Εμπειρία από τη λειτουργία του αυτόματου σταθμού παρακολούθησης ρύπανσης του ποταμού Νέστου στη θέση Δέλτα, στην περιοχή Ποταμών Ν.

Εμπειρία από τη λειτουργία του αυτόματου σταθμού παρακολούθησης ρύπανσης του ποταμού Νέστου στη θέση Δέλτα, στην περιοχή Ποταμών Ν.Δράμας Εισηγήτρια: Κωστή Αγγελική-Χημικός Μηχανικός Προϊστάμενη Τμήματος Περιβάλλοντος Ν.Δράμας

Μήκος Ποταμού: Συνολικά 234 km Ελληνικό έδαφος 13 km 1.1. Ο Ποταμός Νέστος

Βουλγαρία Έκταση Λεκάνης Ποταμού: Συνολικά 5761 Km 2 Ελληνικό έδαφος 23 Km 2 Βουλγαρικό έδαφος 3437 Km 2 Ελλάδα Τεχνητή Λίμνη Ποταμού Νέστου 1.2. Ο Ποταμός Νέστος

Δέλτα Ποταμός Νέστος Ποταμοί Περιοχή Ποταμών, Νομός Δράμας Δράμα Νομός Δράμας 2.1. Μακροσκοπικές παρατηρήσεις της ποιότητας του ποταμού Νέστου από την Ελληνική πλευρά

Δράμα Νομός Δράμας 2.2. Μακροσκοπικές παρατηρήσεις της ποιότητας του ποταμού Νέστου από την Ελληνική πλευρά

2.8. Μακροσκοπικές παρατηρήσεις της ποιότητας του ποταμού Νέστου από την Ελληνική πλευρά

2.9. Μακροσκοπικές παρατηρήσεις της ποιότητας του ποταμού Νέστου από την Ελληνική πλευρά

3.. Παρακολούθηση ποιότητας νερών Ποταμού Νέστου από την πλευρά της Ελλάδας & της Βουλγαρίας

Χρηματοδοτήθηκε από το ΥΠΕΧΩΔΕ 1ο & 2ο ΚΠΣ (Ε.Π.ΕΠΠΕΡ) Έγινε εγκατάσταση και στους ποταμούς Αξιό, Στρυμώνα και Έβρο 3.1. Ο Διασυνοριακός Σταθμός Μετρήσεων Ποιότητας ποτ.νέστου

Θέση Σταθμού Μετρήσεων ποταμού Νέστου 3.3.Ο Διασυνοριακός Σταθμός Μετρήσεων Ποιότητας ποτ.νέστου

Δράμα Θέση Σταθμού Μετρήσεων ποταμού Νέστου Δέλτα Ποταμός Νέστος Ποταμοί Περιοχή Ποταμών, Νομός Δράμας 3.2. Ο Διασυνοριακός Σταθμός Μετρήσεων Ποιότητας ποτ.νέστου

Συνεχής (ON LINE) μέτρηση παραμέτρων Σε καταγραφικό χαρτί Σε Data logger (ψηφιακά) Παράμετροι που μετρούνται ph Διαλυμένο οξυγόνο (DO) Θολότητα Αγωγιμότητα Στάθμη ποταμού Θερμοκρασία Νιτρικά Φωσφορικά Αμμωνιακά Νιτρώδη TOC 3.4.Ο Διασυνοριακός Σταθμός Μετρήσεων Ποιότητας ποτ.νέστου

