ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ EΡΓΑΣΙΑΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΥΠΟΥ Δελτίο Τύπου Αθήνα, 17/7/2017 Ομιλία Υπουργού Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, Ε. Αχτσιόγλου κατά την επίσκεψη του Πρωθυπουργού, Αλέξη Τσίπρα. Είναι τιμή μας που υποδεχόμαστε τον πρωθυπουργό της χώρας στο Υπουργείο Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης. Ένα Υπουργείο που βρέθηκε στην πρώτη γραμμή λόγω της κρίσης, που κλήθηκε να αντιμετωπίσει τις μεγαλύτερες πληγές που υπέστη η ελληνική κοινωνία την περίοδο της κρίσης. Κι επειδή πολύς λόγος γίνεται για την αξιοπιστία αυτής της κυβέρνησης και το κατά πόσο υλοποιεί τις δεσμεύσεις τις, θα ήθελα να επισημάνω τα εξής: Από την πρώτη στιγμή που ανέλαβε αυτή η κυβέρνηση το Υπουργείο έθεσε δύο κεντρικούς στόχους: 1) Να αντιμετωπίσει τις ραγδαίες επιπτώσεις της κρίσης: την ανεργία που είχε εκτιναχθεί σε δυσθεώρητο ποσοστό και την ανθρωπιστική κρίση που σάρωσε την ελληνική κοινωνία την περίοδο 2010-2014. 2) Να θέσει τα θεμέλια του κοινωνικού κράτους που ιστορικά απουσίαζαν από τον τόπο μας. Εγχείρημα εξαιρετικά δύσκολο, διότι κληθήκαμε να το υλοποιήσουμε όχι σε ομαλές συνθήκες, όχι σε συνθήκες κανονικότητας, αλλά σε συνθήκες αυστηρών δημοσιονομικών περιορισμών και ασφυκτικής πολλές φορές εποπτείας. Νομίζω ότι με συλλογική δουλειά και σχέδιο ανταποκρινόμαστε ολοένα και περισσότερο στους στόχους αυτούς. Και εξηγούμαι: Η πρώτη κεντρική πολιτική δέσμευση που ανέλαβε αυτή η κυβέρνηση ήταν η άμεση αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης και της ραγδαίας φτωχοποίησης που υπέστη μεγάλο τμήμα του πληθυσμού την περίοδο 2010-2014. Και στην δέσμευση αυτή η κυβέρνησή μας ανταποκρίθηκε με απόλυτη συνέπεια. 1
Με τον πρώτο νόμο που φέραμε στη Βουλή, Ν. 4320/2015, στις αρχές του 2015 θεσμοθετήθηκε ένα πλέγμα μέτρων για την κάλυψη των πιεστικών αναγκών 405.000 ανθρώπων: προπληρωμένες κάρτες για είδη πρώτης ανάγκης, δωρεάν ηλεκτρικό ρεύμα, επιδότηση ενοικίου σε νοικοκυριά που βρίσκονταν σε στεγαστική επισφάλεια. Η παρέμβαση αυτή δεν ήταν προσωρινή, αλλά μετεξελίχθηκε σε ένα δομικό πρόγραμμα, το Κοινωνικό Εισόδημα Αλληλεγγύης που σήμερα το λαμβάνουν περισσότεροι από 570.000 συμπολίτες μας. Σε ασφυκτικές δημοσιονομικές συνθήκες, φτιάξαμε ένα πρόγραμμα που είναι κάτι πολύ περισσότερο από ένα επίδομα επιβίωσης. Επιδιώκει να είναι το εργαλείο για την επιστροφή των φτωχοποιημένων ανθρώπων στην κοινωνική ζωή, κι εδώ είναι το ποιοτικά διαφορετικό, η σύνδεση του προγράμματος αυτού με την επιστροφή στην εργασία. Διότι ήδη εντός του 2017, σημαντικό τμήμα των άνεργων δικαιούχων του ΚΕΑ θα απορροφηθεί σε προγράμματα εργασίας. Αυτός είναι και ο βασικός στόχος, η ένταξη στην εργασία και όχι ο εγκλωβισμός τους στη φτώχεια. Πρόκειται για μια τεράστια παρέμβαση κοινωνικής ανακούφισης και σήμα αναδιοργάνωσης