µπορεῖ νά χορτάσει καί νά ξεδιψάσει τήν πεινᾶ καί τήν δίψα τῆς ψυχῆς τοῦ ἀνθρώπου. Γιατί, µόνο ὁ Ἰησοῦς Χριστός καί ὄχι κάποιος ἤ κάποιοι ἄλλοι;

ΤΙ ΜΑΣ ΛΕΙΠΕΙ; Τό πιό σηµαντικό πράγµα στήν ζωή τῶν ἀνθρώπων εἶναι ἡ ἐπικοινωνία. Ἡ σχέση µέ τόν ἄλλο. Τούς γονεῖς, τούς φίλους, τούς συγγενεῖς, τούς συζύγους... Μέ ἐκείνους πού, ὄχι µόνο µᾶς ἀγαπᾶνε καί τούς ἀγαπᾶµε, ἀλλά ἀκόµη καί µέ ἐκείνους πού µᾶς µισοῦν καί µᾶς ἐχθρεύονται. Χριστιανισµός, χριστιανική ζωή καί πνευµατική ζωή εἶναι πρῶτα ἀπό ὅλα καί πάνω ἀπό ὅλα, ὄχι κανόνες καί ἐντολές, ἀλλά σχέση. Ἔχει νά κάνει µέ ἕνα ΠΡΟΣΩΠΟ παρά µέ φιλοσοφίες καί διδασκαλίες. Εἶναι ἡ πιό σηµαντική σχέση στή ζωή τοῦ ἀνθρώπου. Εἶναι ἡ σχέση τοῦ ἀνθρώπου µέ τό Θεό. Τόν δηµιουργό του. Ὁ Χριστός, µᾶς λέει πώς ἡ πρώτη καί ἡ µεγαλύτερη ἐντολή εἶναι ἡ ἀγάπη. Ἡ ἀγάπη πρός τό Θεό: «ἀγαπήσεις Κύριον τόν Θεό σου». Καί ἡ δεύτερη µεγάλη ἐντολή, ἡ ἀγάπη πρός τόν πλησίον: «καί τόν πλησίον σου ὡς σεαυτόν». Πράγµα πού σηµαίνει, ὅτι ὁ χριστιανισµός ἔχει νά κάµει καί µέ τόν ἄλλο. Εἶναι µιά σχέση ὄχι µόνο µέ τό Θεό ἀλλά καί µέ τούς ἄλλους. Εἴµαστε δηµιουργήµατα τοῦ Θεοῦ. Μᾶς ἔπλασε µέ τά ἴδια του τά χέρια. Μέχρι πού νά καταλάβουµε ποιά εἶναι ἡ σχέση µας µαζί Του, πάντοτε κάτι θά λείπει ἀπό τήν ζωή µας. Αὐτό τό κάτι εἶναι αὐτό πού ἰδιαιτέρα τονίζεται ἀπό τήν σύγχρονη ψυχολογία, τό ὑπαρξιακό «κενό». Αὐτό τό κενό ἐννοεῖ καί τό τραγούδι πού λέει: «Βαθειά µέσα µου αἰσθάνοµαι ἕνα κενό!» Ναί, ἕνα κενό! Καί τί κενό! Ἀπύθµενο! Ἐρώτηµα: Τί κάνουν οἱ ἄνθρωποι γιά αὐτό τό κενό; Πῶς καί µέ τί προσπαθοῦν νά τό γεµίσουν; Μερικοί νοµίζουν πώς γεµίζοντας τίς τσέπες τους µέ χρήµατα θά γεµίσουν καί τό ἐσωτερικό τούς κενό. Μά ἡ πραγµατικότητά µας λέει τό ἀντίθετο. Ὅτι µένουν ἄδειοι. Χαρακτηριστικό παράδειγµα ὁ Ἀριστοτέλης Ὠνάσης. Ἦταν ὁ Κροῖσος τῆς ἐποχῆς µας. Κάποτε εἶπε: «Τά ἑκατοµµύρια δέν ἐξασφαλίζουν πάντοτε αὐτό πού ὁ ἄνθρωπος ἔχει ἀνάγκη γιά νά ζήσει». Ἄλλοι καταφεύγουν στά ναρκωτικά, στόν ἀλκοολισµό, στήν σαρκολατρεία. Ἡ πείρα ὅµως, ὅσων τά δοκίµασαν λέει, ὅτι ὅλα αὐτά προσφέρουν στόν ἄνθρωπο εὐχαρίστηση τόση ὅσο διαρκεῖ ἡ ἐνασχόληση µαζί τους. Μετά ὅµως, ἀφοῦ περάσει ἡ εὐχάριστη στιγµή, ὁ ἄνθρωπος µένει µέ τό αἴσθηµα τοῦ κενοῦ. Μέ τό ἴδιο κενό πού εἶχε προηγουµένως. Ἂν µή καί περισσότερο, αὐξηµένο. Ἄλλοι πάλι, καταφεύγουν στήν µουσική, στή σκληρή δουλειά, στά σπόρ, στήν ἐπιτυχία. Μπορεῖ σέ αὐτά νά µήν ὑπάρχει τίποτα τό ἀξιοκατάκριτο καί µεµπτό, ὅµως δέν µποροῦν νά ἱκανοποιήσουν τήν ἐσωτερική πείνα τοῦ ἀνθρώπου. Ἀκόµη καί οἱ πιό στενές ἀνθρώπινες σχέσεις, ὅσο καλές καί ὠφέλιµες, δέν εἶναι σέ θέση νά χορτάσουν καί νά γεµίσουν τόν ἔσω ἄνθρωπο. Τίποτα! Ἀπολύτως τίποτα! Μόνο ἡ ἀληθινή, ἡ πραγµατική σχέση µέ τόν Θεό θά µπορέσει ποτέ νά καλύψει αὐτή τήν ἀνάγκη τοῦ ἀνθρώπου. Γιατί ὅµως, αὐτό τό κενό; Ποῦ ὀφείλεται; Ποιά ἡ αἰτία του; Τήν ἀπάντηση, µᾶς τήν δίνει ἡ ἁγία Γραφή. Ἀπό τήν ἡµέρα πού ὁ ἄνθρωπος ξέγραψε τό Θεό ἀπό τήν ζωή του, γύρισε τήν πλάτη του στόν δηµιουργό του, ὁ ἄνθρωπος ὑποφέρει. Πεινάει. ιψάει. Τρώει καί δέν χορταίνει! Λέει ὁ Χριστός: «Ἐγώ εἶµαι ὁ ἄρτος τῆς ζωῆς. Ἐγώ εἶµαι τό ὕδωρ το ζῶν». Καί ἀφοῦ εἶναι ὁ κατεξοχήν Ἄρτος καί τό κατεξοχήν Νερό σηµαίνει πώς µόνο Αὐτός

