2 η ΕΝΟΤΗΤΑ Συμβάσεις έργων

ΣΧΟΛΗ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΕΜΠ ΔΟΜΙΚΕΣ ΜΗΧΑΝΕΣ & ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ 2 η ΕΝΟΤΗΤΑ Συμβάσεις έργων Διδάσκων: Σ. Λαμπρόπουλος

Άδεια Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες Χρήσης Creative Commons. για εκπαιδευτικό υλικό, όπως εικόνες, που υπόκειται σε άδεια χρήσης άλλου τύπου, αυτή πρέπει να αναφέρεται ρητώς. 2

Ανάθεση των Δημοσίων Έργων σε Εργοληπτικές Επιχειρήσεις Δημόσια έργα: όλα τα έργα που εκτελούν φορείς του δημοσίου τομέα και συνδέονται με οποιοδήποτε τρόπο με το έδαφος, το υπέδαφος, ή τον υποθαλάσσιο χώρο, όπως και τα πλωτά τμήματα των τεχνικών έργων. Ως έργο νοείται κάθε νέα κατασκευή ή επέκταση ή ανακαίνιση ή επισκευή ή συντήρηση και η οικονομικά ή τεχνικά αυτοτελής λειτουργία, καθώς και κάθε σχετική ερευνητική εργασία, που απαιτεί τεχνική γνώση και επέμβαση. 3

Ανάθεση των Δημοσίων Έργων σε Εργοληπτικές Επιχειρήσεις Εργοδότης (ή κύριος του έργου): το Δημόσιο ή άλλο νομικό πρόσωπο του δημοσίου τομέα, για λογαριασμό του οποίου συνάπτεται η συναφής εργολαβική σύμβαση ή κατασκευάζεται το έργο. Εργολαβική σύμβαση: η γραπτή συμφωνία μεταξύ του εργοδότη και του αναδόχου για την κατασκευή του έργου, καθώς και όλα τα σχετικά τεύχη, σχέδια και προδιαγραφές. 4

Ανάθεση των Δημοσίων Έργων σε Εργοληπτικές Επιχειρήσεις Ανάδοχο του έργου: η εργοληπτική επιχείρηση στην οποία έχει ανατεθεί με σύμβαση η κατασκευή του έργου. Εργοληπτική επιχείρηση: η επιχείρηση που αξιολογούμενη από άποψη επαγγελματικής αξιοπιστίας, τεχνικής ικανότητας και χρηματοοικονομικής δυνατότητας, κρίνεται ως ικανή να εκτελέσει ένα δημόσιο έργο. 5

Τρόποι κατασκευής των δημοσίων έργων Α. Αυτεπιστασία: Η εκτέλεση του έργου από τον ίδιο τον εργοδότη με αυτεπιστασία μέσω κατάλληλης τεχνικής Υπηρεσίας και προσωπικού αποφασίζεται από τον ίδιο ύστερα από εκτίμηση της φύσης των εργασιών, της διάρθρωσης των Υπηρεσιών, του τυχόν υπάρχοντος εργατοτεχνικού προσωπικού, του διαθεσίμου μηχανικού εξοπλισμού και γενικά της οικονομίας της κατασκευής. 6

Τρόποι κατασκευής των δημοσίων έργων Α. Αυτεπιστασία: H οικονομία της κατασκευής γενικά προκύπτει από προμέτρηση των απαιτουμένων υλικών και από προγραμματισμό του αριθμού, ειδικοτήτων και διάρκειας απασχόλησης του εργατοτεχνικού προσωπικού και του αριθμού, είδους και διάρκειας απασχόλησης του μηχανικού εξοπλισμού που είναι απαραίτητα για την εκτέλεση του συγκεκριμένου έργου. 7

Β. Εργοληπτική Επιχείρηση: Η εκτέλεση του έργου με εργοληπτική επιχείρηση, ο πιο συνήθης τρόπος κατασκευής, αποφασίζεται από τον εργοδότη κάθε φορά που δεν συντρέχουν οι προαναφερθέντες λόγοι για την εκτέλεσή του με αυτεπιστασία. 8

Διαδικασίες επιλογής αναδόχου 1. Η ανοικτή διαδικασία σε μικρά έργα Διενεργείται βάση διακήρυξης, που πρέπει να περιέχει: τον τίτλο της αρχής που την εκδίδει. το σύστημα υποβολής των οικονομικών προσφορών. αναφορά στις νομικές διατάξεις που εφαρμόζονται κατά την διεξαγωγή της σχετικής διαδικασίας. τον τίτλο του υπό ανάθεση έργου, τα κύρια χαρακτηριστικά και τον προϋπολογισμό του, καθώς και το εάν περιλαμβάνεται στις υποχρεώσεις του αναδόχου η εκπόνηση μελέτης. 9

την ημερομηνία και ώρα λήξης της προθεσμίας προς υποβολή εκ μέρους των εργοληπτικών επιχειρήσεων, των φακέλων συμμετοχής και την έδρα της υπηρεσίας στην οποία θα γίνει η παραλαβή των εν λόγω φακέλων. τις εργοληπτικές επιχειρήσεις που γίνονται δεκτές στη διαδικασία, καθώς και τα τυχόν πρόσθετα απαιτούμενα προσόντα και προϋποθέσεις. τις απαιτούμενες εγγυήσεις συμμετοχής στη διαδικασία και το νομικό πρόσωπο προς το οποίο πρέπει να απευθύνονται αντίστοιχες εγγυητικές επιστολές. 10

τα τυχόν απαιτούμενα πρόσθετα δικαιολογητικά, όπως δηλώσεις, αναλύσεις, παρατηρήσεις κλπ. τον κατάλογο των συμβατικών τευχών και σχεδίων, τη σειρά ισχύος τους και τον τόπο όπου βρίσκονται διαθέσιμα για τους ενδιαφερόμενους. σαφείς οδηγίες για τον τρόπο σύνταξης και υποβολής των προσφορών. 11

τον φορέα κατασκευής του υπό ανάθεση έργου, πληροφορίες για τις πιστώσεις του έργου, για τους τυχόν ειδικούς όρους πληρωμής και για τις επιβαρύνσεις του εργολαβικού ανταλλάγματος, για κρατήσεις υπέρ τρίτων κλπ. τα κριτήρια αξιολόγησης για την ανάδειξη της βέλτιστης προσφοράς και την βαθμολογία καθενός από αυτά, όταν συντρέχει περίπτωση αξιολόγησης τεχνικών προσφορών. το χρόνο δεσμευτικότητας των υποβαλλομένων προσφορών. 12

την τυχόν δυνατότητα υποβολής εναλλακτικών προσφορών ή αρνητικών εκπτώσεων, και την αρχή που θα εγκρίνει το αποτέλεσμα της δημοπρασίας Περίληψη της διακήρυξης, δημοσιεύεται υποχρεωτικά τουλάχιστον 15 ημέρες πριν από την ημερομηνία λήξης της προθεσμίας προς υποβολή των προσφορών, σε 3 τουλάχιστον ελληνικές ημερήσιες εφημερίδες. 13

2. Η κλειστή διαδικασία σε μικρά έργα Διενεργείται με βάση διακήρυξη, που πρέπει να έχει το ελάχιστο προαναφερόμενο περιεχόμενο για την ανοικτή διαδικασία και επιπλέον: την πιθανολογούμενη ημερομηνία που οι προεπιλεγείσες εργοληπτικές επιχειρήσεις θα κληθούν να συμμετάσχουν στην Β φάση της διαδικασίας. την απαιτούμενη εγγύηση συμμετοχής στη Β φάση της διαδικασίας. 14

Περίληψη της διακήρυξης, δημοσιεύεται υποχρεωτικά τουλάχιστον 15 ημέρες πριν από την ημερομηνία λήξης της προθεσμίας προς υποβολή των αιτήσεων εκδήλωσης ενδιαφέροντος, σε 3 τουλάχιστον ελληνικές ημερήσιες εφημερίδες. 15

3. Η διαδικασία των διαπραγματεύσεων σε μικρά έργα Η διαδικασία των διαπραγματεύσεων ( απ ευθείας ανάθεση ή διαγωνισμός μεταξύ περιορισμένου αριθμού προσκαλουμένων εργοληπτικών επιχειρήσεων ) είναι εξαιρετική διαδικασία. Λόγω της φύσης της, η διεξαγωγή δεν έχει ιδιαίτερους κανόνες. Εφαρμόζεται σε ειδικές περιπτώσεις: 16

3. Η διαδικασία των διαπραγματεύσεων σε μικρά έργα θεομηνία σοβαρός επικείμενος κίνδυνος μοναδικότητα του κατασκευαστή συνέχιση εργασιών ύστερα από έκπτωση του αναδόχου ή διάλυσης της σύμβασης όταν πρόκειται για ερευνητικές εργασίες ή εργασίες δοκιμαστικής εφαρμογής νέων τεχνολογιών ή για έργα ειδικής φύσης κλπ. 17

