ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟ ΕΡΓΟ "Τεχνική Υποστήριξη της διεθνούς συνεργασίας για τον Πανευρωπαϊκό Άξονα Χ" ΙΟΥΛΙΟΣ 2004 ΙΟΥΛΙΟΣ 2007 ΤΕΛΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΦΟΡΕΑΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΠΟΛΥΤΕΧΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΤΜΗΜΑ ΑΓΡΟΝΟΜΩΝ ΚΑΙ ΤΟΠΟΓΡΑΦΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΣΥΓΚΟΙΝΩΝΙΑΚΩΝ ΚΑΙ Υ ΡΑΥΛΙΚΩΝ ΕΡΓΩΝ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ, ΙΟΥΛΙΟΣ 2007
1 ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ... 1 ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΕΙΚΟΝΩΝ ΣΧΗΜΑΤΩΝ ΙΑΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΠΙΝΑΚΩΝ... 8 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΤΕΥΧΩΝ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΩΝ... 10 ΕΙΣΑΓΩΓΗ... 12 ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΟΜΑ Α... 13 1. ΣΥΝΟΨΗ ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΡΑΣΗΣ ΤΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑΣ... 14 1.1 Ρόλος της Τεχνικής Γραµµατείας σύµφωνα µε το Πρόγραµµα Εργασίας... 14 1.1.1 οµή έκθεσης... 15 1.2 Απολογισµός πεπραγµένων ανά Θεµατικό Πεδίο (Θ.Π.) και ράση (Ειδικές υποχρεώσεις Παράρτηµα Α Σύµβασης)... 17 1.2.1 Εξέλιξη, ενηµέρωση, διαχείριση πληροφοριακού συστήµατος (Θ.Π. 3)... 21 1.2.2 Τήρηση και συνεχής ενηµέρωση αρχείου µελετών. Αξιολόγηση µελετών που έχουν πρόσφατα εκπονηθεί ή εκπονούνται. Προσδιορισµός αναγκών εκπόνησης συµπληρωµατικών µελετών για την τεκµηρίωση της ανάπτυξης του Άξονα Χ (Θ.Π. 1)... 23 1.2.3 Συµβολή στη διαµόρφωση ευνοϊκών συνθηκών από τεχνική άποψη για την προσέλκυση διεθνών χρηµατοδοτικών οργανισµών στην ανάπτυξη του Άξονα Χ (Θ.Π. 2)... 25
2 1.2.4 Συνοριακές και τελωνειακές διαδικασίες. Βελτιστοποίηση διαδικασιών συνοριακών και τελωνειακών ελέγχων. ιευκόλυνση της πρόσβασης στον Άξονα Χ (Θ.Π. 4)... 26 1.2.5 Παρακολούθηση της πορείας υλοποίησης του Άξονα Χ (Θ.Π. 5)... 27 1.2.6 ιεθνής συνεργασία για την ανάπτυξη του Άξονα Χ (Θ.Π. 6)... 28 1.2.7 ιάχυση της πληροφορίας (Θ.Π. 7)... 29 1.2.8 Γραµµατειακή υποστήριξη της ιευθύνουσας Επιτροπής (Θ.Π. 8)... 29 1.2.9 Επιπλέον ενέργειες της Τεχνικής Γραµµατείας, πέραν των Ειδικών Υποχρεώσεων της Σύµβασης... 30 2. ΒΑΣΗ Ε ΟΜΕΝΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ (Θ.Π. 3) ΙΑΘΕΣΙΜΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΕΠΙΚΑΙΡΟΠΟΙΗΜΕΝΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΑΞΟΝΑ Χ (Θ.Π. 7)... 32 2.1 Έρευνα ερωτηµατολογίων Επιτόπου επισκέψεις πραγµατογνωµοσύνης... 32 2.2 Βάση εδοµένων Σύστηµα Γεωγραφικών Πληροφοριών ιάχυση της πληροφορίας... 34 2.2.1 Βάση εδοµένων Σύστηµα Γεωγραφικών Πληροφοριών... 34 2.2.1.1 Γενικά... 34 2.2.1.2 Σχεδιασµός της Βάσης εδοµένων του Άξονα Χ... 36 2.2.1.3 ηµιουργία της Βάσης εδοµένων του Άξονα Χ... 37 2.2.2 Εφαρµογές του Συστήµατος Γεωγραφικών Πληροφοριών του Άξονα Χ... 46 2.2.2.1 Συστήµατα Γεωγραφικών Πληροφοριών (Σ.Γ.Π.)... 46 2.2.2.1.1 Συνιστώσες Συστήµατος Γεωγραφικών Πληροφοριών... 47 2.2.2.1.2 Πλεονεκτήµατα χρήσης Συστήµατος Γεωγραφικών Πληροφοριών... 48 2.2.3 Εφαρµογή της τεχνολογίας Σ.Γ.Π. στο έργο της Τεχνικής Γραµµατείας του Άξονα Χ Ειδικά χαρακτηριστικά... 49 2.2.3.1 Ειδικά χαρακτηριστικά στην περίπτωση του Άξονα Χ... 49 2.2.3.2 Εφαρµογές Συστήµατος Γεωγραφικών Πληροφοριών για τον Άξονα Χ... 49 2.2.3.2.1 Σύστηµα Γεωγραφικών Πληροφοριών Οδικός Άξονας Χ... 50 2.2.3.2.2 Σύστηµα Γεωγραφικών Πληροφοριών Σιδηροδροµικός Άξονας Χ... 51 2.2.4 Προδιαγραφές και απαιτήσεις για τη χρήση της εφαρµογής Σ.Γ.Π... 52 2.2.5 Οδηγίες εγκατάστασης της εφαρµογής Σ.Γ.Π... 53 2.2.5.1 Αντιγραφή αρχείων Σ.Γ.Π. στον ηλεκτρονικό υπολογιστή... 53 2.2.5.2 Σύνδεση των βάσεων δεδοµένων στο Σύστηµα Γεωγραφικών Πληροφοριών... 54
3 2.2.6 Οδηγίες χρήσης της εφαρµογής Σ.Γ.Π... 59 2.2.6.1 Χρήση εφαρµογής Σ.Γ.Π. Οδικός Άξονας Χ... 59 2.2.6.2 Βασικές λειτουργίες της επιλογής Views... 62 2.2.6.3 Βασικές λειτουργίες της επιλογής Layouts... 63 2.2.7 Συµπεράσµατα και προοπτικές... 64 2.3 ιαθεσιµότητα των επικαιροποιηµένων πληροφοριών για την κατάσταση του Άξονα Χ Ιστοσελίδα διάχυσης της πληροφορίας... 65 2.3.1 Γενικά... 65 2.3.2 ιαδικασία σχεδιασµού και κατασκευής της ιστοσελίδας... 66 2.3.2.1 Καθορισµός στόχων... 66 2.3.2.2 Επιλογή κεντρικού υπολογιστή εξυπηρέτησης δικτύου... 66 2.3.3 Περιγραφή της ιστοσελίδας... 66 2.3.3.1 οµή... 67 2.3.3.2 Περιγραφή της σελίδας υποδοχής... 68 2.3.3.3 Περιγραφή της κύριας σελίδας... 68 2.3.4 Συµπεράσµατα και προοπτικές... 71 2.4 Άρθρα και δηµοσιεύσεις... 72 3. ΜΕΛΕΤΕΣ ΙΑΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑ (Θ.Π. 1)... 75 3.1 Νέες µελέτες... 75 3.1.1 Προετοιµασία µελετών/ έργων µεταφορών (TPPF): Αλβανία, Π.Γ..Μ., Σερβία - Μαυροβούνιο, Βοσνία - Ερζεγοβίνη, Κροατία, Κόσοβο... 75 3.1.1.1 Έργα προτεραιότητας προς ένταξη στο TPPF... 76 3.1.1.2 Έργα προς άµεση υλοποίηση... 77 3.1.2 Αποτελεσµατική ολοκλήρωση εµπορευµατικών µεταφορικών µέσων και κόµβων στην περιοχή CADSES (IMONODE)... 77 3.1.3 Κατάσταση των Πανευρωπαϊκών Αξόνων και Περιοχών Μεταφορών (PAN-EUROSTAR)... 85 3.1.4 ιευκόλυνση Εµπορίου και Μεταφορών στη Νοτιοανατολική Ευρώπη (TTFSE)... 86 3.1.5 Παρατηρητήριο Μεταφορών Νοτιοανατολικής Ευρώπης Πενταετή Σχέδια... 88 3.1.5.1 Πενταετές σχέδιο 2006-2010... 88 3.1.5.2 Πενταετές σχέδιο 2007-2011... 91 3.1.6 ίκτυα για την ειρήνη και την ανάπτυξη: Επέκταση των κύριων ιευρωπαϊκών Αξόνων Μεταφορών στις γειτονικές χώρες και περιοχές... 94
