F0 No. F-13-MNG-1919 بررسي و اولويت بندي الزامات پياده سازي مهندسي مجدد فرا يندهاي كسب و كار در سازمانهاي دولتي ايران (مورد مطالعه: شركت برق منطقه اي تهران) فريدون عبدصبور دفتر سازماندهي و بهبود روشها- معاونت منابع انساني شركت برق منطقهاي تهران تهران- ايران f.abdesabour1350@gmail.com مصطفي راوند دفتر سازماندهي و بهبود روشها- معاونت منابع انساني شركت برق منطقهاي تهران تهران- ايران mostafaravand@gmail.com محمود برمر كارمند بازنشسته معاونت طرح و توسعه شركت برق منطقهاي تهران تهران- ايران چكيده- ي كي از ويژگيهاي محيط امروزي افزايش سطوح رقابت است. مو سساتي كه خواهان افزايش سهم بازار خود و كسب سود و منافع هستند بايد خود را با تغييرات محيط موجود وفق دهند. از اين رو تغييرات بسياري در روشهاي كسب و كار در حال شكل گيري است. يكي از ا نها مهندسي مجدد فرا يندهاي كسب و كار است كه به عنوان بازانديشي اساسي و طراحي دوباره بنيادي فرا يندهاي كسب و كار به منظور بهبود چشمگير معيارهاي عملكرد امروزي تعريف شده است. از سوي ديگر پياده سازي و بهره برداري از پروژه هاي اين چنيني كه با ويژگي هاي فردي رفتاري و فرهنگي مشاركت كنندگان و كاربران ه م راه خواهد بود معمولا چالش هايي را در كسب موفقيت اجرا به دنبال دارد و شناسايي الزامات اجرايي پروژه مهندسي مجدد فرا يندهاي كسب و كار قبل از ا غاز مي تواند كمك شاياني را به بهبود عملكرد و بهره وري بالاتر سازمان نمايد. بنابراين در اين مقاله تلاش بر اين است تا به ارايه مختصري از مفاهيم و تاريخچه مهندسي مجدد فرا يندهاي كسب و كار پرداخته شود در گام بعدي متدولوژي پژوهش يافتهها و نتايج حاصل از تحليلهاي صورتگرفته دادههاي جامعه مورد مطالعه- شركت برق منطقهاي تهران- به كمك ا زمونهاي ا ماري t تكنمونهاي و رتبهبندي فريدمن ارايه ميشود و در انتها پيشنهادها و راهكارهاي اجرايي و سازنده براي اجراي هر چه بهتر پروژه مهندسي مجدد فرا يندهاي كسب و كار در اختيار مقامات و مسو ولين شركت مورد مطالعه قرار ميگيرد. واژگان كليدي: فرا يندها مهندسي مجدد فرا يندهاي كسب و كار الزامات شركت برق منطقهاي تهران ۱. مقدمه در طي ساليان گذشته سازمانها با تحو لات شديدي مواجه شدهاند. ظهور فناوريهاي جديد تشديد رقابت و در پي ا ن افزايش انتظارات مشتريان موجب شده است مديران به دنبال روشهايي باشند كه بتوانند سازمان خود را متناسب با شرايط جديد سامان داده و از ا زمون هميشگي 1. Business Process Reengineering
تحو ل سربلند بيرون بيايند. همگام با چنين تحولاتي روش ها و راهكارهاي مديريتي متنوعي در دهه هاي متمادي توسط متخص صان و مشاوران مديريت ارايه شده است كه هر كدام از ا نها به فراخور حال موج جديدي را در دنياي مديريت پديد ا ورده اند. مهندسي مجدد فرا يندهاي كسب و كار را مي توان يكي از موج هاي عظيمي دانست كه در مدت كوتاهي توجه بسياري را به خود جلب نمود. بسياري از مديران راه نجات سازمان خود را در مهندسي مجدد فرا يندها مي دانستند تا از سازماني وظيفه محور كه مختص عصر صنعتي بود به سازماني فرا يند محور كه متناسب با عصر فراصنعتي است تبديل شوند 2002) Champy,.(Hammer & با اين وجود اين موج عظيم بسياري از سازمان ها را در گرداب عميقي فرو برد. بنا بر ا مار 70 درصد از اين پروژه ها با شكست مواجه شده اند (2003.(Obolensky, اين امر موجب شده است مطالعات بسياري در جهت شناخت دلايل شكست اين پروژه ها صورت پذيرفته و پژوهشگران مختلف از منظرهاي گوناگون به بررسي اين موضوع بپردازند. در اين ميان برخي از پژوهش گران عدم به كارگيري متدولوژي ها ابزارها و تكنيك هاي مناسب را يكي از دلايل اصلي بروز مشكلات اساسي در برابر اجراي پروژه هاي مهندسي مجدد مي دانند. ازاين رو به نظر مي رسد وجود مدلي كل نگر كه به مجريان پروژه هاي مهندسي مجدد كمك نمايد شرايط پيش روي نظام اجرايي پروژه را ارزيابي نموده و متدولوژي پروژه را متناسب با ا ن انتخاب و به كار گيرند مي تواند زمينه بروز بسياري از مشكلات را از بين برده و اجراي موفقيت ا ميز