IEE Project BiogasIN. Information Material for Administration bodies in Greece Πληροφοριακό υλικό για τη ηµόσια ιοίκηση στην Ελλάδα D.3.4.

IEE Project BiogasIN Information Material for Administration bodies in Greece Πληροφοριακό υλικό για τη ηµόσια ιοίκηση στην Ελλάδα D.3.4.4, WP3 Σιούλας Κωνσταντίνος Τµήµα Περιβάλλοντος και Μεταφορών Κέντρο Ανανεώσιµων Πηγών και Εξοικονόµησης Ενέργειας (ΚΑΠΕ) 19 ο χλµ Λεωφ. Μαραθώνος 190 09 Πικέρµι περιλαµβάνεται υλικό εταίρων και συµµετεχόντων στις δράσεις του έργου Αθήνα, 2011 Το έργο αυτό (αριθ. Συµβολαίου IEE/09/848/SI2.558364) υποστηρίζεται από:

Περιεχόµενα 1. Εισαγωγή...3 2. Το Βιοαέριο...4 2.1. Βασικά στοιχεία... 4 2.2. Πλεονεκτήµατα... 5 2.3. Πολιτική για τις ΑΠΕ στην Ελλάδα... 6 3. Αδειοδοτική διαδικασία έργων βιοαερίου στην Ελλάδα...8 3.1. Αδειοδοτική διαδικασία και αδειοδοτούσες αρχές... 8 Παράρτηµα 1: Αδειοδοτική διαδικασία έργων βιοαερίου στην Αυστρία, Γερµανία, ανία, Ολλανδία και Ιταλία...13 Παράρτηµα 2: Θεσµικό πλαίσιο για τις ΑΠΕ...24 Παράρτηµα 3: Θεσµικό πλαίσιο αδειοδότησης έργων βιοαερίου στην Ελλάδα...40 Η πλήρης ευθύνη αυτής της έκδοσης εναπόκειται στους συντάκτες της. εν απεικονίζει κατ ανάγκη την άποψη των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν είναι αρµόδια για οποιαδήποτε χρήση που µπορεί να γίνει των πληροφοριών που περιλαµβάνονται σε αυτήν. 2

1. Εισαγωγή Το έργο BiogasIN Ανάπτυξη βιώσιµης αγοράς βιοαερίου στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη (Συµβόλαιο αριθ. IEE/09/848) υποστηρίζεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στο πλαίσιο του Προγράµµατος Ευφυής Ενέργεια για την Ευρώπη. Αντικείµενο του έργου BiogasIN είναι η αποτελεσµατική βελτίωση του πλαισίου εγκατάστασης νέων µονάδων βιοαερίου σε 7 χώρες της Ανατολικής Ευρώπης: Βουλγαρία, Κροατία, Τσεχία, Ελλάδα, Λετονία, Ρουµανία, Σλοβενία. Στο έργο BiogasIN συµµετέχουν 10 Ευρωπαϊκοί οργανισµοί. Η σύνθετη αδειοδοτική διαδικασία των έργων Ανανεώσιµων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ), αποτελεί ένα από τα πιο δύσκολα εµπόδια για την υλοποίηση των επενδύσεων αυτών στην Ελάδα (ιδιαίτερα η περιβαλλοντική αδειοδότηση). Οι διαδικασίες εµπλέκουν σηµαντικό αριθµό τοπικών, περιφερειακών και εθνικών αρχών και µερικές φορές καταλήγουν σε επιµήκυνση του χρόνου αδειοδότησης και γραφειοκρατία. Αντικείµενο της έκθεσης αποτελεί η περιγραφή των κύριων σηµείων της τεχνολογίας της ενεργειακής αξιοποίησης του βιοαερίου και των σταδίων αδειοδότησης ενός τέτοιου έργου µε σκοπό την καλύτερη πληροφόρηση των αρχών αδειοδότησης και της ηµόσιας διοίκησης στο θέµα αυτό. Η Αδειοδοτική διαδικασία αποτελεί βασικό σηµείο για την επιτυχή υλοποίηση ενός έργου βιοαερίου. Ο νόµος 3468/2006 «Παραγωγή Ηλεκτρικής Ενέργειας από Ανανεώσιµες Πηγές Ενέργειας και Συµπαραγωγή Ηλεκτρισµού και Θερµότητας Υψηλής Απόδοσης και λοιπές διατάξεις (ΦΕΚ 129/Α/06) επιχείρησε να προωθήσει τις ΑΠΕ, να απλοποιήσει την αδειοδοτική διαδικασία και να αναµορφώσει την παραγωγή ενέργειας από ΑΠΕ. Ο νόµος έθεσε ένα νέο περιβάλλον στην ηλεκτροπαραγωγή και ο προβλεπόµενος χρόνος αδειοδότησης µειώθηκε. Ο νόµος 3851/2010 «Επιτάχυνση της ανάπτυξης των Ανανεώσιµων Πηγών Ενέργειας για την αντιµετώπιση της κλιµατικής αλλαγής και άλλες διατάξεις σε θέµατα αρµοδιότητας του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιµατικής Αλλαγής» τέθηκε σε εφαρµογή τον Ιούνιο του 2010 για να αναµορφώσει το υφιστάµενο νοµοθετικό πλαίσιο των ΑΠΕ και ειδικότερα το νόµο 3468/2006. Μεταξύ άλλων ο νόµος 3851/2010 θέτει νέες υψολέτερες εγγυηµένες τιµές ανάλογα µε τον τύπο της βιοµάζας (δίνονται διαφορετικές τιµές ανάλογα µε τον τύπο του βιοαερίου, ειδικότερα 220 /MWh για βιοαέριο που προέρχεται από βιοµάζα (κτηνοτροφικά και αγροτοβιοµηχανικά οργανικά υπολείµµατα και απόβλητα) µε εγκατεστηµένη ισχύ 3MW και 200 /MWh από τις ίδιες µονάδες βιοαερίου µε εγκατεστηµένη ισχύ >3MW). Το γεγονός αυτό αποτελεί βασικό µοχλό για να προσελκύσει µεγαλύτερο ενδιαφέρον η αξιοποίηση του βιοαερίου. 3

2. Το Βιοαέριο 2.1. Βασικά στοιχεία Σύµφωνα µε το νόµο 3468/2006 βιοαέριο είναι το καύσιµο αέριο που παράγεται από Βιοµάζα ή από το βιοαποικοδοµήσιµο κλάσµα βιοµηχανικών και αστικών αποβλήτων, το οποίο µπορεί να καθαρισθεί και να αναβαθµισθεί σε ποιότητα φυσικού αερίου, για χρήση ως Βιοκαύσιµο, ή το ξυλαέριο. Το βιοαέριο είναι ένα µείγµα από µεθάνιο, διοξείδιο του άνθρακα, άζωτο, υδρογόνο και υδρόθειο. Το επιθυµητό συστατικό είναι το µεθάνιο, αλλά η ακριβής σύσταση του βιοαερίου ποικίλει ανάλογα µε τη χρησιµοποιούµενη πρώτη ύλη για την παραγωγή του και άλλες παραµέτρους, όπως η θερµοκρασία και η οξύτητα του υποστρώµατος. Βιοαέριο παράγεται από την Αναερόβια Χώνευση (ΑΧ) (ζύµωση), που σηµαίνει ότι η βιοµάζα µετατρέπεται σε βιοαέριο από µικροοργανισµούς απουσία οξυγόνου. Η διεργασία της ΑΧ είναι κοινή σε πολλά φυσικά περιβάλλοντα, όπως τα ιζήµατα των θαλασσών, ή το στοµάχι των µηρυκαστικών. Η ΑΧ είναι µία βιοχηµική διαδικασία κατά την οποία η οργανική ύλη αποσυντίθεται από ποικίλους µικροοργανισµούς. Αυτοί οι µικροοργανισµοί µπορούν να επιζήσουν µόνο κάτω από αναερόβιες συνθήκες και απουσία φωτός. Για το λόγο αυτό, η ΑΧ συνήθως λαµβάνει χώρα σε χωνευτές, ειδικά σχεδιασµένους για το σκοπό αυτό. Οι χωνευτές βιοαερίου είναι ερµητικά µονωµένοι από το οξυγόνο και το φως. Μετά την πλήρωση του χωνευτή µε την πρώτη ύλη, δύο κύρια προϊόντα παράγονται από την αναερόβια χώνευση: βιοαέριο και χωνεµένο υπόλειµµα. Το βιοαέριο που παράγεται κατά την διάρκεια της ΑΧ αποµακρύνεται από τον χωνευτή και οδηγείται σε περαιτέρω επεξεργασία. Το βιοαέριο µπορεί να χρησιµοποιηθεί απευθείας για την παραγωγή θερµότητας ή για ηλεκτρισµού. Το αναβαθµισµένο βιοαέριο (βιοµεθάνιο) µπορεί να χρησιµοποιηθεί ως καύσιµο οχηµάτων ή να διατεθεί στο δίκτυο του φυσικού αερίου ως υποκατάστατό του. Το χωνεµένο υπόλειµµα είναι η βιοµάζα που βιοαποικοδοµήθηκε, και απέµεινε µετά την ΑΧ. Ανάλογα µε την πρώτη ύλη αποτελείται από περισσότερο υγρό ή στερεό τµήµα. Το χωνεµένο υπόλειµµα είναι ένα εξαιρετικό εδαφοβελτιωτικό και παρουσιάζει σηµαντικά πλεονεκτήµατα συγκρινόµενο µε την αρχική πρώτη ύλη. Λόγω της αναερόβιας χώνευσης, οι οσµές του υπολείµµατος είναι κατά πολύ µειωµένες και τα θρεπτικά στοιχεία του για την θρέψη φυτών βελτιωµένα, µε αποτέλεσµα να αποτελεί ένα εξαιρετικό οργανικό εδαφοβελτιωτικό. Γενικά στους χωνευτές µπορούν να χρησιµοποιηθούν πολλά βιοαποικοδοµήσιµα υλικά. Οι πιο βασικές κατηγορίες βιοµάζας που χρησιµοποιούνται στις ευρωπαϊκές µονάδες βιοαερίου είναι (Al Seadi et al., 2008) 1 : στερεή και υδαρής κοπριά, γεωργικά υπολείµµατα και υποπροϊόντα, οργανικά απόβλητα που µπορούν να υποστούν χώνευση από αγροτοβιοµηχανίες και βιοµηχανίες τροφίµων, οργανικό κλάσµα των αστικών αποβλήτων και των υπολειµµάτων εστίασης, λυµατολάσπη, καθώς και ενεργειακές καλλιέργειες (πχ. καλαµπόκι, σόργος, τριφύλλι). 1 Al Saedi T., Rutz D., Prassl H., Köttner M., Finsterwalder T., Volk S., Janssen R., Εγχειρίδιο Βιοαερίου, Οκτώβριος 2008 4

