Michael Heatley Michael Jackson 1958-2009 Η ΖΩΗ ΕΝΟΣ ΘΡYΛΟY
τιτλοσ ΠΡΩτΟτΥΠΟΥ: MICHAEL JACKSON THE LIFE OF A LEGEND Από τις Εκδόσεις HEADLINE PUBLISHING GROUP, λονδίνο 2009 τιτλοσ βιβλιου: MICHAEL JACKSON Η ΖΩΗ ΕΝΟΣ ΘΡΥΛΟΥ ΣΥΓΓΡΑφΕΑΣ: Michael Heatley ΜΕτΑφΡΑΣΗ: Αγγελική Μόσχου ΕΠΙΜΕλΕΙΑ ΔΙΟΡθΩΣΗ ΚΕΙΜΕΝΟΥ: Ευδοξία Μπινοπούλου ΣΥΝθΕΣΗ ΕΞΩφΥλλΟΥ: Γιώργος Παζάλος ΗλΕΚτΡΟΝΙΚΗ ΣΕλΙΔΟΠΟΙΗΣΗ: Μερσίνα λαδοπούλου ΕΚτΥΠΩΣΗ: Σταμάτιος Κοτσάτος & ΣΙΑ Ο.Ε. βιβλιοδεσια: Μάντης Ιωάννης & ΥΙΟΙ Ε.Ε. Compedium Publishing Limited, 2009 ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΨΥΧΟΓΙΟΣ Α.Ε., Αθήνα 2009 Πρώτη έκδοση: Αύγουστος 2009, 4.000 αντίτυπα ΙSBN 978-960-453-664-1 Τυπώθηκε σε χαρτί ελεύθερο χημικών ουσιών, προερχόμενο αποκλειστικά και μόνο από δάση που καλλιεργούνται για την παραγωγή χαρτιού. το παρόν έργο πνευματικής ιδιοκτησίας προστατεύεται κατά τις διατάξεις του Ελληνικού Νόμου (Ν. 2121/1993 όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει σήμερα) και τις διεθνείς συμβάσεις περί πνευματικής ιδιοκτησίας. Απαγορεύεται απολύτως η άνευ γραπτής αδείας του εκδότη κατά οποιονδήποτε τρόπο ή μέσο αντιγραφή, φωτοανατύπωση και εν γένει αναπαραγωγή, εκμίσθωση ή δανεισμός, μετάφραση, διασκευή, αναμετάδοση στο κοινό σε οποιαδήποτε μορφή (ηλεκτρονική, μηχανική ή άλλη) και η εν γένει εκμετάλλευση του συνόλου ή μέρους του έργου. ΧΟΡΗΓΟΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Εισαγωγή 6 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΤΑ ΠΑΙΔΙΚΑ ΧΡΟΝΙΑ ΚΑΙ ΟΙ JACKSON 5 14 1958-1975 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΣΟΛΟ ΚΑΡΙΕΡΑ 38 1976-1985 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΣΤΟ ΑΠΟΓΕΙΟ ΤΗΣ ΔΟΞΑΣ ΤΟΥ 76 1986-1999 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: ΤΑ ΔΥΣΚΟΛΑ ΧΡΟΝΙΑ 114 2000-2009 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: MICHAEL JACKSON, Ο ΠΕΡΦΟΡΜΕΡ 132 Φόρος τιμής στον Michael 174 Χρονολόγιο 180 Επιλεγμένη δισκογραφία 186 Ευχαριστίες 190 Ευρετήριο 191
ΕΙΣΑΓωΓΗ Είναι αδύνατον για οποιονδήποτε μουσικόφιλο κάτω από την ηλικία των 50 ετών να φαντάζεται έναν κόσμο χωρίς τον Michael Jackson. σημάδεψε τη ζωή πολλών θαυμαστών από την πρώτη εμφάνισή του παγκοσμίως το 1970 ως το νεαρότερο μέλος του οικογενειακού συγκροτήματος με το όνομα Jackson 5. ο ξαφνικός θάνατός του το 2009 παρομοιάστηκε μ αυτόν του Elvis Presley πριν από περίπου τρεις δεκαετίες και στέρησε από τον κόσμο