پروژه را تسهيل نمايد. منظور از نظام اجرايي پروژه مجموعه عواملي است كه در تعامل با يكديگر و در سطوح مختلف بر اجراي پروژه مهندسي مجدد تا ثيرگذار هستند. با توجه به موارد مذكور شناخت عوامل مو ثر بر اجراي موفق پروژه مهندسي مجدد در سازمان هاي كشور امري ضروري به نظر مي رسد و شركت برق منطقه اي تهران نيز به عنوان يكي از شركتهاي پيشرو در امر توليد و انتقال برق ايران از قاعده اين بررسي در جهت بازمهندسي فرا يندهاي كسب و كار خود مستثني نيست و بررسي الزامات پياده سازي چنين پروژه اي حياتي و سرنوشت ساز همگام با خصوصي سازي بخش هاي مختلف صنعت برق و حركت به سمت رقابتي نمودن و مقررات زدايي در اين صنعت مي تواند زمينه را براي بهبود عملكرد و افزايش توان توليدي انرژي كشور به نحو بهتري فراهم ا ورد. بنابراين در اين مقاله پس از مطالعه و مرور ادبيات مهندسي مجدد فرا يندهاي كسب و كار به شناسايي ابعاد و مو لفه هاي مو ثر بر پياده سازي مهندسي مجدد فرا يندهاي كسب و كار بر اساس مطالعه پيشينه تحقيقات و نقطه نظرات و ديدگاه هاي متخص صين و كارشناسان شركت برق منطقه اي تهران پرداخته مي شود و پس از غربال سازي متغيرها و تنظيم ابزار مناسب سنجش به جمع ا وري ديدگاههاي حوزه مورد مطالعه و اولويت بندي- تعيين اهميت- هر يك از ابعاد و مو لفه هاي مو ثر بر پياده سازي پروژه مهندسي مجدد فرا يندهاي كسب و كار اقدام مي گردد و در انتها پيشنهادها و راهكارهاي اجرايي مناسب و مقتضي به مقامات و مسو ولين شركت برق منطقه اي تهران ارايه مي شود..۲ مروري بر ادبيات پژوهش- مهندسي مجدد فرا يندهاي كسب و كار (مفاهيم و تاريخچه) مهندسي مجدد فرا يندهاي كسب و كار به عنوان يك ابزار مديريتي محبوب براي مقابله با تغييرات بسيار سريع تكنولوژي و بازاريابي در بازارهاي رقابتي امروزي مطرح شده است و اين ابزار مديريتي به تجزيه و تحليل كردن و طراحي مجدد جريان كار و فرا يندها در درون و برون سازمان برميگردد ) 125-134 pp..(rang & Dhaliwal, 2001, واژه مهندسي مجدد فرا يندهاي كسب و كار براي اولين بار در سال 1991 ميلادي در گفته ها و مقالات داونپورت مطرح شد و از جمله اساتيد اين علم ه م ر و چمپي هستند كه در اين باره مقالات بسياري اراي ه كرده اند. در واقع اين افراد از ديدگاه جديدي به سازمان ها نگاه كردند و نگرش هاي سنتي مديريت را متحول كردند. مهندسي مجدد از دريچه كاملا جديدي به سازمان هاي دولتي و خصوصي مي نگرد. بر اساس اين رويكرد جديد اين جامعه است كه در نهايت بهاي خدمات و محصولات توليدي سازمان ها و نيز سود سرمايه صاحبان ا نها را پرداخت مي كند پس به همين دليل مردم يا مشتريان اصلي ترين ذي نفع سازمان ها هستند. از اين ديدگاه همه سازمان هاي سنتي امروزي كه ريشه در نگرش مكانيكي كساني چون ا دام اسميت تيلور و ماكس وبر دارند بايد ساختار و پردازش هاي دروني خود را به گونه اي دگرگون و نوسازي كنند كه تمام توان و انرژي سازمان ها صرف پاسخگويي به نيازها و انتظارات جامعه (مردم يا مشتريان) شود ) El Sawy.(& Alexander, 1999 روند شكل گيري مفهوم مهندسي مجدد فرا يندهاي كسب و كار را بايد در سه دسته تحولات در سازمانهاي دنيا جستجو نمود. دهه 1980 ميلادي يك نارضايتي فراگير بابت عدم رضايت از ارزش افزوده ناشي از فناوري اطلاعات در بيشتر سازمان هاي اقتصادي ا مريكا حاكم شد. چرا كه با ا ن همه سرمايه سرمايه گذاري شركت ها جهت توسعه IT در ا ن سال ها تا ثير 2
چنداني در افزايش بهره وري و توسعه عملكردها نداشت. براي حل اين موضوع چندين اظهار نظر متفاوت از سوي كارشناسان و متخصصان اراي ه گرديد. يك عده دليل نارضايتي هاي اشاره شده را خطا در اندازه گيري ها عنوان كردند. اين دسته اعتقاد داشتند كه اثرات IT روي توسعه عملكردها و افزايش ارزش افزوده اقتصادي مخفي است و سالها طول مي كشد تا اين اثرات به صورت كم ي مشخص گردد. دسته دوم خود IT و نحوه اجراي ا ن را مقص ر اصلي مي دانستند. از جمله دلايل اين دسته عدم سادگي و جذابيت نرم افزارها و همچنين عدم ا گاهي مديران از IT و تكنيك هاي مربوطه