ΜΕΣΟΙ ΟΡΟΙ ΤΩΝ ΤΙΜΩΝ ΤΩΝ ΠΑΡΑΜΕΤΡΩΝ ΧΡΟΝΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ 25/4/2 έως 6/5/2 6/5/2 έως 16/5/2 16/5/2 έως 1/6/2 2/6/2 έως 18/6/2 7/7/2 έως 17/7/2 1/8/2 έως 31/8/2 1/9/2 έως 3/9/2 1/1/2 έως 3/1/2 ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΣ Νιτρικά ΝΟ 3 Mg/lit 9,24 15,4 11,63 3,6 2,81 2,89 3,66 ΦΩΣΦΟΡΙΚΑ P 2 O 5 Mg/lit 2,25 3,53 1,46,26,35 1,81,82 1,34 ΘΟΛΟΤΗΤΑ FTU 41,17 6,61 6,56 3,7 26,19 4,9 27,87 ΣΤΑΘΜΗ m υπεράνω άντλησης,43,56,48,32,6,63,69,4 ΔΙΑΛΥΜΕΝΟ ΟΞΥΓΟΝΟ Mg/lit 7,6 12,7 7,82 8,3 8,95 9,18 1,65 ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ O C 15,9 16,1 18,13 2,2 2,2 21 18,2 13,1 ΑΓΩΓΙΜΟΤΗΤΑ Ms/cm,159,122,141,217,217,271,264,217 ph 8,13 8,13 8,9 7,9 7,33 4.1.Αποτελέσματα μετρήσεων κατά την λειτουργία του σταθμού

18 ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 8Α: ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΥΔΑΤΩΝ ΠΟΤΑΜΟΥ ΝΕΣΤΟΥ (ΣΤΗ ΘΕΣΗ ΔΕΛΤΑ ΠΟΤΑΜΩΝ) ΚΑΤΑ ΤΟ ΧΡΟΝΙΚΟ ΔΙΑΣΤΗΜΑ ΑΠΟ 25.4.22 (1:38':'') ΕΩΣ 6.5.22 (19:48':'') 2 12 ΦΩΣΦΟΡΙΚΑ (mg/l) 1. 16 14 12 1 8 6 4 2 ΝΙΤΡΙΚΑ (mg/l) 15 1 5 ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 8Β: ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΥΔΑΤΩΝ ΠΟΤΑΜΟΥ ΝΕΣΤΟΥ (ΣΤΗ 26/4/2 ΘΕΣΗ ΔΕΛΤΑ 28/4/2 ΠΟΤΑΜΩΝ) 3/4/2 ΚΑΤΑ 2/5/2 ΤΟ ΧΡΟΝΙΚΟ 4/5/2 ΔΙΑΣΤΗΜΑ 6/5/2 ΑΠΟ 25.4.22 (1:38':'') ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΕΩΣ 6.5.22 (19:48':'') 4 1 8 6 4 2 ΘΟΛΟΤΗΤΑ (FTU).3 2 ΣΤΑΘΜΗ (m).9.8.7.6.5.4.3.2.1 ΔΙΑΛΥΜΕΝΟ ΟΞΥΓΟΝΟ (mg/l) 3 2 1.25.2.15.1.5 ΑΓΩΓΙΜΟΤΗΤΑ (ms/cm) 15 1 5 ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ ( o C).. 26/4/2 28/4/2 3/4/2 2/5/2 4/5/2 6/5/2 ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ 4.2.Αποτελέσματα μετρήσεων κατά την λειτουργία του σταθμού

1. ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 9Β: ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΥΔΑΤΩΝ ΠΟΤΑΜΟΥ ΝΕΣΤΟΥ (ΣΤΗ ΘΕΣΗ ΔΕΛΤΑ ΠΟΤΑΜΩΝ) ΚΑΤΑ ΤΟ ΧΡΟΝΙΚΟ ΔΙΑΣΤΗΜΑ ΑΠΟ 3.4.22 (:':'') ΕΩΣ 1.5.22 (24:':'') 4.3 2 ΣΤΑΘΜΗ (m).9.8.7.6.5.4.3.2.1 ΔΙΑΛΥΜΕΝΟ ΟΞΥΓΟΝΟ (mg/l) 3 2 1.25.2.15.1.5 ΑΓΩΓΙΜΟΤΗΤΑ (ms/cm) 15 1 5 ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ ( o C). 18. ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 9Α: ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΥΔΑΤΩΝ ΠΟΤΑΜΟΥ ΝΕΣΤΟΥ 3/4 (ΣΤΗ - : ΘΕΣΗ ΔΕΛΤΑ 3/4 - ΠΟΤΑΜΩΝ) 12: 1/5 ΚΑΤΑ - : ΤΟ ΧΡΟΝΙΚΟ 1/5 ΔΙΑΣΤΗΜΑ - 12: 2/5 - : ΑΠΟ 3.4.22 (:':'') ΕΩΣ 1.5.22 (24:':'') ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ 2 12 ΦΩΣΦΟΡΙΚΑ (mg/l) 16 14 12 1 8 6 4 2 ΝΙΤΡΙΚΑ (mg/l) 15 1 5 1 8 6 4 2 ΘΟΛΟΤΗΤΑ (FTU) 3/4 - : 3/4-12: 1/5 - : 1/5-12: 2/5 - : ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ - ΩΡΑ 4.3.Αποτελέσματα μετρήσεων κατά την λειτουργία του σταθμού

ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ : ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΥΔΑΤΩΝ ΠΟΤΑΜΟΥ ΝΕΣΤΟΥ ΚΑΤΑ ΤΟ ΧΡΟΝΙΚΟ ΔΙΑΣΤΗΜΑ ΑΠΟ 6.5.22 (19:48 ) ΕΩΣ 16.5.22 (2:8 ) 18 5 12 16 14 4 1 ΦΩΣΦΟΡΙΚΑ (mg/l) 12 1 8 6 ΝΙΤΡΙΚΑ (mg/l) 3 2 8 6 4 ΘΟΛΟΤΗΤΑ (FTU) 4 2 1 2 ΣΤΑΘΜΗ (m) 1..9.8.7.6.5.4.3.2.1 ΔΙΑΛΥΜΕΝΟ ΟΞΥΓΟΝΟ (mg/l) 4 32 24 16 8 7/5/2 9/5/2 11/5/2 13/5/2 15/5/2 ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ.3.25.2.15.1.5 ΑΓΩΓΙΜΟΤΗΤΑ (ms/cm) 2 15 1 5 ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ ( o C). 7/5/2 9/5/2 11/5/2 13/5/2 15/5/2 ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ 4.4.Αποτελέσματα μετρήσεων κατά την λειτουργία του σταθμού.

ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 11α: ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΥΔΑΤΩΝ ΠΟΤΑΜΟΥ ΝΕΣΤΟΥΚΑΤΑ ΤΟ ΧΡΟΝΙΚΟ ΔΙΑΣΤΗΜΑ ΑΠΟ 1.8.22 (: ) ΕΩΣ 31.8.22 (24: ).4 12. 34 1.2 ΑΓΩΓΙΜΟΤΗΤΑ (ms/cm).35.3.25.2.15.1.5 ΔΙΑΛΥΜΕΝΟ ΟΞΥΓΟΝΟ (mg/l) 1.5 9. 7.5 6. 4.5 3. 1.5 31 28 25 22 19 16 13 ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ ΥΔΑΤΟΣ ( ο C) 1.1 1..9.8.7.6.5 ΣΤΑΘΜΗ (m).16 14. 16 1/8 4/8 7/8 1/8 13/8 16/8 19/8 22/8 25/8 28/8 31/8 14 ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ 12 1 15.4 1. 9.5 ΦΩΣΦΟΡΙΚΑ (mg/l) 12 1 8 6 4 NIΤΡΙΚΑ (mg/l) 12 1 8 6 4 9 75 6 45 3 ΘΟΛΟΤΗΤΑ (FTU) 9. 8.5 8. 7.5 7. ph 2 2 15 6.5 1/8 4/8 7/8 1/8 13/8 16/8 19/8 22/8 25/8 28/8 31/8 ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ 4.5.Αποτελέσματα μετρήσεων κατά την λειτουργία του σταθμού 6.

ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 11α: ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΥΔΑΤΩΝ ΠΟΤΑΜΟΥ ΝΕΣΤΟΥ (ΣΤΗ ΘΕΣΗ ΔΕΛΤΑ ΠΟΤΑΜΩΝ) ΚΑΤΑ ΤΟ ΧΡΟΝΙΚΟ ΔΙΑΣΤΗΜΑ ΑΠΟ 1.9.22 (: ) ΕΩΣ 3.9.22 (24: ) 16 16 12 1, 14 14 15 9,5 ΦΩΣΦΟΡΙΚΑ (mg/l) 12 1 8 6 4 ΝΙΤΡΙΚΑ (mg/l) 12 1 8 6 4 9 75 6 45 3 ΘΟΛΟΤΗΤΑ (FTU) 9, 8,5 8, 7,5 7, ph 2 2 15 6,5 ΑΓΩΓΙΜΟΤΗΤΑ (ms/cm),4,35,3,25,2,15,1,5, ΔΙΑΛΥΜΕΝΟ ΟΞΥΓΟΝΟ (mg/l) 1/9 4/9 7/9 1/9 13/9 16/9 19/9 22/9 25/9 28/9 1/1 19,5 ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ 24 18, 16,5 15, 13,5 12, 1,5 9, 7,5 6, 4,5 3, 1/9 4/9 7/9 1/9 13/9 16/9 19/9 22/9 25/9 28/9 1/1 ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ 4.6.Αποτελέσματα μετρήσεων κατά την λειτουργία του σταθμού 21 18 15 12 9 6 3 ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ ΥΔΑΤΟΣ ( ο C) 6, 1,4 1,3 1,2 1,1 1,,9,8,7,6,5,4,3,2 ΣΤΑΘΜΗ (m)

ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 11α: ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΥΔΑΤΩΝ ΠΟΤΑΜΟΥ ΝΕΣΤΟΥ ΚΑΤΑ ΤΟ ΧΡΟΝΙΚΟ ΔΙΑΣΤΗΜΑ ΑΠΟ 1.1.22 (: ) ΕΩΣ 31.1.22 (24: ) ΑΓΩΓΙΜΟΤΗΤΑ (ms/cm),4,35,3,25,2,15,1,5, 16 ΔΙΑΛΥΜΕΝΟ ΟΞΥΓΟΝΟ (mg/l) 19,5 18, 16,5 15, 13,5 12, 1,5 9, 7,5 6, 4,5 3, 1/1 5/1 9/1 13/1 17/1 21/1 25/1 29/1 16 ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ 24 21 18 15 12 9 6 3 12 ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ ΥΔΑΤΟΣ ( ο C) 1,4 1,3 1,2 1,1 1,,9,8,7,6,5,4,3,2 1, ΣΤΑΘΜΗ (m) 14 14 15 9,5 ΦΩΣΦΟΡΙΚΑ (mg/l) 12 1 8 6 4 ΝΙΤΡΙΚΑ (mg/l) 12 1 8 6 4 9 75 6 45 3 ΘΟΛΟΤΗΤΑ (FTU) 9, 8,5 8, 7,5 7, ph 2 2 15 6,5 1/1 5/1 9/1 13/1 17/1 21/1 25/1 29/1 ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ 4.7.Αποτελέσματα μετρήσεων κατά την λειτουργία του σταθμού 6,

Συχνά παροδική διαφοροποίηση των σχετικά σταθερών τιμών( σε σχέση με την εποχή και την ώρα της ημέρας) των παραμέτρων ποιότητας του νερού. Αφορά σχεδόν πάντοτε την θολότητα και τα φωσφορικά, μερικές φορές μικρές αποκλίσεις του ph (πτώση)), των νιτρικών και σε μικρότερο βαθμό της αγωγιμότητας,της στάθμης ακόμη και της θερμοκρασίας. Κάποιες φορές τα φαινόμενα παραπέμπουν σε παρατεταμένη ή μικρή βροχόπτωση, αρκετές φορές όμως φαίνεται ανθρώπινη παρέμβαση που προκαλεί τη ρύπανση. 5.1.Συμπεράσματα