µπορεῖ νά χορτάσει καί νά ξεδιψάσει τήν πεινᾶ καί τήν δίψα τῆς ψυχῆς τοῦ ἀνθρώπου. Γιατί, µόνο ὁ Ἰησοῦς Χριστός καί ὄχι κάποιος ἤ κάποιοι ἄλλοι; Γιατί, αὐτή ἡ ἀποκλειστικότητα; Γιατί, µόνο Αὐτός ἔγινε ὁ µεσίτης µας. Αὐτός µεσολάβησε γιά τήν ἐπανένωσή µας µέ τό Θεό. Και τί εἶναι αὐτό ποῦ ξεχωρίζει τό Χριστό ἀπό τούς ἄλλους; Τί εἶναι αὐτό πού µας προσφέρει ὁ Χριστός καί πού οἱ ἄλλοι δέν τό ἔχουν καί δέν εἶναι σέ θέση νά µας τό προσφέρουν; εν ὑπάρχει ἄνθρωπος στό κόσµο πού ἔστω καί µιά φορά στή ζωή του νά µήν ἀναρωτήθηκε: Γιατί βρίσκοµαι στόν κόσµο; Ποῖο εἶναι τό νόηµα τῆς ζωῆς µου; Γιατί ζῶ; Γιατί, ὅπως κάποτε ἔλεγε ὁ Καµύ, ὁ ἄνθρωπος δέν µπορεῖ νά ζήσει χωρίς σκοπό καί νόηµα. έν στέκει στήν ἀνθρώπινη λογική. Ἡ ζωή χωρίς νόηµα καί σκοπό εἶναι παράλογη. Ὅσο ζοῦµε χωρίς Θεό, ὅσο ζοῦµε µακριά ἀπό τό Θεό, ἀπάντηση σέ αὐτά τά ζωτικά ἐρωτήµατα δέν θά πάροµε ποτέ! Τουλάχιστο ἀπάντηση σωστή. Γιατί, ἡ ζωή ἀποκτάει νόηµα µόνο ὅταν ἀποκατα- στήσοµε τήν σχέση µας µαζί Του. Ἂς µή τό ξεχνᾶµε ποτέ. Ὅλα τά ἀγαθά τοῦ κόσµου δίνουν προσωρινή ἰκανοποίηση. Χωρίς ποτέ νά ἰκανοποιοῦν τους πιό βαθύς καί ἐσωτερικούς µας πόθους. * * * Πριν γίνω χριστιανός, ἔλεγε ἕνας νεαρός, δέν ἤθελα νά ἀκούω γιά θάνατο. Ἤµουνα ἐντελῶς ἀδιάφορος. Σκεφτόµουνα πώς ὁ δικός µου θάνατος εἶναι ἀκόµη πολύ µακριά. έν ἤθελα νά ἀντιµετω-πίσω τήν πραγµατικότητα. Ἀκολουθοῦσα καί ἐγώ τήν στρατηγική τῆς στρουθοκαµήλου. Ἕνα εἶναι σίγουρο: ὅλοι θά πεθάνουµε. Κι ὅµως, ὁ Θεός «ἔδωκε στόν ἄνθρωπο τόν πόθο τῆς αἰώνιας ζωῆς» (Ἐκκλησιαστῆς 3,11). Κανένας δέν θέλει νά πεθά-νει. Ὅλοι ποθοῦµε τή ζωή. ιψᾶµε γιά ζωή. Νά ζήσοµε καί νά συνεχίζουµε νά ζοῦµε µετά τό θάνατο. Ἔτσι εἶναι πλασµένος ὁ ἄνθρωπος. Νά εἶναι ἀθάνατος. Μά µόνο στό Χριστό εἶναι ριζωµένη ἡ αἰώνια ζωή. Ἡ σχέση πού ἀποκτάει ὁ ἄνθρωπος µέ τό Χριστό στήν παροῦσα ζωή ὑπερβαίνει καί νικάει τόν θάνατο. Καί αὐτή ἡ σχέση µέ τήν Ζωή συνεχίζεται στήν αἰωνιότητα. Ἂν ἔχοµε λίγη εἰλικρίνεια, θά πρέπει νά τό ὁµολογοῦµε, νά τό παραδεχθοῦµε καί νά τό διακηρύττοµε, πώς ὅλοι µας στή ζωή µας κάνοµε πράγµατα πού τό ξέρουµε ὅτι εἶναι λάθος. Πράγ-µατα γιά τά ὁποῖα πολλές φορές ντρεπόµαστε. Ὑπάρχει ὅµως κάτι τό χειρότερο. Ὅταν ἡ ζωή µας καταντάει ἐγωκεντρική. Κέντρο τοῦ κόσµου, ἐγώ. Οἱ πόθοι, οἱ σκέψεις µου... Ὁ Χριστός εἶπε: «αὐτό πού βγαίνει µέσα ἀπό τήν καρδιά µολύνει τόν ἄνθρωπο: πορνεία, φόνος, µοιχεία, πλεονεξία, δόλος, ἀσέλγεια, πονηρός ὀφθαλµός, βλασφηµία, ὑπερηφάνεια, ἀφροσύνη, κλοπή...» (Μάρκ. 7, 20-23). Στήν πραγµατικότητα αὐτό πού µας λείπει καί τό ἔχουµε περισσότερο ἀνάγκη εἶναι ἡ συγνώ-µη. Πάρε παράδειγµα κάποιο πού πάσχει ἀπό καρκίνο. Εἴτε τό συνειδητοποιεῖ εἴτε ὄχι, ἔχει ἀνάγκη ἀπό γιατρό. Ἕ, κατά τόν ἴδιο τρόπο καί ἐµεῖς ἔχουµε ἀνάγκη ἀπό γιατρό ἀπό ὑγεία ἀπό ἄφεση. Οἱ ἀσθενεῖς πού αἰσθάνονται 2

τήν ἀνάγκη γιατροῦ, εἶναι σέ καλύτερη θέση ἀπό ἐκείνους πού ἀναπαύονται στήν ψευδαίσθηση τῆς προσωπικῆς ἀσφάλειας. Ὁ Χριστός µέ τό σταυρικό Τοῦ θάνατο, µᾶς ἔδωσε τή δυνατότητα, ἅµα τό θελήσοµε καί τρέξοµε κοντά Του, νά λάβοµε ἄφεση καί συγνώµη. Νά συµφιλιωθοῦµε µέ τό Θεό. Ὁ Θεός εἶναι τό µόνο πράγµα πού ἀνταποκρίνεται στό βαθύτερο πόθο τοῦ ἀνθρώπου γιά ζωή. Ἴσως ἐρωτήσεις: Καί γιατί νά ἀσχοληθῶ µέ τή θρησκεία καί ἰδιαίτερα µέ τό χριστιανισµό; Τί ἔχει νά µου προσφέρει; Ἡ ἀπάντηση εἶναι ἁπλή. Γιατί εἶναι Ἀλήθεια. Ἂν ὁ χριστιανισµός δέν εἶναι ἡ Ἀλήθεια, τζάµπα σέ ἐνοχλῶ. Σκοτώνω καί τό δικό µου χρόνο καί τό δικό σου. Καλλίτερα ἦταν νά ἀσχοληθοῦµε µέ κάτι το πιό εὐχάριστο παρά µέ «µαραζωµένη θρησκεία»! Ἂν ὅµως εἶναι ἀλήθεια, τότε πρέπει νά παραµερίσεις ὁτιδήποτε ἄλλο σέ ἀπασχολεῖ καί νά γίνει ἡ πρώτη σου προτεραιότητα. Πρέπει νά καταλάβει τήν πρώτη θέση στά θέµατα πού σέ ἀπασχολοῦν. Καί πῶς τό ξέρουµε ὅτι εἶναι ἀλήθεια; Μπορεῖς νά ἐξετάσεις τούς ἰσχυρισµούς τοῦ χριστιανισµοῦ, γιατί εἶναι ἱστορική πίστη. Ἡ χριστιανική πίστη βασίζεται σέ ἱστορικές ἀποδείξεις. Βάση καί θεµέλιό της εἶναι τή ζωή, ὁ θάνατος καί ἡ ἀνάσταση ἑνός ἱστορικοῦ προσώπου πού γεννήθηκε καί ἔζησε σέ συγκεκριµένο χῶρο καί χρόνο. Ὁ Ἰησοῦς Χριστός. Ο Ἰησοῦς εἶναι ἕνα