Збирка на задачи по аналитичка хемија

Збирка на задачи по аналитичка хемија за студентите на студиските програми магистер по фармација и дипломиран лабораториски биоинжињер Фармацевтски факултет Универзитет Св Кирил и Методиј, Скопје Ас. м-р Јасмина Тониќ - Рибарска Проф. д-р Сузана Трајковиќ - Јолевска Скопје, 011

SOSTA NA RASTORI Koli~inska konentraija na rastvorena supstanija n B C B [ M ] r Masena konentraija na rastvorena supstanija m B γ B [ g/l ] r C γ M ; γ C M Molalitet na rastvorena supstanija vo rastvoruva~ A Molaren ( koli~inski ) udel n B b B [mol/kg ] ma X B nb Σn i Masen udel mb ω B(%) 100 Σm i olumenski udel B ϕ B (%) 100 Σ i Farmaevtski Fakultet, UKIM, Skopje

Preveduvawe na konentraija na rastvorena supstanija vo proenten masen udel i obratno mb (%) 100 Σm ω B ; m B C M ; m r-r ρ i C( M ) ( L) M ( g / mol) ωb(%) 100 ρ ω (1000ml) ( g / ml) ω% ω (1000ml ) ρ( g / ml C( M ) M 100 ( L) ( g / mol) ) Primer 1. Da se presmeta proenten masen udel na kalium hidroksid (KOH) vo rastvor so 9,0100 M i ρ 1,700 g/ml. M (KOH) 56,10 g/mol Одговор: 6,90 % ω (%) B C ( M ) ( L) ω (1000ml) M ρ ( g / mol) ( g / ml) 100 9,0100M 1L 56,10 g / mol ω B (%) 100 6,90% 1000ml 1,700 g / ml Farmaevtski Fakultet, UKIM, Skopje

Preveduvawe na proenten masen udel vo masena konentraija i obratno ω (%) B γ ( g / L) ω (1000ml) γ ( L) ρ ( g / ml) 100 γ ( g / L) ω % ω (1000ml) γ ( L) ρ 100 ( g / ml) Primer. Da se presmeta masenata konentraija na NaCl vo rastvor so masen udel 0 % i ρ 1,1478 g/ml. M (NaCl) 58,46 g/mol Odgovor: γ 9,56 g/l γ ( g / L) ω % ω (1000ml) γ ( L) ρ 100 ( g / ml) 0% 1000ml 1.1478g / ml γ ( g / L) 9,56g / L 1L 100 Farmaevtski Fakultet, UKIM, Skopje 4

Preveduvawe na masen udel vo molaren udel Primer. Da se presmeta molarniot udel na HNO vo rastvor od HNO so proenten masen udel 5 % i gustina 1,140 g/ml. M (HNO ) 6 g/mol Odgovor: X HNO 1,% m r-r ρ 1,140 g/ml 1000 ml 114,0 g 5 g HNO 100 g р-р x g HNO 114 g р-р x 44,9 g HNO n m/m 44,9 g/6 g/mol 6,7444 mol HNO 100% - 5% 65% 65 g H O 100 g р-р x g H O 114 g р-р x m/m 789,1 g/18 g/mol 4.889 mol H O X HNO n HNO Σn i 6,7444mol 6,7444mol + 4,889mol 0,1 100 1,% Farmaevtski Fakultet, UKIM, Skopje 5

Rазредување и мешање на раствори Pri razreduvawe na rastvori se namaluva koli~inskata konentraija () na rastvorenata supstanija, masenata konentraija (γ) i drugite na~ini na izrazuvawe na sostavot na rastvorot, no pri toa koli~estvoto (n) i masata (m) na rastvorenata supstanija, pred i posle razreduvaweto, ostanuva ista. n 1 n 1 1 m 1 m γ 1 1 γ Primer 4. Potrebno e da se prigotvi 50 ml rastvor na H SO 4 so koli~inska konentraija 1 M, so razreduvawe na rastvor od H SO 4 so 5 M. Odgovor: HO 40 ml 0,05 L 1 L 5 M 0,01 L 10 ml HO 50 ml 10 ml 40 ml Koga se me{aat odredeni volumeni na dva rastvori od ista rastvorena supstanija, a so razli~na konentraija ( 1 i ) se dobiva rastvor so odreden volumen, koj e zbir na dvata volumeni koi se me{aat, so konentraija koja po vrednost le`i pome u vrednostite 1 i, a koli~estvoto na rastvorenata supstanija vo noviot rastvor }e bide ednakvo na zbirot od koli~estvata na supstanijata vo dvata rastvori {to se me{aat n 1 + n n 1 + 1 1 + 1 1 Farmaevtski Fakultet, UKIM, Skopje 6

