Ι Α Γ Ω Ν Ι Σ Μ Α ΛΑΤΙΝΙΚΑ **** Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ

Transcript

1 Ι Α Γ Ω Ν Ι Σ Μ Α ΛΑΤΙΝΙΚΑ **** Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ ΚΕΙΜΕΝΟ Tarquinius Superbus, septimus atque ultimus regum, hoc modo imperium perdit. Filius eius Sextus Tarquinius pudicitiam Lucretiae, uxoris Collatini, laedit. Maritus et pater et Iunius Brutus eam maestam inveniunt. Illis femina cum lacrimis iniuriam aperit et cultro se ipsam interficit. Discurrens miles pedes eius animadνertit ; eum latentem adgnoνit ; extractum imperatorem eum salutaνit.hinc ad commilitones suos eum adduxit. Ab his in castra delatus est s et trepidus, dum obνia turba quasi moriturum eum miseratur. Postero die Claudius imperator factus est. Α. Να µεταφραστούν τα παραπάνω αποσπάσµατα. Μονάδες 40 Β. ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ. 1. α) Να γραφούν οι πτώσεις που ζητούνται : regum : αφαιρετική ενικού filius : γενική ενικού uxoris : γενική πληθυντικού pater : γενική πληθυντικού pedes : δοτική ενικού die : γενική πληθυντικού Μονάδες 3 ( 6 x 0,5 ) β) Να κλιθούν στις πλάγιες πτώσεις και των δύο αριθµών : cultro, imperatorem Μονάδες 3,2 ( 16 x 0,2 ) 1

2 2. α) Να εντοπιστούν οι αντωνυµίες του πρώτου αποσπάσµατος και να µεταφερθούν στην ίδια πτώση του άλλου αριθµού. Μονάδες 2 ( 5 x 0,4 ) β) maestam, s, trepidus : Να µεταφερθούν τα επίθετα στον υπερθετικό βαθµό ( στην ίδια πτώση, αριθµό και γένος ). Μονάδες 3 ( 2 x 1,5 ) γ) s, trepidus : να κλιθούν στον βαθµό που βρίσκονται, στον ίδιο αριθµό στο αρσενικό και στο ουδέτερο γένος. Μονάδες 4,8 ( 24 x 0,2 ) 3. α) Να αντικατασταθούν χρονικά οι ρηµατικοί τύποι : perdit, inveniunt, adgnovit, adduxit. Μονάδες 4 ( 20 x 0,2 ) β) Να γραφούν τ απαρέµφατα του parat και οι µετοχές του miserat. Μονάδες 5 4. Να χαρακτηριστούν συντακτικώς οι τύποι : regum, (filius) eius, uxoris, cultro, discurrens, latentem, s, moriturum, die, imperator Μονάδες 5 ( 10 x 0,5 ) 5. α) Να µετατραπεί η ενεργητική σύνταξη σε παθητική : i ) Tarquinius Superbus, hoc modo imperium perdit. ii) Iunius Brutus eam maestam inveniunt. Μονάδες 10 β) Να µετατραπεί η παθητική σύνταξη σ ενεργητική : Αb his ( Claudius) in castra delatus est s et trepidus. 2

3 Μονάδες 5 6. Να µετατραπούν οι παρακάτω προτάσεις σε απαρεµφατικές φράσεις µε εξάρτηση από την πρόταση «Sallustius tradit» α) «Illis femina cum lacrimis iniuriam aperit» β) «Hinc (miles) ad commilitones suos eum adduxit» Μονάδες 5 7. Εισαγωγή : Τι γνωρίζετε : α) για τη στενή συνάφεια της λατινικής µε την ελληνική γλώσσα και γραµµατεία, β) για τη σχέση του ρωµαίου λογοτέχνη µε το ελληνικό πρότυπο ; Μονάδες 10 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ A. METAΦΡΑΣΗ Ένας στρατιώτης, καθώς έτρεχε εδώ κι εκεί, παρατήρησε τα πόδια του τον αναγνώρισε να κρύβεται αφού τον τράβηξε έξω τον προσαγόρευσε αυτοκράτορα. Από κει τον οδήγησε στους συντρόφους του. Από αυτούς µεταφέρθηκε στο στρατόπεδο θλιµµένος και έντροµος, ενώ το πλήθος που τον συναντούσε τον λυπόταν, σα να επρόκειτο να πεθάνει. Την επόµενη µέρα ο Κλαύδιος έγινε αυτοκράτορας. Ο Ταρκύνιος ο Υπερήφανος, έβδοµος και τελευταίος από τους βασιλιάδες, χάνει την εξουσία µ' αυτόν τον τρόπο. Ο γιος του, ο Σέξτος Ταρκύνιος προσβάλλει την τιµή της Λουκρητίας, συζύγου του Κολλατίνου. Ο σύζυγος και ο πατέρας και ο lούνιος Βρούτος την βρίσκουν περίλυπη. Η γυναίκα µε δάκρυα αποκαλύπτει σ' εκείνους την αδικία και αυτοκτονεί µε µαχαίρι. 3

