ΕΝΔΕΙΚΣΙΚΕ ΑΠΑΝΣΗΕΙ ΣΑ ΘΕΜΑΣΑ ΣΟΤ ΔΙΑΓΩΝΙΜΑΣΟ ΣΗ ΣΩΝ ΑΡΦΑΙΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ Α ΛΤΚΕΙΟΤ (ΘΟΤΚΤΔΙΔΗ).

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΕΝΔΕΙΚΣΙΚΕ ΑΠΑΝΣΗΕΙ ΣΑ ΘΕΜΑΣΑ ΣΟΤ ΔΙΑΓΩΝΙΜΑΣΟ ΣΗ ΣΩΝ ΑΡΦΑΙΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ Α ΛΤΚΕΙΟΤ (ΘΟΤΚΤΔΙΔΗ)."

Ασπασία Ελευθερόπουλος
7 χρόνια πριν
Προβολές:

1 ΕΝΔΕΙΚΣΙΚΕ ΑΠΑΝΣΗΕΙ ΣΑ ΘΕΜΑΣΑ ΣΟΤ ΔΙΑΓΩΝΙΜΑΣΟ ΣΗ ΣΩΝ ΑΡΦΑΙΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ Α ΛΤΚΕΙΟΤ (ΘΟΤΚΤΔΙΔΗ). ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΚΩΝΣΑΝΣΙΝΟ ΛΑΜΠΡΑΚΟΠΟΤΛΟ, ΤΠΕΤΘΤΝΟ ΣΟΤ ΣΟΜΕΑ ΣΩΝ ΑΡΦΑΙΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΣΟ ΥΡΟΝΣΙΣΗΡΙΟ «ΕΝΙΦΤΗ». ΑΠΑΝΣΗΕΙ 1. Να μεταφραστεί το τμήμα : Οἱ δ' ἐπειδὴ τῷ τε νόμῳ κατέφυγον ἒτι παροῦσαν. (= το τμήμα εντός αγκυλών) Εκείνοι (= οι ολιγαρχικοί που είχαν καταδικαστεί) επειδή αποκλείονταν από το νόμο (ο νόμος, δηλαδή, απαγόρευε την πληρωμή του επιδικασμένου ποσού με δόσεις) και αφού πληροφορήθηκαν ότι ο Πειθίας, όσο ήταν ακόμη βουλευτής, είχε σκοπό να μεταπείσει τους πολίτες να έχουν τους ίδιους φίλους και εχθρούς με τους Αθηναίους (= να κάνουν αμυντική και επιθετική συμμαχία με τους Αθηναίους), συνωμότησαν και αφού πήραν μαχαίρια, μπαίνουν ξαφνικά στη βουλή και σκοτώνουν τον Πειθία κι άλλους εξήντα από τους βουλευτές και τους πολίτες. Αυτοί που ήταν ομοϊδεάτες με τον Πειθία, λίγοι, κατέφυγαν στο αθηναϊκό καράβι που ήταν ακόμη εκεί. 2. (α) Ποια είναι, σύμφωνα με τον Θουκυδίδη, τα βαθύτερα αίτια του Πελοποννησιακού πολέμου ; Το ενδιαφέρον του Θουκυδίδη επικεντρώνεται στην πολιτική ιστορία και γι' αυτό αποφεύγει συνειδητά ό,τι θεωρεί άσχετο προς την κατανόηση του πολέμου δηλ. μύθους, χρησμούς, ανέκδοτα, ατομικές προσωπογραφίες, διαδόσεις και φήμες. Κατά την άποψή του βαθύτερη αιτία του πολέμου ήταν η ανάπτυξη, οικονομική και στρατιωτική, της αθηναϊκής δύναμης. Αυτό καθορίζει και τους βασικούς άξονες του έργου του. Η «αθηναϊκή 1