Farmaevtski Fakultet, UKIM, Skopje 7 1 1 1 / + 1 1 1 + ) ( ) ( 1 1 1 1 ) ( - 1 Primer 5. Koi volumeni od rastvor na HCl so 1 0,1 M i 0,5 M, treba da se pome{aat za da se dobie L rastvor HCl so 0, M. Odgovor: 1 1.5 L и 0.5 L L M M M M L 5 1, ) 0,1 (0,5 ) 0, (0,5 ) ( 1 1 1 L - 1,5 L 0,5 L

Pravilo na yvezda A C - B (delovi od rastvor A) C B A - C (delovi od rastvor ) A - B (delovi od rastvor S) Konentraijata na rastvorot S mora da bide pomala od konentraijata na rastvorot A, a pogolema od rastvorot (se razbira A > ) Na~inot na izrazuvawe na sostavot na rastvorite A, i S mora da bide ist - dokolku se izrazeni vo proenten masen udel, toga{ vrednostite S -, A - S i A - pretstavuvaat maseni delovi (g) - dokolku se izrazeni vo koli~inska ili masena konentraija, toga{ tie pretstavuvaat volumenski delovi (ml) Primer 6. Kolku treba da se zeme (g) od rastvor na HNO so masen udel 6 % i H O za da se dobie 1 kg 15 % kiselina. Одговор: 8 g HNO и 76 g H O 6% 15 g 6% HNO 15% 0% 48 g H O 6 g 15% m р-р 1 kg 1000 g 15 g 6 % HNO 6 g 15 % р-р x g 6 % HNO 1000 g 15 % р-р x 8 g HNO m HO 1000 g 8 g 76 g Farmaevtski Fakultet, UKIM, Skopje 8

Задачи за раствори 1. Koj volumen treba da se zeme od rastvor na HNO so masen udel 10 % i gustina 1,04 g/ml, za da se prigotvi 50 ml rastvor na HNO so 0,1M? M (HNO ) 6 g/mol Одговор: 15, ml. Treba da se prigotvi 750 ml rastvor na HNO so 0,01 M. Na raspolagawe imame 5 % HNO so gustina 1,1469 g/ml. Koj volumen treba da se zeme od 5 % kiselina i voda? M (HNO ) 6 g/mol Одговор: 1,65 ml HNO и 748,5 ml H O. Da se presmeta maseniot udel izrazen vo proenti, na rastvor od HCOOH so 5,765 M i ρ 1,0609 g/ml. M (HCOOH) 46 g/mol Одговор: 4,99 % 4. Da se presmeta konentraijata na H SO 4 vo 8 % rastvor so ρ 1,1666g/ml. M (H SO 4 ) 98 g/mol Одговор:,1 М 5. Кој волумен од 0 % HCl со ρ 1,0980 g/mlтреба да се земе за да се приготви 0,5 L 0,1 M HCl? M (HCl) 6,45 g/mol Одговор: 8,9 ml 6. Кој волумен од 17 % H SO 4 со ρ 1,1168 g/mlтреба да се земе за да се приготви 1 L 0,05 M H SO 4? M (H SO 4 ) 98 g/mol Одговор: 5,81 ml 7. Да се определи масениот удел изразен во проценти на HCOOH во раствор со 0,8776 M и ρ 1,009 g/ml? М (HCOOH) 46 g/mol Одговор:,99 % 8. Да се пресмета концентрацијата на 4 % раствор од H SO 4 со густина 1,591 g/ml? M (H SO 4 ) 98 g/mol Одговор: 5,961 M 9. Да се пресмета концентрацијата на 0 % раствор од NaOH со густина 1,191 g/ml? M (NaOH) 40 g/mol Одговор: 6,0955 M 10. Да се пресмета концентрацијата на 4 % раствор од NaOH со ρ 1,048 g/ml? М (NaOH) 40 g/mol Одговор: 1,048 M 11. Да се пресмета концентрацијата на 8 % раствор на NaOH со ρ 1,4101 g/ml? M (NaOH) 40 g/mol Одговор: 1,959 M 1. Да се пресмета концентрацијата на 9,91 % раствор од NH со ρ 0,9600 g/ml? M (NH ) 17 g/mol Одговор: 5,596 M Farmaevtski Fakultet, UKIM, Skopje 9