µοναδικό στήν ἱστορία πρόσωπο. Ὅλοι οἱ ἄνθρωποι ἀρχίζουν νά ὑπάρχουν µέ τήν γέννησή τους. Καί παύουν νά ζοῦν καί νά ἐνεργοῦν µέ τό βιολογικό τούς θάνατο. Ἀντίθετα ὁ Ἰησοῦς ζεῖ καί ἐνεργεῖ πρίν γεννηθεῖ. Ἕνας ὁλόκληρος λαός µιλάει γιά Αὐτόν καί τόν περιµένει. Ὁ Χριστός εἶναι τό µοναδικό πρόσωπο πού ἔχει προϊστορία. Εἶναι τό κέντρο τοῦ πολιτισµοῦ µας. Σέ Αὐτόν ὀφείλεται ἡ διαίρεση τοῦ χρόνου σέ πρό Χριστοῦ καί σέ µετά Χριστό. Μερικοί λένε, ὅτι ἦταν µεγάλος ἠγέτης. Ὁ µεγαλύτερος ἠθικοδιδάσκαλος... Ὅµως, οἱ ὀποιοιδήποτε χαρακτηρισµοί γιά τό Χριστό, δέν συµφωνοῦν µέ τά γεγονότα. Ὁ Ἰησοῦς Χριστός ἰσχυρίζεται γιά τόν ἑαυτό του: ὅτι εἶναι υἱός τοῦ Θεοῦ, ἴσος µέ τόν Θεό ὅτι ἔχει τήν ἐξουσία νά συγχωρεῖ ἁµαρτίες ὅτι µιά ἡµέρα θά κρίνει τόν κόσµο. Καί αὐτό πού θά µετράει τότε θά εἶναι κατά πόσο ἀνταποκριθήκαµε στήν πρόσκλησή του. Ο C.S.Lewis (καθηγητής τοῦ πανεπιστηµίου τῆς Ὀξφόρδης, πρώην ἄθεος) µετά ἀπό πολύχρονη ἔρευνα καί µελέτη τῆς ἁγίας Γραφῆς, γράφει χαρακτηριστικά: Μερικοί λένε: «Ἐγώ τόν Ἰησοῦ τόν δέχοµαι σάν τό πιό µεγάλο διδάσκαλο τῆς ἐνάρετη ζωῆς, µά ὄχι σάν Θεό!». Τά λόγια αὐτά εἶναι µία µεγάλη ἀνοησία. Γιατί, πῶς θά ἦταν ποτέ δυνατό νά θεωρεῖς διδάσκαλο τῆς ἐνάρετης ζωῆς ἕνα ἁπλό θνητό, ὅταν αὐτός λέει πῶς εἶναι Θεός; Ὁ ἄνθρωπος, πού τολµᾶ νά πεῖ ὅτι εἶναι Θεός, θά εἶναι, ἤ παρανοϊκός σέ βαθµό ψυχοπάθειας τόσο, πού νά µήν εἶναι ἄξιος νά µοιράσει δυό γαϊδουριῶν ἄχυρα! Ἢ τό πιό φρικαλέο καί τερατῶδες γέννηµα τοῦ Ἅδη. ηλαδή, ὁ µεγαλύτερος παλιάνθρωπος τοῦ κόσµου! 3

ἤ εἶναι τρελός ἤ εἶναι ἀπατεώνας ἤ, ἄν δέν εἶναι οὔτε τρελός οὔτε ἀπατεώνας, τότε θά εἶναι αὐτό πού ὁ ἴδιος ἔλεγε: Θεός. Τί ἄλλο µποροῦσε νά εἶναι; Καί ὁ Lewis συνεχίζει: Ἔχεις (ἄν θέλεις!) τό δικαίωµα νά θεωρήσεις τό Χριστό τρελό, καί νά λές ὅτι ἡ θέση τοῦ ἔπρεπε νά εἶναι στό ψυχιατρεῖο! Μπορεῖς (ἄν θέλεις!) νά τόν θεωρήσεις ἀπατεώνα πρώτου µεγέθους! Καί µπορεῖς (ἄν θέλεις!) νά τόν θεωρήσεις Θεό καί νά πέσεις στά πόδια του, νά τόν προσκυνήσεις! Κάνει ὅτι θέλεις! Μά µήν ἀφήνεις τόν ἑαυτό σου νά πιπιλίζει βλακεῖες: ὅτι εἶναι µεγάλος διδάσκαλος ὅτι εἶναι µεγάλος κοινωνικός ἐπαναστάτης ὅτι εἶναι ὁ πρῶτος καί καλύτερος σοσσιαλιστής. έν µας δίνει αὐτό τό δικαίωµα. έν ἐπιθύµησε ποτέ νά γίνει κάτι τέτοιο. Ἡ ἠθική διδασκαλία Του εἶναι γενικά ἀποδεκτό ὅτι τή χαρακτηρίζει ἕνα τέτοιο στοιχεῖο µεγαλείου καί προκαλεῖ ἕνα τόσο ἀσυγκράτητο πόθο ἠθικῆς τελειότητας, πού δέν µποροῦν νά ἐξηγηθοῦν, παρά µόνο µέ τήν σκέψη ὅτι ὁ Χριστός εἶναι πράγµατι ΘΕΟΣ (Τί εἶναι ὁ Χριστός, σ.68-70). Ὁ Ντοστογιέφσκι εἶπε: δέν ὑπάρχει πιό ἀξιαγάπητος, συµπαθέστερος καί τέλειος ἄνθρωπος ἀπό τόν Ἰησοῦ. Τό πιστεύω καί τό διακηρύσσω: οὔτε θά ὑπάρξει ποτέ κανένας σάν τόν Ἰησοῦ. Γιατί δέν ἦταν ἕνας ἁπλός ἄνθρωπος ἀλλά αὐτό πού ἔλεγε: Θεός. Νίκησε τό θάνατο. Στό παρελθόν ἔχουν γίνει πολλές νεκραναστάσεις. Ὁ Χριστός ἀναστήθηκε ἀπό µόνος Τοῦ «αὐτεξουσίως». Οἱ ἀποδείξεις γιά τήν Ἀνάσταση Τοῦ εἶναι ἀδιάσειστες. Ὅταν οἱ µαθητές πῆγαν στόν τάφο, βρῆκαν µόνο τά νεκροσάβανα «τυλιγµένα» σέ ἕνα µέρος. Χωρίς τό σῶµα τοῦ Ἰησοῦ. Μέσα σέ διάστηµα ἕξι ἑβδοµάδων Τόν εἶδαν περισσότεροι ἀπό 500 ἄτοµα. Ὁλόκληρη ἡ ζωή τῶν µαθητῶν ἄλλαξε-µεταµορφώθηκε. Γεννήθηκε ἡ Χριστιανική Ἐκκλησία. Ἡ ὁποία σέ πολύ µικρό διάστηµα, ἐξαπλώθηκε σέ ὁλόκληρο τόν τότε πολιτισµένο κόσµο. Ὁ διαπρεπής νοµικός καί ἀρχιδικαστή τῆς Ἀγγλίας λόρδος Darling, µετά ἀπό µιά νοµική ἔρευνα ἐπάνω σέ ὅλες τίς µαρτυρίες πού ἔχουν σχέση µέ τήν ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ, γράφει: Γιά τήν Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ ἔχουµε πάρα πολλές µαρτυρίες. Καί θετικές. Καί ἀρνητικές. Πού ὅλες, ἡ κάθε µιά µέ τόν τρόπο τής µᾶς δίνουν τόσες πολλές ἐνδείξεις, ὅτι ἡ Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ εἶναι µιά ζωντανή πραγµατικότητα, ὥστε κανένα σῶµα ἀπό µελετηµένος δικαστικούς (ἀπό ὅποιο µέρος τοῦ κόσµου κι ἄν εἶναι! ) δέν θά µποροῦσε νά βγάλει - µέ βάση τά στοιχεῖα πού µας δίνουν οἱ µαρτυρίες αὐτές - ἀπόφαση διαφορετική ἀπό ὅτι: ἡ Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ εἶναι γεγονός ὁ Χριστός Ἀνέστη. (Τί εἶναι ὁ Χριστός, σ.151). 4

