακόµη και µε το ραντάρ εκτός λειτουργίας. Χάρη στο FSO ο χειριστής του Rafale είναι σε θέση να αναγνωρίσει την ταυτότητα εναέριων στόχων από µεγάλες αποστάσεις τόσο οπτικά µέσω της εικόνας που προβάλλεται σε οθόνη στο cockpit όσο και µε τη παθητική µέθοδο NTCR (Non Co- Operative Target Recognition) που προβάλει µε τη µορφή ένδειξης στην οθόνη του ραντάρ, τον τύπο του αεροσκάφους που έχει εγκλωβιστεί υπό συγκεκριµένες παραµέτρους και συνθήκες. Τα δεδοµένα για απειλές παρουσιάζονται επίσης συνδυαστικά µέσω σύντηξης δεδοµένων (Data Fusion) Ζεύξη εδοµένων Link-16. Επιτρέπει την ανταλλαγή δεδοµένων (στόχοι αέρος εδάφους) από όλα τα µαχητικά του σχηµατισµού µε συνδυασµό από όλους τους αισθητήρες τους µε αποτέλεσµα την κατακόρυφη αύξηση της επίγνωσης τακτικής κατάστασης. Παράλληλα επιτυγχάνεται αποτελεσµατική ανάθεση εµπλοκής σε κάθε µαχητικό του σχηµατισµού σε περιβάλλον πολλαπλών απειλών ενώ µειώνεται σηµαντικά η περίπτωση εµπλοκής µε φίλιους στόχους. Βλήµατα MICA IR. Εξασφαλίζουν πλήρως παθητική σάρωση περιοχής σε δεδοµένη εµβέλεια µπροστά από το RAFALE ενώ µπορούν να βληθούν εντελώς αυτόνοµα χωρίς καµία παροχή δεδοµένων στοχοποίησης από άλλους αισθητήρες. Παράλληλα λόγω της µεθόδου καθοδήγησης της κεφαλής του MICA IR, ο στόχος δεν έχει προειδοποίηση για τον εγκλωβισµό του από το βλήµα! Σε εµπλοκές πέραν του ορίζοντα BVR το ραντάρ συνθετικού διαφράγ- µατος RBE 2 είναι σε θέση να εγκλωβίζει ταυτόχρονα πολλαπλούς στόχους ακόµη και µε µεγάλο διαχωρισµό ύψους και πορείας. Ήδη από τα πρώτα στάδια επιχειρησιακών δοκιµών, περιλαµβανόταν η αξιολόγηση του Rafale σε αναχαιτίσεις εναντίον στόχων που πετούσαν τόσο σε χαµηλές όσο και υψηλές ταχύτητες. Σε αυτά συµπεριλαµβάνονται στόχοι µε χαµηλό ηλεκτροµαγνητικό ίχνος (RCS) όπως UAV σε πτήσεις χαµηλού ύψους όσο και µαχητικά Mirage IVP που πέταγαν σε µεγάλο ύψος µε υψηλή ταχύτητα. Όλα τα µαχητικά Rafale F2 της Γαλλικής Αεροπορίας θα εφοδιαστούν µε σύστηµα ζεύξης δεδοµένων Link 16, ενώ ήδη σε εξέλιξη βρίσκεται η ανάπτυξη νέων τακτικών που θα εκµεταλλεύονται τα επιχειρησιακά πλεονεκτήµατα που προσφέρει το συγκεκριµένο σύστηµα. Για το λόγο 40 ªµƒπ - øµƒπ 2008 ANAXAITI H/INTERCEPTION

À Επανεξυπηρέτηση αεροσκαφών Rafale στην 110ΠΜ στη Λάρισα. Τα αεροσκάφη επισκέφτηκαν πρόσφτα την Ελλάδα και αξιολογήθηκαν από τους αξιωµατικούς της ΠΑ κατά τη διάρκεια κοινών ασκήσεων µε τα F-16 Block 52 της 337Μ. αυτό οι γάλλοι χειριστές των Rafale συνεργάζονται συχνά µε αεροσκάφη εναέριας επιτήρησης και ελέγχου E-3 AWACS για την ανταλλαγή πληροφοριών. Σύµφωνα µε τον διευθυντή αξιολόγησης του Κέντρου Αεροπορικών οκιµών CEAM της Armee de L Air στο Mont de Marsan, Σµηνάρχου Rondel, υπάρχει πλέον η πλήρης δυνατότητα παροχής εικόνας για την τακτική κατάσταση σε ακτίνα 360 µοιρών γύρω από Rafale, µε αποτέλεσµα να εντοπίζονται άµεσα εχθρικοί στόχοι που επιχειρούν να αιφνιδιάσουν τα γαλλικά µαχητικά από το πλάι ή και από την ώρα 6. Επίσης έχει σχεδόν ολοκληρωθεί και η επιχειρησιακή αξιολόγηση του Rafale µε βλήµατα κατεύθυνσης υπέρυθρων MICA IR. Οι πρώτες εντυπώσεις από τις δοκιµές αυτές έχουν προκαλέσει θαυ- µασµό για τα αποτελέσµατα που πέτυχαν σε κλειστές αεροµαχίες αλλά και σε εµπλοκές BVR. Σε συνδυασµό µάλιστα και µε το σύστηµα ζεύξης Link 16 και το FSO, το Rafale