1. Да се пресмета концентрацијата на 4,95 % раствор од NH со ρ 0,880 g/ml? M (NH ) 17 g/mol Одговор: 18,19 M 14. Да се пресмета концентрацијата на 0,49 % раствор од NH со ρ 0,940 g/ml? M (NH ) 17 g/mol Одговор: 11,196 M 15. Да се пресмета концентрацијата на 15,04 % раствор од NH со ρ 0,940 g/ml? M (NH ) 17 g/mol Одговор: 8,9 M 16. Да се определи концентрацијата на Na CO во раствор со процентен масен удел на супстанцата од 1 % и густина 1,140 g/ml? M (Na CO ) 106 g/mol Одговор: 1,75 M 17. Кој волумен треба да се земе од 5 % раствор на NH за да се приготви раствор од NH со концентрација 1 M. На етикетата од шишето стои дека 1 L 910 g. M (NH ) 17,0 g/mol Одговор: 74, 86 ml 18. Колкав волумен треба да се земе од глацијална оцетна киселина, за да се приготви 0,1 M CH COOH. На оригиналното шише од глацијалната оцетна киселина на етикетата стои податок 1 L 1,05 kg. M (CH COOH) 60,05 g/mol Оговор: 5,7 ml 19. Да се пресмета концентрацијата на раствор од NH со масена концентрација 85,g/L. M (NH ) 17,0 g/mol Одговор: 5,009 M 0. Да се пресмета масената концентрација на раствор од KOH со концентрација 5,549 M. M (KOH) 56,09 g/mol Одговор: 94,75 g/l 1. Да се пресмета процентниот масен удел на H PO 4 ако растворот е со масена концентрација 6,6 g/l и со густина 1,1665 g/ml. Одговор: 7,99 %. Да се пресмета масениот удел во проценти и количинската концентрација на HNO ако во 1 L се растворени 44,9 g, а растворот има густина 1,140 g/ml. M (HNO ) 6 g/mol Одговор: 5 % и 6,7444 M. Која е концентрацијата на 96 % H SO 4, ако густината на растворот е 1,84 g/ml. M (H SO 4 ) 98 g/mol Одговор: 18,045 M 4. Која е концетрацијата на 4, % раствор на етанол чија густина е 0,95 g/ml. М (C H 5 OH) 46,0 g/mol Одговор: 7,0599 M 5. Густината на 0 % раствор од H SO 4 е 1,114 g/ml. Која е концентрацијата на киселината во растворот? М (H SO 4 ) 98 g/mol Farmaevtski Fakultet, UKIM, Skopje 10

Одговор:,741 M 6. Која е концентрацијата на HCl, со масена концентрација 50 g/l. M (HCl) 6,45 g/mol Одговор: 6,8587 M 7. Која е масената концентрација на раствор од NH со концентрација 0,14 M. M (NH ) 17 g/mol Одговор:,0978 g/l 8. Која е масената концентрација изразена во mg/ml на раствор од KMnO 4 со концентрација од 0,01 M. M (KMnO 4 ) 158.04 g/mol Одговор: 1,5804 mg/ml 9. Да се пресмета масената концентрација на раствор од KCl, ако 15 ml содржи g KCl. Одговор: 16 g/l 0. Да се пресмета масениот удел во проценти на раствор од HCl со масена концентрација 40,7 g/l и густина 1,0181 g/ml. Одговор:.99 % 1. Да се пресмета процентниот масен удел на HCl во раствор кој содржи 44,8 g/l со густина 1,149 g/ml. Одговор: 0 %. Da se prigotvi 100 ml rastvor od NaCl so masena konentraija 0 mg/ml so razreduvawe na rastvor od NaCl so masena konentraija 00 mg/ml. Одговор: NaCl 0 ml и HO 80 ml. Колкав волумен од 9,1 % раствор на H SO 4 со густина 1,800 g/ml треба да се земе за приготвување на 1000 ml 7, % H SO 4 со густина 1,800 g/ml? Одговор: 8.5 ml 4. Koi volumeni treba da se pome{aat od rastvorite na HCl so γ 1 10 mg/ml i γ 0 mg/ml, za da se dobie 00 ml rastvor na HCl so γ 15 mg/ml. Одговор: По 100 ml 5. Kolku ml od 9,1 % H SO 4 so gustina 1,800 g/ml treba da se zeme za prigotvuvawe na 1000 ml 7, % H SO 4 so gustina 1,800 g/ml. 6. Da se opredeli konentraijata na KOH vo rastvor so ω 6,9 % i ρ1,700g/ml. M (KOH) 56,10 g/mol Odgovor: 9,011 M 7. Treba da se prigotvi 00 ml rastvor so masen udel 4 % od HCl i gustina 1,01819 g/ml, so razreduvawe na rastvor od HCl so masen udel 4 % i gustina 1,1187 g/ml. Da se re{i po pravilo na yvezda! Odgovor: Treba da se zemat 45,51 ml 4 % HCl i 54,49 ml voda. 8. Pri me{awe na,5 L rastvor na NaCl so 0,150 M i 0,75 L na rastvor od NaCl so 0,5 M se dobiva rastvor ~ija konentraija treba da se presmeta. Odgovor: 0,117 M 9. Koj volumen od rastvor na HCl so 0, M treba da se zeme za da se prigotvi 40 ml 0,15 M HCl. Odgovor: 170 ml Farmaevtski Fakultet, UKIM, Skopje 11

