11ο Πανελλήνιο Συνέδριο Καθηγητών Πληροφορικής "Υλικό και Συσκευές Εισόδου/Εξόδου"

11ο Πανελλήνιο Συνέδριο Καθηγητών Πληροφορικής "Υλικό και Συσκευές Εισόδου/Εξόδου" Ευθυμίου Γεωργία (M.Ed) 1, Ευθυμίου Θεοδώρα (M.Ed) 2, Όροβας Χρήστος (Ph.D) 3 georgia_efth@yahoo.gr, dodi_efth@yahoo.gr, orovas@sch.gr 1 Καθ. Πληροφορικής ΠΕ 19, Μουσικό Σχολείο Σιάτιστας, Μεταπτυχιακό στην Εκπαίδευση Ενηλίκων 2 Καθ. Πληροφoρικής ΠΕ 19, Α/μια Ημαθίας, Μεταπτυχιακό στην Εκπαιδευτική Πολιτική και Εκπαιδευτική Έρευνα 3 Καθ. Πληροφoρικής ΠΕ 20, Τεχν.Υπεύθυνος ΚεΠληΝεΤ Φλώρινας Περίληψη Στην παρούσα εργασία παρουσιάζεται ένα εκπαιδευτικό σενάριο με τίτλο "Υλικό και Συσκευές Εισόδου/Εξόδου" ακολουθώντας τα πρότυπα των σεναρίων του Β επιπέδου. Το συγκεκριμένο σενάριο εντάσσεται στην Θεματική Ενότητα "Γνωρίζω τον Υπολογιστή ως Ενιαίο Σύστημα" του Αναλυτικού Προγράμματος Σπουδών της Πληροφορικής Γυμνασίου και εφαρμόστηκε με επιτυχία στην Α τάξη του Γυμνασίου του Μουσικού Σχολείου Σιάτιστας. Ουσιαστικά πρόκειται για ένα από τα πρώτα μαθήματα με τα οποία έρχονται σε επαφή οι μαθητές του Γυμνασίου στο μάθημα της Πληροφορικής διαπραγματευόμενοι βασικές εισαγωγικές έννοιες. Σκοπός του παρόντος σεναρίου είναι να κατανοήσουν οι μαθητές την έννοια του υλικού (hardware) καθώς και τι είναι οι συσκευές εισόδου/εξόδου ενός υπολογιστικού συστήματος, ούτως ώστε να μπορούν να διακρίνουν σε ποιά κατηγορία εντάσσονται οι διάφορες συσκευές ενός υπολογιστή αντιλαμβανόμενοι παράλληλα την χρησιμότητα τους αλλά και τις βασικές λειτουργίες που αυτές επιτελούν. Το σενάριο υλοποιείται σε μια διδακτική ώρα, αξιοποιώντας ένα φύλλο εργασίας, τα οποίο εμπλέκει ομαδοσυνεργατικά τους μαθητές στην κατάκτηση της γνώσης, αξιοποιώντας παράλληλα δραστηριότητες από το εμπλουτισμένο διαδραστικό σχολικό βιβλίο και το Λογισμικό Υποστήριξης Πληροφορικής Γυμνασίου. Τα αποτελέσματα της εφαρμογής του σεναρίου έδειξαν ότι οι μαθητές κατανόησαν ικανοποιητικά τις ζητούμενες έννοιες μέσα από την ενεργή εμπλοκή τους αξιοποιώντας παράλληλα το σχολικό εργαστήριο και κατάλληλο εκπαιδευτικό λογισμικό. Λέξεις κλειδιά: Υλικό (harware), Συσκευές Εισόδου/Εξόδου, Δεδομένα, Πληροφορία. Εισαγωγή Σύμφωνα με το Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγράμματος Σπουδών Πληροφορικής (εφεξής Δ.Ε.Π.Π.Σ) και το Αναλυτικό Πρόγραμμα Σπουδών Πληροφορικής (εφεξής Α.Π.Σ) το παρόν σενάριο εντάσσεται στην θεματική ενότητα "Γνωρίζω τον Υπολογιστή ως Ενιαίο Σύστημα" της Α' τάξης του Γυμνασίου (ΔΕΠΠΣ, 2003). Ειδικότερα, με βάση το Α.Π.Σ, το σενάριο καλύπτει τις εξής επιμέρους θεματικές ενότητες: "Το υλικό του υπολογιστικού συστήματος. Κεντρική μονάδα και βασικές περιφερειακές μονάδες εισόδου/εξόδου". Συγκεκριμένα μέσα από το σενάριο αυτό, σκοπός είναι να κατανοήσουν οι μαθητές την έννοια του υλικού (hardware) καθώς και τι ορίζουμε ως συσκευές εισόδου/εξόδου ούτως ώστε να μπορούν να διακρίνουν σε ποιά κατηγορία εντάσσονται οι διάφορες συσκευές ανάλογα με τις λειτουργίες που επιτελούν και να αντιληφθούν παράλληλα τη χρησιμότητα τους σε ένα υπολογιστικό σύστημα. Στη βάση των εποικοδομητικών προσεγγίσεων για την μάθηση, στις οποίες στηρίζεται το εν λόγω σενάριο, βρίσκεται η άποψη ότι οι μαθητές μαθαίνουν όταν εποικοδομούν ενεργητικά τις νέες γνώσεις στις υπάρχουσες ενώ η ενεργητική συμμετοχή των μαθητών απαιτεί από τον εκπαιδευτικό να βοηθά τους μαθητές στη δημιουργία μαθησιακών στόχων συναφών με τα ενδιαφέροντα τους (Αράπογλου, Μαβόγλου, Οικονομάκος, & Φύτρος, 