σόκ. Σιώπησε και έφυγε μετανιωμένος χωρίς να πει τίποτα, ούτε μια λέξη.» Σίμος Κάρμιος Λύκειο Λειβαδιών Σεπτέμβριος 2013

Transcript

1 Εμπειρίες που αποκόμισα από το Διήμερο Σεμινάριο που αφορά στην ένταξη Παιδιών με Απώλεια Ακοής στη Μέση Γενική και Μέση Τεχνική και Επαγγελματική Εκπαίδευση Είχα την τύχη να συμμετάσχω στο διήμερο σεμινάριο που αφορούσε στην ένταξη παιδιών με απώλεια ακοής στο εκπαιδευτικό μας σύστημα. Ήταν μια πραγματικά συγκλονιστική εμπειρία για μένα, αφού μου πρόσφερε πολύ χρήσιμες γνώσεις και δεξιότητες για τον σωστό χειρισμό μαθητών και μαθητριών που αντιμετωπίζουν πρόβλημα με απώλεια ακοής. Θα σταθώ όχι τόσο πολύ σε τεχνικά σημεία των διαφόρων περιπτώσεων, των οποίων οι διαβαθμίσεις είναι πάρα πολλές, αλλά σε αυτά που έχουν να κάνουν με το έργο εμάς των εκπαιδευτικών. Θα ήθελα όμως να πω ότι η επιστήμη έχει προχωρήσει πάρα πολύ με το θέμα των ακουστικών και το τελευταίο επίτευγμα είναι το κοχλιακό εμφύτευμα, το οποίο τοποθετείται χειρουργικά και τα ηλεκτρόδια δίνουν ηλεκτρικά σήματα στο ακουστικό νεύρο. Υπάρχει και ένας πομπός μαύρου χρώματος πάνω από το αυτί και αυτό το σύστημα λειτουργεί με μπαταρία. Αν η μπαταρία αδειάσει, τότε το άτομο δεν ακούει καθόλου. Το σημαντικό είναι ότι τα ακουστικά και τα κοχλιακά εμφυτεύματα δεν θεραπεύουν, αλλά απλώς διευκολύνουν το άτομο μαζί με άλλες τεχνικές, όπως η χειλανάγνωση και η νοηματική για να επιτυγχάνεται μεγαλύτερο ποσοστό κατανόησης. Η χειλανάγνωση είναι μια τεχνική που βοηθά πάρα πολύ. Για να μπορεί να γίνει η χειλανάγνωση εύκολα, πρέπει ο ομιλών να βλέπει το άτομο και να κινεί φυσιολογικά τα χείλη του στο ήχο του

2 κάθε γράμματος. Ιδανικά η απόσταση θα πρέπει να είναι όχι μεγαλύτερη του ενάμισυ μέτρου και το πρόσωπο να φωτίζεται. Γι αυτό δεν πρέπει να στέκεται ο διδάσκων μπροστά από το παράθυρο, ιδίως αν είναι ηλιόλουστη μέρα. Επίσης, να μην μιλά, όταν γράφει στον πίνακα. Σημαντικές πληροφορίες, όπως ασκήσεις για το σπίτι, ημερομηνίες διαγωνισμάτων, εκδρομές και άλλες εκδηλώσεις, να γράφονται καθαρά στον πίνακα. Έτυχε περίπτωση μαθήτρια με πρόβλημα ακοής να πάει στο σχολείο κανονικά χωρίς να ξέρει ότι είχαν εκδρομή. Κάτι άλλο που δυσκολεύει είναι ο θόρυβος. Η ύπαρξη διαφορετικών συχνοτήτων ταυτόχρονα δυσκολεύει τον διαχωρισμό και την κατανόηση των λέξεων. Ομαδική εργασία με μεγάλες ομάδες ή συζήτηση σε όλη την τάξη δεν είναι ότι καλύτερο. Σε αυτές τις περιπτώσεις ο εκπαιδευτικός πρέπει να υποδεικνύει ποιος μιλά και να επαναλαμβάνει τα λόγια του ομιλητή. Αν χρησιμοποιεί ταινίες, να έχουν υποτίτλους. Επίσης, υπάρχουν παιδιά που μπορεί να μη θέλουν να γνωρίζουν τα άλλα παιδιά το πρόβλημά τους. Αυτό το θέμα είναι καλύτερα να το συζητήσει μαζί τους ειδική κλινική ψυχολόγος, που συνεργάζεται με τη σχολή κωφών. Για παράδειγμα, μπορεί να έχουν τα μαλλιά τους μακριά για να μην φαίνεται το κοχλιακό εμφύτευμα. Αν υπάρχει μαθητής με πρόβλημα στο σχολείο, να είναι ενήμεροι όλοι οι καθηγητές για αποφυγή καταστάσεων που μπορεί να πληγώσουν τον μαθητή ή μαθήτρια. Πολύ σημαντικό να αντιμετωπίζουμε τους γονείς αυτών των παιδιών με πάρα πολλή κατανόηση και υπομονή, διότι δεν μιλάμε πλέον για απλούς γονείς, αλλά για ειδικούς γονείς (Buscalia, L. 1993).