4 3.1.7 Αναλυτικό πλαίσιο υποστήριξης για την επίβλεψη της υλοποίησης των υποδοµών και των ηπίων µέτρων που προτάθηκαν από την Οµάδα Υψηλού Επιπέδου... 97 3.1.8 Μελέτες για υποψήφια για ένταξη στο Ε.Σ.Ο.Α.Β. έργα στον Πανευρωπαϊκό Οδικό Άξονα Χ... 98 3.1.8.1 Μελέτη σκοπιµότητας για την αναβάθµιση του οδικού τµήµατος Leskovac σύνορα µε Π.Γ..Μ. στη Σερβία... 98 3.1.8.2 Μελέτη σκοπιµότητας για την αναβάθµιση του οδικού τµήµατος Demir Kapija Smokvica στην Π.Γ..Μ.... 105 3.1.8.3 Μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων αυτοκινητοδρόµου Demir Kapija Smokvica στην Π.Γ..Μ... 110 3.2 ιαλειτουργικότητα... 112 3.2.1 ραστηριότητες βάσει των Οδηγιών της Ε.Ε... 113 3.2.1.1 Η Επιτροπή αντιπροσώπων των κρατών µελών... 113 3.2.1.2 Το Κοινό Αντιπροσωπευτικό Όργανο και ο Ευρωπαϊκός Οργανισµός Σιδηροδρόµων... 114 3.2.1.3 Τεχνικές Προδιαγραφές ιαλειτουργικότητας (ΤΠ )... 114 3.2.1.4 Ανάλυση κόστους/οφέλους... 115 3.2.1.5 ιάλογος µεταξύ των άµεσα ενδιαφεροµένων... 115 3.2.1.6 Τροποποιητική οδηγία 2004/50... 116 3.2.1.7 Η οδηγία 2004/49/ΕΚ για την ασφάλεια και ο Ευρωπαϊκός Οργανισµός Σιδηροδρόµων... 116 3.2.2 Μεταφορά των Οδηγιών στο Εθνικό ίκαιο... 117 3.2.2.1 Οδηγία 96/48/ΕΚ για το σιδηροδροµικό σύστηµα υψηλών ταχυτήτων... 117 3.2.2.2 Οδηγία 2001/16/ΕΚ για το συµβατικό σιδηροδροµικό σύστηµα... 117 3.2.3 Πρόοδος ως προς τη διαλειτουργικότητα... 117 3.2.3.1 Τα διευρωπαϊκά δίκτυα... 117 3.2.3.2 ιαλειτουργικότητα του ιευρωπαϊκού Σιδηροδροµικού ικτύου... 118 3.2.3.3 Μητρώα υποδοµής και τροχαίου υλικού... 119 3.2.3.4 Μη εφαρµογή των ΤΠ... 120 3.2.3.5 ERTMS... 120 3.2.3.6 Κοινοποιηµένοι οργανισµοί και δραστηριότητές τους... 121 3.2.3.7 Τυποποίηση... 122 3.2.4 Συµπεράσµατα και συστάσεις... 122
5 4. ΧΡΗΜΑΤΟ ΟΤΗΣΗ (Θ.Π. 2)... 124 4.1 Συνεργασία συνδροµή στη δηµιουργία απαραίτητων συνθηκών για τη συµβολή των ιεθνών Χρηµατοδοτικών Οργανισµών στην ανάπτυξη του Άξονα Χ... 124 4.1.1 Μηχανισµός Προενταξιακής Βοήθειας (IPA) για την περίοδο 2007-2013... 126 4.2 Παρακολούθηση της υλοποίησης του Ελληνικού Σχεδίου Οικονοµικής Ανασυγκρότησης Βαλκανίων (Ε.Σ.Ο.Α.Β.)... 131 4.2.1 Πορεία ωρίµανσης έργου στον Οδικό Άξονα Χ στη Σερβία, υποψήφιου για υπαγωγή στο Ε.Σ.Ο.Α.Β.... 131 4.2.2 Πορεία ωρίµανσης έργου στον Οδικό Άξονα Χ στην Π.Γ..Μ., υποψήφιου για υπαγωγή στο Ε.Σ.Ο.Α.Β... 140 4.3 Παραδείγµατα συνεργασίας δηµόσιου και ιδιωτικού τοµέα (PPP) στον Άξονα Χ... 145 4.3.1 Σύµβαση παραχώρησης αυτοκινητόδροµου Α2 µεταξύ Zagreb και Macelj (κλάδος Α Άξονα Χ) στην Κροατία... 145 4.3.2 Σύµβαση παραχώρησης αυτοκινητόδροµου Μ5 µεταξύ Βουδαπέστης και Roszke (κλάδος Β Άξονα Χ) στην Ουγγαρία... 148 4.3.3 Σύµβαση παραχώρησης αυτοκινητόδροµου µεταξύ Horgos και Pozega (κλάδος Β Άξονα Χ) στη Σερβία... 150 5. ΣΥΝΟΡΙΑΚΕΣ ΙΑ ΙΚΑΣΙΕΣ (Θ.Π. 4)... 153 5.1 Γενικά... 153 5.2 Οµάδα εργασίας για τη βελτίωση των συνοριακών υποδοµών και διαδικασιών κατά µήκος του Άξονα Χ... 154 5.3 Aποτελέσµατα της έρευνας για τις συνοριακές υποδοµές και διαδικασίες κατά µήκος του Άξονα Χ... 159 5.3.1 Σχεδιασµός της έρευνας... 159 5.3.2 Aποτελέσµατα της έρευνας... 161 5.4 Πρόοδος έργων στους συνοριακούς σταθοµύς κατά µήκος του Άξονα Χ... 170 5.4.1 Οδικός Άξονας Χ... 170 5.4.2 Σιδηροδροµικός Άξονας Χ... 171
6 6. ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΑΞΟΝΑ Χ (Θ.Π. 5)... 174 6.1 Γενικά... 174 6.2 Πορεία υλοποίησης Άξονα Χ Εθνικά προγράµµατα Μελέτες, έργα και χρηµατοδοτικά στοιχεία... 175 6.2.1 Συνοπτική περιγραφή Οδικού Άξονα Χ... 175 6.2.1.1 Προβληµατικά τµήµατα στον Οδικό Άξονα Χ... 176 6.2.1.2 Εθνικά προγράµµατα ανακατασκευής και αποκατάστασης του Οδικού Άξονα Χ... 177 6.2.1.3 Προοπτική ανακατασκευής και αποκατάστασης του Οδικού Άξονα Χ... 192 6.2.2 Συνοπτική περιγραφή Σιδηροδροµικού Άξονας Χ... 194 6.2.2.1 Προβληµατικά τµήµατα στον Σιδηροδροµικό Άξονα Χ... 195 6.2.2.2 Εθνικά προγράµµατα ανακατασκευής και αποκατάστασης του Σιδηροδροµικού Άξονα Χ... 196 6.2.2.3 Προοπτική ανακατασκευής και αποκατάστασης του Σιδηροδροµικού Άξονα Χ... 206 6.2.3 Σύνοψη χρηµατοδοτικών στοιχείων... 207 7. ΙΕΘΝΗΣ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΑΞΟΝΑ Χ (Θ.Π. 6)... 209 7.1 Γενικά... 209 7.2 Συνεργασία µε τη Γενική ιεύθυνση Μεταφορών και Ενέργειας της Ευρωπαϊκής Επιτοπής (DG TREN) Συνεργασία µε άλλους Άξονες... 212 7.2.1 Συνεργασία µε τη Γενική ιεύθυνση Μεταφορών και Ενέργειας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής... 213 7.2.1.1 Συναντήσεις Συντονιστών Πανευρωπαϊκών Αξόνων και Περιοχών... 213 7.2.1.2 Συµµετοχή στις οµάδες εργασίας της Γενικής ιεύθυνσης Μεταφορών και Ενέργειας... 220 7.2.1.3 Συνδροµή στη µελέτη PAN-EUROSTAR... 221 7.2.1.4 Συνεργασία µε τους άξονες ΙV και VII... 221 7.2.1.5 Συνεργασία µε τους άλλους Άξονες για τη διατύπωση κοινής θέσης τους για τον µηχανισµό επέκτασης των δικτύων µεταφορών σε µια διευρυµένη Ευρώπη στα πλαίσια της δηµόσιας διαβούλευσης της Ε.Ε.... 221 7.3 Συνεργασία µε το Παρατηρητήριο Μεταφορών της Νοτιοανατολικής Ευρώπης (SEETO)... 224 7.4 Συνεργασία µε τις δοµές για την ανάπτυξη Σιδηροφροµικού ικτύου Υψηλών Προδιαγραφών στη Νοτιοανατολική Ευρώπη (SEECP)... 227
7 8. ΜΟΝΙΜΗ ΟΜΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΤΗΣ ΙΕΥΘΥΝΟΥΣΑΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ (Θ.Π. 8)... 231 8.1 Συναντήσεις της ιευθύνουσας Επιτροπής του Πανευρωπαϊκού Άξονα Χ... 232 8.1.1 7 η Συνάντηση της ιευθύνουσας Επιτροπής του Πανευρωπαϊκού Άξονα Χ (Cavtat Κροατίας 10/3/2005)... 232 8.1.2 Έκτακτη συνάντηση της ιευθύνουσας Επιτροπής του Πανευρωπαϊκού Άξονα Χ (Αθήνα 21/11/2005)... 234 8.1.3 8 η Συνάντηση της ιευθύνουσας Επιτροπής του Πανευρωπαϊκού Άξονα Χ (Κέρκυρα 15/6/2006)... 234 8.1.4 9 η Συνάντηση της ιευθύνουσας Επιτροπής του Πανευρωπαϊκού Άξονα Χ (Graz 15/6/2007)... 236 8.2 Συναντήσεις της Οµάδας Εργασίας για βελτίωση των συνοριακών διελεύσεων κατά µήκος του Πανευρωπαϊκού Άξονα Χ... 238 8.2.1 2 η Συνάντηση της Οµάδας Εργασίας για βελτίωση των συνοριακών διελεύσεων κατά µήκος του Πανευρωπαϊκού Άξονα Χ (Βελιγράδι 18/2/2005)... 238 8.2.2 3 η Συνάντηση της Οµάδας Εργασίας για βελτίωση των συνοριακών διελεύσεων κατά µήκος του Πανευρωπαϊκού Άξονα Χ (Αθήνα 21/11/2005)... 239 8.2.3 4 η Συνάντηση της Οµάδας Εργασίας για βελτίωση των συνοριακών διελεύσεων κατά µήκος του Πανευρωπαϊκού Άξονα Χ (Αθήνα 20/12/2006)... 240 8.2.4 5 η Συνάντηση της Οµάδας Εργασίας για βελτίωση των συνοριακών διελεύσεων κατά µήκος του Πανευρωπαϊκού Άξονα Χ (Graz 14/6/2007)... 241 8.3 Υπουργική συνάντηση για την υπογραφή του Πρωτοκόλλου συνεργασίας σε συνοριακά θέµατα κατά µήκος του Πανευρωπαϊκού Άξονα Χ (Κέρκυρα 16/6/2006)... 242 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ...244