Το βιοαέριο είναι ένα καύσιµο µε πολλές εφαρµογές, συµπεριλαµβανόµενης της ηλεκτροπαραγωγής, της παραγωγής θερµικής ενέργειας και χρήσης στις µεταφορές. Αποδοτικοί τρόποι εκµετάλλευσης του βιοαερίου απεικονίζονται στο ακόλουθο Σχήµα 2 (συνεχείς γραµµές). Το βιοαέριο χρησιµοποιείται συχνότερα σήµερα για ηλεκτροπαραγωγή ή/και παραγωγή θερµότητας. Για το λόγο αυτό η συµπαραγωγή ηλεκτρισµού και θερµότητα (ΣΗΘ) προτιµάται από την ηλεκτροπαραγωγή χωρίς χρήση της θερµότητας ή µόνο την παραγωγή θερµότητας. Η αναβάθµιση του βιοαερίου χρησιµοποιείται όλο και συχνότερα στο δίκτυο του φυσικού αερίου για την υποκατάστασή του ή την χρήση του ως καύσιµο οχηµάτων. 2.2. Πλεονεκτήµατα Σε αντίθεση µε τα ορυκτά καύσιµα, η καύση του βιοαερίου εκλύει στην ατµόσφαιρα το CO 2 που είχε αποθηκευτεί στο φυτό κατά την ανάπτυξή του. Έτσι, ο κύκλος άνθρακα του βιοαερίου είναι κλειστός. Για το λόγο αυτό, η χρήση του βιοαερίου µειώνει τις εκποµπές CO 2 και βοηθά στην αποφυγή αύξησης των συγκεντρώσεων CO 2 στην ατµόσφαιρα, συνεισφέροντας στην αντιµετώπιση της υπερθέρµανσης του πλανήτη. Επιπρόσθετα, άλλα αέρια του θερµοκηπίου 3, όπως το µεθάνιο (CH 4 ) και το υποξείδιο του αξώτου (N 2 O) της ακατέργαστης κοπριάς µειώνονται. Γενικά αποφυγή έκλυσης αερίων του θερµοκηπίου λόγω της χρήσης του βιοαερίου µπορεί να προκύψει από: ιαχείριση της κοπριάς: εξοικονόµηση εκποµπών CH 4 από την χρήση στερεής και υδαρούς κοπριάς Υποκατάσταση: εξοικονόµηση εκποµπών λόγω παραγωγής ηλεκτρισµού και θερµότητας (συµπαραγωγή) από βιοαέριο Αντικατάσταση ορυκτών λιπασµάτων: εξοικονόµηση εκποµπών λόγω αντικατάστασης συµβατικών λιπασµάτων από το χωνεµένο υπόλειµµα. 2 Πηγή AEBIOM, European Biomass Association, A Biogas Roadmap for Europe, Οκτώβριος 2009 3 Για λόγους απλοποίησης, όλες οι εκποµπές αερίων του θερµοκηπίου µετατρέπονται σε ισοδύναµο CO 2 (CO 2-eq), το οποίο και χρησιµοποιείται στο κείµενο. 5

Η κτηνοτροφία αυξάνει τις εκποµπές µεθανίου (CH 4 ) από την εντερική ζύµωση των ζώων, καθώς και τις εκποµπές CH 4 και N 2 O από την διαχείριση της κοπρίας. Σε πολλές χώρες οι µεγάλοι αριθµοί ζωικού κεφαλαίου παίζουν σηµαντικό ρόλο στις εκποµπές αερίων του θερµοκηπίου. Η παραγωγή βιοαερίου από ΑΧ δηµιουργεί χωνεµένο υπόλειµµα που είναι ότι αποµένει από την βιοµάζα µετά την αναερόβια χώνευση. Το χωνεµένο υπόλειµµα υποκαθιστά την ανεπεξέργαστη κοπριά ως εδαφοβελτιωτικό. Λόγω του γεγονότος ότι το χωνεµένο υπόλειµµα έχει καλύτερη λιπαντική ικανότητα σε σχέση µε την ανεπεξέργαστη κοπριά, επιπρόσθετες ποσότητες ορυκτών λιπασµάτων µπορούν να αντικατασταθούν. Το γεγονός αυτό έχει ως αποτέλεσµα την εξοικονόµηση αερίων του θερµοκηπίου λόγω της µειωµένης παραγωγής ορυκτών λιπασµάτων. 2.3. Πολιτική για τις ΑΠΕ στην Ελλάδα Ο νόµος 3851/10 θέτει τους εθνικούς στόχους για τις Ανανεώσιµες Πηγές Ενέργειας (Α.Π.Ε.) µέχρι το έτος 2020, µε βάση την Οδηγία 2009/28/ΕΚ (ΕΕL, 140/2009), ως εξής: Συµµετοχή της ενέργειας που παράγεται από Α.Π.Ε. στην ακαθάριστη τελική κατανάλωση ενέργειας σε ποσοστό 20%. Συµµετοχή της ηλεκτρικής ενέργειας που παράγεται από Α.Π.Ε. στην ακαθάριστη κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας σε ποσοστό τουλάχιστον 40%. Σύµφωνα µε Απόφαση του Υπουργείου Περιβάλλοντος (Α.Υ/Φ1/οικ.19598, Οκτώβριος 2010), η επιδιωκόµενη εγκατεστηµένη ισχύς της βιοµάζας για το 2020 ανέρχεται στα 350MW. Συµµετοχή της ενέργειας που παράγεται από Α.Π.Ε. στην τελική κατανάλωση ενέργειας για θέρµανση και ψύξη σε ποσοστό τουλάχιστον 20%. Συµµετοχή της ενέργειας που παράγεται από Α.Π.Ε. στην τελική κατανάλωση ενέργειας στις µεταφορές σε ποσοστό τουλάχιστον 10%. Σύµφωνα µε το Εθνικό Σχέδιο ράσης για τις ΑΠΕ ο στόχος του 20% των ανανεώσιµων πηγών ενέργειας στην ακαθάριστη τελική κατανάλωση ενέργειας το 2020 θα επιτευχθεί µέσω του συνδυασµού µέτρων για την ενεργειακή απόδοση, καθώς και για την αυξηµένη διείσδυση των τεχνολογιών ΑΠΕ στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, παροχή θέρµανσης και των µεταφορών. Η συνεισφορά (εγκατεστηµένη ισχύς, ακαθάριστη παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας) που αναµένεται από το βιοαέριο στην Ελλάδα για την επίτευξη των δεσµευτικών στόχων του έτους 2020 έχει υπολογιστεί στα 210MW (895GWh ή 77ktoe). Η συνεισφορά των ΑΠΕ στο εθνικό ενεργειακό ισοζύγιο κατά το 2008 ήταν περίπου 7,8% της ακαθάριστης τελικής κατανάλωσης ενέργειας και περίπου το 16,3%, της παραγωγής πρωτογενούς ενέργειας. Η πρωτογενής ενέργεια που παρήχθηκε από ΑΠΕ το 2008 ήταν 1,64 Mtoe. Από αυτήν, 600ktoe αποτελούσε χρήση βιοµάζας στον οικιακό τοµέα, 265 ktoe χρήση βιοµάζας στη βιοµηχανία και 35 ktoe προήλθε από το βιοαέριο, κυρίως για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας (Σχέδιο ράσης για τις ΑΠΕ, 2010). Το πρωτόκολλο του Κιότο θέτει νοµικά δεσµευτικούς στόχους εκποµπών στις ανεπτυγµένες χώρες, µεµονωµένα ή από κοινού για την µείωση των αερίων του θερµοκηπίου κατά τουλάχιστον 5% κάτω από τα επίπεδα του 1990 στο διάστηµα 2008-2012. Η Ευρωπαϊκή Ένωση συµφώνησε να µειώσει τις εκποµπές της κατά 8%. Για την Ελλάδα ορίστηκε µέγιστη αύξηση της τάξης του 25%. Επιπλέον, η ΕΕ θέτει ένα φιλόδοξο περιβαλλοντικό στόχο που πρέπει να επιτευχθεί µέχρι το 2020, µείωση των εκποµπών αερίων του θερµοκηπίου κατά τουλάχιστον 20% κάτω από τα επίπεδα του 1990. Η Απόφαση 3738/08 ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ "περί των προσπαθειών των κρατών µελών να µειώσουν τις εκποµπές αερίων θερµοκηπίου για την επίτευξη των δεσµεύσεων της Κοινότητας για µείωση των εκποµπών αερίων του θερµοκηπίου έως το 2020" 6

θέτει τα όρια των εκποµπών αερίων θερµοκηπίου κάθε κράτους µέλος για το 2020 σε σύγκριση µε το 2005 σχετικά µε εκποµπές από τοµείς που δεν εµπίπτουν στο Ευρωπαϊκό Σύστηµα Εµπορίας (π.χ. γεωργία). Η Ελλάδα έχει δεσµευθεί να περιορίσει τις εκποµπές αερίων του θερµοκηπίου κατά 4%. Πολιτικές προώθησης των ΑΠΕ περιγράφονται στο 2ο Εθνικό Πρόγραµµα για την κλιµατική Αλλαγή (πράξη 5 της 27.2.2003) µε στόχο την θέσπιση πολιτικών και µέτρων για την µείωση των εκποµπών αερίων του φαινοµένου του θερµοκηπίου. Στο αναθεωρηµένο Εθνικό Πρόγραµµα για τις κλιµατικές αλλαγές, εκτιµάται ότι η Αναερόβια Χώνευση ζωικών αποβλήτων χοίρων (35% των ζώων το 2010 και 50% των ζώων το 2015 αντίστοιχα) µπορούν να συνεισφέρουν σε µείωση των αερίων του θερµοκηπίου κατά 60.000t CO 2 -eq το 2010 and 83.000t CO 2 -eq το 2015. Σύµφωνα µε την εθνική απογραφή εκποµπών (Απρίλιος 2010) το 2008, οι εκποµπές αερίων θερµοκηπίου (χωρίς αλλαγές στη χρήση γης και δασοπονία - LULUCF) ανήλθαν σε 126,89 Mt CO2- eq παρουσιάζοντας αύξηση 20,34% σε σχέση µε τις εκποµπές βάσης και 22,85% σε σύγκριση µε τα επίπεδα του 1990. Εάν οι εκποµπές / απορροφήσεις από LULUCF συµπεριλαµβάνονταν τότε η αύξηση ανέρχεται σε 22,72% (από 100,81 Mt CO 2 -eq το 1990-123,71 Mt CO 2 -eq το 2008). Οι εκποµπές από τον τοµέα της ενέργειας για το 2008 αντιπροσώπευαν το 81,98% των συνολικών εκποµπών αερίων του θερµοκηπίου (χωρίς LULUCF) και αυξήθηκαν κατά περίπου 34,13% σε σύγκριση µε τα επίπεδα του 1990. Οι εκποµπές από τη γεωργία που αντιπροσώπευαν το 7,03% των συνολικών εκποµπών το 2008 (χωρίς LULUCF), µειώθηκαν κατά περίπου 21,42% σε σύγκριση µε τα επίπεδα του 1990. 7