2012). Επιπλέον όπως χαρακτηριστικά αναφέρει η Βοσνιάδου (2001) κρίνεται απαραίτητο στο πλαίσιο της διδασκαλίας να υπάρχει ενθάρρυνση για ενεργό συμμετοχή του μαθητή στη μαθησιακή διαδικασία. Με βάση τα παραπάνω σχεδιάστηκε και υλοποιήθηκε το εκπαιδευτικό σενάριο το οποίο υλοποιείται σε μια διδακτική ώρα και παρουσιάζεται αναλυτικά στο παράρτημα αξιοποιώντας ένα φύλλο εργασίας, το οποίο εμπλέκει ομαδοσυνεργατικά τους μαθητές ενώ ταυτόχρονα αξιοποιεί το εμπλουτισμένο διαδραστικό σχολικό βιβλίο (http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/dsb101/535/3533,14565/) και το Λογισμικού Υποστήριξης Πληροφορικής Γυμνασίου (http://ts.sch.gr/repo/online-packages/gym-pliroforiki-a-c/). Η επιλογή των συγκεκριμένων δραστηριοτήτων του φύλλου εργασίας έγινε με γνώμονα την ανάγκη των μαθητών για πειραματισμό, εξερεύνηση και ανακάλυψη της γνώσης επιτρέποντας την καλύτερη διάκριση των εννοιών υλικό, συσκευές εισόδου, εξόδου ή εισόδου/εξόδου. Σύντομη περιγραφή του εκπαιδευτικού σεναρίου. Το σενάριο " Υλικό και Συσκευές Εισόδου/Εξόδου" εφαρμόστηκε στα δυο τμήματα της Α τάξης του γυμνασίου του Μουσικού Σχολείου Σιάτιστας, στο εργαστήριο Πληροφορικής, κατά το σχολικό έτος 2016-17 για τη διδασκαλία του μαθήματος "Κεφάλαιο 2 - Το υλικό του υπολογιστή" του σχολικού βιβλίου και είχε διάρκεια μια διδακτική ώρα. Σκοπός ήταν να κατανοήσουν οι μαθητές τις έννοιες υλικό (hardware), συσκευές εισόδου, εξόδου ή εισόδου/εξόδου, ούτως ώστε να μπορούν να διακρίνουν σε ποιά κατηγορία εντάσσονται οι διάφορες συσκευές ανάλογα με τις λειτουργίες που επιτελούν, αντιλαμβανόμενοι παράλληλα τη χρησιμότητα τους σε ένα υπολογιστικό σύστημα. Μεταξύ άλλων, στους επιμέρους στόχους συγκαταλέγονται να κατονομάζουν οι μαθητές τα μέρη ενός υπολογιστικού συστήματος και τις βασικές τους λειτουργίες, να διακρίνουν τη διαφορετική λειτουργία των συσκευών εισόδου από τις συσκευές εξόδου σε ένα υπολογιστικό σύστημα, να αναγνωρίζουν την κεντρική μονάδα του υπολογιστικού συστήματος και τις βασικές της λειτουργίες και να "διαισθανθούν" της μεγάλες δυνατότητες του υπολογιστή ως σύστημα που επεξεργάζεται δεδομένα και παράγει πληροφορίες. 1

2 Η Πληροφορική στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση Σύγχρονες Διδακτικές Ως προς την οργάνωση της τάξης το σενάριο σχεδιάστηκε έτσι ώστε να υλοποιείται στο εργαστήριο πληροφορικής όπου οι μαθητές/τριες θα εργαστούν ομαδοσυνεργατικά σε ομάδες των 2 ατόμων χρησιμοποιώντας έναν υπολογιστή ανά ομάδα. Για την υλοποίηση των δραστηριοτήτων απαιτείται να είναι εγκατεστημένο στους υπολογιστές το Λογισμικού Υποστήριξης Πληροφορικής Γυμνασίου (εναλλακτικά μπορεί να βρεθεί on line) και να υπάρχει σύνδεση στο Διαδίκτυο για την πρόσβαση στο εμπλουτισμένο διαδραστικό σχολικό βιβλίο. Δεν απαιτούνται κάποιες ιδιαίτερες προηγούμενες γνώσεις, δεδομένου ότι το μάθημα ανήκει στα πρώτα εισαγωγικά μαθήματα της Α Γυμνασίου και διαπραγματεύεται βασικές έννοιες. Θα πρέπει να σημειωθεί σε αυτό το σημείο, ότι όπως συχνά παρατηρείται στα πρώτα μαθήματα της Α γυμνασίου η ανομοιογένεια που πιθανόν εμφανίζει το εκάστοτε τμήμα είναι ένας παράγοντας που οφείλει να ληφθεί υπόψη από την εκπαιδεύτρια. Έτσι καλό είναι σε πρώτη φάση να φροντίσει διακριτικά να δημιουργηθούν ομάδες των δυο που να αποτελούνται από διαφορετικό επίπεδο εξοικείωσης πλοήγησης στο Διαδίκτυο και χρήσης της πολυμεσιακής εφαρμογής που προτείνεται προκειμένου να συνεργαστούν ομαδικά, να επικοινωνήσουν και να βοηθήσει ο ένας τον άλλον στο πλαίσιο της ομάδας. Επιπλέον θα πρέπει να σημειωθεί ότι χρήσιμο είναι να υπάρχει βιντεοπροβολέας ή διαδραστικός πίνακας προκειμένου ο εκπαιδευτικός να είναι πιο αποτελεσματικός στην καθοδήγηση του κατά την επεξήγηση των φύλλων εργασίας. Στην αρχή της διδακτικής ώρας αρχικά αξιοποιήθηκε η τεχνική του καταιγισμού ιδεών προκειμένου να ενεργοποιηθούν οι μαθητές ζητώντας τους να αναφέρουν τα διάφορα μέρη από τα οποία αποτελείται ένας υπολογιστής ενώ τα μέρη που αναφέρθηκαν καταγράφηκαν στον πίνακα. Στη συνέχεια μοιράστηκε το ΦΥΛΛΟ_ΕΡΓΑΣΙΑΣ_1 (ένα φύλλο ανά Η/Υ) και οι μαθητές κλήθηκαν να υλοποιήσουν ομαδοσυνεργατικά τις δραστηριότητες του αφού προηγουμένως είχαν χωριστεί σε ομάδες των δύο ατόμων εξερευνώντας τις έννοιες του μαθήματος μέσα από την πράξη. Συγκεκριμένα οι δραστηριότητες αξιοποίησαν το Λογισμικό Υποστήριξης Πληροφορικής Γυμνασίου και το εμπλουτισμένο διαδραστικό σχολικό βιβλίο. Ο ρόλος του καθηγητή ήταν διακριτικός και υποστηρικτικός αφήνοντας στους μαθητές να συνεργαστούν μεταξύ τους και να αναλάβουν πρωτοβουλία κινήσεων. Επίσης, ενθαρρύνθηκε ο πειραματισμός ώστε να έχουν τη χαρά της ανακάλυψης. Μέσα από τα φύλλα εργασίας που επιστράφηκαν και τις στοχευμένες ερωτήσεις που έγιναν φάνηκε ότι το σύνολο των μαθητών κατανόησε τις έννοιες υλικό, συσκευές εισόδου, εξόδου, εισόδου/εξόδου και κεντρική μονάδα. Επιπλέον οι μαθητές έδειξαν ενθουσιασμό, απόλαυσαν τις δραστηριότητες, πειραματίστηκαν και εμπλάκηκαν ενεργά στο μάθημα. Το μάθημα έκλεισε με μια σύντομη ανακεφαλαίωση των βασικών σημείων με τη βοήθεια των μαθητών. Συμπεράσματα Το παρόν εκπαιδευτικό σενάριο σχεδιάστηκε με βάση τα πρότυπα σεναρίων του Β επιπέδου και ακολουθεί τη στοχοθεσία του Δ.Ε.Π.Π.Σ και του Α.Π.Σ της Πληροφορικής στο πλαίσιο της θεματικής ενότητας "Γνωρίζω τον Υπολογιστή ως Ενιαίο Σύστημα" της Α' τάξης του Γυμνασίου. Οι μαθητές εμπλάκηκαν ενεργά στη μαθησιακή διαδικασία μέσα από το φύλλο εργασίας που κλήθηκαν να υλοποιήσουν και εργάστηκαν ομαδοσυνεργατικά αναπτύσσοντας επιπλέον δεξιότητες κοινωνικής συνεργασίας και επικοινωνίας. Ως προς τις ΤΠΕ ήρθαν σε επαφή με βασικές δεξιότητες πλοήγησης στο Διαδίκτυο, εξοικειώθηκαν με το εμπλουτισμένο διαδραστικό βιβλίο Πληροφορικής και χρησιμοποίησαν την πολυμεσική εφαρμογή Λογισμικού Υποστήριξης Πληροφορικής Γυμνασίου. Ο τελικός απολογισμός της υλοποίησης του σεναρίου, με βάση την ανατροφοδότηση που υπήρξε, έδειξαν ότι η συντριπτική πλειοψηφία των μαθητών οι οποίοι συμμετείχαν κατανόησαν την έννοια του υλικού, αντιλήφθηκαν την κατηγοριοποίηση των συσκευών σε εισόδου, εξόδου ή εισόδου/εξόδου διακρίνοντας επιτυχώς σε ποιά κατηγορία εντάσσονται οι διάφορες συσκευές της καθημερινότητας τους. Παράλληλα, εκτίμησαν τις επιμέρους λειτουργίες της κάθε συσκευής και τη συμβολή της κάθε μιας στην αρμονική λειτουργία ενός υπολογιστικού συστήματος ενώ διερωτήθηκαν για τις μεγάλες δυνατότητες ενός υπολογιστή που έχει τη δυνατότητα να επεξεργαστεί τεράστιες ποσότητες πληροφοριών. Βιβλιογραφία Αράπογλου, Α., Μαβόγλου, Χ., Οικονομάκος, Η., Φύτρος, Κ. (2012). Πληροφορική Α, Β, Γ Γυμνασίου. Βιβλίο Εκπαιδευτικού. Ινστιτούτο Τεχνολογίας Υπολογιστών & Εκδόσεων. Βοσνιάδου, Σ. (2001). Πώς μαθαίνουν οι μαθητές. Ανακτήθηκε στις 28/02/2017 από: http://www.e-yliko/genarticle003.htm (13/02/2016) ΔΕΠΠΣ (2003). Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγραμμάτων Σπουδών. Αθήνα: Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, Ανακτήθηκε στις 20/1/2016 από http://www.pi-schools.gr/programs/depps και http://www.pi-schools.gr/lessons/computers/epps/epps_informatics_gim_fek304.pdf Εμπλουτισμένο διαδραστικό βιβλίο. Ανακτήθηκε στις 28/02/2017 από: http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/dsb100/534/3528,14495/, (Ημερομηνία τελευταίας προσπέλασης 28/02/2017). Λογισμικό Υποστήριξης Πληροφορικής Γυμνασίου On-line. Ανακτήθηκε στις 28/02/2017 από: http://ts.sch.gr/repo/onlinepackages/gym-pliroforiki-a-c/. 2