از يك طرف و عدم ا گاهي متخص صين فناوري اطلاعات از سازمانها و مساي ل مديريتي ا نها از سوي ديگر بود. به عقيده اين دسته اجراي غلط IT موجب شكست در توسعه اقتصادي سازمانها گشت. اما دسته سوم كشف جديدي كردند و معتقد بودند مقص ر اصلي عدم جذابيت و سادگي نرم افزارها نيست بلكه روان نبودن و اشكال در فرا يندهاي سازماني زيرساختار و طراحي هاي سازمان است كه متناسب با شرايط و توانايي هاي فناوري اطلاعات به خوبي كار نمي كنند. به عقيده طرفداران اين نظريه عدم انعطاف پذيري ساختارهاي سازماني و پيچيدگي روش ها در سازمان ها كه از دهه مانده موجب عدم كارا يي 1960 ميلادي به جا IT در توسعه عملكرد سازمان ها مي شود. طراحي هاي كهنه و قديمي سازمان ها مانع و اغلب يك ا شفتگي پيچيده بود. در حقيقت سيستم هاي اطلاعاتي قادر به تا ثير و يا كارا يي بيشتر در اين سازمان ها نبودند. فشار كاهش زمان هاي توليد يا عمليات هزينه ها و پاسخ بهتر به مصرف كننده ه م راه با سرعت در رقابت هاي جهاني دهه 1980 ميلادي موجب نياز شديدتر براي كشف راه هاي جديد براي خروج از اين بحران شد. تنها راه حل خروج اين بحران ها طراحي مجدد فرا يندها و بهره گيري از مزايا و ظرفيت هاي مهندسي مجدد فرا يندهاي كسب و كار تبديل شد. IT بود كه اين به جرقه اصلي براي ظهور نوا وري فرا يندها نام نهادند اما پيام ه م ر در مقاله مورد اشاره اين بود كه فرا يندهاي قديمي را پاك كنيد قواعد كهنه را دور بياندازيد با لوح تميز و جديد ا غاز كنيد و سپس از فناوري اطلاعات براي تغيير فرا يندهاي عملياتي استفاده نماييد. به طور خلاصه اين كه فرا يندها را حذف كنيد ديگر نيازي نيست ا ن ها را ا تومات كنيد بلكه با فرا يندها ي جديد به كار و سازمان خود بنگريد و در فرا يندهاي جديد از مهندسي مجدد فرا يندها ناميد. از سال 1993 ميلادي تفكر توجه مديران قرار گرفت. دليل اين استقبال و پذيرش IT استفاده كنيد. ه م ر اين تفكر جديد را BPR فراگير شد و در تمام دنيا مورد BPR به عنوان يك درمان اساسي براي بيماري عملكردها و توسعه اقتصادي در سازمان هاي بزرگ فروش كتاب ه م ر در زمينه BPR در سال 1993 ميلادي به تعداد 2 ميليون و در 17 زبان بود. اساس كتاب مورد اشاره توضيحات ساده در زمينه نحوه استفاده از فناوري اطلاعات ويژه مديران بود. فناوري اطلاعات بيش از ا نچه قبلا مطرح بود مفيد به نظر رسيد و موجب شد BPR به عنوان يك راه حل قابل قبول پذيرفته شود. اكنون BPR به عنوان يكي از فناوري هاي مهم در IT مطرح شده و به عنوان يك پل ارتباطي غير قابل گريز براي توسعه و رونق اقتصادي جهان مورد پذيرش تمامي سازمان هاي پيشرو و موفق واقع شده است (2003.(Harmon, «ه م ر» و «چمپي» مهندسي مجدد فرا يندهاي كسب و كار را اين گونه تعريف مي كنند: «بازانديشي بنيادين طراحي نو و ريشه اي فرا يندها براي دستيابي به پيشرفتي شگفت انگيز در بحران با توجه به معيارهايي نظير هزينه كيفيت خدمات و سرعت». واژگان كليدي در اين تعريف عبارتند از :(Hammer & Champy, 1994) بنيادين: شيوه اصلي كار شركت چيست در سال 1990 ميلادي دو مقاله همزمان يكي از سوي توماس داونپورت و جيمز شورت در مجله در مجله SMR1F و مقاله ديگر توسط مايكل ه م ر HBR2F منتشر شد كه هر دو روي موضوع بازنگري در فرا يندهاي سازمان ها و تا ثير فناوري اطلاعات (IT) بر توسعه سازمان تا كيد داشتند. ا نها معتقد بودند نه تنها IT فرا يندهاي اصلي در سازمان را پشتيباني مي كند بلكه بايستي براي بهكارگيري IT از فرا يندهاي جديد استفاده شود. ازاينرو توانايي IT ما را قادر به كشف راههاي جديدي ميكند كه تا قبل از اينها قابل تصور نبود. صاحبان مقاله اول اين تفكر را مهندسي صنعتي جديد و ريشهاي: تمامي روندهاي كاري و ساختارهاي موجود بايد فراموش و شيوههاي جديد كاركردن كشف شوند تغييرات سطحي مفيد نيستند و تغيير بايد در ريشه عملي شود. شگفتانگيز: بايد به تغييرات چشمگير و خارقالعاده دست يافت نه بهبودهاي جزي ي و اندك. فرا يندها: طراحي مجدد بايد بر فرا يندها متمركز باشد نه بر وظايف شغلها مردم يا ساختارها. در نتيجه يك سازمان بايد با پشت سر نهادن روندهاي كاري قديمي كار را از نو شروع كند. مهندسي مجدد در كانون فرا يندها متمركز است. 1. Sloan Management Review 2. Harvard Business Review 3