3. Αδειοδοτική διαδικασία έργων βιοαερίου στην Ελλάδα 3.1. Αδειοδοτική διαδικασία και αδειοδοτούσες αρχές Η βασική διαδικασία αδειοδότησης ΑΠΕ και έργων βιοαερίου στην Ελλάδα είναι η ακόλουθη: 1. Άδεια Παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας Με το νόµο 3851/2010 η διαδικασία έκδοσης της άδειας παραγωγής έργου ΑΠΕ, επανακτά τον προ του Ν. 3468/06 χαρακτήρα της, ως µια πρώτη εκτελεστή άδεια σκοπιµότητας του έργου. Η άδεια παραγωγής αφορά πλέον την τεχνικοοικονοµική επάρκεια του συγκεκριµένου έργου ΑΠΕ και αποσυνδέεται από τη διαδικασία περιβαλλοντικής αδειοδότησης, η οποία ακολουθεί σε επόµενο στάδιο. Η άδεια για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από Α.Π.Ε. και Σ.Η.Θ.Υ.Α. χορηγείται µε απόφαση της Ρυθµιστικής Αρχής Ενέργειας (Ρ.Α.Ε.). Η Ρ.Α.Ε. εξετάζει την αίτηση και αποφασίζει για τη χορήγηση ή µη άδειας παραγωγής µέσα σε δύο (2) µήνες από την υποβολή της αίτησης, εφόσον ο φάκελος είναι πλήρης, άλλως από τη συµπλήρωσή του. Ο φάκελος θεωρείται πλήρης, αν µέσα σε τριάντα (30) ηµέρες από την υποβολή του δεν ζητηθούν εγγράφως από τον αιτούντα συµπληρωµατικά στοιχεία. Στο στάδιο αυτό η ΡΑΕ εξετάζει επίσης αν το έργο µπορεί να υλοποιηθεί σε συµµόρφωση µε το Ειδικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασµού και Αειφόρου Ανάπτυξης για τις ΑΠΕ ώστε να διασφαλίζεται η κατ αρχήν προστασία του περιβάλλοντος. Ένα νέο κριτήριο για την ΡΑΕ αποτελεί η συµβατότητα του έργου µε το Εθνικό Σχέδιο ράσης των ΑΠΕ για να επιτευχθούν οι εθνικοί στόχοι χρήσης ενέργειας από αυτές. Η απόφαση αναρτάται στην ιστοσελίδα της Ρ.Α.Ε. και κοινοποιείται στον Υπουργό Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιµατικής Αλλαγής Μέσα σε προθεσµία δεκαπέντε (15) ηµερών από την ανάρτηση στην ιστοσελίδα της Ρ.Α.Ε. της απόφασης της Ρ.Α.Ε. όποιος έχει έννοµο συµφέρον µπορεί να ασκήσει προσφυγή κατ αυτής για έλεγχο της νοµιµότητάς της. Η άδεια παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από Α.Π.Ε. και Σ.Η.Θ.Υ.Α. χορηγείται για χρονικό διάστηµα µέχρι είκοσι πέντε (25) έτη και µπορεί να ανανεώνεται µέχρι ίσο χρόνο. Εξαιρούνται από την υποχρέωση να λάβουν άδεια παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας ή άλλη διαπιστωτική απόφαση φυσικά ή νοµικά πρόσωπα που παράγουν ηλεκτρική ενέργεια από σταθµούς βιοµάζας, βιοαερίου και βιοκαυσίµων µε εγκατεστηµένη ηλεκτρική ισχύ µικρότερη ή ίση του ενός (1) MW. Για τη χορήγηση της άδειας παραγωγής, υποβάλλεται αίτηση στη Ρ.Α.Ε., η οποία συνοδεύεται από όλα τα έγγραφα που ορίζονται στο Παράρτηµα Ι της Υπουργικής Απόφασης (Υ.Α.) 6/Φ1/οικ.5707 «Κανονισµός Αδειών Παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας µε χρήση Ανανεώσιµων Πηγών Ενέργειας και µέσω Συµπαραγωγής Ηλεκτρισµού και Θερµότητας Υψηλής Απόδοσης» (ΦΕΚ 448/Β/3.4.2007). Συµπληρώσεις/διευκρινήσεις βρίσκονται στην ιστοσελίδα της ΡΑΕ (www.rae.gr). Οι σταθµοί παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από Α.Π.Ε. ή Σ.Η.Θ.Υ.Α. που εξαιρούνται από την υποχρέωση άδειας παραγωγής σύµφωνα µε το άρθρο 4, απαλλάσσονται και από την υποχρέωση να λάβουν άδεια εγκατάστασης και λειτουργίας. Αντίθετα, υποχρεούνται στην τήρηση της διαδικασίας περιβαλλοντικής αδειοδότησης σύµφωνα µε το άρθρο 4 του ν.1650/1986. 8

1.1 Προκαταρκτική έγκριση τρόπου σύνδεσης Η Ρ.Α.Ε., πριν εκδώσει την απόφασή της, µπορεί να συνεργάζεται µε τον ιαχειριστή του Συστήµατος ή του ικτύου ή των Μη ιασυνδεδεµένων Νησιών για τον κατ αρχήν καθορισµό του τρόπου και του σηµείου σύνδεσης του σταθµού µε το Σύστηµα ή το ίκτυο. Ο καθορισµός αυτός γίνεται µέσα σε είκοσι (20) ηµέρες από την ηµεροµηνία υποβολής του ερωτήµατος της Ρ.Α.Ε. προς τον ιαχειριστή και δεν συνεπάγεται δέσµευση του ιαχειριστή ή της Ρ.Α.Ε. για την ύπαρξη διαθέσιµου ηλεκτρικού χώρου κατά τη χορήγηση της Προσφοράς Σύνδεσης. 2. Έγκριση Περιβαλλοντικών Όρων (Ε.Π.Ο) και άδεια εγκατάστασης Μετά την έκδοση της άδειας παραγωγής από τη Ρ.Α.Ε., ο ενδιαφερόµενος προκειµένου να του χορηγηθεί άδεια εγκατάστασης, ζητά ταυτόχρονα την έκδοση: α) Προσφοράς Σύνδεσης από τον αρµόδιο ιαχειριστή. β) Απόφασης Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων (Ε.Π.Ο.), κατά το άρθρο 4 του ν.1650/1986, όπως ισχύει, και γ) Άδειας Επέµβασης σε δάσος ή δασική έκταση, κατά την παρ. 2 του άρθρου 58 του ν. 998/1979 (ΦΕΚ 289Α ), εφόσον απαιτείται, ή γενικά των αναγκαίων αδειών για την απόκτηση του δικαιώµατος χρήσης της θέσης εγκατάστασης του έργου. 2.1 Προσφορά σύνδεσης Ο αρµόδιος ιαχειριστής µε απόφασή του χορηγεί µέσα σε τέσσερις (4) µήνες την Προσφορά Σύνδεσης που ζητήθηκε, η οποία οριστικοποιείται και καθίσταται δεσµευτική: α) µε την έκδοση της απόφασης Ε.Π.Ο. για το σταθµό Α.Π.Ε. ή, β) αν δεν απαιτείται απόφαση Ε.Π.Ο., µε τη βεβαίωση από την αρµόδια περιβαλλοντική αρχή της οικείας Περιφέρειας ότι ο σταθµός Α.Π.Ε. απαλλάσσεται από την υποχρέωση αυτή. Η Προσφορά Σύνδεσης ισχύει για τέσσερα (4) έτη από την οριστικοποίησή της και δεσµεύει τον ιαχειριστή και τον δικαιούχο. 2.2 Έγκριση Περιβαλλοντικών Όρων Eξαιρούνται από την υποχρέωση έκδοσης απόφασης Ε.Π.Ο., οι σταθµοί παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από βιοαέριο που εγκαθίστανται σε γήπεδα, εφόσον η εγκατεστηµένη ηλεκτρική ισχύς τους δεν υπερβαίνει τα 0,5MW. Για τις ανωτέρω περιπτώσεις απαιτείται η χορήγηση βεβαίωσης απαλλαγής εντός αποκλειστικής προθεσµίας είκοσι (20) ηµερών από την αρµόδια περιβαλλοντική αρχή της οικείας Περιφέρειας, µετά την άπρακτη παρέλευση της οποίας θεωρείται αυτή χορηγηθείσα. Για τη χορήγηση της βεβαίωσης εξετάζεται µόνο η εγκατεστηµένη ισχύς του σταθµού και ότι ο χώρος εγκατάστασης δεν εµπίπτει α) σε γήπεδα που βρίσκονται σε οριοθετηµένες περιοχές του δικτύου Natura 2000 ή σε παράκτιες ζώνες που απέχουν λιγότερο από εκατό (100) µέτρα από την οριογραµµή του αιγιαλού εκτός βραχονησίδων, ή β) γειτνιάζουν, σε απόσταση µικρότερη των εκατόν πενήντα (150) µέτρων, µε σταθµό Α.Π.Ε. της ίδιας τεχνολογίας που είναι εγκατεστηµένος σε άλλο γήπεδο και έχει εκδοθεί γι αυτόν άδεια παραγωγής ή απόφαση Ε.Π.Ο. ή προσφορά σύνδεσης, η δε συνολική ισχύς των σταθµών υπερβαίνει τα παραπάνω καθοριζόµενα όρια. Η χορήγηση άδειας παραγωγής αποτελεί προϋπόθεση της υποβολής αιτήµατος για τη χορήγηση Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων (Ε.Π.Ο.). Πριν από τη χορήγηση της άδειας παραγωγής, οι αρµόδιες υπηρεσίες οφείλουν να εξετάζουν αιτήσεις ενδιαφεροµένων για την έκδοση γνωµοδοτήσεων σχετικών µε την εγκατάσταση σταθµών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, που απαιτούνται στο πλαίσιο της διαδικασίας περιβαλλοντικής αδειοδότησης, σύµφωνα µε τις κείµενες διατάξεις. 9