8 ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΕΙΚΟΝΩΝ ΣΧΗΜΑΤΩΝ ΙΑΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΠΙΝΑΚΩΝ Πίνακας 1.1: Ειδικές υποχρεώσεις Τεχνικής Γραµµατείας, βάσει του παραρτήµατος Α της Σύµβασης, και αντίστοιχα κεφάλαια αναφοράς τους 19 Πίνακας 2.1: Πεδία Βάσης εδοµένων Σιδηροδροµικού Άξονα Χ 38 Εικόνα 2.1: ιάγραµµα Οντοτήτων Σχέσεων Βάσης εδοµένων Σιδηροδροµικού Άξονα Χ 40 Εικόνα 2.2: Πλαίσια πλοήγησης Βάσης εδοµένων Σιδηροδροµικού Άξονα Χ 41 Πίνακας 2.2: Πεδία Βάσης εδοµένων Οδικού Άξονα Χ 42 Εικόνα 2.3: ιάγραµµα Οντοτήτων Σχέσεων Βάσης εδοµένων Οδικού Άξονα Χ 44 Εικόνα 2.4: Πλαίσια πλοήγησης Βάσης εδοµένων Οδικού Άξονα Χ 45 Εικόνα 2.5: Οι πέντε βασικές συνιστώσες ενός Συστήµατος Γεωγραφικών Πληροφοριών 48 Πίνακας 2.3: Θεµατικές πληροφορίες του Σ.Γ.Π. Οδικός Άξονας Χ 50 Πίνακας 2.4: Θεµατικές πληροφορίες του Σ.Γ.Π. Σιδηροδροµικός Άξονας Χ 51 Εικόνα 2.6: Αντιγραφή του φακέλου data στη ρίζα του σκληρού δίσκου C 53 Εικόνα 2.7: Επιλογή του Πίνακα Ελέγχου των Windows 54 Εικόνα 2.8: Εικόνα 2.9: Επιλογή εφαρµογής ODBC Data Sources (32bit) από τον πίνακα ελέγχου 55 Επιλογή Βάση δεδοµένων της MS Access από την εφαρµογή ODBC Data Source Administrator 55 Εικόνα 2.10: Επιλογή των κατάλληλων οδηγών (drivers) της Access 56 Εικόνα 2.11: Επιλογή ονόµατος σύνδεσης για τη σύνδεση της βάσης δεδοµένων του Οδικού δικτύου µε το ArcView 56 Εικόνα 2.12: Επιλογή του αρχείου της βάσης δεδοµένων για το οδικό δίκτυο 57 Εικόνα 2.13: Επαλήθευση της επιλογής του σωστού αρχείου της βάσης δεδοµένων για το οδικό δίκτυο 57 Εικόνα 2.14: Επιβεβαίωση εγγραφών AXIS_X-ROAD και AXIS_X-RAIL 58 Εικόνα 2.15: Βασικός πίνακας επιλογών της εφαρµογής του οδικού Άξονα Χ 59 Εικόνα 2.16: Βασικό µενού του Σ.Γ.Π. που αφορά στον οδικό Άξονα Χ 60 Εικόνα 2.17: Έτοιµοι χάρτες, για τον οδικό Άξονα Χ 61 Εικόνα 2.18: Βασικό µενού του Χάρτη 1 STATUS OF ROAD CORRIDOR X 61 Εικόνα 2.19: Επιστροφή στο βασικό πίνακα επιλογών 62 Εικόνα 2.20: Αναπαραγωγή χάρτη 63
9 Εικόνα 2.21: Επιστροφή στο βασικό πίνακα επιλογών 64 ιάγραµµα 2.1: οµή ιστοσελίδας 67 Εικόνα 2.22: Σελίδα υποδοχής 68 Εικόνα 2.23: Κύρια (κεντρική) σελίδα 69 Χάρτης 3.1: Υφιστάµενα και εν δυνάµει κοµβικά σηµεία IMONODE στο έτος βάση 2005 79 Χάρτης 3.2: Κατανοµή εµπορευµατικών ροών ανά χώρα τα έτη 2001 και 2015 80 Χάρτης 3.3: ιατροπικοί Άξονες IMONODE 84 Πίνακας 3.1: Έργα προτεραιότητας (2006 2010) στον Οδικό Άξονα Χ Παράκαµψη Βελιγραδίου 90 Πίνακας 3.2: Έργα προτεραιότητας (2006 2010) στον Σιδηροδροµικό Άξονα Χ 91 Πίνακας 3.3: Έργα προτεραιότητας (2007 2011) στον Οδικό Άξονα Χ 93 Πίνακας 3.4: Έργα προτεραιότητας (2007 2011) στον Σιδηροδροµικό Άξονα Χ 93 Πίνακας 3.5: Έργα προτεραιότητας στον Σιδηροδροµικό Άξονα Χ 96 Πίνακας 3.6: Έργα προτεραιότητας στον Οδικό Άξονα Χ 96 Χάρτης 4.1: Αυτοκινητόδροµος Zagreb Macelj 147 Χάρτης 4.2: Υφιστάµενη χάραξη Horgos Βελιγράδι Pozega 151 Χάρτης 4.3: Αυτοκινητόδροµος Βελιγράδι Pozega 152 Πίνακας 5.1: Χάρτης 6.1: Αποδεκτές συµφωνίες UN/ECE από τις χώρες του Άξονα Χ (Ιούνιος 2007) 162 Υφιστάµενη κατάσταση Οδικού Άξονα Χ (πρόοδος κατασκευής αυτοκινητοδρόµων) 176 Πίνακας 6.1: Πρόοδος έργων στον κορµό του Άξονα Χ στη Σλοβενία µετά το 2001 180 Χάρτης 6.2: Πρόοδος έργων στον Οδικό Άξονα Χ στη Σλοβενία (Πηγή: Υπ. Μεταφορών Σλοβενίας 2006) 180 Πίνακας 6.2: Πρόοδος έργων στον κλάδο Α του Άξονα Χ στη Σλοβενία 182 Πίνακας 6.3: Στοιχεία έργου κατασκευής του περιφερειακού του Βελιγραδίου 185 Πίνακας 6.4: Πρόοδος έργων στον οδικό Άξονα Χ 193 Χάρτης 6.3: Υφιστάµενη κατάσταση Σιδηροδροµικού Άξονα Χ (ποσοστά διπλής σιδηροδροµικής γραµµής) 195 Χάρτης 6.4: Προγραµµατισµός έργων στον Σιδηροδροµικό Άξονα Χ στη Σλοβενία 198 Πίνακας 6.5: Χρονοδιάγραµµα και κόστος έργων σιδηροδροµικού Άξονα Χ στη Σλοβενία 198 Πίνακας 6.6: Άµεσες επενδύσεις στον Άξονα Χ την περίοδο 1994 2006 207 Χάρτης 7.1: Σιδηροδροµικό ίκτυο SEECP (16 Άξονες) 228
10 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΤΕΥΧΩΝ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΩΝ [ ΤΕΥΧΟΣ (Ι): Α - Ν και ΤΕΥΧΟΣ (ΙΙ): Ξ - Χ ] Α Ειδικές Υποχρεώσεις (Πρόγραµµα Εργασίας) Τεχνικής Γραµµατείας (Παράρτηµα Α σύµβασης ερευνητικού έργου) Β Ερωτηµατολόγια έρευνας συνοριακών σταθµών και διαδικασιών Γ Ενδεικτικό ερωτηµατολόγιο ετήσιας έρευνας Χάρτες Συστήµατος Γεωγραφικών Πληροφοριών Ε Traffic flows forecasting in an uncertain economic and geopolitical environment: The case of the Pan-European Corridor X Παγκόσµιο συνέδριο για την έρευνα στις µεταφορές (WCTR), Κωνσταντινούπολη, Ιούλιος 2004 Στ Implementation of the Pan-European Transport Corridors concept: The case of Corridor X - ιεθνές συνέδριο στα πλαίσια της δράσης COST 340, Παρίσι Ιούνιος 2005 και ιεθνής Οικονοµική Σύνοδος της Κεντροευρωπαϊκής Πρωτοβουλίας, Μπρατισλάβα Νοέµβριος 2005 Ζ Inventory of the current status and future outlook of the Pan-European Rail Corridor X 2 ο ιεθνές Συνέδριο µε θέµα Ανάπτυξη Σιδηροδροµικών Μεταφορών Συλλόγου Ελλήνων Συγκοινωνιολόγων, Αθήνα, εκέµβριος 2005 Η Analysis of current supply of logistics services and facilities at nodal points of the pan European corridors Χ, V and the Adriatic-Ionian corridor: The IMONODE experience 3 ο Συνέδριο για την Έρευνα στις Μεταφορές, Θεσσαλονίκη, Μάιος 2006 Θ Transport in South East Europe: Evolutions, findings and perspectives for the development of combined transport 1 ο ιεθνές Επιστηµονικό Συνέδριο µε θέµα Ανταγωνιστικότητα και συµπληρωµατικότητα των µεταφορικών µέσων, προοπτικές για τις Συνδυασµένες Μεταφορές Συλλόγου Ελλήνων Συγκοινωνιολόγων, Χίος, Μάιος 2007 Ι Prévisions de trafic et choix d investissements routiers dans un environnement socioéconomique et géopolitique incertain: Le cas du Corridor X 11 ο παγκόσµιο συνέδριο για την έρευνα στις µεταφορές (WCTR), Berkeley (Καλιφόρνια), Ιούνιος 2007 Κ The experience and the role of Pan-European Corridor X in the integration of transport networks in the east Mediterranean area Υπό δηµοσίευση στη 2 η έκδοση του περιοδικού για τις µεταφορές και τη ναυτιλία (Journal of Transport and Shipping Τµήµατος Ναυτιλίας και Επιχειρηµατικών Υπηρεσιών του Πανεπιστήµιο Αιγαίου