P3F F6 بررسي و اولويت بندي الزامات پياده سازي مهندسي مجدد فرا يندهاي كسب و كار در سازمانهاي دولتي ايران (مورد مطالعه: شركت برق منطقه اي تهران) «داونپورت» و «شورت» فرا يند را مجموعه اي از وظايف تعريف مي كنند كه به طور منطقي با يكديگر در ارتباط هستند و براي دستيابي به يك نتيجه كاري تعريف شده اجرا مي شوند. فرا يندها سلسله فعاليت هايي هستند كه مشتركا نتيجه ارزشمندي را براي مشتري به بار مي ا ورند ) Davenport &.(Short, 1990, pp. 11-27 روشهاي ديگري مبتني بر فرا يندها وجود دارد مانند بهبود مستمر يا مديريت كيفيت جامع كه وظايف سازمان را براي برا ورده كردن نيازهاي مشتريان جهت دهي مي كنند اما اين روشها ممكن است فرا يندهاي جديدي را اراي ه نكنند. با توجه به اين تعاريف مهندسي مجدد تحولات تدريجي را نمي پذيرد و با در نظر گرفتن دگرگونيهاي پ ر شتاب فناوري بازار و اقتصاد دگرگونيهاي بنيادين و شديد را مد نظر قرار مي دهد. اين دانش تمام روشهاي سازماندهي مديريت تحول و ابزارهاي مهندسي صنايع را مورد استفاده قرار مي دهد تا بر ويرانه سازماندهي بوروكراتيك (ديوان سالاري) سازمانهاي نوين فرا يندگرا و انعطاف پذير را بسازد. «ه م ر» در كتاب خود مهندسي مجدد را شروع دوباره معرفي كرد. وي در همان كتاب اصول كلي اين روش را بيان كرد و مزاياي به كارگيري ا ن را با ذكر كاربرد ا ن در شركت هاي ايالات متحده مانند «فورد موتورز «موچوا ل بنفيت لايف F4 «P و «برشمرد 104-112) pp..(hammer, 1990, «دامامپور F5 «اظهار داشت كه تغييرات همه جانبه باعث تغييرات اساسي در فعاليتهاي يك سازمان مي شوند و اين تغييرات نشان دهنده ترك ا شكار شيوه هاي موجود در كار هستند درست برعكس تغييرات تدريجي كه معمولا اين گونه شيوه هاي كار را ه م راهي مي كنند. به همين دليل لازم است بين تغيير تدريجي و تغيير همه جانبه تمايز قاي ل شويم ) Damampour,.(1991, pp. 555-590 «بارزاك و همكارانش «نشان دادند كه تغييرات تدريجي در درازمدت باعث بروز كارا يي ميش ون د. برعكس تغييرات همهجانبه ميتوانند باعث سازمان دهي مجدد شركت شوند. ا نان متغيرهايي را شناسايي كردند كه شركتها را به ترك ساختارها و فرا يندهاي موجود و ايجاد ساختار و فرا يندي جديد و متفاوت ترغيب مي كنند (23-35 pp..(barzak et al.,,1987 1.Ford Motors 2. Mutual Benefit Life 3. Damampour, 1991 4. Barzak et al., 1987 ه م ر و چمپي اين متدولوژي را در كتاب خود به نام «طراحي مجدد كسب و كار» توسعه دادند. اين كتاب توضيح مي دهد هنگامي كه تصميم بر طراحي مجدد اتخاذ مي شود افراد و پيشرفت ها چگونه تحت تا ثير قرار مي گيرند. «ويتمن و گيبسون F7» براي كشف اين كه چرا سازمانها از فرا يند مهندسي مجدد كسب و كار استفاده مي كنند مطالعه اي انجام دادند. نتايج به دست ا مده ا نها به ترتيب اهميت عبارتند از ) Whitman & Gibson, :(1997, pp. 5-16.۱.۲.۳.۴.۵.۶ «واردهالدجيان و فانرF8 بهبود فرا يندهاي كسب و كار پيشرو شدن در صنعت سازماندهي مجدد وظايف كسب و كار بهبود وضعيت فعلي صنعت قرار گرفتن در ميان رهبران صنعتي تغيير چشمگير وضعيت شركت.» معتقدند كه فرا يند مهندسي مجدد كسب و كار روشي است مبتني بر فرا يندها كه توسط مديريت ارشد هدايت مي شود كه عملكرد بهتري را از طريق تغييرات همه جانبه از سازمان انتظار دارد.(Vardhaldjian & Fahner, 1994, pp. 60-61) پس ازا ارايه مباحث مختصري در رابطه با ادبيات مهندسي مجدد فرا يندهاي كسب و كار در ادامه اين مقاله متدولوژي پژوهش و يافته هاي حاصل از تحليل ابزار به كار رفته در جمع ا وري داده ها در شركت مورد مطالعه ارايه مي شود..۳ اهداف و فرضيه هاي پژوهش هدف اصلي پژوهش حاضر شناسايي ابعاد و مو لفه هاي مو ثر بر پياده سازي مهندسي مجدد فرا يندهاي كسب و كار و بررسي رابطه معناداري ا نها همچنين تعيين اولويت توجه به هر يك از ابعاد و مو لفه هاي شناسايي شده در پياده سازي مهندسي مجدد فرا يندهاي كسب و كار در شركت برق منطقه اي تهران و ارايه راهكارهاي پيشنهادي سازنده در جهت بهبود اجراي اين پروژه در شركت مورد مطالعه است كه با طرح فرضيه هايي 5. Whitman & Gibson, 1997 6. Vardhaldjian & Fahner, 1994 4