µπορεί να εκτελέσει πλήρως µια «σιωπηλή» αναχαίτιση µε κλειστό ραντάρ σε µέγιστο βεληνεκές χωρίς καµία εκποµπή ηλεκτρο- µαγνητικής ακτινοβολίας που θα µπορούσε να προσδώσει τη θέση του γαλλικού µαχητικού και να προειδοποιήσει το στόχο για το επερχόµενο βλήµα! Συναρπαστική αποδείχτηκε για τους χειριστές του CEAM και η δυνατότητα βολής off-boresight των βληµάτων MICA IR σε κλειστές αεροµαχίες για αυτοάµυνα εναντίον στόχων µε µεγάλη γωνιακή απόκλιση από την πορεία του Rafale. Ιδιαίτερη µνεία γίνεται για το περιβάλλον εργασίας το οποίο προσφέρει πλήρη εικόνα για την αντίληψη τακτικής κατάστασης και ευκολία χειρισµού µε αποτέλεσµα ο συνολικός φόρτος εργασίας του πληρώµατος να είναι µικρός. Ιδιαίτερα σηµαντικό πλεονέκτηµα για την περίπτωση που το Rafale επιλεγεί από την ΠΑ, είναι το εξελιγµένο σύστηµα αυτοπροστασίας SPECTRA το οποίο - πέραν των δυνατοτήτων ESM και παροχής δεδο- µένων στοχοποίησης στα βλήµατα MICA - είναι πλήρως πιστοποιηµένο µε «ανοιχτούς» κώδικες λογισµικού για επαναπρογραµµατισµό ενώ θα είναι τοποθετηµένο εξ αρχής στα µαχητικά που προορίζονται για εξαγωγές. Το γεγονός αυτό συµβάλλει καθοριστικά στον χαρακτηρισµό του Rafale ως ολοκληρωµένου οπλικού συστήµατος προκειµένου να µην επαναληφθούν καταστάσεις που κόστισαν και συνεχίζουν µέχρι σήµερα να επηρεάζουν δυσµενώς την µαχητική αποτελεσµατικότητα της ΠΑ. Φυσικά οι αλλαγές στους κανόνες εµπλοκής θα απαιτήσουν την εκ νέου δηµιουργία νέων τακτικών καθώς τόσο ο MICΑ EM (µε κεφαλή ενεργού αισθητήρα) όσο και ο MICA IR προσφέρουν σηµαντικά επιχειρησιακά πλεονεκτήµατα. Με βάση τα διαθέσιµα στοιχεία που προέρχονται από την κατασκευάστρια του βλήµατος MBDA, ο φάκελος εµπλοκής του MICA IR ξεκινάει από µερικές εκατοντάδες µέτρα για κλειστή αεροµαχία και φτάνει µέχρι τα 50Km (31µίλια) επιτυγχάνοντας βεληνεκές αντίστοιχο µε αυτό του MICΑ EM (αντίστοιχο του AMRAAM). Έτσι επιτυγχάνεται προφανής τακτική ευελιξία καθώς αναλόγως της εξέλιξης της εναέριας µάχης, ο χειριστής του Rafale έχει την ικανότητα εκµετάλλευσης του συνόλου των βληµάτων (ακόµη και των IR) για εµπλοκές πέραν του οπτικού ορίζοντα. [ DATA FUSION. Το «κλειδί» της υπεροχής Όλοι οι αισθητήρες που προαναφέρθηκαν όσο ικανοί και αν είναι δεν θα ήταν αποτελεσµατικοί αν δεν είχαν την ικανότητα να ανταλλάσσουν και να συνδυάζουν δεδοµένα στοχοποίησης, προκειµένου να προβάλλουν «φιλτραρισµένη» την συνολική εικόνα τακτικής κατάστασης στο ANAXAITI H/INTERCEPTION ªµƒπ - øµƒπ 2008 41

χειριστή του Rafale. Το Data Fusion ή αλλιώς σύντηξη δεδοµένων όπως ονοµάζεται, αποτελεί το κλειδί της υπεροχής του Rafale καθώς όλοι οι αισθητήρες είναι σχεδιασµένοι να «επικοινωνούν» µε τη Σπονδυλωτή Μονάδα Επεξεργασίας εδοµένων (Modular Data Processing Unit). Μέσω συγκεκριµένων αλγόριθµων το σύστηµα παρέχει τόσο στην οθόνη τακτικής κατάστασης, όσο και στην οθόνη απεικόνισης του ραντάρ «φιλτραρισµένες» τις θέσεις των στόχων που µπορεί να εγκλωβίζονται ταυτόχρονα ή µεµονωµένα από το ραντάρ AESA, το FSO, το SPECTRA, τις κεφαλές των βληµάτων MICA IR ή να λαµβάνονται µέσω Link-16 από άλλα µαχητικά ή αεροσκάφη AWACS. Έτσι εξασφαλίζεται ότι ο χειριστής του Rafale έχει µπροστά του µια ξεκάθαρη τακτική κατάσταση χωρίς να παρουσιάζονται διπλά είδωλα (ψευδοστόχοι ) ως προϊόντα ξεχωριστού εντοπισµού