ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΙΟΥ & ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Β ) ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 05 / 06 / 2012 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΑΡΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑΤΩΝ ΟΜΑ Α ΠΡΩΤΗ ΘΕΜΑ Α Α1. α) Σ β) Σ γ) Λ δ)σ ε) Λ Α2 β Α3 α ΟΜΑ Α ΕΥΤΕΡΗ ΘΕΜΑ Β Β1. Εξέλιξη. Ο όρος εξέλιξη αναφέρεται στη διαφοροποίηση των αγαθών που χρησιµοποιούνται για την ικανοποίηση της ίδιας ανάγκης. Για παράδειγµα, την ανάγκη του για θέρµανση ο άνθρωπος την ικανοποιούσε πολύ παλιά µε φωτιά, αργότερα µε σόµπες αρχικά ξύλου, µετά υγραερίου ή ηλεκτρικού ρεύµατος και στη σύγχρονη εποχή µε καλοριφέρ ή κλιµατιστικό µηχάνηµα. Πολλαπλασιασµός. Πολλαπλασιασµός των αναγκών σηµαίνει δηµιουργία νέων αναγκών. Για παράδειγµα, η ανάγκη για τηλεόραση δεν υπήρχε για τον Έλληνα καταναλωτή πριν το 1965, ενώ σήµερα υπάρχει σε κάθε σπίτι µια συσκευή τηλεόρασης. Β2. Βασικοί λόγοι που συντελούν στον πολλαπλασιασµό και την εξέλιξη των αναγκών είναι οι εξής: 1. Η τεχνολογία. Αποτέλεσµα της τεχνολογικής προόδου είναι η συνεχής ανακάλυψη νέων προϊόντων. Από τα νέα αυτά προϊόντα, άλλα καλύπτουν περισσότερο ικανοποιητικά τις ήδη υπάρχουσες ανάγκες, όπως η ηλεκτρονική φωτογραφική µηχανή, και άλλα δηµιουργούν νέες ανάγκες, όπως ο ηλεκτρονικός υπολογιστής. 2. Η µίµηση. Η έµφυτη τάση των ανθρώπων να µιµούνται τους άλλους συντελεί στη Σελίδα 1 από 6
δηµιουργία νέων αναγκών. Για παράδειγµα, η κατανάλωση χριστουγεννιάτικων δέντρων στη χώρα µας είναι αποτέλεσµα µίµησης εθίµου άλλης χώρας. 3. Η συνήθεια. Η τάση των ανθρώπων να ζητούν την επανάληψη µιας απόλαυσης από τη χρησιµοποίηση ενός αγαθού οδηγεί τελικά στην ανάγκη γι' αυτό το αγαθό. Οι άνθρωποι συνηθίζουν εύκολα σε νέα προϊόντα, όταν τα χρησιµοποιήσουν αρκετές φορές. Ακούµε συχνά την έκφραση "το συνήθισα και µου έγινε ανάγκη". 4. Η διαφήµιση. Η διαφήµιση επιδρά ψυχολογικά στον καταναλωτή και του δηµιουργεί την επιθυµία απόκτησης αγαθών, δηλαδή δηµιουργία αναγκών που διαφορετικά δε θα υπήρχαν. Η τεράστια ανάπτυξη των µέσων µαζικής επικοινωνίας και κυρίως η τηλεόραση έδωσαν στη διαφήµιση τη δυνατότητα να πλησιάσει τον καταναλωτή, ανεξάρτητα από ηλικία, και να του "επιβάλει" νέα προϊόντα, αυξάνοντας τις ανάγκες του και οδηγώντας τον σε «υπερκατανάλωση". Β3. Ο κορεσµός. Οι ανάγκες ως σύνολο είναι απεριόριστες ή ακόρεστες, αλλά κάθε µια ανάγκη ξεχωριστά υπόκειται σε προσωρινό κορεσµό. Αυτό σηµαίνει ότι σε µια συγκεκριµένη χρονική περίοδο, όσο αυξάνεται η ενός συγκεκριµένου αγαθού που χρησιµοποιείται για την ικανοποίηση µιας ανάγκης, τόσο η ένταση αυτής της ανάγκης µειώνεται, ώσπου επέρχεται πλήρης ικανοποίηση ή κορεσµός. Αυτός ο κορεσµός είναι προσωρινός. Για παράδειγµα, η ανάγκη για νερό από ένα διψασµένο άτοµο µετά την κατανάλωση ορισµένης ς νερού παύει να υφίσταται προσωρινά. Η ταχύτητα µε την οποία επέρχεται ο κορεσµός µιας ανάγκης είναι θέµα υποκειµενικό, δηλαδή διαφέρει από άτοµο σε άτοµο. Παράδειγµα, η ανάγκη για κρέας ή αυτοκίνητα ικανοποιείται µε ποσότητες που δεν είναι ίδιες για όλα τα άτοµα. ΘΕΜΑ Γ Γ1. ΟΜΑ Α ΤΡΙΤΗ = = = Α Β 4 Β Α 0, 2 5 = = = Γ Β 0, 5 Β Γ 2 = = = Γ 1 Γ 1 Β 0 = 4 = Β = 1 6 0 Β Α 4 0 2 4 0 = 1 = = 2 8 0 Γ 4 0 Ο τελικός πίνακας συµπληρωµένος είναι: Σελίδα 2 από 6