2 συμμαχία» είχε μετατραπεί σε αθηναϊκή ηγεμονία («ἀρχή»). Τα σύμμαχα κράτη του Αιγαίου, της Μακεδονίας, της Θράκης τυπικά μόνον ήταν ανεξάρτητα. Αυτή η ηγεμονική δύναμη της Αθήνας μπορούσε να ενισχυθεί, να περιοριστεί, να τροποποιηθεί ή να καταρρεύσει; Σ' αυτό το βασικό ερώτημα ο Θουκυδίδης προσπαθεί να απαντήσει με την εξονυχιστική παρουσίαση των αιτίων και των αφορμών του πολέμου στο 1ο βιβλίο του, με την αντιπαράθεση αντιπάλων απόψεων στις δημηγορίες του και κυρίως με την πρώτη δημηγορία του Περικλή ( ): η Αθήνα θα μπορούσε να κερδίσει τον πόλεμο με συνετή στρατηγική και αυτοκυριαρχία των πολιτικών και των πολιτών της. Η εκστρατεία της Σικελίας (Βιβλία 6ο-7ο) απέδειξε την ορθότητα της θέσης του Περικλή: άφρονες, φιλόδοξοι δημαγωγοί και πολίτες με ασύνετες, αλλοπρόσαλλες αποφάσεις οδήγησαν την εντυπωσιακότερη ως τότε πολεμική επιχείρηση σε πανωλεθρία. (β) Να αναφέρετε τρεις (3) χαρακτηριστικές ιδιομορφίες της γλώσσας του Θουκυδίδη. Χαρακτηριστικές ιδιομορφίες της γλώσσας του Θουκυδίδη: η χρήση του τύπου της πρόθεσης ἐς αντί εἰς και ξὺν αντί σύν, το αρχαϊκότερο σύμπλεγμα σσ αντί ττ. Αρχαϊκότεροι τύποι λέξεων : αἰεί/ ἀεί, ὠφελία/ ὠφέλεια, ἐξαπιναίως/ ἐξαπίνης. Χρησιμοποίηση γνωστών λέξεων με σπάνια σημασία : οἰκήτωρ: άποικος (και όχι κάτοικος). 3. Με ποια κατηγορία οι Κερκυραίοι ολιγαρχικοί οδήγησαν τον Πειθία σε δίκη ; Σι φανερώνει η ενέργειά τους αυτή για την πολιτική κατάσταση που επικρατούσε εκείνη την περίοδο στην Κέρκυρα ; Οι ολιγαρχικοί Κερκυραίοι οδήγησαν τον Πειθία, εθελοπρόξενο των Αθηναίων και αρχηγό της δημοκρατικής παράταξης στην Κέρκυρα, σε δίκη με την κατηγορία ότι προσπαθούσε να υποδουλώσει την Κέρκυρα στους Αθηναίους. Ο ταυτόχρονος ερχομός πρέσβεων απ την Αθήνα και την Κόρινθο, κι η απόφαση για τήρηση ουδετερότητας που προέκυψε απ τις διαπραγματεύσεις, αποτελούσε ως ένα βαθμό νίκη των ολιγαρχικών και κατ επέκταση των Κορινθίων, αλλά δεν επαρκούσε. Οι Κορίνθιοι ήθελαν να πάρουν αποφασιστικά με το μέρος τους την Κέρκυρα, κι αυτό ακριβώς προσπαθούσαν να επιτύχουν οι απελευθερωμένοι από αυτούς ολιγαρχικοί αιχμάλωτοι Κερκυραίοι. Έτσι, η παραπομπή του Πειθία σε 2