11 Λ Inventory in the framework of the Pan-European Transport Corridors: The case of Corridor X Περίληψη για το 10 ο διεθνές συνέδριο για την εφαρµογή προηγµένων τεχνολογιών στις µεταφορές (AATT), Αθήνα, Μάιος 2008 Μ ηµοσίευση στην εφηµερίδα Μακεδονία (7.3.2005) Ν Les transports entre les Balkans et la Grèce - 6 η Συνάντηση Γαλλοφωνίας, Αθήνα, Μάιος 2006 Ξ Ενδεικτικά συµπληρωµένα ερωτηµατολόγια για τη µελέτη PAN-EUROSTAR Ο Αναφορές για τα έργα προτεραιότητας από το Παρατηρητηρίου Μεταφορών Ν.Α. Ευρώπης (SEETO) που αφορούν στον Άξονα Χ Π Νοτιοανατολικός Άξονας προτεραιότητας (έργα προτεραιότητας και χάρτης) Ρ Πρωτόκολλο που υπεγράφη για τη διασυνοριακή συνεργασία κατά µήκος του Άξονα Χ (Κέρκυρα 16.6.2006) Σ Συµφωνία που υπεγράφη για τη διασυνοριακή συνεργασία στον σιδηροδροµικό Άξονα Χ στα σύνορα Βουλγαρίας - Σερβίας Τ Υλικό που υπεβλήθη στη Γενική ιεύθυνση Μεταφορών και Ενέργειας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (ερωτηµατολόγιο, ανάλυση Άξονα Χ, έκθεση πεπραγµένων και αποτελέσµατα δράσης για τη βελτίωση των συνοριακών διαδικασιών) Ιανουάριος 2005 Υ Θέση του Προεδρείου και της Τεχνικής Γραµµατείας για την επέκταση των ικτύων Μεταφορών σε µια διευρυµένη Ευρώπη Φ Υπουργική συνάντηση για το Βασικό ίκτυο της Νοτιοανατολικής Ευρώπης (1.12.2006) - ιακήρυξηγια τους σιδηροδρόµους - Απόφαση Χ Πρακτικά Συναντήσεων Ι. Συναντήσεις ιευθύνουσας Επιτροπής - 7 η συνάντηση (Cavtat 10.3.2005) - 8 η συνάντηση (Κέρκυρα 15.6.2006) - 9 η συνάντηση (Graz 15.6.2007) ΙΙ. Συναντήσεις Οµάδας Εργασίας για τη βελτίωση των συνοριακών διελεύσεων - 3 η συνάντηση (Αθήνα 21.11.2004) - 4 η συνάντηση (Αθήνα 20.12.2005) - 5 η συνάντηση (Graz 14.6.2007)
12 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Το έργο µε τίτλο Τεχνική υποστήριξη διεθνούς συνεργασίας για τον Πανευρωπαϊκό Άξονα Χ ανατέθηκε το πρώτον από το Υπουργείο Μεταφορών και Επικοινωνιών, µετά από σχετική απόφαση σύστασης και λειτουργίας Τεχνικής Γραµµατείας κατά τη διάρκεια της 2 ης συνάντησης της ιευθύνουσας Επιτροπής του Άξονα Χ, στον Τοµέα Συγκοινωνιακών και Υδραυλικών Έργων του Τµήµατος Αγρονόµων και Τοπογράφων Μηχανικών του Αριστοτελείου Πανεπιστηµίου Θεσσαλονίκης υπό την επιστηµονική ευθύνη του Καθηγητή κ. Χρίστου Ν. Ταξιλτάρη. Η αρχική διάρκεια του έργου ήταν 18µηνη και κάλυπτε την περίοδο Ιανουαρίου 2000 Αυγούστου 2001. Έκτοτε το έργο ανανεώθηκε δις για να καλύψει της ανάγκες της Ελληνικής Προεδρίας της ιευθύνουσας Επιτροπής α) κατά τη δεύτερη θητεία της στο διάστηµα Αυγούστου 2001 Μαρτίου 2004 και β) κατά την νέα τριετή θητεία της Ελληνικής Προεδρίας για το διάστηµα Ιουλίου 2004 Ιουλίου 2007. Η παρούσα έκθεση αποτελεί την τελική έκθεση του έργου και περιλαµβάνει την περιγραφή της εξέλιξης του έργου στο διάστηµα Ιουλίου 2004 Ιουλίου 2007, υπό µορφήν απολογισµού ως προς τις ειδικές υποχρεώσεις (Θεµατικά πεδία) της Τεχνικής Γραµµατείας όπως αυτές ορίσθηκαν στο Τεχνικό Παράρτηµα της Σύµβασης Αρ. 7/15.7.2004 για την τεχνική υποστήριξη της ιευθύνουσας Επιτροπής του Πανευρωπαϊκού Άξονα Χ. Ο βασικός ρόλος της Τεχνικής Γραµµατείας συνίσταται στην ενεργοποίησή της ειδικά στη συλλογή τεχνικού, οικονοµικού και διοικητικού χαρακτήρα πληροφοριών που αφορούν στον Πανευρωπαϊκό Άξονα X καθώς και στην αξιολόγηση µελετών που εκπονήθηκαν ή εκπονούνται ανά χώρα ή οµάδα χωρών µε στόχο την επαναλειτουργία και αναβάθµιση του Άξονα Χ. Επισηµαίνεται, ότι, λόγω του ρόλου της Τεχνικής Γραµµατείας και του διεθνούς χαρακτήρα του έργου, γλώσσα εργασίας της είναι πρακτικά η Αγγλική. Γι αυτό και πολλά στοιχεία και ειδικότερα αυτά της βάσης δεδοµένων, όπως κατασκευάσθηκε επί τη βάσει των απαντηθέντων ερωτηµατολογίων στην αγγλική, παρουσιάζονται επίσης
13 στην αγγλική. Το ίδιο ισχύει και για τα ερωτηµατολόγια της ειδικής έρευνας στους συνοριακούς σταθµούς και παρακολούθησης της υλοποίησης του Άξονα Χ, καθώς και για τους πίνακες και χάρτες κωδικοποίησης των αποτελεσµάτων της έρευνας και αναπαράστασης της σηµερινής κατάστασης του Άξονα, όπως παραδίδονται από την Τεχνική Γραµµατεία στη ιευθύνουσα Επιτροπή, τους εκπροσώπους των συµµετεχουσών χωρών και όλων των ενδιαφεροµένων οργανισµών. Ερευνητική οµάδα Η ερευνητική οµάδα του Τοµέα Συγκοινωνιακών και Υδραυλικών Έργων του Τµήµατος Αγρονόµων και Τοπογράφων Μηχανικών του Αριστοτελείου Πανεπιστηµίου Θεσσαλονίκης απαρτίζεται από τα εξής µέλη: Χρίστος Ταξιλτάρης ρ. Συγκοινωνιολόγος, Καθηγητής Α.Π.Θ., Επιστηµονικά Υπεύθυνος Γιώργος Μίντσης ρ. Συγκοινωνιολόγος, Καθηγητής Α.Π.Θ. Σωκράτης Μπάσµπας ρ. Συγκοινωνιολόγος, Επ. Καθηγητής Α.Π.Θ. Σταµατία Βαράκη Α Τ Μηχανικός, Msc Συγκοινωνιολογίας Μάριος Μιλτιάδου Α Τ Μηχανικός, Msc Περιφερειακής Ανάπτυξης, Συγκοινωνιολόγος, Υποψήφιος ιδάκτωρ Α.Π.Θ. Ευάγγελος Μίντσης Φοιτητής Τµήµατος Πολιτικών Μηχανικών Ευαγγελία Πανούση Α Τ Μηχανικός Ιωάννης Τζεβελέκης Α Τ Μηχανικός, Msc Συγκοινωνιολογίας, Υποψήφιος ιδάκτωρ Α.Π.Θ. Αντωνία Τσουκαλά Α Τ Μηχανικός, Msc Περιβάλλοντος και Βιώσιµης Ανάπτυξης, Υποψήφια ιδάκτωρ Α.Π.Θ. Αναστάσιος Φυλακτάκης Α Τ Μηχανικός, Συγκοινωνιολόγος
14 1. Σύνοψη απολογισµού δράσης τηςτεχνικής Γραµµατείας 1.1 Ρόλος της Τεχνικής Γραµµατείας σύµφωνα µε το Πρόγραµµα Εργασίας Το πρόγραµµα εργασίας 1 της Τεχνικής Γραµµατείας συνίσταται σε θεµατικά πεδία και δράσεις που εκτείνονται σε όλη τη διάρκεια του έργου (36 µήνες). Ειδικότερα, περιλαµβάνει τη συλλογή πληροφοριών, που αφορούν την κατάσταση της υποδοµής, τις κυκλοφοριακές ροές, τις διασυνοριακές διαδικασίες και τους αντίστοιχους χρόνους αναµονής στα σύνορα, επενδύσεις συντήρησης, αναβάθµισης ή ανακατασκευής και την επικαιροποίηση του Συστήµατος Γεωγραφικών Πληροφοριών (Σ.Γ.Π.) για την περιγραφή µε συστηµατικό και περιεκτικό τρόπο της κατάστασης του Άξονα στα διάφορα στάδια ανάπτυξής του κατά χώρα και τµήµα. Επίσης, περιλαµβάνει την εξαγωγή πορισµάτων αξιολόγησης των υφισταµένων µελετών, την επεξεργασία των τεχνικών όρων σύνταξης νέων µελετών για τον Άξονα Χ κατά τα ευρωπαϊκά πρότυπα. Η Τεχνική Γραµµατεία είναι επίσης εντεταλµένη να προωθήσει τη διαµόρφωση κοινού συστήµατος τεχνικών όρων λειτουργίας και να συµβάλει στη διαµόρφωση συνθηκών διαλειτουργικότητας µεταξύ των τµηµάτων του Άξονα και της συνέργειας των διαφόρων µεταφορικών µέσων. Η συµβολή της Τεχνικής Γραµµατείας στη δηµιουργία του κατάλληλου περιβάλλοντος για την ενεργοποίηση, µέσω της χρηµατοδότησης έργων και µελετών, ιεθνών Χρηµατοδοτικών Οργανισµών στην ανάπτυξη του Άξονα X περιλαµβάνει την παροχή τεχνικής υποστήριξης στις συµµετέχουσες χώρες για διεκδίκηση κονδυλίων, την παρακολούθηση της υλοποίησης του Ελληνικού Σχεδίου Οικονοµικής Ανασυγκρότησης των Βαλκανίων (Ε.Σ.Ο.Α.Β.) στις χώρες του Άξονα Χ και την παρακολούθηση της εµπειρίας συνεργασίας δηµόσιου και ιδιωτικού τοµέα για ενδεχόµενη αξιοποίηση τέτοιων σχηµάτων σε έργα του Άξονα Χ. Το πρόγραµµα εργασίας προβλέπει τη συµβολή της Τεχνικής Γραµµατείας στην ανάπτυξη συνεργασίας µε άλλους Άξονες και το Παρατηρητήριο Μεταφορών 1 Βλ. Παράρτηµα Α.