Ὁ Ἰησοῦς εἶναι ὁ µόνος ἄνθρωπος πού ὁ ἴδιος διάλεξε πότε, καί ἀπό ποιά γυναίκα θά γεννηθεῖ. Ὁ ἴδιος διάλεξε καί µέ τί τρόπο θά τελείωνε τήν ἐπίγεια ζωή Του. Πώς θά πέθαινε. Συνέχεια τό ἔλεγε καί τό διεκήρυττε, ὅτι ὁ σκοπός τῆς ἔλευσής Του στόν κόσµο ἦταν νά πεθάνει γιά µας. Νά σκοτωθεῖ γιά µας. Νά φάει ξύλο γιά µας. Ἦρθε νά δώσει τόν ἑαυτό Τοῦ «λύτρον ἀντί πολλῶν» (Μάρκ. 10,45). Μέ τί τρόπο; Ἐµαστιγώθη. Ἐσταυρώθη. Ἐτάφη. Ἀλλά δέν ἔµεινε στόν τάφο. Σέ ὅλους τούς τάφους τῶν θνητῶν ἀνθρώπων ὑπάρχει ἡ ἐπιγραφή «ἐνθάδε κεῖται». Στόν τάφο τοῦ Ἰησοῦ ὑπάρχει ἡ ἐπιγραφή «οὐκ ἔστι ὧδε». Ὁ Κικέρων γράφει, πώς ἡ ποινή τῆς σταύρωσης ἦταν το πιό ἀπάνθρωπο καί φρικῶδες µέσο ἐκτέλεσης. Τό µαστίγιο ἀποτελεῖτο ἀπό πολλά λουρίδια πέτσινα, στά ἄκρα τῶν ὁποίων εἶχαν προστεθεῖ αἰχµηρᾶ σιδερένια καί κοκαλένια ἀγκίστρια. Ὁ ἱστορικός Εὐσέβιος µας βεβαιώνει ὅτι σέ κάθε χτύπηµα ξέσκιζαν τίς σάρκες τοῦ τιµωρηµένου σέ βάθος πού νά φαίνονται τά κόκαλά του! Μετά τόν ἀνάγκασαν νά ἄρει τόν σταυρό του, µέχρι πού ἔπεσε κι ἔφαγε τά µούτρα του. Ὅταν ἔφτασε στόν τόπο τῆς ἐκτέλεσης ἔµπηξαν στά πόδια καί στά χέρια τοῦ καρφιά. Ἔµεινε κρεµασµένος ἐπάνω στό σταυρό τρεῖς ὁλόκληρες ὧρες. Ἡ ἁγία Γραφή τό λέει ξεκάθαρα, ὅτι ὁ Χριστός ὑπέφερε κάτι τό πολύ χειρότερο ἀπό τό φυσικό πόνο τῶν βασανιστηρίων. Ἡ ἀγωνία τοῦ χωρισµοῦ ἀπό τό Θεό, γιατί κουβαλοῦσε ἐπάνω Του τίς ἁµαρτίες ὅλου τοῦ κόσµου. Ὁ Χριστός πέθανε «ὑπέρ ἡµῶν». Γιά µᾶς. ηλαδή, ἀντί γιά µᾶς. Στή θέση µας. Γιά τήν πάρτη µας. Γιατί; Ἀπό ἀγάπη. Ἀπό ἀπέραντη ἀγάπη θέλησε νά πληρώσει τά δικά µας σπασµένα. Νά καταβάλει Αὐτός τό ἀντίτιµο γιά τά λάθη µας. Ἐπάνω στό Σταυρό φορτώθηκε τήν ἐνοχή καί τήν τιµωρία τῶν ἁµαρτιῶν µας. Γιά σένα καί γιά µένα. Λέει ὁ Ἀπόστολος Παῦλος: «ὁ υἱός τοῦ Θεοῦ µέ ἀγάπησε καί ἔδωσε τόν ἑαυτό του σέ θάνατο γιά µένα. Πῆρε τή θέση µου!» (Γαλ. 2,20). Ἀπό ἀγάπη ἔδωσε τόν ἑαυτό του, τήν ζωή τοῦ λύτρο γιά µας. Ἡ λέξη «λύτρο» συνδέεται µέ τά σκλαβοπάζαρα. Τήν τότε ἐποχή, ἕνας εὔπορος ἄνθρωπος µποροῦσε νά ἐξαγοράσει ἕνα δοῦλο καί µετά νά τόν ἀφήσει ἐλεύθερο καταβάλλοντας τήν τιµήν τοῦ λύτρου. Ὁ Χριστός πλήρωσε πάνω στό Σταυρό λύτρο ὄχι σέ χρήµατα, ἀλλά µέ τό αἷµα Του. Γιατί; Γιά νά µας ἐλευθερώσει. Ἀπό τί; α. Τήν ἐνοχή. Εἴτε τό αἰσθανόµαστε εἴτε ὄχι, ὅλοι εἴµαστε ἔνοχοι ἀπέναντι τοῦ Θεοῦ γιά τίς ἀµέτρητες παραβάσεις τοῦ νόµου του. Μέ σκέψεις, µέ λόγια, µέ πράξεις. Ὅπως, ὅταν κάποιος κάνει ἕνα ἔγκληµα ἔχει νά ἀντιµετωπίσει τήν πρέπουσα τιµωρία, ἔτσι καί µέ τό νόµο τοῦ Θεοῦ. Ὁ νόµος τοῦ Θεοῦ δέν εἶναι σάν τούς νόµους τῶν ἀνθρώπων. Εἶναι τό ἰερότερο πράγµα στόν κόσµο. Κάθε παράβαση τοῦ ἔχει καί τήν τιµωρία της. Καί ἡ τιµωρία στή προκειµένη περίπτωση εἶναι ὁ θάνατος. «Τά ὀψώνια τῆς ἁµαρτίας θάνατος» (Ρωµ. 6,23). 5