του κοινωνικού κράτους και της δημόσιας πολιτικής στο χώρο της κοινωνικής προστασίας. Η δεύτερη κεντρική πολιτική μας δέσμευση ήταν η αποτελεσματική παρέμβασή μας για τη μείωση της ανεργίας. Νομίζω ότι και σ αυτό το μέτωπο τα πάμε αρκετά καλά. Σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, το ποσοστό ανεργίας τον Απρίλιο του 2017 ήταν 21,7%, περίπου πέντε ποσοστιαίες μονάδες κάτω από τις αρχές του 2015 οπότε ανέλαβε αυτή η κυβέρνηση το έργο της. Κι οφείλω να πω ότι το αποτέλεσμα αυτό ούτε αυτονόητο ήταν ούτε εύκολο. Τα θετικά στοιχεία που σημειώνονται το τελευταίο διάστημα είναι αποτέλεσμα μιας προσπάθειας πολυσύνθετης και πολυπαραγοντικής: είναι το αποτέλεσμα της μεγάλης προσπάθειας που κάνει αυτή η κυβέρνηση για τη σταθεροποίηση της οικονομίας, είναι αποτέλεσμα του ολοκληρωμένου σχεδιασμού προγραμμάτων εργασίας με βάση τις ανάγκες της αγοράς εργασίας, προγραμμάτων που υλοποιεί ο αναβαθμισμένος ΟΑΕΔ, είναι, τέλος, αποτέλεσμα και της συστηματικής δουλειάς που γίνεται για την αντιμετώπιση της αδήλωτης εργασίας και του τερματισμού μιας κατάστασης γενικευμένης ανομίας και αυθαιρεσίας στην αγορά εργασίας, μια κατάσταση που παροξύνθηκε την περίοδο 2010-2014, εξαιτίας και της κατάρρευσης του συνολικού πλαισίου προστασίας της εργασίας αλλά και της 2
πολιτικής επιλογής των προηγουμένων κυβερνήσεων να ανεχτούν τα φαινόμενα της εργοδοτικής αυθαιρεσίας. Κι αυτό με φέρνει στην τρίτη κεντρική πολιτική μας δέσμευση: Βασική δέσμευση της κυβέρνησής μας και της πολιτικής ηγεσίας αυτού του Υπουργείου δεν ήταν μόνο η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας αλλά η παρέμβαση στις ίδιες τις εργασιακές σχέσεις προς όφελος των εργαζομένων, η επιβολή της νομιμότητας στους χώρους δουλειάς, ώστε σταδιακά να διαμορφώνονται ποιοτικές θέσεις εργασίας. Διότι στρατηγικός στόχος αυτής της κυβέρνησης δεν είναι η επίτευξη μιας ανάπτυξης με όρους αριθμητικής μεγέθυνσης, η επιστροφή σε ένα μοντέλο ανάπτυξης που γνωρίσαμε τις προηγούμενες δεκαετίες, μια ανάπτυξη που όξυνε τις κοινωνικές ανισότητες και δεν σεβάστηκε τις εργασιακές σχέσεις, αλλά η επίτευξη μιας ανάπτυξης στον πυρήνα της οποίας τοποθετείται η εργασία. Και για να ανταποκριθούμε στη δέσμευση αυτή, δουλεύουμε σκληρά και συντονισμένα από την πρώτη στιγμή. Ιδιαιτέρως το τελευταίο διάστημα, μέσα και από τη εντατικοποίηση των παρεμβάσεων του Σώματος Επιθεώρησης Εργασίας, θέτουμε στο στόχαστρο την αδήλωτη, την υποδηλωμένη και την απλήρωτη εργασία. Ήδη από την αρχή του 2015 έως σήμερα έχουν διεξαχθεί τριμερείς συμφιλιωτικές συναντήσεις στο Υπουργείο Εργασίας μεταξύ εργοδοτών, εργαζομένων και κράτους, με την παρουσία της πολιτικής ηγεσίας, για περισσότερες από 300 εργατικές υποθέσεις, όταν την προηγούμενη τριετία δεν είχαν διεξαχθεί ούτε οι μισές. Στη μεγάλη πλειονότητά τους οι διαδικασίες αυτές καταλήγουν στην ικανοποίηση των αιτημάτων