ΥΔΑΤΙΚΟΙ ΠΟΡΟΙ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ Β. ΤΣΙΟΥΜΑΣ - Β. ΖΟΡΑΠΑΣ ΥΔΡΟΓΕΩΛΟΓΟΙ

Transcript

1 ΥΔΑΤΙΚΟΙ ΠΟΡΟΙ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ Ε.Κ.Β.Α.Α. - Ι.Γ.Μ.Ε.Μ. Β. ΤΣΙΟΥΜΑΣ - Β. ΖΟΡΑΠΑΣ ΥΔΡΟΓΕΩΛΟΓΟΙ

2 Διαθεσιμότητα των υδατικών πόρων και διαφοροποίηση των αναγκών σε νερό στις χώρες της της Ε.Ε. - παράγοντες που την επηρεάζουν.

3 ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΚΑ ΝΕΡΑ μικρές λεκάνες απορροής σύντομη αποστράγγιση σχέση παροχών υγρής/ξηρής περιόδου >12/1

4 ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΚΑ ΝΕΡΑ Η σχέση μήκος /πλάτος της ηπειρωτικής Ελλάδας είναι 8/1 Η μοναδική χώρα της Ευρώπης που προσεγγίζει αυτή την χωρική ανάπτυξη της έκτασής της είναι η Ιταλία. Μέσες ετήσιες απορροές της χώρας m 3

5 ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΤΟΥ ΥΠΟΓΕΙΟΥ ΝΕΡΟΥ ΣΤΗΝ ΚΑΛΥΨΗ ΤΩΝ ΑΝΑΓΚΩΝ Το υπόγειο νερό «επωμίζεται» την κάλυψη των αναγκών της χώρα μας σε ποσοστό υπερδιπλάσιο συγκριτικά με τις άλλες χώρες της Νότιας Ευρώπης Περισσότερο από δεκαπλάσιο συγκριτικά με τις χώρες της Κεντρικής Ευρώπης

6 ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΤΟΥ ΥΠΟΓΕΙΟΥ ΝΕΡΟΥ ΣΤΗΝ ΚΑΛΥΨΗ ΤΩΝ ΑΝΑΓΚΩΝ Συνολικός αριθμός υδρογεωτρήσεων Μ. Βρετανία: Ελλάδα: > Ελλάδα Κάλυψη αρδευτικών αναγκών Γερμανία: ~87% από επιφανειακά νερά Ελλάδα: 48-71% από υπόγεια νερά

7 ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΥΠΟΓΕΙΟΥ ΝΕΡΟΥ ΣΤΗΝ ΚΑΛΥΨΗ ΤΩΝ ΑΝΑΓΚΩΝ Στη διάρκεια των περιόδων ξηρασίας οι υδροφόροι αυξάνουν τη συμμετοχή τους για την κάλυψη των αναγκών σε νερό Σε κανονικές περιόδους η συμμετοχή των επιφανειακών και υπόγειων νερών κατανέμεται 52/48 Το καλοκαίρι του 2008 η συμμετοχή των υπόγειων νερών >72%

8 ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΤΟΥ ΥΠΟΓΕΙΟΥ ΝΕΡΟΥ ΣΤΗΝ ΚΑΛΥΨΗ ΤΩΝ ΑΝΑΓΚΩΝ Με εξαίρεση την Αττική και το Δήμο Θεσσαλονίκης, οι υπόλοιπες περιοχές της χώρας μας υδρεύονται από υπόγεια νερά.

9 ΒΑΣΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΥΔΡΟΦΟΡΩΝ Μεγάλος αριθμός υδροφόρων Oι έντονες κλίσεις των υδροφόρων γρήγορη εκφόρτιση. Περιορισμένη περίοδο των «ενεργών» βροχοπτώσεων Παροχές Υγρής/Ξηρής περιόδου είναι κατά μέσο μέσο 3/1.

10 ΡΥΠΑΝΣΗ ΡΥΠΑΝΣΗ ΡΥΠΑΝΣΗ ΡΥΠΑΝΣΗ ΥΔΡΟΦΟΡΩΝ ΥΔΡΟΦΟΡΩΝ ΥΔΡΟΦΟΡΩΝ ΥΔΡΟΦΟΡΩΝ Η ρύπανση ρύπανση ρύπανση ρύπανση από από από από ανθρωπογενείς ανθρωπογενείς ανθρωπογενείς ανθρωπογενείς δραστηριότητες δραστηριότητες δραστηριότητες δραστηριότητες αποτελεί αποτελεί αποτελεί αποτελεί παγκόσμιο παγκόσμιο παγκόσμιο παγκόσμιο πρόβλημα πρόβλημα πρόβλημα πρόβλημα γιατί γιατί γιατί γιατί μειώνει μειώνει μειώνει μειώνει την την την την διαθεσιμότητα διαθεσιμότητα διαθεσιμότητα διαθεσιμότητα των των των των υδατικών υδατικών υδατικών υδατικών πόρων πόρων πόρων πόρων των των των των «ρυθμιστικών ρυθμιστικών ρυθμιστικών ρυθμιστικών αποθεμάτων αποθεμάτων αποθεμάτων αποθεμάτων».

