ΚΡΙΣΝΑΜΟΥΡΤΙ Ο ΚΟΣΜΟΣ ΜΕΣΑ ΜΑΣ Είσαι η ιστορία της ανθρωπότητας öõ Μ Ε Τ Α Φ Ρ Α Σ Η ΝΙΚΟΣ ΠΙΛΑΒΙΟΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗ
Περισσότερες πληροφορίες για τη ζωή και το έργο του Κρισναμούρτι μπορείτε να βρείτε στην ι- στοσελίδα www.klibrary.gr, μέσω της οποίας μπορείτε να συνδεθείτε με όλες τις επίσημες, σχετικές με το έργο του, ιστοσελίδες στο διαδίκτυο. Επίσης, μπορείτε να απευθυνθείτε γραπτώς και στη διεύθυνση: Krishnamurti Foundation TRUST Ltd., Brockwood Park, Bram dean, Hants, U.K. S024 OLQ ENGLAND. ΤΙΤΛΟΣ ΠΡΩΤΟΤΥΠΟΥ: Krishnamurti, The World Within You are the story of humanity Copyright 2014 by Krishnamurti Foundation of America Copyright για την ελληνική γλώσσα Εκδόσεις Καστανιώτη Α.Ε., Αθήνα 2017 Έτος 1ης έκδοσης: 2017 Επιμέλεια Έκδοσης: Βιβλιοθήκη Κρισναμούρτι, Τ. Φιλήμονος 22, 115 21 Αθήνα. Τηλ. 210-64.32.605, e-mail: info@klibrary.gr, website: www.klibrary.gr Aπαγορεύεται η αναδημοσίευση ή αναπαραγωγή του παρόντος έργου στο σύνολό του ή τμημάτων του με οποιον δήποτε τρόπο, καθώς και η μετάφραση ή διασκευή του ή εκμετάλλευσή του με οποιονδήποτε τρόπο ανα πα ραγωγής έργου λόγου ή τέχνης, σύμφωνα με τις διατάξεις του ν. 2121/1993 και της Διεθνούς Σύμβασης Βέρνης-Παρισιού, που κυρώθηκε με το ν. 100/1975. Επίσης απαγορεύεται η αναπαραγωγή της στοιχειοθεσίας, σελιδοποίη σης, εξωφύλλου και γενικότερα της όλης αισθητικής εμφάνισης του βιβλίου, με φωτοτυπικές, ηλεκτρονικές ή ο ποιεσδήποτε άλλες μεθόδους, σύμφωνα με το άρθρο 51 του ν. 2121/1993. ΕΚΔOΣΕΙΣ ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗ Α.Ε. ΓΡΑΦΕΙΑ: Θεμιστοκλέους 104, 106 81 Αθήνα ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΟ: Ζαλόγγου 11, 106 78 Αθήνα % 210-330.12.08 210-330.13.27 FAX: 210-384.24.31 e-mail: info@kastaniotis.com www.kastaniotis.com ISBN 978-960-03-6213-8
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΣΗμΕΙΩμΑ ΤΟυ μεταφραστη... 11 ΠΡOΛΟΓΟΣ... 13 11. Θυμός και αδιαλλαξία... 15 12. Η φωνή της πραγματικότητας... 16 13. Το χαρμόσυνο και οδυνηρό πρόβλημα της γέννησης και του θανάτου... 18 14. Το «εγώ» και το «δικό μου»... 20 15. Η ψυχολογική εξάρτηση... 22 16. Άνθρωπος και μηχανή... 24 17. Η λαγνεία είναι στο μυαλό... 27 18. Φιλανθρωπία χωρίς φράχτες... 28 19. Αφοσίωση εκμηδενισμένη από τον ανταγωνισμό... 29 10. Ένα διαφορετικό βιοτικό επίπεδο... 31 11. Εσείς έχετε δημιουργήσει τα προβλήματα του κόσμου... 33 12. Θεραπεύοντας κανείς τον εαυτό του... 35 13. Το βάρβαρο παιχνίδι της κοινωνίας... 38 14. Ένα γαλήνιο διάλειμμα ή αληθινή γαλήνη;... 39 15. Το πρόβλημα του σεξ... 41 16. Γράφοντας τις σκέψεις σου... 44 17. Σκέφτομαι σωστά, όχι κάνω σωστές σκέψεις... 48 18. Ο τοίχος αυτοαπομόνωσης... 51 19. Πέρα από κάθε θρησκεία... 54 20. Τι είναι ταμπέλα, τι είναι πραγματικό;... 57 7
