Μαρτίου 2014 Κεντρική Επιμορφωτική Διημερίδα του ΥΠΑΙΘ στο πλαίσιο υλοποίησης των Πράξεων «Υποστήριξη Ολοήμερων Σχολείων «Καλώς ήρθες πάλι ολοήμερο στο μικρό σχολειό μας» Κλουβάτος Κων/νος - Σχολικός Σύμβουλος 3ης Περιφέρειας Δημοτ. Εκπαίδευσης Κυκλάδων klouvatos@sch..gr - http://users.sch.gr/klouvatos
Σας ανακοινώνουμε ότι την Παρασκευή 11 Οκτωβρίου 2013 και ώρα 18.00 θα πραγματοποιηθεί απογευματινή επιμορφωτική συνάντηση με τους Υπεύθυνους και τους διδάσκοντες των ολοήμερων τμημάτων με θέμα: «Ο αντισταθμιστικός και μορφωτικός ρόλος του Ολοήμερου. Πρακτικές αναβάθμισης του επιτελούμενου έργου».
Σε μονοθέσιο σχολείο μικρού απομακρυσμένου νησιού... Οι μαθητές του Σχολείου μας στερούνται ερεθισμάτων και βασικών γνωστικών ικανοτήτων, που σε παιδιά πόλεων ή μεγαλύτερων νησιών και περιοχών, θεωρούνται δεδομένα. Οι γονείς των παιδιών δεν έχουν ιδιαίτερη εκπαιδευτική κατάρτιση και δεν μπορούν σε καμία περίπτωση να βοηθήσουν γνωστικά το παιδί, ούτε εξασφαλίζουν τον αναγκαίο ελεύθερο χρόνο για την μελέτη των παιδιών τους ή για τη δημιουργία ερεθισμάτων, μέσα από παραστατικές προσεγγίσεις των διαφόρων γνωστικών τους αντικειμένων. Για τους παραπάνω λόγους, λοιπόν, θεωρώ σημαντική συμβολή στην εκπαίδευση των παιδιών, τη λειτουργία του ολοήμερου προγράμματος, ανεξαρτήτως από το μικρό αριθμό των μαθητών. Στο συγκεκριμένο σχολείο είμαι τρία χρόνια και πρώτη φορά έχω το ολοήμερο και όχι το πρωινό τμήμα. Αυτό που παρατηρώ είναι το πόσο χρήσιμο είναι το ολοήμερο πρόγραμμα, αφού αυτά τα παιδιά έχουν πολλές μαθησιακές δυσκολίες και στο σπίτι δεν μπορούν να τα βοηθήσουν οι γονείς τους. Έτσι τα παιδιά ασχολούνται στο σχολείο με τα μαθήματά τους, μαθαίνουν επιπλέον πράγματα και φεύγουν ξέγνοιαστα και ευτυχισμένα για τον ελεύθερο χρόνο που τους απομένει για το σπίτι!
Σε μονοθέσιο σχολείο μικρού απομακρυσμένου νησιού... (συνέχεια) Στόχος του ολοημέρου είναι η εμπέδωση γνώσεων και δεξιοτήτων που διδάσκονται οι μαθητές στο πρωιν πρόγραμμα, αλλά θέτει και εξαρχής τους δικούς του στόχους και σκοπούς για την καλλιέργεια παιδαγωγικού κλίματος, που θα εξασφαλίσει καινοτόμες μεθόδους μάθησης, την ανάληψη πρωτοβουλιώ από τη μεριά του παιδιού αλλά και τη συνεργασία. Έτσι λοιπόν, οι καλές πρακτικές που εφαρμόστηκαν είναι : α) Η εξατομικευμένη μάθηση. Κάθε μαθητής έχει τις δικές του ιδιαιτερότητες και δυσκολίες, γι αυτό το λόγο διευκολύνουμε το παιδί μέσα από αυτή τη διδακτική προσέγγιση. Στο συγκεκριμένο σχολείο το επίπεδο των μαθητών ποικίλει από παιδί σε παιδί και από τάξη σε τάξη, γι αυτό το λόγο έχουμε για το κάθε παιδί ανάλογες με το επίπεδό του προσεγγίσεις για κάθε μάθημα. β) Η συνεργασία αλληλοδιδακτική. Η φύση του 1/θεσίου είναι τέτοια που οι μαθητές έχουν μάθει να συνεργάζονται και να αλληλοβοηθιούνται. Η μεγαλύτερη τάξη μπορεί να βοηθήσει τις πιο μικρές και από τις μικρές να συνεργαστούν οι μαθητές μεταξύ τους. Με αυτόν τον τρόπο διαμορφώνεται μια ολοκληρωμένη προσωπικότητα, η οποία θα μπορεί να μεταβεί από το <<στάδιο του εγώ>> στο <<εμείς>> και στην <<αποδοχή του άλλου>>. γ) Οι βιωματικές εκπαιδευτικές τεχνικές. Μέσα από παιχνίδια,παραμύθια, παραδείγματα από την προσωπική τους ζωή προσπαθούμε να δημιουργήσουμε το κατάλληλο πνευματικό-συναισθηματικό περιβάλλον που θα εξασφαλίσει την ενεργητική συμμετοχή όλων των μαθητών.