από κάθε σύστη- µα ενώ στην ουσία αποτελούν τον ίδιο στόχο. Με τον τρόπο αυτό, όχι µόνο µειώνεται ο φόρτος εργασίας του χειριστή, αλλά αυξάνεται η επιβιωσιµότητα µέσω της ξεκάθαρης αντίληψης τακτικής κατάστασης που σε διαφορετική περίπτωση θα απαιτούσε πολύτιµο χρόνο, προκειµένου ένας πιλότος να αποσαφηνίσει ποιος στόχος είναι πραγµατικός και ποιος είναι «διπλός» άρα και ψευδής. Παράλληλα το πιο σηµαντικό στοιχείο είναι ότι η σύντηξη δεδοµένων αποτρέπει την ταυτόχρονη εµπλοκή του ίδιου στόχου από δύο ξεχωριστά αεροσκάφη (άρα και σπατάλη πολύτιµων βληµάτων) ενώ µειώνει την πιθανότητα αδελφοκτόνων πυρών ειδικά σε συνθήκες κορεσµού κατά τη διάρκεια της εναέριας µάχης. Είναι χαρακτηριστικό ότι σε µαχητικά παλαιότερης τεχνολογίας που δεν διέθεταν ακόµη Data Fusion, η συσχέτιση εναέριων στόχων που εντοπίζονταν από διαφορετικά συστήµατα (ραντάρ, RWR, βλήµατα IR) γινόταν αποκλειστικά από το χειριστή. Ως αποτέλεσµα ήταν φυσικό να επέρχεται πολύ συχνά κορεσµός που δυσκολεύει τη λήψη ορθών αποφάσεων για αντι- µετώπιση απειλών την κατάλληλη στιγµή µε απώτερη συνέπεια τη µείωση της επιβιωσηµότητας [ Ευελιξία στην εναέρια µάχη Χειριστές και µηχανικοί που απέκτησαν εµπειρία µε τα Rafale του Γαλλικού Ναυτικού σε καθήκοντα QRA συµφωνούν ότι το Rafale είναι 42 ªµƒπ - øµƒπ 2008 ANAXAITI H/INTERCEPTION

À Σχηµατισµός Rafale και Mirage 2000D πάνω από το Αφγανιστάν. Το πρώτο φέρει τέσσερις κατευθυνόµενες βόµβες GBU-12 και το δεύτερο ατρακτιίδιο σκόπευσης Damocles ιδιαίτερα µεγαλύτερη αντοχή σε περιβάλλον υψηλών G. Όσον αφορά την αυτονοµία του µαχητικού, αυτή χαρακτηρίζεται ως εξαιρετική καθώς µπορεί να πραγµατοποιηθεί εναέρια περιπολία (CAP) ηµέρα και νύχτα µε φορτίο 6 βληµάτων MICA EM/IR και τριών δεξαµενών των 1.250 lt σε απόσταση 150νµ από τη βάση του για χρονικό διάστηµα που αγγίζει τις 3 ώρες και 15 λεπτά! Άριστες είναι επίσης οι εντυπώσεις για τους κινητήρες και τον ηλεκτρονικό εξοπλισµό αποστολής. Χάρη στην ώση που προσφέρουν οι δύο κινητήρες turbofan τύπου Snecma M88-2, το Rafale διαθέτει υψηλή ευελιξία µε άµεση ανταπόκριση σε όλο το εύρος του φακέλου πτήσης. Ο λόγος ώσης προς βάρους (Thrust to Weight ratio) είναι µεγαλύτερος του 1,1 ενώ η απόκριση του κινητήρα στη κίνηση της µανέτας ώσης επιτυγχάνει χρόνο 3 sec από τη θέση idle στη θέση µετάκαυσης (afterburner)! [ Κρούση ακριβείας Το Rafale εκτός από ένα ιδιαίτερα ικανό µαχητικό αεροπορικής υπεροχής όπως διαπιστώσαµε προηγουµένως, είναι εξίσου µια ιδιαίτερα ικανή πλατφόρµα µεταφοράς οπλικού φορτίου για αποστολές κρούσης και εγγύς αεροπορικής υποστηρίξεως. Το µέγιστο βάρος απογείωσης είναι 24,5tns (54.000lbs) ενώ µπορεί να µεταφερθεί οπλικό φορτίο συνολικού βάρους 9,5 tns σε 14 σταθµούς στην άτρακτο και τις πτέρυγες. Η ικανότητα µεταφοράς σε µεγάλη ποσότητα µιας ποικιλίας οπλικών συστηµάτων αποτελεί σηµαντικό πλεονέκτηµα και ουσιαστικό στοιχείο της δυνατότητας εκτέλεσης πολλαπλών αποστολών Omnirole. Εκτός από τα όπλα αέρος αέρος το Rafale µπορεί να µεταφέρει βόµβες κατευθυνόµενες µε λέιζερ GBU-12, κατευθυνόµενα πυροµαχικά AASM, βλήµατα cruise τύπου SCALP-EG όπως επίσης και εξειδικευµένα ατρακτίδια κατάδειξης στόχων TGP µε λέιζερ (Damocles) και αναγνώρισης (AEROS). Ξεκινώντας από τις κατευθυνόµενες βόµβες λέιζερ τύπου GBU-12, αυτές