*** چكيده. Downloaded from hayat.tums.ac.ir at 18:03 IRDT on Thursday August 23rd تهران yahoo.

Transcript

1 مجله دانشكده پرستاري و مامايي دانشگاه علوم پزشكي تهران (حيات) دوره 12 شماره 4 زمستان بهكارگيري مهارتهاي ارتباطي توسط ماماها و ارتباط آن با رضايتمندي مراجعين *** ** * * زيبا تقيزاده افسر رضاييپور عباس مهران زينب عليمرادي نويسنده مسو ول: زيبا تقيزاده دانشكده پرستاري و مامايي دانشگاه علوم پزشكي تهران zibataghizadeh@ yahoo.com چكيده زمينه و هدف: با توجه به اهميت امر برقراري ارتباط و مشاهده نقايص موجود در برقراري ارتباط با مراجعين مطالعه حاضر با هدف تعيين ميزان بهكارگيري مهارتهاي ارتباطي توسط ماماها و ارتباط آن با ميزان رضايتمندي مراجعين به مراكز بهداشتي - درماني دانشگاه علوم پزشكي تهران طراحي و اجرا شد. روش بررسي: در اين مطالعه پيمايشي 5 ماما و 4 مراجع مورد بررسي قرار گرفتند. ابزار گردآوري اطلاعات شامل چك ليست مهارتهاي ارتباطي و پرسشنامه رضايت سنجي مراجعين بود كه از طريق مشاهده و مصاحبه تكميل گرديد. براي تجزيه و تحليل اطلاعات از آمار توصيفي و استنبا طي شامل آزمون مجذور كاي آزمون دقيق فيشر وضريب همبستگي پيرسون استفاده شد. يافتهها: نتايج مطالعه نشان داد كه ميزان بهكارگيري مهارتهاي ارتباطي (كلامي و غيركلامي) توسط ماماها (به ترتيب %62 و %56) در حد نامطلوب است. ارتباط معناداري بين ويژگيهاي فردي ماماها با ميزان بهكارگيري مهارتهاي ارتباطي وجود نداشت تنها بين وضعيت تا هل و ميزان بهكارگيري مهارتهاي ارتباط غيركلامي رابطه معنادار وجود داشت. ميزان رضايتمندي مراجعين از مهارتهاي ارتباطي كلامي و غيركلامي ماماها به ترتيب %5 و %48/4 بود كه رابطه معناداري با ميزان بهكارگيري مهارتهاي ارتباطي توسط ماماها داشت. رابطه معنادار بين سن سطح تحصيلات و علت مراجعه مراجعين با ميزان رضايتمندي وجود داشت. نتيجهگيري: با توجه به عدم بهكارگيري مطلوب مهارتهاي ارتباطي توسط ماماها برگزاري دورههاي آموزش ضمن خدمت مهارتهاي ارتباطي با تا كيد بر نقاط ضعف ماماها و همچنين آموزش مهارتهاي ارتباطي به عنوان جزيي از واحدهاي درسي در برنامه آموزش مامايي توصيه ميشود. واژههاي كليدي: ماما ارتباط رضايتمندي مراجعين - دريافت مقاله: مهر ماه پذيرش مقاله: آبان ماه 1385 مقدمه مهارتهاي ارتباطي به عنوان مهمترين ويژگي لازم براي افراد شاغل در بخش ارايه مراقبتهاي بهداشتي اوليه توصيف شده است (1). در عصري كه دانش پزشكي به سرعت در حال گسترش و توسعه ميباشد و روز به روز شاهد راههاي تشخيص سادهتر بيخطرتر و كارآمدتر هستيم روند ارتباط با بيمار هم بايد به همين نسبت بهبود يابد (2). در ميان كاركنان بخش بهداشت ماما وظايف مهمي در امر مشاوره و آموزش بهداشت نه تنها براي زنان بلكه براي خانواده و جامعه دارد و مسو ول حفظ و ارتقاي سلامت مادر و كودك ارايه مراقبت با كيفيت بالا و دادن اطلاعات صحيح به مددجو است (3). ماماي مجرب در راستاي نيل به اهداف مذكور بايد ارتباط مو ثري با مددجويان و خانواده آنها همكاران و افراد شاغل در ساير تخصصها برقرار كند (4). * مربي گروه آموزشي مامايي دانشكده پرستاري و مامايي دانشگاه علوم پزشكي تهران ** مربي و كارشناس ارشد آمار حياتي دانشكده پرستاري و مامايي دانشگاه علوم پزشكي تهران *** كارشناس ارشد مامايي