4. Η ανοικτή διαδικασία σε μεγάλα έργα Η ανοικτή διαδικασία σε μεγάλα έργα καταλαμβάνεται από τις ρυθμίσεις και του εθνικού (ν. 1418/84) και του κοινοτικού δικαίου (οδηγία 93/37/ΕΟΚ). Διενεργείται με βάση όρους και ρυθμίσεις που προδιαγράφονται από την αντίστοιχη διακήρυξη, η οποία πρέπει να έχει το προαναφερόμενο περιεχόμενο και προκειμένου για την ανοικτή διαδικασία σε μικρά έργα. 18

Περίληψη της διακήρυξης δημοσιεύεται υποχρεωτικά σε 3 τουλάχιστον ελληνικές ημερήσιες εφημερίδες, αλλά επιπλέον αποστέλλεται και περίληψη συγκεκριμένου περιεχομένου (Παράρτημα της Οδηγίας 93/37/ΕΟΚ), πριν από τη δημοσίευση στον Ελληνικό Τύπο, προς την Υπηρεσία Επισήμων Εκδόσεων των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων για να δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και στην Τράπεζα Δεδομένων ΤΕD. 19

Η λήξη της προθεσμίας για την υποβολή των προσφορών πρέπει κατ αρχήν να ορίζεται τουλάχιστον 52 ημέρες μετά την ημερομηνία αποστολής της προκήρυξης προς την Υπηρεσία Επισήμων Εκδόσεων των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων. 20

5. Η κλειστή διαδικασία σε μεγάλα έργα Η διαδικασία διενεργείται με βάση όρους και ρυθμίσεις που προδιαγράφονται από την αντίστοιχη διακήρυξη. Η διακήρυξη πρέπει να έχει το ελάχιστο περιεχόμενο που προαναφέρθηκε και προκειμένου για την κλειστή διαδικασία σε μικρά έργα. 21

Περίληψη της διακήρυξης δημοσιεύεται υποχρεωτικά σε 3 τουλάχιστον ελληνικές ημερήσιες εφημερίδες, αλλά επιπλέον αποστέλλεται και περίληψη συγκεκριμένου περιεχομένου (Παράρτημα της οδηγίας 93/37/ΕΟΚ), πριν από την δημοσίευση στον Ελληνικό Τύπο, προς την Υπηρεσία Επισήμων Εκδόσεων των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων για να δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και στην Τράπεζα Δεδομένων ΤΕD. 22

6. Η διαδικασία των διαπραγματεύσεων σε μεγάλα έργα Η διαδικασία των διαπραγματεύσεων σε μεγάλα έργα διέπεται κυρίως από τις ρυθμίσεις του κοινοτικού δικαίου (οδηγία 93/37/ΕΟΚ), δεδομένου ότι οι αντίστοιχοι κανόνες του εθνικού δικαίου είναι ελαστικότεροι. Η διαδικασία διακρίνεται σ αυτήν που ακολουθεί τη δημοσίευση περιληπτικής διακήρυξης στην Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και σ αυτήν για την οποία δεν χρειάζεται προηγούμενη δημοσίευση διακήρυξης. 23

Διαδικασία διαπραγματεύσεων σε μεγάλα έργα, με δημοσίευση διακήρυξης, ακολουθείται, όταν: σε προηγηθείσα ανοικτή ή κλειστή διαδικασία, όλες οι τυπικά παραδεκτές προσφορές (κατάλληλες) υπήρξαν: - αντικανονικές (π.χ. ανώμαλες τιμές, μη συμπλήρωση ολογράφως ορισμένων τιμών, τεχνικές λύσεις αντίθετες προς τις απαιτήσεις της διακήρυξης ή του νόμου) - ή απαράδεκτες (π.χ. ασύμφορες ή υπερβολικά χαμηλές τιμές) και υπό την προϋπόθεση ότι οι αρχικοί όροι της σύμβασης παραμένουν ουσιωδώς οι ίδιοι. 24

πρόκειται να έχει διαπραγματεύσεις με όλες τις εργοληπτικές επιχειρήσεις, που υπέβαλαν τυπικά παραδεκτές προσφορές κατά την προηγηθείσα ανοικτή ή κλειστή διαδικασία. το υπό ανάθεση έργο πρόκειται να εκτελεσθεί για σκοπό έρευνας, δοκιμής ή ολοκλήρωσης σχεδίου και όχι για να εξασφαλίσουν την αποδοτικότητα ή την κάλυψη των δαπανών έρευνας και ανάπτυξης. 25

υφίσταται εξαιρετική περίπτωση και πρόκειται για ανάθεση έργου, η φύση του οποίου, ή διάφοροι αστάθμητοι παράγοντες δεν επιτρέπουν τον συνολικό προκαθορισμό των τιμών. Οι περιπτώσεις αυτές δεν μπορούν παρά να είναι εξαιρετικές, επαφίεται δε στον κύριο του έργου να αποδείξει την αδυναμία καθορισμού μίας τιμής, καθώς πρόκειται για έργα τέτοιας φύσης που κανείς εργολήπτης δεν μπορεί να υποβάλει σταθερή οικονομική προσφορά. 26

Διαδικασία διαπραγματεύσεων σε μεγάλα έργα, χωρίς δημοσίευση διακήρυξης, ακολουθείται όταν: σε προηγηθείσα ανοικτή ή κλειστή διαδικασία δεν υπεβλήθη καμία προσφορά ή καμία τυπικά παραδεκτή προσφορά, υπό την προϋπόθεση ότι οι αρχικοί όροι της σύμβασης παραμένουν οι ίδιοι κατά τα ουσιώδη σημεία τους και ότι έχει διαβιβαστεί πριν την έναρξη των διαπραγματεύσεων στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η τυχόν ζητηθείσα από αυτήν, σχετική έκθεση. τα υπό ανάθεση έργα για λόγους τεχνικούς, καλλιτεχνικούς ή σχετικούς με την προστασία δικαιωμάτων αποκλειστικότητας, είναι δυνατόν να εκτελεστούν μόνα από μία συγκεκριμένη εργοληπτική επιχείρηση. 27

το άκρως επείγον του χρόνου, το οποίο προκύπτει από γεγονότα απρόβλεπτα για τους ενδιαφερομένους κυρίους των έργων, δε συμβιβάζεται με τις προθεσμίες που προβλέπονται για τις ανοικτές, κλειστές ή με διαπραγμάτευση διαδικασίες. Η σύμβαση πρέπει να περιορίζεται στα απολύτως αναγκαία πλαίσια και ότι οι περιστάσεις που επικαλούνται οι κύριοι των έργων για την αιτιολόγηση του άκρως επείγοντος, δεν θα πρέπει σε καμία περίπτωση να απορρέουν από δική τους ευθύνη. 28

πρόκειται για συμπληρωματικές εργασίες ήδη εκτελουμένου έργου, που κατέστησαν αναγκαίες εξ αιτίας απροβλέπτων περιστάσεων κατά την εκτέλεση του έργου υπό την προϋπόθεση ότι: - η ανάθεση γίνεται στον ανάδοχο. - οι εργασίες αυτές είτε δεν μπορούν τεχνικά ή οικονομικά να διαχωρισθούν από την κύρια σύμβαση χωρίς να δημιουργήσουν μείζονα προβλήματα για τους ΚτΕ, είτε μπορούν μεν αλλά είναι απόλυτα αναγκαίες για τη βελτίωση του αρχικού έργου και η αξία τους δεν είναι μεγαλύτερη του 50% του ποσού της αρχικής σύμβασης του έργου. 29

τα υπό ανάθεση έργα συνίστανται στην επανάληψη άλλων παρομοίων έργων, υπό την προϋπόθεση ότι: - στην προκήρυξη του πρώτου διαγωνισμού (κλειστού ή ανοικτού) είχε επισημανθεί η δυνατότητα προσφυγής στην υπόψη διαδικασία προκειμένου για την ανάθεση των μελλοντικών έργων. - η αξία των υπό ανάθεση έργων είχε ληφθεί υπόψη προς υπολογισμό του κατωφλίου εφαρμογής της οδηγίας 93/37/ΕΟΚ, όταν επρόκειτο να ανατεθεί το αρχικό παρόμοιο έργο. - δεν μεσολάβησε διάστημα μεγαλύτερο της 3ετίας από τη σύναψη της αρχικής σύμβασης. 30

τα υπό ανάθεση έργα συνίστανται στην επανάληψη άλλων παρομοίων έργων, υπό την προϋπόθεση ότι: - η ανάθεση γίνεται στον ανάδοχο των παρομοίων έργων. - επελέγη με ανοικτή ή κλειστή διαδικασία. - πρόκειται για τους ίδιους κυρίους του έργου. - θα ακολουθηθεί το βασικό σχέδιο που ακολουθήθηκε και για την εκτέλεση παρομοίων έργων. 31

7. Κριτήρια επιλογής αναδόχου στις ανοικτές και κλειστές διαδικασίες Προκειμένου να διασφαλισθεί η με βάση αντικειμενικά κριτήρια επιλογή εκ των συμμετασχόντων (σε ανοικτή ή κλειστή διαδικασία, όχι όμως και σε διαδικασία διαπραγματεύσεων (αφού σ αυτήν, η επιλογή γίνεται μετά από διαπραγματεύσεις) του αναδόχου, τόσο το εθνικό (ν. 1418/84), όσο και το κοινοτικό δίκαιο, δέχονται τα εξής μόνο κριτήρια: 32