در جهت نيل به هدف ارايه شده هدايت مي شود كه شكل يك مدل مفهومي پژوهش را- با ارايه فرضيه هاي پژوهش- به تصوير كشيده است. شكل يك: مدل مفهومي پژوهش در ادامه مقاله متدولوژي و يافتههاي پژوهش مطرح ميگردد و در انتها نيز بر اساس يافتهها و نتايج حاصله پيشنهادات و توصيههايي بهمنظور رفع نواقص احتمالي اجراي پروژه مهندسي مجدد فرا يندهاي كسب و كار به مقامات و مسو ولين شركت مورد مطالعه ارايه ميشود. ۴. روش پژوهش روش پژوهش حاضر از نوع توصيفي- پيمايشي ميباشد و بهمنظور پيمايش در جهت نيل به اهداف پژوهش ابزار مورد استفاده براي گردا وري اطلاعات مطالعه اسناد و مدارك معتبر علمي و سازماني و پرسشانمه محققساخته بر اساس اهداف پژوهش- شناسايي الزامات پيادهسازي مهندسي مجدد فرا يندهاي كسب و كار در شركت برق منطقهاي تهران- ميباشد كه از 35 گويه معرف الزامات پروژه يادشده در قالب 6 بعد استراتژي رهبري فرهنگ حاكميت تخصص و تكنولوژي اطلاعات و 18 مو لفه زيرمجموعه هر يك از ابعاد اشارهشده از دل ادبيات پژوهش و مطالعات كتابخانهاي پيرامون موضوع تشكيل يافته است كه جدول يك تركيب ابعاد و مو لفههاي اشارهشده را به نمايش ميگذارد. جدول يك: علايم اختصاري و كامل فارسي و لاتين متغيرهاي مستقل و وابسته پژوهش پرسشنامه به سبك پنجگزينهاي ليكرت طراحي شده است. براي تعيين روايي ابزار پژوهش از روش روايي صوري و محتوا با بهرهگيري از نقطهنظرات كارشناسان و خبرگان صنعت و ديدگاههاي اساتيد راهنما و مشاور استفاده شده است و بهمنظور تعيين پايايي از معيار ا لفاي كرونباخ استفاده گرديده است كه بر اساس محاسبات ضريب ا لفاي كرونباخ ميزان ضريب يادشده براي گويههاي زيرمجموعه شش فرضيه به ترتيب جدول دو ميباشد كه چون بيشتر از 0/7 بدست ا مدهاند بنابراين پايايي خوب ابزار پژوهش را گواهي ميدهد. جدول دو: ضريب ا لفاي كرونباخ براي كل گويهها و گويهها به تفكيك ابعاد مو ثر بر BPR ضريب ا لفاي كرونباخ تعداد گويهها ابعاد مو ثر بر BPR 0/855 3 استراتژي 0/866 9 رهبري 0/821 9 فرهنگ 0/797 6 حاكميت 0/784 5 تخصص 0/731 3 تكنولوژي اطلاعات جامعه ا ماري مورد بررسي پژوهش كليه كارشناسان شركت برق منطقه اي تهران هستند با تعداد 538 نفر ميباشد كه علت انتخاب بخش شغلي مذكور پراكندگي ساير واحدها در سطح استان و عدم تسل ط و تخص ص كافي ا نها در پركردن پرسشنامه پژوهش است بر اساس فرمول حجم نمونهگيري براي يك جامعه مشخص و مقياس دادههاي كيفي ) and Azar.p 72 (Mo'meni,,2002 تعداد نمونه ا ماري 144 نفر بدست ا مد كه پرسشنامهها به روش طبقهاي سيستماتيك بين 5 معاونت و 1 حوزه مستقل زير نظر مديرعامل اين شركت توزيع گرديد و تحليل دادهها بر اساس 113 پرسشنامه معتبر عودتيافته از واحدهاي اشارهشده صورت گرفت. براي سنجش فرضيههاي پژوهش بهترتيب از ا زمونهاي ا ماري t تكنمونهاي و رتبهبندي فريدمن جهت بررسي وضعيت ابعاد و مو لفهها از حيث نقش ا نها 5
در پياده سازي مهندسي مجدد فرا يندهاي كسب و كار و تعيين رتبه هاي هر.۵ يك از ابعاد و مو لفه ها در شركت برق منطقه اي تهران استفاده گرديده است. يافته هاي پژوهش براي انجام تحليل ا ماري داده هاي حاصل از پرسشنامه ابتدا از ا زمون كولموگروف- اسميرنوف جهت برسي نرمال بودن توزيع داده ها استفاده شد كه بر اساس نتايج حاصل از اين ا زمون نرمال بودن توزيع داده ها اثبات گرديد. به منظور بررسي معناداري رابطه هر يك از ابعاد و مو لفه هاي سازماني زيرمجموعه شناسايي شده و پياده سازي مهندسي مجدد فرا يندهاي كسب و كار از ا زمون جدول سه ارايه گرديده است. t تك نمونه اي استفاده شد كه نتايج حاصله اين ا زمون در ا مده است بنابراين فرض H0 در همه موارد رد مي شود و فرض مقابل ا ن (H1) كه وجود رابطه معنا