3 Η Πληροφορική στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση Σύγχρονες Διδακτικές ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Σενάριο: 1. Τίτλος εκπαιδευτικού σεναρίου: Υλικό και Συσκευές Εισόδου/Εξόδου 2. Εκτιμώμενη διάρκεια εκπαιδευτικού σεναρίου 1 διδακτική ώρα 3. Ένταξη του διδακτικού σεναρίου στο πρόγραμμα σπουδών/προαπαιτούμενες γνώσεις Πληροφορική Α Γυμνασίου Κεφάλαιο 2 - Το υλικό του υπολογιστή. Το παρόν διδακτικό σενάριο εντάσσεται στην Θεματική Ενότητα: "Γνωρίζω τον Υπολογιστή ως Ενιαίο Σύστημα" του Αναλυτικού Προγράμματος Σπουδών (Α.Π.Σ) της Πληροφορικής Γυμνασίου και πιο συγκεκριμένα αναφέρεται στις ενότητες: "Το υλικό του υπολογιστικού συστήματος. Κεντρική μονάδα και βασικές περιφερειακές μονάδες εισόδου/εξόδου". Όσον αφορά τις προαπαιτούμενες γνώσεις πρέπει να σημειωθεί ότι συχνά στα πρώτα μαθήματα της Ά γυμνασίου παρατηρείται ανομοιογένεια ως προς την εξοικείωση με το Διαδίκτυο κάτι που πρέπει να ληφθεί υπόψη. Έτσι καλό είναι, σε πρώτη φάση, να φροντίσουμε διακριτικά να δημιουργηθούν ομάδες των δυο που να αποτελούνται από διαφορετικό επίπεδο εξοικείωσης πλοήγησης στο Διαδίκτυο και χρήσης της πολυμεσιακής εφαρμογής που προτείνεται προκειμένου να συνεργαστούν ομαδικά, να επικοινωνήσουν και να βοηθήσει ο ένας τον άλλον στο πλαίσιο της ομάδας. 4. Σκοποί και στόχοι του εκπαιδευτικού σεναρίου Στόχος του σεναρίου είναι να κατανοήσουν οι μαθητές τις έννοιες τις έννοιες υλικό (hardware), συσκευές εισόδου, εξόδου ή εισόδου/εξόδου, ούτως ώστε να μπορούν να διακρίνουν σε ποιά κατηγορία εντάσσονται οι διάφορες συσκευές ανάλογα με τις λειτουργίες που επιτελούν, αντιλαμβανόμενοι παράλληλα τη χρησιμότητα τους σε ένα υπολογιστικό σύστημα, εξετάζοντας με κριτική ματιά τις δυνατότητες επεξεργασίας τεράστιας ποσότητας δεδομένων και αναπαράστασης της πληροφορίας. Στη συνέχεια ακολουθούν οι επιμέρους στόχοι του σεναρίου οι οποίοι επιδιώκεται να επιτευχθούν από τους μαθητές στο τέλος της διδακτικής ώρας. ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΙΣ ΤΠΕ Να εμπλουτίσουν την ικανότητα πλοήγησης τους στο διαδίκτυο. Να χρησιμοποιούν το εμπλουτισμένο διαδραστικό βιβλίο της Πληροφορικής από το ψηφιακό σχολείο. Να εξοικειωθούν με το χειρισμό πολυμεσικές εφαρμογές όπως το Λογισμικό Υποστήριξης Πληροφορικής Γυμνασίου. ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΜΑΘΗΣΗΣ Σε επίπεδο γνώσεων Να κατανοήσουν την έννοια του υλικού του υπολογιστή (hardware). Να κατονομάζουν τα μέρη ενός υπολογιστικού συστήματος και τις βασικές τους λειτουργίες. Να περιγράφουν τη λειτουργία των μερών ενός υπολογιστικού συστήματος. Να αναγνωρίζουν την κεντρική μονάδα του υπολογιστικού συστήματος και τις βασικές της λειτουργίες. Να κατατάσσουν τις διάφορες συσκευές του υπολογιστή σε συσκευές εισόδου, εξόδου ή εισόδου/εξόδου. Σε επίπεδο δεξιοτήτων Να επεξηγούν την έννοια του υλικού (hardware). Να επιδεικνύουν τις συσκευές εισόδου και εξόδου ενός υπολογιστικού συστήματος. Να διακρίνουν τη διαφορετική λειτουργία