21. Όχι μόνο με ψωμί.... 60 22. «Τι κάρμα είχε για να πεθάνει μ αυτόν τον τρόπο;»... 63 23. Το δηλητήριο του μίσους... 67 24. Στα σταυροδρόμια της ζωής... 70 25. Αναζητώντας ενθάρρυνση απέξω... 72 26. Ασκητισμός και άλλοι τρόποι δύναμης... 74 27. Τι είναι επίγνωση;.... 77 28. Όνειρα που αναστατώνουν... 80 29. Η μεγαλοσύνη μιας σχέσης είναι η ίδια της η ανασφάλεια.... 83 30. Για να επηρεαστεί η ολότητα πρέπει να μεταμορφωθεί πρώτα εκείνο που είναι μέρος της.... 86 31. Σωστός βιοπορισμός... 89 32. Αποφάσεις ή κατανόηση;... 91 33. Γυρνώντας κανείς τα πάντα προς όφελός του... 93 34. Προσευχή, μια περίπλοκη υπόθεση... 96 35. Το κλάμα είναι για τον νεκρό ή για τον ζωντανό;...100 36. Ο αντιπνευματικός κλειστός κύκλος.... 105 37. Οι σελίδες της αυτογνωσίας.... 108 38. Οι υποσυνείδητες απαιτήσεις σας... 111 39. Η πίστη στους «Διδασκάλους»... 113 40. Η μοναξιά με τους φόβους της που πανικοβάλλουν...118 41. Ο εθνικισμός είναι δηλητήριο... 121 42. Οι θολές και οι ευαίσθητες περιοχές... 125 43. Πώς ο νους αναπαράγει τον εαυτό του....127 44. Για το κάπνισμα και το πολύ μεγαλύτερο πρόβλημα... 130 45. Το επάγγελμα του ηθοποιού... 133 46. Για την ομοφυλοφιλία... 135 47. Η ροή της αυτεπίγνωσης στις λίμνες του διαλογισμού... 138 48. Όταν το φως μέσα σου σβήνει....143 49. Απόκτησε επίγνωση για το παρελθόν σου μέσα από το παρόν.. 146 50. Οι σπόροι της διαφθοράς στις οργανώσεις... 151 51. Να ζεις μόνος ή μέσα σε μια στενή σχέση;...154 52. μήπως σπαταλάτε τη ζωή σας;....158 8
53. Επαναλαμβανόμενες, επουσιώδεις, ανολοκλήρωτες σκέψεις... 161 54. Σκάβοντας βαθιά και μένοντας ακαλλιέργητος.... 164 55. Κατανοώντας ένα πρόβλημα όχι στο δικό του επίπεδο, αλλά από ένα υψηλότερο....167 56. Η εξάρτηση και η απεξάρτηση προσφέρουν και τα δύο ικανοποίηση...171 57. Οι θεωρίες και οι ερμηνείες είναι εμπόδια... 174 58. Να σκοτώνεις ή να μη σκοτώνεις... 177 59. μετεκπαιδεύοντας τους γονείς... 181 60. Ο παρατηρητής και το παρατηρούμενο... 184 61. Η σύγκρουση ανάμεσα στο ένστικτο και στη διαμόρφωση... 188 62. Ανάμεσα στην επίγνωση και στη διάσπαση της προσοχής.... 191 63. Το μυαλό γίνεται ό,τι κατέχει... 194 64. Η επιθετικότητα στις σχέσεις.... 197 65. Η σκέψη δείχνει τον σκεπτόμενο... 200 66. Νιώθετε βαθιά αντί να έχετε εξυπνάδα.... 203 67. μαθαίνοντας τη γλώσσα της δολοφονίας μέσα από τα παιχνίδια των πολέμων...207 68. Κάνοντας φυγή μέσα από ιδανικά και αναισθησία... 212 69. Το υπερφορτωμένο μυαλό σας.... 214 70. Το να σκέφτεσαι σημαίνει ότι είσαι φοβισμένος... 217 71. Οι δύο τρόποι αποδοχής της θλίψης... 222 72. Η υπερκαλλιέργεια του μυαλού... 226 73. μια οικογένεια για να γεμίζετε το κενό σας... 229 74. Ο δημιουργός της προσπάθειας και της επιλογής.... 234 75. Οι ικανότητες και τα χαρίσματα είναι επικίνδυνοι φίλοι.... 239 76. Στην αναζήτηση του πραγματικού θα έρθει και το «ψωμί»... 242 77. Η μνήμη πρέπει να γίνει σαν ένα άδειο κοχύλι...245 78. Εκείνος που βοηθάει και εκείνος που δέχεται τη βοήθεια.... 249 79. Τα σημάδια που αφήνουν οι εμπειρίες... 253 80. Αναμόρφωση της πολιτικής σημαίνει χαράμισμα σκέψης... 256 81. Εικασίες για την πραγματικότητα ή άμεση εμπειρία;... 259 82. Θα επιτρέπατε στον εαυτό σας να σκοτωθεί από τον εχθρό;... 262 9