2 و 5 بهكارگيري مهارتهاي ارتباطي توسط... مصاحبه پزشكي اولين گام تشخيص بيماري و زيربناي ايجاد رابطه مو ثر بين بيمار و مراقبين بهداشتي است. نحوه برخورد با بيمار نه تنها بر همكاري بيمار مو ثر است بلكه تا ثير شگرفي بر نتيجه درمان دارد (2). وقتي كه ارتباط مو ثر با بيمار برقرار شود مشكل بيمار دقيق تر شناسايي شده بيمار رضايت بيشتري از مراقبتهاي خود داشته و مشكل خود و انتخابهاي درماني ممكن را بهتر درك ميكند متابعت از دستورات درماني را بهتر انجام داده و از تغييرات پيشنهادي در شيوه زندگي پيروي ميكند و در نهايت از استرس و نگراني وي كاسته ميشود ).(6 متا سفانه طي دهههاي اخير گزارشات حاكي از نقص فرآيند ارتباط در حيطه ارايه مراقبت به مادران بوده است (7). تحقيقات در واحدهاي مراقبتهاي مادران نشان دادهاند كه ارتباط مناسب هسته مركزي تعيينكننده رضايتمندي مادران از خدمات است (8). تحقيق رضايي نشان داد كه %47/5 پزشكان مهارتهاي ارتباطي ضعيف %35 متوسط و تنها %17/5 مهارت ارتباطي خوب دارند (9). تحقيق زارع نيز نشان داد كه فقط %17 بيماران از نحوه برقراري ارتباط كاركنان پرستاري و %12 از مراقبتهاي جسماني ارايه شده توسط آنها رضايت داشتهاند (1). مشرفي در بررسي عملكرد ماماها در ارايه خدمات تنظيم خانوده عملكرد مشاورهاي تمام كاركنان مامايي در مراكز بهداشت را ضعيف ارزيابي كرده است (11). وقتي زمان كافي صرف برقراري ارتباط مناسب و مو ثر با مددجو نشود پيامدهاي بسياري به همراه خواهد داشت. اين پيامدها نه تنها جنبه رواني (احساس رضايتمندي) و رفتاري (تكميل دوره درمان و...) دارد بلكه جنبههاي جسمي نظير بهبود شاخصهاي سلامت و ميزان بهبودي را تحت تا ثير قرار ميدهد (12). علي رغم آگاهي گسترده نسبت به اهميت كيفيت خدمات مطالعات كمي در زمينه ارزيابي كيفيت خدمات و حتي مطالعات كمتري در زمينه كيفيت برقراري ارتباط در اين سرويسها انجام شده است. تحقيقاتي كه در زمينه كيفيت خدمات انجام شده مبين آن است كه مشاورههاي بهداشتي و ارتباط ارايهدهندگان خدمات بهداشتي با مراجعين در بسياري از كشورها ضعيف است. حتي وقتي ارايهدهنده خدمات ميداند كه چه پيامي بايد منتقل كند ارتباط مو ثري برقرار نميكند (13). ارزيابي كيفيت خدمات به عنوان شاخصي از اثربخشي مداخلات است كه با نظارت بر سيستم با شناسايي نقاط قوت و ضعف به بهبود كيفيت ارايه خدمات كمك ميكند. مطالعات ارزيابي كيفيت با استفاده از سنجش پيامدهاي پزشكي هزينه و رضايتمندي بيماران انجام ميشود (14). رضايتمندي بيمار مفهومي است كه امروزه در مراقبتهاي بهداشتي اهميت بسيار ويژه يافته است و بر اين اساس يكي از اهداف مهم وزارت بهداشت و درمان كشور ما نيز بوده و مورد توجه قرار گرفته است (15). تحقيقات متعدد همواره نشان دادهاند كه توانايي ارايهدهنده خدمات بهداشتي در برقراري ارتباط ٤٨