11 ΚΙΝΗΣΗ ΡΥΠΩΝ ΕΝΤΟΣ ΤΩΝ ΥΔΡΟΦΟΡΕΩΝ Το νερό δεν είναι μόνο αποδέκτης ρύπων, είναι και το πιο ευκίνητο μέσο μεταφοράς των περισσότερων ρυπογόνων ουσιών στο φυσικό περιβάλλον.

12 ΚΙΝΗΣΗ ΡΥΠΩΝ ΕΝΤΟΣ ΤΩΝ ΥΔΡΟΦΟΡΩΝ Ταχύτητες στα επιφανειακά νερά Tαχύτητες στα υπόγεια νερά νερά km/h νερά cm-m/h Πλούσιες ιοντικές ανταλλαγές υπόγεια νερά -περιορισμένες επιφανειακά στα στα

13 ΑΥΤΟΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ ΥΔΡΟΦΟΡΕΩΝ Οι υπόγειοι υδροφόροι δυνατότητα αυτοκαθαρισμού. έχουν Η δυνατότητα αυξάνεται ή μειώνεται ανάλογα με την ταχύτητας του υπόγειου νερού και την ποικιλία της ορυκτολογικής σύστασης του υδροφόρου.

14 ΑΥΤΟΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ ΥΔΡΟΦΟΡΕΩΝ Πάνω από τη στάθμη του υδροφόρου συμβαίνουν σημαντικές υδροχημικές διεργασίες: οξειδώσεις που αποδομούν μεγάλο μέρος των οργανικών ενώσεων, ρύθμιση του ph Η μικροβιολογική αποσύνθεση: ιοί και παθογόνοι οργανισμοί εξουδετερώνονται ως ένα βαθμό κατά την διαδρομή τους σε υδροφόρους με άργιλο και ιλύ

15 ΠΑΡΑΣΙΤΟΚΤΟΝΑ - ΕΝΤΟΜΟΚΤΟΝΑ Στα χημικά εργαστήρια παραγωγής ρυπογόνων ουσιών μετά τον Β Παγκόσμιο Πόλεμο η έρευνα προηγήθηκε της επιστημονικής γνώσης που αφορούσε τις επιπτώσεις στην ανθρώπινη υγεία H επιστημονική κοινότητα με επικεφαλής τον Παγκόσμιο Οργανισμό (W.H.O) ήρθε με πολύ καθυστέρηση (1970) για να θέσει όρια σε παρασιτοκτόνα και σε άλλες οργανικές, ενώσεις ισχυρότατα τοξικές

16 ΝΙΤΡΟΡΥΠΑΝΣΗ ΥΠΟΓΕΙΩΝ ΝΕΡΩΝ Οι γεωργικές δραστηριότητες με την εκτεταμένη και αλόγιστη χρήση αζωτούχων λιπασμάτων ευθύνονται για την εκτεταμένη ρύπανση με ΝΟ 3 των υπόγειων υδροφόρων

17 ΝΙΤΡΟΡΥΠΑΝΣΗ ΥΠΟΓΕΙΩΝ ΝΕΡΩΝ Ο πιο ευκίνητος ρύπος στο υπόγειο νερό είναι το Άζωτο Η δημιουργία ΝΟ 3 ευνοείται στους ρηχούς υδροφόρους, λόγω επικράτησης οξειδωτικών συνθηκών

18 ΥΦΑΛΜΥΡΩΣΗ ΥΔΡΟΦΟΡΩΝ Βασική αιτία οι υπεραντλήσεις των γεωτρήσεων στους παράκτιους υδροφόρους. Εκτιμάται ότι σήμερα σε υφάλμυρη κατάσταση (> 250 ppm Cl-),βρίσκεται μια έκταση υδροστατικής επιφάνειας ίσης με στρέμματα.