4 Β. ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ 1 α) rege filii fili uxorum patrum pedi dierum β) cultri cultrorum cultro cultris cultrum cultros cultro cultris imperatoris imperatori imperatorem imperatore imperatorum imperatoribus imperatores imperatoribus 2 α) hoc ---- his eius ---- eorum eam ---- eas illis ---- illo se ---- se ipsam ---- ipsas β) maestissimam ssimus γ) αρσ. ουδ. s s tristem s triste s triste triste αρσ. trepidus trepidi trepide ουδ trepidi 4

5 3. α) perdit perdebat perdet perdidit perdiderat perdiderit inveniunt inveniebant invenient invenerunt invenerant invenerint adgnoscit adgnoscebat adgnoscet adgnovit adgnoverat adgnoverit adducit adducebat adducet adduxit adduxerat adduxerit β) απαρέµφατα Ε.Φ. Μ.Φ. - parare - parari -paraturum-am -um esse -paratum iri paraturos as a esse -paratum am um esse -paravisse paratos as -a esse -paratum am -um fore paratos as a fore µετοχές miserans miseraturus a um miseratus a -um 4. regum --- γενική διαιρετική στο ultimus eius --- γενική κτητική στο filius uxoris --- παράθεση στο Lucretiae cultro --- απρόθετη αφαιρετική ως επιρρηµατικός προσδιορισµός του οργάνου στο interfecit discurrens --- χρονική µετοχή συνηµµένη στο miles. ηλώνει το σύγχρονο. latentem --- κατηγορηµατική µετοχή συνηµµένη στο eum. s --- επιρρηµατικό κατηγορούµενο του τρόπου στο εννοούµενο Claudius. moriturum --- αιτιολογική µετοχή συνηµµένη στο eum.εκφράζει την υποκειµενική αιτιολογία. die --- απρόθετη αφαιρετική ως επιρρηµατικός προσδιορισµός του χρόνου στο factus est. imperator --- κατηγορούµενο στο Claudius. 5. α) i) Imperium hoc modo a Tarquinio Superbo perditur. ii) Ea maesta ab Iunio Bruto invenitur. β) Hi Claudium tristem et trepidem in castra detulerunt. 6. α) Sallustius tradit illis feminam cum lacrimis iniuriam aperire. β) Sallustius tradit militem hinc ad commilitones eum adduxisse. 5

6 7. α) Το πρώτο και βασικό χαρακτηριστικό της ρωµαϊκής λογοτεχνίας είναι η στενή συνάφειά της µε την ελληνική γλώσσα και γραµµατεία. Η διαπίστωση ότι «η Ελλάδα, ενώ κατακτήθηκε, κατέκτησε τον άγριο νικητή και εισήγαγε τις τέχνες στο αγροτικό Λάτιο» (Οράτιος) επαληθεύεται πλήρως στο χώρο της λογοτεχνίας. Το ιδανικό της κατοχής των δύο γλωσσών και λογοτεχνιών ενσαρκώνεται σ' όλους τους ρωµαίους λογίους και λογοτέχνες, από τον Ναίβιο και τον Πλαύτο µέχρι τον Κλαυδιανό και τον Βοήθιο. Πλήθος ελληνικές λέξεις, και µαζί µ' αυτές και τα αντίστοιχα πολιτισµικά φορτία, µεταφέρονται και πολιτογραφούνται στο ρωµαϊκό λεξιλόγιο - και συχνά έτσι επιβιώνουν µέχρι σήµερα στις ρωµανικές γλώσσες. Τα ελληνικά πρότυπα γονιµοποιούν τα ρωµαϊκά ταλέντα: δίχως την αττική κωµωδία δε θα υπήρχε Πλαύτος ούτε ο Βεργίλιος χωρίς τον Όµηρο,ούτε ο Οράτιος χωρίς τους αρχαϊκούς λυρικούς ή ο Σενέκας χωρίς την αττική τραγωδία. β) Η σχέση του ρωµαίου λογοτέχνη µε το ελληνικό πρότυπο είναι η δηµιουργική πρόσληψη «imitatio» και ο ανταγωνισµός «aemulatio» που οδηγούν στην παραγωγή λόγιας και υψηλής λογοτεχνίας µε προσωπικά χαρακτηριστικά. Πρόκειται εποµένως για ένα δηµιουργικό διάλογο της επιγονικής µε την προγονική γραµµατεία. Στους µετακλασικούςχρόνους, δίπλα στα µεγάλα ελληνικά πρότυπα, τοποθετούνται και ρω- µαϊκά: οι µεγάλοι λογοτέχνες της κλασικής Ρώµης, πχ ο Κικέρων και ο Βεργίλιος. 6