Τη χαμηλότερη τιμή: Ανάδοχος αναδεικνύεται η εργοληπτική επιχείρηση που προσέφερε τη χαμηλότερη τιμή για την εκτέλεση του έργου. Κριτήρια σχετικά με το αντικείμενο: Αν η ανάθεση του έργου γίνεται στην προσφορά που είναι η πιο συμφέρουσα οικονομικά, μπορούν να χρησιμοποιηθούν διάφορα κριτήρια σχετικά προς το αντικείμενο της σύμβασης και με τα εγγενή πλεονεκτήματα. Τα κριτήρια αυτά πρέπει να προκαθορίζονται με τη συγγραφή υποχρεώσεων ή την διακήρυξη και αν είναι δυνατόν, κατά φθίνουσα τάξη σπουδαιότητας. 33

8. Συστήματα Προσφοράς Τα συστήματα υποβολής προσφορών από τις εργοληπτικές επιχειρήσεις είναι : ( άρθρα 4 13 του Ν. 3669/2008 ) Η προσφορά ενιαίου ποσοστού έκπτωσης πάνω σε συμπληρωμένο τιμολόγιο της υπηρεσίας Η προσφορά επιμέρους ποσοστών έκπτωσης κατά ομάδας τιμών, σε συμπληρωμένο τιμολόγιο ομαδοποιημένων τιμών της υπηρεσίας με έλεγχο ομαλότητας των επί μέρους ποσοστών έκπτωσης Η ελεύθερη συμπλήρωση ανοικτού τιμολογίου που μπορεί να περιλαμβάνει αναλυτικές τιμές ή περιληπτικές τιμές ή κατ αποκοπή τιμή 34

Η προσφορά που περιλαμβάνει μελέτη και κατασκευή με κατ αποκοπή εργολαβικό αντάλλαγμα για το έργο ολόκληρο ή κατά τμήματα. Στο σύστημα αυτό αξιολογείται πρώτα η ποιότητα της προσφοράς (μελέτη) και στη συνέχεια εξετάζεται η οικονομική προσφορά. Η μειοδοσία πάνω στο ποσοστό οφέλους για εκτέλεση απολογιστικών εργασιών Η προσφορά για την αξιοποίηση ακινήτων του εργοδότη με το σύστημα της αντιπαροχής ποσοστών εξ αδιαιρέτου και αντίστοιχων διηρημένων ιδιοκτησιών (συνεχίζεται ) 35

Η προσφορά που περιλαμβάνει τη μερική ή ολική αυτοχρηματοδότηση με αντάλλαγμα τη λειτουργία ή εκμετάλλευση του έργου ή τυχόν άλλα ανταλλάγματα έναντι της κατασκευής του έργου Τα συστήματα αυτά μπορούν να εφαρμοσθούν και σε συνδυασμό μεταξύ τους στη δημοπρασία του ιδίου έργου 36

Τα Μητρώα του Υπουργείου ΥΜΕΔΙ Στην Ελλάδα η αξιολόγηση γίνεται με βάση το Μητρώο Εργοληπτικών Επιχειρήσεων (ΜΕΕΠ) που τηρείται στο Υπουργείο ΥΜΕΔΙ (Υποδομών, Μεταφορών & Δικτύων). Στο ίδιο Υπουργείο τηρείται και Μητρώο Εμπειρίας Κατασκευαστών (ΜΕΚ), επειδή ένα από τα κριτήρια αξιολόγησης για την εγγραφή εργοληπτικής επιχείρησης στο ΜΕΕΠ είναι και η στελέχωσή της από Τεχνικούς με εμπειρία στην κατασκευή έργων. 37

Το Μητρώο Εργοληπτικών Επιχειρήσεων (ΜΕΕΠ) (Μέρος Ι - Κεφ. Β του Ν. 3669/2008, άρθρα 92 106) Το ΜΕΕΠ περιλαμβάνει (άρθρο 100 του Ν 3669/2008) 6 κατηγορίες έργων : Οδοποιίας οικοδομικών, υδραυλικών, λιμενικών, ηλεκτρομηχανολογικών και βιομηχανικών - ενεργειακών 7 τάξεις: (πρώτη, δεύτερη, τρίτη, τέταρτη, πέμπτη, έκτη και έβδομη) 2 ειδικές τάξεις: (Α1 και Α2) για μικρές επιχειρήσεις 38

8 υποκατηγορίες εξειδικευμένων επιχειρήσεων: (άρθρο 103 του Ν 3669/2008) εξειδικευμένες επιχειρήσεις που κατατάσσονται σε μία από τις τάξεις του ΜΕΕΠ μέχρι και την 4 η γεωτρήσεων, πρασίνου, ειδικών μονώσεων, ανελκυστήρων, ηλεκτρονικού εξοπλισμού, πλωτών έργων, αποκαλύψεων μεταλλείων, επεξεργασίας νερού, υγρών, στερεών, αερίων αποβλήτων 39

Ανάλογη της τάξης που κατέχει μία εργοληπτική επιχείρηση στο ΜΕΕΠ είναι και η δυνατότητά της να αναλαμβάνει έργα ορισμένου ύψους προϋπολογισμού. Τα ανώτατα / κατώτατα όρια προϋπολογισμού αξίας έργου ορίζονται ως εξής: (άρθρο 102 του Ν 3669/2008) α) Για την Α1 τάξη 90.000 β) Για την Α2 τάξη 300.000 γ) Για την πρώτη τάξη 750.000 δ) Για τη δεύτερη τάξη 175.000-1.500.000 ε) Για την τρίτη τάξη 500.000-3.750.000 στ) Για την τέταρτη τάξη 1.400.000-7.500.000 ζ) Για την πέμπτη 3.500.000-22.000.000 η) Για την έκτη τάξη 10.500.000-44.000.000 θ) Για την έβδομη τάξη το κατώτατο όριο είναι 35.000.000 ενώ δεν τίθεται ανώτατο όριο. 40

Το Μητρώο τηρεί και διαχειρίζεται η αρμόδια Διεύθυνση του Υπουργείου ΥΜΕΔΙ. Κριτήρια για την εγγραφή των εργοληπτικών επιχειρήσεων στο ΜΕΕΠ είναι: (άρθρο 96 του Ν 3669/2008) Η οργάνωση της επιχείρησης. Η στελέχωσή της από Τεχνικούς εγγεγραμμένους στο Μητρώο Εμπειρίας Κατασκευαστών (ΜΕΚ). Η στελέχωσή της από άλλο επιστημονικό ή τεχνικό και βοηθητικό προσωπικό. Η εμπειρία της σε έργα που έχουν εκτελεστεί από την επιχείρηση ή τα στελέχη της. 41

Ο εξοπλισμός που διαθέτει ή αποδεδειγμένα έχει διαχειρισθεί με επιτυχία στο παρελθόν. Η οικονομική δυνατότητα, πίστη, διαχειριστική ικανότητα και άλλα παρόμοια στοιχεία. Να πληροί η εργοληπτική επιχείρηση τα κριτήρια του «Τύπου Κατάταξης». (άρθρο 99 του Ν 3669/2008, «Τύπος Κατάταξης των Εργοληπτικών Επιχρήσεων στο ΜΕΕΠ») 42

Η κρίση για την εγγραφή και κατάταξη επιχείρησης στο ΜΕΕΠ γίνεται: (άρθρο 92 του Ν 3669/2008) - μέχρι και την 5 η τάξη από την Επιτροπή ΜΕΕΠ (ισχύ 3ετίας) - για την 6 η και 7 η τάξη από τον Υπουργό ΥΜΕΔΙ ύστερα από γνώμη της Επιτροπής ΜΕΕΠ Η αναθεώρηση εγγραφής και κατάταξης, γίνεται από την ίδια Επιτροπή και τον Υπουργό ΠΕΧΩΔΕ αντίστοιχα και διακρίνεται σε: 43

Τακτική αναθεώρηση με υποβολή αίτησης της επιχείρησης, ανά 3ετία (μεταβολή στις κατηγορίες και τάξεις. Μπορεί να περιλαμβάνει και διαγραφή από κατηγορίες ή υποβιβασμό σε τάξη, έστω και αν αυτό δεν ζητήθηκε από την επιχείρηση. (άρθρο 97 του Ν 3669/2008) Έκτακτη αναθεώρηση με υποβολή αίτησης της επιχείρησης, μόνο μετά από 2ετία από την τελευταία τακτική αναθεώρηση. (άρθρο 97 του Ν 3669/2008) 44

Έκτακτη αναθεώρηση με πρωτοβουλία της Υπηρεσίας. Αποβλέπει στη διαγραφή από ορισμένες ή όλες τις κατηγορίες ή στον υποβιβασμό της τάξης της επιχείρησης και γίνεται όταν: (άρθρο 98 του Ν 3669/2008) - υφίσταται σημαντική μεταβολή στα στοιχεία που είχε υποβάλει η επιχείρηση για την εγγραφή και κατάταξή της. - περιέρχονται στην Υπηρεσία έκτακτα στοιχεία. - υπάρχουν επανειλημμένα δυσμενή στοιχεία για την επιχείρηση. - ανατρέπονται τα δεδομένα στα οποία στηρίχθηκε η κατάταξη της επιχείρησης. 45