داري بين ابعاد و مو لفه هاي سازماني شناسايي شده و پياده سازي مهندسي مجدد فرا يندهاي كسب و كار مي باشد تا ييد مي شود و اين امر نشان دهنده درست شناسايي و انتخاب شدن كليه ابعاد و مو لفه هاي زيرمجموعه ا نها از حيث رابطه داشتن با پياده سازي و اجراي پروژه مهندسي مجدد فرا يندهاي كسب و كار در شركت برق منطقه اي تهران است. به منظور تعيين ميزان اهميت و تا ثيرگذاري هر يك از ابعاد و مو لفه هاي سازماني زيرمجموعه شناسايي شده بر پياده سازي پروژه مهندسي مجدد فرا يندهاي كسب و كار از ا زمون رتبه بندي فريدمن استفاده شد كه نتايج حاصله اين ا زمون براي مواردي كه ا زمون كاي دو حكم به رتبه بندي ا نها داده و فرض تعيين رتبه براي ا نها اثبات شده است در جدول چهار ارايه گرديده است. جدول سه: نتايج ا زمون t تكنمونهاي براي بررسي رابطه معناداري هر يك از ابعاد و مو لفه هاي زيرمجموعه ا ن با پياده سازي مهندسي مجدد فرا يندهاي كسب و كار در شركت برق منطقه اي تهران جدول چهار: رتبه بندي فريدمن براي ابعاد و مو لفه هاي سازماني زيرمجموعه مو ثر بر پياده سازي مهندسي مجدد فرا يندهاي كسب و كار در شركت برق منطقه اي تهران با توجه به اينكه مقدار سطح معناداري براي كليه ابعاد و مو لفه هاي زيرمجموعه ا نها ) 0/000) از مقدار سطح معناداري جدول (تقسيم بر دو) / 2 α (0/025) (بدليل دو طرفهبودن ا زمون t تكن م ون ه اي) كوچكتر بدست همانگونه كه در جدول فوق ملاحظه ميشود در رتبهبندي بين كل ابعاد مو ثر بر پيادهسازي مهندسي مجدد فرا يندهاي كسب و كار در شركت مورد مطالعه از ديدگاه افراد پاسخدهنده بعد استراتژي با ميانگين رتبه 4/21 بيشترين نقش و اهميت را در انجام پروژه مهندسي مجدد فرا يندهاي كسب و كار دارد و پس از اين بعد بعد تكنولوژي اطلاعات با ميانگين رتبه 3/64 جاي گرفته است كه حكايت از تدارك و تجهيز شركت به زيرساختهاي مناسب سختافزاري نرمافزاري و شبكهاي قبل از اجراي پروژه و حين ا ن دارد بعد تخصص با ميانگين رتبه 3/50 در جايگاه سوم اين رتبهبندي قرار گرفته است كه گواهي بر اهميت بالاي اين عامل از حيث حرفهاي و ماهر بودن افراد درگير در پروژه و روشهاي شفاف و علمي در اجراي كار دارد. 6
خاطرنشان مي شود كه در رتبه بندي داخلي بين مو لفه هاي هر يك از ابعاد شش گانه دليل اين كه بعضي از ابعاد و مو لفه هاي زيرمجموعه ا نها ذكر نشده اند اين است كه رابطه معناداري و كاي دوي محاسبه شده مرتبط با ا نها گواه اختلاف و رتبه بندي بين ا نها نداده است و در واقع بين مو لفه هاي زيرمجموعه ا ن از ابعاد نمي توان تمييز و اختلافي قاي ل شد. ولي در بررسي رتبه هاي بين ساير مو لفه هاي زيرمجموعه ابعاد رهبري حاكميت (مديريت و هدايت پروژه) و تخصص چنين رتبه بندي كه در جدول فوق ا مده است قابل تصور و توجه است. رتبه بندي بين كل مو لفه هاي مو ثر بر پياده سازي مهندسي مجدد فرا يندهاي كسب و كار در شركت مورد مطالعه از منظر پاسخ دهندگان نيز مو لفه وضوح ه م راستايي و يكپارچگي را به ترتيب با ميانگين رتبه هاي 10/98 11/48 و 10/83 در رتبههاي اول تا سوم قرار داده است كه دو مورد اول به بعد استراتژي ارتباط پيدا مي كند و تا كيد و توجه اصلي ا نها به نگاه كلان و استراتژيك سازمان در اجراي پروژه ها است و مورد سوم به بعد حاكميت (مديريت و هدايت پروژه) مرتبط مي شود و توجه به اصل نظام گرايي و نظام مندي مراحل اجرا و همكاري و انسجام افراد و گروههاي درگير در پروژه را ملاك و مبناي موفقيت در پياده سازي مهندسي مجدد فرا يندهاي كسب و كار قرار مي دهد..