15 Νοτιοανατολικής Ευρώπης (SEETO). Η Τεχνική Γραµµατεία καλείται επίσης να προωθήσει τη διεθνή συνεργασία µεταξύ των γειτονικών κυρίως χωρών, καθώς και να υποστηρίξει την ειδική οµάδα εργασίας τελωνειακών και σχετικών εµπειρογνωµόνων για τη βελτίωση των διαδικασιών συνοριακών εγκαταστάσεων και διαδικασιών, αξιοποιώντας αποτελέσµατα (αν υπάρχουν) δράσεων του S.E.C.I. και του προγράµµατος TTFSE (Trade and Transport Facilitation in Southeastern Europe) της Παγκόσµιας Τράπεζας. Τέλος, προβλέπονται η απόκτηση, επεξεργασία και διάχυση επίκαιρων πληροφοριών για την κατάσταση του συνόλου του Άξονα, και η εγκατάσταση µόνιµης δοµής στη Θεσσαλονίκη για την υποστήριξη της ιευθύνουσας Επιτροπής και των Οµάδων Εργασίας της. Βάσει της συµβατικής υποχρέωσης της Τεχνικής Γραµµατείας µε αναφορά στα θεµατικά πεδία του ερευνητικού έργου και το αντίστοιχο χρονοδιάγραµµα, και µετά την πάροδο τριάντα έξι (36) µηνών από την ανανέωση της σύµβασής της, η Τεχνική Γραµµατεία παρουσιάζει την παρούσα τελική έκθεση πεπραγµένων. Επισηµαίνεται ότι, για την εποπτικότερη ανάγνωση της έκθεσης, στον πίνακα περιεχοµένων υπάρχει ένδειξη αντιστοιχίας µεταξύ κεφαλαίων και θεµατικών πεδίων (Θ.Π.) που προβλέπει η σύµβαση [π.χ. Μελέτες ιαλειτουργικότητα (Θ.Π. 1), Χρηµατοδότηση (Θ.Π. 2) κοκ.]. 1.1.1 οµή έκθεσης Το πρώτο κεφάλαιο αποτελεί τον απολογισµό της δράσης της Τεχνικής Γραµµατείας, δηλαδή την περιγραφή της εξέλιξης του έργου από την ηµεροµηνία έναρξής του, σε σχέση µε τις ειδικές υποχρεώσεις (Θεµατικά Πεδία Θ.Π.) της Τεχνικής Γραµµατείας όπως αυτές ορίσθηκαν στο Παράρτηµα Α της σύµβασης για την τεχνική υποστήριξη της ιευθύνουσας Επιτροπής του Πανευρωπαϊκού Άξονα Χ. Έτσι, στην εν λόγω ενότητα της έκθεσης, που αποτελεί βασικό δοµικό στοιχείο αναφοράς της υπόλοιπης έκθεσης, αναλύονται κατά θεµατικό πεδίο ο σχεδιασµός, η µεθοδολογία δράσης κατά τη διεξαγωγή της έρευνας και τα αποτελέσµατά της.
16 Σύµφωνα µε το σχεδιασµό δράσεων της Τεχνικής Γραµµατείας, το συλλεχθέν υλικό των ερευνών καταχωρήθηκε σε κατάλληλα προσαρµοσµένη Βάση εδοµένων, η οποία αποτελεί αναπόσπαστο και βασικό µέρος του αντίστοιχου Συστήµατος Γεωγραφικών Πληροφοριών. Ο σχεδιασµός και η ανάπτυξη της Βάσης εδοµένων και του Συστήµατος Γεωγραφικών Πληροφοριών περιγράφονται στο δεύτερο κεφάλαιο. Στο ίδιο κεφάλαιο επίσης, παρουσιάζεται ο σχεδιασµός, η κατάρτιση και το περιεχόµενο της ιστοσελίδας της Τεχνικής Γραµµατείας για τη διάχυση των αποτελεσµάτων του έργου της, καθώς και των δραστηριοτήτων της ιευθύνουσας Επιτροπής και της Τεχνικής Γραµµατείας. Τέλος, περιγράφονται παράλληλες δράσεις διάχυσης, όπως άρθρα και δηµοσιεύσεις. Το επόµενο, τρίτο κεφάλαιο, αφορά σε µελέτες που εκπονήθηκαν, εκπονούνται ή θα εκπονηθούν µε αντικείµενο τµήµατα του Άξονα Χ ή την ευρύτερη περιοχή επιρροής του, καθώς και η πρόοδος της εφαρµογής των ευρωπαϊκών οδηγιών διαλειτουργικότητας των σιδηροδροµικών συστηµάτων. Στο τέταρτο κεφάλαιο παρουσιάζονται οι δράσεις της Τεχνικής Γραµµατείας για τη διαµόρφωση ευνοϊκών συνθηκών για την προσέλκυση διεθνών χρηµατοδοτικών Οργανισµών στην ανάπτυξη του Άξονα Χ. Συγκεκριµένα παρουσιάζεται η δράση της Τεχνικής Γραµµατείας για την υλοποίηση του Ε.Σ.Ο.Α.Β. στον Οδικό Άξονα Χ στη Σερβία και την Π.Γ..Μ. Επίσης στο ίδιο κεφάλαιο παρατίθενται στοιχεία σχετικά µε το νέο µέσο χρηµατοδότησης, τον Μηχανισµό Προενταξιακής Βοήθειας (IPA), καθώς και πρόσφατα παραδείγµατα συµµετοχής του ιδιωτικού τοµέα (PPP) στον Οδικό Άξονα Χ. Το πέµπτο κεφάλαιο πραγµατεύεται ζητήµατα σχετικά µε τις συνοριακές διελεύσεις, τα οποία άπτονται των αρµοδιοτήτων της ειδικά συσταθείσας Οµάδας Εργασίας, υποστηριζόµενης από την Τεχνική Γραµµατεία. Στο κεφάλαιο αυτό παρουσιάζονται οι διεργασίες για τη σύνταξη και υπογραφή του Πρωτοκόλλου για συνεργασία µεταξύ των χωρών του Άξονα Χ για τη βελτίωση του προσφερόµενου επιπέδου εξυπηρέτησης στους συνοριακούς και τελωνειακούς σταθµούς κατά µήκος του Άξονα Χ, καθώς και τα αποτελέσµατα της έρευνας ερωτηµατολογίων της Τεχνικής Γραµµατείας. Η έρευνα αυτή αποτελεί συνέχεια και επικαιροποίηση της εκτενούς
17 έρευνας ερωτηµατολογίων (µε επιτόπου επισκέψεις πραγµατογνωµοσύνης) που πραγµατοποιήθηκε κατά τη δεύτερη θητεία της, και η οποία κατέστησε δυνατή την ανάλυση των χαρακτηριστικών των επιµέρους σταθµών και τη διατύπωση συµπερασµάτων και οδηγιών για τη βελτιστοποίηση των εγκαταστάσεων και διαδικασιών. Στο έκτο κεφάλαιο περιγράφεται η παρούσα κατάσταση του Άξονα Χ, κυρίως ως προς τα γεωµετρικά του χαρακτηριστικά, κατά τοµέα µεταφορών (οδικό και σιδηροδροµικό) όπως αυτά προκύπτουν από τις σχετικές δράσεις της Τεχνικής Γραµµατείας. Γενικότερα το κεφάλαιο αυτό πραγµατεύεται την πορεία υλοποίησης του Άξονα Χ και ενσωµατώνει στοιχεία µελετών και έργων και στοιχεία χρηµατοδοτήσεων που αφορούν στον Άξονα Χ. Οι συνεργασίες της Τεχνικής Γραµµατείας µε διεθνείς οργανισµούς, άλλους Πανευρωπαϊκούς Άξονες, το Παρατηρητήριο Μεταφορών της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, τις δοµές ανάπτυξης του σιδηροδροµικού δικτύου υψηλών προδιαγραφών στη Ν.Α. Ευρώπη (SEECP) και µε τις χώρες που συµµετέχουν στον Άξονα Χ, αποτελούν αντικείµενο του εβδόµου κεφαλαίου. Τέλος, στο όγδοο κεφάλαιο της έκθεσης, η περιγραφή των δραστηριοτήτων για τη γραµµατειακή υποστήριξη της ιευθύνουσας Επιτροπής, οι οποίες αποτέλεσαν διαρκές αντικείµενο της Τεχνικής Γραµµατείας καθ' όλη τη διάρκεια της θητείας της, ολοκληρώνει το κύριο µέρος της παρούσας έκθεσης, η οποία συνοδεύεται και από σειρά ντοκουµέντων, υπό µορφή παραρτήµατος, που δεν µπορούσαν να συµπεριληφθούν στο κυρίως µέρος της, λόγω του όγκου τους. 1.2 Απολογισµός πεπραγµένων ανά Θεµατικό Πεδίο (Θ.Π.) και ράση (Ειδικές υποχρεώσεις Παράρτηµα Α Σύµβασης) Η Τεχνική Γραµµατεία παρουσιάζει στα επόµενα συνοπτική έκθεση πεπραγµένων που προηγείται της αναλυτικής Τεχνικής Έκθεσης. Σηµειώνεται ότι η αναφορά στα θεµατικά πεδία γίνεται σε αντιστοιχία µε το Παράρτηµα Α της Σύµβασης, πλην του θεµατικού πεδίου 3 που κρίνεται σκόπιµο να προηγηθεί των υπολοίπων, λόγω του
18 ότι αντιστοιχεί στη συλλογή πληροφοριών για το ευρύτερο πεδίο δράσης της Τεχνικής Γραµµατείας. Για τη διευκόλυνση του αναγνώστη της έκθεσης, στον Πίνακα 1.1 που ακολουθεί, παρουσιάζονται τα θεµατικά πεδία και οι δράσεις που ανέλαβε η Τεχνική Γραµµατεία, καθώς και τα αντίστοιχα κεφάλαια της έκθεσης.