Οἱ συνέπειες τῶν ἁµαρτιῶν καί λαθῶν µας εἶναι ὁ πνευµατικός θάνατος. Ἡ αἰωνία ἀποµάκρυνση ἀπό τό Θεό. Ὅλοι εἴµαστε ἄξιοι τιµωρίας. Ἐπάνω στό σταυρό ὁ Χριστός πῆρε τήν τιµωρία µας γιά νά λάβουµε ἐµεῖς τήν πλήρη συγχώρηση καί νά ξεπλυθοῦµε ἀπό τήν ἐνοχή τήν δική µας καί τοῦ προπάτορά µας Ἀδάµ. β. Τήν δουλεία. Η χειρότερη δουλεία εἶναι ἡ ὑποδούλωση στό κακό. Ἕνας ἄνθρωπος καί στή χειρότερη φυλακή νά βρίσκεται, δεµένος χειροπόδαρα µέ ἁλυσίδες, µπορεῖ νά εἶναι περισσότερο ἐλεύθερος ἀπό ἐκεῖνον πού περπατάει στό δρόµο. Ἡ σωµατική ἐλευθερία δέν ἐξασφαλίζει τήν πνευµατική-ψυχική ἐλευθερία. Ἀντίθετα... «Ἐκεῖνος ὁ ὁποῖος διαπράττει τήν ὁποιαδήποτε ἁµαρτία εἶναι δοῦλος τῆς ἁµαρτίας» (Ἰω. 8,34). Ὁ Χριστός πέθανε γιά νά µᾶς ἐλευθερώσει ἀπό τή δουλεία καί τήν σκλαβιά τῆς ἁµαρτίας. έν παύουµε ὅµως, ἀπό καιρό σέ καιρό σάν ἄνθρωποι, νά πέφτοµε σέ ἁµαρτίες. Μά, καί τότε ἀκόµη ἡ δύναµή της ἐπάνω µας ἔχει ἐξασθενήσει. Εἶπε ὁ Χριστός: «µόνο ἄν ὁ Υἱός σᾶς ἐλευθερώσει εἶστε πραγµατικά ἐλεύθεροι» (Ἰω. 8,36). Ἕνας πατέρας γιά νά δώσει στό παιδί του νά καταλάβει τί σηµαίνει δουλεία καί πώς ἐλευθερώνεται κανείς ἀπό αὐτή τήν κατάσταση, τοῦ ἔκανε το ἐξῆς χουνέρι. Τό ἔβαλε καί κάθισε πάνω σέ µιά καρέκλα. Καί ἀφοῦ τόν ἔδεσε σφιχτά µέ ἕνα χοντρό σχοινί, τοῦ λέει: Ἄιντε τώρα, σήκω! Λύσου! Ὁ νεαρός πάσχιζε, στριφογυρίζοντας πέρα-δῶθε ἐπάνω στήν καρέκλα νά ἐλευθερωθεῖ. Μά πώς νά τά καταφέρει. Τόν ρωτάει στήν συνέχεια ὁ πατέρας του: - έν µου λές, γιόκα µου, ξέρεις ποιόν τιµοῦν περισσότερο ἀπό ὅλους τούς ἀνθρώπους οἱ µαῦροι τῆς Βορείου Ἀµερικῆς; Ποιόν ἔχουν φωτογραφία στά σαλόνια καί στά καταστήµατά τους; -Καί ποῦ θές νά ξέρω; τοῦ λέει ἐκεῖνος. -Θά ἦταν προτιµότερο, παιδί µου, νά ἄνοιγες κανένα βιβλίο ἱστορίας νά διευρύνεις τό πνεῦµα σου, παρά νά χαζεύεις ὅλη µέρα. Τόν πρόεδρο Ἀβραάµ Λίνκολ. Καί ξέρεις γιατί; Ἦταν ἐκεῖνος πού µέ προεδρικό διάταγµα διεκήρυξε τήν ἰσότητα µεταξύ τῶν λευκῶν καί τῶν µαύρων. Μετά, πῆρε ἕνα µαχαίρι καί τοῦ λέει: -Ὅσο καί νά τό θελήσεις, ὅσο καί νά τό προσπαθήσεις, ἀπό µόνος σου δέν θά τό κατορθώσεις. Ἕνας µόνο µπορεῖ νά λύσει τά σχοινιά καί νά σέ ἐλευθερώσει. Ἐκεῖνος πού ἔχει τό µαχαίρι. Καί κατέληξε. Ἔτσι καί ὁ Χριστός. Εἴµαστε δοῦλοι στό κακό. Οἱ ὀποιεσδήποτε δικές µας προσπάθειες εἶναι µηδαµινές. Μόνο ὁ Χριστός µέ τό σταυρό Του µπορεῖ καί ἔχει καί τήν δύναµη νά µας ἐλευθερώσει. γ. Ἀπό τό φόβο. Ο Χριστός ἦρθε «ἵνα διά τοῦ θανάτου καταργήση τόν τό κράτος ἔχοντα τοῦ θανάτου, τουτέστι τόν διάβολον» (Ἑβρ. 2,14). έν πρέπει νά φοβόµαστε πιά τό θάνατο. Ἐκεῖνον πού ὁ Χριστός ἐλευθέρωσε ἀπό τήν δουλεία στήν ἁµαρτία, ὁ θάνατος «οὐκέτι κυριεύει». έν ἀποτελεῖ πιά τέρµα. Τέρµα τῆς ζωῆς. Ἀλλά θύρα. Εἴσοδος γιά τόν οὐρανό. Ὅπου, δέν ὑπάρχει πιά τό κεντρί τοῦ θανάτου, ἡ ἁµαρτία. 6

Ἀφοῦ ὁ Χριστός µᾶς ἐλευθέρωσε ἀπό τό χειρότερο ἐχθρό µας τόν θάνατο, µᾶς ἀπάλλαξε καί ἀπό ὁποιοδήποτε ἄλλο φόβο, πού ἔτσι κι ἀλλιῶς ὁ ὁποιοσδήποτε ἄλλος φόβος σέ σύγκριση µέ τό θάνατο εἶναι κατά πολύ µικρότερος. Καί γιατί µᾶς ἐλευθέρωσε; Σωµατικά ὁ Χριστός δέν εἶναι πλέον µαζί µας. Αὐτό δέν σηµαίνει ὅτι µᾶς ἔχει ἐγκαταλείψει. Ὅτι εἴµαστε µόνοι. έν µᾶς ἄφησε ὀρφανούς. Μᾶς ἔστειλε τό Πανάγιο Πνεῦµα. Νά µένει πάντα µαζί µας. Αὐτό τό Πανάγιο Πνεῦµα µᾶς δίνει τήν δυνατότητα νά γίνοµε µιά καινούργια κτίση. Νά ἀποκτήσοµε πραγµατική ἐλευθερία. Αὐτή ἡ ἐλευθερία συνίστανται στό: α. Νά γνωρίσουµε τό Θεό. Οἱ ἁµαρτίες µας εἶναι ἕνα τεῖχος πού µας χωρίζουν ἀπό τό Θεό: «τά ἀµαρτήµατα ὑµῶν διιστώσιν ἀνά µέσον ὑµῶν καί τοῦ Θεού/» (Ἡσ. 59,2). Ἐπάνω στό σταυρό ὁ Χριστός αὐτό τό τεῖχος τό γκρέµισε. Μᾶς ἔδωσε τή δυνατότητα νά ἐπανενωθοῦµε µέ τό ηµιουργό µας. Νά γίνουµε παιδιά Του. Τό Ἅγιο Πνεῦµα µᾶς βεβαιώνει γιά αὐτή τήν σχέση καί µᾶς βοηθάει νά γνωρίσουµε τό Θεό. Μέ τήν προσευχή. Μέ τή µελέτη τοῦ λόγου τοῦ Θεοῦ. Μέ τά µυστήρια τῆς Ἐκκλησίας. β. Νά µάθουµε νά ἀγαπᾶµε. «Ἡµεῖς ἀγαπῶµεν, ὅτι αὐτός πρῶτος ἠγάπησεν ἡµᾶς» (Α Ἰω. 4,19). Ὅταν ἀτενίζοµε τό Σταυρό τοῦ Χριστοῦ βλέποµε τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ γιά µας. Αὐτή τήν ἀγάπη τήν