Δυναμικές των Πόλεων και Σύγχρονες Πρακτικές του Σχεδιασμού Ακαδ. Έτος 2011-12 Aθ. Α. 4η Διάλεξη
Η ΚΑΤΟΙΚΙΑ ΚΑΙ Η ΠΟΛΗ 2011-2012
ΚΑΤΟΙΚΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΗ Υποθέσεις Εργασίας Η Κατοικία δημιουργεί πόλη. Η Πόλη αναδεικνύει ή στραγγαλίζει τη Κατοικία [ κατά περίπτωση ] Κατοικία: Η κυρίαρχη Πολεοδομική Λειτουργία που συνεχώς μεταλλάσσεται και όμως μένει σταθερή σε Αξίες, Στόχους αλλά και σε κάποια Πολεοδομικά Πρότυπα.
Γενικές διαπιστώσεις ως προς τη σημερινή κατάσταση στην Ελλάδα: Υπάρχουν Κατοικίες και «κατοικίες»
Η ΚΑΤΟΙΚΙΑ ΚΑΙ Η ΠΟΛΗ
Σαγκάη
Προϋποθέσεις για αποδεκτή στέγαση Πέρα από τις αμιγώς Λειτουργικές-Αρχιτεκτονικές Αρχές της και πέρα από τα Τεχνικοοικονομικά και Κατασκευαστικά χαρακτηριστικά μιας κατοικίας, τούτη για να επιτελέσει ικανοποιητικά τον προορισμό της πρέπει να ανταποκρίνεται προς: Πολεοδομικές Δεσμεύσεις Προδιαγραφές / Πρότυπα
Πολεοδομικές Δεσμεύσεις της κατοικίας ως προς τη γεωγραφική θέση ως προς τη σχέση της με άλλες λειτουργίες: χώρους εργασίας, κέντρα, κοινωνικές υπηρεσίες, πράσινο, μεταφορές, υποδομές ως προς τη συγκρότησή της σε ενότητες / υποσύνολα της πόλης κλπ
Προδιαγραφές/Πρότυπα σε βασικούς τομείς: Πολεοδομικούς Στεγαστικούς Περιβαλλοντικούς Κοινωνικοοικονομικούς κ.α.
Πως εντάσσονται τα πρότυπα στο σχεδιασμό πολεοδομικής οργάνωσης της κατοικίας?
ΑΝΑΓΚΑΙΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΣΤΟΝ ΔΟΜΗΜΕΝΟ ΙΣΤΟ 1. ΑΝΑΠΛΑΣΕΙΣ 2. ΚΑΝΟΝΙΣΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ «ΣΥΝΟΛΟΥ»
1. ΑΝΑΠΛΑΣΕΙΣ Επεμβατικές δράσεις περιορισμένου χώρου (αφού απαιτούν κεφάλαια κλπ), δηλ. σημειακές/τοπικές παρεμβάσεις. ΠΡΟΣΟΧΗ: Τούτες δεν αναφέρονται μόνο στο δημόσιο χώρο, αλλά και στα κελύφη και τους ακαλύπτους τους
2. ΚΑΝΟΝΙΣΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ «ΣΥΝΟΛΟΥ» Μέχρι σήμερα υπάρχει ο ΓΟΚ και άλλες διατάξεις, που αφορούν κυρίως τις νέες οικοδομές Γενικά οι διατάξεις αυτές δεν αναφέρονται σε υφιστάμενες οικοδομές και καθόλου σε διορθώσεις στεγαστικών ή πολεοδομικών χαρακτηριστικών με βάση ανεκτά σταθερότυπα,
Ως προς τον έλεγχο υφισταμένων χρήσεων: Οι διατάξεις περιορίζονται σε λίγες κατηγορίες (π.χ. καταστήματα υγειονομικού ελέγχου). Ακόμα ελλείπουν διατάξεις για στάθμευση, έλεγχο και διαχείριση προσβάσεων (access management) κ.ο.κ. πλην ελαχίστων εξαιρέσεων (πχ. πρατήρια καυσίμων)
Πάντως κατά καιρούς εμφανίζονται αποσπασματικές διατάξεις και για τα υφιστάμενα κτήρια πχ. αναβάθμιση ασανσέρ, θερμικές μονώσεις, «ενεργειακό πιστοποιητικό», «εξοικονομώ κατ οίκον», στατικές ενισχύσεις κλπ.