των συσκευών εισόδου από τις συσκευές εξόδου σε ένα υπολογιστικό σύστημα. Να αντιλαμβάνονται ποιές είναι οι βασικές λειτουργίες της κεντρικής μονάδας ενός υπολογιστή. Σε επίπεδο στάσεων. Να εκτιμήσουν τις επιμέρους λειτουργίες της κάθε συσκευής και τη συμβολή της κάθε μιας στην αρμονική λειτουργία του υπολογιστικού συστήματος. Να διερωτηθούν για το ρόλο που διαδραματίζει το υλικό του υπολογιστή και τη σχέση του με τις εφαρμογές που αυτός περιέχει. Να διαισθανθούν της μεγάλες δυνατότητες του υπολογιστή ως σύστημα που επεξεργάζεται δεδομένα και παράγει πληροφορίες. 3

4 Η Πληροφορική στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση Σύγχρονες Διδακτικές 5. Περιγραφή του εκπαιδευτικού σεναρίου Παρουσιάζεται μια ενδεικτική οργάνωση της διδακτικής ώρα η οποία προτείνεται να ακολουθηθεί για την εφαρμογή του παρόντος σεναρίου. Στην αρχή της διδακτικής ώρας αρχικά αξιοποιείται η τεχνική του καταιγισμού ιδεών, προκειμένου να ενεργοποιηθούν οι μαθητές, ζητώντας τους να αναφέρουν τα διάφορα μέρη από τα οποία αποτελείται ένας υπολογιστής ενώ τα μέρη που αναφέρθηκαν καταγράφηκαν στον πίνακα και κατηγοριοποιούνται. Στη συνέχεια μοιράζεται το ΦΥΛΛΟ_ΕΡΓΑΣΙΑΣ_1 (ένα φύλλο ανά Η/Υ) και οι μαθητές καλούνται να υλοποιήσουν ομαδοσυνεργατικά τις δραστηριότητες του, αφού προηγουμένως έχουν χωριστεί σε ομάδες των δύο ατόμων εξερευνώντας τις έννοιες του μαθήματος μέσα από την πράξη. Συγκεκριμένα οι δραστηριότητες αξιοποιούν το Λογισμικό Υποστήριξης Πληροφορικής Γυμνασίου και το εμπλουτισμένο διαδραστικό σχολικό βιβλίο. Ο ρόλος του καθηγητή θα πρέπει να είναι διακριτικός και υποστηρικτικός επιτρέποντας στους μαθητές να αυτενεργήσουν, να συνεργαστούν μεταξύ τους και να αναλάβουν πρωτοβουλία κινήσεων. Επίσης, είναι σημαντικό να ενθαρρυνθεί ο πειραματισμός ούτως ώστε να έχουν τη χαρά της ανακάλυψης. Ολοκληρώνοντας μέσα από συζήτηση με τους μαθητές γίνεται ανακεφαλαίωση στις βασικές έννοιες που διαπραγματεύτηκαν. Ο καθηγητής συγκεντρώνει τα φύλλα εργασίας προκειμένου να έχει επιπλέον ανατροφοδότηση για να αξιολογήσει αν επιτεύχθηκαν οι στόχοι του σεναρίου λαμβάνοντας ο ίδιος ανατροφοδότηση για τυχόν αλλαγές που θα έπρεπε να γίνουν την επόμενη φορά. 6. Χρήση Η.Υ. και γενικά ψηφιακών μέσων για το εκπαιδευτικό σενάριο Για τη διδασκαλία του σεναρίου θα χρειαστεί ένα εργαστήριο πληροφορικής που να διαθέτει σύνδεση στο Διαδίκτυο. Παράλληλα καλό θα είναι να έχει εγκατασταθεί το Λογισμικού Υποστήριξης Πληροφορικής Γυμνασίου αλλιώς εναλλακτικά μπορεί να χρησιμοποιηθεί On-line (http://ts.sch.gr/repo/online-packages/gym-pliroforiki-a-c/) 7. Αναπαραστάσεις των μαθητών/πρόβλεψη δυσκολιών στο εκπαιδευτικό σενάριο Στα πλαίσια της διδασκαλίας του παρόντος σεναρίου "Συσκευές Εισόδου/Εξόδου στον Υπολογιστή", αναμένεται οι μαθητές σε μια πρώτη φάση να έχουν δυσκολία με την κατανόηση της έννοιας του υλικού οπότε καλό είναι να αναφερθούν και να επιδειχτούν πολλά παραδείγματα αξιοποιώντας ενεργητικά τους μαθητές και την εμπειρία τους. 8. Διδακτικό συμβόλαιο Κατά την εκτέλεση του σεναρίου εκτιμάται ότι δεν θα υπάρξουν σημαντικά προβλήματα σε σχέση με την ταχύτητα λειτουργίας των Η/Υ δεδομένο ότι ο χώρος υλοποίησης είναι οικείος (εργαστήριο πληροφορικής). Το Λογισμικού Υποστήριξης Πληροφορικής Γυμνασίου θεωρείται ότι είναι ήδη εγκατεστημένο στους υπολογιστές του εργαστηρίου και έχει δοκιμαστεί ( υπάρχει βέβαια η δυνατότητα να χρησιμοποιηθεί και On line εφόσον δεν υπάρχει εγκατεστημένο (http://ts.sch.gr/repo/onlinepackages/gym-pliroforiki-a-c/) και η πρόσβαση στο εμπλουτισμένο διαδραστικό σχολικό βιβλίο είναι απλή μέσω του διαδικτύου (http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/dsb101/535/3533,14565/). Συνεπώς δεν θα υπάρξουν προβλήματα εκκίνησης του λογισμικού ή δυσλειτουργίες που θα επηρεάσουν το μάθημα (διδακτικός θόρυβος). Επίσης το διδακτικό συμβόλαιο δεν αναμένεται να ανατραπεί επειδή οι περισσότεροι μαθητές είναι συνήθως εξοικειωμένοι με την πλοήγηση στο Διαδίκτυο ενώ το φύλλο εργασίας που χρησιμοποιείται είναι απλό, ρεαλιστικό και οδηγεί το μαθητή βήμα-βήμα στην ολοκλήρωση των δραστηριοτήτων. 9. Υποκείμενη θεωρία μάθησης Η διδακτική στρατηγική που ακολουθείται είναι αυτή της οικοδόμησης της γνώσης. Οι μαθητές με τη χρήση ενός φύλλου εργασίας θα αξιοποιήσουν το εμπλουτισμένο διαδραστικό βιβλίο Πληροφορικής και το Λογισμικού Υποστήριξης Πληροφορικής Γυμνασίου προκειμένου να εξερευνήσουν, να διερευνήσουν και να ανακαλύψουν τις βασικές έννοιες του σεναρίου (υλικό, συσκευές εισόδου, εξόδου ή εισόδου/εξόδου) μέσα από τη συνεργασία τους σε ομάδες. Εξάλλου η εργασία σε ομάδες όπως υποστηρίζουν οι θεωρίες του Vygotsky δίνει τη δυνατότητα στους μαθητές να αλληλεπιδράσουν σε μεγάλο βαθμό με τους συμμαθητές τους, να αντιμετωπίσουν κοινωνιογνωστικές συγκρούσεις και έτσι να αναγκαστούν να πούνε τη γνώμη τους, να εκφράσουν απόψεις, να επιχειρηματολογήσουν, να διαφωνήσουν εμπλουτίζοντας και επεκτείνοντας τις αρχικές τους απόψεις. Ακόμη στη διδακτική προσέγγιση που ακολουθείται στο παρόν σενάριο έχουν υιοθετηθεί βασικές αρχές του Piaget κατά τον οποίο η μάθηση συντελείται όταν η ενεργή γνωστική εξερεύνηση του μαθητή αποκαλύπτει ανακολουθίες μεταξύ της ισχύουσας για αυτόν αναπαράστασης της γνώσης και της εμπειρίας του. Κάποια από τα εκπαιδευτικά εργαλεία που θα αξιοποιήσουμε στα πλαίσια της εποικοδομητικής διδακτικής προσέγγισης είναι οι ερωτήσεις, ο καταιγισμός ιδεών, η χρήση κατάλληλου εκπαιδευτικού λογισμικού. 10. Οργάνωση της τάξης εφικτότητα σχεδίασης Το σενάριο υλοποιείται στο χώρο του εργαστηρίου Πληροφορικής. Οι μαθητές εργάζονται σε ομάδες των δυο ατόμων και υλοποιούν σε συνεργασία ένα φύλλο εργασίας ανά υπολογιστή. Ανατίθενται ρόλοι σε κάθε μέλος της ομάδας (π.χ κάποιος 4

5 Η Πληροφορική στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση Σύγχρονες Διδακτικές αναλαμβάνει να χειρίζεται τον Η/Υ, κάποιος άλλος να σημειώνει τις απαντήσεις στο φύλλο εργασίας), οι οποίοι θα εναλλάσσονται ανά τακτά χρονικά διαστήματα προκειμένου να μην παγιώνεται κάθε ρόλος σε συγκεκριμένα πρόσωπα. Ο εκπαιδευτικός θα πρέπει διακριτικά να μεριμνά ώστε να εναλλάσσονται οι ρόλοι μέσα σε κάθε ομάδα εξασφαλίζοντας έτσι ότι ο υπολογιστής χρησιμοποιείται από όλους ισάξια. Η απαιτούμενη υλικοτεχνική υποδομή είναι: οι υπολογιστές του εργαστηρίου, οι οποίοι θα πρέπει να έχουν εγκατεστημένο το Λογισμικό Υποστήριξης Πληροφορικής Γυμνασίου, να διαθέτουν φυλλομετρητές και σύνδεση στο Διαδίκτυο. Επιθυμητό επίσης είναι να υπάρχει διαδραστικός πίνακας ή τουλάχιστον κάποιος προβολέας για την καλύτερη καθοδήγηση των μαθητών. 11. Αξιολόγηση Κατά τη διάρκεια κάθε διδακτικής ώρας γίνονται στοχευμένες ερωτήσεις ώστε να διαπιστωθεί η κατανόηση των εννοιών από τους μαθητές. Επιπλέον στην αρχή και το τέλος της διδακτικής ώρας γίνονται ερωτήσεις αξιολόγησης των μαθητών για την κατανόηση των εννοιών και τον έλεγχο της επίτευξης των διδακτικών στόχων. Ένα ακόμη μέσο για την αξιολόγηση είναι τα φύλλα εργασίας των μαθητών (ΦΥΛΛΟ_ΕΡΓΑΣΙΑΣ_1) το οποίο επιστρέφεται στον καθηγητή ώστε να αξιολογήσει το βαθμό ολοκλήρωσης των δραστηριοτήτων από τους μαθητές και την κατανόηση των εννοιών της ενότητας. 