γευόµαστε ὅταν ἔρχεται καί σκηνώνει µέσα µας τό ἅγιο Πνεῦµα. Ὁ ἄνθρωπος τότε, γεµάτος ἀγάπη, φλέγεται ἀπό τό πόθο νά ὑπηρέτηση τόν Κύριο καί τούς ἀδελφούς του. Καί ἐνῶ µέχρι τότε κέντρο τοῦ κόσµου θεωροῦσε τόν ἑαυτό, τώρα, πλήρης ἀγάπης, γίνεται ἀπό ἐγωκεντρικός θεοκεντρικός. γ. Νά µεταµορφώσουµε τή ζωή µας. Πολλές φορές ἀκοῦµε τά λόγια: «εἶµαι αὐτός πού εἶµαι. έν µπορῶ νά ἀλλάξω». Ὁ ἄνθρωπος µέ τή χάρη τοῦ Θεοῦ µπορεῖ, φτάνει νά τό θελήσει, νά µεταµορφώσει τή ζωή του. Νά γεµίσει τήν καρδιά του µέ τούς καρπούς τοῦ ἁγίου Πνεύµατος πού ἀπαριθµεῖ ὁ Ἀπόστολος Παῦλος: «ὁ δέ καρπός τοῦ πνεύµατος ἐστίν ἀγάπη, χαρά, εἰρήνη, µακροθυµία, χρηστότης, ἀγαθοσύνη, πίστις, πραότης, ἐγκράτεια» (Γαλ. 5,22-23). Ὅταν παρακαλοῦµε τόν Παράκλητο νά ἔρθει νά σκηνώσει µέσα µας, τότε ὅλα αὐτά τά ἀγαθά Τοῦ ἀρχίζουν νά κάνουν τήν ἐµφάνισή τους καί στή ζωή µας. Ὁ Θεός µᾶς προσφέρει διά τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ ἄφεση, συγνώµη καί πραγµατική ἐλευθερία. Μᾶς δίνει τό Πνεῦµα του τό Ἅγιο νά εἶναι πάντοτε µαζί µας. Νά µας φωτίζει καί νά µας καθοδηγεῖ. Ὅλα αὐτά, δῶρα τοῦ Θεοῦ. Ὅταν κάποιος µᾶς προσφέρει ἕνα δῶρο ἐµεῖς ἔχουµε δυό ἐπιλογές: νά τό δεχθοῦµε µέ εὐγνωµοσύνη. Νά τό ἀνοίξουµε καί νά χαροῦµε, εὐχαριστώντας τόν δοτήρα. Ἢ νά τοῦ ποῦµε: Εὐχαριστῶ. Ὄχι. έν θέλω τό δῶρο σου. Καλλίτερα νά µου λείπει. 7

υστυχῶς, πολλοί ἄνθρωποι χωρίς νά ὑπολογίζουν τόν δοτήρα καί χωρίς νά πολύ-ἐξετάζουν τό δῶρο πού τούς προσφέρεται, ἀποστρέφονται-πώς ἀλλιῶς χαρακτηρίζεται ἡ συµπεριφορά τούς αὐτή- καί τά δυό. Γιατί; Οἱ ἄνθρωποι πού ἀρνοῦνται νά δεχθοῦν τό δῶρο τοῦ Θεοῦ, πού δέν ἔχουν κανένα ἐνδιαφέρον γιά τό Χριστό διαιροῦνται σέ τέσσερεις κατηγορίες: α. Ἐκεῖνοι πού εἶναι γενικά βολεµένοι καί εὐχαριστηµένοι µέ τή ζωή τους. Τά ὑπαρξιακά ἐρωτήµατα τούς εἶναι ἐνοχλητικά, γιατί τούς ἐµποδίζουν ἀπό τήν εὐχαρίστησή τους. Αἰσθάνονται πολύ καλά. Τό δῶρο τοῦ Θεοῦ τούς ἀφήνει ἀσυγκίνητους. β. Ἐκεῖνοι πού αἰσθάνονται ὅτι ἔχουν καταλήξει στή ζωή τους καί δέν περιµένουν νά ἀκούσουν τίποτε καινούργιο. Αὐτό βέβαια δέν εἶναι παρά ψευδής συνείδηση. γ. Ἐκεῖνοι πού νιώθουν τό Θεό πολύ ἀπόµακρο καί τή µεταφυσική ἀδιάφορη, τίς ἀλήθειες τῆς πίστης ξένες κι ἀπό ἐπάνω ἐπιβαλλόµενες. δ. Εἶναι καί ἐκεῖνοι πού ἐνδιαφέρονται µέν γιά τό Χριστό ἀλλά ἀποστρέφονται τήν Ἐκκλησία Του καί τούς ἐκπροσώπους τῆς θεωρώντας τήν ὡς καταπιεστικό µηχανισµό, ἄντρο τῆς ὑποκρισίας καί τῆς ὀπισθοδρόµησης. * * * Λένε µερικοί: Ἐγώ τό Θεό δέν τόν ἔχω ἀνάγκη. Μέ αὐτά τά λόγια, συνήθως αὐτό πού θέλουν νά πούν εἶναι, πώς εἶναι εὐτυχισµένοι χωρίς τό Θεό. Αὐτό ὅµως πού δέν µποροῦν νά καταλάβουν εἶναι ὅτι, αὐτό πού µας λείπει καί τό ἔχουµε ἀνάγκη, δέν εἶναι ἡ εὐτυχία ἀλλά ἡ συγνώµη. Θά ἦταν πολύ τολµηρό νά ἰσχυρίζεται κανείς ὅτι δέν ἔχει ἀνάγκη ἀπό τήν συγχώρηση τοῦ Θεοῦ. Αὐτό θά δήλωνε ἄνθρωπο µέ περισσή ὑπερηφάνεια. Ὅλοι ἔχουµε ἀνάγκη ἀπό τή συγνώµη τοῦ Θεοῦ. Χωρίς αὐτή, ὅλοι µας, τήν ἔχουµε πολύ ἄσχηµα. Γιατί ὁ Θεός δέν εἶναι µόνο ὁ στοργικός πατέρας ἀλλά καί ὁ δίκαιος κριτής. Εἴτε θά ἀποδεχθοῦµε αὐτό πού ἔκανε ὁ Χριστός γιά µας πάνω στό Σταυρό, ἤ κάποια ἡµέρα ἐµεῖς θά ὑποστοῦµε τήν δίκαιη ποινή γιά τά παραπτώµατά µας. Συµβαίνει µερικές φορές ὁ Θεός νά «βάζει» τό δάκτυλό του σέ µερικά πράγµατα στή ζωή µας πού τό ξέρουµε ὅτι εἶναι κακό-ἁµαρτία καί µας βλάπτουν, γιά νά µας συνετίσει. Νά τούς βάλοµε µαχαίρι. Νά ἀποκοποῦµε ἀπό αὐτά δυναµικά. Γιατί, µόνο ἔτσι µποροῦµε νά ἔχουµε σωστή σχέση καί ἐπικοινωνία µαζί Του. έν πρέπει ποτέ νά τό ξεχνᾶµε: ὁ Χριστός µᾶς ἀγαπάει. Αὐτό πού µᾶς ζητάει εἶναι νά πετᾶµε ἀπό ἐπάνω µας πράγµατα πού µας προκαλοῦν ζηµία. Ὅταν τά παιδιά σου παίζουν µέ κοφτερά µαχαίρια τί θά κάνεις; Θά τά ἀφήσεις νά ἀλληλοσφαχτοῦν µέ τή δικαιολογία νά µήν τούς χαλάσει τή χαρά τοῦ παιχνιδιοῦ; ἤ θά παρέµβης δυναµικά νά τούς τά ἀφαιρέσεις δίνοντάς τους καί καµιά καρπαζιά γιά συνέτιση; Τό ἴδιο κάνει καί ὁ Θεός ὅταν µᾶς βλέπει νά παίζουµε µέ τήν ἁµαρτία. Τό πολυτιµότερο γιά σένα. Αὐτό, πού τώρα σῦ ἀπαρνεῖσαι δέν συγκρίνεται µέ ἐκεῖνο πού θά λάβεις τώρα, σέ αὐτή τή ζωή καί τότε στήν ἄλλη. 8

