ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ Έρευνα, Τεχνολογική Ανάπτυξη και Καινοτομία (ΕΤΑΚ) στη Νέα Προγραμματική Περίοδο 2014-2020: Περιφερειακή Διάσταση του Σχεδιασμού της στρατηγικής ΕΤΑΚ Λήδα Γιαννακοπούλου Δ/νση Σχεδιασμού & Προγραμματισμού Ήπειρος 26 Απριλίου 2013
Η σημασία της έρευνας, τεχνολογίας καινοτομίας στην οικονομική ανάπτυξη Καινοτομία: μηχανισμός ανάπτυξης της οικονομίας, εξασφαλίζει την ανταγωνιστικότητα. Μελέτη ΙΟΒΕ (2012): κάθε 1% στον ρυθμό μεταβολής των δαπανών Έρευνας των επιχειρήσεων (περίπου 4 εκ ), το ΑΕΠ μεταβάλλεται κατά 0,07% (περίπου 140 εκ ) Προγραμματική περίοδος 2014-2020: η ΕΤΑΚ αποτελεί από τα σημαντικότερα εργαλεία για την υποστήριξη της περιφερειακής ανάπτυξης. 2
Σχεδιασμός νέας προγραμματικής περιόδου 2014-2020 Ενίσχυση ΑΡΙΣΤΕΙΑΣ διαμόρφωση κριτηρίων ερευνητικής με εθνικών Σχεδιασμός/ Προγραμματισμός ΓΓΕΤ Εθνικό/Διεθνές επίπεδο Μέτρα πολιτικής & δράσεις που υποστηρίζουν εθνικές προτεραιότητες και προωθούν την οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη της χώρας Περιφερειακό επίπεδο Ενίσχυση και ενθάρρυνση περιφερειακής Καινοτομίας 3
ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΕΞΥΠΝΗΣ ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΣΗΣ SMART SPECIALISATION STRATEGY (S3) Μέχρι σήμερα είχαμε αποκτήσει εμπειρία κυρίως στο να διαμορφώνουμε «οριζόντια» μέτρα και πολιτικές Η S3 δίνει έμφαση σε πιο «κάθετες» πολιτικές ανιχνεύοντας μέσα σε κάθε κλάδο συγκεκριμένες δραστηριότητες που: Είναι νέες, βοηθούν στην ανακάλυψη ευκαιριών, έχουν τη δυνατότητα να προκαλέσουν διάχυση γνώσης; Μπορούν να δημιουργήσουν διαρθρωτικές αλλαγές στον κλάδο (εκσυγχρονισμός, διαφοροποίηση...) Απαιτούν δημόσια χρηματοδότηση για να αναδειχθούν και να ενισχυθούν (π.χ. μπορούν να αποτύχουν χωρίς τον κατάλληλο συντονισμό) Πηγή: Dominique Foray, 2013 ERAC Mutual Learning Seminar, 20th March 2013
Η στρατηγική για μια ευφυή εξειδίκευση προϋποθέτει την κινητοποίηση 4 βασικών συνιστωσών του περιφερειακού καινοτομικού συστήματος Εμπειρία της περιφερειακής αγοράς, καινοτόμες ιδέες, εντοπισμός «δυναμικών» μελλοντικών τομέων Επιχειρήσεις Επιστήμη, Έρευνα, Τεχνολογική Ανάπτυξη Γνώση για το επιστημονικό και τεχνολογικό δυναμικό της περιφέρειας, επιλογή τομέων που η συμβολή της ΕΤΑΚ μπορεί να είναι σημαντική Αποτίμηση πολιτικών, οργάνωση διαβούλευσης, συντονισμός, προετοιμασία κατάλληλων μέτρων πολιτικής Περιφερειακές αρχές Κοινωνικές ομάδες Γνώση των τοπικών προβλημάτων, ανεξαρτησία από οικονομικά συμφέροντα 5
Περιφερειακό Επίπεδο S3 Διαμόρφωση S3 σε επίπεδο περιφέρειας Βοttom up προσέγγιση μέσω μιας διαδραστικής διαδικασίας με τις επιχειρήσεις, όπου ο ιδιωτικός τομέας ανακαλύπτει νέες δραστηριότητες και αντίστοιχες τεχνολογικές ανάγκες (entrepreneurial discovery) Η ΓΓΕΤ συμμετέχει στη διαδικασία διευκολύνοντας τις συνέργειες περιφερειακών αρχών, επιχειρήσεων και ερευνητικών φορέων, ΑΕΙ, ΤΕΙ σε περιφερειακό επίπεδο
Εθνικό Επίπεδο S3 S3 Περιφέρεια1 S3 σε εθνικό επίπεδο Λαμβάνει υπόψη τις περιφερειακές S3 Εξασφαλίζει τη μεταξύ τους συνάφεια Συμπληρώνει ερευνητικά/τεχνολογικά κενά S3 Περιφέρεια2 Προωθεί συνέργειες με άλλες τομεακές πολιτικές και με την Ευρωπαϊκή πολιτική ETAK (HORIZON 2020) Στηρίζει Βασική έρευνα- εκπαίδευση ερευνητών S3 Περιφέρεια3
Η Περιφέρειά σας στις δράσεις της ΓΓΕΤ στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ Εντάξεις 9/4/2013 Επιχειρήσεις 1.569.323,61 Ερευνητικοί Φορείς 4.855.166,68 ΣΥΝΟΛΟ 6.424.490,00 8