ένα τεράστιο μουσικό ταλέντο. Όπως και ο Elvis, ο Michael είχε αφήσει πίσω τα καλύτερα χρόνια του αλλά βρισκόταν στο κατώφλι αυτού που θα μπορούσε να οδηγήσει στην εντυπωσιακή επάνοδο στη μουσική σκηνή από τότε που ο βασιλιάς εγκατέλειψε το Χόλιγουντ στο τέλος της δεκαετίας του 60 και επέστρεψε στις ροκ εν ρολ ρίζες του. Δε θα μάθουμε ποτέ αν ο Michael Jackson του 2009 θα μπορούσε να ανταγωνιστεί τον εαυτό του όπως ήταν όταν μεσουρανούσε ως ερμηνευτής, περίπου μια εικοσαετία πριν. το σώμα του, εξασθενημένο από τα φάρμακα, ίσως να μην ήταν σε θέση να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις μιας περιοδείας. Η αλήθεια είναι ότι το εντατικό πρόγραμμα των συναυλιών του, που οργανώθηκαν σε μια προσπάθεια να τον βοηθήσουν να ξεπληρώσει τα τεράστια χρέη του, θα αποτελούσε πρόκληση για οποιονδήποτε με τα μισά του χρόνια. οι συνθήκες θανάτου του Michael δεν ήταν ακόμη ξεκάθαρες την ώρα που γράφονταν αυτές οι σελίδες. Μπορούμε, ωστόσο, να πούμε με βεβαιότητα ότι ο Michael ήταν η τελευταία προσθήκη στον κατάλογο με τους πρόωρα χαμένους μουσικούς, αρχής γενομένης με τον Buddy Holly, σχεδόν πενήντα χρόνια πριν. σε αντίθεση όμως με τον Holly, τον Hendrix και τον Cobain, ο Jackson δεν έφυγε στο απόγειο της δόξας του. θα μπορούσε ίσως να συγκριθεί με Πάνω: Τα αδέλφια Jackson στο σπίτι τους στο Λος Άντζελες, 23 Φεβρουαρίου 1973. Δεξιά: Ο Michael επί σκηνής στην Πράγα, 8 Σεπτεμβρίου 1996. τον John Lennon, αν και το πρώην σκαθάρι είχε καταφέρει τουλάχιστον να ηχογραφήσει το τελευταίο του άλμπουμ προτού δολοφονηθεί. ο Michael Jackson έπρεπε να αποδείξει ότι μπορούσε να τα καταφέρει όπως στο παρελθόν και οι φίλοι του λένε ότι το μεγαλύτερο κίνητρο ήταν η ανάγκη να δείξει στα παιδιά του ποιος ήταν πραγματικά ο διάσημος πατέρας τους. Διότι ανεξάρτητα από το πόσο σημαντικά ήταν ορισμένα άλμπουμ του στην εμπλουτισμένη επανακυκλοφορία του για την εικοστή πέμπτη επέτειο της εμφάνισής του το 1982, το Thriller φάνταζε αστραφτερά σαν καινούργιο στις ζωντανές συναυλίες του ο Jackson έδινε ουσιαστικά τον καλύτερο εαυτό του. οι σημαντικότερες περιοδείες του ήταν οι Bad και Dangerous, που γύρισαν όλη την υφήλιο στα τέλη του 80 και στις αρχές του 90. οι σελίδες αυτού του βιβλίου θα μπορούσαν να είναι γεμάτες με τα ονόματα σημερινών σταρ, όπως η Janet Jackson, για τους οποίους ο Michael αποτέλεσε έμπνευση. Είναι δίκαιο, όμως, να πούμε πως άνθρωποι που τον είχαν