Οι εγγεγραμμένες (και καταταγμένες) στο ΜΕΕΠ επιχειρήσεις, διαγράφονται αυτοδικαίως από αυτό στις εξής περιπτώσεις: (άρθρο 101 του Ν 3669/2008) λόγω θανάτου, πτώχευσης, απαγόρευσης ή θέσης σε κατάσταση δικαστικής αντίληψης του φυσικού προσώπου που ασκεί την επιχείρηση. λόγω διάλυσης ή πτώχευσης του νομικού προσώπου που ασκεί την επιχείρηση. (συνεχίζεται) 46

όταν η εργοληπτική επιχείρηση καταθέσει στη Διεύθυνση μητρώων και τεχνικών επαγγελμάτων της ΓΓΔΕ τη βεβαίωση εγγραφής στο ΜΕΕΠ, λόγω αδυναμίας συνέχισης της λειτουργίας της. όταν η Εργοληπτική Επιχείρηση δεν υποβάλει αίτημα αναθεώρησης μέσα σε 60 ημέρες από τη συμπλήρωση 3ετίας ή 6ετίας. 47

Το Μητρώο Εμπειρίας Κατασκευαστών (Μέρος Ι - Κεφ. Γ του Ν. 3669/2008 άρθρα 107 110) Το ΜΕΚ περιλαμβάνει: (άρθρο 109 του Ν 3669/2008) 6 κατηγορίες έργων οδοποιίας οικοδομικών υδραυλικών λιμενικών ηλεκτρομηχανολογικών και βιομηχανικών ενεργειακών 4 βαθμίδες : Α, Β, Γ και Δ 48

8 κατηγορίες εξειδικευμένων έργασιών : γεωτρήσεων, πρασίνου, ειδικών μονώσεων, ανελκυστήρων, ηλεκτρονικού εξοπλισμού, πλωτών έργων - εγκαταστάσεων ναυπηγείων, αποκάλυψης μεταλλείων καθαρισμού επεξεργασίας νερού, υγρών, στερεών, αερίων αποβλήτων. 49

Η κρίση για την εγγραφή και κατάταξη ενός Τεχνικού στο ΜΕΚ γίνεται από την Επιτροπή ΜΕΚ και ισχύει μέχρις ότου γίνει τυχόν ανακατάταξη με αίτηση του ενδιαφερομένου ή αυτοδίκαιη διαγραφή. Οι διπλωματούχοι ανωτάτων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων εγγράφονται μετά 3ετία από την άσκηση του επαγγέλματος με βάση την ειδικότητα του διπλώματος και τον χρόνο απασχόλησης σε έργα στην Α βαθμίδα. Μπορεί να γίνει κατάταξη απ ευθείας στην Β βαθμίδα, αν έχει συμπληρωθεί 5ετία από την άσκηση του επαγγέλματος και αποδειχθεί σχετική εμπειρία. 50

Οι διπλωματούχοι ανωτάτων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων εγγράφονται στις ακόλουθες κατηγορίες ή υποκατηγορίες έργων: Οι Πολιτικοί Μηχανικοί: Έργων οδοποιίας, οικοδομικών, υδραυλικών, λιμενικών και βιομηχανικών - ενεργειακών. Οι Αρχιτέκτονες: Οικοδομικών έργων και έργων πρασίνου των λοιπών κατηγοριών. 51

Οι Τοπογράφοι: Έργων οδοποιίας, οικοδομικών, υδραυλικών και λιμενικών. Οι Ηλεκτρολόγοι, Μηχανολόγοι, Ηλεκτρολόγοι - Μηχανολόγοι και Ναυπηγοί Μηχανολόγοι: ηλεκτρομηχανολογικών και βιομηχανικών/ενεργειακών έργων, όπως και στην κατηγορία των υδραυλικών έργων για τα περιλαμβανόμενα σ αυτήν υδραυλικά έργα υπό πίεση. 52

Η αναθεώρηση της γενομένης εγγραφής και κατάταξης γίνεται ύστερα από αίτηση του ενδιαφερομένου, πτυχιούχου ΑΕΙ, μετά 3ετή απασχόληση σε κατασκευή ή 6ετή σε επίβλεψη ή 9ετή σε μελέτη. Για εξέλιξη από τη Γ στη Δ βαθμίδα, για όλες τις κατηγορίες έργων, απαιτείται απασχόληση 3 ετών σε κατασκευή, που δεν μπορεί να αναπληρωθεί με άλλου είδους απασχόληση. Οι εγγεγραμμένοι στο ΜΕΚ Τεχνικοί διαγράφονται αυτοδικαίως μόνο σε περίπτωση θανάτου ή συνταξιοδότησης από το ΤΣΜΕΔΕ. 53

Η συμμετοχή των αλλοδαπών - κοινοτικών επιχειρήσεων στις διαδικασίες επιλογής αναδόχων ελληνικών δημοσίων έργων (Μέρος Ι - Κεφ. Θ του Ν. 3669/2008 άρθρο 140) Η συμμετοχή των αλλοδαπών - κοινοτικών επιχειρήσεων στις διαδικασίες επιλογής αναδόχων ελληνικών Δ.Ε. είναι ελεύθερη και μάλιστα ανεξάρτητα από το αν αυτά είναι μικρά ή μεγάλα. Η πρόσβαση τους στα «μικρά έργα», είναι αναγκαστικά περιορισμένη ή και ανύπαρκτη, εξ αιτίας της έλλειψης σχετικής πληροφόρησης, λόγω μη υποχρέωσης των αναθετουσών αρχών να δημοσιεύουν περίληψη της διακήρυξης στην Επίσημη Εφημερίδα της ΕΕ. 54

Για να γίνει αποδεκτή η συμμετοχή μίας αλλοδαπής - κοινοτικής επιχείρησης στην αντίστοιχη διαδικασία, πρέπει να αποδείξει στην αναθέτουσα αρχή: την κατ επάγγελμα άσκηση της δραστηριότητας του εργολήπτη την επαγγελματική εντιμότητά της τη χρηματοδοτική και οικονομική δυνατότητά της και την τεχνική επάρκεια της για την εκτέλεση του υπό ανάθεση έργου. 55

Για τα παραπάνω προσκομίζονται δικαιολογητικά στην αναθέτουσα αρχή. Αυτά είναι λιγότερα αν η επιχείρηση προέρχεται από χώρα στην οποία τηρείται επίσημος κατάλογος αναγνωρισμένων εργοληπτών κι αυτό γιατί η εγγραφή στους εν λόγω καταλόγους την απαλλάσσει από την υποχρέωσή να προσκομίσει ορισμένα δικαιολογητικά. Κατά τα λοιπά, η συμμετοχή των αλλοδαπών - κοινοτικών επιχειρήσεων είναι απολύτως ισότιμη προς αυτήν των ελληνικών εργοληπτικών επιχειρήσεων. 56

Εργολαβικές Συμβάσεις - Ορισμοί (Μέρος Ι - Κεφ. Α του Ν. 3669/2008 άρθρο 1 ) Φορέας κατασκευής του έργου: η αρμόδια Αρχή ή Υπηρεσία που έχει την ευθύνη παραγωγής του έργου. Διευθύνουσα Υπηρεσία ή Επιβλέπουσα Υπηρεσία: η τεχνική υπηρεσία του φορέα κατασκευής του έργου που είναι αρμόδια για την παρακολούθηση, έλεγχο και διοίκηση της κατασκευής του έργου. 57

Ορισμοί (Μέρος Ι - Κεφ. Α του Ν. 3669/2008 άρθρο 1 ) Προϊσταμένη Αρχή ή Εποπτεύουσα Αρχή: η Αρχή ή Υπηρεσία ή όργανο του φορέα κατασκευής του έργου που εποπτεύει την κατασκευή του και ιδίως αποφασίζει για κάθε μεταβολή των όρων της σύμβασης ή άλλων στοιχείων της. Τεχνικό Συμβούλιο: το συλλογικό όργανο του φορέα κατασκευής του έργου το οποίο γνωμοδοτεί προς την ΠΑ για συγκεκριμένα θέματα που ορίζει ο νόμος. 58

Διαδικασίες ανάθεσης έργων - Διακήρυξη Τεύχη Δημοπράτησης (Μέρος Ι - Κεφ. Γ του Ν. 3669/2008 άρθρα 14-19 ) 1. Μελέτη περιβαλλοντικών όρων έγκριση περιβαλλοντικών όρων (άρθρο 14 του Ν. 3669/2008) Με τη μελέτη και απόφαση έγκρισης των περιβαλλοντικών όρων, η Διοίκηση επιβάλλει όρους, προϋποθέσεις και περιορισμούς στην κατασκευή του έργου. Η απόφαση έγκρισης των περιβαλλοντικών όρων αποτελεί προϋπόθεση για την πραγματοποίηση του έργου. 59