3 مناسب با مراجعين نقش تعيينكننده در ميزان رضايتمندي مراجعين دارد (16). با توجه به اهميت امر برقراري ارتباط و مشاهده نقايص موجود در امر برقراري ارتباط با مراجعين در بخش خدمات مامايي و زياد مراجعين مراكز بهداشتي - درماني كه براي دريافت مراقبتهاي گوناگون به ماماهاي شاغل در اين مراكز مراجعه ميكنند نياز به انجام چنين مطالعهاي احساس شد. مطالعه حاضر با هدف تعيين ميزان بهكارگيري مهارتهاي ارتباطي توسط ماماها و ارتباط آن با رضايتمندي مراجعين مراكز بهداشتي - درماني دانشگاه علوم پزشكي تهران طراحي و اجرا شده است. روش بررسي اين مطالعه پيمايشي از نوع ارتباطي است. در اين مطالعه 5 نفر ماماي شاغل و 4 نفر از مراجعين آنها كه جهت دريافت مراقبتهاي تنظيم خانواده پايش رشد كودك مراقبت دوران بارداري و واكسيناسيون به مراكز بهداشتي - درماني دانشگاه علوم پزشكي تهران در سال 1384 مراجعه كرده بودند به عنوان نمونه انتخاب شدند. ماماهايي وارد مطالعه ميشدند كه در زمان انجام بررسي در مراكز بهداشتي درماني دانشگاه علوم پزشكي تهران شاغل بوده خدمات پايش رشد تنظيم خانواده كنترل دوران بارداري و واكسيناسيون را به مراجعين ارايه ميكردند و حداقل 3 ماه از آغاز كار آنها گذشته بود. جهت نمونهگيري ابتدا فهرست كليه مراكز بهداشتي - درماني دانشگاه علوم پزشكي تهران و همچنين ماماهاي شاغل در هر مركز تهيه شد و بر اساس جدول اعداد تصادفي از بين 54 مركز بهداشتي درماني علوم پزشكي تهران 24 مركز به تصادف انتخاب شدند. هر مركز به عنوان يك خوشه در نظر گرفته شد و ماماهاي شاغل در آن مركز وارد مطالعه شدند. با كسب اجازه از مراكز بهداشتي با مراجعه به كليه مراكز منتخب به ازاي هر ماماي شاغل در آن مراكز 8 ملاقات با مراجعين مشاهده و دادهها در چك ليست بررسي مهارتهاي ارتباطي ثبت ميشد. مراجعين به روش نمونهگيري مبتني بر هدف انتخاب شدند كه پس از پايان ملاقات با ماما دادههاي مربوط به مراجعين از طريق مصاحبه جمعآوري و پرسشنامه رضايتمندي تكميل گرديد. روش جمعآوري دادهها در اين مطالعه مشاهده و مصاحبه و ابزار جمعآوري دادهها شامل چك ليست و پرسشنامه بود. پرسشنامه محقق ساخته مورد استفاده در اين تحقيق حاوي 14 سو ال براي بررسي مشخصات فردي ماماها بود و از چك ليست حاوي 33 گويه جهت بررسي مهارتهاي ارتباطي ماماها استفاده شد. براي بررسي ميزان رضايتمندي مراجعين از پرسشنامه محقق ساخته ديگري استفاده شد كه داراي 2 بخش بود. بخش اول حاوي 5 سو ال مشخصات فردي مراجعين و بخش دوم حاوي 3 سو ال رضايتمندي مراجعين از بهكارگيري مهارتهاي ارتباطي ماماها را مورد بررسي قرار ميداد. جهت تعيين اعتبار علمي ابزار گردآوري دادهها از روش اعتبار محتوا و به منظور تعيين اعتماد علمي چك ليست از پايايي هم ارز با ضريب ٤٩

