Επαναληπτικό διαγώνισμα α λυκείου Αρχαία Ελληνικά Θουκυδίδης κεφ.70,ενότητες 3-6 Καὶ (ἦν γὰρ Πειθίας ἐθελοπρόξενός τε τῶν Ἀθηναίων καὶ τοῦ δήμου προειστήκει) ὑπάγουσιν αὐτὸν οὗτοι οἱ ἄνδρες ἐς δίκην, λέγοντες Ἀθηναίοις τὴν Κέρκυραν καταδουλοῦν. ὁ δὲ ἀποφυγὼν ἀνθυπάγει αὐτῶν τοὺς πλουσιωτάτους πέντε ἄνδρας, φάσκων τέμνειν χάρακας ἐκ τοῦ τε Διὸς τοῦ τεμένους καὶ τοῦ Ἀλκίνου ζημία δὲ καθ ἑκάστην χάρακα ἐπέκειτο στατήρ. ὀφλόντων δὲ αὐτῶν καὶ πρὸς τὰ ἱερὰ ἱκετῶν καθεζομένων διὰ πλῆθος τῆς ζημίας, ὅπως ταξάμενοι ἀποδῶσιν, ὁ Πειθίας (ἐτύγχανε γὰρ καὶ βουλῆς ὤν) πείθει ὥστε τῷ νόμῳ χρήσασθαι. οἱ δ ἐπειδὴ τῷ τε νόμῳ ἐξείργοντο καὶ ἅμα ἐπυνθάνοντο τὸν Πειθίαν, ἕως ἔτι βουλῆς ἐστί, μέλλειν τὸ πλῆθος ἀναπείσειν τοὺς αὐτοὺς Ἀθηναίοις φίλους τε καὶ ἐχθροὺς νομίζειν, ξυνίσταντό τε καὶ λαβόντες ἐγχειρίδια ἐξαπιναίως ἐς τὴν βουλὴν ἐσελθόντες τόν τε Πειθίαν κτείνουσι καὶ ἄλλους τῶν τε βουλευτῶν καὶ ἰδιωτῶν ἐς ἑξήκοντα οἱ δέ τινες τῆς αὐτῆς γνώμης τῷ Πειθίᾳ ὀλίγοι ἐς τὴν Ἀττικὴν τριήρη κατέφυγον ἔτι παροῦσαν. Β.ΘΕΜΑΤΑ: 1.Να μεταφραστεί το απόσπασμα «ζημία δέ καθ ἑκάστην<<.έτι παροῦσαν» (μον. 30) 2.Ποιά ήταν η κίνηση που έκαναν οι ολιγαρχικοί μετά την απόφαση του προστίμου και πώς την ερμηνεύετε; (μον. 10) 3.Ποια ήταν τα αίτια που οδήγησαν τους Κερκυραίους ολιγαρχικούς στο πραξικόπημα και τι αποδεικνύει αυτό το πραξικόπημα για το πολιτικό κλίμα στην Κέρκυρα. (μον. 10) 4α.Να μεταφέρετε τα παρακάτω πτωτικά στην ίδια πτώση στον άλλο αριθμό: τοῦ δήμου, δίκην, τούς πλουσιωτάτους ἄνδρας, χάρακας, τοῦ τεμένους, ἱκετῶν, λαβόντες, ἰδιωτῶν, τήν τριήρη (μον. 5) β.ἀποφυγών,λαβόντες: αφού τα μετατρέψετε στο β' πρόσωπο οριστικής του χρόνου που βρίσκονται οι μετοχές,στη συνέχεια να κάνετε την εγκλιτική τους αντικατάσταση (μον. 5) γ. λέγοντες,νομίζειν:να κάνετε την χρονική τους αντικατάσταση(μον. 5)
5α.Να αναγνωριστούν συντακτικά οι υπογραμμισμένοι όροι (μον.10) β. Να αναγνωριστεί η παρακάτω δευτερεύουσα πρόταση (είδος,εισαγωγή και εκφορά της πρότασης): «ὅπως ταξάμενοι ἀποδῶσιν» (μον.5) 6.Να καταγράψετε τι γνωρίζετε για τις δημηγορίες και πως ο Θουκυδίδης τις αξιοποιεί στο έργο του. (μονάδες 10) 7α.Nα βρείτε τις ετυμολογικώς συγγενεις λέξεις του κειμένου: διάστημα, σύντομος, ένταξη, συνέντευξη, κατάχρηση (μον.5) β.να γράψετε από ένα παράγωγο ουσιαστικό για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις: καταδουλοῦν, ὑπάγουσιν, ὀφλόντων, ἀποδῶσιν, κατέφυγον. (μον.5)