Πρόταση Ανάγκη για έναν άλλον «ΓΟΚ», που θα αφορά τον έλεγχο και την αναβάθμιση του υφιστάμενου οικοδομικού όγκου στον αστικό χώρο και θα ενσωματώνει και τις ισχύουσες διατάξεις Σχετική εισήγηση Α. Αραβαντινού στον ΣΕΠΟΧ 13/02/2012
Συμπερασματική διαπίστωση Διαχρονική σταθερότητα των συναφών με την κατοικία προτύπων (οπωσδήποτε των στεγαστικών και σε μεγάλο βαθμό και των πολεοδομικών)
Όμως Δυναμική και μεταλλαγές υφίστανται και για την κατοικία και για την πολεοδομική της διάσταση Άρα ποιο είναι το μέλλον της;
Το Ζητούμενο: Ποιες θα είναι οι εξελίξεις στη Κατοικία στα πλαίσια των Υποθέσεων/Σεναρίων για τη Πόλη Ας θυμηθούμε τις ομάδες Σεναρίων: της Ουτοπίας της Καινοτομίας της Διατήρησης των Ανατροπών
Στην Ουτοπική της εκδοχή η Κατοικία θα είναι ένα κύτταρο μιας ευρείας γκάμας από «φαντασιακές» συνθέσεις. Όμως σ αυτές σχεδόν πάντοτε ξεχνιούνται κάποιες προϋποθέσεις / πρωταρχικοί παράγοντες, όπως: - Η οικονομία - Η σχέση προς τη φύση (το περιβάλλον αλλά και η φύση του ανθρώπου)
Στην καινοτομική της εκδοχή, η κατοικία ενσωματώνει νεωτερισμούς σε πολλά πεδία: - Περιβαλλοντικά - Κοινωνικοοικονομικά - Τεχνολογικά - Λειτουργικά - κλπ Συμπέρασμα: Οι καινοτομίες μας προσφέρουν πολλά και επιβάλλεται να αξιοποιηθούν,κάτω όμως από προϋποθέσεις (π.χ. ευθυγράμμιση προς τον Σχεδιασμό κ.ο.κ.)
Η εκδοχή της διατήρησης ενισχύεται από την ιστορία της κατοικίας και από καθιερωμένα στοιχεία που καλύπτουν διαχρονικές ανθρώπινες ανάγκες. Αυτά εδράζονται σε κάποιες, ομοίως διαχρονικές, παραμέτρους όπως: - Η πυκνότητα - Η οικονομικότητα - Η ποιότητα διαβίωσης - Η περιβαλλοντική επάρκεια (ο βαθμός προσέγγισης της αειφορίας).
Η εκδοχή των ανατροπών, περιλαμβάνει: - Καταργήσεις, άρα κατεδαφίσεις - Ριζικές αναμοχλεύσεις και ανακατατάξεις - Σχεδιασμό από μηδενική βάση Οι προκαλούμενες επιπτώσεις είναι θετικές και αρνητικές. Ας εξουδετερωθούν οι κακές επιπτώσεις των ανατροπών και ας αξιοποιηθούν οι θετικές, έστω και αν «τίποτα δεν θα είναι το ίδιο όπως πριν»
Συμπεράσματα ως προς τα σενάρια: Μόνο για τα ουτοπικά σενάρια διατυπούνται βάσιμες αμφιβολίες ως προς την εφικτότητα. Και από τις 3 λοιπές ομάδες (Καινοτομίας, Διατήρησης, Ανατροπών), θα δημιουργηθεί στις κατάλληλες «δόσεις» το βέλτιστο «χαρμάνι» διαμόρφωσης της κατοικίας ως κυττάρου και ως πολεοδομικού συνόλου ανά περίπτωση (ανάλογα προς τις κρατούσες συνθήκες και τους τιθέμενους κατά περίπτωση στόχους).