Σε διθέσιο σχολείο μικρού απομακρυσμένου νησιού... Πέρα από την προετοιμασία μελέτη των μαθητών για την επόμενη μέρα, πραγματοποιείται επίσης αθλητισμός και πληροφορική από καθηγητές του διπλανού γυμνασίου που συμπληρώνουν ωράριο. Επίσης από τη δασκάλα του ολοήμερου υλοποιείται κι ένα πολιτιστικό πρόγραμμα για «Συγγραφή Βιβλίου μέσα από Παραμύθια και Εικόνες»... Τέλος, μια φορά την εβδομάδα προβάλλεται μια ταινία στο διαδραστικό πίνακα.
Και σε άλλο απομακρυσμένο διθέσιο... Καλλιέργεια της φιλαναγνωσίας των μαθητών (αφήγηση, ανάγνωση, δραματοποίηση, επίσκεψη στον ηλεκτρονικό κόμβο του ΕΚΕΒΙ ''μικρός αναγνώστης''). Εφαρμογή σχεδίου εργασίας με θέμα την ''Υγιεινή Διατροφή'' με τη χρήση της τεχνολογίας και του διαδικτύου. Προσπάθεια μείωσης των προβλημάτων συμπεριφοράς και επιθετικότητας μέσα από το θεατρικό παιχνίδι και με την αξιοποίηση του βιβλίου ''ΜΑΘΗΣΗ με το ΝΟΥ και την ΚΑΡΔΙΑ''.
Σε τριθέσιο νησιωτικό σχολείο... Όταν υπάρχει διαθέσιμος χρόνος αξιοποιείται ανάλογα. Κάποιες ημέρες γίνονται δραστηριότητες σχετικές με το πολιτιστικό πρόγραμμα «Παραδοσιακή μουσική της Νάξου» σε συνεργασία με τους εκπαιδευτικούς του πρωινού προγράμματος. Παρόλο που γίνεται προσπάθεια να καλυφθεί όσο το δυνατόν πιο δημιουργικά ο χρόνος του ολοήμερου, πολλές φορές διαπιστώνεται πως οι μαθητές έχουν την ανάγκη και άλλων δραστηριοτήτων που θα μπορούσαν να γίνουν από εκπαιδευτικούς ειδικοτήτων όπως πληροφορικής, γυμναστικής, μουσικής, χορού
Και σε άλλο τριθέσιο... Στο Ολοήμερο τμήμα του σχολείου μας συμμετέχουν ανελλιπώς όλοι οι μαθητές του σχολείου, γεγονός που καταδεικνύει τη σημασία και τη χρησιμότητα του για την τοπική κοινωνία. Έτσι, ο εκπαιδευτικός καλείται όχι μόνον να προετοιμάσει όλους τους μαθητές για την επόμενη μέρα, αλλά και να αντιμετωπίσει μόνος, λόγω έλλειψης εκπαιδευτικών ειδικοτήτων στο ολοήμερο τμήμα, τις υπόλοιπες ανάγκες των μαθητών.