Η Περιφέρειά σας στις δράσεις της ΓΓΕΤ στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ 9
Η Περιφέρειά σας στις δράσεις της ΓΓΕΤ στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ 10
Επιδόσεις περιφερειακών ερευνητικών οργανισμών 11
Εθνικό Επίπεδο S3 ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΟΙ ΤΟΜΕΙΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ Τρόφιμα & Βιοαγροδιατροφή Θαλάσσια Έρευνα και Τεχνολογία Υγεία & Φάρμακα Ενεργειακές Τεχνολογίες & Υλικά Περιβαλλοντική Τεχνολογία & Διαχείριση Αποβλήτων Πληροφορική & επικοινωνίες (συμπεριλαμβανομένων και των εφαρμογών τους στον πολιτισμό, τον τουρισμό, τη ναυτιλία, την εκπαίδευση κ.α.) Τουρισμός Πολιτισμός 1 η ΦΑΣΗ: Περαιτέρω εξειδίκευση των τομέων (ώστε να αποκαλυφθούν δραστηριότητες με το μεγαλύτερο δυναμισμό) μέσω διαβούλευσης με τους stakeholders 2η ΦΑΣΗ: Εντοπισμός των τεχνολογιών που κυριαρχούν σε κάθε τομέα Δύο τύποι τεχνολογιών πρέπει να εξετασθούν ιδιαίτερα: 1. τεχνολογίες που εξυπηρετούν περισσότερους τομείς 2. τεχνολογίες που ελέγχουν τις αλυσίδες αξίας στη γραμμή παραγωγής (technologies that create bottlenecks and control value appropriation in the entire production chain Προέκυψαν από μελέτες: (ΣΕΒ, ΙΟΒΕ, expert team review for DG REGIO)
Ενδεικτικές Αλυσίδες Προστιθέμενης Αξίας (2) Λειτουργικά τρόφιμα βιοενεργά συστατικά 13
Βασικά χαρακτηριστικά της περιφερειακής διάστασης του συστήματος ΕΤΑΚ (1) Ευκαιρίες Η ΓΓΕΤ διαθέτει εμπειρία σε πολιτικές υποστήριξης της ΕΤΑΚ η οποία μπορεί να αξιοποιηθεί από τις Περιφέρειες Αξιοποίηση συνεργειών μεταξύ των δράσεων Πολιτικής Συνοχής και του Horizon 2020 ΕΤΑΚ Απειλές Οι δυσκολίες εναρμόνισης του κεντρικού με τον περιφερειακό σχεδιασμό Η διαφαινόμενη πολυπλοκότητα της αρχιτεκτονικής του νέου Προγράμματος Ο κατακερματισμός του χώρου με περιφέρειες «διαφορετικών» ταχυτήτων σε ότι αφορά τη χρηματοδότηση από πόρους Δ.Τ. Η επίδραση της οικονομικής κρίσης στο ανθρώπινο δυναμικό (brain drain) 14
H «απομονωμένη» Περιφέρεια Δημόσιος τομέας Ελλειψη συνάφειας μεταξύ κεντρικών και περιφερειακών πολιτικών Γραφειοκρατία Ελλειψη κοινού οράματος σε περιφερειακό επίπεδο Ιδιωτικός τομέας Ελλειψη συντονισμού και εκπροσώπησης Βραχυπρόθεσμοι στόχοι προσαναστολισμός στο άμεσο κέρδος Κυριαρχούν επιχειρήσεις με χαμηλή ζήτηση καινοτομίας Παν/μια, ΤΕΙ και Ερευνητικά Κέντρα Αποκομμένα από το περιβάλλον της περιφέρειας Πολιτικές που δεν ευνοούν τη διασύνδεσή τους με τον κοινωνικό περίγυρο Προσανατολισμός του προσωπικού αποκλειστικά στην ακαδημαϊκή/ερευνητική εξέλιξη Ελλειψη ουσιαστικής περιφερειακής στρατηγικής Οι όποιες παρεμβάσεις δεν συνδέονται μεταξύ τους Εμφαση στην πλευρά της προσφοράς Δεν συμμετέχει ο επιχειρηματικός κόσμος
Η «διασυνδεδεμένη» Περιφέρεια Δημόσιος τομέας Διαμορφώνει πολιτικές που συνδέουν άμεσα την καινοτομία και την εκπαίδευση με την περιφερειακή ανάπτυξη Στρατηγική Εξυπνης Εξειδίκευσης Ιδιωτικός τομέας Παν/μια, ΤΕΙ και Ερευνητικά Κέντρα Παράγουν γνώση και ανθρώπινο κεφάλαιο για την περιφέρεια Επενδύει σε ιδέες, γνώση και ανθρώπους που θα δημιουργήσουν ανάπτυξη
Έρευνα, Τεχνολογική Ανάπτυξη και Καινοτομία (ΕΤΑΚ) στη Νέα Προγραμματική Περίοδο 2014-2020: Περιφερειακή Διάσταση του Σχεδιασμού της στρατηγικής ΕΤΑΚ ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΑΣ 17