των εργαζομένων, είτε αυτά αφορούσαν την ανάκληση απολύσεων, είτε την καταβολή δεδουλευμένων αποδοχών. Από την πρώτη στιγμή της ανάληψης αυτής της κυβέρνησης και παρά τις περιοριστικές δημοσιονομικές συνθήκες, ενεργοποιήσαμε το έκτακτο επίδομα οικονομικής ενίσχυσης των εργαζομένων δίνοντας περισσότερα από 4 εκ. ευρώ τη διετία 2015-2016 (ένα εργαλείο που οι προηγούμενες κυβερνήσεις το κρατούσαν ανενεργό). Παράλληλα μέσα στη διετία 2015-2016, χάρη στις παρεμβάσεις του ΣΕΠΕ, έχουν καταβληθεί περισσότερα από 24 εκ. ευρώ από δεδουλευμένες οφειλές προς εργαζόμενους. Η επιβολή προστίμων ύψους 1,9 εκ. ευρώ σε συστημικές τράπεζες για εργατικές παραβάσεις αποδεικνύουν την πολιτική μας βούληση και αποφασιστικότητα για την καταπολέμηση της παραβατικότητας. Αποδεικνύουμε ότι δεν υπάρχει πια ασυλία, δεν υπάρχουν άβατα για τους ελεγκτικούς μηχανισμούς. Και ήταν ακριβώς ο συνδυασμός όλων αυτών των παθογενειών που αντιμαχόμαστε τα τελευταία δυόμισι χρονιά και που διαχρονικά επέλεγαν να μην αντιμετωπίσουν 3
οι προηγούμενες πολιτικές δυνάμεις που οδήγησαν και το δημόσιο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης στα πρόθυρα της κατάρρευσής του. Ένα σύστημα που έχουμε δεσμευτεί να το στήσουμε ξανά στα πόδια του, κάνοντας μια πραγματικά τιτάνια προσπάθεια. Μια προσπάθεια που, αντί να υποστηρίζεται, καθώς αφορά τον βασικό πυλώνα της δημόσιας κοινωνικής προστασίας, βάλλεται διαρκώς στο πλαίσιο μιας διαρκούς τάσης δημιουργίας απολύτως στρεβλών εντυπώσεων για το δημόσιο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης. Κι εδώ θα πρέπει όλοι να αναρωτηθούμε ποιον τελικά εξυπηρετεί η δημιουργία απολύτως στρεβλών εντυπώσεων για το δημόσιο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης. Είναι γεγονός ότι στο πρώτο στάδιο λειτουργίας αναδεικνύονται όλα τα λάθη και η κακοδιοίκηση του παρελθόντος. Το ασφαλιστικό σύστημα χαρακτηρίζονταν διαχρονικά από πολυνομία, πελατειακές ρυθμίσεις, διαφοροποιήσεις και ανισότητες. Η παντελής έλλειψη πληροφοριακών και μηχανογραφικών συστημάτων και οργανωμένου μητρώου για τους ασφαλισμένους είχε οδηγήσει σε τεράστιες καθυστερήσεις στην απονομή συντάξεων, με αποτέλεσμα τον Γενάρη του 2015 να υπάρχουν σωρευμένες 160.000 εκκρεμείς αιτήσεις συνταξιοδότησης, ενώ υπήρχαν πολλές περιπτώσεις ευρείας κακοδιαχείρισης, όπως στο ΤΣΑΥ όπου το 2014 απωλέσθηκαν τα αρχεία των ασφαλισμένων. Βάλαμε κανόνες στο σύστημα, πληρώσαμε ληξιπρόθεσμα, κλείσαμε πληγές του παρελθόντος και σήμερα δουλεύουμε για να περάσουμε στο επόμενο επίπεδο να αναβαθμιστεί το δημόσιο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης και να ανακτήσει τη χαμένη του αξιοπιστία. Και διανοίγεται πράγματι μια θετική προοπτική. Η μείωση της ανεργίας και ο τερματισμός της αποδιάρθρωσης των εργασιακών σχέσεων συγκροτούν το χαμένο κρίκο της σύνδεσης ανάμεσα στη εργασία και την κοινωνική ασφάλιση. Πέρα