Θέμα 1 Και ως πρόστιμο για κάθε βέργα ο νόμος επέβαλε ένα στατήρα. Και αφού αυτοί καταδικάστηκαν να πληρώσουν το πρόστιμο, και κατέφυγαν και κάθισαν ως ικέτες στους ναούς, εξαιτίας της βαριάς χρηματικής ποινής, για να πληρώσουν το πρόστιμο ύστερα από συμφωνία, ο Πειθίας (γιατί συνέβαινε να είναι και μέλος της βουλής) πείθει (τους Κερκυραίους) ώστε να εφαρμοστεί ο νόμος. Αυτοί τότε, επειδή και από το νόμο αποκλείοντανγια να πληρώσουν το πρόστιμο- και ταυτόχρονα πληροφορούνταν για τον Πειθία ότι όσο ακόμη είναι μέλος της βουλής θα καταφέρει να μεταπείσει το πλήθος να θεωρεί τους ίδιους και φίλους και εχθρούς με τους Αθηναίους, συνωμότησαν και αφού πήραν μικρά μαχαίρια αιφνιδιαστικά αφού μπήκαν στη βουλή φονεύουν και τον Πειθία και περίπου εξήντα άλλους και από τους βουλευτές και από τους απλούς πολίτες. μερικοί όμως άλλοι ομοϊδεάτες με τον Πειθία, λίγοι στον αριθμό, κατέφυγαν στο αθηναϊκό πλοίο που βρισκόταν ακόμη εκεί. Θέμα 2 Αυτοί κατέφυγαν στα ιερά,ως ικέτες.η Ικεσία ήταν θεσμός στην Αρχαία Ελλάδα και οι ικέτες προστατεύονταν από έναν άγραφο νόμο. Προστάτης των ικετών θεωρούνταν ο Ικέσιος Δίας.Ο ικέτης είχε διαπράξει συνήθως έγκλημα ή σοβαρό αδίκημα, είχε παραβιάσει πολιτικό ή ηθικό νόμο. Για ασυλία προσέτρεχε στον βωμό ενός ναού ή στην εστία της οικίας ενός ισχυρού άνδρα.το ίδιο πράγμα είχε συμβεί και με τους ολιγαρχικούς,οι οποίοι είχαν διαπράξει ιεροσυλία στο ιερό τέμενος και του Δία και του Αλκίνου. Το σημαντικό στο θεσμό της ικεσίας ήταν ότι ο ικετευόμενος δεν μπορούσε να αρνηθεί να δώσει ασυλία, γιατί αυτό θα προκαλούσε την οργή των Θεών.Επομένως ο βασικός σκοπός των ολιγαρχικών ήταν για να πληρώσουν το πρόστιμο,μετά από διακανονισμό και έτσι να γλυτώσουν τον επικείμενο θάνατο τους. Θέμα 3 Η παραπομπή των ολιγαρχικών σε δίκη και η καταδικαστική γι αυτούς απόφαση να πληρώσουν ένα εξαιρετικά μεγάλο ποσό, ενέτεινε την αγανάκτησή τους, ιδίως γιατί οι ίδιοι απέτυχαν προηγουμένως να βλάψουν τον Πειθία με τη δική τους μήνυση εναντίον του.
- Ενώ, η παρέμβαση του Πειθία, ώστε η βουλή να μη δεχτεί τις προτάσεις των ολιγαρχικών για αποπληρωμή του προστίμου σε δόσεις, που σήμαινε πως έπρεπε να καταβάλουν εφάπαξ τα χρήματα, και άρα να υποστούν μια σημαντική οικονομική επιβάρυνση, αποτέλεσε την καθοριστική αφορμή για τη βίαιη αντίδρασή τους. - Ωστόσο, τα γεγονότα που σχετίζονται με την επιβολή προστίμου στους ολιγαρχικούς συνιστούν κυρίως τις αναγκαίες αφορμές για τις πράξεις τους, καθώς επί της ουσίας οι ολιγαρχικοί ήθελαν με κάθε τρόπο να εξοντώσουν τον Πειθία και την επίδραση που ασκούσε η δημοκρατική παράταξη στην Κέρκυρα. Ας μην ξεχνάμε πως η επιστροφή τους στην πόλη είχε γίνει με σκοπό ακριβώς να απομακρύνουν τους Κερκυραίους απ την άμεση επιρροή της Αθήνας. β) Οι ολιγαρχικοί δολοφονώντας τους δημοκρατικούς βουλευτές και πολίτες κατέφυγαν σ έναν ακραίο τρόπο για να πάρουν τον έλεγχο της Κέρκυρας, κι αυτό είχε εύλογα ως συνέπεια τη δημιουργία έντονης πόλωσης ανάμεσα στους πολίτες, αλλά και την επικράτηση πανικού, καθώς οι της δημοκρατικής παράταξης δεν αισθάνονταν πια ασφαλείς στην πόλη τους. Το πραξικόπημα των