PUFERSKI RASTORI CH COOH CH COO - + H + [CH COO - ] x [H + ] [CH COOH] Ka --------------------------- > [H + ] Ka x ---------------- [CH COOH] [CH COO - ] ili, voop{teno: [кис] [H + ] Ka x ------- [сол] NH + H O NH 4 + + OH - [NH 4 + ] x [OH - ] [NH ] Kb ----------------------- > [OH - ] Kb x -------------- [NH ] [NH 4 + ] ili, voop{teno: [baza] [OH - ] Kb x --------- [sol] ph: [kis] [H + ] Ka x ----------- / log [sol] [kis] log [H + ] log Ka + log ------- / x (-1) [sol] [kis] - log [H + ] - log Ka - log ------- [sol] Farmaevtski Fakultet, UKIM, Skopje 1

- log [H + ] ph; - log Ka pka [kis] [sol] ph pka - log ------- ili ph pka + log -------- [sol] [kis] poh: [baza] [OH - ] Kb x --------- [sol] / log [baza] log [OH - ] log Kb + log -------- / x (-1) [sol] [baza] - log [OH - ] - log Kb - log -------- [sol] - log [OH - ] poh - log Kb pkb [baza] [sol] poh pkb - log -------- ili poh pkb + log --------- [sol] [baza] [sol] ph 14 - pkb - log -------- [baza] Farmaevtski Fakultet, UKIM, Skopje 1

Задачи за пуферски раствори 1. Da se presmeta ph na rastvor dobien so me{awe na 150 ml 0.08 M HCOOH i 180 ml 0.15 M HCOOK. K (HCOOH) 1,77 10-4 M Одговор: ph 4,10. Da se presmeta ph na rastvor dobien so me{awe na 50 ml 0.1 M CH COOH i 0ml 0.1 M NaOH. K (CH COOH) 1.75 10-5 M. Одговор: ph 4,9. Kolku grama vrst HCOONa treba da se rastvori vo 100 ml 0.05 M HCOOH za da se dobie rastvor so ph 4,00. K(HCOOH) 1.77 10-4 M. M (HCOONa) 68 g/mol Одговор: m 0,6 g 4. Da se presmeta ph na rastvorot koj sodr`i 0.5 M H PO 4 и 0.5 M NaH PO 4. Sukesivnite konstanti na disoijaija na H PO 4 сe: K 1 7.5 10 - M, K 6.1 10-8 M; K 1.6 10-1 M. Одговор: ph 1,8 5. Да се пресмета вишокот на супстанцијата и ph на растворот по извршената реакција помеѓу 50 ml 0,01 M CH COOH и 15 ml 0,05 M NaOH. Одговор:,5 10-4 mol NaOH вишок; ph 11,59 6. При реакција на 100 ml KOH со 0, M и 50 ml HNO со 0,5 M се добива раствор чиј ph треба да се пресмета. Одговор: ph 1,70 7. Пуферски раствор содржи 0,05 M NH и 0,1 M NH 4 Cl. Да се пресмета ph на растворот. Како се менува ph на растворот при додавање на 1 L пуферски раствор на NaOH со 0,01 M. K (NH ) 1,79 10-5 M Одговор: ph 8,95 (на пуферскиот раствор); ph 9,07 (после додавање на NaOH) 8. На 80 ml раствор од H SO 4 со концентрација 0,1 M, додадено е 100 ml раствор од NaOH со концентрација 0,1 M. Да се пресмета ph на растворот. Одговор: ph 1,48 9. Да се пресмета ph на раствор ако во 100 ml 0,05 M CH COOH се додаде 0,08 g безводен CH COONa. M (CH COONa) 8 g/mol pk (CH COOH) 4,75 Одговор: ph 4,05 10. Da se presmeta ph na rastvorot koj sodr`i 0.5 M Na PO 4 и 1 M Na HPO 4. Sukesivnite konstanti na disoijaija na H PO 4 сe: K 1 7,5 10 - M, K 6,1 10-8 M, K 1,6 10-1 M. Одговор: ph 11,6 11. Da se presmeta ph na rastvorot добиен при мешање на 00 ml 0.01 M Na PO 4 и 100 ml 0,0 M Na HPO 4. Sukesivnite konstanti na disoijaija na H PO 4 сe: K 1 7,5 10 - M, K 6,1 10-8 M, K 1,6 10-1 M. Одговор: ph 11,9 Farmaevtski Fakultet, UKIM, Skopje 14