Σε τετραθέσιο νησιωτικό σχολείο... το Ολοήμερο Σχολείο μας, έχοντας εγγεγραμμένους τριάντα έναν μαθητές, στοχεύει στην εμπέδωση γνώσεων και δεξιοτήτων του πρωινού κύκλου καθώς και στον εμπλουτισμό των προηγούμενων με εναλλακτικές καινοτόμους δραστηριότητες και προγράμματα. Στο πλαίσιο της συνεργασίας με τους εκπαιδευτικούς της πρωινής ζώνης και της εξασφάλισης της ολοκλήρωσης των κατ οίκον εργασιών των μαθητών, λειτουργεί στο Google Drive φόρμα Ημερήσιας Μελέτης Ολοημέρου, από όπου ο εκπαιδευτικός του Ολοήμερου ενημερώνεται εύκολα και γρήγορα.
Σε τετραθέσιο νησιωτικό σχολείο... (συνέχεια) Στο πλαίσιο ανάδειξης πολιτιστικών θεμάτων, εμπλοκής των μαθητών με Ευρωπαϊκά Προγράμματα, συνεργασίας με φορείς αλλά και όσον αφορά στο άνοιγμα του σχολείου στην κοινωνία υλοποιήθηκε μηνιαίο πολιτιστικό πρόγραμμα με τίτλο: «Η E-Twinning ταινία μου» που εντάχθηκε στη θεματολογία κινηματογράφος. Οι μαθητές δημιούργησαν τη δική τους ταινία και το δικό τους τραγούδι λαμβάνοντας μέρος στον Πανευρωπαϊκό διαγωνισμό E-Twinning και απέσπασαν το 1ο βραβείο. Βίντεο: https://www.youtube.com/watch?v=jheznfivjsq Αποτελέσματα διαγωνισμού: http://www.etwinning.net/el/pub/news/news/my_etwinning_movie_winners.h m Οι μαθητές του Ολοήμερου τμήματος έλαβαν μέρος στον διαγωνισμό που συνδιοργανώνει η Φιλοτελική Ένωση Δωδεκανήσου με την Διεύθυνση Τουρισμού Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου με θέμα «2014 Έτος Πολιτισμού της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου». Στο πλαίσιο του διαγωνισμού, αφού αρχικά ενημερώθηκαν για τον φιλοτελισμό και τον πολιτισμό της περιφέρειας μας, σχεδίασαν τη δική τους βινιέτα και αναμένονται τα αποτελέσματα.
Σε άλλο τετραθέσιο νησιωτικό σχολείο... Τη φετινή χρονιά λειτουργεί για πρώτη φορά Ολοήμερο Τμήμα. Στο πλαίσιο του ολοήμερου, πέρα από τη μελέτη προετοιμασία, τα παιδιά εξασκούνται μέσα από τα λογισμικά του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου και λύνουν online ασκήσεις σε έγκυρα και αξιόπιστα sites, διαβάζουν βιβλία από τη βιβλιοθήκη, παίζουν επιτραπέζια παιχνίδια, φτιάχνουν παζλ γεωγραφίας... Ακόμα, φτιάχνουμε διάφορες χειροτεχνίες, όπως ψηφιδωτά, πλέκουμε καλάθια με εφημερίδα, κάνουμε κατασκευές με ανακυκλώσιμα υλικά και γύψο, εποχιακές χειροτεχνίες και μαγειρική. Μέχρι τώρα έχουμε φτιάξει ένα γλυκό. Στα άμεσα σχέδιά μας, τώρα που μπήκε η άνοιξη, είναι να παίζουμε διάφορα παραδοσιακά παιχνίδια και το παιχνίδι του κρυμμένου θησαυρού. Στο Ολοήμερο τμήμα έχουμε μόνο την ειδικότητα της Φυσικής Αγωγής. Τα παιδιά χαίρονται ιδιαίτερα που κάνουν κάτι διαφορετικό και μαθαίνουν καινούρια πράγματα την ώρα της φυσικής αγωγής. Έτσι, θα ήταν πολύ εποικοδομητικό αν στο μέλλον υπάρξουν και άλλες ειδικότητες...