Η διαδικασία και τα περιεχόµενα των Μελετών Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων έργων ΑΠΕ περιγράφονται στις ακόλουθες Υπουργικές Αποφάσεις: Υ.Α. Η.Π. 15393/2332/2002 : Κατάταξη δηµόσιων και ιδιωτικών έργων και δραστηριοτήτων σε κατηγορίες σύµφωνα µε το αρθ. 3 του ν. 1650/86 όπως αντικαταστάθηκε µε το αρθ. 1 του ν. 3010/02 «εναρµόνιση του ν. 1650/86 µε τις οδηγίες 97/11/ΕΕ και 96/61/ΕΕ κ.α (91/Α)». Βασικά, τα έργα βιοαερίου κατηγοριοποιούνται βάσει τις πρώτης ύλης και της εγκατεστηµένης ισχύος (για παράδειγµα µία µονάδα ηλεκτροπαραγωγής µε χρήση βιοµάζας και αγροτικών απορριµµάτων κατατάσσεται στην κατηγορία Α1 αν η εγκατεστηµένη ισχύς της µονάδας είναι >30MW, στην A2 αν η εγκατεστηµένη ισχύς της µονάδας είναι >1MW και <30MW και στην B3 αν η εγκατεστηµένη ισχύς της µονάδας είναι <1MW, Οµάδα 9, Α/Α 274). Υπουργική Απόφαση Οικ. 104247/ΕΥΠΕ/ΥΠΕΧΩ Ε «ιαδικασία Προκαταρκτικής Περιβαλλοντικής Εκτίµησης και Αξιολόγησης (Π.Π.Ε.Α.) και Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων (Ε.Π.Ο.) έργων Ανανεώσιµων Πηγών Ενέργειας (Α.Π.Ε.), σύµφωνα µε το άρθρο 4 του ν. 1650/1986, όπως αντικαταστάθηκε µε το άρθρο 2 του ν. 3010/2002» (ΦΕΚ Β 663 26.5.2006) Υπουργική Απόφαση Οικ. 104247/ΕΥΠΕ/ΥΠΕΧΩ Ε «ιαδικασία Προκαταρκτικής Περιβαλλοντικής Εκτίµησης και Αξιολόγησης (Π.Π.Ε.Α.) και Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων (Ε.Π.Ο.) έργων Ανανεώσιµων Πηγών Ενέργειας (Α.Π.Ε.), σύµφωνα µε το άρθρο 4 του ν. 1650/1986, όπως αντικαταστάθηκε µε το άρθρο 2 του ν. 3010/2002» (ΦΕΚ Β 663 26.5.2006) Επίσης αξίζει να σηµειωθεί η ΚΥΑ 6/Φ1/οικ.19500/4.11.2004 (ΦΕΚ 1671/Β) σύµφωνα µε την οποία Σταθµοί ηλεκτροπαραγωγής µε χρήση βιοαερίου κατατάχθηκαν στις µέσης (εγκατεστηµένη ισχύς >0.5MWe) και χαµηλής όχλησης ( 0.5MWe εγκατεστηµένη ισχύς). Σύµφωνα µε το άρθρο 3 του νόµου 3851/2010 Προκαταρκτική Περιβαλλοντική Εκτίµηση και Αξιολόγηση δεν απαιτείται επίσης για τους υβριδικούς σταθµούς και τους σταθµούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από Ανανεώσιµες Πηγές Ενέργειας, καθώς και για τα συνοδά έργα που απαιτούνται για την ηλεκτρική σύνδεση στο Σύστηµα ή το ίκτυο και τα έργα εσωτερικής οδοποιίας και οδοποιίας πρόσβασης. Με το άρθρο αυτό η Προκαταρκτική Περιβαλλοντική Εκτίµηση και Αξιολόγηση (ΠΠΕΑ) και Έγκριση Περιβαλλοντικών Όρων (ΕΠΟ) συγχωνεύονται σε µία ενιαία διαδικασία. Για την έκδοση απόφασης Ε.Π.Ο. των έργων από Α.Π.Ε. ή Σ.Η.Θ.Υ.Α. υποβάλλεται πλήρης φάκελος και Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (Μ.Π.Ε.) στην αρµόδια για την περιβαλλοντική αδειοδότηση αρχή (ΕΥΠΕ, Περιφέρεια ή Νοµαρχία όπως αυτές υφίστανται πλέον). Η αρµόδια αρχή εξετάζει τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις και τα προτεινόµενα µέτρα πρόληψης και αποκατάστασης, µεριµνά για την τήρηση των διαδικασιών δηµοσιοποίησης και αποφαίνεται για τη χορήγηση ή µη απόφασης Ε.Π.Ο. µέσα σε τέσσερις (4) µήνες από το χρόνο που ο φάκελος θεωρήθηκε πλήρης. Ο φάκελος θεωρείται πλήρης, εάν µέσα σε είκοσι (20) ηµέρες από την υποβολή του δεν ζητηθούν εγγράφως από τον ενδιαφερόµενο συµπληρωµατικά στοιχεία. Η αδειοδοτούσα αρχή δεν µπορεί να ζητήσει εκ νέου από τον ενδιαφερόµενο συµπληρωµατικά στοιχεία εκτός από διευκρινίσεις επί στοιχείων που είχαν ήδη ζητηθεί εγγράφως. Οι αρµόδιες υπηρεσίες και φορείς στους οποίους διαβιβάζεται ο φάκελος από την αρµόδια για την περιβαλλοντική αδειοδότηση αρχή υποχρεούνται να γνωµοδοτούν για τα θέµατα αρµοδιότητάς τους και µέσα στα πλαίσια των όρων και προϋποθέσεων χωροθέτησης που προβλέπονται στο Ειδικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασµού και Αειφόρου Ανάπτυξης για τις Ανανεώσιµες Πηγές Ενέργειας (ΦΕΚ 2464 Β ), όπως ισχύει κατά περίπτωση, µέσα στις προθεσµίες που καθορίζονται από το νόµο ή τάσσονται από την αρµόδια υπηρεσία. Αν δεν απαντήσουν µέσα στις προθεσµίες 10

αυτές, η απόφαση Ε.Π.Ο. χορηγείται χωρίς τις γνωµοδοτήσεις τους, τηρουµένων των σχετικών διατάξεων για την προστασία του περιβάλλοντος. Η απόφαση Ε.Π.Ο. για την εγκατάσταση σταθµών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από Α.Π.Ε. ή Σ.Η.Θ.Υ.Α. ισχύει για δέκα (10) έτη και µπορεί να ανανεώνεται, µε αίτηση που υποβάλλεται υποχρεωτικά έξι (6) µήνες πριν από τη λήξη της, για µία ή περισσότερες φορές, µέχρι ίσο χρόνο κάθε φορά. 2.3 Άδεια Εγκατάστασης Για την εγκατάσταση ή επέκταση σταθµού παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από Α.Π.Ε. ή Σ.Η.Θ.Υ.Α., απαιτείται σχετική άδεια. Η άδεια αυτή χορηγείται µετά την εξασφάλιση α) άδειας παραγωγής, β) έγκριση ΕΠΟ, γ) Άδεια Επέµβασης εφόσον απαιτείται, ή γενικά των αναγκαίων αδειών για την απόκτηση του δικαιώµατος χρήσης της θέσης εγκατάστασης του έργου και δ) προσφορά σύνδεσης, από: την Περιφέρεια (στην περίπτωση όπου αρµόδια για την περιβαλλοντική αδειοδότηση είναι η περιφέρεια ή η Νοµαρχία όπως υφίστανται πλέον) το ΥΠΕΚΑ (στην περίπτωση όπου αρµόδιο για την περιβαλλοντική αδειοδότηση είναι το ΥΠΕΚΑ και συναρµόδια Υπουργεία). Η άδεια εγκατάστασης χορηγείται µέσα σε προθεσµία δεκαπέντε (15) εργάσιµων ηµερών από την ολοκλήρωση της διαδικασίας ελέγχου των δικαιολογητικών. Ο έλεγχος αυτός πρέπει σε κάθε περίπτωση να έχει ολοκληρωθεί µέσα σε τριάντα (30) εργάσιµες ηµέρες από την κατάθεση της σχετικής αίτησης. Αφού καταστεί δεσµευτική η Προσφορά Σύνδεσης (δηλαδή µετά την Έγκριση Περιβαλλοντικών Όρων), ο δικαιούχος ενεργεί: α) για τη χορήγηση άδειας εγκατάστασης, β) για τη σύναψη της Σύµβασης Σύνδεσης και της Σύµβασης Πώλησης, γ) για τη χορήγηση αδειών, πρωτοκόλλων ή άλλων εγκρίσεων που τυχόν απαιτούνται σύµφωνα µε τις διατάξεις της ισχύουσας νοµοθεσίας για την εγκατάσταση του σταθµού (πχ. πρωτόκολλο εγακτάσταση ή πολεοδοµική άδεια), δ) για την τροποποίηση της απόφασης Ε.Π.Ο. ως προς τα έργα σύνδεσης, εφόσον απαιτείται 3. Άδεια λειτουργίας Η άδεια λειτουργίας χορηγείται µε απόφαση του οργάνου που είναι αρµόδιο για τη χορήγηση της άδειας εγκατάστασης, µετά από αίτηση του ενδιαφεροµένου και έλεγχο από κλιµάκιο των αρµόδιων Υπηρεσιών της τήρησης των τεχνικών όρων εγκατάστασης στη δοκιµαστική λειτουργία του σταθµού, καθώς και έλεγχο της διασφάλισης των αναγκαίων λειτουργικών και τεχνικών χαρακτηριστικών του εξοπλισµού του, που µπορεί να διενεργείται και από το Κέντρο Ανανεώσιµων Πηγών Ενέργειας (Κ.Α.Π.Ε.). Η άδεια λειτουργίας χορηγείται µέσα σε αποκλειστική προθεσµία είκοσι (20) ηµερών από την ολοκλήρωση των ανωτέρω ελέγχων. Η άδεια λειτουργίας σταθµών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από Α.Π.Ε. ή Σ.Η.Θ.Υ.Α. ισχύει για είκοσι (20) τουλάχιστον έτη και µπορεί να ανανεώνεται µέχρι ίσο χρονικό διάστηµα. 11

12 ιάγραµµα 1: Αδειοδοτική ιαδικασία έργων ΑΠΕ στην Ελλάδα

Παράρτηµα 1: Αδειοδοτική διαδικασία έργων βιοαερίου στην Αυστρία, Γερµανία, ανία, Ολλανδία και Ιταλία Ανάπτυξη Βιώσιµης Αγοράς Βιοαερίου στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη Αδειοδοτική διαδικασία έργων βιοαερίου στην Αυστρία, Γερµανία, ανία, Ολλανδία και Ιταλία Αριθµ. Συµβολαίου IEE/09/848 SI2.558364 ιάρκεια Έργου 01/05/2010 31/10/2012 Υποστηρίζεται από Περιεχόµενα 1. Αυστρία 2. Γερµανία 3. ανία 4. Ολλανδία 5. Ιταλία 13