JONSKA SILA NA RASTORI, AKTIITET Aktivitet pretstavuva aktivna ili efektivna konentraija na edna supstanija, odnosno masata koja realno u~estvuva vo edna hemiska reakija a φ x / M a φ M - aktivitet - koefiient na aktivitet - konentraija (analiti~ka konentraija) - merna edinia za analiti~ka konentraija (molarnost) Presmetuvawe na koefiient na aktivitet (φ): Koefiientot (φ) zavisi od jonskata sila na rastvorot (µ) Jonska sila na rastvor - merka za ja~inata na elektrostatskoto pole koe deluva vo rastvorot: µ 1 i zi i - jonska konentraija na odreden jon izrazena vo M z i - polne` na jonot (pr. za Na +, Cl -, NH + 4 z 1, за Mg +, - SO 4 z itn.) Presmetuvawe na koefiient na aktivitet (φ) formula na Debye i Hükel: 0.5 z logϕi 1+ i µ µ o rastvori so jonska sila pomala od 0.005 М vrednosta vo imenitelot stanuva pribli`no ednakva na 1, pa prethodnata ravenka preo a vo: logϕ 0.5 z poznata kako grani~en zakon na Debye i Hükel. i i µ Farmaevtski Fakultet, UKIM, Skopje 15

Задачи за јонска сила на раствори и активитет на јони 1. Da se presmeta jonskata sila na rastvor od NaCLO 4 so analiti~ka konentraija 1 М. Одговор: µ 1 М. So primena na grani~niot Debye-Hükel-ov zakon da se presmeta aktivitetot na Mg + i Cl - jonite vo rastvor koj sodr`i 0.001 М K SO 4 i 0.001 М MgCl. Одговор: a Mg + 7,18 10-4 ; a Cl 1,84 10 -. Ako se pretpostavi deka CH COOH so 1 М e disoirana 0.4 %, da se presmeta aktivitetot na H + jonite vo rastvorot. Одговор: a H +,716 10-4. Da se presmeta jonskata sila (µ) na rastvor koj sodr`i MgSO 4 so 0.01М i AlCl so 0.0 M. Одговор: µ 0,16 M 5. Колкава ќе биде аналитичката концентрација на AlCl во растворот, за јонската сила да изнесува 0,05 M? Одговор: 8, 10 - M 6. So primena na grani~niot Debye-Hükel-ov zakon da se presmetaat koefiientite na aktivitet za joni so polne` 1 + i + pri jonska sila na rastvorot od 0,100 M. Одговор: φ 0,6887 (z 1); φ 0,51 (z ) 7. Да се пресмета јонската сила на следниве раствори: а. NaNO со концентрација 0,001 M б. AlCl со концентрација 0,001 M Одговор: а. 1 10 - M; б. 6 10 - M Farmaevtski Fakultet, UKIM, Skopje 16