Σε εξαθέσιο μικρού νησιού... Το Περιβαλλοντικό πρόγραμμα που υλοποιείται με τίτλο «Το σεργιάνι της βασιλικής βελανιδιάς στα αρχαία μονοπάτια» γίνεται σε συνεργασία με τη Δ, Ε και Στ τάξη. Πέρα από τη γνωριμία των μαθητών με το φυσικό περιβάλλον της περιοχής, υπενθυμίζει στα παιδιά ότι το Ολοήμερο δεν είναι ένα ξεχωριστό σχολείο αποκομμένο από το Πρωινό πρόγραμμα, αλλά η συνέχειά του και ο εμπλουτισμός του με εναλλακτικές δραστηριότητες. Στα πλαίσια αυτού του προγράμματος συζητώντας για αρχαίους μύθους πέρα από το γνωστικό κομμάτι, είχαμε και την ευκαιρία για ανάπτυξη του προφορικού λόγου. Επιπλέον, ζωγραφίζοντας ή κατασκευάζοντας πράγματα σχετικά με το δάσος τα παιδιά εκφράζονται, δίνουν τον προσωπικό τους τόνο και ταυτόχρονα χαλαρώνουν. Μέσα από τέτοιου είδους δραστηριότητες συνειδητοποιούν ότι Ολοήμερο πρόγραμμα δε σημαίνει μόνο προετοιμασία των μαθημάτων για την επόμενη μέρα.
Σε εξαθέσιο μικρού νησιού... (συνέχεια) Ένα πρόβλημα που προέκυψε αφορά στην έλλειψη ειδικοτήτων, η παρουσία των οποίων -όσο καιρό τους είχαμε- γέμιζε με χαρά και θετικά συναισθήματα τα παιδιά. Τέλος, αν και το Ολοήμερο σχολείο δημιουργήθηκε για να εξυπηρετεί εκτός από τους παιδαγωγικούς και κοινωνικούς στόχους (υποστηρικτικός ρόλος, πολύπλευρη μόρφωση, στήριξη εργαζόμενης οικογένειας κτλ.) η σχέση αυτή δεν είναι αμφίδρομη. Όλοι οι γονείς δεν είναι αρκετά συνεργάσιμοι. Ίσως η -παγιωμένηστάση τους απέναντι στο Ολοήμερο να λειτουργεί ανασταλτικά. Για αρκετούς το Ολοήμερο σημαίνει αποκλειστικά και μόνο φύλαξη και προετοιμασία για την επόμενη μέρα. «Δάσκαλε, πρέπει να τα προλαβαίνεις όλα καθημερινά - γιατί το παιδί μου παραμένει στο σχολείο μέχρι τις 3.30 ή 4.15!».
Σε πολυθέσιο σχολείο τουριστικής περιοχής... Σε περιοχές με εργαζόμενους στον τουρισμό, όπως το νησί μας, συχνά μόνο ο εκπαιδευτικός το ολοήμερου έχει τη δυνατότητα -χρονικά- να συναντά, να αναπτύσσει σχέση και να διατηρεί επικοινωνία με κάποιους γονείς, που δεν έχουν χρόνο να έρχονται στις συγκεντρώσεις γονέων ούτε στην ενημέρωση βαθμολογίας/επίδοσης ή σε άλλες προγραμματισμένες δραστηριότητες στο πρωινό πρόγραμμα. Οπότε, οι πληροφορίες που έχει και ο χειρισμός καταστάσεων έχει βαρύτητα και συνεισφέρει ουσιαστικά στο έργο του διδάσκοντα στο πρωινό πρόγραμμα και στη γενικότερη αντιμετώπιση και δρομολόγηση καταστάσεων που αφορούν το σύνολο της ζωής κάθε σχολικής μονάδας. Οι γονείς από την άλλη πλευρά τη βοήθεια του εκπαιδευτικού ολοήμερου προγράμματος πρέπ να συνειδητοποιήσουν ότι το ολοήμερο δεν είναι ``φύλαξη`` αλλά πολύτιμος χρόνος και ουσιαστικό κομμάτι του βιώματος του παιδιού τους, που δεν αφορά μόνο αν ``έκανες όλα τα μαθήματα αλλά το να μαθαίνουμε πώς να μελετάμε σε ομάδα ή και μόνοι μας, να τρεφόμαστ σωστά και να συνυπάρχουμε ισότιμα και υποστηρικτικά ως αλληλέγγυα μέλη της μικρής κοινότητας του ολοήμερου σχολείου που λειτουργεί με συλλογικό πνεύμα με την καθοδήγηση την αγάπη, την υπευθυνότατα και την ευαισθησία του εκπαιδευτικού.