4 پايايي %85 استفاده شد. براي تعيين پايايي پرسشنامه رضايتمندي مراجعين نيز از روش دو نيمه كردن با ضريب پايايي %91 استفاده شد. پس از پايان نمونهگيري با توجه به اطلاعات ثبت شده در مورد بهكارگيري مهارتهاي ارتباطي توسط ماماها كسب كمتر از %7 حداكثر امتياز قابل كسب به منزله نامطلوب بودن مهارتهاي ارتباطي و كسب بيش از %7 حداكثر امتياز قابل كسب به منزله مطلوب بودن مهارتهاي ارتباطي ماماها در نظر گرفته شد. در مورد سطوح رضايتمندي از آنجا كه تحقيقات متعدد همواره مشكل اعلام رضايتمندي كاذب بالا در نزد بيماران را مطرح كرده و متذكر شده بودند كه تمهيداتي جهت رفع اين مشكل انديشيده شود (17-19). كسب كمتر از %7 حداكثر امتياز قابل كسب به منزله ناراضي بودن كسب %85-%7 حداكثر امتياز قابل كسب به منزله نسبتا راضي و كسب بيشتر از %85 حداكثر امتياز قابل كسب به منزله راضي بودن تلقي شد. در اين مطالعه از آمار توصيفي براي توصيف شرايط موجود و از آزمون مجذور كاي آزمون دقيق فيشر و ضريب همبستگي پيرسون با /5>p براي بررسي روابط آماري استفاده شده است. يافتهها در اين مطالعه در بررسي ارتباط بين ويژگيهاي فردي ماماها و ميزان بهكارگيري مهارتهاي ارتباطي توسط آنها از آزمون مجذور كاي آزمون دقيق فيشر و ضريب همبستگي پيرسون استفاده شد و از ميان مشخصات فردي تنها بين وضعيت تا هل ماماها و بهكارگيري مهارتهاي ارتباطي غيركلامي رابطه آماري معنادار وجود داشت.(p=/7) ميزان بهكارگيري مهارتهاي ارتباطي كلامي و غيركلامي توسط بيشترين ماماها به ترتيب %62 و %56 درسطح نامطلوب بود (جدول شماره 1). در بررسي ارتباط بين مشخصات فردي مراجعين با ميزان رضايتمندي آنها از مهارتهاي ارتباطي ماماها يافتههاي مطالعه ارتباط آماري معنادار بين سن سطح تحصيلات با ميزان رضايتمندي مراجعين نشان داد (جدول شماره 2). ميزان رضايتمندي مراجعين از مهارتهاي ارتباط كلامي و غيركلامي ماماها به ترتيب %5 و %48/4 بود. در بررسي ارتباط بين ميزان رضايتمندي مراجعين با ميزان بهكارگيري مهارتهاي ارتباطي توسط ماماها از ضريب همبستگي پيرسون استفاده شد كه نتايج مطالعه ارتباط آماري معنادار بين ميزان رضايتمندي مراجعين با ميزان بهكارگيري مهارتهاي ارتباطي كلامي و غيركلامي توسط ماماها نشان داد (/1>p) (جدول شماره 3 ). ٥٠

5 جدول 1: توزيع ميزان بهكارگيري مهارتهاي ارتباطي كلامي و غيركلامي توسط ماماها در مراكز بهداشتي درماني دانشگاه علوم پزشكي تهران در سال 1384 مهارتهاي ارتباطي مطلوب نامطلوب جمع 19 كلامي غيركلامي جدول 2: ارتباط مشخصات فردي مراجعين با ميزان رضايتمندي از بهكارگيري مهارتهاي ارتباطي ماماها در سال 1384 رضايتمندي از ارتباط مشخصات مراجعين سن سطح تحصيلات شغل رضايت از وضعيت اقتصادي p=/49 نتيجه آزمون r=/92 2 χ =13/529 2 χ =1/934 2 χ =1/361 p=/35 p=/38 p=/851 جدول 3: كلامي توزيع ميزان رضايتمندي مراجعين بر حسب ميزان بهكارگيري مهارتهاي ارتباطي توسط ماماها در سال 1384 مهارتهاي ارتباطي فراواني ميزان رضايتمندي راضي نسبتا راضي ناراضي جمع نتيجه آزمون پيرسون: بحث 35 مطلوب 23 نامطلوب 35 جمع 8/8 35 مطلوب 19/9 غيركلامي نامطلوب 35 جمع 8/8 53/4 37/ /6 67/ / /4 37/ /1 6/ r=/978 p</ در نظام ارايه خدمات بهداشتي ارايهدهندگان خدمات با طيف وسيعي از مراجعين روبرو هستند كه هر يك نيازمند روش متفاوتي در برقراري ارتباط ميباشند. در ميان كاركنان بخش بهداشتي ماما به واسطه نقشي كه دارد بايد ارتباطات گسترده با مراجعين داشته باشد (2). از اين رو ميتوان گفت ارتباط يك اصل مهم در ارايه مراقبتهاي