KOMPLEKSNI SOEDINENIJA M + L + + ML β [ ML] + + [ M ][ L ] ML M + + L + Kdis + + [ M ][ L ] [ ML] Задачи за комплексни соединенија 1. Presmetaj ja vrednosta na konstantata na nestabilnost na kompleksno soedinenie x ako konstantata na stabilnost ima vrednost 6,8x10 18 dm /mol Одовор: Kdis 1,47 10-19 M. Kolkava e konentraijata na ijanidnite joni vo rastvor na [Hg(CN) 4 ] - so konentraija 0,1 M, ako konstantata na nestabilnost e 4x10-1 mol 4 /dm 1. Одговор: [CN ] 4,7 10 - M. Kolkava e konentraijata na srebrenite joni vo rastvor na [Ag(NH ) ]Cl so konentraija 0,04 M, ako konstantata na nestabilnost e 6,8x10-8 mol /dm 6. Одговор: [Ag + ] 8,79 10-4 M 4. o rastvor na [HgCl 4 ] - so konentraija 0,1 M ima 1, x 10-4 M Hg +. Da se presmeta konstantata na stabilnost na kompleksot. Одговор: β 1,05 10 16 dm 1 /mol 4 5. o rastvor na K [Cd(CN) 4 ] so konentraija 0,01 M ima 5,6 x 10-5 M Cd +. Da se presmeta konstantata na nestabilnost na kompleksot. Koja vrednost }e ima konstantata na stabilnost? Одговор: Kdis 1,4 10-17 mol 4 /dm 1 ; β 7,14 10 16 dm 1 /mol 4 6. Koja e [Zn + ] i [NH ] vo rastvor na [Zn(NH ) ] + so 0,1 M. Kd,6 10-10 mol /dm 6 Odgovor: [Zn + ] 1,87 10-4 M; [NH ],7 10-4 M 7. Da se presmeta konentraijata na Ag + joni vo slednive rastvori so konentraija 0,0100 M: a. [Ag(NH ) ]NO ; Kd 6,8 10-8 mol /dm 6 Odgovor: 5,54 10-4 M b. K[Ag(CN) ]; Kd 8 10 - mol /dm 6 Odgovor: 1,6 10-8 M Farmaevtski Fakultet, UKIM, Skopje 17

PROIZOD NA RASTORLIOST Рамнотежи во хетерогени системи Производ на растворливост Производ на растворливост е константа на рамнотежа на рекцијата во која цврстата фаза се раствора, дисоцира на јоните од кои е изградена, при тоа што тие јони преминуваат во растворот. Ako nekoja te{ko rastvorliva sol MA se stavi vo voda, vo zasiteniot rastvor }e se vospostavi ramnote`a pome u vrstata faza i hidratiziranite joni MA (s) M + (aq) + A (aq) K o sp termodinami~ka konstanta na proizvod na rastvorlivost (pri dadena temperatura) K o sp a ( M + ) a ( A a ( MA) s ) a (MA)s 1 K o sp a (M + ) x a (A - ) Ksp konentraiska konstanta na proizvod na rastvorlivost Ksp (M + ) x (A - ) Za op{t tip na sol: MmAa mm a+ + aa m- K o sp m x φ m (M a+ ) x a x φ a (A m- ) Rastvorlivost na supstaniite, S: - masena rastvorlivost - koli~inska rastvorlivost S K sp o K sp ( MA) ϕ ( M + ) ϕ ( A ) Farmaevtski Fakultet, UKIM, Skopje 18

Задачи за производ на растворливост 1. Da se presmeta molarnata rastvorlivost i aktivnosta na magneziumovite, amoniumovite i fosfatnite joni vo zasiten rastvor na MgNH 4 PO 4 x 6H 0. Ksp 6,5 x 10-1 mol /dm 9 Одговор: φ + Mg 0,895; a + Mg 7,75 10-5 ; φ + NH4 0,97; a + NH4 8,4 10-5 ; - φ PO4 0,78; a - PO4 6,75 10-5. Da se presmeta molarnata rastvorlivost i konentraijata na Pb + i J - vo zasiten rastvor na PbJ. Ksp 8,1 x 10-9 mol /dm 9 Одговор: S 1,6 10 - M; [Pb + ] 1,6 10 - M; [J ],5 10 - M. Da se presmeta proizvodot na rastvorlivost na PbJ ako zasiteniot rastvor sodr`i 0,5855 g/l PbJ. M (PbJ ) 461 g/mol Одговор: Ksp PbJ 8,19 10-9 mol /dm 9 4. Da se presmeta proizvodot na rastvorlivost na PbJ ako vo zasiten rastvor od 50 ml se sodr`at 0,08058 g jodidni joni. M (J - ) 16,9 g/mol Одговор: Ksp PbJ 8,19 10-9 mol /dm 9 5. Da se presmeta molarnata rastvorlivost i aktivnost na Mg + - i CO vo zasiteniot rastvor na MgCO. Ksp MgCO,6 10-5 mol /dm 6 Odgovor: S 5,1 10 - mol/dm, a Mg+ a CO-,86 10-6. Da se presmeta molarnata rastvorlivost i konentraijata na Pb + - i PO 4 jonite vo zasiten rastvor na Pb (PO 4 ). Ksp 1,5 10 - mol 5 /dm 15 Odgovor: S 1,7 10-7 mol/dm, [Pb + ] 5,1 10-7 mol/dm, [PO - 4 ],4 10-7 mol/dm 7. Da se presmeta molarnata rastvorlivost na AgCl vo rastvor od KNO so konentraija 0,01 M i da se sporedi so molarnata rastvorlivost koja ja ima vo ~ista voda. Ksp AgCl 1 10-10 mol /dm 6 Odgovor: 1,10 10-5 M, 1,1 pati 8. Da se presmeta molarnata rastvorlivost na Ag CrO 4, vo 0,01 M rastvor na KNO i vo voda. Ksp 1,1 10-1 mol /dm 9 Odgovor: vo voda S 6,50 10-5 M, vo KNO S 8,11 10-5 M 9. Da se presmeta molarnata rastvorlivost na CaC O 4 vo 0,01 M rastvor na KNO i vo voda. Ksp.9 x 10-9 mol /dm 6 Одговор: vo voda S 4,79 10-5 M; vo KNO S 7,5 10-5 M Farmaevtski Fakultet, UKIM, Skopje 19