2. Δημοπρασία Διακήρυξη (άρθρο 15 του Ν.3669/2008) Για την ανάθεση κατασκευής του έργου σε εργοληπτική επιχείρηση διενεργείται δημοπρασία, εκτός από τις περιπτώσεις στις οποίες επιτρέπεται από το νόμο η επιλογή του αναδόχου με την διαδικασία των διαπραγματεύσεων. Κύριο χαρακτηριστικό είναι η ευρεία δημοσιότητα, με την έγκαιρη δημοσίευση περιληπτικής διακήρυξης στον τύπο, ώστε να διασφαλίζεται η διαφάνεια, η αντικειμενικότητα και ο υγιής ανταγωνισμός. Η διακήρυξη, με την οποία γίνεται και ο προσδιορισμός του συστήματος υποβολής των προσφορών, εγκρίνεται από την Προϊσταμένη Αρχή, η οποία διενεργεί τη δημοπρασία ή ορίζει την αρχή που θα τη διενεργήσει. 60

3. Συμβατικά τεύχη ή Τεύχη δημοπράτησης (άρθρο 15 του Ν.3669/2008) Η διακήρυξη της δημοπρασίας μνημονεύει τα τεύχη και σχέδια που μαζί με τη διακήρυξη αποτελούν τη βάση για την κατάρτιση της εργολαβικής σύμβασης. Τα τεύχη αυτά αποτελούν τα τεύχη δημοπράτησης, που είναι κοινά για όλους τους διαγωνιζόμενους. Μετά την επιλογή του αναδόχου και κατά την κατάρτιση της εργολαβικής σύμβασης τα εν λόγω τεύχη περιλαμβάνονται στο συμφωνητικό που υπογράφεται μεταξύ των συμβαλλομένων (κύριος του έργου και ανάδοχος) και καθίστανται συμβατικά. 61

Τα συμβατικά τεύχη είναι σχέδια και κείμενα που δίνουν την εικόνα του έργου που πρόκειται να κατασκευασθεί και των υποχρεώσεων που αναλαμβάνει ο ανάδοχος. Ο προϋπολογισμός της υπηρεσίας αποτελεί ένδειξη της προεκτίμησης του κόστους του έργου και ανώτατο όριο προσφοράς όταν η διακήρυξη δεν ορίζει ρητά ότι επιτρέπονται αρνητικές εκπτώσεις. Ο προϋπολογισμός μπορεί να είναι αναλυτικός ή να περιλαμβάνει κατ αποκοπή τίμημα για το έργο ή τμήματά του. Το τιμολόγιο της υπηρεσίας περιλαμβάνει την περιγραφή των επιμέρους εργασιών κατασκευής και προσδιορίζει την ανώτατη τιμή κόστους κάθε εργασίας. 62

Ο προϋπολογισμός προσφοράς του αναδόχου δίνει το συνολικό κόστος για την κατασκευή του έργου και το τιμολόγιο προσφοράς του περιγράφει τις επιμέρους εργασίες και προσδιορίζει την τιμή κόστους κάθε επιμέρους εργασίας. 63

Στις τιμές του προϋπολογισμού και του τιμολογίου, τόσο της υπηρεσίας όσο και της προσφοράς, περιλαμβάνεται κάθε σχετική δαπάνη. Αν γίνεται ρητή μνεία, μπορεί να διαχωρίζονται οι τιμές και για τα γενικά έξοδα και το όφελος να προστίθεται στο τέλος ποσοστό, που ορίζεται σε 18% για έργα που χρηματοδοτούνται από τον προϋπολογισμό δημοσίων επενδύσεων ή άλλες πηγές με ανάλογες απαλλαγές και σε 28% για τις άλλες περιπτώσεις. 64

Με απόφαση του Υπουργού ΥΜΕΔΙ εγκρίνονται πρότυπα τεύχη διακηρύξεων και εντύπων προσφοράς για όλα τα συστήματα υποβολής προσφοράς, καθώς και άλλα πρότυπα εγγράφων που χρησιμοποιούνται κατά τις δημοπρασίες των έργων 65

Συμμετοχή σε Διαγωνισμό (Μέρος Ι - Κεφ. Δ του Ν. 3669/2008 άρθρο 20 ) Τα προαπαιτούμενα για τη συμμετοχή στο διαγωνισμό είναι τα προβλεπόμενα στα πρότυπα τεύχη διακυρήξεων δημοσίων έργων. 66

Διεξαγωγή Δημοπρασίας Διαδικασία Κατάθεσης Προσφορών ανάδειξη αναδόχου (Μέρος Ι - Κεφ. Ε του Ν. 3669/2008 άρθρα 21-299 ) 1. Επιτροπές διαγωνισμών έγκριση του αποτελέσματος της δημοπρασίας (άρθρα 21 27 του Ν.3669/2008) Αποτελούνται από οριζόμενα (με κλήρωση) υπηρεσιακά μέλη (Πρόεδρος, Μέλη και αναπληρωματικά Μέλη). Η Επιτροπή του διαγωνισμού συντάσσει το Πρακτικό της δημοπρασίας, όπου καταγράφονται όλες οι σχετικές διαδικασίες και τυχόν ενστάσεις, κατατάσσονται οι προσφορές κατά σειρά επιτυχίας και αναδεικνύεται ο μειοδότης. 67

2. Έγκριση αποτελέσματος Δημοπρασίας (άρθρο 27 του Ν.3669/2008) Το Πρακτικό της δημοπρασίας εγκρίνεται από την Προϊσταμένη Αρχή και μόνον τότε ολοκληρώνεται η διαδικασία του διαγωνισμού. Η ΠΑ μπορεί για σοβαρούς λόγους να μην εγκρίνει το αποτέλεσμα του διαγωνισμού και να ακυρώσει τη δημοπρασία. 68

Σύμβαση Κατασκευής του Εργου (Μέρος ΙΙ - Κεφ. Α του Ν. 3669/2008 άρθρα 30-35 ) 1. Σύμβαση κατασκευής του έργου (άρθρα 30-34 του Ν.3669/2008) Με βάση την απόφαση έγκρισης του πρακτικού της δημοπρασίας υπογράφεται το συμφωνητικό εκτέλεσης έργου μεταξύ Αναδόχου και Προϊσταμένου της ΔΥ. Μαζί με τα τεύχη δημοπράτησης και τις μελέτες αποτελούν τα συμβατικά τεύχη, με βάση τα οποία και τις διατάξεις του Ν. 1418/1984, του Π.Δ. 609/1985 και του Π.Δ. 23/1993 εφαρμόζεται η σύμβαση και κατασκευάζεται το έργο. σημαντικών έργων. 69

2. Εγγύηση καλής εκτέλεσης (άρθρο 35 του Ν.3669/2008) Κατά την υπογραφή της σύμβασης ο Ανάδοχος προσκομίζει εγγυητική επιστολή καλής εκτέλεσης, ποσού ίσου με 5 % επί του προϋπολογισμού της υπηρεσίας (μελέτης). Μπορεί στη διακήρυξη του έργου να ορίζεται μεγαλύτερο ποσοστό εγγύησης μέχρι 10 % στις περιπτώσεις ειδικών ή σημαντικών έργων. Σε κάθε διακήρυξη έργου ορίζεται υποχρεωτικά ένα όριο ποσοστού έκπτωσης πάνω από το οποίο ο ανάδοχος είναι υποχρεωμένος να προσκομίζει επιπλέον εγγύηση σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στο άρθρο αυτό. 70

Η εγγύηση καλής εκτέλεσης καλύπτει την πιστή εφαρμογή όλων των όρων σύμβασης και οποιαδήποτε απαίτηση του κυρίου του έργου κατά του αναδόχου που προκύπτει από το έργο. 71

Διοίκηση Διαχείριση του Εργου (Μέρος ΙΙ - Κεφ. Β του Ν. 3669/2008 άρθρα 36-75 ) 1. Επίβλεψη κατασκευής του έργου (άρθρο 36 του Ν.3669/2008) Η επίβλεψη αποσκοπεί στην πιστή εκπλήρωση των όρων της σύμβασης από τον Ανάδοχο και στην κατασκευή του έργου σύμφωνα με τους κανόνες της τέχνης κατά τρόπο που να ανταποκρίνεται στον προορισμό του και ασκείται συνεχώς κατά τη διάρκεια της κατασκευής. 72

Η διοίκηση, παρακολούθηση και έλεγχος του έργου ασκούνται από τη διευθύνουσα ή επιβλέπουσα υπηρεσία. Οι επιβλέποντες μηχανικοί αποτελούν τους άμεσους βοηθούς του προϊσταμένου της ΔΕ. Οι επιβλέποντες μηχανικοί παρακολουθούν την κατασκευή, ελέγχουν την ποιότητα και την ποσότητα των εργασιών και γενικά την τήρηση των όρων της σύμβασης από τον Ανάδοχο. Οι βοηθοί των επιβλεπόντων ασκούν τα καθήκοντα που τους ανατίθενται και έχουν ανάλογες ευθύνες. 73