۶ بحث و نتيجه گيري روش كار در اكثر سازمانها و ادارات ايران به كلاف سردرگمي مي ماند كه شروع از يك سرنخ لزوما به كار نمي انجامد و تا كيد بر سرعت عمل و كيفيت بالا جز اتلاف انرژي و هزينه اضافي نمي گردد. در محيطي كه ساختمانهاي قديمي به سرعت بازسازي مي شوند و ب رجهاي مدرن نموداري از سرعت تحو ل و بهره وري در منطقه است و در زماني كه صحبت از جلب سرمايه هاي خارجي و ورود به رقابت جهاني داغ است ديگر روش هاي كهنه جوابگوي نيازهاي مدرن جامعه نبوده و ساختارهاي باستاني شايسته اين عزم ملي نيست. لازم است بازانديشي اساسي در سازمان و روش كار منطبق با تكنولوژي و محيط رقابتي روز انجام شود تا سازماني نو و فرا يند محور جايگزين ادارات موروثي گردد. مقاله حاضر حاصل پژوهشي است در پاسخ به اين سو ال كه براي پياده سازي پروژه مهندسي مجدد فرا يندهاي كسب و كار چه الزامات و نيازهايي بايد مورد نظر قرار گيرد تا اين پروژه هم مشابه بسياري از پروژه هاي مديريتي بدون بررسي و كنكاش به شكست نيانجامد و به نحو احسن در شركت مورد مطالعه پياده سازي و اجرا گردد. در اين راستا همان گونه كه در بخش هاي قبل نيز تشريح گرديد شناسايي ابعاد و مو لفه هاي مو ثر بر پياده سازي مهندسي مجدد فرا يندهاي كسب و كار انجام شد و ارتباط و ميزان تا ثيرگذاري و اهميت اين الزامات در پيشبرد هر چه بهتر و موفق تر پروژه مذكور در جامعه ا ماري مورد مطالعه- شركت برق منطقه اي تهران- با بهره گيري از پرسشنامه اي محقق ساخته و استفاده از ا زمون هاي ا ماري t تك نمونه اي و رتبه بندي فريدمن مورد بررسي و سنجش قرار گرفت و با استناد به جداول ارايه شده در بخش يافته هاي پژوهش اهم نتايج حاصله در قالب بندهاي ذيل قابل تا مل و توجه مي باشد: ازا نجاييكه ا زمون t تكنمونهاي براي تك تك فرضيات پژوهش اثبات رابطه معناداري متغيرهاي مستقل و متغير وابسته را گواهي داده است بر اساس نتايج حاصل از بررسي ا زمون t تك نمونه اي به مقامات و مسو ولين شركت مورد مطالعه پيشنهاد مي شود كه نسبت به هموار نمودن مسير اجراي پروژه مهندسي مجدد فرا يندهاي كسب و كار با لحاظ نمودن هر يك از ابعاد و مو لفه هاي شناسايي شده و با نگاه دقيق تر بر اساس گويه هاي زيرمجموعه هر يك از مو لفه ها اقدام لازم را صورت دهند و با اقدامي پيشگيرانه به محاسبه ريسك ها و مخاطرات اجرايي پروژه بپردازند و تلاش نمايند تا زمينه عملياتي نمودن بهينه پروژه BPR را در شركت مورد مطالعه با كمترين نقصان و متناسب با نيازهاي كاركنان خود فراهم نمايند با توجه به نتايج حاصله از رتبه هاي هر يك از ابعاد مو ثر بر پياده سازي پروژه مهندسي مجدد فرا يندهاي كسب و كار بر اساس ا زمون رتبه بندي فريدمن به مقامات و مسو ولين شركت مورد مطالعه پيشنهاد مي شود كه تمام تلاش خود را ابتدا صرف تهيه و تدوين استراتژي و برنامه عملياتي اجراي پروژه BPR همگام و سازگار با استراتژي سازمان نمايند همچنين به مقامات حوزه تكنولوژي اطلاعات شركت مورد مطالعه توصيه مي گردد كه همكاري كامل و مطلوبي با دفتر سازماندهي و بهبود روشها كه متولي فرا يندهاي شركت برق منطقه اي تهران است برقرار نمايد و با استناد به مفاهيم و چارچوب عملياتي فرا يندهاي جديد تعريف شده توسط اين دفتر به طراحي سيستمهاي اطلاعاتي و فراهم نمودن بسترهاي سخت افزاري نرم افزاري و شبكه اي شركت مورد مطالعه بپردازد در رابطه با بعد تخصص نيز به مقامات و مسو ولين شركت مورد مطالعه توصيه مي شود كه با مديريت تشريفات اداري منظم و صحيح در برگزاري مناقصه مناسب نسبت به 7
بكارگيري شركتهاي پيمانكاري و مشاوره اي قوي و باتجربه و داراي افراد متخصص و زبده زمينه را براي پياده سازي كامل و جامع پروژه مهندسي مجدد فرا يندهاي كسب و كار فراهم ا ورند و از طريق تركيب اين پروژه با پروژه مديريت فرا يندهاي كسب و كار زمينه را براي بهبود بخش هايي از فرا يندهاي داخلي سازمان فراهم ا ورند و در رابطه با ا موزش و برگزاري دوره هاي توجيهي براي كاركنان داخل سازماني درگير در پروژه مذكور نيز از طريق دفتر برنامه ريزي منابع انساني و ا موزش شركت تمهيدات لازم صورت دهند در رابطه با بعد حاكميت (مديريت و هدايت پروژه) نيز از ا نجايي كه يكي از معضلات اجراي پروژه ها در سازمانهاي دولتي و به ويژه شركت مورد مطالعه عملكرد جزيره اي و غيرمتمركز واحدها در پيشبرد پروژه هاي كلان سازماني و عدم برقراري انسجام و يكپارچگي تحت عنوان يك سيستم جامع است و هر كدام از واحدهاي صفي و ستادي به صورت شخصي و سليقه اي سيستم هاي مجزا تعريف و پياده سازي مي كنند بنابراين به مقامات و مسو ولين