Μια φορά κι έναν καιρό ήταν η εκδροµή µας!

Μια φορά κι έναν καιρό ήταν η εκδροµή µας! Μια αλήθεια σαν παραµύθι, ένα όνειρο που έγινε πραγµατικότητα ήταν για µας η τετραήµερη εκδροµή που έγινε στις 3-7 Απριλίου του 2003 στα πλαίσια των περιβαλλοντικών προγραµµάτων µας «άσος αδιάς» και «έλτα του Έβρου». Η διαδροµή µεγάλη µα µε κέφι, τραγούδι αλλά και χαρά γι αυτό που θα επακολουθήσει. Η πρώτη µας στάση έξω από τη Θεσσαλονίκη και η δεύτερη στην Καβάλα για φαγητό. Τίποτα δεν είχε αρχίσει ακόµα, όλα άρχιζαν τότε. Φτάσαµε µετά από ταξίδι ωρών στην Ξάνθη. Μπήκαµε σε ένα υπέροχο ξενοδοχείο µε φιλόξενο και ζεστό περιβάλλον. Τα δωµάτια, το service όλα ήταν υπέροχα. Η Ξάνθη µια όµορφη πόλη, και η παλιά αλλά και η νέα, µε πολύ φιλόξενους ανθρώπους. Το βράδυ καθηγητές και παιδιά βγήκαµε για φαγητό. Φάγαµε και τραγουδήσαµε γυρνώντας στο ξενοδοχείο ευχαριστηµένοι. Περνώντας µια όµορφη βραδιά. Η µέρα, µας βρήκε στο µαγευτικό Πόρτο-Λάγος και στην όµορφη λίµνη Βιστωνίδα, να παρατηρούµε τη φύση και τα πουλιά. Ήταν πολύ πρωί και τα πουλιά µας υποδέχτηκαν µε ένα γλυκό κελάηδηµα. Το τοπίο ήταν υπέροχο και ο ξεναγός µας κ. Χατζής Βασίλης από το Κέντρο Ενηµέρωσης Βιστωνίδας καταπληκτικός. Είδαµε την αποικία των Ερωδιών και τους παρακολουθήσαµε µε το τηλεσκόπιο. Στη λίµνη υπήρχαν ακόµα πολλοί κύκνοι, οι οποίοι καθυστέρησαν την αναχώρησή τους λόγω του µεγάλου φέτος χειµώνα. Αυτό που µας ενθουσίασε κυριολεκτικά, ήταν η διάσωση ενός κύκνου, ο οποίος είχε µπλεχτεί στα δίχτυα και κινδύνευε να πεθάνει. Ο ξεναγός µας, ενηµέρωσε τους θηροφύλακες και ενώ περιµέναµε, µας εξήγησε ότι τα δίχτυα αυτά τα τοποθετούνται πάνω από τα κανάλια για να προστατεύονται τα µικρά ψάρια από τα πολυάριθµα πουλιά της περιοχής. Ο κύκνος λοιπόν, βουτώντας για να πιάσει κάποιο ψάρι, µπλέχτηκαν τα πόδια του µέσα στα δίχτυα και έµεινε κρεµασµένος ανάποδα, µε το κεφάλι µέσα στο νερό. Παραδίπλα υπήρχαν και άλλα µικρότερα νεκρά πουλιά, µπλεγµένα στα δίχτυα και επίσης και ένας άλλος κύκνος νεκρός. Οι θηροφύλακες δεν άργησαν να έρθουν και µπήκαν σε µια βάρκα και µετακινούνταν κρατώντας τα δίχτυα µε τα χέρια. Έφτασαν κοντά στον κύκνο και τον απαγκίστρωσαν. Στο αυτοκίνητο που είχαν, του έδωσαν τις πρώτες βοήθειες και µετά αν ήταν σοβαρά τραυµατισµένος θα τον οδηγούσαν στο Κέντρο Περίθαλψης. Όλη αυτή η εµπειρία µε τη διάσωση του κύκνου ήταν θαυµάσια και την απαθανατίσαµε στο βίντεο, αλλά και σε πάρα πολλές φωτογραφίες. Οι εντυπώσεις µας από τη Βιστωνίδα; Ένας Παράδεισος! 17