Το βιοαέριο στην Αυστρία 324 77,2 570 GWh(0,9% µονάδες(295 MW el. µε εγγυηµένη τιµή) Pucking2005 Margarethenam της συνολικής κατανάλωσηςενέργειας, ενέργειαγια160.000 Station) 2007 Moos (Filling νοικοκυριά) ανεφοδιασµού) Bruckan Leoben2010 derleitha2008 Engerwitzdorf2010 Eugendorf(σταθµός 2002 Πρώτο οµοσπονδιακό σχήµα υποστήριξης παραγωγής ενέργειας από βιοαέριο Παραγωγή ενέργειας από βιοαέριο Συστήµατα αναβάθµισης βιοαερίου Αυστρία νοµοθεσία ηλεκτροπαραγωγής Εγγυηµένη τιµή (Feed-in tariff) για ηλεκτροπαραγωγή από βιοαέριο το 2010 Μέχρι 250 kw ισχύς 18,5 Cent / kwh τιµή Μέχρι 500 kw 13,0 Cent / kwh eco electricity, φορέαoemag (eco electricity) Πρέπει να υπάρχουν όλες οι άδειες για την ανέγερση και λειτουργία της µονάδας Χρειάζεται πιστοποίηση από τον διαχειριστή του δικτύου στο σηµείο σύνδεσης Ζητήστε από την πολιτειακή κυβέρνηση αίτηση για χαρακτηρισµό της µονάδας ως (συµπεριλαµβάνονται άδειες, πρώτη ύλη, αποδοτικότητα-60 %) Αιτηθείτε από το τον που πρέπει να υπογράψει σύµβαση για την παραγόµενηηλεκτρικήενέργεια µεεσάς. Πάνω από 500 kw 16,5 Cent / kwh οι µονάδες µέχρι 250 kw πρέπει να χρησιµοποιούν σε ποσοστό 30% κτηνοτροφικά απόβλητα χρησιµοποιώντας µη γεωργικές πρώτες ύλες η εγγυηµένη τιµή µειώνεται κατά 20% επιπρόσθετο µπόνους στην συµπαραγωγή 2 Cent / kwh όταν πληρούνται συγκεκριµένα κριτήρια αποδοτικότητας επιπρόσθετο µπόνους τεχνολογίας 2 Cent / kwh όταν το βιοαέριο αναβαθµίζεται και διατίθεται στο δίκτυο φυσικού αερίου 14

Αυστρία αδειοδοτική διαδικασία 3 νόµοι πλαίσιο για την αδειοδοτική διαδικασία µελλοντικών µονάδων βιοαερίου Graph: Permission Austria feedstock no waste waste power production yes no heat production yes no or Umbrella laws for permitting biogas plants Gewerbeordnung ELWOG Gewerbeordnung AWG Included laws in the permission Separate permission is needed for VEXAT Bauordnung Wasserrechtsgesetz Gaswirtschaftsgesetz Arbeitnehmerschutzgesetz Several other regulations like: ÖNORM, ÖWAV Raumordnungsgesetz (application has to be given before application to the umbrella laws) Tiermaterialiengesetz (application after the approval of the umbrella law) Starkstromwegegesetz (application after the approval of the umbrella law) ΚαµίαάδειαδεναπαιτείταιγιατηνδιάθεσηηλεκτρικήςενέργειααπόΑΠΕ, εκτός από µία άδεια άσκησης επιχειρηµατικής ΟνόµοςEEG παρέχειεγγυηµένητιµήγιαηλεκτροπαραγωγήαπόβιοαέριο. δραστηριότητας. Η τιµή εξαρτάται από το µέγεθος της µονάδας και συµπεριλαµβάνει Απαιτεί από τον διαχειριστή του δικτύου να καταβάλει την εγγυηµένη τιµή φορέα εκµετάλλευσης της µονάδας βιοαερίου για20 Γερµανία Ο νόµος για τις Ανανεώσιµες Πηγές Ενέργειας (EEG) (feed-in διάφορα µπόνους για συγκεκριµένα θέµατα. αερίου(gasnetzzugangsverordnung) tariff) στον έτη. Το2008 Η θερµότητα της µονάδας θα πρέπει να αξιοποιείται. θεσµοθετήθηκε που βιοµεθανίου στο δηµόσιο δίκτυο φυσικού αερίου. ο νόµος για την πρόσβαση στο δίκτυο φυσικού επιτρέπει την έκχυση 15

Γερµανία Αδειοδότηση µονάδας βιοαερίου από τους οµοσπονδιακούς νόµους για τον έλεγχο της ρύπανσης και πολεοδόµησης Η εγκατάσταση και λειτουργία µονάδων παραγωγής βιοαερίου στη Γερµανία απαιτεί πάνταάδειααπότιςδηµόσιεςαρχές. Η διαδικασία χορήγησης της άδειας εξαρτάται από το µέγεθος και τη θέση του έργου τουβιοαερίου, καθώςκαιαπότιςπρώτεςύλες. Υπάρχουν δύο εναλλακτικές διαδικασίες αδειοδότησης για τις µονάδες βιοαερίου: Οµοσπονδιακός νόµος για τον έλεγχο της ρύπανσης (BimSchG) Οµοσπονδιακός νόµος για την πολεοδόµηση (BauGB) Η διαδικασία αδειοδότησης µέσω του BauGB απαιτεί απλώς µία οικοδοµική άδεια. Ηδιαδικασίααδειοδότησηςµέσωτου BimSchGείναικάπωςπιοπολύπλοκη. Αυτόµατα εµπεριέχει και την οικοδοµική άδεια. Ανάλογαµετοποσότωναποβλήτωνπουδιαχειρίζεταιηµονάδασεηµερήσιαβάση, µία απλοποιηµένη ή πιο επίσηµη διαδικασία στο πλαίσιο του BImSchG απαιτείται. Η επίσηµη διαδικασία απαιτεί περισσότερο χρόνο καθώς χρειάζεται δηµόσια διαβούλευση. Γερµανία διαδικασία αδειοδότησης για µονάδες βιοαερίου 16

οι µονάδες βιοαερίου σε αγροτικές περιοχές πριµοδοτούνται Πρέπει να αδειοδοτούνται, µε την προϋπόθεση ότι δεν παραβιάζουν δηµόσιο συµφέρον και η πρόσβαση σε υποδοµές είναι διαθέσιµη. Η απλουστευµένη αυτή αδειοδοτική διαδικασία εξαρτάται από τους ακόλουθους παράγοντες: το2004 (Federal Building Act). Γερµανία -ειδικήρύθµιση: διαδικασία χορήγησης άδειας για τις µονάδες βιοαερίου σε αγροτικές περιοχές Από απότονοµοσπονδιακόνόµοπερίπολεοδόµησης 1. Η µονάδα παραγωγής βιοαερίου συνδέεται στενά µε ένα αγρόκτηµα (ή παρόµοια επιχείρηση) ανάλογα µε την τοποθεσία και το είδος του αγροκτήµατος 2. Η πρώτη ύλη παρέχεται από αυτό το αγρόκτηµα ή από κάποιο γειτονικό 3. Μόνο µία µονάδα λειτουργεί ανά αγρόκτηµα ή ανά επιχειρηµατική περιοχή 4. Η εγκατεστηµένη ισχύς είναι µικρότερη από 0,5 ΜW ΑΠΕ(VE-Lov. No 1392/2008) Νόµος για την προώθηση των ανία νοµοθετικό πλαίσιο Εγγύηση για σταθερή πριµοδότηση πάνω από την τιµή αγοράς στον φορέα εκµετάλλευσης της µονάδας βιοαερίου Εγγυηµένη καταβολή τιµής για 10 έτη Νόµος για την προµήθεια Φυσικού Αερίου Η πώληση αναβαθµισµένου βιοαερίου δεν είναι στην πραγµατικότητα κερδοφόρα λόγω των κινήτρων που ευνοούν µονάδες τηλεθέρµανσης Νόµος για την τηλεθέρµανση Περιορισµοί που προστατεύουν τους καταναλωτές από το κέρδος των εταιρειών παροχής θερµότητας 17

ανία αδειοδοτούσες αρχές Γενικά την ευθύνη έχουν οι ήµοι Υπουργείο Περιβάλλοντος(περιφερειακά γραφεία περιβάλλοντος) Έργα µε σηµαντική επίπτωση στο περιβάλλον Αποθήκευση αερίου> 8700 m³ ανία αδειοδοτική διαδικασία Ηελάχιστηυποχρέωσηγιααδειοδότησηµονάδαςβιοαερίουείναιη: Οικοδοµική άδεια Σύµφωνα µε τις κατευθύνσεις του νοµοθετικού πλαισίου Μονάδα βιοαερίου κλίµακας αγροκτήµατος: πρέπει να υποβληθεί από τον ήµο Κεντρικές µονάδες βιοαερίου: πρέπει να ενσωµατωθούν στα τοπικά σχέδια. Πιο πολύπλοκη διαδικασία Άδεια πυροπροστασίας Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων που να οδηγεί σε: Έγκριση περιβαλλοντικών όρων. Έγκριση χρήσης γης (συχνά), Τοπικό σχέδιο (συχνά). 18

ανία χρονοδιάγραµµα αδειοδότησης Κίνητρα για τη βιώσιµη παραγωγή ενέργειας µέσω του ΠρογράµµατοςSDE Ολλανδία νοµοθετικό πλαίσιο Η πριµοδότηση έχει ως στόχο να αντισταθµίσει τη διαφορά µεταξύ της ηλεκτρικής ενέργειας από ορυκτούς πόρους και την πρόσθετη τιµή για την ηλεκτρική ενέργεια από ανανεώσιµες πηγές Η επιπρόσθετη τιµή είναι εγγυηµένη µέχρι 12 έτη εν υπάρχει νοµοθεσία για την παραγόµενη θερµότητα από ΑΠΕ Περιορισµένος προϋπολογισµός για καταβολή της πριµοδότησης Νόµος για την προµήθεια Φυσικού Αερίου (Gaswet) Ρυθµίζει την πρόσβαση στο δίκτυο του φυσικού αερίου Ηαναβάθµισητουβιοαερίουκαιηέκχυσηστοδίκτυοθαβρεθούνστο επίκεντρο τα επόµενα έτη 19

Ολλανδία αδειοδοτούσες αρχές Ολλανδία αδειοδοτική διαδικασία Οικοδοµική άδεια rapportagem.e.r.) Άδεια χωροθέτησης Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων(EIA Millieueffect Το χωροταξικό σχέδιο (WRO) προδιαγράφει περιοχές στις οποίες επιτρέπεται η ανέγερση µονάδων βιοαερίου Το τοπικό σχέδιο χρήσης γης αποτελεί την βάση. Οι αιτήσεις πρέπει να κάνουν αναφορά σε αυτό για να λάβουν οικοδοµική άδεια Για µεγάλης κλίµακας κεντρικές µονάδες βιοαερίου ειδικές άδειες πρέπει να λαµβάνονται υπόψη στο σχέδιο χρήσης γης Περιλαµβάνεται στον Ολλανδικό νόµο για το περιβάλλον (σηµαντικές απαιτήσεις) Απαραίτητη για δυναµικότητα επεξεργασίας υποστρώµατος > 100 τόνους την ηµέρα Απαραίτητη επίσης και για µικρές µονάδες βιοαερίου µε µικρότερη δυναµικότητα ανάλογα µε τη νοµοθεσία σε τοπικό επίπεδο 20