شركت مورد مطالعه توصيه مي شود در مورد روند اجراي چنين پروژه خطيري اصل وحدت رويه و انسجام قولي و فعلي را رعايت نمايند تا مشابه ساير پروژه هاي سازماني دنيا به شكست نيانجامد اين امر ميسر نخواهد شد مگر با حمايت مقامات و مسو ولين ارشد و در واقع رهبران شركت كه در نتيجه اين عمل فرهنگ مناسب پياده سازي پروژه در كل واحدهاي شركت تسر ي مي يابد. در راستاي شناسايي و بررسي ابعاد و مو لفه هاي مو ثر بر پياده سازي BPR كه رابطه معناداري تك تك ا نها با متغير پياده سازي BPR بررسي شد در ادامه پيشنهادهاي كلي بر اساس نقطه نظرات افراد پاسخ دهنده به ابزار پژوهش ارايه مي شود:.۱.۲.۳ حمايت مديريت ارشد سازمان از پياده سازي پروژه مهندسي مجدد فرا يندهاي كسب و كار بكارگيري نيروهاي پيمانكار و مشاور زبده با تجربه و متخص ص در اجراي پروژه مهندسي مجدد فرا يندهاي كسب و كار از طريق رعايت اصول برگزاري مناقصه و تشريفات اداري ا موزش و برگزاري جلسات توجيهي مناسب و مطلوب قبل حين و پس از اجراي پروژه مهندسي مجدد فرا يندهاي كسب و كار.۵.۶.۷ برنامه ريزي به منظور تدوين سياستهاي انگيزشي و تشويقي براي كاركنان درگير در پروژه مهندسي مجدد فرا يندهاي كسب و كار ترويج و ارتقاي روحيه كار تيمي و مشاركت كاركنان و در واقع بكارگيري مهندسي مجدد فرا يندهاي كسب و كار ه م راستاي با پروژه مديريت كيفيت جامع طراحي و تدوين نرم افزار مناسب مديريت فرا يندهاي كسب و كار از نتيجه مطالعات فرا يندهاي مجددا طراحي شده شركت برق منطقه اي تهران. فهرست منابع و ما خذ [1] Ardhaldjian, R. and Fahner, M, (1994), "Using simulation in the business process reengineering effort", Industrial Engineering, 26, 7, pp.60-61. [2] Azar, A. & Mo'meni, M, (2002), "Statistics and its application in management" Samt publication, 2nd edition, Tehran. [3] Barzak, G. C, Smith, C and Wilemon, D, (1987), "Managing Large Scale Organizational Change", Organizational Dynamics, 16, 2, pp. 23-35. [4] Damanpour, F. (1991), "Organization Innovation: A Meta-Analysis of effect of determinants and moderators", Academy of Management Journal, 34, 3, pp. 555-590. [5] Davenport, T. H. & Short, J. E, (Summer 1990), "The new industrial engineering: information technology and business process redesign", Sloan Management Review, pp. 11-27. [6] El Sawy, A., Alexander, Hars, (1999), "Competence and Impact of Tools for BPR", Information & Management, 36. [7] Hammer, M, (1990), "Reengineering Work: Don't Automate, Obliterate", Harvard Business Review, 68, 4, pp. 104-112. [8] Hammer, M. & Champy, J, (2002), "Corporate Reengineering: Organizational Revolution Charter", translated by: Abroreza Reza'ieNejad, Rasa cultural service institute publication, Tehran. [9] Hammer, M. & Champy, J, (1994), "Redesign of the Business", Barcelona, Spain: Parramon. [10] Harmon, Paul, (2003), "Business Process Change: A Manager's Guide to Improving, Redesigning, and Automating Processes", the Morgan Kaufmann Series in Data Management Systems, 529 pages. [11] Obolensky, Nick, (2003), "Organization Reengineering and Transformation Management", translated by: Mansour Sharifi Kolou'ie, 3rd edition, Arvin Publication, Tehran. [12] Rang Nathan, C. & Dhaliwal, J., S., (2001), "A Survey of Business Process Reengineering Practice in Singapore", Information & Management, 39. [13] Whitman, M. E. and Gibson, M. L, (1997), "Factors Affecting the use of information technology in business process reengineering", Information Resources Management Journal, 10, 3, pp. 5-16. هم دل و هم جهت نمودن كليه مديران اجرايي و كاركنان زيرمجموعه در استقبال از اجراي پروژه مهندسي مجدد فرا يندهاي كسب و كار.۴ 8