Σε περιπτώσεις μεγάλων, ειδικών ή σημαντικών έργων η επίβλεψη μπορεί να γίνει με κλιμάκιο της Δ.Υ. με επικεφαλής διπλωματούχο μηχανικό και βοηθούς (μηχανικοί, τεχνολόγοι, διοικητικό προσωπικό). 2. Υποχρεώσεις Αναδόχου (άρθρα 37-39 του Ν.3669/2008) Η επίβλεψη του έργου ως προς την εκτέλεση της σύμβασης δεν μειώνει σε καμία περίπτωση τις ευθύνες του Αναδόχου. Η διεύθυνση των έργων από την πλευρά του Αναδόχου στους τόπους κατασκευής του, γίνεται από τεχνικούς που έχουν τα κατάλληλα προσόντα και είναι αποδεκτοί από την υπηρεσία. 74

3. Χρονοδιάγραμμα κατασκευής των έργων (άρθρο 46 του Ν.3669/2008) Μέσα σε 15 ημέρες από την υπογραφή της σύμβασης ο Ανάδοχος υποβάλλει το χρονοδιάγραμμα κατασκευής του έργου, σύμφωνα με τη συνολική και τις τμηματικές προθεσμίες. Η υπηρεσία το εγκρίνει μέσα σε 10 ημέρες με τυχόν συμπληρώσεις ή τροποποιήσεις. Η έναρξη εργασιών από μέρους του Αναδόχου δεν μπορεί να καθυστερήσει πέραν των 30 ημερών από την υπογραφή της σύμβασης. 75

Το χρονοδιάγραμμα συντάσσεται ως γραμμικό διάγραμμα, απεικονίζει την στο χρόνο ανάπτυξη των εργασιών και συνοδεύεται από έκθεση που αναλύει και αιτιολογεί πλήρως τον προτεινόμενο προγραμματισμό. Σε σημαντικά έργα μπορεί να προβλέπεται από τα τεύχη δημοπράτησης η σύνταξη χρονοδιαγράμματος με τη μέθοδο της δικτυωτής ανάλυσης. 76

4. Ημερολόγιο του έργου (άρθρο 47 του Ν.3669/2008) Κατά την εκτέλεση του έργου τηρείται ημερολόγιο στο εργοτάξιο που ενημερώνεται από τον Ανάδοχο. Εκεί καταχωρείται κάθε πληροφορία σχετική με την εκτέλεση των εργασιών (καιρικές συνθήκες, εκτελούμενες εργασίες, εργαστηριακές εξετάσεις, μέτρα ασφαλείας, μηχανήματα εργοταξίου, προσωπικό κλπ). Ο επιβλέπων μπορεί να καταχωρήσει στο ημερολόγιο παρατηρήσεις σχετικές με το έργο. Το ημερολόγιο συντάσσεται σε διπλότυπα φύλλα και υπογράφεται από τον επιβλέποντα και τον Ανάδοχο, που λαμβάνουν από ένα αντίγραφο. 77

5. Προθεσμίες - Ποινικές ρήτρες Ρήτρα πρόσθετης καταβολής (πριμ) (άρθρα 48-50 του Ν.3669/2008) Από τη σύμβαση ορίζεται συνολική προθεσμία για την αποπεράτωση του έργου, που αρχίζει από την ημέρα υπογραφής του συμφωνητικού. Επίσης ανάλογα με τη φύση του έργου είναι δυνατόν να προβλέπονται από τη σύμβαση τμηματικές προθεσμίες για την περαίωση τμημάτων του έργου. Υπό ορισμένες προϋποθέσεις είναι δυνατή η παράταση της συμβατικής προθεσμίας (καθυστερήσεις που δεν οφείλονται στην αποκλειστική υπαιτιότητα του Αναδόχου). 78

Σε περίπτωση υπέρβασης των συμβατικών προθεσμιών επιβάλλεται στον Ανάδοχο για κάθε ημέρα υπέρβασης ποινική ρήτρα, που το ποσό της καθορίζεται στα τεύχη δημοπράτησης. Το σύνολο των επαπειλούμενων ποινικών ρητρών δεν επιτρέπεται να υπερβαίνει το 4 % της συμβατικής αξίας του έργου. Όταν η ταχύτερη εκτέλεση του έργου έχει ιδιαίτερη σημασία, μπορεί η σύμβαση να προβλέπει την καταβολή πρόσθετης παροχής (πριμ) για την ταχύτερη από τον Ανάδοχο περαίωση του έργου ή του τμήματος που έχει την κρίσιμη σημασία. Το συνολικό ποσό του πριμ δεν μπορεί να υπερβαίνει το 5 % της προϋπολογιζόμενης δαπάνης έργου. 79

6. Προκαταβολές (άρθρο 51 του Ν.3669/2008) Από τη διακήρυξη του έργου μπορεί να προβλέπεται η χορήγηση στον Ανάδοχο προκαταβολής, που μπορεί να φθάσει μέχρι 5 % για δαπάνες πρώτων εγκαταστάσεων, μελέτες και άλλα έξοδα εκκίνησης του έργου, μέχρι 10% στις περιπτώσεις με σημαντικές μελέτες ή σημαντικές εγκαταστάσεις κλπ. και μέχρι 10 % για δαπάνες προμηθειών υλικών ή μηχανημάτων που εγκαθίστανται ή ενσωματώνονται στο έργο. Σε κάθε περίπτωση το άθροισμα των προβλεπομένων προκαταβολών δεν μπορεί να είναι ανώτερο του 15% του αρχικού συμβατικού χρηματικού αντικειμένου. Για το ποσό της προκαταβολής βαρύνεται ο Ανάδοχος με τόκο. Τα σχετικά καθορίζονται στο άρθρο 39 του Π.Δ. 609/1985. 80

7. Επιμετρήσεις των εργασιών (άρθρο 52 του Ν.3669/2008) Κατά τη διάρκεια κατασκευής παίρνονται όλα τα αναγκαία στοιχεία για την επιμέτρηση των ποσοτήτων των εκτελούμενων εργασιών. Οι επιμετρήσεις συντάσσονται με μέριμνα και δαπάνη του Αναδόχου και υπόκεινται στον έλεγχο της ΔΥ. Τα επιμετρητικά στοιχεία λαμβάνονται από κοινού από τον επιβλέποντα και τον Ανάδοχο, καταχωρούνται σε επιμετρητικά φύλλα εις διπλούν, συνυπογράφονται και καθένας παίρνει από ένα αντίγραφο. 81

Στο τέλος κάθε μήνα ο Ανάδοχος συντάσσει επιμετρήσεις κατά διακριτά μέρη του έργου. Η επιμέτρηση περιλαμβάνει για κάθε εργασία συνοπτική περιγραφή της, τους αναλυτικούς υπολογισμούς για τον προσδιορισμό της ποσότητας των εργασιών που εκτελέσθηκαν και τα αναγκαία γι αυτό επιμετρητικά σχέδια και διαγράμματα με βάση τα στοιχεία απευθείας καταμέτρησης των εργασιών ή των πρωτοκόλλων της επόμενης παραγράφου. 82

Οι επιμετρήσεις και τα επιμετρητικά σχέδια υποβάλλονται από τον Ανάδοχο στη Διευθύνουσα υπηρεσία για έλεγχο. Η Διευθύνουσα υπηρεσία μετά την παραβολή προς τα επιμετρητικά στοιχεία, τον έλεγχο και τυχόν διόρθωση των υπολογισμών, εγκρίνει τις επιμετρήσεις και τις κοινοποιεί στον Ανάδοχο. Η κοινοποίηση αυτή θεωρείται πράξη της Διευθύνουσας Υπηρεσίας και ο Ανάδοχος αν δεν αποδέχεται τις διορθώσεις μπορεί να ασκήσει το προβλεπόμενο από το Νόμο δικαίωμα της ένστασης. 83

Όταν πρόκειται για εργασίες που η ποσοτική τους επαλήθευση δεν θα είναι δυνατή στην τελική μορφή του έργου, ο Ανάδοχος υποχρεούται να καλέσει τον επιβλέποντα να προβούν από κοινού στην καταμέτρηση, χαρακτηρισμό ή ζύγιση και να συντάξουν πρωτόκολλο παραλαβής αφανών εργασιών, πρωτόκολλο χαρακτηρισμού εκσκαφών ή πρωτόκολλο ζύγισης αντίστοιχα. Η ΔΥ μπορεί σε σοβαρές περιπτώσεις να ορίσει επιτροπή για την παραλαβή εργασιών και τη σύνταξη πρωτοκόλλων. Σε εξαιρετικές περιπτώσεις μπορεί και η ΠΑ να ορίσει αντίστοιχη επιτροπή. 84

85

86

8. Λογαριασμοί - Πιστοποίηση αξίας εκτελεσθεισών εργασιών (άρθρο 53 του Ν.3669/2008) Η πληρωμή στον Ανάδοχο γίνεται τμηματικά κατά τη διάρκεια της κατασκευής του έργου βάσει πιστοποίησης των εργασιών που εκτελέσθηκαν. Οι πιστοποιήσεις συντάσσονται από τον Ανάδοχο του έργου κατά μηνιαία χρονικά διαστήματα, εκτός εάν η σύμβαση ορίζει άλλες προθεσμίες. Οι πληρωμές γίνονται από τον κύριο του έργου μετά τον έλεγχο και έγκριση των πιστοποιήσεων από την υπηρεσία που διευθύνει το έργο. Με βάση την πιστοποίηση η εκδίδει τη σχετική εντολή πληρωμής του Αναδόχου. ΔΥ 87

