www.romvos.edu.gr ΠΑΝΕΛΛΑ ΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΤΕΤΑΡΤΗ 9 ΜΑΪΟΥ 01 ΧΗΜΕΙΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ Θέµα Α Α1. γ Α. β Α. δ Α. β Α5. α) Βάση είναι η ένωση που όταν διαλυθεί στο H O δίνει OH (κατά Arrhenius). Βάση είναι η ουσία που µπορεί να δεχτεί ένα ή περισσότερα πρωτόνια ( κατά Brοnsted Lowry). Άρα : i. σύµφωνα µε τον Arrhenius µια βάση µπορεί να είναι µόνο χηµική ένωση (π.χ. NaOH ) ενώ κατά τους Brοnsted Lowry µπορεί να είναι οποιαδήποτε ουσία (π.χ. F ). ii. σύµφωνα µε τον Arrhenius η έννοια της βάσης περιορίζεται σε διαλύτη το H O, ενώ σύµφωνα µε τους Brοnsted Lowry η έννοια της βάσης επεκτείνεται σε οποιαδήποτε ουσία και iii. σύµφωνα µε τον Arrhenius η βάση δίνει OH, ενώ σύµφωνα µε τους Brοnsted Lowry µπορεί να δεχτεί ένα ή περισσότερα πρωτόνια ). β) Ηλεκτρολυτική διάσταση στις ιοντικές ενώσεις είναι η αποµάκρυνση των ιόντων του κρυσταλλικού πλέγµατος. Η ηλεκτρολυτική διάσταση είναι πλήρης αντίδραση (µονόδροµη όταν πραγµατοποιείται στο νερό ). Ιοντισµός µιας οµοιοπολικής ένωσης είναι η αντίδραση των µορίων αυτής µε τα µόρια του διαλύτη (π.χ. H O ) προς σχηµατισµό ιόντων. Ο ιοντισµός είναι πλήρης για ορισµένες ουσίες (π.χ. HCl ) και µερικός για ορισµένες άλλες (π.χ. NH ) ΘΕΜΑ Β Β1. α) Λάθος. Το καθαρό Η Ο σε οποιαδήποτε θερµοκρασία είναι ουδέτερο καθώς [Η Ο + ]=[ΟΗ - ]. β) Σωστό. Το ΗS - µπορεί να δράσει ως οξύ και να αποβάλλει πρωτόνιο ή να δράσει ως βάση και προσλάβει πρωτόνιο. ΑΡΓΥΡΟΥΠΟΛΗ: Φλέµιγκ 0, τηλ. 109991 Κύπρου 51, τηλ. 1099171 Γερουλάνου 10, τηλ. 109911067 ΗΛΙΟΥΠΟΛΗ: Ναυαρίνου 1, τηλ. 109996, Πρωτόπαππα & Ρόδου, τηλ. 10995510

HS +Η Ο S + H O ( οξυ) HS ( βάση) + +Η Ο Η S+OH γ) Λάθος. + NH + H O NH + OH στους 5 ο C ισχύει 9 Ka=10 εποµένως το NH + ισχύει: δ) Σωστό. 6 6 10 1s s p s p d s p Άρα το στοιχείο ανήκει στην Κa Kb=10 1 (για συζυγείς ουσίες). Άρα για το NH + είναι ασθενές οξύ. V A οµάδα δηλ. στην 15 η οµάδα του Π.Π. ε) Λάθος. Στο = οι Α.Ο. των 1 C και C είναι: Α.Ο. ( 1 C) = και Α.Ο. ( ) Στο ( C ) C = 1 l οι Α.Ο. των 1 C και C είναι: Α.Ο. ( 1 C) = και Α.Ο. ( ) C = 0 Εποµένως ο 1 C ανάγεται και ο C οξειδώνεται Β. α) Η η περίοδος του Π.Π. έχει 8 στοιχεία καθώς στην η στιβάδα µπορούν να περιέχονται από 1 έως 8 ηλεκτρόνια. ηλαδή το πρώτο στοιχείο της ης 1 περιόδου έχει δοµή 1s s και το τελευταίο 6 1s s p β) 7 X :1s s p s p d s 6 6 7 Το στοιχείο ανήκει στην η περίοδο, τον τοµέα d και την εξωτερικής στιβάδας και της d υποστιβάδας είναι 9. VIII B οµάδα γιατί το άθροισµα e τη Θέµα Γ Γ1. α) Ένωση Α HCOOH Ένωση Β H= O Ένωση Γ OH Ένωση COOH Ένωση Ε = O ΑΡΓΥΡΟΥΠΟΛΗ: Φλέµιγκ 0, τηλ. 109991 Κύπρου 51, τηλ. 1099171 Γερουλάνου 10, τηλ. 109911067 ΗΛΙΟΥΠΟΛΗ: Ναυαρίνου 1, τηλ. 109996, Πρωτόπαππα & Ρόδου, τηλ. 10995510