مامايي محسوب ميشود. در تمام مراحل معنادار است r=/975 p</1 معنادار است مراقبتهاي مامايي كيفيت برقراري ارتباط بين ماما و مادر يا خانم باردار يا مددجوي او تعيينكننده اصلي رضايت از مراقبت است (21). نتايج مطالعه حاضر نشان داد كه بيشترين ماماها مهارتهاي ارتباط كلامي و غيركلامي نامطلوب دارند. نتايج مطالعه حاضر از اين حيث با نتايج مطالعه محمدي متفاوت است. وي در ارزيابي كيفيت برخورد اوليه ارايهدهندگان مشاوره تنظيم خانواده با مددجويان و كيفيت ارتباط غيركلامي آنها ٥١

6 ارتباطي مانند مهارتهاي باليني از طريق آموزش بهتر صورت ميگيرد (25). با اين كه در ساير تحقيقات تا ثير مثبت آموزش بر عملكرد ارتباطي كاركنان گروه پزشكي نشان داده شده است اما در مطالعه حاضر رابطه معنادار آماري بين سابقه شركت در دوره آموزشي و طول دوره آموزشي با ميزان بهكارگيري مهارتهاي ارتباطي وجود نداشت ولي ميزان بهكارگيري مطلوب مهارتهاي ارتباطي توسط افراد آموزش ديده بيشتر بود. به نظر ميرسد كه مسو ولين مراكز بهداشتي بايد نحوه برگزاري دورههاي آموزشي در مراكز خود را مورد بازنگري قرار داده و از شيوههاي نوين آموزشي و افراد متخصص در زمينه علوم ارتباطات در برگزاري دورههاي آموزشي استفاده كنند. در اين مطالعه رابطهاي بين سطح تحصيلات سال فراغت از تحصيل و محل تحصيل با ميزان بهكارگيري مهارتهاي ارتباطي وجود نداشت كه به عقيده محققين ميتواند به اين علت باشد كه مهارتهاي ارتباطي به عنوان واحد درسي رشته مامايي در هيچ يك از سطوح كارداني كارشناسي و كارشناسي ارشد در دانشگاههاي دولتي و آزاد در كشور ما تدريس نشده است و تنها به آموزش واحدهاي تخصصي اين رشته به دانشجويان پرداخته شده است و از اين لحاظ در برنامه آموزش مامايي در كشور ما خلاء وجود دارد. يافتههاي مطالعه در زمينه ميزان رضايتمندي مراجعين از مهارتهاي ارتباطي ماما و ارتباط آن با ميزان بهكارگيري عملكرد آنها را به ترتيب در %49 و %69 موارد مطلوب ارزيابي كرده بود كه در مطالعه حاضر عملكرد مطلوب به ترتيب %38 در مورد ارتباط كلامي و %44 در مورد ارتباط غير كلامي است. تفاوت بين نتايج دو مطالعه احتمالا به اين علت است كه در مطالعه محمدي در بخش ارتباط كلامي و غيركلامي به بررسي 1 مورد پرداخته شده است در حالي كه در مطالعه حاضر در بخش كلامي 2 مهارت و در بخش غيركلامي 13 مهارت مورد بررسي قرار گرفته است. با توجه به مشابهت طبقهبندي نمرات در دو مطالعه احتمالا مطالعه جزييتر مهارتهاي ارتباطي منجر به چنين تفاوتي شده است (22). در بررسي ارتباط بين ويژگيهاي فردي ماماها شامل سن سنوات خدمت سطح تحصيلات سال فراغت از تحصيل نوع دانشگاه وضعيت استخدام رضايت از وضعيت اقتصادي سابقه شركت در دوره آموزشي طول دوره آموزشي و متوسط مراجعين روزانه با ميزان بهكارگيري مهارتهاي ارتباطي كلامي و غيركلامي توسط ماماها يافتههاي مطالعه رابطه معنادار نشان نداد. تنها بين وضعيت تا هل و ميزان بهكارگيري مهارتهاي ارتباطي غيركلامي رابطه معنادار وجود داشت (/7=p). فقدان رابطه بين سن و سنوات خدمت با ميزان بهكارگيري مهارتهاي ارتباطي در مطالعه حاضر مشابه مطالعه Hooker است (23). همچنين Kurtz بيان ميكند: تجربه با اين كه تقويتكننده مناسبي براي مهارتهاست اما به تنهايي راه كسب مهارتهاي مناسب نيست (24). Tongue نيز مينويسد: كسب مهارتهاي ٥٢