19 ΒΑΣΙΚΑ ΒΑΣΙΚΑ ΒΑΣΙΚΑ ΒΑΣΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΥΔΡΟΦΟΡΩΝ ΥΔΡΟΦΟΡΩΝ ΥΔΡΟΦΟΡΩΝ ΥΔΡΟΦΟΡΩΝ Στα Στα Στα Στα 14 Υδατικά Υδατικά Υδατικά Υδατικά Διαμερίσματα Διαμερίσματα Διαμερίσματα Διαμερίσματα της της της της ώρας ώρας ώρας ώρας έχουν έχουν έχουν έχουν διακριθεί διακριθεί διακριθεί διακριθεί 236 Κύρια Κύρια Κύρια Κύρια Υπόγεια Υπόγεια Υπόγεια Υπόγεια Υδροφόρα Υδροφόρα Υδροφόρα Υδροφόρα Συστήματα Συστήματα Συστήματα Συστήματα. Είναι Είναι Είναι Είναι τα τα τα τα πλέον πλέον πλέον πλέον παραγωγικά παραγωγικά παραγωγικά παραγωγικά και και και και καλύπτεται καλύπτεται καλύπτεται καλύπτεται ένα ένα ένα ένα μεγάλο μεγάλο μεγάλο μεγάλο μέρος μέρος μέρος μέρος των των των των αναγκών αναγκών αναγκών αναγκών της της της της χώρας χώρας χώρας χώρας σε σε σε σε νερό νερό νερό νερό

20 ΚΥΡΙΑ ΥΔΡΟΦΟΡΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ

21 10 υδροσυστήματα χαρακτηρίστηκαν ότι χρήζουν περαιτέρω συστηματικής παρακολούθησης. Υ.Δ. Δυτικής Πελοποννήσου... Υ.Δ. Βόρειας Πελοποννήσου... Υ.Δ. Ανατολικής Πελοποννήσου... Υ.Δ. Δυτικής Στερεάς Ελλάδος... Υ.Δ. Ηπείρου... Υ.Δ. Αττικής... Υ.Δ. Ανατολικής Στερεάς Ελλάδος... Υ.Δ. Θεσσαλίας... Υ.Δ. Δυτικής Μακεδονίας... Υ.Δ. Κεντρικής Μακεδονίας... Υ.Δ. Ανατολικής Μακεδονίας... Υ.Δ. Θράκης... Υ.Δ. Κρήτης... Υ.Δ. Αιγαίου... 8 / 19 8 / / 21 5 / 14 6 / 17 8 / / 25 4 / 21 4 / 16 9 / 12 1 / 7 3 / 8 7 / / 37

22 -

23 8 / 1 / Η ΕΡΕΥΝΑ ΤΟΥ ΙΓΜΕ Το ΙΓΜΕ έχει δραστηριοποιηθεί εδώ και 50 χρόνια στην έρευνα και μελέτη του υπόγειου δυναμικού της χώρας, παράγοντας αξιόπιστη υδρογεωλογική πληροφόρηση με σημαντικά αποτελέσματα και καθοριστική συμβολή στην ενίσχυση της υδρευτικής υποδομής της Χώρας Τα αποτελέσματα των τελευταίων ερευνητικών έργων που υλοποίησε το ΙΓΜΕ, στο πλαίσιο των έργων του Β και Γ Κ.Π.Σ., για τους υπόγειους υδατικούς πόρους, έχουν υποστηρίξει πλήρως τη Χώρα ως προς τις υποχρεώσεις της απέναντι στην Ε.Ε., οι οποίες απορρέουν από την εφαρμογή της Οδηγίας 2000/60 (π.χ. διάκριση υπόγειων υδατικών συστημάτων) και έχουν αποτελέσει το υπόβαθρο για τις μελέτες που συντάχθηκαν στο πλαίσιο των Σχεδίων Διαχείρισης. Για την περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας δίνονται ενδεικτικά στοιχεία από το έργο Γ ΚΠΣ για τις λεκάνες Αταλάντης, Σπερχειού, Ξυνιάδας

24 8 / 1 / ΕΥΡΥΤΕΡΗ ΠΕΡΙΟΧΗ ΛΕΚΑΝΗΣ ΑΤΑΛΑΝΤΗΣ

25 8 / 1 / αγωγιµώτητα (µs/cm) Γ606 Γ560 Γ505 Γ433 Γ231 Γ627 Γ70 ΜΕΤΑΒΟΛΗ ΑΓΩΓΙΜΩΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΣΤΑΘΜΗΣ - ΤΑΣΕΙΣ ΕΠΙΛΕΓΜΕΝΩΝ ΓΕΩΤΡΗΣΕΩΝ ΣΤΗ ΛΕΚΑΝΗ ΑΤΑΛΑΝΤΗΣ 400 Ιαν-04 Αυγ-04 Φεβ-05 Σεπ-05 Μαρ-06 Οκτ-06 Απρ-07 Νοε-07 Ιουν-08 εκ-08 Ιαν-04 Αυγ-04 Φεβ-05 Σεπ-05 Μαρ-06 Οκτ-06 Απρ-07 Νοε-07 Ιουν-08 εκ Ουδέτερη τάση στη μεταβολή της στάθμης και αγωγιμότητας επικρατεί ισορροπία στάθµη (m) Γ606 Γ560 Γ505 Γ433 Γ231 Γ627 Γ