ως ίνδαλμα έχουν κατορθώσει σήμερα να πάνε ακόμη παραπέρα τη μουσική του γεγονός που ο ίδιος είχε συνειδητοποιήσει, αφού απευθύνθηκε στον παραγωγό Dr. Dre, τον άνθρωπο πίσω από τους ράπερ Snoop Dogg και Eminem, για το τελευταίο του άλμπουμ, το Invincible, το 2001. οι κάποτε απίστευτες πωλήσεις του είχαν μειωθεί αισθητά και οι δύο τελευταίες δουλειές του ήταν συλλογές με ελάχιστο νέο υλικό. το 2008 η πρώην Sony κατέφυγε στο ομολογουμένως πανέξυπνο τέχνασμα να προσφέρει στους θαυμαστές σε κάθε χώρα την ευκαιρία να επιλέξουν τη δική τους λίστα με τραγούδια για ένα άλμπουμ που θα λεγόταν «βασιλιάς της Ποπ», όπως αποκάλεσε τον Michael η ElizabethTaylor. Όπως συνέβη και με τη δισκογραφική Motown 6
MICHAEL JACKSON Η ΖΩΗ Ενοσ θρυλου Οι Jackson επί σκηνής στο Λύκειο Ρούσβελτ πίσω από το σπίτι τους στο Γκάρι της Ιντιάνα. Ήταν η πρώτη τους δημόσια εμφάνιση, το 1965. Από αριστερά: ο Reynaud Jones στην πρώτη κιθάρα, ο Milford Hite στα ντραμς, ο Marlon στο ντέφι, ο Tito στη δεύτερη κιθάρα, ο Jackie και ο Jermaine στα φωνητικά και ο Michael στα τύμπανα μπόνγκο. Ο Milford Hite θυμάται: «Η μαμά μου έφτιαχνε όλες τις φαρδιές ζώνες που φορούσαμε, ράβαμε κόκκινες λωρίδες στα παντελόνια μας και δέναμε και γραβάτες στο λαιμό». δεκαετίες νωρίτερα, έτσι και τώρα η συμμετοχή του Michael δεν ήταν απαραίτητη. Αν και παρέμενε πολύτιμος παράγοντας στη μουσική βιομηχανία για όσους υπολόγιζαν σε πιθανά κέρδη από την κυκλοφορία συλλογών πού και πού, θεωρούσαν πως η καριέρα του ως σύγχρονου καλλιτέχνη είχε τελειώσει. Ήταν εύκολο να πιστεύει κανείς πως τον Michael χαρακτήριζε μια σχεδόν αφελής η αθωότητα που πήγαζε από τη χαμένη παιδική ηλικία του, αλλά όταν άνοιξε τις πύλες της Neverland στα παιδιά προκάλεσε δύο φορές πηχυαίους τίτλους στις εφημερίδες. Αν και δεν καταδικάστηκε ποτέ για τις κατηγορίες που διατυπώθηκαν εναντίον του στη δίκη του 2005, η εμπειρία αυτή, σε συνδυασμό με οικονομικά προβλήματα, τον κράτησε κλεισμένο στο λος Άντζελες μαζί με την οικογένειά του μέχρι το 2009 και τα νέα για την επάνοδό του στη σκηνή. τα ΜΜΕ, πεινασμένα για κουτσομπολιά, τον αποκάλεσαν Wacko Jacko και η ζωή του μπήκε στο μικροσκόπιο. Εκτός από τις δίκες, τα δύο θέματα με τα οποία ασχολούνταν κατά κόρον ήταν το παρουσιαστικό του, που άλλαζε συνεχώς, και αργότερα η προσπάθειά του να φτιάξει τη δική του οικογένεια. Η πρώτη επαφή του Michael με την πλαστική χειρουργική φαίνεται να Οι σταρ του The Wiz. Από αριστερά: Michael, Nipsey Russell, Diana Ross και Ted Ross. έγινε ύστερα από ένα πέσιμο το 1979, όταν έσπασε τη μύτη του. στη συνέχεια, πήρε τη σκυτάλη η τελειομανία του. Η κατάσταση χειροτέρεψε όταν το 1984 έπαθε σοβαρά εγκαύματα κατά τη διάρκεια γυρισμάτων για ένα διαφημιστικό της Pepsi. την επανορθωτική πλαστική που ήταν απαραίτητη ύστερα από αυτό το φριχτό ατύχημα ακολούθησε μια σειρά επεμβάσεων στο πρόσωπό του. Όσο για την προοπτική να δημιουργήσει δική του οικογένεια, η απουσία φυσιολογικών παιδικών χρόνων αποτέλεσε τροχοπέδη στις προσπάθειές του να κάνει σχέσεις. Η πρώτη γυναίκα με την οποία συνδέθηκε ήταν η Tatum O Neal, κόρη του ηθοποιού Ryan O Neal^ στη συνέχεια, το παιδίθαύμα Brooke Shields και η Lisa Marie Presley. Η τελευταία ήταν ίσως η μόνη που μπορούσε να καταλάβει πόσο η ζωή του ήταν εκτεθειμένη στα φώτα της δημοσιότητας. Η Lisa Marie θεωρούσε ότι ο Michael δεν ήταν έτοιμος να γίνει πατέρας, αρνήθηκε να κάνει παιδιά μαζί του και χώρισαν. Αντιθέτως, η πρώην νοσοκόμα Debbie Rowe έφερε στον κόσμο δύο από τα τρία παιδιά του, παραχωρώντας του στη συνέχεια την κηδεμονία όταν πήραν διαζύγιο (για να τη διεκδικήσει και πάλι την εποχή της δίκης το 2003). τα δύο παιδιά, καθώς και ένα τρίτο που γεννήθηκε από παρένθετη μητέρα, κυκλοφορούσαν σπάνια δημοσίως χωρίς μάσκα στο πρόσωπό τους, πράγμα που έδειχνε ότι ζούσαν κι αυτά μια κάθε άλλο παρά φυσιολογική ζωή. Ωστόσο, οικογενειακοί φίλοι λένε ότι ο Michael έβαζε τα δυνατά του για να είναι καλός πατέρας κι ότι τα παιδιά του τον λάτρευαν. 8
ΕισΑγΩγΗ Η Katherine, η μητέρα του Michael, η πιο αγαπημένη του παρουσία μέχρι το τέλος, κι αυτός πίστευε ότι είχε κληρονομήσει από εκείνη το ταλέντο του. Η ίδια πάλι έχει δηλώσει ότι η πιο ευτυχισμένη περίοδος της ζωής της ήταν όταν ζούσαν στο γκάρι, στην ιντιάνα, όπου τα έξι παιδιά κοιμόνταν σ ένα δωμάτιο σε τρεις κουκέτες. Αν δεν είχε γίνει η επαφή με τη Motown, δεν μπορούμε παρά να κάνουμε υποθέσεις για το πώς θα είχε εξελιχθεί ο Michael Jackson και αν θα ήταν πιο ευτυχισμένος. Ίσως να σημαίνει κάτι ότι δεν ανέφερε καθόλου τον πατέρα του Joseph στη διαθήκη του. Μαθαίνοντας το θάνατό του, η Lisa Marie Presley αποκάλυψε ότι ο πρώην άντρας της είχε κάποτε ένα ανατριχιαστικό προαίσθημα: «Πριν από χρόνια, είχαμε μια συζήτηση σχετικά με τις συνθήκες θανάτου του πατέρα μου. κάποια στιγμή σταμάτησε να μιλάει, με κοίταξε στα μάτια και είπε με