Ιταλία νοµοθετικό πλαίσιο Νοµοθεσία Νόµος No. 79/99 Ιταλικό διάταγµα No. 387/03 Νόµος No. 239/04 ιάταγµα No. 152 της 03/04/2006 Νόµος No. 222/07 Νόµος No. 244/07 Περιεχόµενο Ορισµός των ΑΠΕ. Εισαγωγή των πράσινων πιστοποιητικών (Green Certificates) Υποχρέωση για τους παραγωγούς και τους εισαγωγείς να παρέχουν µια ετήσια «ποσόστωση-quota» ενέργειας από ΑΠΕ ίση µε 2% της εισαγόµενης ή / και παραγόµενης ενέργειας µε τη χρήση συµβατικών πηγών κατά τη διάρκεια του προηγούµενου έτους. Από το 2004 έως το 2006, η υποχρεωτική ποσόστωση αυξήθηκε κατά 0,35 %τοχρόνο. Το διάταγµα "Marzano": Οι παραγωγοί ενέργειας υποχρεούνται να παρέχουν στο δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας ποσοστό 3,05% ενέργεια από ΑΠΕ. Η διάρκεια των πράσινων πιστοποιητικών αυξάνεται στα 12 έτη. ΕισάγονταινέακίνητραγιαµονάδεςΑΠΕ, πουλειτούργησανµετάτην 31 η εκεµβρίου 2007. Οι µονάδες αυτές µπορεί να είναι νέες, ανακαινισµένες ή αναβαθµισµένες. Οι µονάδες βιοαερίου µε µέση ισχύ µεγαλύτερη από 1 MW, λαµβάνουν εγγυηµένη τιµή για 15 έτη, η οποία ανέρχεται σε 30 eurocents/kwh στην περίπτωση βιοµάζας και βιοαερίου από καλλιέργειες, κτηνοτροφία και (δασύλλια περιοδικής υλοτόµησης). Νόµος No. 99/2009 Εισάγει µία νέα ενιαία τιµή (all-inclusive price) 0,28 / kwh για µονάδες «βιοαερίου καιβοµάζας" plants. Μονάδες ισχύος< 200 kw: ειδοποίηση έναρξης εργασιών Ο νόµος 244/07 εισήγαγε την δυνατότητα λειτουργίας µικρών µονάδων µε Μονάδες ισχύος> 200 kw: (Single Ενιαία άδεια Authorization) Ιταλία αδειοδοτική διαδικασία ειδοποίηση έναρξης εργασιών Η έναρξη εργασιών είναι ένα σηµαντικό εργαλείο πολεοδοµικού σχεδιασµού στονκτιριακότοµέα. Υποβάλλεταιαπόεξουσιοδοτηµένοεπαγγελµατία (πχ. µηχανικό, αρχιτέκτονα εγγεγραµµένο στο σχετικό επαγγελµατικό) Πρέπει να υποβληθεί στην Πολεοδοµία της σχετικής περιοχής Αν δεν υπάρξει σχετική ενηµέρωση από την ηµόσια Αρχή σε 30 ηµέρες οι εργασίες µπορούν να ξεκινήσουν. Αποτελεί ιοικητική πράξη. Υποβάλλεται σε συγκεκριµένης µορφής αίτηση και πρέπει να συµπεριλάβει µία τεχνική έκθεση και ένα προκαταρκτικό σχεδιασµό της µονάδας Το διάταγµα 387/2003 προέβλεψε µία απλή διαδικασία η οποία ονοµάστηκε «ενιαίαάδεια - Single Authorization» Χορηγείται σε περιφερειακό ή τοπικό επίπεδο και περιορίζει την αδειοδοτική διαδικασία. Ελλείψει εθνικών κατευθυντήριων γραµµών, πολλές περιοχές συνέταξαν τις δικέςτουςδιαφοροποιώνταςτηναδειοδοτικήδιαδικασία. Είναι σηµαντικό να λεχθεί ότι η «ενιαία άδεια»είναι "ότανείναι απαραίτητο, µια εναλλακτική µορφή πολεοδοµικού και χωροταξικού σχεδιασµού». 21

Όργανο που βοηθά στην απλοποίηση της διαδικασίας λήψης απόφασης. Ενσωµατώνονταισεµίαδιοικητικήδιαδικασίαόλεςοιγνωµοδοτήσεις, άδειες, συναινέσειςόλωντωνεµπλεκοµένωναρχών. Η απλοποιηµένη διαδικασία λαµβάνει χώρα µέσα σε περίοδο 30 ηµερών από την υποβολή του αιτήµατος. Ιταλία αδειοδοτούσες αρχές Το Συνέδριο Σχεδιασµού της Τοπικής Αυτοδιοίκησης Εντός 180 ηµερών, το Συνέδριο Σχεδιασµού της Τοπικής Αυτοδιοίκησης είναι υποχρεωµένο να ολοκληρώσει την διαδικασία και να εκφέρει άποψη Σχετικό διάταγµα της 10ης Σεπτεµβρίου 2010 Εισάγει κανόνες για την αδειοδότηση µονάδων ΑΠΕ και απλοποιεί την αδειοδοτική διαδικασίαγιαµονάδεςεγκατεστηµένηςισχύος <1 MW (µικρήςκλίµακαςσυµπαραγωγή) ή 3.000 kwt η οποία µπορεί να ανεγερθεί µε ειδοποίηση έναρξης εργασιών. Σύνδεση µε το δίκτυο Ότανοαιτώναποδεχθείτηνπροσφοράσύνδεσης (µέσασε 45 µέρεςισχύοςτης), πρέπει να δηλώσει αν προτίθεται να ασχοληθεί µε την αδειοδοτική διαδικασία ο ίδιος, εξ ολοκλήρου, η µερικώς, αναθέτωντας την εργασία αυτή στην εταιρεία διανοµής που είναι υπεύθυνση για τη διασύνδεση. Fraunhofer-Institute τηλ: hhahn@iset.uni-kassel.de Division M.Sc. +49/(0)561/7294-261 Henning BioenergySystem Hahnfor Wind Technology Energy and Energy System Technology WIP Dipl. τηλ: Dominik.rutz@wip-munich.de -Renewable Ing. Energies European +49/(0)89/72012739 Biogas Association Rutz M.Sc. Ing. Vice kirchmeyr@european-biogas.eu Franz President Kirchmayr Κινητό τηλ.: +43/6643040761 Εταίροι & πληροφορίες 22

Συντονιστής: Energy Savska cesta Institute 163Hrvoje Pozar Ζάγκρεµπ, www.eihp.hr Εταίροι & πληροφορίες Κροατία Πληροφορίες: Biljana bkulisic@eihp.hr Kulisic τηλ: Fax: www.biogasin.org +385 16326 6040269 599 Ιστοσελίδα έργου: Εταίροι έργου: WIP Renewable Energies (WIP), Γερµνία European Biogas Association (EBA), Βέλγιο Fraunhofer (IWES), Γερµανία Κέντρο Ανανεώσιµων Πηγών και Εξοικονόµησης Ενέργειας (ΚΑΠΕ), Ελλάδα Czech Biogas Association (CzBA), Τσεχία EKODOMA, Λετονία Energoproekt, JSC (ENPRO), Βουλγαρία Razvojna agencija Sinergija, Σλοβενία Trinergy Grup (TG), Ρουµανία 23

Παράρτηµα 2: Θεσµικό πλαίσιο για τις ΑΠΕ Θεσµικό Πλαίσιο για τις Ανανεώσιµες Πηγές Ενέργειας Νίκος Ντζούρας ΤµήµαΑΠΕ Αδειοδοτική διαδικασία ΑΠΕ Εισαγωγήν. 3851/2010 (τροπ. ν. 3468/2006) διατήρηση βασικού αδειοδοτικού κορµού Η Ρυθµιστική Αρχή Ενέργειας αρµόδια για τη χορήγηση της άδειας παραγωγήςπουεισήχθηαπότονν. 2773/1999 (πλέονάδειασκοπιµότητας) (ΥπουργόςΠΕΚΑ έλεγχοςνοµιµότητας ν. 4001/2011, αρθ. 32 & αρθ. 33 αίτηση αναθεώρησης εντός 30 ηµ., ιοικ. Εφ., ΣτΕ) Κριτήριο εξασφάλισης χρήσης θέσης εγκατάστασης του έργου καταργήθηκε µε το ν. 4001/2011, αρθ. 195 νέος κανον. αδειών Κατάργηση της ΠΠΕΑ Αρµόδιεςαδειοδοτούσεςαρχέςυπότηνίδιασκέπη: περιβάλλον, δάση, χωροταξία, ενέργεια & Σύσταση Υπηρεσίας ΑΠΕ (ενεργοποίηση πρόσθετων αρµοδιοτήτωνµετάτηνοργάνωσηκαιστελέχωσητηςυπηρεσίας) 24

Αδειοδοτική διαδικασία ΑΠΕ 30 µήνες από έκδοση άδειας παραγωγής έως την έκδοση άδειας εγκατάστασης (παύει αυτοδικαίως να ισχύει) ν. 3983/2011, αρθ. 24, παρ. 3, 4, 5: οαδειούχοςπροβαίνειαµελλητίσε όλεςτιςαναγκαίεςενέργειεςγιατηνέκδοσηάδειαςεγκατάστασης < 30 µήνες (ΡΑΕ διαδικ. ανακλήσεων & νέος κανονισµός) Αύξηση ορίου ισχύος σταθµών άνω του οποίου απαιτείται άδεια παραγωγής Φωτοβολταϊκά, ηλιοθερµικοί σταθµοί, Βιοµάζα / βιοαέριο, Αιολικές εγκαταστάσεις Γεωθερµία µυηε >1MW >100kW >0,5MW (ωςείχε) 50kW Αδειοδοτική διαδικασία ΑΠΕ «ικαίωµα» ηλεκτροπαραγωγής απόαπε & µέσω ΣΗΘΥΑ Ρυθµιστική Αρχή Ενέργειας για τη χορήγηση άδειας παραγωγής Αρµόδιος ιαχειριστής για τη σύνδεση των σταθµών ΑΠΕ/ΣΗΘΥΑ που εξαιρούνται της υποχρέωσης λήψης άδειας παραγωγής Παράλληλες διαδικασίες για χορήγηση προσφοράς σύνδεσης, περιβαλλοντική αδειοδότηση, εξασφάλιση εµπράγµατου δικαιώµατος σε δηµόσιες δασικού χαρακτήρα εκτάσεις Άδειες παραγωγής Ο αρµόδιος ιαχειριστής χορηγεί εντός 4 µηνών προσφορά σύνδεσης, η οποία γίνεται δεσµευτική µετά την προσκόµιση ΕΠΟ ή βεβαίωση απαλλαγής (ισχύς 4 έτη) ακολουθεί αίτηµα για χορήγηση άδειας εγκατάστασης 25