83. Τα διλήμματα μιας δασκάλας.... 266 84. μπορώ να βρω τον Θεό μέσα στα χαρακώματα;....269 85. Η απάντηση δεν βρίσκεται στο άμεσο... 272 86. Το κέλυφος της εκπαίδευσής μας στη διαμόρφωση... 277 87. Το να είναι κανείς επιτυχημένος είναι δυστυχία για κάποιους άλλους και για τον ίδιο...281 88. Κατανοώντας τη σύγκρουση.... 285 89. Τα μοντέλα διευκολύνουν τη διανοητική μας νωθρότητα... 288 90. Ο σωστός διαλογισμός... 292 გგ 10
Σημείωμα του μεταφραστή με το βιβλίο αυτό προστίθεται άλλο ένα στα λίγα βιβλία που είναι γραμμένα από τον ίδιο τον Κρισναμούρτι και δεν είναι από μαγνητοφωνημένες, βιντεοσκοπημένες ή στενογραφημένες δημόσιες ομιλίες του και συζητήσεις. Όπως αναφέρεται στον πρόλογο, τα κείμενα έχουν γραφτεί την περίοδο του Β Παγκόσμιου Πολέμου, όταν ο Κρισναμούρτι είχε σταματήσει να ταξιδεύει και έμενε μόνιμα στην Καλιφόρνια. Κατά τη γνώμη του μεταφραστή, δεν είναι απλώς άλλο ένα βιβλίο γραμμένο από τον ίδιο, αλλά ένα μοναδικό βιβλίο εξαιτίας του τρόπου και των συνθηκών που έχει γραφτεί. Τα κείμενα είναι σημειώσεις που κρατούσε μετά την κάθε συνάντηση με τον άνθρωπο που πήγαινε να τον δει για να συζητήσει τα προβλήματά του. Αν κανείς τον είχε συναντήσει προσωπικά όταν ζούσε, νιώθει ότι αυτά τα κείμενα έχουν εκείνη την ι- διαίτερη αίσθηση που υπήρχε σε μια προσωπική συνάντηση με τον Κρισναμούρτι, σε σχέση με εκείνη των Δημόσιων Ομιλιών. Οι επισκέπτες του είναι διάφορων ηλικιών, είναι από διαφορετικά κοινωνικά στρώματα και από τα δύο φύλα τα προβλήματά τους όμως ίσως όχι όλα, αλλά αρκετά απ αυτά είναι ίδια με των περισσότερων ανθρώπων. Σίγουρα οι αναγνώστες αυτών των φιλικών συζητήσεων θα βρουν αρκετά κοινά σημεία με τους επισκέπτες του Κρισναμούρτι. ΝΙΚΟΣ ΠΙΛΑΒΙΟΣ 11
Πρόλογος «Η Αλήθεια δεν είναι κάτι μυστηριώδες η αλήθεια είναι εκεί που είσαι. Από κει μπορείς ν αρχίσεις. Η αλήθεια είναι ότι έχω θυμό μέσα μου, είμαι ζηλιάρης, είμαι επιθετικός και τσακώνομαι. Όλα αυτά είναι γεγονός. Πρέπει, λοιπόν, να αρχίσει κανείς από κει που βρίσκεται. Γι αυτό είναι σημαντικό να γνωρίζεις τον εαυτό σου, να έχεις πλήρη γνώση του εαυτού σου όχι από άλλους, όχι από ψυχολόγους, ψυχαναλυτές, ειδικούς του εγκεφάλου, αλλά να ξέρεις εσύ ο ίδιος από μόνος σου τι είσαι. Και είσαι η ιστορία της ανθρωπότητας. Εάν ξέρεις να διαβάσεις αυτό το βιβλίο που είσαι εσύ ο ίδιος, τότε ξέρεις όλες τις δραστηριότητες, όλες τις βαρβαρότητες και τις βλακείες του ανθρώπινου είδους, γιατί είσαι η υπόλοιπη ανθρωπότητα». Κρισναμούρτι. 1η Συνάντηση με Ερωτήσεις και Απαντήσεις στο μπρόκγουντ Παρκ, 1983 Διαβάζοντας κανείς τις διδασκαλίες του Κρισναμούρτι, του κάνει αμέσως εντύπωση πόσο προσωπική σχέση έχουν οι λέξεις που χρησιμοποιεί με τις δικές του σκέψεις και πόσο λειτουργούν σαν καθρέφτης στις ψυχολογικές του δραστηριότητες. Η γλώσσα του δεν είναι δεμένη με τον χρόνο, τον τόπο ή τις συνθήκες, κι έ- τσι οι αναγνώστες του σε οποιαδήποτε εποχή ή σε οποιαδήποτε χώρα μπορούν να αναγνωρίσουν τον εαυτό τους να τους παρουσιάζεται πεντακάθαρα, με συμπόνια. Αυτή η προσωπική προσέγγιση «αυτοανακάλυψης» για τον καθένα στον λόγο του Κρισναμούρτι ήταν ίδια στους διαλόγους και 13