χρησιµοποιούνται για αποστολές εγγύς αεροπορικής υποστήριξης (CAS) σε συνδυασµό µε το ατρακτίδιο TGP Damocles. Με την υπέρυθρη εικόνα IR, ο χειριστής του Rafale µπορεί να εντοπίσει και να εκτελέσει κατάδειξη σε στόχους στο πεδίο της µάχης ηµέρα και νύχτα ιδανικό για τον κρίσιµο ρόλο της αεράµυνας. Σε σύγκριση µε το Mirage 2000 προσφέρει ανώτερες επιδόσεις σε συνολικό επίπεδο. Καθώς το πρώτο διαθέτει καλύτερο ρυθµό ανόδου µπορεί να βρεθεί σε ύψος 40.000ft µε πλήρες οπλικό φορτίο σε λιγότερο από 2 λεπτά! ηλαδή 30 δευτερόλεπτα πιο γρήγορα από το Mirage 2000. Ειδικότερα το Rafale µπορεί µε φορτίο 4 βληµάτων και µίας δεξαµενής να απογειωθεί ταχέως µε γωνία προσβολής ΑοΑ 45 µοιρών µέχρι να φτάσει τα 10.000ft προτού ο χειριστής αρχίσει προοδευτικά να οριζοντιώνει. Παράλληλα όµως εντυπωσιακές επιδόσεις επιτυγχάνονται και χωρίς τη χρήση µετάκαυσης για εξοικονόµηση καυσίµων, καθώς το Rafale χρειάζεται µονάχα διάδροµο µήκους 1.000 m για να απογειωθεί µε ξηρή ώση και φορτίο 6 βληµάτων MICA και 3 δεξαµενές των 1250 lt σε αποστολή αναχαίτισης αεροπορικής υπεροχής! Στην περίπτωση του Rafale η επιτάχυνση πέραν από το 1 Μαχ µπορεί να επιτευχθεί χωρίς µετάκαυση µε ξηρή ώση ενώ και οι αυτοµατισµοί στο cockpit µειώνουν σηµαντικά το φόρτο εργασίας του χειριστή. Το υπό κλίση εκτινασσόµενο κάθισµα προσφέρει στο χειριστή άνεση και ANAXAITI H/INTERCEPTION ªµƒπ - øµƒπ 2008 43

Το Rafale µπορεί να περιπολεί σε απόσταση 150 νµ από τη βάση του σε διαµόρφωση εναέριας µάχης για 3 ώρες και 15 λεπτά φέροντας έξι βλήµατα MICA και τρεις δεξαµενές των 1250 λίτρων είτε αυτοί είναι προκαθορισµένοι είτε ανατίθενται εν πτήσει καθοδόν προς την περιοχή επιχειρήσεων. Εναλλακτικά η κατάδειξη των στόχων γίνεται από επίγειους καταδείκτες στο έδαφος, άλλα µαχητικά αεροσκάφη ή UAV που επιτηρούν το πεδίο της µάχης. Στις επιχειρήσεις στο Αφγανιστάν, χρησιµοποιήθηκε µε µεγάλη αποτελεσµατικότητα το Rafale σε αποστολές CAS προς υποστήριξη συµµαχικών δυνάµεων στο έδαφος που µάχονταν εναντίον των Ταλιµπάν στο νότιο τµήµα της χώρας. Τα Rafale B της Γαλλικής Αεροπορίας επέδειξαν για πρώτη φορά κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων, τα πλεονεκτήµατα του τύπου σε ότι αφορά την µακρά εµβέλεια, την αυτονοµία στον αέρα για προσβολή στόχων σε µεγάλες αποστάσεις, την ικανότητα µεταφοράς µεγάλου οπλικού φορτίου όπως για παράδειγµα 6 κατευθυνό- µενων µε λέιζερ βοµβών GBU-12. Αντίθετα στην περίπτωση του κατευθυνόµενου πυροµαχικού AASM (Armement Air-Surface Modulaire, Modular Air-to-Surface Armament), προσφέρει ακόµη περισσότερες επιλογές καθώς δίνει την ικανότητα στο Rafale να εκτελέσει προσβολή τακτικών στόχων στο πεδίο της µάχης, σε συνθήκες παντός καιρού µε ακόµη µεγαλύτερη ευελιξία από αυτήν που προσφέρουν οι βόµβες GBU. Το AASM αποτελεί ουσιαστικά ένα χαµηλού κόστους πυροµαχικό προερχόµενο από τη βόµβα Mk-82 βάρους 340Kg, υψηλής ακρίβειας για επιθέσεις stand-off εναντίον ελαφρών και οχυρωµένων στόχων. Αναλόγως της τακτικής κατάστασης, της απαιτούµενης ακρίβειας και της σπουδαιότητας του στόχου, οι σχεδιαστές επιχειρήσεων της Armee de L Air µπορούν να διαλέξουν µεταξύ δύο διαφορετικών ειδών κατευθυνόµενων πυροµαχικών. Το πρώτο περιλαµβάνει συνδυασµό κατεύθυνσης µέσω µονάδας αδρανειακής πλοήγησης (Inertial Measuring