β) i. H= O+ CuSO + 5NαOH HCOONα+ CuO+ Nα SO + H O ii. OH+ I + 6NαOH HCOONα+ I + 5Nα I+ 5H O iii. = O+ AgNO + NH + H O COONH + Ag+ NH NO iv. ( ) OH+ K Cr O + 8H SO COOH+ Cr SO + K SO + 11H O 7 Γ. x : ΟH ψ : C O ϕ : C CN OH Λ : M : Cl MgCl Θ : C OMgCl Σ : C Γ. OH Έστω x ( COOK ) και ψ COOH. 1 Ο Μέρος COOH+ KOH COOK+ H O ψ ψ ψ KOH : n= C V = 0, 0,1 ψ= 0,0 ΑΡΓΥΡΟΥΠΟΛΗ: Φλέµιγκ 0, τηλ. 109991 Κύπρου 51, τηλ. 1099171 Γερουλάνου 10, τηλ. 109911067 ΗΛΙΟΥΠΟΛΗ: Ναυαρίνου 1, τηλ. 109996, Πρωτόπαππα & Ρόδου, τηλ. 10995510

ο Μέρος 5KOOC COOK+ KMnO + 8H SO 10CO + MnSO + 6K SO + 8H O x x 5 x KMnO : n= C V = 0, 0, x= 0, 5 Θέµα 1. Πριν την ανάµιξη COOH : n= c V= 0, 0,05= 0,01 Nα OH : n= c V= 0, 0,05= 0,01 COOH + NαΟΗ COONα + H O Αρχ. 0,01 0,01 - Αντ. 0,01 0,01 - Παρ. - - 0,01 Τελ. - - 0,01 Μετά την αντίδραση n 0,01 COON α : c= = = 0,1Μ. V 0,1 ολ. COOH COO + Να + Τελ. - 0,01 0,01 COO + H O COOH + OH 1.1. 0,1 x x x ΑΡΓΥΡΟΥΠΟΛΗ: Φλέµιγκ 0, τηλ. 109991 Κύπρου 51, τηλ. 1099171 Γερουλάνου 10, τηλ. 109911067 ΗΛΙΟΥΠΟΛΗ: Ναυαρίνου 1, τηλ. 109996, Πρωτόπαππα & Ρόδου, τηλ. 10995510

K K K 10 Κ = = α b w b 5 K b x 10 M. 9 x = =. Άρα poh= 5και ph= 9. c Πριν την ανάµιξη COOH : n c V= 0, 0,05= 0,01 Nα OH : n= c V= 0, 0,1= 0,0 COOH + NαΟΗ COONα + H O Αρχ. 0,01 0,0 - Αντ. 0,01 0,01 - Παρ. - - 0,01 Τελ. - 0,01 0,01 Μετά την αντίδραση n 0,01 Nα OH : c= = = 0,01Μ. V 1 ολ. n COON α : c= = 0,01Μ V ολ. + ΝαΟΗ Να + ΟΗ Τελ. - 0,01 0,01 COONα COO + Nα + Τελ. - 0,01 0,01 COO + H O COOH + OH 1.1. 0,01ψ ψ ψ ΑΡΓΥΡΟΥΠΟΛΗ: Φλέµιγκ 0, τηλ. 109991 Κύπρου 51, τηλ. 1099171 Γερουλάνου 10, τηλ. 109911067 ΗΛΙΟΥΠΟΛΗ: Ναυαρίνου 1, τηλ. 109996, Πρωτόπαππα & Ρόδου, τηλ. 10995510

( ) poh= log 0, 01+ψ log 0, 01= Άρα ph= 1.. Πριν την ανάµιξη COOH : n= CV= 0, 0,5= 0,1 HC l : n= CV= 0, 0,5= 0,1 Αντιδρούν και τα δύο οξέα µε το NaOH αλλά προηγείται το HCl (ισχυρό οξύ). HCl + NaOH NaCl + HO Αρχ. 0,1 0,1 - Αντ. 0,1 0,1 - Παρ. - - 0,1 Τελ. - - 0,1 COOH + NaOH COONa + HO Αρχ. 0,1 0,05 - Αντ. 0,05 0,05 - Παρ. - - 0,05 Τελ. 0,05-0,05 Μετά τις αντιδράσεις. n 0,05 COOH :C= = = 0,05Μ V 1 oλ n 0,05 COONa :C= = = 0,05Μ V 1 Vo λ oλ n NaC l :C= = 0,1Μ M COOH + H O COO + H O + Αρχ. 0,05 - - - Ι.Ι. 0,05-ω ω ω ψ ΑΡΓΥΡΟΥΠΟΛΗ: Φλέµιγκ 0, τηλ. 109991 Κύπρου 51, τηλ. 1099171 Γερουλάνου 10, τηλ. 109911067 ΗΛΙΟΥΠΟΛΗ: Ναυαρίνου 1, τηλ. 109996, Πρωτόπαππα & Ρόδου, τηλ. 10995510