26 Κατανομή ιόντων Cl (mg/l) στη λεκάνη της Αταλάντης Ιούνιος 2005

27 8 / 1 / Κατανομή ιόντων NO 3 ι (mg/l) στη λεκάνη της Αταλάντης Ιούνιος 2005

28 8 / 1 / ΔΙΚΤΥΟ ΓΕΩΤΡΗΣΕΩΝ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΛΕΚΑΝΗΣ ΞΥΝΙΑΔΑΣ

29 8 / 1 / Κατανομή συγκέντρωσης νιτρικών ιόντων (mg/l) στη λεκάνη της Ξυνιάδας Ιούνιος 2005

30 8 / 1 / ΜΕΤΑΒΟΛΗ ΑΓΩΓΙΜΩΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΣΤΑΘΜΗΣ ΕΠΙΛΕΓΜΕΝΩΝ ΓΕΩΤΡΗΣΕΩΝ ΣΤΗ ΛΕΚΑΝΗ ΞΥΝΙΑΔΟΣ 14/1/2004 1/8/ /2/2005 5/9/ /3/ /10/ /4/ /11/2007 1/6/ /12/ στάθµη (m) Γ373 Γ334 Γ290 Γ262 Γ176 Γ69 Γ

31 8 / 1 / αγωγιµοτητα (µs/cm) Γ70 Γ61 Γ38 Γ36 Γ32 Γ19 Γ4 Γ9 ΜΕΤΑΒΟΛΗ ΑΓΩΓΙΜΩΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΣΤΑΘΜΗΣ - ΤΑΣΕΙΣ ΕΠΙΛΕΓΜΕΝΩΝ ΓΕΩΤΡΗΣΕΩΝ ΣΤΗ ΛΕΚΑΝΗ ΣΠΕΡΧΕΙΟΥ Αυγ-04 Φεβ-05 Σεπ-05 Μαρ-06 Οκτ-06 Απρ-07 Νοε-07 Ιουν-08 εκ-08 Αυγ-04 Φεβ-05 Σεπ-05 Μαρ-06 Οκτ-06 Απρ-07 Νοε-07 Ιουν-08 εκ-08 0 Ελαφρά τάση υποβάθμισης ; 5 στάθµη (m) Γ70 Γ61 Γ38 Γ36 Γ32 Γ19 Γ4 Γ

32 ΟΔΗΓΙΑ ΟΔΗΓΙΑ 2000/60 Θα πρέπει να γίνει ουσιαστική και όχι τυπική εφαρμογή της Οδηγίας στη χώρα μας Οι αρνητικές επιπτώσεις από την μη εφαρμογή της δεν θα προέλθουν από τα πρόστιμα αλλά από τις επιπτώσεις στο φυσικό περιβάλλον, στην ύδρευση και στην άρδευση

33 ΟΔΗΓΙΑ ΟΔΗΓΙΑ 2000/60 ΥΔΡΟΛΗΠΤΙΚΑ ΕΡΓΑ ΥΔΡΕΥΣΗΣ H νέα Οδηγία 2000/60 στο άρθρο 7 αναφέρει την ανάγκη δημιουργίας «Ζωνών Προστασίας» για τα υδροληπτικά έργα ύδρευσης ανάλογα με τις υδρολογικές και υδρογεωλογικές συνθήκες που επικρατούν

34 ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΥΔΡΟΛΗΠΤΙΚΩΝ ΕΡΓΩΝ ΥΔΡΕΥΣΗΣ Αρκετοί ερευνητές έχουν κατά καιρούς επιχειρήσει να κωδικοποιήσουν τα μέτρα προστασίας Η εμπειρία έχει αποδείξει ότι υπάρχουν αστάθμητοι παράγοντες Ο ασφαλέστερος δρόμος είναι η μείωση των λογίς-λογίς ρυπάνσεων

35 ΖΗΤΗΣΗ ΚΑΙ ΠΡΟΣΦΟΡΑ Ο προσδιορισμός της πραγματικής ΠΡΟΣΦΟΡΑΣ ΚΑΙ ΖΗΤΗΣΗΣ σε νερό αποτελεί σοβαρό ζητούμενο σε αρκετές γεωγραφικές περιοχές, αστικές και μη, της χώρας μας (π.χ. Θεσσαλία, Κυκλάδες). Υδρευση Αθήνας : 1990 = κ.μ./ημερ = κ.μ./ημερ. 2030= ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ;

36 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ -ΜΥΝΗΜΑ Το σημερινό πρότυπο ΕΥΖΩΙΑΣ που ταυτίζεται με τον χωρίς όρους ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΣΜΟ ενοχοποιείται σε σημαντικό βαθμό για την υποβάθμιση της ποιότητας των υδατικών πόρων Για την παραγωγή 1 κιλό ψωμί = 1,3 λίτρα νερό 1 κιλό πλαστικό = 200 λίτρα νερό Η επιλογή είναι δική μας