Unit/ INS) και GPS για κρούση παντός καιρού µε ακρίβεια 10µ ή έναν συνδυασµό υπέρυθρης κεφαλής IR µε INS και GPS για ηµερήσια και νυχτερινή κρούση µε ιδιαίτερα υψηλή ακρίβεια. Για προσβολές στόχων που προστατεύονται από ισχυρή ΑΑ άµυνα, το AASM µπορεί να αφεθεί από ασφαλείς αποστάσεις µε την προσθήκη ουραίου τµήµατος πτερύγων και προωστικού συστήµατος το οποίο προσφέρει εµβέλεια της τάξεως των 50Km (άφεση από µεγάλο ύψος). Εναλλακτικά σε περίπτωση διείσδυσης σε προφίλ Hi/Lo/Hi, το AASM µπορεί να αφεθεί σε χαµηλό ύψος αλλά η εµβέλεια µειώνεται στα 15Km. Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό αποτελεί η ικανότητα άφεσης εναντίον στόχων µε µεγάλη γωνιακή απόκλιση. Με τον τρόπο αυτό το Rafale απολαµβάνει αυξηµένη επιβιωσιµότητα καθώς δεν είναι υποχρεωµένο να εκτελέσει υπερπτήση ακριβώς πάνω από τον στόχο για να πραγµατοποιήσει προσβολή υψηλής ακρίβειας. Μέχρι και 6 πυρο- µαχικά AASM µπορούν να µεταφερθούν από ένα Rafale σε δύο τριπλούς αναρτήρες σε αποστάσεις µέχρι 800νµ, επιτρέποντας την προσβολή 6 στόχων σε ξεχωριστές θέσεις µε µια µόνο διέλευση, ακόµη και αν γίνει εκµετάλλευση της ικανότητας άφεσης µε µεγάλη γωνιακή απόκλιση της τάξεως των 90 Μοιρών. Είναι προφανές ότι η ισχύς πυρός και η αποτελεσµατικότητα ενός πολυάριθµου σχηµατισµού Rafale θα είναι µεγάλη σε σενάρια τακτικών ταυτόχρονης µαζικής προσβολής στόχων υψηλής αξίας (πχ αεροδρόµια). Εκεί όµως που το Rafale θα προσφέρει σηµαντικά πλεονεκτήµατα στην ΠΑ σε ενδεχόµενη αγορά του, θα είναι στον τοµέα της στρατηγικής κρούσης. Η ικανότητα µεταφοράς του υπό-στρατηγικού βλήµατος cruise τύπου Scalp EG το καθιστά αυτοµάτως ικανό να ασκήσει αποτροπή καθώς µια δύναµη µαχητικών µπορεί πρακτικά να πλήξει οποιονδήποτε στόχο στρατηγικής σηµασίας βαθιά στην εχθρική ενδοχώρα από τις πρώτες ώρες µιας σύρραξης και µάλιστα χωρίς ο αντίπαλος να έχει την ικανότητα να αντιδράσει. Η ικανότητα του Rafale να µεταφέρει δύο βλήµατα Scalp - EG αντί ενός που µπορεί να µεταφέρει το Mirage 2000-5Mk II, πολλαπλασιάζει τον όγκο πυρός και την καταστροφική ικανότητα που θα έχει η ΠΑ καθιστώντας αδύνατη την εχθρική αεράµυνα που δεν θα είναι σε θέση να καταρρίψει έναν µεγάλο αριθµό βληµάτων που θα βληθούν από ασφαλή απόσταση. Το Scalp EG µετά την εκτόξευση του από το αεροσκάφος φορέα συνεχίζει την πτήση του σε πάρα πολύ χαµηλό ύψος µε υψηλή υποηχητική ταχύτητα και αυτόνοµη αδρανειακή καθοδήγηση µέχρι να φτάσει στο στόχο του. Μόλις φτάσει στην τερµατική φάση προσβολής, το βλήµα χρησιµοποιεί την υπέρυθρη κεφαλή έρευνας για αλληλοσυσχέτιση της εικόνας που βλέπει µε την προ- αποθηκευµένη εικόνα του στόχου και συνδυασµό µε συντεταγµένες GPS ώστε να τον 44 ªµƒπ - øµƒπ 2008 ANAXAITI H/INTERCEPTION

À Παράταξη Rafale όπου διακρίνεται το πρόβολο για ανεφοδιασµό στον αέρα. Το αεροσκάφος έχει τη δυνατότητα ανεφοδιασµόύ από άλλο αεροσκάφος του τύπου µε τη µέθοδο Budy-To-Budy και ενδείκνυται για αεροπορίες που δεν διαθέτουν εξειδικευµένα αεροσκάφη Τάνκερ όπως και η ΠΑ προσβάλει µε ακρίβεια. Η Ικανότητα χρήσης βληµάτων Stand Off, επιτρέπει στο Rafale την προσβολή στρατηγικών στόχων όπως αεροδρό- µια, κέντρα διοίκησης και ελέγχου C4I, εργοστάσια κ.