Παραγόµενες ποσότητες αγαθού Παραγόµενες ποσότητες αγαθού () () σε µονάδες του () Α 120 0 4 0,25 2 0,5 0 280 Γ2.α) Η =60 βρίσκεται ανάµεσα στους συνδυασµούς ΒΓ, όπου το ()= 2 Αγαθό Αγαθό () Κ 60 Κ 2 2 4 0 Κ = 2 = Κ = 2 0 0 Γ Κ 2 0 Αυτό πρακτικά σηµαίνει ότι όταν η οικονοµία παράγει 60 µονάδες το µέγιστο που µπορεί να παράγει από το είναι 200 µονάδες. Άρα ο συνδυασµός Κ (X=60, =180), είναι εφικτός και βρίσκεται αριστερά της καµπύλης παραγωγικών δυνατοτήτων. β) Η =110 βρίσκεται ανάµεσα στους συνδυασµούς ΑΒ, όπου το ()= 4 Σελίδα 3 από 6
Αγαθό Αγαθό () Α 120 0 Λ 110 Λ 4 1 6 0 Λ = 4 = Λ = 4 0 Β Λ 3 0 Αυτό σηµαίνει ότι όταν η οικονοµία παράγει 110 µονάδες το µέγιστο που µπορεί να παράγει από το είναι 40 µονάδες. Άρα ο συνδυασµός Λ (X=110, =50), είναι ανέφικτος και βρίσκεται δεξιά της καµπύλης παραγωγικών δυνατοτήτων. γ) Η =15 βρίσκεται ανάµεσα στους συνδυασµούς Γ, όπου το ()= 1 Αγαθό Αγαθό () Μ 15 Μ 1 0 280 2 8 0 Μ = 1 = Μ = 2 6 5 1 5 Μ Αυτό σηµαίνει ότι όταν η οικονοµία παράγει 15 µονάδες το µέγιστο που µπορεί να παράγει από το είναι 265 µονάδες. Άρα ο συνδυασµός Μ (X=15, =265), είναι µέγιστος και βρίσκεται επί της καµπύλης παραγωγικών δυνατοτήτων. Γ3. Η =100 βρίσκεται ανάµεσα στους συνδυασµούς ΑΒ, όπου το ()= 4 Αγαθό Αγαθό () Α 120 0 Ν 100 Ν 4 Σελίδα 4 από 6
1 6 0 Ν = 4 = Ν = 8 0 Β Ν 2 0 Αυτό σηµαίνει ότι όταν η οικονοµία παράγει 100 µονάδες το µέγιστο που µπορεί να παράγει από το είναι 80 µονάδες. Άρα για την παραγωγή των πρώτων 100 µονάδων του θυσιάζονται:280-80=200 µονάδες του. Γ4. Η =50 βρίσκεται ανάµεσα στους συνδυασµούς ΒΓ, όπου το ()= 2 Αγαθό Αγαθό () Ζ 50 Ζ 2 2 4 0 Ζ = 2 = Ζ = 2 2 0 Γ Ζ 1 0 Αυτό σηµαίνει ότι όταν η οικονοµία παράγει 50 µονάδες το µέγιστο που µπορεί να παράγει από το είναι 220 µονάδες. Άρα ο συνδυασµός (X=50, =160), είναι εφικτός και βρίσκεται αριστερά της ΚΠ γεγονός που σηµαίνει ότι η οικονοµία αυτή δε χρησιµοποιεί όλες τις παραγωγικές της δυνατότητες και ορισµένοι ή όλοι οι παραγωγικοί συντελεστές υποαπασχολούνται. ΘΕΜΑ 1 ΟΜΑ Α ΤΕΤΑΡΤΗ Σηµεία Τιµή (P) Ζητούµενη (Q D1 ) Προσφερόµενη (Qs 1 ) Εισόδηµα (Υ) Εισοδηµατική Ελαστικότητα (Ε Υ ) Ζητούµενη (Q D2 ) Α 60 200 200 40.000 Β 60 44.000 Q Β =260 Γ 80 240 44.000 200 Σελίδα 5 από 6
Το αγαθό είναι κανονικό (Ε Υ =3>0) εποµένως η αύξηση του εισοδήµατος από 40.000 σε 44.000 µετατοπίζει προς τα δεξιά την καµπύλη ζήτησης του αγαθού µε σταθερή την καµπύλη προσφοράς. Η συνάρτηση προσφοράς ως γραµµική έχει τη γενική µορφή Q S =γ+δp Για P=60: 200=γ+60δ Αφαιρούµε κατά µέλη Για P=80: 240=γ+80δ -40= -20δ δ=2 Κάνοντας αντικατάσταση υπολογίζουµε το γ. 200 = γ+60 2 γ=80 Συµπερασµατικά: Q S1 =80+2P 2. Η τιµή του αγαθού θα παραµείνει σταθερή λόγω του ceteris paribus. Q Υ Q -2 0 0 4 0.0 0 0 Q -2 0 0 Α Γ Γ E Υ = 3 = 3 = Q Γ = 2 6 0 Υ Q Α 4.0 0 0 2 0 0 2 0 Η συνάρτηση ζήτησης ως γραµµική έχει τη γενική µορφή Q D = α+βp Για P=80: 240=α+80β (8) Αφαιρούµε κατά µέλη Για P=60: 260=α+60β (9) - 20= 20β β= -1 Κάνοντας αντικατάσταση υπολογίζουµε το α. 240=α+80 (-1) α=320 Συµπερασµατικά: Q D2 =320-P 3. Σηµεία Τιµή (P) Προσφερόµενη (Qs 1 ) Q P 2 4 0-2 0 0 6 0 Α E S = = = 0, 6 P Q Α 8 0-6 0 2 0 0 Α 60 200 Β 80 240 Εποµένως η προσφορά του αγαθού είναι ανελαστική γιατί Ε S <1 4. Πλεόνασµα = Q S1 -Q D2 60=80+2P (320-P ) 60=80+2P 320+P P=100 Σελίδα 6 από 6