12. Το επιμορφωτικό σενάριο Πριν την έναρξη του σεναρίου, ο εκπαιδευτικός πρέπει να φροντίσει για την δημιουργία των κατάλληλων ομάδων μαθητών (2 ως 3 άτομα) καθώς και για την έγκυρη προετοιμασία του φύλλου εργασίας. Ενδέχεται να υπάρξουν δυσκολίες στη συγκρότηση των ομάδων ειδικά στα πρώτα μαθήματα (και πιο συγκεκριμένα στην περίπτωση των δυάδων), που έχουν να κάνουν με τις προτιμήσεις των παιδιών (π.χ. θέλουν να είναι ομάδα με το φίλο τους). Καλό είναι να φροντίσουμε διακριτικά να δημιουργηθούν ομάδες των δυο που να αποτελούνται από διαφορετικό επίπεδο εξοικείωσης πλοήγησης στο Διαδίκτυο και χρήσης της πολυμεσικής εφαρμογής που προτείνεται προκειμένου να συνεργαστούν ομαδικά, να επικοινωνήσουν και να βοηθήσει ο ένας τον άλλον στο πλαίσιο της ομάδας. Στο τέλος της παρέμβασης, ο εκπαιδευτικός συλλέγει τα φύλλα εργασιών προκειμένου να έχει ανατροφοδότηση και να χρησιμοποιηθούν στα πλαίσια της αξιολόγησης. Η ενδεικτική οργάνωση της διδακτικής ώρας η οποία προτείνεται να ακολουθηθεί για την εφαρμογή του σεναρίου παρουσιάστηκε στην υποενότητα "Περιγραφή του εκπαιδευτικού σεναρίου" ενώ το φύλλο εργασίας παρατίθενται στο τέλος. Όσον αφορά τον εκπαιδευτικό θα πρέπει να έχει ρόλο καθοδηγητικό, υποστηρικτικό και να ενθαρρύνει την ενεργό συμμετοχή των μαθητών. Με τη μέθοδο του καταιγισμού ιδεών που προτείνεται μπορεί να αντλήσει πληροφορίες από τους ίδιους τους μαθητές και να αξιοποιήσει την εμπειρία τους στην αρχή της διδακτικής ώρας. Παράλληλα, χρησιμοποιώντας εκπαιδευτικά λογισμικά που προάγουν τη διερεύνηση (Λογισμικού Υποστήριξης Πληροφορικής Γυμνασίου, εμπλουτισμένου διαδραστικού σχολικού βιβλίου) ο ρόλος του γίνεται ακόμη πιο διακριτικός, ενθαρρύνει την πρωτοβουλία των μαθητών και ενισχύει την διερευνητική μάθηση καθώς το κέντρο της μάθησης μετατοπίζεται στον μαθητή (μαθητοκεντρική διδασκαλία). Οι μαθητές ωθούνται να ανακαλύψουν μόνοι τους τη γνώση καθοδηγούμενοι διακριτικά από τον εκπαιδευτικό, να εμπλακούν ενεργητικά στη διαδικασία της μάθησης και να συνθέσουν τα νέα στοιχεία με προηγούμενες γνώσεις τους. 13. Προτάσεις για περαιτέρω δραστηριότητες προτεινόμενες εργασίες Μετά την εφαρμογή του σεναρίου, ο εκπαιδευτικός μπορεί να δημιουργήσει επιπλέον δραστηριότητες για να αποσαφηνίσει τυχόν απορίες ή να επιλύσει παρανοήσεις που διαπιστώθηκαν. Ενδιαφέρον θα ήταν να ετοιμάσει, επίσης, νέα φύλλα εργασίας που αφορούν τις έννοιες του υλικού, την κεντρική μονάδα, συσκευές εισόδου, εξόδου ή εισόδου/εξόδου. 14. Χρήση εξωτερικών πηγών Κεφάλαιο 2 - Το υλικό του υπολογιστή από το Βιβλίο Πληροφορικής Γυμνασίου (on line διαθέσιμο στο http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/dsb100/534/3528,14495/, ημερομηνία τελευταίας προσπέλασης 28/02/2017), Βιβλίο Εκπαιδευτικού Πληροφορικής Γυμνασίου, Εμπλουτισμένο διαδραστικό βιβλίο διαθέσιμο στο δικτυακό τόπο http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/dsb101/535/3533,14565/, ημερομηνία τελευταίας προσπέλασης 28/02/2017. Το Λογισμικού Υποστήριξης Πληροφορικής Γυμνασίου στο πλαίσιο του σεναρίου θεωρείται ότι είναι ήδη εγκατεστημένο στους υπολογιστές του εργαστηρίου αλλά μπορεί να χρησιμοποιηθεί και οn line εφόσον δεν υπάρχει εγκατεστημένο (http://ts.sch.gr/repo/online-packages/gym-pliroforiki-a-c/), ημερομηνία τελευταίας προσπέλασης 28/02/2017). 15. Φύλλο Εργασίας 5