μια ήρεμη βεβαιότητα: φοβάμαι ότι θα καταλήξω κι εγώ κάπως έτσι. Δεκατέσσερα χρόνια αργότερα, ο εφιάλτης έγινε πραγματικότητα». ο Michael Jackson δε μίλησε ποτέ για τη ζωή του, αν και έγινε μια απόπειρα αυτοβιογραφίας στα τέλη της δεκαετίας του 80 από το δημοσιογράφο και συγγραφέα-φάντασμα Stephen Davis. Δυστυχώς δε θα μπορέσουμε ποτέ να μάθουμε τις ενδόμυχες σκέψεις του, τον άνθρωπο πίσω από τις πολλές μάσκες. Αν και η ίδια η ζωή του ήταν σκοτεινή και ενίοτε αντιφατική, η συμβολή του στη μουσική ήταν κάτι παραπάνω από σημαντική. στο στούντιο και στη σκηνή, ο Michael Jackson υποδυόταν τον μοναδικό ρόλο που του ταίριαζε πραγματικά. Ας τον θυμόμαστε έτσι. Αριστερά: Το Νοέμβριο του 1983, ένα χρόνο μετά την κυκλοφορία του Thriller, ο Michael συμμετείχε σε μια συμφωνία αξίας 5 εκατομμυρίων δολαρίων ανάμεσα στην Pepsi και τους Jackson. Δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία ότι το προφίλ του Michael ήταν αυτό που ανέβασε τον οικονομικό πήχη στη διαφήμιση των βιομηχανιών. Κάτω: Ο Michael κρατάει ένα γαλάζιο παπαγαλάκι κατά τη διάρκεια μιας επίσκεψής του στην Disneyland, στη Φλόριντα, στις 21 Νοεμβρίου 1984. 9
MICHAEL JACKSON Η ΖΩΗ Ενοσ θρυλου Πάνω: Ο Michael κάνοντας αυτό που ήξερε καλύτερα ζωντανές εμφανίσεις. Κάτω: Η χορογραφία έπαιζε σημαντικό ρόλο στις εμφανίσεις του Michael και ήταν ένας βασικός λόγος που τα πλήθη συνέρρεαν για να τον ακούσουν. Πάνω: Η διαφημιστική προώθηση του Michael ήταν καταπληκτική. Για παράδειγμα, τα πανύψηλα αγάλματά του που χρησιμοποιήθηκαν σε όλη την Ευρώπη για να διαφημίσουν το άλμπουμ HIStory τον Ιούνιο του 1995. 10
ΕισΑγΩγΗ Πάνω: Ο Michael επί σκηνής. Πράγα, 8 Σεπτεμβρίου 1996. Πάνω δεξιά: Ο Michael επί σκηνής στο Wembley κατά τη διάρκεια της περιοδείας Bad το 1987. Δεξιά: Ο Michael έχει τιμηθεί με βραβεία σε όλο τον κόσμο εδώ βραβεύεται ως Artist of a Generation στα BRIT Awards το 1996. 11
MICHAEL JACKSON Η ΖΩΗ Ενοσ θρυλου Πάνω αριστερά: Ο Michael και η πρώτη του γυναίκα, Lisa Marie, στη Βουδαπέστη. Αριστερά: Τα τελευταία χρόνια ο Michael ασχολιόταν με το βρετανικό ποδόσφαιρο, χάρη στη φιλία του με τον Mohamed Al Fayed (ιδιοκτήτη της Φούλχαμ) αρχικά και στη συνέχεια με τον Uri Geller της Έξετερ Σίτι. 12
ΕισΑγΩγΗ Πάνω: Η Elizabeth Taylor του στάθηκε πάντα ως φίλη. Δεξιά: Ο Michael ανακοινώνει την επιστροφή του This Is It, μια σειρά 50 συναυλιών που θα πραγματοποιούνταν στο Ο 2 arena στο Λονδίνο. 13