ΒΙΣΤΩΝΙ Α Ο κύκνος αγκιστρωµένος και η διάσωσή του. Η µέρα συνεχίστηκε µε φαγητό στην Αλεξανδρούπολη και µε µια πρώτη γνωριµία µε το Σουφλί, την παραδοσιακή πρωτεύουσα της σηροτροφίας και των χειροποίητων µεταξωτών κεντηµάτων. Φεύγοντας από το Σουφλί, το απόγευµα πήγαµε στον ξενώνα της αδιάς,όπου θα περνούσαµε δύο βράδια. Η αδιά ένα µικρό ήσυχο χωριό που κατοικούν 200 περίπου οικογένειες, µόλις δέκα χιλιόµετρα από το Σουφλί. βρίσκεται στην άκρη του περίφηµου δάσος, που αποτελεί Προστατευόµενη Περιοχή από το 1980 και περιλαµβάνει δύο ζώνες αυστηρής προστασίας, έκτασης 72.900 στρεµµάτων.τούτη η γωνιά της θρακικής γης υπήρξε ανέκαθεν σηµαντικός βιότοπος για τα αρπακτικά πουλιά, σήµερα όµως αποτελεί ένα από τα τελευταία καταφύγιά τους σε ολόκληρη την Ευρώπη. Τριάντα έξι είδη ηµερόβιων αρπακτικών ( από τα τριάντα οκτώ που απαντώνται στη γηραιά ήπειρο) βρίσκουν εδώ τροφή, µέρη κατάλληλα για φώλιασµα και την ησυχία που έχουν ανάγκη κατά την περίοδο της αναπαραγωγής. Πρόκειται για το µόνο δάσος σε όλη την Ευρώπη όπου απαντώνται µαζί οι τέσσερις ευρωπαϊκοί γύπες: Όρνιο, Μαυρόγυπας, Ασπροπάρης και Γυπαετός. Καρούµπα Αρετή 18

Α ΙΑ Το Οικοτουριστικό Κέντρο βρίσκεται 1 χιλιόµετρο από την πλατεία του χωριού. περιλαµβάνει ξενώνα 20 δωµατίων, αναψυκτήριο εστιατόριο, εκθετήριο, καθώς και Κέντρο Ενηµέρωσης όπου απασχολούνται σε καθηµερινή βάση εκπαιδευµένοι ξεναγοί. Η µόνιµη έκθεση που υπάρχει εδώ και οι συχνές προβολές ταινιών και διαφανειών δίνουν την ευκαιρία στον επισκέπτη να µάθει περισσότερα για τις αξίες αυτού του πολύτιµου δάσους. Ο Ξενώνας ένα µαγευτικό και γαλήνιο µέρος κυριολεκτικά κρυµµένο µέσα στο δάσος, διαθέτει όλες τις σύγχρονες ανέσεις και ταυτόχρονα προσφέρει ένα ζεστό και φιλικό περιβάλλον. Όλοι οι υπάλληλοι του κέντρου, µας υποχρέωσαν µε τη φιλόξενη διάθεσή τους και µας άφησαν τις καλύτερες εντυπώσεις. Η νύχτα που επακολούθησε στο εστιατόριο της αδιάς ήταν απερίγραπτη. Με χορό και τραγούδι περάσαµε υπέροχα, παιδιά και καθηγητές. Την επόµενη µέρα το πρωί πήγαµε στο Σουφλί, για να γνωρίσουµε την ιστορία και τη δηµιουργία του µεταξιού στο καταπληκτικό µουσείο του, µα και φυσικά για να αγοράσουµε τα περίφηµα σουφλιώτικα µεταξωτά. Συνεχίσαµε προς τα βόρια, ακολουθώντας την πορεία του ποταµού Έβρου και επισκεφθήκαµε τις ακριτικές