α. οι οποίοι σε αντίθετη περίπτωση προστατεύονται από την εχθρική αεράµυνα και αντιαεροπορικά συστήµατα ενώ βρίσκονται σε µεγάλο βάθος στην εχθρική ενδοχώρα, δηµιουργώντας µε τον τρόπο αυτό δύσκολες συνθήκες για την επιτυχή προσβολή τους µε συµβατικά µέσα. Το Rafale εποµένως µπορεί να προσφέρει επέκταση των ήδη υφιστάµενων δυνατοτήτων κρούσης που διαθέτει σήµερα η ΠΑ µε τα Mirage-2000-5MkII προσφέροντας αποτροπή, υψηλή επιβιωσιµότητα και εξοικονό- µηση πολύτιµων µαχητικών που µπορούν να χρησιµοποιηθούν σε άλλους ρόλους. Παράλληλα όµως αντίστοιχη ικανότητα κρούσης προσφέρεται και σε αποστολές ναυτικής κρούσης (TASMO). Με δεδοµένο ότι το Rafale µπορεί να µεταφέρει από δύο βλήµατα ΑΜ-39 Block 2 Exocet, καθίσταται αυτοµάτως δυνατή η προσβολή σηµαντικού αριθµού µονάδων επιφανείας του εχθρού από µικρό αριθµό µαχητικών οπουδήποτε στο θέατρο επιχειρήσεων του Αιγαίου και της νοτιοανατολικής Μεσογείου. Το Exocet που όπως και ο Scalp ήδη υφίσταται στο οπλοστάσιο της ΠΑ, έχει εµβέλεια 50Km και εκτελεί πολύ χαµηλή πτήση πάνων από τα κύµατα (Sea Skimming) µέχρι την προσβολή του στόχου που εγκλωβίζεται από ενεργό ερευνητή. Σε όλες τις περιπτώσεις η µεγάλη µεταφορική ικανότητα οπλικού φορτίου του Rafale (9tns) σε συνδυασµό µε την µεγάλη εµβέλεια του µαχητικού της τάξεως των 800νµ εξασφαλίζουν ότι το Rafale είναι σε θέση να φτάσει οπουδήποτε και να αναλάβει την προσβολή οποιουδήποτε στόχου χωρίς υποστήριξη µε υψηλή ακρίβεια και αποτελεσµατικότητα! [ Αναγνώριση Ο τοµέας της αναγνώρισης είναι σήµερα ίσως ένας από τους πλέον κρίσιµους παράγοντες που επηρεάζει καθοριστικά τη λήψη αποφάσεων από τα ανώτερα κλιµάκια για την εξέλιξη της πορείας των επιχειρήσεων. Η ανάγκες για ακριβή αναγνώριση στρατηγικών στόχων σε συνδυασµό µε την απαίτηση επίγνωσης τακτικής κατάστασης στο πεδίο της µάχης και την κρισιµότητα της ικανότητας διακρίβωσης αποτελεσµάτων επί του στόχου έπειτα από έναν αεροπορικό βοµβαρδισµό (BDA) καθιστούν ολοένα και πιο πολύτιµες τις ικανότητες που έχει µια αεροπορική δύναµη στον τοµέα αυτό. Η επιλογή του Rafale από την ΠΑ θα προσδώσει την ικανότητα αυτόνοµης αναγνώρισης σε µια Πτέρυγα Μάχης χωρίς την απαίτηση εξειδικευµένων αναγνωριστικών αεροσκαφών που τυπικά υπάρχει σήµερα. Χάρη στην χρήση των προηγµένων ενεργών και παθητικών αισθητήρων που διαθέτει και σε συνδυασµό µε την ικανότητα µεταφοράς εξειδικευµένου ατρακτηδίου αναγνώρισης, το Rafale καλύπτει στο έπακρο τις ανάγκες αναγνώρισης. Ειδικότερα είναι δυνατόν να χρησιµοποιηθεί το ραντάρ RBE2 AESA µε ικανότητα συνθετικού διαφράγµατος SAR σε συνδυασµό µε το ηλεκτροοπτικό σύστηµα FSO τα οποία ανήκουν στον «στάνταρ εξοπλισµό» του Rafale, παράλληλα µε τη χρήση του ατρακτηδίου κατάδειξης στόχων TGP τύπου Damocles το οποίο ANAXAITI H/INTERCEPTION ªµƒπ - øµƒπ 2008 45

χάρη στον αισθητήρα IR παρέχει ικανότητα αναγνώρισης ηµέρα και νύχτα. Το τρίτο στοιχείο της ικανότητας εκτέλεσης αποστολών αναγνώρισης του Rafale είναι το ατρακτίδιο Recce τύπου AREOS το οποίο προσθέτει επιπλέον την ικανότητα αναγνώρισης και µετάδοσης δεδοµένων σε πραγµατικό χρόνο (real time) ηµέρα και νύχτα. Χάρη στο ατρακτίδιο AREOS το Rafale έχει τη δυνατότητα αναγνώρισης από χαµηλά µέσα και µεγάλα ύψη σε µεγάλες αποστάσεις µε χρήση πολλαπλών αισθητήρων ταυτόχρονα στους οποίους συµπεριλαµβάνεται αισθητήρας TV και πλευρικός αισθητήρας IR 8-12µm. Το ατρακτίδιο αφού