Οι πιστοποιήσεις και οι εντολές πληρωμής είναι ανακεφαλαιωτικές και συντάσσονται βάσει ανακεφαλαιωτικών συνοπτικών επιμετρήσεων των εργασιών από την έναρξη των έργων και με τιμές που καθορίζονται στο συμβατικό τιμολόγιο. Οι ποσότητες των εργασιών προκύπτουν από τις καταμετρήσεις των εργασιών και τα πρωτόκολλα παραλαβής των αφανών εργασιών. Απαγορεύεται να περιλαμβάνονται στο λογαριασμό εργασίες που δεν έχουν καταμετρηθεί. 88

Για τα τμήματα του έργου που κατά την κρίση του επιβλέποντα μηχανικού δεν ήταν δυνατή η σύνταξη επιμετρήσεων κατά διακριτά και επιμετρήσιμα τμήματα του έργου, επιτρέπεται να περιλαμβάνονται στο λογαριασμό εργασίες βάσει προσωρινών επιμετρήσεων, για τις οποίες όμως έχουν ληφθεί επιμετρητικά στοιχεία. 89

Στο λογαριασμό μπορεί να περιληφθούν επίσης, τα υλικά που εισκομίσθηκαν με έγκριση της υπηρεσίας στα εργοτάξια ή σε αποθήκες που δηλώθηκαν και εγκρίθηκαν. Οι ποσότητες των υλικών αυτών δεν μπορεί να υπερβαίνουν αυτές που απαιτούνται για την εκτέλεση των προσεχών εργασιών του εγκεκριμένου προγράμματος εκτός αν ορίζεται διαφορετικά στη σύμβαση. Οι ποσότητες των υλικών περιλαμβάνονται χωριστά στο συνοπτικό πίνακα εργασιών που συνοδεύει το λογαριασμό στον οποίο αναφέρονται επίσης και οι θέσεις αποθήκευσης των υλικών. 90

Για τα περιλαμβανόμενα στους λογαριασμούς υλικά ο Ανάδοχος έχει ακέραιη την ευθύνη μέχρι την ενσωμάτωσή τους και την παραλαβή του έργου. Τα υλικά περιλαμβάνονται σε χωριστό τμήμα των λογαριασμών με τιμές που δεν μπορεί να είναι ανώτερες των τιμών του πρακτικού της επιτροπής διαπίστωσης τιμών δημοσίων έργων (ΕΔΤΔΕ) του χρόνου της δημοπρασίας και που βρίσκονται σε συνάρτηση προς την αντίστοιχη συμβατική τιμή ώστε το υπόλοιπο μέρος της τιμής να αρκεί για την ολοκλήρωση της εργασίας στην οποία θα ενσωματωθούν τα υλικά. 91

92

93

9. Αναθεώρηση των τιμών (άρθρο 54 του Ν.3669/2008) Οι τιμές μονάδας των εργασιών που συμφωνήθηκαν (κατόπιν δημοπρασίας) μεταξύ του ΚτΕ και του Αναδόχου (συμβατικές τιμές) δεν παραμένουν σταθερές καθ όλη τη διάρκεια της συμβάσεως αλλά αναθεωρούνται ανά τρίμηνο. Η αναθεώρηση των τιμών - αύξηση ή μείωση - υπολογίζεται με βάση την μεταβολή των τιμών υλικών, ημερομισθίων και μισθωμάτων μηχανημάτων κατά το τρίμηνο εκτελέσεως των εργασιών σε σχέση με τις τιμές που ισχύουν κατά το χρόνο της δημοπρατήσεως του έργου. 94

Ο τρόπος υπολογισμού των συντελεστών μεταβολής των τιμών και η όλη διαδικασία προσδιορισμού του ποσού που προκύπτει από την αναθεώρηση των τιμών περιλαμβάνονται στη νομοθεσία για τα δημόσια έργα (άρθρο 10 του Ν 1418/84, άρθρο 41 του ΠΔ 609/85). 95

96

10. Αυξομειώσεις εργασιών - Νέες εργασίες (άρθρο 57 του Ν.3669/2008) Το έργο εκτελείται σύμφωνα με τη σύμβαση, τα τεύχη δημοπράτησης και τα σχέδια που τη συνοδεύουν. Αν προκύψει ανάγκη εκτέλεσης συμπληρωματικών εργασιών, που δεν περιλαμβάνονται στο αρχικό έργο και στην πρώτη συναφθείσα σύμβαση και οι οποίες κατέστησαν, κατά την εκτέλεση του έργου, αναγκαίες λόγω απρόβλεπτων περιστάσεων, συνάπτεται συμπληρωματική σύμβαση κατόπιν διαπραγματεύσεων με τον Ανάδοχο του έργου. 97

Η συμπληρωματική σύμβαση συνοδεύεται από τον Ανακεφαλαιωτικό Πίνακα Εργασιών που περιλαμβάνει ενδείξεις εργασιών, τιμές μονάδας εργασιών, ποσότητες εργασιών, προϋπολογισμό αρχικής σύμβασης, προϋπολογισμό αμέσως προηγούμενης σύμβασης και προϋπολογισμό της προς κατάρτιση καινούργιας σύμβασης. Περιλαμβάνει επίσης δαπάνες των απροβλέπτων, προβλεπόμενες δαπάνες για την αναθεώρηση των τιμών και φόρο προστιθέμενης αξίας (Φ.Π.Α.). 98

Το συνολικό ποσό των ΣΣ δεν μπορεί να υπερβαίνει το 50 % του ποσού της αρχικής σύμβασης. Στο ποσοστό αυτό συμπεριλαμβάνεται και η αμοιβή σύνταξης τυχόν μελετών για τις συμπληρωματικές εργασίες του έργου. Αν στον ΑΠΕ της ΣΣ περιλαμβάνονται και εργασίες για τις οποίες δεν υπάρχουν τιμές μονάδας, ο ΑΠΕ συνοδεύεται από πρωτόκολλο που κανονίζει τις τιμές για τις εργασίες αυτές σύμφωνα με τη διαδικασία που καθορίζεται σε ΠΔ. 99

100

101

11. Ακαταλληλότητα υλικών. Ελαττώματα. Παράλειψη συντήρησης του έργου (άρθρο 60 του Ν.3669/2008) Αν, κατά τη διάρκεια κατασκευής των έργων μέχρι την οριστική παραλαβή, οποιαδήποτε εργασία παρουσιάζει ελαττώματα που δεν αποκαθίστανται απ τον Ανάδοχο, κοινοποιείται σ αυτόν ειδική διαταγή της Διευθύνουσας υπηρεσίας. Η ειδική διαταγή προσδιορίζει τα ελαττώματα και τάσσει εύλογη προθεσμία για την αποκατάσταση τους. 102

Στην αποκατάσταση μπορεί να περιλαμβάνεται η καθαίρεση των ελαττωματικών εργασιών και η ανακατασκευή τους. Αν το ελάττωμα δεν είναι ουσιώδες και η αποκατάστασή του απαιτεί δυσανάλογες δαπάνες, με την ειδική διαταγή καθορίζεται ποσοστό μείωσης της αμοιβής του Αναδόχου για τις αντίστοιχες εργασίες. Η διαταγή μπορεί να περιλαμβάνει και την εκτέλεση ορισμένων εργασιών για τον περιορισμό του ελαττώματος. 103

12. Έκπτωση του Αναδόχου (άρθρο 61 του Ν.3669/2008) Αν ο Ανάδοχος δεν εκπληρώνει τις συμβατικές του υποχρεώσεις ή δεν συμμορφώνεται με τις γραπτές εντολές της υπηρεσίας που του δίνονται σύμφωνα με τη σύμβαση ή το νόμο μπορεί να κηρυχθεί έκπτωτος από την εργολαβία με απόφαση του προϊσταμένου της ΔΥ. 104

Ιδιαίτερα ο Ανάδοχος μπορεί να κηρυχθεί έκπτωτος: - αν καθυστερήσει την έναρξη των εργασιών - αν καθυστερήσει την υποβολή του χρονοδιαγράμματος - αν καθυστερεί την πρόοδο των εργασιών ώστε να είναι προφανώς αδύνατη η εμπρόθεσμη εκτέλεση του έργου - αν οι εργασίες του είναι κατά σύστημα κακότεχνες - τα υλικά που χρησιμοποιεί δεν ανταποκρίνονται στις προδιαγραφές - αν δεν εφαρμόζει τα εγκεκριμένα σχέδια - αν συστηματικά παραλείπει την τήρηση των κανόνων ασφαλείας των εργαζομένων ή προστασίας του περιβάλλοντος - αν έληξε η ολική προθεσμία του έργου χωρίς αυτό να έχει αποπερατωθεί. 105