Τα πιθανά επεισόδια ρύπανσης συμβαίνουν τις ίδιες περίπου ώρες της ημέρας και έχουν τα ίδια χαρακτηριστικά δηλαδή αύξηση της τιμής του φωσφόρου, της θολότητας και κάποιες φορές των νιτρικών χωρίς μεταβολή των υπολοίπων παραμέτρων. Συνεπώς πιθανότατα πρόκειται για δραστηριότητες που περιοδικά ρυπαίνουν το ποτάμι, δεδομένου ότι οι περιπτώσεις που εικάζεται ότι η αλλαγή των τιμών των παραμέτρων οφείλονται στις μετεωρολογικές συνθήκες έχουν διαφορετική εικόνα. Τα επεισόδια αυτά αρχίζουν συνήθως κατά τη διάρκεια της νύχτας. Η αύξηση των φωσφορικών και ενίοτε λιγότερο των νιτρικών φανερώνει ότι η ρύπανση πιθανόν να προέρχεται από βοθρολύματα, κτηνοτροφικά απόβλητα, λιπάσματα ή φυτοφάρμακα ή άλλο. 5.2.Συμπεράσματα

Για την ερμηνεία των «επεισοδίων» πολύ σημαντική είναι η βοήθεια των τριών παραμέτρων νιτρώδη, αμμωνιακά, TOC, που προσδιορίζουν τη ρύπανση οργανικής προέλευσης και μάλιστα σε σχέση με το χρόνο θεωρώντας και τις τιμές των νιτρικών. Οι τιμές του οξυγόνου που μετρούνται δεν είναι δυνατόν μόνες τους να τεκμηριώσουν την οργανική ρύπανση, εάν αυτή γίνεται σε αρκετά μεγάλη απόσταση, λόγω της εν τω μεταξύ οξυγόνωσης του νερού, δεδομένων και των χαρακτηριστικών του Νέστου που την ευνοεί. Παρ όλο που τα αντίστοιχα όργανα έχουν εγκατασταθεί στο σταθμό δεν υπήρξε ικανός χρόνος ώστε να υπάρχει δυνατότητα αξιόπιστης λειτουργίας τους. 5.3.Συμπεράσματα

Πολύ συχνά συμβαίνουν επεισόδια ρύπανσης του ποταμού. Απαιτείται η συνεχής παρακολούθηση. Για την προστασία του ποταμού από τη ρύπανση είναι απαραίτητη η λειτουργία ενός σταθμού συνεχούς παρακολούθησης αρκετών παραμέτρων της ποιότητας του νερού( ώστε να έχουμε τη δυνατότητα καλύτερης ερμηνείας των φαινομένων), επειδή τα επεισόδια συμβαίνουν σε ανύποπτες χρονικές περιόδους. Ο σταθμός θα πρέπει απαραίτητα να περιλαμβάνει μετρήσεις και μετεωρολογικών παραμέτρων. 5.4.Συμπεράσματα - Προτάσεις

Πρέπει συγχρόνως να γίνει καταγραφή των δραστηριοτήτων κατά μήκος του ποταμού τόσο στην Ελληνική όσο και στη Βουλγαρική πλευρά. Να υπάρχει αντίστοιχη παρακολούθηση από την πλευρά της Βουλγαρίας. Η συνεργασία με τη Βουλγαρική πλευρά στο θέμα της παρακολούθησης της ρύπανσης των ποταμών και γενικά του περιβάλλοντος θα πρέπει επί τέλους να γίνει πράξη, δεδομένου ότι θεωρητικά συζητείται και ακούγεται σαν ευχή πολλά χρόνια τώρα. 5.5.Συμπεράσματα - Προτάσεις

Σας ευχαριστούμε