συλλέξει τα δεδοµένα, τα καταγράφει ψηφιακά και ταυτόχρονα τα αναµεταδίδει σε σταθµό εδάφους για άµεση εκµετάλλευση αποτελεσµάτων. Την ίδια στιγµή, το Ralale παραµένει πλήρως ικανό να αντιµετωπίσει οποιαδήποτε απειλή καθώς διατηρεί το απόθεµα βληµάτων αέρος αέρος προσφέροντας µε τον τρόπο αυτό µεγαλύτερη επιβιωσιµότητα από τα υφιστάµενα εξειδικευµένα αναγνωριστικά αεροσκάφη µε βασικές ικανότητες αυτοάµυνας. [ Ανεφοδιασµός Buddy-buddy Η εµβέλεια του Rafale χάρη στη µεγάλη αυτονοµία που εξασφαλίζει η ικανότητα µεταφοράς 9,5tns καυσίµου (εσωτερικό καύσιµο + 3 απορριπτόµενες δεξαµενές των 2000lt) επιτρέπει την εκτέλεση όλου του φάσµατος των αποστολών που προαναφέρθηκαν µε µεγάλη αποτελεσµατικότητα και αυτονοµία. Παρόλα αυτά εφόσον οι επιχειρησιακές απαιτήσεις το επιβάλλουν το γαλλικό µαχητικό µπορεί να επεκτείνει περαιτέρω την εµβέλεια του χάρη στην δυνατότητα εναέριου ανεφοδιασµού µε τη µέθοδο Buddy-Buddy! Σε αποστολές κρούσης σε µεγάλες αποστάσεις ή όταν απαιτείται η µακρά παραµονή του αεροσκάφους στην περιοχή επιχειρήσεων για περιπολία CAP ή σε ρόλο αναγνώρισης, το Rafale µπορεί να ανεφοδιαστεί στον αέρα µε καύσιµα είτε από εξειδικευµένα για αυτό το σκοπό τάνκερ ή από άλλο Rafale το οποίο µεταφέρει ειδικό ατρακτίδιο ανεφοδιασµού (Air Refueling Pod). Το τελευταίο είναι ιδιαίτερα χρήσιµο για Αεροπορικές υνάµεις, όπως η ΠΑ που δεν διαθέτουν αεροσκάφη εναέριου ανεφοδιασµού αλλά έχουν απαιτήσεις επιχειρήσεων σε µεγάλες αποστάσεις. Η ΠΑ γνωρίζει τα πλεονεκτήµατα αυτής της µεθόδου ανεφοδιασµού από τα A-7E Corsair που διαθέτει, ενώ στην περίπτωση του Rafale, δύναται η εκτέλεση ανεφοδιασµού από µαχητικό σε µαχητικό χωρίς τη συνεχή δέσµευση σηµαντικού αριθµού µαχητικών προστασίας (HAVCAP) που θα απαιτούνταν όπως στην περίπτωση ενός αεροσκάφους της κατηγορίας του KC-135R που διαθέτει για παράδειγµα η Τουρκική Αεροπορία. [ Επιβιωσιµότητα ιαπιστώνοντας ότι οι παραπάνω δυνατότητες που διαθέτει το Rafale, το καθιστούν ένα σηµαντικό πολλαπλασιαστή ισχύος σε περίπτωση που επιλεγεί από την ΠΑ, δεν θα πρέπει να παραλεί- Αεροσκάφη Rafale κατά τη διάρκεια ενδιάµεσου σταθµού ανεφοδιασµού στην 115 Πτέρυγα Μάχης στην Τανάγρα. 46 ªµƒπ - øµƒπ 2008 ANAXAITI H/INTERCEPTION

À ψουµε το σηµαντικότερο ίσως στοιχείο που καθιστά το γαλλικό µαχητικό 4γενιάς µια ελκυστική λύση για την Ελλάδα. Το εξαιρετικό επίπεδο επιβιωσηµότητας! εν θα πρέπει να ξεχνάµε ότι το ζητούµενο είναι µια πλατφόρµα που είναι σε θέση να µάχεται σε ένα περιβάλλον υψηλών απειλών και να αντεπεξέρχεται µε επιτυχία σε όλο το εύρος των επιχειρησιακών απαιτήσεων, µε µικρό αριθµό αεροσκαφών, ώστε παράλληλα να αποδεσµεύει τις υπόλοιπες αεροπορικές δυνάµεις σε επιµέρους καθήκοντα και ρόλους. Ο συνδυασµός υλικών και αεροδυναµικού σχήµατος που εξασφαλίζουν στοιχεία χαµηλής παρατηρισµότητας (Stealth), σε συνδυασµό µε την ικανότητα εναέριας µάχης µε χρήση αποκλειστικά παθητικών αισθητήρων (FSO, MICA IR, Data Link) και το ικανότατο σύστηµα αυτοπροστασίας SPECTRA, καθιστούν το Rafale ένα ικανότατο µαχητικό αεροπορικής υπεροχής που είναι σε θέση να αντιµετωπίσει αθέατο, πολυάριθµους αντιπάλους ακόµη και αν πρόκειται για εξελιγµένα µαχητικά που διαθέτει ή πρόκειται να διαθέτει άλλωστε και ο βασικός αντίπαλος, δηλ η Τουρκική Αεροπορία. Η υψηλή ευελιξία