Σε πολυθέσιο σχολείο τουριστικής περιοχής... (συνέχεια) Έχουμε ήδη συμμετάσχει στην δημιουργία της Αφίσας για την δράση Δημιουργώ. Προγραμματίζεται δράση-παρουσίαση στο Ολοήμερο, όπου με την παρουσία ειδικού σε θέμα υγείας, θα δημιουργήσουμε το δικό μας ζελ ατομικής απολύμανσης και θα μιλήσουμε για καλέ πρακτικές που σχετίζονται με το πλύσιμο χεριών και στοιχεία Αγωγής Υγείας Το ολοήμερο αφορά μια πολύ σύνθετη και ευαίσθητη πραγματικότητα των μαθητών ειδικά σε περιοχές με εργαζόμενους γονείς/κηδεμόνες στον τουρισμό.κρίνω πως θα πρέπει να στηριχτε όλους τους τρόπους, ιδιαίτερα σε περιόδους οικονομικής κρίσης και ως πρόταση θα είχα να υπάρξουν κτιριακές προδιαγραφές ξεχωριστής αίθουσας μελέτη/σίτισης για τους μαθητές σε ό την Ελλάδα από δω και στο εξής. Η αίθουσα αυτή είναι καλό να είναι σταθερή και όχι δανεική κάποια άλλη τάξη γιατί τα παιδιά περνούν μεγάλο κομμάτι της καθημερινής ζωής των πιο τρυφ παιδικών τους χρόνων. Επίσης, με την ξεχωριστή σταθερή, αίθουσα ενισχύεται στη συνείδηση γονέων μαθητών και εκπαιδευτικών ο παιδαγωγικός ρόλους του ολοήμερου σχολείου που περιλαμβάνει μέσα στη συμπληρωματικότητά του μία αυτονομία και ενισχύει έμπρακτα τη λειτουργικότητα κάθε σχολικής μονάδας επιτελώντας σημαντικό κοινωνικό ρόλο.
Σε άλλο πολυθέσιο νησιωτικό σχολείο... Διοργάνωση αθλητικών αγώνων μεικτών το φύλο των παιδιών. ανομοιογενών ομάδων όσον αφορά την ηλικία αλλά Εκμάθηση επιτραπέζιας αντισφαίρισης και διοργάνωση αγώνων (αναφέρεται σε μαθητές/μαθή από την Γ τάξη και πάνω). Δημιουργία κατάλληλου χώρου με επιτραπέζια παιχνίδια γνώσεων, μνήμης, δημιουργίας, στρατηγικής και επιδεξιότητας. Κατά τη διάρκεια του φαγητού ακούμε χαλαρωτική μουσική, δημιουργώντας παράλληλα κλίμα ηρεμίας και σεβασμού. Μ όλα τα παραπάνω καταφέραμε να διαχειριστούμε και να επιλύσουμε τα περισσότερα προβλήματα που αντιμετωπίσαμε, αφού καταφέραμε να αυξήσουμε τη συνοχή και την ομοιογέ του τμήματος. Το πιο εντυπωσιακό είναι ότι οι μεγαλύτεροι μαθητές βοηθούν τους μικρότερου επίλυση των ασκήσεων χωρίς να τους ζητηθεί, με την επίβλεψη του δασκάλου, φυσικά. Επίσης, καθημερινή σχεδόν βάση, αμέσως μετά το φαγητό, τα παιδιά διοργανώνουν αθλητικούς αγώνε μόνα τους και τις περισσότερες φορές συμμετέχουμε ενεργά κι εμείς οι δάσκαλοι.