19 Πίνακας 1.1: Ειδικές υποχρεώσεις Τεχνικής Γραµµατείας, βάσει του παραρτήµατος Α της Σύµβασης, και αντίστοιχα κεφάλαια αναφοράς τους Θ.Π. Θέµα ράση Αντικείµενο Κεφάλαιο 1 2 3 4 1.1 Αναζήτηση νέων µελετών για τον Άξονα Χ (όσες πρόσφατα εκπονήθηκαν, εκπονούνται ή θα εκπονηθούν), είτε αυτές αφορούν τµήµατά του, είτε περιοχή της επιρροής του. 2, 3 Τήρηση και συνεχής ενηµέρωση αρχείου µελετών. Αξιολόγηση µελετών που έχουν 1.2 Παρουσίαση και σχολιασµός αποτελεσµάτων και συµπερασµάτων νέων µελετών. 3, 6 πρόσφατα εκπονηθεί ή εκπονούνται. Προσδιορισµός αναγκών εκπόνησης συµπληρωµατικών µελετών για την 1.3 Προσδιορισµός των αναγκών εκπόνησης συµπληρωµατικών ερευνών, τεχνικών µελετών, µελετών εφικτότητας σκοπιµότητας για την τεκµηρίωση της ανάπτυξης του Άξονα Χ. Εισαγωγή προς συζήτηση και έγκριση των αναγκών εκπόνησης νέων µελετών στη ιευθύνουσα Επιτροπή. 3,4, 6, 7 τεκµηρίωση της ανάπτυξης του Άξονα Χ. ιερεύνηση µέσω συνεργασίας µε διεθνείς οργανώσεις (Coordination Group of Pan-European Transport Corridors and Areas, 1.4 IRF, UIC, ASECAP, DG TREN, UN/ECE) των συνθηκών εξασφάλισης διαλειτουργικότητας του Άξονα Χ στα πλαίσια των 2, 3 Πανευρωπαϊκών ικτύων. Συµβολή στη διαµόρφωση ευνοϊκών συνθηκών από τεχνική άποψη για την προσέλκυση διεθνών χρηµατοδοτικών 2.1 Οργανισµών στην ανάπτυξη του Άξονα Χ. 4, 7 Συµβολή στη διαµόρφωση ευνοϊκών Παρακολούθηση της υλοποίησης του Ελληνικού Σχεδίου Οικονοµικής Ανασυγκρότησης των Βαλκανίων (Ε.Σ.Ο.Α.Β.) σε ό.τι 2.2 συνθηκών από τεχνική άποψη για την αφορά στην ανάπτυξη υποδοµών µεταφορών στις χώρες του Άξονα Χ που εντάσσονται στο εν λόγω σχέδιο. 3, 4, 7 προσέλκυση διεθνών χρηµατοδοτικών Παρουσίαση µε στόχο την αξιοποίηση της εµπειρίας συνεργασίας δηµόσιου και ιδιωτικού τοµέα (ΡΡΡ) για την προώθηση 2.3 Οργανισµών στην ανάπτυξη του Άξονα ανάπτυξης του Άξονα Χ. 4 Χ. εν υπήρξε Συνεργασία µε χρηµατοοικονοµικούς συµβούλους, σε περίπτωση εµπλοκής τους, στην αναζήτηση χρηµατοδοτικών πόρων για την 2.4 τέτοια ανάπτυξη του Άξονα Χ. περίπτωση Οργάνωση, διαχείριση και εµπλουτισµός της Βάσης εδοµένων και του Συστήµατος Γεωγραφικών Πληροφοριών µε στοιχεία που Οργάνωση, ενηµέρωση, διαχείριση της 3.1 2, 3 προκύπτουν από τη συνεχιζόµενη µελέτη ανάλυση των φυσικών και λειτουργικών χαρακτηριστικών του Άξονα Χ. Βάσης εδοµένων και του αντίστοιχου Συστήµατος Γεωγραφικών Πληροφοριών. 3.2 ιαρκής ενηµέρωση του πληροφοριακού συστήµατος µε νέα δεδοµένα που προκύπτουν από την εξέλιξη των φυσικών και λειτουργικών στοιχείων του Άξονα Χ 2, 3, 5, 6 Βελτιστοποίηση διαδικασιών συνοριακών Αξιοποίηση των σχετικών εργασιών του δικτύου SECI και του προγράµµατος TTFSE της Παγκόσµιας Τράπεζας, που αφορούν και τελωνειακών ελέγχων. ιευκόλυνση 4.1 στην απλούστευση των διαδικασιών και βελτίωση των υποδοµών και του εξοπλισµού τους στους συνοριακούς τελωνειακούς 5 της πρόσβασης στον Άξονα Χ. σταθµούς.
20 Βελτιστοποίηση διαδικασιών συνοριακών 4 και τελωνειακών ελέγχων. ιευκόλυνση της πρόσβασης στον Άξονα Χ. Παρακολούθηση της πορείας υλοποίησης 5 του Άξονα Χ ιεθνής συνεργασία για την ανάπτυξη του Άξονα Χ. Ανάπτυξη συνεργασιών µεταξύ 6 χωρών του Άξονα Χ και άλλων Πανευρωπαϊκών Αξόνων. ιάχυση πληροφορίας. ηµοσιοποίηση των δραστηριοτήτων της ιευθύνουσας 7 Επιτροπής και της Τεχνικής Γραµµατείας του Άξονα Χ. Γραµµατειακή υποστήριξη της 8 ιευθύνουσας Επιτροπής. Επιπλέον ενέργειες της Τεχνικής Γραµµατείας, πέραν των προβλεπόµενων από τις Ειδικές Υποχρεώσεις της Σύµβασης 4.2 Τεχνική υποστήριξη προς την ειδική οµάδα εργασίας τελωνειακών και σχετικών εµπειρογνωµόνων για τον Άξονα Χ, µέσω της περιγραφής και ανάλυσης των χαρακτηριστικών συνοριακών σταθµών κατά µήκος του Άξονα Χ µε παρόµοιες απαιτήσεις βελτίωσης του επιπέδου και της ποιότητας εξυπηρέτησης, της αξιοποίησης παραδειγµάτων λύσεων συνοριακών σταθµών κατά µήκος άλλων Πανευρωπαϊκών Αξόνων και της διατύπωσης συµπερασµάτων και οδηγιών για τη βελτιστοποίηση των συνοριακών εγκαταστάσεων και διαδικασιών. 5, 8 ιαρκής παρακολούθηση των ανά χώρα ενεργειών που σχετίζονται µε την ανάπτυξη του Άξονα Χ. ιαρκής παρακολούθηση 5.1 διαδικασιών και δράσεων διεθνών Οργανισµών (Πολιτική Μεταφορών, χρηµατοδοτήσεις, τεχνικές προδιαγραφές). 3, 4, 5, 6, 7 Προώθηση της συνεργασίας µεταξύ γειτονικών κυρίως χωρών για την από κοινού αντιµετώπιση ζητηµάτων του Άξονα Χ. Ανάληψη κοινής δράσης µε άλλους Πανευρωπαϊκούς Άξονες για την εξασφάλιση, όπου αυτό είναι δυνατόν, συνέργειάς τους και 6.1 για αντιµετώπιση παρόµοιων προβληµάτων, µε κατά το δυνατόν κοινή µεθοδολογία, συµβάλλοντας έτσι στη βελτιστοποίηση 5, 7 (συντονισµό) των δράσεων για την ανάπτυξη των Πανευρωπαϊκών ικτύων. Συνεργασία µε το Infrastructure Steering Group της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (Euroaid DG TREN WB) και το, υπό την 6.2 αιγίδα του, Παρατηρητήριο Μεταφορών Νοτιοανατολικής Ευρώπης (SEETO) συµβολή στην υλοποίηση του Βασικού ικτύου 7 Υποδοµών Μεταφορών στη Νοτιοανατολική Ευρώπη. Τακτική επικαιροποίηση της ιστοσελίδας της Τεχνικής Γραµµατείας µε αποτελέσµατα της ανάλυσης (νέες µελέτες, έρευνες, παρατηρήσεις κτλ.). Ανάληψη πρωτοβουλιών προώθησης της αναγκαιότητας ανάπτυξης και βελτίωσης της λειτουργίας του 7.1 Άξονα Χ µε σύνταξη ενηµερωτικού υλικού, συµµετοχή σε διεθνή συνέδρια και συναντήσεις µε σχετικό τεχνικοοικονοµικό και 2 πολιτικό ενδιαφέρον. 8.1 Εξασφάλιση µόνιµης δοµής υποστήριξης της ιευθύνουσας Επιτροπής. 7, 8 ιαρκής επικοινωνία της Τεχνικής Γραµµατείας µε τους Εταίρους για πρόσθετα δεδοµένα και διορθώσεις. Συστηµατική επαφή µε διεθνείς Οργανισµούς και κυρίως µε τη Γ Μεταφορών και Ενέργειας της Ε.Ε. - Συµµετοχή σε διεθνείς συναντήσεις, συσκέψεις συνέδρια σχετιζόµενα µε την εξέλιξη των Πανευρωπαϊκών ικτύων και του 2, 5, 7, 8 Πανευρωπαϊκού Άξονα Χ ειδικότερα.