σε συνδυασµό µε την ικανότητα παθητικού εγκλωβισµού στόχων, τη µεγάλή εµβέλεια και τα αποτελεσµατικά αντίµετρα καθιστούν αυτοµάτως το Rafale ένα επικίνδυνο αντίπαλο στην εναέρια µάχη. Αντίστοιχα σε αποστολές κρούσης, η ικανότητα εκτέλεσης αυτό- µατης πτήσης σε ιδιαίτερα χαµηλό ύψος µε τη λειτουργία Terrain Following Radar του ραντάρ RBE2, εξασφαλίζει αθέατη διείσδυση στο εχθρικό έδαφος ανεξαρτήτως καιρικών συνθηκών µέρα και νύχτα ενώ µε συνδυασµένη χρήση βληµάτων cruise επιτυγχάνεται προσβολή στρατηγικών στόχων χωρίς τα αεροσκάφη να διακινδυνεύσουν από την εχθρική αεράµυνα. [ Tο Rafale για την Ελλάδα Με δεδοµένη την ανεπίσηµη έναρξη της διαδικασίας για την προ- µήθεια ενός νέου προηγµένου µαχητικού για την Πολεµική Αεροπορία, οι ενδιαφερόµενες κατασκευαστικές εταιρίες βρίσκονται σε ετοιµότητα προκειµένου να είναι έτοιµες να προσφέρουν τις λύσεις που θεωρούν ως βέλτιστες για την κάλυψη των ελληνικών αναγκών. Η διεθνής αγορά µαχητικών έχει αλλάξει σηµαντικά την τελευταία δεκαετία και αυτό που τη χαρακτηρίζει είναι ο έντονος ανταγωνισµός ακόµη και για προγράµµατα µικρών χωρών από την Ανατολική Ευρώπη, την Αφρική και τη Μέση Ανατολή που δεν διαθέτουν τα οικονοµικά µεγέθη για να προχωρήσουν σε προµήθειες σηµαντικού αριθµού αεροσκαφών. Η Ελλάδα είναι φυσικό να συγκεντρώνει το έντονο ενδιαφέρον της διεθνούς αεροναυπηγικής βιοµηχανίας, ως µια χώρα που διαθέτει µια από τις µεγαλύτερες και ισχυρότερες αεροπορικές δυνάµεις στο ΝΑΤΟ, ενώ παράλληλα διατηρεί επάξια τη φήµη µιας ετοιµοπόλεµης και άκρως επαγγελµατικής Αεροπορίας. Μια Αεροπορία η οποία έχει υψηλές επιχειρησιακές απαιτήσεις σε συνδυασµό µε πιεστικές ανάγκες που επιβάλλει η γεωπολιτική κατάσταση της περιοχής και οι απειλές που αντιµετωπίζει οι οποίες δυστυχώς συνεχώς κλιµακώνονται από πλευράς αριθµών και ικανοτήτων. Το πρόγραµµα για την προµήθεια Νέου Μαχητικού 4ης γενιάς ήταν αναγκαίο και αναµενόµενο εδώ και πολύ καιρό, αν λάβουµε υπ όψιν τη σταδιακή απόσυρση παλαιότερων τύπων µαχητικών της ΠΑ σε συνδυασµό µε την κλιµάκωση της απειλής από την Τουρκική Αεροπορία η οποία προχωράει στον εκσυγχρονισµό του στόλου των 218 περίπου F-16 που διαθέτει, παράλληλα µε την προµήθεια 100 µαχητικών F-35A LIGHTNING II σταδιακά από το 2014-15. Η κούρσα λοιπόν για το Νέο Μαχητικό ξεκίνησε και ήδη η επιτροπή της ΠΑ που συστάθηκε ειδικά για τον καθορισµό των κριτηρίων και των προδιαγραφών που απαιτούνται για την κάλυψη των επιχειρησιακών αναγκών, έχει ολοκληρώσει το έργο της. Σε κάθε περίπτωση το ζητούµενο είναι η ΠΑ να αρχίσει να παραλαµβάνει το Νέο Μαχητικό της, το συντοµότερο δυνατόν µε ολοκλήρωση των παραδόσεων το 2015, αν και αυτό αναµένεται ότι θα επηρεαστεί δυσµενώς από την κακή κατάσταση της ελληνικής οικονοµίας σε συνδυασµό µε την διστακτικότητα λήψης αποφάσεων σε πολιτικό επίπεδο. Ήδη η αντίστροφη µέτρηση έχει ξεκινήσει και οι όποιες αποφάσεις θα πρέπει να ληφθούν άµεσα προκειµένου να µην δηµιουργηθεί κενό στην επιχειρησιακή ικανότητα της ΠΑ. Το Rafale αποτελεί χωρίς αµφιβολία µια από τις υποψήφιες λύσεις που είναι ικανή να προσφέρει ένα σηµαντικό προβάδισµα στην ΠΑ έναντι του αντιπάλου, χάρη σε µια σειρά προηγ- µένων ικανοτήτων που το καθιστούν έναν πραγµατικό πολλαπλασιαστή ισχύος! ANAXAITI H/INTERCEPTION ªµƒπ - øµƒπ 2008 47