Решение на деветата задача: CaC O 4 Ca + + C O 4 S S S [Ca + ] [C O 4 ] S a) µ 1 ( 0,01M 1 + 0,01M 1 ) 0, 01M log ϕ Ca 0.5 0,01 1+ 0,01 + 0,185 ϕ Ca + 0,65 log ϕ C O4 0.5 0,01 0,185 1+ 0,01 ϕ C O4 0,65 K o sp [Ca + ] φ Ca + [C O 4 ] φ CO4 Ksp S φ Ca + φ CO4 S K sp ( MA) ϕ ( M K ) ϕ ( A 9,9 10 mol / dm 0,65 0,65 6 sp 7,6 + ) 10 5 M б) K sp [Ca + ] [C O 4 ] S S S S K sp 4,78 10-5 M Farmaevtski Fakultet, UKIM, Skopje 0

REDOKS REAKCII Nernst-ova ravenka E E o + 0.059 z [ ox] log [ red] E elektroden potenijal na sistemot E o standarden elektroden potenijal na redoks parot z broj na razmeneti elektroni vo polureakijata Konstanta na ramnote`a na redoks reakija o o o z ( E E ) log K 0,059 1 E 1 o standarden elektroden potenijal na redoks parot na oksidansot E o standarden elektroden potenijal na redoks parot na reduktorot z vkupen broj na elektroni razmeneti vo reakijata Задачи за редокс реакции 1. Da se presmetaat elektrodnite potenijali na platinskata elektroda potopena vo rastvor vo koj Pt Sn 4+ (0.05 M); Sn + (0.1 M) E o Sn 4+ /Sn + + 0.150 Одговор: E 0,149. Srebrena elektroda vo rastvor na svoi joni (srebreni) ima elektroden potenijal + 0,6. Da se presmeta konentraijata na srebrenite joni vo ratvorot. E o Ag + /Ag + 0.799 ; Ag + + e - Ag(s) Одговор: [Ag + ] 1,0 10 - M Farmaevtski Fakultet, UKIM, Skopje 1

. Da se presmeta konstantata na ramnote`a na redoks reakijata: Fe + + Sn + Fe + + Sn 4+ E o (Fe +/ Fe + ) 0,77 ; E o (Sn 4+ /Sn + ) 0,15 Одговор: K 1,05 10 1 4. Da se presmeta konstantata na ramnote`a na redoks reakijata: 5Fe + + MnO 4 + 8H + 5Fe + + Mn + + 4H O E o (Fe +/ Fe + ) 0,77 ; E o (MnO 4 /Mn + ) 1,51 Одговор: K 5,1 10 6 5. o koj prave spontano }e se odviva reakijata Cu + + Fe + Cu(s) + Fe + ako se pome{aat supstaniite vo slednite konentraii: [Cu + ] 0.0M E o (Cu + /Cu) 0,7 [Fe + ] 0.01M E o (Fe + / Fe + ) 0,771 [Fe + ] 0.1M 6. Да се пресмета електродниот потенцијал во раствор кој се добива кога во 100 ml раствор на Fe + јони со концентрација 0,1 М се додаде 99 ml раствор на Ce 4+ со концентрација 0,1 М. Fe + + Ce 4+ Fe + + Ce + E o (Fe +/ Fe + ) 0,77 ; E o (Ce 4+ /Ce + ) 1,44 Одговор: E 0,89 7. o koj prave spontano }e se odvivaat slednive reakii, pod pretpostavka deka konentraiite na site supstanii se ednakvi i iznesuvaat 1,000 M? a. O + + H + + e - ------> O + + H O E o + 0.999 UO + + 4H + + e - -----> U 4+ + H O E o + 0.0 b. Zn + +e - -----> Zn(s) E o - 0.768 + + e - ------> + E o - 0.55 8. Da se presmetaat elektrodnite potenijali na platinskata elektroda potopena vo rastvor vo koj Pt Sn 4+ (1.0 10-4 M); Sn + (5.0 10 - M); E o + 0.150 Odgovor: E + 0.0998 9. Da se presmeta konstantata na ramnote`a na redoks reakijata: Br + Cl Br + Cl E o ( Br /Br ) 1,07 ; E o ( Cl /Cl ) 1,6 Odgovor: 6,76 10 9 10. Da se presmeta konstantata na ramnote`a na redoks reakijata: Cu + Ag + Ag + Cu + E o (Cu + /Cu) 0,4 ; E o (Ag + /Ag) 0,8 Odgovor:,9 10 15 Farmaevtski Fakultet, UKIM, Skopje