21 1.2.1 Εξέλιξη, ενηµέρωση, διαχείριση πληροφοριακού συστήµατος (Θ.Π. 3) Σχεδιασµός Ως κύριο άξονα δράσης της, η Τεχνική Γραµµατεία υιοθέτησε εξ αρχής µια µεθοδολογία αναλυτικής και εις βάθος έρευνας, στοχεύοντας στην αποκόµιση της µέγιστης ποσοτικά και ακριβέστερης πληροφορίας για τον Άξονα Χ. Η πρακτική αυτή, κατά την πρώτη της θητεία (Ιαν. 2000 Αυγ. 2001) υλοποιήθηκε µέσω της πρώτης και εκτενούς έρευνας ερωτηµατολογίων µε επιτόπου επισκέψεις πραγµατογνωµοσύνης. Έκτοτε, µετά την ανανέωση της θητείας της, η Τεχνική Γραµµατεία έθεσε ως στόχο την επικαιροποίηση του αρχείου πληροφοριών της, µε στοιχεία που αφορούν κυρίως στην πρόοδο έργων και µελετών και τα αντίστοιχα χρηµατοδοτικά πλαίσια, καθώς και τον εµπλουτισµό του µε νέα στοιχεία πεδία για τις υποδοµές και λειτουργίες στους συνοριακούς σταθµούς. Στα πλαίσια λοιπόν των Θ.Π. 1, 2, 3 και 5 πραγµατοποιούνται ετήσιες έρευνες ερωτηµατολογίων για την απόκτηση επικαιροποιηµένης πληροφορίας και την παρακολούθηση της υλοποίησης των ανά χώρα και τµήµα έργων και µελετών, χρηµατοδοτήσεων, κυκλοφοριακών ροών κλπ. Οι έρευνες οργανώνονται έτσι ώστε η ολοκλήρωσή τους να προηγείται κατά τι των συναντήσεων της ιευθύνουσας Επιτροπής, ώστε να είναι δυνατή η ανάλυση και η παρουσίαση της κατάστασης του Άξονα Χ στη ιευθύνουσα Επιτροπή. Επιπλέον µε την πρακτική αυτή είναι δυνατόν να δοθούν οι απαραίτητες διευκρινίσεις από τα µέλη της ιευθύνουσας Επιτροπής επί των πληροφοριών που υποβλήθηκαν στην Τεχνική Γραµµατεία. Ειδικότερα για τα συνοριακά ζητήµατα (αφορά στα Θ.Π. 3 και 4) κατά τη δεύτερη θητεία της η Τεχνική Γραµµατεία συνέταξε ερωτηµατολόγια για τις υποδοµές και τις διαδικασίες στους συνοριακούς σταθµούς του Άξονα Χ. Η έρευνα αυτή πραγµατοποιήθηκε την περίοδο Οκτωβρίου 2002 Φεβρουαρίου 2003 και συνοδεύτηκε από επιτόπου επισκέψεις πραγµατογνωµοσύνης. Μετά και τη σύσταση της Οµάδας Εργασίας για τη βελτίωση των συνοριακών διελεύσεων κατά µήκος του Άξονα Χ τον Ιανουάριο του 2004, κρίθηκε σκόπιµη η επικαιροποίηση της προαναφερθείσας έρευνας, καθώς και η συλλογή πρόσθετων
22 ειδικών πληροφοριών για το νοµικό και θεσµικό πλαίσιο που διέπει τις συνοριακές διατυπώσεις, καθώς και τις διεθνείς συνεργασίες που έχουν αναπτυχθεί και έχουν υπογράψει οι συµµετέχουσες στον Άξονα Χ χώρες. Υλοποίηση Στα πλαίσια των Θ.Π. 3 και 4 συντάχθηκαν ειδικά ερωτηµατολόγια 2 για τις διαδικασίες που λαµβάνουν χώρα στους οδικούς και σιδηροδροµικούς συνοριακούς σταθµούς κατά µήκος του Άξονα Χ και τις προσφερόµενες υποδοµές. Τα προς συµπλήρωση ερωτηµατολόγια απεστάλησαν στις εµπλεκόµενες χώρες µέσω ηλεκτρονικού ταχυδροµείου. Τα συµπληρωµένα ερωτηµατολόγια ελέγχθηκαν ως προς την περιεχόµενη πληροφορία και αναλύθηκαν. Τα αποτελέσµατα της ανάλυσης παρουσιάζονται στο Κεφάλαιο 5 της παρούσας έκθεσης. Σηµειώνεται όµως ότι η Κροατία και η Σερβία δεν υπέβαλαν ακόµη συµπληρωµένα ερωτηµατολόγια. Τρεις ετήσιες έρευνες ερωτηµατολογίων 3 πραγµατοποιήθηκαν στα πλαίσια των Θ.Π. 1, 2, 3 και 5, για την απόκτηση επικαιροποιηµένης πληροφορίας και την παρακολούθηση της υλοποίησης των ανά χώρα και τµήµα έργων, µελετών, χρηµατοδοτήσεων, την εξέλικη των κυκλοφοριακών ροών κλπ. Στοιχεία που δεν παραδόθηκαν κατά την τελευταία (9 η ) συνάντηση της ιευθύνουσας Επιτροπής, από τη Σερβία και την Κροατία, αναµένονται µέσω ηλεκτρονικού ταχυδροµείου για να ενσωµατωθούν στη Βάση εδοµένων. Οι πλέον πρόσφατες πληροφορίες για τον Άξονα Χ παρουσιάζονται στο Κεφάλαιο 6. Αποτελέσµατα Οι νέες έρευνες ερωτηµατολογίων τροφοδοτούν διαρκώς την Τεχνική Γραµµατεία µε µεγάλο όγκο πληροφορίας, που καταχωρείται στην ήδη υπάρχουσα Βάση εδοµένων που περιγράφεται στο Κεφάλαιο 2. Το Σύστηµα Γεωγραφικών Πληροφοριών αποτελεί πλέον ένα δυναµικό προϊόν της Τεχνικής Γραµµατείας, το οποίο τίθεται στη 2 Βλ. Παράρτηµα Β. 3 Βλ. Παράρτηµα Γ: Ενδεικτικό ερωτηµατολόγιο ετήσιας έρευνας.
23 διάθεση της ιευθύνουσας Επιτροπής και των ενδιαφεροµένων χωρών ή Οργανισµών, ενώ χαρτογραφικά παράγωγά του συνοδεύουν την παρούσα έκθεση 4. 1.2.2 Τήρηση και συνεχής ενηµέρωση αρχείου µελετών. Αξιολόγηση µελετών που έχουν πρόσφατα εκπονηθεί ή εκπονούνται. Προσδιορισµός αναγκών εκπόνησης συµπληρωµατικών µελετών για την τεκµηρίωση της ανάπτυξης του Άξονα Χ (Θ.Π. 1) Όπως αναφέρεται στο επόµενο κεφάλαιο, το ερωτηµατολόγιο της αρχικής έρευνας (2000), περιελάµβανε πεδία που αναφέρονται αποκλειστικά σε πληροφορίες για µελέτες. Τα πεδία αυτά αφορούσαν σε τµήµατα του Άξονα που µελετώνται ή µελετήθηκαν και οι πληροφορίες που αναζητήθηκαν ήταν ο τύπος και στόχος της κάθε µελέτης, το στάδιο εκπόνησης, οι διάφορες φάσεις και ο χρονικός ορίζοντας ολοκλήρωσής της, οι αρµόδιες αρχές εκπόνησης, και τα φυσικά και λειτουργικά στοιχεία της υποδοµής, όπως προβλέπονται να διαµορφωθούν µε την υλοποίηση της µελέτης. Κατά τις επόµενες θητείες της η Τεχνική Γραµµατεία προχώρησε σε έρευνες της προόδου µελετών και έργων, µε σύνταξη κατάλληλων ερωτηµατολογίων που περιείχαν ερωτήµατα επί των µελετών που είχαν κατατεθεί κατά τις αµέσως προηγούµενες έρευνες, και καλούσε τους εταίρους να διευκρινίσουν το στάδιο υλοποίησης της κάθε µελέτης και να προσθέσουν στοιχεία που υπολείπονταν ή και στοιχεία για νέες µελέτες, των οποίων η εκπόνηση άρχισε στο µεταξύ ή είχε προγραµµατισθεί. Παράλληλα, η Τεχνική Γραµµατεία, από τη σύστασή της τον Νοέµβριο του 1999, γνωστοποίησε τις επιδιώξεις και τους στόχους της σε διάφορους διεθνείς Οργανισµούς, από τους οποίους και εξασφάλισε µελέτες και ντοκουµέντα που αφορούν στα ιευρωπαϊκά και Πανευρωπαϊκά ίκτυα Μεταφορών και σε προδιαγραφές για την εκπόνηση νέων σχετικών µελετών. Τέλος, η Τεχνική Γραµµατεία εγκαθίδρυσε στενή συνεργασία µε διεθνείς Οργανισµούς για την εξασφάλιση ντοκουµέντων που αφορούν στην διεθνή και 4 Βλ. Παράρτηµα.
24 κυρίως ευρωπαϊκή εµπειρία, όσον αφορά στη διαλειτουργικότητα, κυρίως στους σιδηροδρόµους και στα συστήµατα οδικής τιµολόγησης, και την διατροπική (intermodal) εκµετάλλευση της υποδοµής. Οι πληροφορίες που συλλέχθηκαν, αξιολογήθηκαν και καταχωρήθηκαν στη Βάση εδοµένων. Το προς αξιοποίηση υλικό που αφορά στη διεθνή εµπειρία σε θέµατα διαλειτουργικότητας εξασφαλίστηκε κυρίως από την DG TREN ( ιαλειτουργικότητα στις Μεταφορές και ιευρωπαϊκά ίκτυα Μεταφορών), από αρµοδίους διαφόρων Οργανισµών (UN/ECE Transport Division, ΟΣΕ και ASECAP), και βεβαίως από το Υπουργείο Μεταφορών και Επικοινωνιών. Αποτελέσµατα Η Τεχνική Γραµµατεία, αφού ολοκλήρωσε το αρχείο µελετών, διατηρεί εποπτική εικόνα για µελέτες που αφορούν στην κατασκευή, ανακατασκευή ή αναβάθµιση τµηµάτων του οδικού και σιδηροδροµικού Άξονα Χ, και να είναι σε θέση να παρουσιάσει την προοπτική τους σε ορίζοντα δεκαετίας (Βλ. Κεφάλαιο 6). Στο Κεφάλαιο 3 παρουσιάζονται και σχολιάζονται τα αποτελέσµατα των σηµαντικοτέρων µελετών που εξασφάλισε η Τεχνική Γραµµατεία. Σηµειώνεται ότι στο κεφάλαιο 7 της τελικής έκθεσης της πρώτης θητείας της (Αύγουστος 2001) η Τεχνική Γραµµατεία είχε εισηγηθεί τους όρους εκπόνησης νέων µελετών, όπως αυτοί προέκυψαν από τη µελέτη της διεθνούς και κυρίως της ευρωπαϊκής εµπειρίας, ενώ στο κεφάλαιο 8 της ίδιας έκθεσης είχε παρουσιάσει τους τεχνικούς όρους εξασφάλισης ενιαίου συστήµατος λειτουργίας του Άξονα Χ µε παράλληλη εξέταση και της παραµέτρου συνδυασµένες µεταφορές. Επίσης στο κεφάλαιο 3 της τελικής έκθεσης της δεύτερης θητείας της (Μάρτιος 2004) η Τεχνική Γραµµατεία είχε πραγµατευτεί ζητήµατα που αφορούν στη διαλειτουργικότητα των σιδηροδροµικών συστηµάτων και των οδικών αξόνων (συστήµατα οδικής τιµολόγησης). Όλα αυτά ισχύουν στο ακέραιο. Προφανώς δεν απαναλαµβάνονται για λόγους οικονοµίας της έκθεσης.