όμως από τις κεντρικές παρεμβάσεις, στο Υπουργείο Εργασίας ασχοληθήκαμε από την πρώτη στιγμή και με ένα σύνολο ζητημάτων που παράμεναν «αόρατα» για τις προηγούμενες κυβερνήσεις, όπως η επίλυση του ζητήματος των Εργατικών Κατοικιών που αφορά 36.000 συμπολίτες μας, η ουσιαστική αξιοποίηση της ακίνητης περιουσίας των ασφαλιστικών ταμείων με κριτήρια κοινωνικής ανταποδοτικότητας, η δημιουργία ενός κόμβου για την ενημέρωση και εξυπηρέτηση των πολιτών στα ζητήματα της εργασίας, η ανανεωμένη Ίριδα που θα εγκαινιαστεί την ερχόμενη εβδομάδα, και η ουσιαστική αναβάθμιση των ελέγχων και του πλαισίου για την υγεία και ασφάλεια στους χώρους δουλειάς. 4
Πρωτοβουλίες που μπορεί να φαίνονται μικρές αλλά θα έχουν ουσιαστική αντανάκλαση στην καθημερινότητα χιλιάδων πολιτών. Αγαπητοί συνάδελφοι όπως είπα και στην αρχή, από την πρώτη στιγμή που ανέλαβε αυτή η κυβέρνηση θέσαμε συγκεκριμένους στόχους στο Υπουργείο Εργασίας. Το προηγούμενο διάστημα επικεντρωθήκαμε στον πρώτο στόχο, την κοινωνική ανακούφιση, δίνοντας όμως παράλληλα το σήμα για το δεύτερο στόχο, την αναδιοργάνωση του κοινωνικού κράτους και της δημόσιας πολιτικής στο χώρο της κοινωνικής προστασίας. Σ αυτό τον άξονα επικεντρωνόμαστε πια με θεσμικές παρεμβάσεις που υλοποιούμε σήμερα και φιλοδοξούμε να αποτελέσουν σταθερές βάσεις του κοινωνικού κράτους, παρεμβάσεις που θα καταστούν επεκτατικές από το 2019 και μετά. Στον τομέα της εργασίας: Σύντομα θα φέρουμε προς ψήφιση στη Βουλή ένα σύνολο ρυθμίσεων για την αντιμετώπιση των παραβιάσεων της εργατικής νομοθεσίας, ένα συνολικό σχέδιο δράσης για την καταπολέμηση της αδήλωτης, της υποδηλωμένης εργασίας και της απλήρωτης εργασίας, ένα πλαίσιο που θα θέτει κανόνες και στις αγροτικές εργασίες, βάζοντας έτσι ένα οριστικό τέλος στις «Μανωλάδες». Στη βάση αυτών των θεσμικών παρεμβάσεων, ισχυροποιείται και αναβαθμίζεται το ΣΕΠΕ στο βασικό θεσμικό μηχανισμό για την παρέμβαση στην αγορά εργασίας και την βελτίωση των εργασιακών σχέσεων. Στον τομέα της κοινωνικής αλληλεγγύης: Ιδρύεται πανελλαδικό δίκτυο για την κοινωνική προστασία, ενώ ο ΟΓΑ μετεξελίσσεται στον νέο προνοιακό οργανισμό για τη διαχείριση και απονομή των βασικών κοινωνικών επιδομάτων. Πρόκειται για μια τεράστια αναδιοργάνωση του τομέα Κοινωνικής Αλληλεγγύης που καταργεί τις πελατειακές σχέσεις του παρελθόντος και δίνει στα πιο αδύναμα κοινωνικά στρώματα την αξιοπρέπεια που τους αντιστοιχεί στην επαφή τους με το κράτος. Σε συνθήκες δημοσιονομικής στενότητας και επιτροπείας το Υπουργείο αυτό στηρίζει κατά προτεραιότητα το κοινωνικό κράτος σε 4 πυλώνες: ΣΕΠΕ ΕΦΚΑ νέος ΟΓΑ ΟΑΕΔ. Μια μεγάλη επένδυση στην εργασία και την κοινωνική προστασία- μια επένδυση στην κοινωνική συνοχή, μια επένδυση στην αξιοπιστία των θεσμών και της δημοκρατίας. Ελπίζουμε ότι το επόμενο διάστημα οι προσπάθειες μας αυτές θα γίνονται αισθητές στην καθημερινότητα των πολιτών. 5