6 Η Πληροφορική στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση Σύγχρονες Διδακτικές 1 ο ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2:ΥΛΙΚΟ ΤΟΥ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΗ Ονοματεπώνυμα Ομάδας: Τάξη: Ημερομηνία: ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 1 Σε αυτό το σημείο θα θυμηθούμε τον κύκλο επεξεργασίας των δεδομένων που αναφέραμε στο προηγούμενο μάθημα. Καθώς θα κάνετε αυτή τη δραστηριότητα αναλογιστείτε ποια είναι η ΕΙΣΟΔΟΣ και ποια η ΕΞΟΔΟΣ κάθε φορά; 1. Ανοίξτε το λογισμικό για την Πληροφορική Γυμνασίου, κάνοντας διπλό κλικ στην επιφάνεια εργασίας στη συντόμευση course Αναχωρήσεις Ά Γυμνασίου Γνωρίζω τον Υπολογιστή ως ενιαίο σύστημα Βασικές έννοιες Πληροφορικής Στην κόκκινη βαλίτσα επιλέγω το 2 (πρακτική άσκηση και επίδειξη) 2. Η οθόνη που θα πρέπει να εμφανιστεί μοιάζει με την παρακάτω. 3. Σύρετε το κάθε αντικείμενο από το κάτω μέρος της οθόνης στην κατάλληλη θέση στο κουτάκι Μηχανή (επεξεργασία) προκειμένου να γίνει επεξεργασία της πρώτης ύλης (ΕΙΣΟΔΟΣ) για να παραχθεί κάθε φορά το ανάλογο προϊόν (ΕΞΟΔΟΣ). ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 2 1. Ανοίξτε ένα φυλλομετρητή και μεταβείτε στην ιστοσελίδα του ψηφιακού σχολείου http://dschool.edu.gr/ 6

7 Η Πληροφορική στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση Σύγχρονες Διδακτικές 2. Επιλέξτε στα αριστερά κάτω της σελίδας το εικονίδιο και ακολουθήστε τη διαδρομή Διαδραστικά Σχολικά Βιβλία Υλικό ανά τάξη Ά Γυμνασίου διαδραστικά βιβλία μαθητή εμπλουτισμένα HTML Πληροφορική (A Γυμνασίου) 3. Στην σελίδα όπου εμφανίζεται το εμπλουτισμένο διαδραστικό βιβλίο της Πληροφορικής, επιλέξτε πάνω δεξιά από το αναδυόμενο μενού το Κεφάλαιο 2: Το υλικό του υπολογιστή. 4. 5. Στην εικόνα 2.1 επιλέξτε τον υπερσύνδεσμο (με τη μορφή μεγεθυντικού φακού). Θα πρέπει να εμφανιστεί μια οθόνη που μοιάζε με την παρακάτω. Πειραματιστείτε με το ποντίκι σας επιλέγοντας τις διάφορες συσκευές και μελετήστε τις πληροφορίες που σας δίνονται για την κάθε μια. ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 3 1. Στην κεντρική σελίδα με το εμπλουτισμένο διαδραστικό βιβλίο της Πληροφορικής επιλέξτε στην εικόνα 1.3 τον υπερσύνδεσμο δίπλα στο μπλέ κουτάκι με την πινέζα. 2. Η οθόνη που θα πρέπει να εμφανιστεί μοιάζει με την παρακάτω. 7

8 Η Πληροφορική στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση Σύγχρονες Διδακτικές 3. Επιλέξτε την κάθε συσκευή από την παραπάνω οθόνη και σύρεται την στην κατάλληλη θέση ανάλογα με την κατηγορία στην οποία νομίζεται ότι ανήκει. Αριστερά από την κεντρική μονάδα τοποθετήστε τις συσκευές εισόδου ενώ δεξιά της τις συσκευές εξόδου. ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 4 1. Με βάση όσα είδατε, ακούσατε και γνωρίζεται ως τώρα, στον παρακάτω πίνακα τσεκάρεται με X σε ποια κατηγορία ανήκουν οι παρακάτω εικονιζόμενες συσκευές. Συσκευή Εισόδου Συσκευή Εξόδου Συσκευή Εισόδου/εξόδου 8

9 Η Πληροφορική στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση Σύγχρονες Διδακτικές ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 5 - ΑΥΤΟΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ 1. Στο τέλος της ενότητας στο ψηφιακό βιβλίο εντοπίστε και αξιοποιήστε το πρόσθετο ψηφιακό υλικό το υλικό του υπολογιστή για να ελέγξετε τις σημερινές γνώσεις που πήρατε. 2. Θα πρέπει να εμφανιστεί μια οθόνη όπως η παρακάτω και δοκιμάστε να λύσετε το σταυρόλεξο! 9