πόλεις ιδυµότειχο και Ορεστιάδα. Επιστρέψαµε το µεσηµέρι στον ξενώνα στη αδιά. Αφού φάγαµε πήγαµε στο Κέντρο Ενηµέρωσης του άσους της αδιάς. Εκεί, παρακολουθήσαµε µια κασέτα µε το περίφηµο δάσος και τα αρπακτικά του και ενηµερωθήκαµε γενικά για την περιοχή από την ξεναγό, που µας έλυσε τις πολλές µας απορίες. υστυχώς ο καιρός δεν ήταν σύµµαχός µας και έβρεχε όλη την ηµέρα από το πρωί. Γι αυτό και µας ανάγκασε να αλλάξουµε τα σχέδιά µας. Ενώ είχαµε προγραµµατίσει να περπατήσουµε µέσα στο δάσος, σε όλο το µονοπάτι που οδηγεί στο παρατηρητήριο των αρπακτικών, αλλάξαµε τα σχέδιά µας και πήγαµε µε τα mini-bus που διαθέτει το κέντρο. Η διαδροµή µέσα στο δάσος ήταν καταπληκτική και η βροχή προσέθετε κάτι το απόκοσµο στο τοπίο γύρω µας. Φτάσαµε στο παρατηρητήριο όπου µε τα κιάλια και τα τηλεσκόπια είδαµε τις ταΐστρες των πουλιών αλλά για κακή µας τύχη όχι τα ίδια. 19

Α ΙΑ Λόγω της βροχής, όπως µας είπε η ξεναγός, τα αρπακτικά είχαν κρυφτεί στα βράχια και δεν εµφανίστηκαν στις ταΐστρες τους, παρ όλο που υπήρχε πολλή τροφή. Εκεί µάθαµε, ότι η ευαισθητοποίηση των κατοίκων είναι τέτοια, ώστε από όλη τη Θράκη µεταφέρουν στη αδιά κουφάρια νεκρών ζώων, για να τραφούν οι γύπες, οι οποίοι, ως γνωστό δεν τρώνε ζωντανά ζώα, παρά µόνο νεκρά και γι αυτό το λόγο τους αποκαλούν «καθαριστές της φύσης». Και τα τέσσερα είδη τρέφονται αποκλειστικά µε νεκρά ζώα γύρω από τα οποία συγκεντρώνονται όλα µαζί. Μάλιστα κάθε είδος γύπα τρέφεται µε διαφορετικά µέρη του ζώου µία βιολογική εξέλιξη που µειώνει το µεταξύ τους ανταγωνισµό. Η απογοήτευσή µας, που δεν είδαµε τα αρπακτικά ήταν µεγάλη, παρηγορηθήκαµε κάπως µε το µαυρόγυπα, που βρίσκεται στο κέντρο µέσα σε ένα µεγάλο κλουβί. Αυτό το µαυρόγυπα τον βρήκαν τραυµατισµένο στο δάσος, να έχει πέσει κάτω από τη φωλιά του σε ηλικία µόλις δύο µηνών. Επειδή είχε σπάσει η φτερούγα του και ήταν αδύνατον να επιβιώσει πλέον στο φυσικό περιβάλλον, τον φιλοξενούν εδώ και πέντε χρόνια σε ένα προστατευµένο χώρο µέσα στο δάσος, δίπλα στο κέντρο. Ο ξενώνας µας περίµενε φιλόξενος και εµείς πήγαµε να ξεκουραστούµε και να ντυθούµε για να περάσουµε το τελευταίο βράδυ όλοι µαζί εκεί. Χορέψαµε και τραγουδήσαµε, αλλά υπήρχε ένα σφίξιµο στο στοµάχι κι ένας κόµπος στο λαιµό αφού η επόµενη µέρα ήταν η τελευταία. Το βράδυ κοιµηθήκαµε αργά µιλώντας για τα όσα έγιναν. Το πρωί δεν άργησε να έρθει και εµείς παίρνοντας τα πράγµατά