στις συνεντεύξεις του αλλά και στις δημόσιες ομιλίες του, όπου έ- νας ακροατής μέσα σε ένα ακροατήριο χιλιάδων μπορούσε να νιώσει ότι είναι σε άμεση επαφή με τον ομιλητή. Η γλώσσα του ή- ταν απλή, χωρίς εξειδικευμένη φρασεολογία ή εικασίες για το α- κροατήριο από τον ομιλητή. Βοήθησε εκείνους που του έπαιρναν συνέντευξη, χωρίς να έχει την πρόθεση, να δούνε οι ίδιοι την πολυπλοκότητα της σκέψης τους και των προβλημάτων τους. Στη διάρκεια του Β Παγκόσμιου Πολέμου (1939-1945) ο Κρισναμούρτι έπαψε να μιλάει δημόσια εκτός Αμερικής και ζούσε ή- συχα στο Όχαϊ της Καλιφόρνιας. Πολλοί άνθρωποι τον επισκέπτονταν στο σπίτι του για να συζητήσουν μαζί του διάφορα ζητήματα της εποχής ή να μιλήσουν για προσωπικά τους διλήμματα. Τα προβλήματά τους ήταν οικουμενικά ανθρώπινα προβλήματα και καθένα από αυτά επαλήθευε τη δήλωση του Κρισναμούρτι ότι «η ανθρωπότητα είσαι εσύ». Καθώς ο Κρισναμούρτι θεράπευε τα τραύματα της σκέψης και των συναισθημάτων του συνομιλητή του, αποκαλυπτόταν το αληθινό ενδιαφέρον του γι αυτόν, δίχως στολίδια και χωρίς επίκριση ή δημιουργία ενοχών. μετά τον Β Παγκόσμιο Πόλεμο εκδόθηκαν σχεδόν σε όλο τον κόσμο τρεις τόμοι που περιείχαν αυτές τις συνομιλίες με τον Κρισναμούρτι, με τον γενικό τίτλο Στοχασμοί πάνω στη ζωή μας. Αυτό το καινούριο βιβλίο, Ο κόσμος μέσα μας, από άγνωστα έως τώρα αρχεία του Κρισναμούρτι, είναι ένα συμπλήρωμα πρόσθετων αιώνιων ερωτήσεων με τις άχρονες απαντήσεις τους. μετά από τόσα χρόνια η έρευνα είναι ακόμα φρέσκια, και οι αναγνώστες θα α- ναγνωρίσουν τον εαυτό τους τόσο σε κάποιες από τις ερωτήσεις όσο και σε απαντήσεις. μαρκ ΛΙ 14
ô 1 ò Θυμός και αδιαλλαξία Ο Ε. ήρθε για να ρωτήσει πώς θα ξεπεράσει τον θυμό του, καθώς ήταν πυρ και μανία με τον συνεταίρο του, που τον ερέθιζε ο τρόπος του και η συμπεριφορά του. Ύστερα από αρκετή συζήτηση του επισήμανα ότι έβγαζε αυτόν τον θυμό επειδή ήθελε να κάνει τον συνεταίρο του να προσαρμοστεί στο μοντέλο συμπεριφοράς που είχε ο ίδιος και που το είχε θρέψει μέσα του μια αδιαλλαξία και η αδιαλλαξία είναι απερισκεψία. Αν εγκατέλειπε αυτόν τον συνεταίρο και έβρισκε άλλον, θα εμφανιζόταν το ίδιο πρόβλημα, γιατί αυτός ο ίδιος ήταν το πρόβλημα και όχι ο συνεταίρος του. Ο επισκέπτης έπρεπε να κατανοήσει την κατάσταση και όχι απλώς να την αλλάξει. Εάν ε- ξαρτιόταν από το περιβάλλον του για να ελευθερωθεί από τον θυμό, τότε θα ήταν σκλάβος του. Όπως κι αν εξαρτιόταν από το περιβάλλον του, τότε δεν θα έβαζε το μυαλό του να δουλέψει. Είναι σαν εκείνους που αναζητούν αδιάκοπη αλλαγή στις σχέσεις τους όντας απογοητευμένοι ή κουρασμένοι, αναζητούν φιλία ή αγάπη σε ένα άλλο πρόσωπο. Επειδή δεν έχουν πλήρη κατανόηση των σχέσεων, απλώς η εξωτερική αλλαγή στο περιβάλλον θα δημιουργήσει ξανά τις ίδιες συγκρούσεις, απογοητεύσεις και κορεσμό σε διαφορετικές μορφές. Έτσι ο Ε. πρέπει να αποκτήσει επίγνωση της δικής του απερισκεψίας και της αιτίας της. 15