Α. ΚΕΙΜΕΝΟ Να µεταφράσετε το παρακάτω κείµενο: Caesar propter frumenti inopiam legiones in hibernis multis conlocat. Ex quibus quattuor in Nerviis hiemare iubet et tribus imperat in Belgis remanere. Legatos omnes frumentum in castra importare iubet. Milites his verbis admonet: <<Hostes adventare audio; speculatores nostri eos prope esse nuntiant. Vim hostium cavere debetis; hostes enim de collibus advolare solent et caedem militum perpetrare possunt>>. Maritus et pater et Iunius Brutus eam maestam inveniunt. Illis femina cum lacrimis iniuriam aperit et cultro se ipsam interficit. Brutus ex vulnere dolore magno cultrum extrahit et delictum punire parat. Populum concitat et Tarquinio imperium adimit. Liber iam populus Romanus duo consules, Iunium Brutum et Tarquinium Collatinum, deligere constituit. Aeneas bellum ingens geret in Italia. Populos feroces contundet, mores eis imponet et moenia condet. Tu Aeneam ad caelum feres. Postea Iulus, Aeneae filius, regnum ab Lavinio transferet et Albam Longam muniet. Post trecentos annos Ilia duos filios, Romulum et Remum, pariet, quos lupa nutriet. Romulus moenia Martia condet Romanosque de suo nomine appellabit. Β. ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ 1. α. Να γράψετε τους τύπους της µέσης φωνής που ζητούνται για καθένα από τα παρακάτω ρήµατα (όπου χρειάζεται να διατηρήσετε το γένος του υποκειµένου) : iubet : το β ενικό και γ πληθυντικό οριστικής µέλλοντα, (Μονάδες 40) 1
ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ Φροντιστήριο aperit : το γ πληθυντικό οριστικής ενεστώτα και συντελεσµένου µέλλοντα, adimit : το β ενικό οριστικής ενεστώτα και παρακειµένου, contundet : το β πληθυντικό οριστικής παρατατικού και υπερσυντελίκου, condet : β ενικό οριστικής µέλλοντα, nutriet : το β ενικό οριστικής ενεστώτα. (Μονάδες 5) β. Να γράψετε τους τύπους της ίδιας φωνής που ζητούνται για καθένα από τα παρακάτω ρήµατα: possunt : το γ ενικό οριστικής παρατατικού και υπερσυντελίκου, extrahit : το γ πληθυντικό οριστικής παρακειµένου, constituit : το γ πληθυντικό οριστικής ενεστώτα. (Μονάδες 4) γ. feres : Να γράψετε το β ενικό και πληθυντικό οριστικής ενεστώτα ενεργητικής φωνής του παραπάνω ρήµατος. (Μονάδες 2) 2. α. ingens : Να γράψετε την αφαιρετική ενικού και τη γενική και αιτιατική πληθυντικού του παραπάνω επιθέτου στο γένος που βρίσκεται. β. quibus : Να γράψετε την αιτιατική όλων των γενών στους δυο αριθµούς της παραπάνω αντωνυµίας. γ. his, illis : Να γράψετε την ονοµαστική, γενική και δοτική του άλλου αριθµού στο ίδιο γένος των παραπάνω αντωνυµιών. δ. Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθεµιά από τις παρακάτω λέξεις: 2
vim : την αφαιρετική του ίδιου αριθµού, collibus : τη γενική του ίδιου αριθµού, caedem : την αιτιατική του άλλου αριθµού, pater : τη γενική του άλλου αριθµού, lacrimis: την αφαιρετική του άλλου αριθµού, vulnere : την αιτιατική του ίδιου αριθµού, cultrum : την κλητική του ίδιου αριθµού, moenia : τη γενική του ίδιου αριθµού, filius: την κλητική του ίδιου αριθµού, nomine : την ονοµαστική του άλλου αριθµού. (Μονάδες 5) 3. α. Να µεταφέρετε στην αντίστοιχη πτώση ή στο αντίστοιχο πρόσωπο του άλλου αριθµού τους κλιτούς τύπους της παρακάτω πρότασης : <<Femina cultro se ipsam interficit.>> β. <<Hostes adventare audio.>> : Να αναγνωριστεί η πτώση της λέξης hostes και να δικαιολογηθεί. 4. α. <<post trecentos annos>> : Να γραφεί η ίδια έννοια µε άλλο τρόπο. (Μονάδα 1,5) β. Να αναγνωρίσετε συντακτικά τους παρακάτω τύπους : <<in castra>>, <<militum>>, <<cum lacrimis>>, <<Tarquinio>>, <<deligere>>, <<postea>>, <<suo>>. 5. Τι γνωρίζετε για το έργο του Βεργιλίου; (Μονάδες 17,5) (Μονάδες 10) 3
ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ Φροντιστήριο ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ Α. ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Ο Καίσαρας λόγω της έλλειψης σταριού εγκαθιστά τις λεγεώνες σε πολλά χειµερινά στρατόπεδα. Από αυτές τέσσερις διατάζει να ξεχειµωνιάσουν στη χώρα των Νερβίων (στους Νερβίους) και διατάζει τρεις να παραµείνουν στη χώρα των Βέλγων (στους Βέλγους). ίνει εντολή σε (διατάζει) όλους τους διοικητές των λεγεώνων να φέρουν σιτάρι µέσα στο στρατόπεδο. Συµβουλεύει τους στρατιώτες µε αυτά τα λόγια: <<Πληροφορούµαι ότι οι εχθροί πλησιάζουν οι ανιχνευτές µας αναγγέλλουν ότι αυτοί είναι κοντά. Πρέπει (οφείλετε) να προσέχετε (φυλάγεστε από) τη δύναµη των εχθρών γιατί οι εχθροί συνηθίζουν να (εξ)ορµούν από τους λόφους και µπορούν να κάνουν σφαγή των στρατιωτών (να κατασφάξουν τους στρατιώτες). Ο σύζυγος και ο πατέρας και ο Ιούνιος Βρούτος βρίσκουν αυτή περίλυπη. Η γυναίκα µε δάκρυα αποκαλύπτει σε εκείνους την προσβολή και µε µαχαίρι αυτοκτονεί. Ο Βρούτος µε µεγάλο πόνο (µε βαθιά οδύνη) βγάζει το µαχαίρι από την πληγή (από το τραύµα) και ετοιµάζεται να τιµωρήσει το έγκληµα. Ξεσηκώνει το λαό και αφαιρεί την εξουσία από τον Ταρκύνιο. Ελεύθερος πια ο ρωµαϊκός λαός αποφασίζει να εκλέξει δυο υπάτους, τον Ιούνιο Βρούτο και τον Ταρκύνιο Κολλατίνο. O Αινείας θα κάνει φοβερό πόλεµο στην Ιταλία. Θα συντρίψει άγριους λαούς, θα επιβάλει σε αυτούς θεσµούς και θα κτίσει τείχη. Εσύ τον Αινεία θα αποθεώσεις (θα φέρεις στον ουρανό). Έπειτα ο Ίουλος, ο γιος του Αινεία, θα µεταφέρει το βασίλειο από το Λαβίνιο και θα οχυρώσει την Άλβα Λόγγα. Μετά από τριακόσια χρόνια η Ιλία θα γεννήσει δυο γιους, το Ρωµύλο και το Ρώµο, τους οποίους θα θρέψει λύκαινα. Ο Ρωµύλος θα κτίσει τα τείχη του Άρη και θα ονοµάσει τους Ρωµαίους από το όνοµά του (και θα δώσει στους Ρωµαίους το όνοµά του). Β. ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ 1. α. iubeberis/-re, iubebuntur, aperiuntur, apertae erunt, adimeris/-re, ademptus es, contundebamini, contusi eratis, conderis/-re, nutriris/-re β. poterat, potuerat, extraxerunt/-ere, constituunt γ. fers, fertis 4
2. α. ingenti, ingentium, ingentia β. quem, quam, quod, quos, quas, quae γ. hoc, huius, huic, ille, illius, illi δ. vi, collium, caedes/-is, patrum, lacrima, vulnus, culter, moenium, fili, nomina 3. α. <<Feminae cultris se ipsas interficiunt.>> β. Το hostes είναι υποκείµενο του ειδικού απαρεµφάτου adventare σε αιτιατική λόγω ετεροπροσωπίας ( υποκείµενο του ρήµατος audio ενν. το ego). 4. α. <<trecentis post annis>> β. in castra είναι εµπρόθετος προσδιορισµός της κατεύθυνσης στο importare, militum είναι γενική αντικειµενική στο caedem, cum lacrimis είναι εµπρόθετος προσδιορισµός του τρόπου στο aperit, Tarquinio είναι έµµεσο αντικείµενο σε δοτική στο adimit, diligere είναι τελικό απαρέµφατο αντικείµενο στο constituit µε υποκείµενο το populus σε ονοµαστική, ταυτοπροσωπία, postea είναι επιρρηµατικός προσδιορισµός του χρόνου στο transferet, suo είναι επιθετικός προσδιορισµός στο nomine και δηλώνει άµεση αυτοπάθεια. 5. Βλέπε σχολικό βιβλίο σελ. 19 <<Ο Πόπλιος Πούσκιν.>> Επιµέλεια : Ροδόλφου Κορίνα 5