7 مهارتهاي ارتباطي توسط ماماها نشان داد كه بيشترين مراجعين (به ترتيب %5 و %48/4) از مهارتهاي ارتباطي كلامي و غيركلامي ماماها نسبتا راضي بودند. ضريب همبستگي پيرسون ارتباط آماري معنادار بين ميزان رضايتمندي مراجعين با ميزان بهكارگيري مهارتهاي ارتباطي (كلامي و غيركلامي) توسط ماماها نشان داد (/1>p). يافتههاي مطالعه با يافتههاي مطالعه اكبري هماهنگ است. ميزان رضايتمندي بيشترين والدين كودكان زير يك سال (48/2) از نحوه برقراري ارتباط ارايهدهندگان خدمات با آنان در حد متوسط بود (23). نتايج مطالعه حاضر با نتايج مطالعه Griffith و همكاران نيز هماهنگ است. آنها در بررسي ارتباط بين مهارتهاي ارتباطي غيركلامي كاركنان گروه پزشكي و رضايت بيماران استاندارد (افراد سالمي كه تظاهرات يك بيماري را بيان مي كنند. آنها در واقع به بررسي ميزان به كارگيري مهارتهاي ارتباطي غيركلامي كاركنان پزشكي مي پرداختند و در اين زمينه آموزش ديده بودند) گزارش كردند: رضايتمندي بيماران استاندارد به صورت قوي با ميزان بهكارگيري مهارتهاي ارتباط كلامي و غيركلامي پزشك در انواع مواجهه با بيماران استاندارد همبستگي دارد (27). همچنين نتايج اين مطالعه مطابق نتايج مطالعه Aldana و همكاران نيز هست. نتايج مطالعه آنها نشان داد كه رفتار ارايهدهنده خدمات پيشگوييكننده قوي رضايتمندي مراجعين از خدمات بهداشتي است (14). يافتههاي مطالعه حاضر در زمينه ارتباط بين ويژگيهاي فردي مراجعين با ميزان رضايتمندي آنها از مهارتهاي ارتباطي ماما نشان داد كه بين سن سطح تحصيلات و علت مراجعه آنها با ميزان رضايتمندي از مهارتهاي ارتباطي ماماها رابطه آماري معنادار وجود دارد. يافتههاي مطالعه از اين حيث با نتايج ساير مطالعات مطابقت دارد. مراجعين با سن بيشتر و سطح تحصيلات پايينتر نسبت به مراجعين جوان و با سطح تحصيلات بيشتر رضايتمندي بيشتري در مورد عملكرد ارايهدهندگان خدمات ابراز ميكنند. علت اين مورد ميتواند ريشه در افزايش آگاهي انتظارات و توقعات افراد جوان و تحصيل كرده از ارايهدهندگان خدمات داشته باشد زيرا كه بيشتر با حقوق خود آشنا هستد و در نتيجه در ارزيابي عملكرد ارايهدهندگان خدمات رضايتمندي كمتري گزارش ميكنند ( 19 و 28 ). با توجه به اين كه مهارتهاي ارتباطي دانشجويان گروه پزشكي اساس توانايي باليني آنها در ارايه خدمات به مراجعين است (29) و از طرفي مهارتهاي ارتباطي به طور عمده اكتسابي مقابل يادگيري بوده و تجربه باليني فرد نقش كمي در ارتقاي آن دارد لذا پيشنهاد ميگردد كه مسو ولين برنامهريزي آموزش پزشكي بالاخص آموزش مامايي واحدهاي درسي «ارتباط و مهارتهاي ارتباطي» را در برنامه آموزش پزشكي و مامايي لحاظ كنند تا دانشجويان قبل از ورود به عرصه ارايه مراقبتهاي بهداشتي با اين مهارتها آشنا شده و در دوران دانشجويي در كنار اساتيد و ٥٣