M COONa + H O COO + Na + Αρχ 0,05 - - Αρχ Ι.Ι. - 0,05 0,05 Ι.Ι. [ ] ( ) + COO HO 5 ω+ 0,05 ω 5 Ka= 10 = ω= 10 Μ COOH 0,05ω άρα ph= 5.. α) Παρατηρώ στα διαγράµµατα ότι για το Ι.Σ. απαιτούνται 0mL διαλύµατος NaOH και για τις δύο ογκοµετρήσεις. Επίσης θεωρώ ότι το ΗΒ είναι ασθενές οξύ καθώς κοιτά την έναρξη της καµπύλης ογκοµέτρησης παρατηρείται αλλαγή κλίσης που υποδηλώνει την ύπαρξη ασθενούς ηλεκτρολύτη (δηµιουργείται ρυθµιστικό διάλυµα). COOH : n= CV= 0, HB : n= CV= CV NaOH( στοισ..) : n= CV= 0, 0,0= 0,00 NaOH (όταν ph= ):n= CiV= 0,i 0,01= 0,00 (καµπύλη 1) NaOH (όταν ph= 5):n= CiV= 0,i 0,01= 0,00 (καµπύλη ) Στο Ι.Σ ( γιατο COOH):nοξ. = nβ 0, V= 0,00 V= 0,0L Στο Ι. Σ. ( γιατο HB) : CiV= 0,00 C= 0,M Έστω ότι η καµπύλη 1 αντιστοιχεί στην ογκοµέτρησή του COOH. Όταν ph= + + COOH NaOH COONa H O Αρχ. 0,00 0,00 - Αντ. 0,00 0,00 - Παρ. - - 0,00 Τελ. 0,00-0,00 C ph pka log pka log1 Ka 10 C B = + = + = ΑΠΟΡΡΙΠΤΕΤΑΙ! οξ. Άρα η καµπύλη 1 αντιστοιχεί στην ογκοµέτρηση του ΗΒ και η καµπύλη αντιστοιχεί στην ογκοµέτρηση του COOH. β) Στην καµπύλη (1) όταν ph=. HB :n= Ci V= 0,00 NaOH :n= Ci V= 0,00 ΑΡΓΥΡΟΥΠΟΛΗ: Φλέµιγκ 0, τηλ. 109991 Κύπρου 51, τηλ. 1099171 Γερουλάνου 10, τηλ. 109911067 ΗΛΙΟΥΠΟΛΗ: Ναυαρίνου 1, τηλ. 109996, Πρωτόπαππα & Ρόδου, τηλ. 10995510

HB + NaOH NaB + HO Αρχ. 0,00 0,00 - Αντ. 0,00 0,00 - Παρ. - - 0,00 Τελ. 0,00-0,00 C C ( ) B ph= pka+ log = pka+ log1 Ka HB = 10 οξ. γ) Στην καµπύλη 1( 1.Σ.) HB : n= 0,00 Nα OH : 0,00 HB + NaOH NaB + HO Αρχ. 0,00 0,00 - Αντ. 0,00 0,00 - Παρ. - - 0,00 Τελ. - - 0,00 Μετά την αντίδραση n 0,00 Nα B : C= = = 0,1 M V 0,0 M COONa + H O COO + Na + Αρχ 0,1 - - Ι.Ι. - 0,1 0,1 M Β + H O HB + OH 0,1 - - 0,1 - λ λ λ K K = K K = 10 α b w b λ K 10 0,1 55 b = λ= Μ. Άρα poh= 5,5 poh= 8,5 10 ΑΡΓΥΡΟΥΠΟΛΗ: Φλέµιγκ 0, τηλ. 109991 Κύπρου 51, τηλ. 1099171 Γερουλάνου 10, τηλ. 109911067 ΗΛΙΟΥΠΟΛΗ: Ναυαρίνου 1, τηλ. 109996, Πρωτόπαππα & Ρόδου, τηλ. 10995510

ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ ΘΕΜΑΤΩΝ Τα θέµατα συνολικά ήταν στο ίδιο επίπεδο µε τα περσινά, αλλά απαιτούσαν πολύ χρόνο για να δοθούν πλήρεις απαντήσεις µε αποτέλεσµα πολλοί µαθητές να µην προλάβουν να δώσουν ολοκληρωµένες απαντήσεις για το δεδοµένο χρόνο που είχαν. Επιµέλεια Θεµάτων Καντώνης Γιώργος Κουκουλάς Γιάννης Χηµικοί ΑΡΓΥΡΟΥΠΟΛΗ: Φλέµιγκ 0, τηλ. 109991 Κύπρου 51, τηλ. 1099171 Γερουλάνου 10, τηλ. 109911067 ΗΛΙΟΥΠΟΛΗ: Ναυαρίνου 1, τηλ. 109996, Πρωτόπαππα & Ρόδου, τηλ. 10995510