Αδειοδοτική διαδικασία ΑΠΕ Σταθµοί που εξαιρούνται της υποχρέωσης λήψης άδειας παραγωγής Ο αρµόδιος ιαχειριστής χορηγεί προσφορά σύνδεσης η οποία γίνεται δεσµευτική (δέσµευση ηλεκτρικού χώρου) µετά την προσκόµιση ΕΠΟ ή βεβαίωση απαλλαγής (ισχύς 6 µήνες) εν απαιτείται έκδοση άδειας εγκατάστασης-λειτουργίας για σταθµούς Φωτοβολταϊκούς, ηλιοθερµικούς, <1MW βιοµάζα/βιοαέριο, Αιολικές εγκαταστάσεις <100kW Καθιερώθηκε προθεσµία σύνδεσης στο Σύστηµα ή το ίκτυο, κατά την υπογραφή σύµβασης σύνδεσης και προβλέπεται εγγυοδοσία (150 ευρώανάεγκ. kwγιαυλοποίησησύνδεσηςεντός 18 µηνών κατάπτωση εγγυητικής εξαιρούνται σταθµοί επί κτηρίων και αξιολογηθείσες αιτήσεις από ΡΑΕ) H Σύµβαση κατασκευής έργων σύνδεσης προηγείται της σύµβασης αγοραπωλησίας (µετάτον. 4001/2011, αρθ. 187, παρ 3) Αδειοδοτική διαδικασία ΑΠΕ Σταθµοί που εξαιρούνται της υποχρέωσης λήψης άδειας παραγωγής # ο αρµόδιος διαχειριστής, προκειµένου να χορηγήσει προσφορές σύνδεσης, δεν προβαίνει σε εξέταση και έλεγχο των υποβληθεισών αιτήσεων πέραν του εάν οι σκοπούµενοι σταθµοί θα χρησιµοποιούν πρώτη ύλη που εµπίπτει στις προβλέψεις της κείµενης νοµοθεσίας και όσων προβλέπονται από τους Κώδικες, για την εκτίµηση των επιπτώσεων από τη λειτουργία των εγκαταστάσεών τους στο ηλεκτρικό σύστηµα # πρόβλεψη για την επιτάχυνση συναφών επενδύσεων και την αποφυγή της επί µακρού χρόνου δέσµευσης ηλεκτρικού χώρου: # προσφορά σύνδεσης ισχύς 6 µηνών από οριστικοποίησή της # ενεργοποίηση σύνδεσης σταθµού εντός 18 µηνών από σύµβαση σύνδεσης, άλλως # η διαθέσιµη ισχύς κατανέµεται σε άλλο ενδιαφερόµενο (κατάπτωση εγγυητικής) 26

Αδειοδοτική διαδικασία ΑΠΕ Φ/Β σταθµοί και ανεµογεννήτριες που εγκαθίστανται σε κτήρια και δοµικές κατασκευές, ή εντός οργανωµένων υποδοχέων βιοµηχανικών δραστηριοτήτων ΒΙΠΕ, ΒΙΟΠΑ κλπ, εξαιρούνται από την υποχρέωση έκδοσης απόφασης έγκρισης περιβαλλοντικών όρων Οµοίως εξαιρούνται, υπό προϋποθέσεις, σταθµοί ηλεκτροπαραγωγής µε εγκατεστηµένη ισχύ: -0,5MWαπόγεωθερµία, βιοµάζα/βιοαέριο/ βιοκαύσιµα, φωτοβολταϊκά ή ηλιοθερµικά συστήµατα, -20kWαιολικέςεγκαταστάσεις. Πριν τη χορήγηση άδειας παραγωγής οι αρµόδιες υπηρεσίες οφείλουν να εξετάζουν αιτήµατα για έκδοση γνωµοδοτήσεων Αδειοδοτική διαδικασία ΑΠΕ Η εξαίρεση από την υποχρέωση έκδοσης ΑΕΠΟ στους σταθµούς βιοµάζας / βιοαερίου µε εγκατεστηµένη ισχύ 0,5MW αφορά τη µονάδα ηλεκτροπαραγωγής µετά των διατάξεων τροφοδοσίας του καυσίµου, καθώς και διάθεσης της παραγόµενης ηλεκτρικής και της συµπαραγόµενης θερµικής ενέργειας ( ΕΝπεριλαµβάνειτιςεγκαταστάσειςυποδοχής, συγκέντρωσης, τυχόν επεξεργασίας της πρώτης ύλης, αποθήκευσης πρώτης ύλης και υπο-/παρα-προϊόντων της όλης διαδικασίας) Ν. 3014/2011 γιατηνπεριβαλλοντικήαδειοδότηση, άρθ. 1, παρ. 5: 27

Πριν τον.. 3851/2010 ιάγραµµα κρίσιµης διαδροµής προ-υφιστάµενης διαδικασίας αδειοδότησης έργων Α.Π.Ε. Ε.Υ.ΠΕ. ή Περιφέρεια Υ.Α.Α.Τ. ή Περιφέρεια Επενδυτές Αιτήµατα εντός κύκλου Π.Π.Ε.Α. Ρ.Α.Ε. ΓνώµηΡ.Α.Ε. για κάθε προκρινόµενο έργο ΥΠ.ΑΝ. Έγκριση επέµβασης Ε.Υ.ΠΕ. ή Περιφέρεια Έκδοση Ε.Π.Ο. Αίτηµαγια άδεια εγκατάστασης /νσηα.π.ε. ΥΠ.ΑΝ. Επενδυτής ή Ι.Σ.Α. Περιφέρειας Άδεια Εγκατάστασης Άδεια παραγωγής Αποστολή φακέλωνγια α) Ε.Π.Ο. β) έγκριση επέµβασης Επενδυτής.Ε.Σ.Μ.Η.Ε. ιατύπωση προσφοράς σύνδεσης /νσηα.π.ε. ΥΠ.ΑΝ. ή Ι.Σ.Α. Περιφέρειας Επενδυτής Υποβολή στοιχείων για άδεια εγκατάστασης Υ.Α.Α.Τ. : Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίµων Ε.Υ.ΠΕ. : Ειδική Υπηρεσία Περιβάλλοντος Υ.ΠΕ.ΧΩ..Ε. : Υπουργείο Περιβάλλοντος Χωροταξίας & ηµοσίων Έργων ΥΠ.ΑΝ ΑΝ. : Υπουργείο Ανάπτυξης Ρ.Α.Ε. : Ρυθµιστική Αρχή Ενέργειας.Ε.Σ.Μ.Η.Ε. : ιαχειριστής Ελληνικού Συστήµατος Μεταφοράς Ενέργειας Ι.Σ.Α. : ιεύθυνση Σχεδιασµού & Ανάπτυξης Περιφέρειας Ι.ΠΕ ΠΕ.ΧΩ : ιεύθυνση Περιβάλλοντος & Χωροταξίας Γενική Γραµµατεία Περιφέρειας Ενέργειας και Κλιµατικής Αλλαγής ΤµήµαΑΠΕ Επενδυτής Μετά την εισαγωγή του ν.. 3851/2010, ιάγραµµα κρίσιµης διαδροµής για την αδειοδότηση των έργων ΑΠΕ Αιτήµατα εντός κύκλου Αίτηµα για έκδοσηάδειας εγκατάστασης Αρµόδιες Υπηρεσίες Ρ.Α.Ε. (Τεχνικοοικονοµική αξιολόγηση του έργου Εκτίµηση κριτηρίων Ε.Χ.Π./Φέρουσα ικανότητα) ΕΣΜΗΕ Προκαταρκτική έγκριση τρόπου σύνδεσης Γνωµοδοτούσες Υπηρεσίες & ΝοµαρχιακόΣυµβούλιο Επενδυτής Κεντρικό Επίπεδο ΥΠ.Ε.Κ.Α. Περιφερειακό επίπεδο ιεύθυνση Τεχνικού Ελέγχου Αποκεντρ. ιοίκησης Έκδοση Άδειας Εγκατάστασης µε Υ.Α. ΥΠ.Ε.Κ.Α. ήαπόφαση Γ.Γ. Αποκεντρ. ιοίκησης Άδεια Παραγωγής ΥΠ.Ε.Κ.Α. Γνωστοποίηση Ε.Υ.ΠΕ. / ΠΕΧΩΣ Αποκεντρωµένης ιοίκησης/περιφέρειας ΥποβολήΜ.Π.Ε Ε.Π.Ο. ιατύπωση οριστικής προσφοράς σύνδεσης Επενδυτής /ση ασών Έγκριση επέµβασης Υποβολήαιτήµατος για έγκριση επέµβασης ή παραχώρησης ΕΣΜΗΕ / ΕΗ Πρωτόκολλο εγκατάστασης Αίτηµα για διατύπωση οριστικής προσφοράς σύνδεσης Υ.Α.Α.Τ. : Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίµων Ε.Υ.ΠΕ. : Ειδική Υπηρεσία Περιβάλλοντος Υ.Π.Ε.Κ.Α. : Υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιµατικής Αλλαγής Ρ.Α.Ε. : Ρυθµιστική Αρχή Ενέργειας.Ε.Σ.Μ.Η.Ε. : ιαχειριστής Ελληνικού Συστήµατος Μεταφοράς Ενέργειας Ι.Σ.Α. : ιεύθυνση Σχεδιασµού & Ανάπτυξης Περιφέρειας Ι.ΠΕ ΠΕ.ΧΩ : ιεύθυνση Περιβάλλοντος & Χωροταξίας Περιφέρειας ΤµήµαΑΠΕ 28

Εθνικό Σχέδιο ράσης ΑΠΕ (2010-2020) Η χώρα µας παρουσίασε το καλοκαίρι του 2010 το Εθνικό της Σχέδιο ράσης για τις ΑΠΕ (ορίζοντας 2010-2020) Είναι ένα φιλόδοξο σχέδιο που αποβλέπει στην αναµόρφωση του ενεργειακού µίγµατος της χώρας προκειµένου να ικανοποιηθούν οι δεσµευτικοί στόχοι 2020 για τις ΑΠΕ (επίπεδο διείσδυσης: 40% ηλεκτρισµός, 20% θερµότητα/ψύξη και 10% µεταφορές) Στον ηλεκτρισµό οι µεγάλοι «παίκτες» θα είναι τα αιολικά και τα Φ/Β (7.5 και 2.2 GW τιµές-στόχοι 2020) και, φυσικά, τα υπάρχοντα µεγάλα αλλά και τα µικρότερα υδροηλεκτρικά. Σηµαντική θα είναι και η συµµετοχή των λοιπών ΑΠΕ όπως η βιοµάζα, η γεωθερµική ενέργεια και η ηλιακή ενέργεια (συστήµατα CSP). Με την υπ αριθµ. ΑΥ/Φ1/οικ.19598/01.10.2010 (ΦΕΚ Β 1630) απόφαση Υπ.ΠΕΚΑ καθορίσθηκε η επιδιωκόµενη αναλογία εγκατεστηµένης ισχύος µεταξύ των τεχνολογιών ΑΠΕ για τα έτη 2014, 2020 29

ΑπόφασηΥπ.ΕΚΑΑΥ/Φ1/οικ.19598/01.10.2010 (ΦΕΚ Β 1630) 2010 2012 2014 2016 2018 2020 2025 2030 Βιοµάζα 60 70 200 140 180 350 370 500 Τιµολόγηση των ΑΠΕ FIT ( /MWh) Τεχνολογία ΑΠΕ ιασυνδεδεµένο Μη-δια/µένο 1. Αιολικά > 50 kw 87,85 99,45 2. Αιολικά <= 50 kw 250 3. Φ/Β < 10kWpeak στέγες 550 4. Μικρά Υδροηλεκτρικά < 15 MW 87,85 5. CSP 264,85 6. CSP με αποθήκευση 284,85 7. Γεωθερμική ενέργεια χαμηλής ενθαλπίας 99,45 150 8. Βιομάζα 99,44 220 9. Συμπαραγωγής υψηλής απόδοσης 87,85*ΣΡ 99,45*ΣΡ 10. Άλλα 87,85 99,45 30