3 δίκη έρχεται ως πολιτικό ουσιαστικά χτύπημα, με το οποίο επιχειρείται η εξουδετέρωση του αρχηγού της δημοκρατικής παράταξης και συνάμα η εν γένει αποδυνάμωση των δημοκρατικών, ώστε να είναι κατόπιν ευκολότερη η χειραγώγηση των πολιτών. Το γεγονός της παραπομπής του Πειθία σε δίκη πολιτικής σκοπιμότητας από τους αντιπάλους του ολιγαρχικούς είναι δηλωτικό του αγεφύρωτου χάσματος και της οξύτατης πολιτικής αντιπαράθεσης που θα οδηγήσει σε εμφύλια διαμάχη το νησί. Ήταν, δηλαδή, προφανές πως οι ολιγαρχικοί δεν σκόπευαν να αρκεστούν στην ουδετερότητα, και πως ήθελαν να εξωθήσουν στα άκρα τα πράγματα για να φέρουν τους συμπολίτες τους αντιμέτωπους με μια οριστική επιλογή, η οποία, αν πετύχαιναν την αποδυνάμωση των δημοκρατικών, θα ήταν φυσικά η προτίμηση της Κορίνθου ως φυσικού συμμάχου για την πόλη τους. 4. Ποια είναι η απόφαση του δικαστηρίου για τον Πειθία ; Με ποια κατηγορία και ο Πειθίας, με τη σειρά του, σέρνει στα δικαστήρια τους πέντε πιο πλούσιους ολιγαρχικούς της Κέρκυρας ; Πώς χαρακτηρίζετε την πράξη του αυτή ; Ο Πειθίας αθωώνεται και σέρνει, με τη σειρά του, στα δικαστήρια τους πέντε πιο πλούσιους ολιγαρχικούς της Κέρκυρας με την κατηγορία ότι έκοβαν συστηματικά τις φούρκες από το τέμενος του Δία και του Αλκίνου, δηλαδή τους πασσάλους που στήριζαν τα κλήματα, παρά τη ρητή απαγόρευση του νόμου, είτε για να τις εμπορευτούν είτε για να τις χρησιμοποιήσουν στα δικά τους κτήματα. Σύμφωνα με άλλη άποψη οι πλούσιοι επεδίωκαν να σφετεριστούν τα ιερά κτήματα ή έκοβαν τα κλαδιά από τις ιερές ελιές για να μπολιάσουν τις δικές τους, γεγονός που απαγορευόταν αυστηρά. Είναι πάντως γνωστό από τις κωμωδίες του Αριστοφάνη ότι οι «χάρακες» ήταν ακριβές στην αγορά και το αδίκημα της κλοπής ήταν συχνό. Οι κατηγορίες του Πειθία δεν εδράζονται σε πολιτική βάση αλλά έχουν έντονο θρησκευτικό και κοινωνικό χαρακτήρα. Κι αυτό, διότι, όπως αποδείχθηκε από τη δική του αθώωση, είναι δύσκολο να στοιχειοθετηθούν καταγγελίες πολιτικής υφής. Πιθανώς οι πιο πλούσιοι από τους πολίτες είχαν την επίβλεψη του τεμένους και γι' αυτό κατηγορούνται από τον Πειθία για κλοπή των πασσάλων. Ο Πειθίας μετά την αθώωσή του κι ενώ θα μπορούσε να επιδιώξει την αποφόρτιση του πολιτικού κλίματος, επιλέγει να στραφεί κι εκείνος νομικά εναντίον των αντιπάλων του, εντείνοντας έτσι τα πολιτικά πάθη και υπονομεύοντας κάθε πιθανότητα διατήρησης τόσο της εσωτερικής ηρεμίας στην Κέρκυρα, όσο και κατ επέκταση της από κοινού ληφθείσας απόφασης για τήρηση ουδετερότητας. Η απόφασή του αυτή μπορεί να θεωρηθεί ως ένδειξη μικρότητας απέναντι σε μια προσωπική επίθεση που 3

4 δέχτηκε, φανερώνοντας την εκδικητική του διάθεση και τη μισαλλοδοξία του, αλλά μπορεί να ιδωθεί και ως πράξη με αμιγώς πολιτικά κίνητρα. Ο Πειθίας, δηλαδή, μπορεί να θέλησε να επιτύχει ό,τι και οι ολιγαρχικοί όταν πρώτοι εκείνοι του έκαναν μήνυση, την αποδυνάμωση των πολιτικών του αντιπάλων και την επίσπευση εκείνων των καταστάσεων που θα ανάγκαζαν τους πολίτες της Κέρκυρας να επιλέξουν στρατόπεδο. Ως αρχηγός, άλλωστε, της δημοκρατικής παράταξης είναι πολύ πιθανό να ήθελε να οδηγήσει τους συμπολίτες του στη σύναψη μιας συμμαχίας με την Αθήνα. 5. «πρὸς τὰ ἱερὰ ἱκετῶν καθεζομένων» : τι γνωρίζετε για το θεσμό της ικεσίας στην αρχαία Ελλάδα ; Οι ικέτες ήταν πρόσωπα ιερά και απαραβίαστα και ο θεσμός της ικεσίας πανελλήνια αναγνωρισμένος. Οι αρχαίοι Έλληνες πίστευαν ότι οι άνθρωποι που κατέφευγαν σε ιερούς χώρους (συνήθως επρόκειτο για ναούς ή βωμούς) ζητώντας άσυλο, βρίσκονταν υπό την προστασία του θεού και κάθε προσπάθεια βίαιης απομάκρυνσής τους από τον ιερό χώρο ή κακοποίησής τους λογιζόταν ως πράξη ιερόσυλη, επέφερε δε πάντοτε συμφορές στο πρόσωπο ή στην πόλη που επεδείκνυε ασέβεια προς τους ικέτες. 6. α) πάνδημος, δούλος, ικεσία, τύχη, πειστικός : Να συνδέσετε τις παραπάνω λέξεις της νέας ελληνικής γλώσσας με τις λέξεις του κειμένου με τις οποίες έχουν ετυμολογική συγγένεια. πάνδημος : δήμου δούλος : καταδουλοῦν ικεσία : ἱκετῶν τύχη : ἐτύγχανε πειστικός : ἀναπείσειν β) ἐθελοπρόξενος, καταδουλῶ, προΐσταμαι, ἀνθυπάγω, ἀναπείθω : Να αναλύσετε τις παραπάνω σύνθετες λέξεις του κειμένου στα συνθετικά τους. ἐθελοπρόξενος : ἐθέλω + πρό + ξένος καταδουλῶ : κατά + δουλῶ προΐσταμαι : πρό + ἵσταμαι ἀνθυπάγω : ἀντί + ὑπό + ἄγω 4