ГРАВИМЕТРИЈА 1. Да се пресмета гравиметрискиот фактор ако Вагана форма Барана супстанца А) Мg P O 7 P М(P) 0,974 g/mol; M(Мg P O 7 ),568 g/mol Oдговор: М(P)/M(Мg P O 7 ) 0,78 Б) Мg P O 7 MgO М(MgO) 40,11 g/mol Oдговор: М(MgO)/M(Мg P O 7 ) 0,6 B) Fe O Fe O 4 М(Fe O 4 ) 1,54 g/mol; M(Fe O ) 159,69 g/mol Oдговор: М(Fe O 4 )/M(Fe O ) 0,966 Г) АgCN K 4 Fe(CN) 6 М(K 4 Fe(CN) 6 ) 68,6 g/mol; M(АgCN) 1,88 g/mol Oдговор: М(K 4 Fe(CN) 6 )/6M(АgCN) 0,458 Д) Аg CrO 4 Cr O М(Cr O ) 151,99 g/mol; M(Аg CrO 4 ) 1,7 g/mol Oдговор: М(Cr O )/M(Аg CrO 4 ) 0,9. Од примерок со маса 0,491 g, исталожени се хлоридите во форма на сребро хлорид. Колкав е масениот удел на хлоридите во примерокот ако при гравиметриската анализа се добиени 0,18 g AgCl? М(Cl) 5,45 g/mol; M(AgCl) 14, g/mol Oдговор: 1,68 %. Да се пресмета масениот удел на сулфур во јаглен ако со гравиметриска анализа на 1,5 g јаглен се добиени 0,1 g BaSO 4. М(S),064 g/mol; M(BaSO 4 ),4 g/mol Oдговор: 1,1 % 4. При гравиметриска анализа на 0,1 g примерок од минерал халкопирит (CuFeS ), добиени се 0,455 g BaSO 4. Колкав е масениот удел на CuFeS во примерокот? М(CuFeS ) 18,51 g/mol; M(BaSO 4 ),4 g/mol Oдговор: 8,8 % 5. Со анализа на 0,144 g легура која содржела само никел и кобалт добиени се 0,446g талог од никел диметилглиоксим (Ni(DMG) ). Пресметајте го масениот удел на никел и кобалт во легурата. М(Ni) 58,71 g/mol; M(Ni(DMG) ) 88,94 g/mol Oдговор: W(Ni) 4,51 % и W(Co) 65,49 % Farmaevtski Fakultet, UKIM, Skopje

6. Со анализа на 1,556 g на некој примерок добиени се 0,09 g Fe O, 1,118 g CaSO 4 и 0,1581 g Мg P O 7. Да се пресмета масениот удел на Fe, CaO и MgO во примерокот. М(Fe) 55,847 g/mol; M(Fe O ) 159,69 g/mol; М(CaO) 56,079 g/mol; M(CaSO 4 ) 16,14 g/mol; М(MgO) 40,11 g/mol; M(Мg P O 7 ),568 g/mol Oдговор: W(Fe) 1,8 %, W(CaO) 4,04 % и W(МgO) 4,56 % 7. Од 15 g на некој пестицид арсенот е исталожен во облик на MgNH 4 AsO 4 x6h O. После филтрирацијата, промивањето и жарењето на талогот добиени се 0,115 g Мg As O 7. Kолкав е масениот удел на арсен во примерокот? М(As) 74,9 g/mol; M(Мg As O 7 ) 10,464 g/mol Oдговор: 0,7 % Farmaevtski Fakultet, UKIM, Skopje 4