µας φύγαµε από αυτό το τόσο όµορφο µέρος, από αυτό το παράδεισο για µας, αποκοµίζοντας τις καλύτερες αναµνήσεις και υποσχόµενοι να επιστρέψουµε µια µέρα. Η µέρα της επιστροφής ξεκίνησε µε µια επίσκεψη στην Τραϊανούπολη, στο Κέντρο Ενηµέρωσης του έλτα του Έβρου. Στο Κέντρο Πληροφόρησης λειτουργεί έκθεση µε ενηµερωτικό υλικό για τις αξίες και τις λειτουργίες των υγροτόπων, αλλά και για το έλτα του Έβρου συγκεκριµένα. Αφού ενηµερωθήκαµε για το έλτα και αγοράσαµε κασέτες και φυλλάδια ξεκινήσαµε για µια περιπλάνηση στο ίδιο το έλτα. 20

ΕΛΤΑ ΤΟΥ ΕΒΡΟΥ Ο Έβρος είναι ο µεγαλύτερος ποταµός στα Βαλκάνια µετά το ούναβη µε µήκος 490 χιλιόµετρα.το έλτα του Έβρου είναι ένας από τους 11 υγρότοπους ιεθνούς σηµασίας που υπάρχουν στην Ελλάδα και θεωρείται η κορωνίδα των ελληνικών υγροτόπων. Παρά τις αλλοιώσεις που έχει υποστεί παραµένει ένας από τους έντεκα σηµαντικούς υγρότοπους της Ευρώπης. Τα τρία βασικά επίπεδα που λειτουργεί το έλτα του Έβρου ως οικοσύστηµα είναι τα εξής: Ως βιότοπος για φώλιασµα ή περιοχή για εύρεση τροφής πολλών κατηγοριών πουλιών (ερωδιοί, κορµοράνοι, παρυδάτια κ.α.) Ως υγρότοπος για χειµερινή διαµονή µεγάλων πληθυσµών χηνοπαπιών και άλλων υδρόβιων από τις βόρειες περιοχές της κεντροανατολικής Ευρώπης. Ως σηµείο συγκέντρωσης και ανάπαυσης µεταναστευτικών πουλιών (κυρίως παρυδάτιων) κατά τις µετακινήσεις τους από και προς τη Μέση Ανατολή και την Αφρική. Αυτή ακριβώς η ποικιλότητα σε είδη αποτελεί σπάνιο φαινόµενο για τα ευρωπαϊκά δεδοµένα και αποδεικνύει τη µεγάλη σπουδαιότητα του έλτα. Στο έλτα είδαµε πολλά πουλιά και µάθαµε πολλά πράγµατα όπως και από όλη την εκδροµή άλλωστε. Μετά από αυτό, πήραµε το δρόµο της επιστροφής κάνοντας στάση στην όµορφη Κοµοτηνή, µε τα τζαµιά της και τα νόστιµα γλυκά της, αλλά και στην Ασπροβάλτα αναπνέοντας θαλασσινό αέρα. Όλα θα τέλειωναν αργά ή γρήγορα. Στο λεωφορείο τραγουδούσαµε και συγκινηθήκαµε αφού ήταν η τελευταία χρονιά και οι τελευταίες στιγµές που θα ήµασταν όλοι µαζί τόσο χαρούµενοι αλλά και τόσο λυπηµένοι αφού για µας το όνειρο τελείωνε. Ευχαριστώντας τους καθηγητές µας, που ήταν καλοί και υποµονετικοί µαζί µας αλλά και το οδηγό, που ήταν πολύ καλός, γυρίσαµε πίσω στα σπίτια µας µε τις καλύτερες αναµνήσεις. Τίποτα όµορφο δεν κρατάει για πολύ. Όλα τελειώνουν και µας αφήνουν τη γλύκα της ανάµνησης και της νοσταλγίας. Και ζήσαν αυτοί καλά και εµείς καλύτερα. ΤΕΛΟΣ 21