Και σε άλλο πολυθέσιο... Στο πλαίσιο προγράμματος Αγωγής Υγείας με θέμα τη διατροφή έχουμε προχωρήσει στις εξής δράσεις: Έχουμε αξιοποιήσει παραμύθια από τη σχολική βιβλιοθήκη με αναφορές στο θέμα μας. Έχουμε προβάλλει βίντεο από το διαδίκτυο με το επεισόδιο Τα χρυσά μήλα των Εσπερίδων, Η χώρα των Λωτοφάγων, επεισόδια από τη Φρουτοπία. Δραματοποιήσαμε αποσπάσματα από το βιβλίο της Ιστορίας (π.χ. Ο Πάρης προσφέρει το μήλο της Έριδος Έχουν γίνει κολλάζ με ζωγραφιές φρούτων Συντάσσουμε ένα παραμύθι με τίτλο «Φρουτένια Πολιτεία» το οποίο και θα προσπαθήσουμε να εικονογραφήσουμε. Μαθαίνουμε τραγουδάκια από τη λαϊκή παράδοση με αναφορά σε φρούτα, χορεύουμε παραδοσιακό τραγούδι, όπως «μήλο μου κόκκινο».
Και σε άλλο... Έχουμε οργανώσει το χώρο με τέτοιο τρόπο που οι μαθητές κάθονται ανά ομάδες σε μεγάλες σειρές θρανίων με χρωματιστά τραπεζομάντιλα προκειμένου να νιώθουν πιο ζεστό και φιλικό το χώρο. Έχουμε δημιουργήσει τις ε γωνιές δραστηριοτήτων: Γωνιά Ανάγνωσης. Εκεί υπάρχει μία μικρή βιβλιοθήκη με βιβλία που έφεραν οι μαθητές, ως επί το πλείστον. Ο μαθητές αφού ολοκληρώσουν τις εργασίες τους έχουν τη δυνατότητα να ξεφυλλίσουν και να διαβάσουν ένα βιβ Γωνιά Ανάπαυσης. Απαραίτητη λόγω των ωρών παραμονής των παιδιών στο χώρο του σχολείου. Με τη βοήθεια ξύλινων παλετών έχουμε δημιουργήσει ένα καναπεδάκι καλυμμένο με μουσαμά και δύο μαλακά στρωματάκια α πάνω. Εκεί μπορούν οι μαθητές να χαλαρώσουν είτε διαβάζοντας το βιβλίο που έχουν επιλέξει είτε παίζοντας έ από τα παιχνίδια που έχουμε αποθηκευμένα σε συγκεκριμένη θέση της αίθουσας. Γωνιά εικαστικών δημιουργιών.. Υλικά για εικαστικές δημιουργίες έχουν τοποθετηθεί κυρίως μέσα σε ατομικά κ για τον κάθε μαθητή και κάποια έχουν τοποθετηθεί πάνω σε ένα μεγάλο τραπέζι όπου οι μαθητές μπορούν να κάνουν κάποια αυτοσχέδια κατασκευή ή κάποια ζωγραφική. Επίσης στη γωνιά αυτή κάποιοι μαθητές θα ολοκληρώσουν ίσως και την Κατασκευή της Παρασκευής. Στην ίδια γωνιά έχουμε τοποθετήσει κι ένα ντοσιέ με προτάσεις για δραστηριότητες μετά το πέρας της μελέτης των «κατ οίκον» εργασιών. Προτάσεις δραστηριοτήτ όπως : «Ενώνω τις τελείες από 1 έως 50», «Μαυρίζω τα κομμάτια που περιέχουν την τελεία και ανακαλύπτω τι κρύβεται», «Λύνω το σταυρόλεξο ή την ακροστιχίδα», «Βρίσκω τη λύση του αινίγματος», «Ζωγραφίζω ή σχεδιάζ ακολουθώντας τις οδηγίες», «Με βοηθό τη φαντασία ολοκληρώνω ένα σκίτσο» κτλ.