ολιγαρχικών, ωστόσο, παρόλο που τους έδινε την ευκαιρία να καταλύσουν κάθε δημοκρατική δομή της πολιτείας τους και άρα να έχουν το ελεύθερο να καθορίσουν μονομερώς την πολιτική πορεία του τόπου τους, δεν μπορούσε να μείνει χωρίς αντίδραση απ τη μεριά των δημοκρατικών. Επρόκειτο, επομένως, για μια πρόσκαιρη απόκτηση της εξουσίας, η οποία μπορούσε να παραταθεί μόνο με την άσκηση εκτεταμένης βίας και εκφοβισμού, χωρίς όμως τη δυνατότητα να αποτρέψει με βεβαιότητα μια δυναμική απάντηση των δημοκρατικών στο μέλλον. Θέμα 4α τῶν δήμων,τόν πλουσιότατον ἄνδρα,χάρακα, τῶν τεμένων,, ἱκέτου, λαβών, ἰδιώτου, τάς τριήρεις Θέμα 4β οριστική:ἔλαβες, ἀπέφυγες υποτακτική: λάβῃς, ἀποφύγῃς ευκτική:λάβοις, ἀποφύγοις προστακτική: λαβέ, ἀπόφυγε
Θέμα 4γ ενεστώτας: λέγοντες, νομίζειν μέλλοντας: λέξοντες, νομιεῖν / νομίσειν αόριστος: λέξαντες, νομίσαι παρακείμενος: εἰρηκότες, νενομικέναι Θέμα 5α ἐθελοπρόξενός:κατηγορούμενο στο Πειθίας λόγω του ρήματος ἦν αὐτῶν:γενική διαιρετική στο ἄνδρας από τους πλουσιωτάτους. τῆς ζημίας: γενική του περιεχομένου από το πλῆθος ἐγχειρίδια:αντικείμενο στη μετοχή λαβόντες τῷ Πειθίᾳ:δοτική αντικειμενική στο αὐτῆς γνώμης Θέμα 5β «ὅπως ταξάμενοι ἀποδῶσιν»:δευτερεύουσα τελική πρόταση,η οποία εισάγεται με το σύνδεσμο ὅπως και εκφέρεται με υποτακτική,δηλώνοντας το προσδοκώμενο. Θέμα 6 Για τους λόγους που εκφωνήθηκαν από πολιτικούς και στρατιωτικούς κατά την προετοιμασία του πολέμου ή κατά τη διάρκεια των πολεμικών επιχειρήσεων η δήλωσή του είναι σαφής η δυσκολία να παρατεθούν αυτολεξεί ήταν μεγάλη ακόμη και για τις περιπτώσεις που ο ίδιος ήταν ανάμεσα στο ακροατήριο. Οι δημηγορίες στο έργο του Θουκυδίδη αποδίδουν τα κίνητρα, τους σχεδιασμούς, τους στόχους των ομιλιτών και επίσης την προσωπικότητά τους, τις ιδέες τους, το ήθος τους. Οι δημηγορίες αποτελούν σημαντικό στοιχείο στην επιστημονική ανάλυση των ιστορικών γεγονότων και μάλιστα καθώς βρίσκονται σε αντιστοιχία με τα μεγάλα γεγονότα του πολέμου αλλά και μεταξύ τους με το σχήμα «θέση»-«αντίθεση», με το οποίο κάθε ζήτημα εξετάζεται και από την αντίθετη άποψη. Ο Θουκυδίδης δηλώνει ότι δεν απομακρύνθηκε από την
κεντρική ιδέα των λόγων και, εφόσον ήταν αδύνατο να τους παραθέσει αυτολεξεί, έγραψε σύμφωνα με τη δική του κρίση ό,τι ήταν προσφορότερο να λεχθεί στην κάθε περίπτωση. Στις δημηγορίες, στην παρουσίαση των απόψεων, στη δομή, στην επιχειρηματολογία φαίνεται και η ικανότητα του ιστορικού να αναλύει τα γεγονότα και το βάθος της σκέψης του. Από τον τρόπο που δηλώνει ότι προχώρησε στη σύνθεση των δημηγοριών, δεν πρέπει να περιμένει κανείς «φυσικότητα» ως προς διαλεκτικές διαφοροποιήσεις των ομιλητών ανάλογα με τον τόπο καταγωγής τους. Θέμα 7α προειστήκει,τέμνειν,ταξάμενοι, ἐτύγχανε, χρήσασθαι. Θέμα 7β δουλεία,άγημα,οφειλή,δόση,φυγή.