3 Τα παιδιά με πρόβλημα ακοής διαθέτουν περιορισμένες εμπειρίες. Για παράδειγμα δεν μπορούν να παρακολουθήσουν τις συζητήσεις των γονιών τους μέσα στο αυτοκίνητο ή συζητήσεις άλλων σε διάφορους χώρους. Αντιμετωπίζουν φοβερές δυσκολίες στην κατανόηση ιδιωματισμών, μεταφορών, παρομοιώσεων, χιούμορ και έχουν περιορισμένο λεξιλόγιο. Πολλές φορές συνδέουν μία λέξη με μόνο ένα περιεχόμενο. Ένα παράδειγμα που μας δόθηκε ήταν σε μάθημα Φυσικής, όταν χρησιμοποιήθηκε η λέξη «προς» και ο μαθητής σχημάτισε την εντύπωση ότι είχε σχέση τον Μάρκο Δράκο, διότι έμενε κοντά στη περιοχή που υπάρχει άγαλμα του Μάρκου Δράκου και θυμόταν την πινακίδα που έλεγε «Προς άγαλμα Μάρκου Δράκου». Θα ήθελα να τελειώσω με κάποια αποσπάσματα μιας παρουσίασης που μας έκανε μια μαθήτρια με πρόβλημα ακοής και μας έδωσε την άδειά της να τα χρησιμοποιήσουμε. «Οι γονείς μου το ανακάλυψαν, όταν ήμουν βρέφος. Οι γονείς μου, πριν καταλάβουν, πρόσεξαν τις παράξενες συμπεριφορές μου που τους ανησύχησαν. Σε κάποια χρονική στιγμή, αυτές οι ανησυχίες γίνονται βάσιμες υποψίες. Μετά από επισκέψεις, εξετάσεις, μετρήσεις στα διάφορα ακουολογικά κέντρα στην Κύπρο και στο εξωτερικό, μετά από ατελείωτες ώρες αγωνίας στις αίθουσες αναμονής των ιατρείων, η διάγνωση ήταν στα χέρια τους. «Το παιδί σας δεν ακούει!». Αυτή τη φράση, την είχαν διαβάσει ξανά και ξανά, την είχαν ακούσει από τα χείλη των γιατρών. Φαντάζομαι, πως οι γονείς μου ένοιωσαν σαν να γκρεμίζονται οι ελπίδες τους, τα όνειρα τους. Ο αβάστακτος πόνος ήταν πολύ

4 μεγαλύτερος απ όσο φανταζόμουν. Είναι φανερό πως αυτό το πρόβλημα μας δεν φαίνεται, αλλά δεν μπορεί να κρυφτεί Το σημαντικότερο είναι να αποδεχόμαστε τον εαυτό μας, όπως είμαστε. Στη συνέχεια, οι γονείς μου με έπαιρναν σε ειδικές δασκάλες και σε λογοθεραπεύτριες κι σιγά σιγά άρχισα να μαθαίνω το αλφαβητάριο, να σχηματίζω λέξεις, και στη συνέχεια μάθαινα τον τρόπο να μιλώ. Μου άρεσε πολύ και ήθελα να μάθω περισσότερα. Έλεγα συνέχεια «θέλω να μάθω γράμματα, θέλω να μάθω γράμματα». Οι γονείς μου καμάρωναν που έβλεπαν την πρόοδό μου και που έλεγα κάθε φορά καινούργιες λέξεις. Σιγά σιγά, απέκτησα πλούσιο λεξιλόγιο κι έγινα καλή μαθήτρια όπως τα ακούοντα παιδιά.» «Ένα είναι σίγουρο, αν ο συνομιλητής δεν είναι συνεργάσιμος, τότε δεν μπορεί να υπάρξει επικοινωνία. Βελτίωσα και τον προφορικό και τον γραπτό λόγο. Δεν ένιωθα πια να έχω το τεράστιο πρόβλημα επικοινωνίας. Έμαθα πια να ξεχωρίζω το καλό από το κακό. Έγινε ένα πράγμα που δεν περίμενα να συμβεί μπροστά μου. Ένας άγνωστος μου μιλούσε για 5-10 λεπτά πίσω στην πλάτη μου (δεν φόραγα ακουστικά εκείνη τη στιγμή), λες και δεν γνώριζε το πρόβλημά μου. Όταν ήρθε η ώρα να γυρίσω από την άλλη, τρόμαξα! Δεν είπα λέξη και κτυπούσε η καρδιά μου ασταμάτητα. Ήταν νευρικός και μου είπε «Σου μιλώ! Μήπως είσαι κωφάλαλη;» Με έκανε να νιώσω πολύ άσχημα εκείνη τη στιγμή, όταν είπε αυτή την λέξη. Του απάντησα: «Συγνώμη αλλά δεν είμαι κωφάλαλη. Είμαι κωφή.» Όταν με άκουσε καθαρά, έπαθε

5 σόκ. Σιώπησε και έφυγε μετανιωμένος χωρίς να πει τίποτα, ούτε μια λέξη.» Σίμος Κάρμιος Λύκειο Λειβαδιών Σεπτέμβριος 2013