Μιά παλαιά διήγηση λέει, πώς µιά φτωχή µητέρα µέ τό µικρό στήν ἀγκαλιά της παρακαλοῦσε τό Θεό νά τήν βοηθήσει. Γιά λίγο ψωµί. Ὁ Θεός µέ ἕνα ἄγγελό του τῆς ὑπέδειξε µιά σπηλιά καί τῆς εἶπε: στήν σπηλιά αὐτή ὑπάρχει ἕνας ἀµύθητος θησαυρός. Πολύτιµα µαργαριτάρια, σµαράγδια, διαµάντια... Ἔχεις διορία τρία λεπτά. Πάρε ὅσα θέλεις. Μά πρόσεξε. Μετά ἀπό τά τρία λεπτά ἡ σπηλιά θά κλείσει αὐτόµατα-ὅπως οἱ πόρτες τοῦ ἀεροδροµίου. Καί κοίταξε µή ξεχάσεις τό πιό πολύτιµο θησαυρό γιά σένα! Ἡ γυναίκα λοιπόν, ἀφοῦ ἀκούµπησε τό παιδάκι της σέ κάποια γωνία ἄρχισε νά µαζεύει... Ἀπ ἔξω ὁ ἄγγελος ἄρχισε τήν ἀντίστροφη µέτρηση: 2.59, 2.58... Ἡ γυναίκα γέµιζε τήν ποδιά της ἀχόρταγα. 10, 9 φωνάζει ὁ ἄγγελος. Βαρυφορτωµένη τρέχει νά βγεῖ ἔξω. Νά προλάβει. Ἴσα πού τά κατάφερε. έν πρόλαβε νά ἀδειάσει στό χῶµα τό θησαυρός της καί ἄρχισε νά οὐρλιάζει καί νά κλαίει ἀπεγνωσµένα: τό παιδί µου! Τό παιδί µου! Ποῦ εἶναι τό παιδί µου! Καί ποῦ ἦταν τό µονάκριβο παιδί της; Ὁ πραγµατικός θησαυρός της; Τό ξέχασε µέσα στή σπηλιά. Γιά τούς ἁγίους µάρτυρες, λέει ἡ ἐκκλησίας µας: «Φθαρτά γάρ καταλιπόντες τά ἄφθαρτα ἀπελάβετε. Αἵµατα ἐδώκατε καί οὐρανούς ἐκληρονοµήσατε». Καί σέ µιά προσευχή, παρακαλοῦµε τό Θεό νά µᾶς δώσει: Ἀντί τῶν ἐπιγείων τά ἐπουράνια. Ἀντί τῶν προσκαίρων τά αἰώνια. Ἀντί τῶν φθαρτῶν τά ἄφθαρτα. Ἰδού, ἡ µεγαλύτερη σοφία. Ἡ µεγαλύτερη ἐξυπνάδα. Εἶναι αὐτονόητο, ὅτι στή ζωή αὐτή τίποτα δέν εἶναι δωρεάν-τζάµπα. Κανένας δέν εἶναι ἄξιος. Γιά τίποτε. Κι οὔτε θά γίνουµε ποτέ ἄξιοι ὅσο πρέπει γιά τό Θεό. Γιά αὐτό ἦρθε ὁ Χριστός. Μᾶς ἔδωσε τή δυνατότητα νά γίνοµε δεκτοί στό Θεό ὅπως εἴµαστε µέ ὅλες µας τίς ἁµαρτίες καί τίς ἀδυναµίες µας. «Τή γάρ χάριτι ἔστε σεσωσµένοι διά πίστεως. Καί τοῦτο οὐκ ἐξ ὑµῶν, Θεοῦ τό δῶρο. Οὐκ ἐξ ἔργων, ἵνα µή τίς καυχήσεται» (Ἐφεσ. 2,8-9). Ἀπό καλοσύνη τοῦ Θεοῦ σωζόµαστε ὄχι ἀπό τά δικά µας καλά ἔργα. Ποιός µπορεῖ νά καυχηθεῖ ὅτι εἶναι τέλειος σέ ὅλα; Ὅτι δέν φταίει σέ τίποτα; Ὅλοι µας, καθηµερινά παραβαίνοµε τό νόµο τοῦ Θεοῦ. «Πάντες γάρ ἥµαρτον καί στεροῦνται τῆς δόξης τοῦ Θεοῦ» (Ρωµ. 3,23). Ὁ Χριστός ὅταν ἔλεγε, «χωρίς ἐµοῦ οὐ δύνασθε ποιεῖν οὐδέν» (Ἰω. 15,5), δέν ἀστειευόταν. Ἡ Ἀναβολή. Μᾶς ἀρέσει νά κάνοµε καινούργιες γνωριµίες. Νά συνάπτοµε σχέσεις. Καί γιά αὐτές πού κάπως χαλάσαµε, κάνω τό πᾶν τά ξαναφτιάξοµε. Ἀκοῦµε σήµερα τούς νέους-πιτσιρίκια τῶν 13-14 χρονῶν νά λένε: τά ἔφτιαξα µέ τήν τάδε ἤ τόν τάδε! Ὅταν µιλᾶς σέ νέους καί µεγάλους γιά τήν σχέση τους µέ τό Θεό, πού ἔτσι κι ἀλλιῶς κάπως εἶναι χαλασµένη, δέν εἶναι αὐτή πού πρέπει νά εἶναι, γιά νά τά ξαναφτιάξουν προβάλλουν τήν πιό συνηθισµένη δικαιολογία: «Ἔχεις δίκιο, ἔτσι εἶναι. Καλά τά λές. Συµφωνῶ ἀπόλυτα µαζί σου. Ὄχι ὅµως τώρα. έν εἶµαι ἕτοιµος». Ξεχνᾶνε ὅτι ἡ ἀναβολή εἶναι ἡ χειρότερη παγίδα τοῦ διαβόλου. Πόσο ἐπικίνδυνη εἶναι αὐτή ἡ σκέψη, µᾶς τό λέει τό ἀκόλουθο παράδειγµα. 9