Ο Ανάδοχος μπορεί επίσης να κηρυχθεί έκπτωτος: - αν υπερβεί με υπαιτιότητά του έστω και μία αποκλειστική προθεσμία του εγκεκριμένου χρονοδιαγράμματος κατά ένα τρίμηνο - αν καθυστερήσει την έναρξη των εργασιών για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο των 30 ημερών από την υπογραφή της σύμβασης - αν δεν εφαρμόσει μέσα σε 2 μήνες από την υπογραφή της σύμβασης το οργανόγραμμα εργοταξιακής ανάπτυξης. 106

13. Διακοπή Εργασιών - Διάλυση της σύμβασης - Αποζημίωση Αναδόχου (άρθρα 62 64 του Ν.3669/2008) Ο Ανάδοχος μπορεί να ζητήσει τη διάλυση της σύμβασης στις παρακάτω περιπτώσεις: - Αν μετά την υπογραφή της σύμβασης καθυστερήσει η έναρξη των εργασιών περισσότερο από 3 μήνες με υπαιτιότητα του φορέα κατασκευής ή του κυρίου του έργου, εκτός αν στη σύμβαση ορίζεται διαφορετικά σχετικά με την έναρξη των εργασιών. - Αν οι εργασίες, ύστερα από την έναρξη τους, διακοπούν είτε με διαταγή είτε από υπαιτιότητα του φορέα κατασκευής ή του κυρίου του έργου για διάστημα μεγαλύτερο των τριών μηνών ή αν καθυστερήσουν οι πληρωμές πέραν του διμήνου. 107

14. Βεβαίωση περάτωσης των εργασιών (άρθρο 71 του Ν.3669/2008) Όταν λήξει η προθεσμία περάτωσης του έργου, ο επιβλέπων αναφέρει στη ΔΥ αν τα έργα έχουν περαιωθεί και έχουν υποστεί ικανοποιητικά τις δοκιμασίες που προβλέπονται στη σύμβαση ή αν τα έργα δεν έχουν περατωθεί οπότε αναφέρει συγκεκριμένα τις εργασίες που απομένουν. Αν οι εργασίες έχουν περατωθεί ο Προϊστάμενος της ΔΥ εκδίδει Βεβαίωση Περάτωσης των Εργασιών. 108

Αν στις εργασίες που έχουν περατωθεί διαπιστωθούν επουσιώδεις μόνο ελλείψεις που δεν επηρεάζουν τη λειτουργικότητα του έργου, ο Προϊστάμενος της ΔΥ γνωστοποιεί με διαταγή του προς τον Ανάδοχο τις ελλείψεις που έχουν επισημανθεί και τάσσει εύλογη προθεσμία για την αποκατάστασή τους. Στην περίπτωση αυτή η βεβαίωση περάτωσης εκδίδεται μετά την εμπρόθεσμη αποκατάσταση των ελλείψεων και αναφέρει το χρόνο που περατώθηκε το έργο χωρίς να λαμβάνεται υπόψη ο χρόνος αποκατάστασης. 109

Αν οι εργασίες δεν έχουν περατωθεί ή οι ελλείψεις που διαπιστώθηκαν δεν είναι επουσιώδεις ή αν δεν περατώθηκαν από τον Ανάδοχο εμπρόθεσμα οι εργασίες αποκατάστασης επουσιωδών ελλείψεων σύμφωνα με την προηγούμενη παράγραφο εφαρμόζονται ανάλογα με την περίπτωση, οι διατάξεις για τις ελαττωματικές εργασίες ή εκείνες της έκπτωσης του Αναδόχου. 110

15. Τελική Επιμέτρηση - Προσωρινή παραλαβή Χρόνος Εγγυήσεως - Οριστική Παραλαβή Τελικός Λογαριασμός (άρθρα 72-75 του Ν.3669/2008) Μετά το πέρας του έργου, 2 μήνες το αργότερο μετά τη βεβαίωση περαίωσης, ο Ανάδοχος υποβάλλει την τελική επιμέτρηση, ανακεφαλαιωτική όλων των ποσοτήτων των εργασιών των τμηματικών επιμετρήσεων του έργου. 111

Η προσωρινή παραλαβή του έργου γίνεται από επιτροπή από τεχνικούς υπαλλήλους, που ορίζεται από την ΠΑ ύστερα από σχετική αναφορά της ΔΥ ότι περατώθηκαν οι εργασίες και συντάχθηκε η τελική επιμέτρηση. Η προσωρινή παραλαβή πρέπει να γίνει μέσα σε 6 μήνες από την περαίωση του έργου. Η επιτροπή ελέγχει την επιμέτρηση με σποραδικές καταμετρήσεις και καταγράφει στο πρωτόκολλο παραλαβής τις ποσότητες της τελικής επιμέτρησης με τις τυχόν διορθώσεις. 112

Επίσης αναγράφει τις παρατηρήσεις της για τις τυχόν εργασίες που έγιναν καθ υπέρβαση της σύμβασης. Η επιτροπή ελέγχει την ποιότητα των εργασιών και αποφαίνεται για τις εργασίες που απορρίπτονται λόγω απαραδέκτου ποιότητος και πρέπει να αποκατασταθούν ή να μειωθεί η τιμή τους. Το πρωτόκολλο παραλαβής υπογράφεται από τα μέλη της επιτροπής, από τον επιβλέποντα και από τον ανάδοχο. 113

Η προσωρινή παραλαβή συντελείται με την έγκριση του σχετικού πρωτοκόλλου από την ΠΑ. Η οριστική παραλαβή του έργου γίνεται μετά 15 μήνες από την βεβαιωμένη περαίωση των εργασιών, οπότε ελέγχεται ουσιαστικά η ποιότητα του έργου και εάν εμφανίσθηκαν ελαττώματα κατά το χρόνο της δοκιμασίας των 15 μηνών. Ο χρόνος αυτός λέγεται χρόνος εγγύησης. Ο ανάδοχος είναι υποχρεωμένος να συντηρεί τα έργα σε ικανοποιητική κατάσταση μέχρι της οριστικής παραλαβής, οπότε του αποδίδονται και οι εγγυήσεις καλής εκτέλεσης του έργου. 114

Η οριστική παραλαβή γίνεται από επιτροπή που ορίζει η ΠΑ ύστερα από σχετική αναφορά της υπηρεσίας που διευθύνει το έργο στην οποία αναφέρει και την ημερομηνία λήξης του χρόνου εγγύησης. Πρέπει να διενεργηθεί μέσα σε δύο μήνες από τη λήξη του χρόνου εγγύησης. 115

Μετά τη διενέργεια της προσωρινής παραλαβής ο Ανάδοχος συντάσσει και υποβάλλει "προ-τελικό λογαριασμό", με βάση τις ποσότητες που περιλαμβάνονται στο σχετικό πρωτόκολλο. Μετά τη διενέργεια της οριστικής παραλαβής και την έγκριση του πρωτοκόλλου ο Ανάδοχος συντάσσει και υποβάλλει "τελικό λογαριασμό". Με τον τελικό λογαριασμό γίνεται εκκαθάριση του εργολαβικού ανταλλάγματος και όλων των αμοιβαίων απαιτήσεων κατά την εκτέλεση της σύμβασης. 116

Διοίκηση Διαχείριση του Εργου (Μέρος ΙΙ - Κεφ. Γ του Ν. 3669/2008 άρθρα 76-78 ) Ενστάσεις - Αιτήσεις θεραπείας - Δικαστική επίλυση διαφορών Κατά κάθε πράξης της υπηρεσίας που διευθύνει τα έργα ο ανάδοχος έχει δικαίωμα ένστασης εντός προθεσμίας 15 ημερών από την κοινοποίηση της πράξης. Η ένσταση απευθύνεται στην ΠΑ, η οποία είναι υποχρεωμένη να αποφανθεί εντός δύο μηνών από την κατάθεση της ένστασης. 117

Σε περίπτωση που ο Ανάδοχος δεν ικανοποιηθεί από την απόφαση της ΠΑ ή δεν εκδοθεί εντός 2μήνου η απόφαση της, μπορεί να ασκήσει εντός προθεσμίας τριών μηνών από της κοινοποιήσεως της απόφασης ή από την άπρακτη πάροδο του διμήνου αίτηση θεραπείας. Η αίτηση θεραπείας απευθύνεται στον Υπουργό ΥΜΕΔΙ και επιδίδεται απ ευθείας σ αυτόν. 118

Για κάθε αίτηση θεραπείας αποφαίνεται ο Υπουργός μετά από γνώμη του Τεχνικού Συμβουλίου εντός προθεσμίας τριών μηνών. Εάν ο Ανάδοχος δεν αποδέχεται την απόφαση του Υπουργού ή εάν ο Υπουργός δεν αποφανθεί εντός 3μήνου από την επίδοση της αίτησης δικαιούται να προσφύγει στα δικαστήρια. Αρμόδιο δικαστήριο για την εκδίκαση διαφορών που προκύπτουν μεταξύ ΚτΕ και Αναδόχου κατά την εκτέλεση δημοσίου έργου είναι το διοικητικό ή πολιτικό Εφετείο της Περιφέρειας στην οποία βρίσκεται το έργο. 119

Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα Πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοιχτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα Ε.Μ.Π.» έχει χρηματοδοτήσει μόνο την αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση. 12 0