5 ἀναπείθω : ἀνά + πείθω 7. Να γράψετε τους γραμματικούς τύπους που σας ζητούνται : ἦν : το απαρέμφατο του Ενεστώτα εἶναι ὑπάγουσιν : το Γ πληθυντικό της οριστικής Αορίστου Β της Ενεργητικής Φωνής ὑπήγαγον λέγοντες : το Β ενικό της ευκτικής Ενεστώτα της Μέσης Φωνής λέγοιο πείθει : το Γ ενικό της προστακτικής του Αορίστου Α της Ενεργητικής Φωνής πεισάτω νομίζειν : το απαρέμφατο του Μέλλοντα της Ενεργητικής Φωνής νομιεῖν ἄνδρας : η κλητική του ενικού αριθμού ἄνερ ἐγχειρίδια : η δοτική του πληθυντικού αριθμού ἐγχειριδίοις οὗτοι : η δοτική του ενικού αριθμού του αρσενικού γένους τούτῳ ἰδιωτῶν : η γενική του ενικού αριθμού ἰδίωτου τριήρη : η αιτιατική του πληθυντικού αριθμού τριήρεις 8. α) Να γίνει συντακτική αναγνώριση των παρακάτω υπογραμμισμένων και με έντονη γραφή όρων του κειμένου : ἐθελοπρόξενός, Ἀθηναίοις, τὴν Κέρκυραν, ἀποφυγὼν, πέντε, στατήρ, πρὸς τὰ ἱερὰ. ἐθελοπρόξενός : κατηγορούμενο στο Πειθίας μέσω του συνδετικού ρήματος «ἦν». Ἀθηναίοις : έμμεσο αντικείμενο στο απαρέμφατο «καταδουλοῦν». τὴν Κέρκυραν : άμεσο αντικείμενο στο απαρέμφατο «καταδουλοῦν». ἀποφυγὼν : χρονική μετοχή, συνημμένη στο υποκείμενο του ρήματος, δηλαδή υποκείμενό της το «Ὁ δὲ». πέντε : επιθετικός προσδιορισμός στο «ἄνδρας». στατήρ : υποκείμενο στο ρήμα «ἐπέκειτο». πρὸς τὰ ἱερὰ : εμπρόθετος προσδιορισμός του τόπου στη μετοχή «καθεζομένων». 5

6 β) «ἐπειδὴ τῷ τε νόμῳ ἐξείργοντο» : να αναγνωρίσετε το είδος της δευτερεύουσας πρότασης και να αναφέρετε τον συντακτικό της ρόλο. Δευτερεύουσα επιρρηματική, αιτιολογική πρόταση. Λειτουργεί ως επιρρηματικός προσδιορισμός της αιτίας στο ρήμα της κύριας πρότασης «ξυνίσταντό». 6

Σχετικά έγγραφα

ΘΕΜΑ 63ο: Θουκυδίδου Ἱστορίαι, 3, 70, 3-6.

ΘΕΜΑ 63ο: Θουκυδίδου Ἱστορίαι, 3, 70, 3-6. 2. Ποιες συνέπειες είχε για τον ίδιο τον Θουκυδίδη η αποτυχία του ως στρατηγού στην Αμφίπολη (424 π.χ.); 3. α) ἀποδῶσιν, προειστήκει, ὀφλόντων, ἄνδρας, ταξάμενοι