8 مربيان خود به فراگيري و تمرين آن بپردازند. شايان توجه است كه عليرغم اين خلاء در برنامه آموزش پزشكي كشور ما در ساير كشورها مدارس عالي و دانشگاهها واحدهايي از دروس خود را به اين موضوع اختصاص دادهاند (31). نتيجهگيري با توجه به يافتههاي مطالعه حاضر ميزان بهكارگيري مهارتهاي ارتباطي توسط بيشترين ماماهاي مورد بررسي در حد نامطلوب بود. مقايسه يافتههاي اين مطالعه با مطالعات انجام شده در مورد عملكرد ارتباطي ساير پرسنل پزشكي از جمله پزشكان عمومي متخصصان جراحان و پرستاران نشان ميدهد كه متا سفانه مشكل نامطلوب بودن عملكرد ارتباطي تنها مربوط به ماماها نيست بلكه اين ضعف در بين ساير پرسنل پزشكي هم وجود دارد (28). بر اساس يافتههاي مطالعه حاضر پيشنهاد ميشود كه مسو ولين برنامهريزي آموزش مامايي واحدهاي آموزش ارتباط و مهارتهاي ارتباطي را در برنامه آموزش مامايي لحاظ كنند تا دانشجويان مامايي قبل از ورود به عرصه ارايه مراقبتهاي بهداشتي با اين مهارتها آشنا شده و در دوران دانشجويي در كنار مربيان خود به فراگيري و تمرين آن بپردازند. تشكر و قدرداني از همكاري معاونت محترم پژوهشي دانشكده پرستاري و مامايي دانشگاه علوم پزشكي تهران در انجام اين مطالعه قدرداني ميگردد. References 1 - Holte A. Professional communication skills. Scandinavian Journal of Primary Health Care. 199; 8(3): رشيد كردستاني تكتم احدي حميدرضا. بيماريهاي زنان و زايمان ترجمه دنفورث جلد دوم تهران: انتشارات نور دانش.54 : Jones SR. Ethics in midwifery. Mosby com; 2. P Bennet RV, Brown LK. Myles textbook for midwives. 13th edition. Churchill Levingstone Publication; Maguire P, Pitcealthy C. Key communication skills and how to acquire them. British Medical Journal. 22; 325(736): Fallow Field L, Jenkins V, Farewell V, et al. Efficacy of a cancer research UK communication skills training model for oncologists: A randomized controlled trial. The Lancet. 22; 359(937): Dunkly J. Health promotion in midwifery practice, A resource for health professionals. Bailliere Tindal Publication; Rowe RE, Garcia J, Macfariane AG, et al. Improving communication between health professionals and women in maternity care: A structured review. Health Expectations. 22; 5(1): رضايي ريتا حسيني سيد جليل ولايي ناصر. عملكرد مهارتهاي ارتباطي پزشكان با بيماران و نگرش پزشكان نسبت به آن. فصلنامه علمي پژوهشي فيض : صفحات زارع اكباتاني فرشته. بررسي رضايت بيماران از مراقبتهاي پرستاري ارايه شده در بخشهاي مراقبت ويژه قلب و ارتباط آن با ساختار بخشها در بيمارستانهاي شهر همدان. پاياننامه كارشناسي ارشد پرستاري تهران: دانشكده پرستاري و مامايي دانشگاه علوم پزشكي تهران ٥٤