ιασυνδεδεµένο Μη ιασυνδεδεµένο Έτος - Μήνας Α Β Γ ανεξαρτήτως ισχύος >100kW <=100kW 2009 Φεβρουάριος 400,00 450 450 2009 Αύγουστος 400,00 450 450 2010 Φεβρουάριος 400,00 450 450 2010 Αύγουστος 392,04 441,05 441,05 2011 Φεβρουάριος 372,83 419,43 419,43 2011 Αύγουστος 351,01 394,89 394,89 2012 Φεβρουάριος 333,81 375,54 375,54 2012 Αύγουστος 314,27 353,55 353,55 2013 Φεβρουάριος 298,87 336,23 336,23 2013 Αύγουστος 281,38 316,55 316,55 2014 Φεβρουάριος 268,94 302,56 302,56 2014 Αύγουστος 260,97 293,59 293,59 Για κάθε έτος ν από το 2015 και µετά 1,3 xμοτσ ν-1 1,4 xμοτσ ν-1 1,4 xμοτσ ν-1 Το νέο υποστηρικτικό θεσµικό πλαίσιο (ν. 3851/2010) Οφέλη για τους πολίτες Ενισχύεταιησυµµετοχήτωνπολιτών τωντοπικώνκοινωνιώνσε έργα Α.Π.Ε. µέσω απευθείας απόδοσης σε αυτούς ποσοστού 1% επί του κύκλου εργασιών τωνέργωνπουυλοποιούνταιστηνπεριοχήτους. Ενισχύονται οι µικρές εγκαταστάσεις Α.Π.Ε., δίνοντας τη δυνατότητα στον πολίτη που το επιθυµεί να έχει µε απλές διαδικασίες και οικονοµικά οφέλη, µία µονάδα Α.Π.Ε. στο σπίτι του (κυρίως εγκατάσταση Φ/Β Συστηµάτων µέσω του «Ειδικού Προγράµµατος Ανάπτυξης Φωτοβολταϊκών Συστηµάτων σε κτηριακές εγκαταστάσεις»). Εκπονείται άµεσα «Στρατηγικός Σχεδιασµός ιασυνδέσεων νησιών», ώστε να παύσει η λειτουργία σταθµών ακριβών και ρυπογόνων πετρελαϊκών καυσίµων και να εκµηδενιστεί η ρύπανση σε νησιά που σήµερα φιλοξενούν τοπικές πετρελαϊκές µονάδες, µε παράγωγη αξιοποίηση των νησιωτικών Α.Π.Ε. 31

Το νέο υποστηρικτικό θεσµικό πλαίσιο Οφέλη για τους επενδυτές Απλοποιείται η αδειοδοτική διαδικασία ώστε να ενισχυθεί η διείσδυση των Α.Π.Ε. στο ενεργειακό µείγµα της χώρας. Απλουστεύεται η διαδικασία έκδοσης της άδειας παραγωγής. Εξαιρούνται από την υποχρέωση λήψης άδειας παραγωγής εγκαταστάσεις Α.Π.Ε. περιορισµένης ισχύος, επιταχύνοντας µε τον τρόπο αυτό χιλιάδες µικροµεσαίες επενδύσεις. Συγχωνεύονται σε µία ενιαία, οι διαδικασίες Προκαταρκτικής Περιβαλλοντικής Εκτίµησης και Αξιολόγησης (Π.Π.Ε.Α.) και Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων (Ε.Π.Ο.). Τίθενται αυστηρότερες προθεσµίες στη διοίκηση. Η τιµολόγηση γίνεται περισσότερο ορθολογική, εξασφαλίζοντας τη βιωσιµότητα των επενδύσεων. ίνονται περισσότερα κίνητρα για την υλοποίηση έργων Α.Π.Ε. που δεν θα ενταχθούν σε κάποιο πρόγραµµα επιδότησης, ώστε να αποφευχθούν καθυστερήσεις. Επιτρέπεται, βάσει ειδικών διατάξεων για τη µείωση των επιπτώσεων, η εγκατάστασηα.π.ε. στηγεωργικήγηυψηλήςπαραγωγικότητας (Γ.Γ.Υ.Π.), δίνονταςπροτεραιότηταστουςκατ επάγγελµααγρότες. Συστήνεται Υπηρεσία Εξυπηρέτησης Επενδυτών για έργα Α.Π.Ε. στα πρότυπα «φορέα µιας στάσης» (one-stop- shop). Το νέο υποστηρικτικό θεσµικό πλαίσιο Οφέληγιατηχώρα Με τον καθορισµό του εθνικού δεσµευτικού στόχου 20% για τη συµµετοχή των Α.Π.Ε. στην κάλυψη της τελικής κατανάλωσης ενέργειας το 2020 και 40% για τον ηλεκτρισµό, προστατεύεται το περιβάλλον και η Ελλάδα ανταποκρίνεται πλήρως στις διεθνείς υποχρεώσεις της και στις δεσµεύσεις της µε βάση την κοινοτική οδηγία. Καθορίζεται ότι η προστασία του κλίµατος µέσω της προώθησης της παραγωγής ενέργειας από Α.Π.Ε., αποτελεί περιβαλλοντική και ενεργειακή προτεραιότητα ύψιστης σηµασίας για τη χώρα. Ο ηλεκτρικός χώρος δεσµεύεται µόνο για ώριµα έργα µετά την ΕΠΟ και έτσι παύει η δέσµευση ηλεκτρικού χώρου µόνο στα χαρτιά. Ενισχύεται η οικονοµία, η ανάπτυξη και η ενεργειακή ασφάλεια της χώρας από τις επενδύσεις που θα προκύψουν στον τοµέα των Α.Π.Ε.. Για τα Θαλάσσια Αιολικά Πάρκα, που είναι µια νέα αγορά, προβλέπεται ο στρατηγικός σχεδιασµός της χωροθέτησης των εγκαταστάσεων και η προκήρυξη δηµόσιου διαγωνισµού για την κατασκευή και την εκµετάλλευσή τους. ιασφαλίζεται έτσι ο βέλτιστος ενεργειακά, περιβαλλοντικά και εθνικά σχεδιασµός και η µεγιστοποίηση των ωφελειών για την εθνική οικονοµίακαιτηνελληνικήκοινωνία. 32

ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ Α ΕΙΟ ΟΤΙΚΗΣ ΕΞΕΛΙΞΗΣ ΕΡΓΩΝ ΒΙΟΜΑΖΑΣ έως Ιούνιο 2011 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ Με Αίτηση για Άδεια Παραγωγής Με Άδεια Παραγωγής Με Προσφορά Σύνδεσης Τέλος 2010 6ος 2011 Τέλος 2010 6ος 2011 Τέλος 2010 6ος 2011 Βιοµάζα 1461,9 1517,6 243,4 361,9 42,3 51,0 Συνολικά 72775,3 77738,7 18819,0 22383,4 4358,0 6089,9 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ Με Άδεια Εγκατάστασης Με σύµβαση Αγοραπωλησίας Σε Λειτουργία Τέλος 2010 6ος 2011 Τέλος 2010 6ος 2011 Τέλος 2010 6ος 2011 Βιοµάζα 21,2 24,4 0,8 5,5 44,0 43,5 Συνολικά 1669,9 1900,1 886,5 1348,5 1736,3 2022,2 Βιοµάζα Αύγουστος 2011 +4MW Άδεια λειτουργίας: 49MW (10) Άδεια εγκατάστασης: 24,4 MW(7) Άδεια παραγωγής: 361,9MW(63) Αιτήσεις για άδειες παραγωγής: 1500MW(147) 2010 2012 2014 2016 2018 2020 2025 2030 Βιοµάζα 60 70 200 140 180 350 370 500 ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ Α ΕΙΟ ΟΤΙΚΗΣ ΕΞΕΛΙΞΗΣ ΕΡΓΩΝ ΒΙΟΜΑΖΑΣ έως Ιούνιο 2011 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ Με Αίτηση για Άδεια Παραγωγής Με Άδεια Παραγωγής Με Προσφορά Σύνδεσης Τέλος 2010 6ος 2011 Τέλος 2010 6ος 2011 Τέλος 2010 6ος 2011 Βιοµάζα 1461,9 1517,6 243,4 361,9 42,3 51,0 Συνολικά 72775,3 77738,7 18819,0 22383,4 4358,0 6089,9 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ Με Άδεια Εγκατάστασης Με σύµβαση Αγοραπωλησίας Σε Λειτουργία Τέλος 2010 6ος 2011 Τέλος 2010 6ος 2011 Τέλος 2010 6ος 2011 Βιοµάζα 21,2 24,4 0,8 5,5 44,0 43,5 Συνολικά 1669,9 1900,1 886,5 1348,5 1736,3 2022,2 Βιοµάζα Αύγουστος 2011 +4MW Άδεια λειτουργίας: 49MW (10) Άδεια εγκατάστασης: 24,4 MW(7) Άδεια παραγωγής: 361,9MW(63) Αιτήσεις για άδειες παραγωγής: 1500MW(147) 2010 2012 2014 2016 2018 2020 2025 2030 Βιοµάζα 60 70 200 140 180 350 370 500 33

Επενδύσεις - Εκτιµήσεις για το 2011 Για το 2011, οι επενδύσεις θα προέλθουν από δύο κυρίως τεχνολογίες ηλεκτροπαραγωγής, τα Αιολικά και τα Φ/Β, καθώς και από τις απαραίτητα έργα αναβάθµισης του Συστήµατος Μεταφοράς και των ικτύων ιανοµής Αναφορικά µε τα Φωτοβολταϊκά Συστήµατα, εκτιµάται ότι το 2011 θα εγκατασταθούν επιπλέον τουλάχιστο 200MW. Υπό κατασκευή βρίσκονται Αιολικά Πάρκα ισχύος περίπου 300MW, τα οποία αναµένεται να λειτουργήσουν µέσα στο 2011. Όσον αφορά τις επενδύσεις στο ηλεκτρικό δίκτυο, ο προϋπολογισµός των έργων της Μελέτης Ανάπτυξης του Συστήµατος Μεταφοράς για το 2011 που σχετίζονται µε τις Α.Π.Ε. εκτιµάται από τον ΕΣΜΗΕ στα 100 εκ. (συµπεριλαµβανοµένης και της συµµετοχής των ιδιωτών) ενώ η ΕΗ προβλέπει επιπλέον 470 εκ. για την ενίσχυση των δικτύων διανοµής της, εκ των οποίων τα 150 εκ. σχετίζονται άµεσα µε την ανάπτυξη των Α.Π.Ε. 34