25 Στο Κεφάλαιο 3 της ανά χείρας έκθεσης παρουσιάζεται έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής [COM(2006) 660 τελικό] για την πρόοδο της εφαρµογής των οδηγιών για τη διαλειτουργικότητα των σιδηροδροµικών συστηµάτων. 1.2.3 Συµβολή στη διαµόρφωση ευνοϊκών συνθηκών από τεχνική άποψη για την προσέλκυση διεθνών χρηµατοδοτικών οργανισµών στην ανάπτυξη του Άξονα Χ (Θ.Π. 2) Το αντικείµενο αυτού του θεµατικού πεδίου στα πλαίσια της πρώτης θητείας της Τεχνικής Γραµµατείας µεταφράσθηκε στη συλλογή και τακτοποίηση πληροφοριών για τους όρους χρηµατοδότησης µελετών και υλοποίησης µεγάλων διεθνών αναπτυξιακών και συγκοινωνιακών έργων. Η συνεργασία µε τον ιδιωτικό τοµέα και διεθνείς χρηµατοδοτικούς οργανισµούς για εµπλοκή τους σε µελέτες και έργα ανακατασκευής ή αναβάθµισης του Άξονα Χ αποτέλεσε δράση πρωτίστης σηµασίας για την Τεχνική Γραµµατεία, η οποία από την ανάληψη των καθηκόντων της απέστειλε σε αρµοδίους τα αντίστοιχα επίσηµα έγγραφα µε τους όρους σύστασής της, τις αρµοδιότητες και τους στόχους της. Παράλληλα, αναζήτησε παραδείγµατα συνεργασίας και εµπλοκής του ιδιωτικού τοµέα στον διεθνή και ειδικότερα στον ευρύτερο ευρωπαϊκό χώρο. Η Τεχνική Γραµµατεία από τη σύστασή της, απευθύνθηκε σε διεθνείς χρηµατοδοτικούς Οργανισµούς (International Financing Institutions IFIs), και διατήρησε διαρκή επικοινωνία µε αρµοδίους της, όπως επίσης πραγµατοποίησε συναντήσεις κατά τη διάρκεια διεθνών fora (PETRA, SECI κλπ.) ή ακόµα και στην έδρα των Οργανισµών (DG TREN, EIB κλπ.). Ταυτόχρονα, µέλη της πραγµατοποίησαν λεπτοµερή έρευνα στο διαδίκτυο για συµπλήρωση ή επιβεβαίωση των πληροφοριών που εξασφαλίστηκαν. Αποτελέσµατα Στο τέταρτο κεφάλαιο της παρούσας έκθεσης η Τεχνική Γραµµατεία παρουσιάζει τη δράση της σχετικά µε την υλοποίηση έργων του Ε.Σ.Ο.Α.Β. στον Οδικό Άξονα Χ στη Σερβία και την Π.Γ..Μ. Επίσης παρουσιάζει το νέο µέσο οικονοµικής ενίσχυσης των υποψηφίων προς ένταξη στην Ε.Ε. χωρών, τον Μηχανισµό Προενταξιακής Βοήθειας
26 (IPA). Τέλος, παρουσιάζει δύο πρόσφατα παραδείγµατα συνεργασίας του δηµόσιου και ιδιωτικού τοµέα κατασκευής οδικής υποδοµής στον Άξονα Χ, καθώς και το πλαίσιο µιας πρόσφατα συµφωνηθείσας παραχώρησης έργου κατασκευής αυτοκινητοδρόµου, επίσης στον Άξονα Χ. Σηµειώνεται ότι στο κεφάλαιο 9 της τελικής έκθεσης της πρώτης θητείας της (Αύγουστος 2001) είχαν παρουσιασθεί οι οδηγίες αίτησης χρηµατοδότησης έργου ή µελέτης ανά Χρηµατοδοτικό Οργανισµό (Παγκόσµια Τράπεζα, Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων κλπ.). Επιπλέον στο κεφάλαιο 4 της τελικής έκθεσης της προηγούµενης θητείας της (Μάρτιος 2004) είχε παρουσιασθεί ένα πλαίσιο συνεργασίας του δηµόσιου και ιδιωτικού τοµέα υπό µορφή γενικών κατευθύνσεων και σχολίων επί των παραδειγµάτων εφαρµογής σε συγκοινωνιακές υποδοµές στην Κεντρική και Νοτιοανατολική Ευρώπη. 1.2.4 Συνοριακές και τελωνειακές διαδικασίες. Βελτιστοποίηση διαδικασιών συνοριακών και τελωνειακών ελέγχων. ιευκόλυνση της πρόσβασης στον Άξονα Χ (Θ.Π. 4) Το πολυδιάστατο και σύνθετο αντικείµενο της βελτιστοποίησης των συνοριακών και τελωνειακών διαδικασιών, κρίθηκε σκόπιµο να αντιµετωπιστεί µε τρεις επιµέρους δράσεις: α) αναγνώριση των διασυνοριακών υποδοµών κατά µήκος του Άξονα Χ µε παρόµοιες απαιτήσεις βελτίωσης επιπέδου και ποιότητας εξυπηρέτησης, στην αξιοποίηση παραδειγµάτων λύσεων συνοριακών σταθµών κατά µήκος άλλων Πανευρωπαϊκών Αξόνων, β) περιγραφή συνοριακών διαδικασιών και καταγραφή απαιτούµενων χρόνων διέλευσης διαφόρων τύπων οχηµάτων, και γ) διατύπωση συµπερασµάτων και οδηγιών για τη βελτιστοποίηση των συνοριακών εγκαταστάσεων και διαδικασιών (βραχύ-µεσοπρόθεσµα µέτρα). Η αποτύπωση της υφιστάµενης υποδοµής στους συνοριακούς και τελωνειακούς σταθµούς πραγµατοποιήθηκε µετά τη σύνταξη ειδικού ερωτηµατολογίου (Μέρος της έρευνας του 2000), αλλά και µε τη σύνταξη νέων εξειδικευµένων ερωτηµατολογίων τον Νοέµβριο του 2002 και τον Ιανουάριο του 2007. Ταυτόχρονα,
27 η Τεχνική Γραµµατεία αξιοποίησε αποτελέσµατα του SECI και αντάλλαξε εµπειρίες µε εκπροσώπους άλλων Πανευρωπαϊκών Αξόνων. Τα συµπληρωµένα ερωτηµατολόγια των ερευνών ελέγχθηκαν ως προς την πληρότητα και αξιοπιστία των δεδοµένων, που στη συνέχεια καταχωρήθηκαν σε Βάση εδοµένων της Τεχνικής Γραµµατείας. Σηµειωτέον, οι εµπειρογνώµονες της Τεχνικής Γραµµατείας είχαν ήδη αποκοµίσει ιδία άποψη της κατάστασης των υποδοµών στους συνοριακούς σταθµούς που την αποτύπωσαν είτε φωτογραφικά, είτε χειρόγραφα σε σκαριφήµατα. Τέλος, η Τεχνική Γραµµατεία πρότεινε τη σύσταση ειδικής Οµάδας Εργασίας για τη βελτίωση των συνοριακών εγκαταστάσεων και διαδικασιών κατά µήκος του Άξονα Χ, µε αποστολή της την υλοποίηση του σχετικού Πρωτοκόλλου. Στη σύσταση της Οµάδας Εργασίας και στην επεξεργασία του Πρωτοκόλλου πρωτοστάτησε η Τεχνική Γραµµατεία. Το Πρωτόκολλο υπεγράφη από τις χώρες του Άξονα Χ σε υπουργική διάσκεψη στην Κέρκυρα τον Ιούνιο του 2006. Αποτελέσµατα Στο πέµπτο κεφάλαιο η Τεχνική Γραµµατεία παρουσιάζει τα αποτελέσµατα της δράσης της, που συνίσταται στις διεργασίες για τη σύνταξη και υπογραφή Πρωτοκόλλου συνεργασίας για τη βελτίωση των συνοριακών διελεύσεων κατά µήκος του Άξονα Χ, καθώς και τα αποτελέσµατα της πρόσφατης έρευνας (Ιανουάριος Απρίλιος 2007) για τους συνοριακούς σταθµούς. 1.2.5 Παρακολούθηση της πορείας υλοποίησης του Άξονα Χ (Θ.Π. 5) Η διαρκής παρακολούθηση της πορείας υλοποίησης του Άξονα αποτελεί δράση κατ εξοχήν δυναµικού χαρακτήρα για την Τεχνική Γραµµατεία. Έτσι, προβλέφθηκε η συνεχής επικαιροποίηση, επεξεργασία και ανάλυση των δεδοµένων που αρχικά εξασφαλίστηκαν µε τις αναφορές προόδου, και η διάθεσή τους στους ενδιαφεροµένους µέσω ιστοσελίδας στο διαδίκτυο, µέσω ηλεκτρονικού ταχυδροµείου ή ακόµη και µε παραγωγή και αποστολή σχετικού CD-Rom.
28 Χάρη στη στενή συνεργασία µε τους αρµοδίους των χωρών και ενδιαφεροµένων οργανισµών, η Τεχνική Γραµµατεία κατέληξε στην ολοκλήρωση της Βάσης εδοµένων. Επιπλέον, και σε συνδυασµό µε την δράση στα πλαίσια του Θ.Π. 7, η Τεχνική Γραµµατεία διατήρησε και εντατικοποίησε τις επαφές της σε διεθνές επίπεδο, ούτως ώστε να παρακολουθεί και να συµµετέχει µε την εµπειρία και το έργο της στη διαδικασία χάραξης πολιτικής µεταφορών και στην αναζήτηση πόρων για τµήµατα του Άξονα Χ. Αποτελέσµατα Η Τεχνική Γραµµατεία παρουσίασε την κατάσταση των υποδοµών του οδικού και σιδηροδροµικού Άξονα Χ στην 3 η συνάντηση της ιευθύνουσας Επιτροπής το Μάρτιο του 2001 στη Θεσσαλονίκη, όπου παρέδωσε τη Βάση εδοµένων στους αρµοδίους των εµπλεκοµένων χωρών, για σχόλια και διορθώσεις, θέτοντας χρονικό όριο ένα µήνα, οπότε και η πρώτη έκδοση της Βάσης εδοµένων θεωρήθηκε ολοκληρωµένη, ως δυναµικό εργαλείο που µε την ενηµέρωσή του εξασφαλίζει τη συνεχή παρακολούθηση της υλοποίησης του Άξονα Χ. 1.2.6 ιεθνής συνεργασία για την ανάπτυξη του Άξονα Χ (Θ.Π. 6) Η Τεχνική Γραµµατεία θεώρησε εξαρχής πως, πέραν του καθ αυτό τεχνικού έργου που είχε να επιτελέσει, σηµαντική προϋπόθεση επιτυχούς έργου είναι η αποκατάσταση συνεργασίας µε τις αρµόδιες αρχές των χωρών του Άξονα Χ και σχετικούς διεθνείς οργανισµούς µε στόχο την προώθηση και τον συντονισµό των δράσεων υλοποίησης των Πανευρωπαϊκών ικτύων Μεταφορών. Αποτελέσµατα Το κεκτηµένο, από τις προηγούµενες θητείες της Τεχνικής Γραµµατείας, δίκτυο συνεργασίας µε τις χώρες και οργανισµούς διατηρήθηκε και ενισχύθηκε µε την εντατικοποίηση της ενεργού παρουσίας της Τεχνικής Γραµµατείας σε διεθνείς συναντήσεις µε αντικείµενο τον Άξονα Χ και τα Πανευρωπαϊκά ίκτυα Μεταφορών γενικότερα (βλ. Κεφάλαιο 1.2.9).