9 - 11 مشرفي مهوش. بررسي نظرات و نحوه عملكرد ماماها در ارايه خدمات تنظيم خانواده در مراكز بهداشت و درمان دانشگاه علوم پزشكي تهران. پاياننامه كارشناسي ارشد مامايي تهران: دانشكده پرستاري و مامايي دانشگاه علوم پزشكي تهران Hargie O, Dickson D, Boohan M, at al. A survey of communication skills training in U.K schools of medicine: present practices and prospective proposals. JAMA. 23; 289: Brown L, denegri B, Hernandez O, et al. An evaluation of the impact of training Honduran health care providers in interpersonal communication. International Journal for Quality in Heath Care. 2; 12(4): Aldana JM, Piechulek H, Al-Sabir A. Client satisfaction and quality of health care in rural Bangladesh. Bulletin of the World Health Organization. 21; 76(6): شمس شمسالدين خليلزاده حميده قديمي حسين و همكاران. بررسي ميزان رضايتمندي بيماران از نحوه رفتار پرستاران. مجله علمي دانشكده پرستاري مامايي همدان (11): صفحات Betz Brown J, Boles M, Mullooly JP. Effect of clinician communication skills training on patient satisfaction. An International Journal. 26; 11(4): Langewitz W, Keller A, Denz M, et al. The patient satisfaction questionnaire: a suitable tool for quality control in the physicisn-patient relationship?. Psychoter Psychosom MedPsychol. 1995; 45(9-1): Sajadian A, Kaviani A, Yunesian M, et al. Patient satisfaction: a descriptive study of a breast care clinic in Iran. European Journal of Cancer Care. 24; 13(2): زماني احمدرضا شمس بهزاد معظم الهام. آموزش مهارتهاي ارتباطي به پزشكان به عنوان راهكاري براي افزايش رضايت بيماران: الگويي براي آموزش مداوم. مجله ايراني آموزش در علوم پزشكي : صفحات Sweet BR. Mayes, midwifery. New York: Bailliere Tindall; P Hunt S, Symonds A. The social Meaning of Midwifery. London: MacMillan Press LTD; P محمدي طاهره پاكگوهر مينو رحيميكيان فاطمه. بررسي كيفيت مشاوره تنظيم خانواده ارايه شده به مددجويان در مراكز بهداشتي درماني وابسته به دانشگاههاي علوم پزشكي شهر تهران. حيات : صفحات Hooker RS, Potts R, Ray W. Patient satisfaction: comparing physician assistants, nurse practitioners and physicians. Permanent Journal. 1997; 1: Kurtz SM. Doctor-patient communication: principles and practices. Can J Neurol Sci. 22; 29(2): Tongue JR, Epps HR, Froese LL. Communication skills for patient-centered care. The Journal of Bone & Joint Surgery. 25; 87(3): پاكگوهر مينو جمشيدي فرشته اكبري تركستاني نعيمه. رضايت والدين كودكان زير يك سال از مراقبتهاي بهداشتي. حيات (21): صفحات Griffith C, Wilson JF, Langer S, et al. House staff nonverbal communication skills and standardized patient satisfaction. Gen Intern Med. 23; 18(3): Chessman AW, Blue AV, Gilbert GE, et al. Assessing students communication and interpersonal skills across evaluation settings. Fam Med. 23; 35(9): Silverman J, Kurtz S, Draper J. Skills for communicating with patients. Oxon: Redcliffe Medical Press; تمپرو كارول دي ليند ويل بورتاكيو. ارتباط درماني براي متخصصان بهداشت و درمان ترجمه نرگس شفارودي تهران: انتشارات دانشگاه علوم پزشكي ايران ٥٥

10 ٥٦