Ἀναφέρει ἡ ἱστορία, πώς ἡ Θήβα εἶχε κάποτε ἕνα ἡγεµόνα πού τόν ἔλεγαν Λεοντιάδη. Αὐτός λοιπόν, ὁ Λεοντιάδης, τοῦ ἄρεσε πολύ ἡ διασκέδαση. Καθηµερινά στό παλάτι τοῦ διοργάνωνε πάρτυ. Κάποια φορά, ἐκεῖ πού τό γλέντι εἶχε φτάσει στό ζενίθ, καταφθάνει ἕνας ἀπεσταλµένος ἀπό κάποιο φίλο του, κοµίζοντας µιά ἐπιστολή, ἕνα γράµµα. Ἐκεῖνος πού µου τό ἔδωσε, τοῦ λέει ὁ ἀγγελιοφόρος, µοῦ εἶπε νά σου εἰπῶ νά τό ἀνοίξεις ἀµέσως, χωρίς καµιά καθυστέρηση. Εἶναι ἐπεῖγον! Ὁ Λεοντιάδης, πού δέν ἤθελε νά διακόψει τό κέφι του, τοῦ ἀπάντησε µέ τά χαρακτηριστικά λόγια: ἒς αὔριον τά σπουδαῖα! Ἐγώ δέν χαλάω τήν διασκέδασή µου γιά κάποιο παλιόγραµµα. Ἄστο γιά αὔριο. Οἱ σπουδαῖες ὑποθέσεις γιά ἄλλη ὥρα. Τώρα ἔχοµε γλέντι. Σκοπός νά ξεχάσοµε τίς σπουδαῖες ὑποθέσεις. Ἒς αὔριον τά σπουδαῖα! Ἀλλά µέχρι νά ξηµερώσει, ὁ Λεοντιάδης δέν ζοῦσε πιά! Γιατί, ὁ φίλος του τοῦ ἔγραφε πώς ἐκεῖνο τό βράδυ µερικοί ἄνθρωποι τῆς αὐλῆς εἶχαν συνωµοτήσει ἐναντίον του νά τόν σκοτώσουν. Τόν προειδοποιοῦσε νά λάβει τά µέτρα του, νά προφυλαχτῆ. έν τό ἄνοιξε. Καί τόν σκότωσαν. Νά, τί κάνει ἡ ἀναβολή! Λέει ἡ ἁγία Γραφή: «σήµερον ἐάν τῆς φωνῆς αὐτοῦ ἀκούσητε µή σκληρύνητε τάς καρδίας ὑµῶν» (Ἑβρ. 3,7-8). Τό σήµερα εἶναι στό χέρι σου. Τό αὔριο δέν τό ἔχεις σίγουρα στά χέρια σου. Γιατί φέρεσαι ἀνόητα σάν τόν Φαραώ πού ὅταν ὁ Μωυσῆς τοῦ εἶπε, πές µου πότε θέλεις νά εἰπῶ στό σκοτάδι νά διαλυθεῖ, νά ὑποχωρήσει, ἐκεῖνος τοῦ ἀπάντησε: Αὔριο. Ὄχι τώρα. Ὄχι σήµερα. Αὔριο. * * * Ὁ περίφηµος Ἰταλός λογοτέχνης, Τζιοβάνι Παπίνι, στό τέλος τοῦ βιβλίου τοῦ «Ἱστορία τοῦ Χριστοῦ», γράφει γιά τό Χριστό: Εἶσαι πάντα ἀνάµεσά µας, ἀλλά χωρίς οἱ περισσότεροι νά Σέ βλέπουµε. Ἐσένα µόνο ἔχουµε ἀνάγκη, Ἐσένα καί κανέναν ἄλλο. Μονάχα Σύ µᾶς ἀγαπᾶς µέ τήν ἀγάπη πού χρωστᾶµε στόν ἑαυτό µας καί πού δέν τήν ἔχουµε. Καί Σύ µονάχα µπορεῖς νά αἰσθάνεσαι τήν ἀνάγκη πού σου ἔχουµε ἰδιαιτέρως τώρα. Ὅλοι ἔχουν τήν ἀνάγκη Σου, κι αὐτοί ἀκόµη πού δέν τή νιώθουν. Πολύ περισσότερο αὐτοί πού δέν τήν νιώθουν. Ὁ πεινασµένος θαρρεῖ πώς ζητᾶ ψωµί καί ζητᾶ Ἐσένα. Ὁ ἄρρωστος ὑποθέτει ὅτι τοῦ λείπει ἡ ὑγεία καί αὐτό πού τοῦ λείπει εἶσαι Σύ. Ὅποιος γυρεύει τήν ὡραιότητα σέ αὐτό τόν κόσµο, γυρεύει ἄθελά του Ἐσένα πού Εἶσαι ἡ µοναδική καί τέλεια ὡραιότητα. Ὁποῖος ψάχνει γιά τήν ἀλήθεια, ψάχνει χωρίς νά τό καταλαβαίνει γιά Σένα πού Εἶσαι ἡ µόνη ἀλήθεια πού ἀξίζει νά µάθει κανείς. Καί ὅποιος ἀπλώνει τό χέρι του µέ ἀγωνία πρός τήν εἰρήνη, τό ἀπλώνει πρός Ἐσένα, πού Εἶσαι ἡ µόνη εἰρήνη στήν ὁποία µποροῦν νά βροῦν ἀνάπαυση οἱ καρδιές. Ὅλοι Σένα φωνάζουµε, χωρίς νά τό ξέρουµε. Ἔχουµε ἀνάγκη: τοῦ βλέµµατός Σου, πού µονάχα µιά ἀκτίνα τοῦ µπορεῖ νά ἀναστατώσει καί νά σώσει τίς ψυχές µας. τῆς φωνῆς Σου, πού µιά µονάχα λέξη τῆς µπορεῖ νά µας βγάλει ἀπό τό λάκκο τῆς πτώσεώς µας. Ἂν ἤσουνα ἕνας Θεός ζηλότυπος κι ἀµείλικτος, ἕνας Θεός πού µισεῖ καί ἀδικεῖται, ἕνας Θεός πού δέν ξέρει τήν ἀγάπη, ἀλλά µόνο τή ικαιοσύνη, δέν θά 10

µας ἄκουγες. Γιατί ὅσο κακό µπορούσαν νά σου κάνουν οἱ ἄνθρωποι, σοῦ τό ἔκαµαν ἤδη. Ἑκατοµµύρια Ἰοῦδες Σέ φίλησαν ἀφοῦ Σέ πρόδωσαν ἀνάµεσά µας. Λεγεῶνες Φαρισαίων Σέ βλασφηµοῦν µέ τήν ὑποκρισία τους. Ἕνας ἀπέραντος ὄχλος µέσα στούς αἰῶνες ζητᾶ διαρκῶς τόν θάνατό Σου. Καί Πιλάτοι ἀναρίθµητοι, ντυµένοι µαῦρο καί κόκκινο, Σέ παραδίνουν στό θάνατο, ἀφοῦ ἀναγνωρίσουν τήν ἀθωότητά Σου. Ἀλλά ὅπως τήν πρώτη φορά, ἔτσι κι ὅλες τίς φορές Ἐσύ συγχωρεῖς. Ἐσύ πού ἔζησες ἀνάµεσά µας, ξέρεις πόσο βαθιά εἴµαστε διεφθαρµένοι. Σέ ἀπωθήσαµε, γιατί ἤσουν πολύ ἁγνός γιά µας. Σέ καταδικάσαµε νά πεθάνεις, γιατί ἤσουν ἡ καταδίκη τῆς ζωῆς µας. Ὅλες οἱ γενεές εἶναι ἀπαράλλαχτες µέ τή γενιά πού Σέ σταύρωσε. Ἀλλά ἐµεῖς, πού κάπως Σέ πιστεύουµε καί πού Σέ ζητᾶµε, θέλουµε νά ἔλθεις µέσα στή δόξα Σου τό γρηγορότερο. Θά Σέ περιµένουµε κάθε µέρα, παρά τήν ἀναξιότητα καί τίς ἀδυναµίες µας. Καί ὅλη ἡ ἀγάπη πού ἀπόµεινε στίς φτωχές µας καρδιές, εἶναι γιά Σένα, Θεέ Ἐσταυρωµένε, πού ὑπέφερες ἀγαπῶντας µας καί τώρα καί µᾶς κάνεις νά ὑποφέρουµε ἀγαπῶντας Σέ. 11